een aantal Europese rederijen genoodzaakt om samen te werken, ten einde
de nodige schaalvergroting van schepen, met behoud van een goede frequentie, te bereiken. Dit gebeurde
meestal op specifieke trafieken (lijndiensten) en kende vele vormen. De
mate van integratie, speciaal op marketing gebied, toonde vele variaties. Naar
gelang de containerisatie is voortgeschreden, komen andere overwegingen aan de orde. Deze overwegingen
De transportsector
zijn voornamelijk gericht op het onder
een naam op de markt brengen van
Wanneer er een sector is die voorde- verschillende diensten, waarbij de conlen kan hebben bij het ‘Europa zonder tainer veel meer centraal staat dan het
grenzen’ dan is dat de transportsector schip. Als gevolg hiervan vindt een heren in het bijzonder de landtransportsec- overweging van de eerder gevormde
tor. Wij signaleren de volgende markt- consortia plaats. De tendens is te koveranderingen:
men tot afspraken om gezamenlijk ca- een tendens bij de industrie zich te paciteit te stellen, maar de containerconcentreren op produktie en ver- operatie en marketing individueel te
koop en uitbesteding van logistieke doen. Men zou bovenstaande het beste
diensten;
kunnen omschrijven als deelfusies,
– produktiebedrijven gaan zich regio- waarbij getracht wordt eigen identiteit te
naal in plaats van nationaal oriente- versterken en tegelijkertijd voordelen
ren;
van schaalvergroting tot stand te brengen voor gezamenlijk profijt. Ook hier is
– de globalisatie van de produktie;
– de grotere mate van integratie van sprake van een grate wereidwijde markt
het intermodale transport, waarbij te- met een redelijk lage entreedrempel
lematica steeds belangrijker wordt.
voor nieuwe spelers. Succes in de toe- toenemende eisen van de verladen- komst ligt in het creeren van toegevoegde partij aan de logistieke dienstver- de waarde elementen.
lener, waarbij het niet alleen gaat om
puur transport, maar ook om de aan- Wegtransport en distributie
vullende activiteiten.
Bij de bespreking van de ontwikkelinDeze marktveranderingen hebben gen in het wegtransport en de distributie
hun consequenties o.a. in de zeetrans- wil ik mij beperken tot Europa. In de
portsector en de landtransportsector.
welvarende en groeiende markt van
320 miljoen mensen zullen goederenZeetransport
stromen toenemen. Het vervallen van
In het zeetransport zijn in grate lijnen grenzen en belemmeringen en hopelijk
te onderscheiden het bulkvervoeren de het toelaten van cabotage (vervoer van
containerlijnvaart.
goederen tussen twee plaatsen in een
Door het karakter van het bulkver- land, ook door niet-nationale bedrijven)
voerpraat men bij dit soort vervoer over zal een efficientere uitvoering van het
wereidwijde operaties. Het belang is om wegvervoer mogelijk maken.
zich te verzekeren van ladingstromen,
Op grand van voornoemde ontwikkewaarbij ik speciaal de lange termijn be- lingen zal een aantal grate bedrijven
vrachtingscontracten op het oog heb. zich toeleggen op een Europees netTen einde een adequate en efficiente werk van logistieke dienstverlening.
factor in de markt te zijn, is het nodig Gezien de enorme omvang van de
een minimale eigen capaciteit te be- markt zullen ook deze grate bedrijven
heersen. De additionele capaciteit kan, zich op een specifiek marktgebied wilafhankelijk van marktinzichten, voor len specialiseren. Daarnaast zullen ook
kortere of langere termijn worden inge- altijd veel middelgrote en kleinere eenhuurd ten einde daarmee de juiste dek- heden blijven bestaan die hun eigen
king te vinden voor aangegane lading- ‘niche’ in de markt zullen zoeken.
contracten. Het is niet ongebruikelijk
Ten einde een Europees network te
dat rederijen met vergelijkbare tonnage bereiken, kan men of de weg volgen
of complementaire tonnage een strate- van overname respectievelijk fusie of
gische alliantie aangaan in pools ten van strategische alliantie. Er zijn vooreinde hun markpositie te versterken. delen verbonden aan een volledig zelf
Gezien de omvang en diversiteit van gecontroleerd netwerk, vooral wanneer
deze markt kan geen partij in een domi- het aansluit op andere netwerken die
nerende marktpositie geraken en zoekt door hetzelfde bedrijf of door dezelfde
een ieder zijn eigen ‘niche’ en optimali- groep worden geexploiteerd. Daarsatieproces tussen ladingcontracten, naast bestaat ook de mogelijkheid een
schepen en ‘asset play’.
netwerk te exploiteren op basis van een
Ten gevolge van de containerisatie in of meer strategische allianties. In dat
het begin van de jaren zeventig was geval moeten lange- termijnvoordelen
Hergroepering in de
transportsector
Het bedrijfsleven is momenteel druk
bezig zich te hergroeperen en strategische samenwerkingsverbanden aan te
gaan. Door schaalvergroting wordt gestreefd naar efficiency-verbetering en
marktpenetratie.
In grotere eenheden is het eenvoudiger een breed draagvlak, een grotere
schaal, te creeren voor de toepassing
van geavanceerde technologie. Dit
geldt in de transportsector bijvoorbeeld
voor het gebruik van telematica. De nadelen die een omvangrijke organisatie
ook met zich meebrengt moeten daarbij
geminimaliseerd worden. Dit is een van
de belangrijkste en moeilijkste opgaven
voor het management. Decentralisatie,
waarbij alleen de echt noodzakelijke
strategische zaken centraal worden geregeld, moet hier de oplossing bieden.
Strategische allianties kunnen eigenlijk alleen slagen wanneer alle betrokkenen er een lange-termijnvoordeel in
zien. Partijen moeten bovendien in vele
opzichten gelijkwaardig zijn en een vergelijkbare mentaliteit hebben. De (veranderende) identiteit van het management kan hierbij een grate rol spelen.
Ook al is de overname uit strategisch
oogpunt gewenst, men moet geen onredelijke prijzen voor overnames gaan
betalen. De omvang van de overname
in relatie tot de omvang van de overnemende partij speelt hierbij een belangrijke rol.
Beschermingsconstructies krijgen
een onevenredig grate aandacht. Zoals
ieder land kent ook Nederland heel eigen verhoudingen tussen de bij een
onderneming betrokken aandeelhouders, bestuur en werknemers. Er moet
bijzondere waarde worden gehecht aan
deze over vele jaren ontwikkelde verhoudingen. Dat ze per land varieren, zie
ik niet als een bezwaar, ook niet in het
Europa van na 1992.
In een grate markt, zoals die in Europa aan het ontstaan is, zijn concurrentie
en samenwerking, overname en fusies
respectievelijk strategische allianties
zeer ree’le alternatieven. Het bedrijfsleven moet in staat zijn snel te handelen.
De rol die ‘Brussel’ op het gebied van
concurrentieregelingen speelt, dient
daarom niet bureaucratisch te zijn. Ze
moet als leidraad hebben dat ‘alles
mag’ zolang concurrentieverhoudingen
niet ernstig verstoord worden, in plaats
van ‘niets mag’ tenzij is aangetoond dat
de concurrentie niet wordt verstoord.
1192
en de lange-termijnstrategie duidelijk
herkenbaar zijn voor alle betrokkenen.
Beheersing van informatiestromen die
nauw in relatie staan met de klantenkring en een meer industriele benadering van de logistieke dienstverlening
spelen bij concentraties in het kader
van bovengenoemde netwerkontwikkelingen een belangrijke rol.
Nederland heeft vanouds een belangrijke positie ingenomen op de Europese
wegtransportmarkt met een marktaan-
deel van ongeveer 25%. Met deze uitgangspositie moeten Nederlandse bedrijven uitzonderlijk goed in staat zijn om
in de geschetste ontwikkelingen een grote rol te spelen. Net als in de andere
sectoren zijn concentratie en efficiencyverbetering op basis van schaalvergroting hierbij de sleutelwoorden.
H. Rootliep
De auteur is voorzitter van de Raad van
Bestuurvan Nedlloyd.