6 JULI 1938
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.
Economisc
‘
h~Statisti*sche
Beri*chten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
UITGAVE VAN HET NEDERLANDSCH ECONOMISCH INSTITUUT
23
2
JAAROANG
WOENSDAG 6 JULI 1938
No. 1175
COMMISSIE VAN REDACTIE:
P. Lieftinck; N. J. Polak; J. Tinbergen; F. de Vries en
ii. M. 1-1. A. van der Valk (Redacteur-Secretaris).
JIJ.
F. J. Gooi – Adjunct-secretaris
Redactie-adres: Pieter de JTloochweg 122, Rotterdam-West
Aan geteekende stukkcn: Bijkantoor Ruigeplaatv.w.g.
Telefoon Nr. 35000. Postrekening 8408.
Advertenties voorpagina f 0,50 per regel. .&ndere pagi-
na’s f 0,40 per regel. Plaatsing bij abonnement volgens
tarief. Administratie van abonnementen en advertenties:
Nijgh cG van Ditmar N.V., Uitgevers, Rotterdam, Am-
sterdam, ‘s-Gi
–
avenhage. Postchèque- en giro-rekening
No. 145192.
Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p. in
Nederland f 16,–. Abonnementsprijs Economisch-St atis-
tisch Maandbericht f 5,— per jaar. Beide organen samen
f 20,— per jaar. Buitenland en Koloniën resp. f 18,—.
f 6,— cn f 23,— per jaar. Losse nummers 50 cent. Dona
teurs en leden van het Nederlandsch Economisch Instituut
ontvangen hct weekblad civ het Maandbericht gratis en
genieten een reductie op
dc
verdere publicaties.
INHOUD:
BIz.
ZEs JAREN KUIVEFORISISPOLITIEK
door
Dr. Ii. J.
Frieterna
………………………………..502
Onze eierenexport door
Mr. t!. W. J. Sannes ………
501
De vestigingswet kleinbedrijf door
Dr. E. J. Tobi
… .
507
Beteekenis van de vorming van een bufferpool voor
rubber
door
J.
F.
Haccoû ……………………
503
Kalinte op de obligatieinarkt
–
bewogen dagen op cle
aandeelenmarkt door
Dr. W. lii autner
…………
510
RUI1’ENiANDSOHE MEDEWERKING;
Open-markt-politiek in Frankrijk door
Dr. H. Weich-
maan………………………………….
512
AA N T
EE KEN T NGEN
J)e beteekenis van de industria1isaie van Australjë
voor
Nederland
…………………………
513
Werkloosheidsbestrijding en cooj unctuurpoli tiek in
Zweden………………………………..
513
IIAANDOIJFERS:
Emissies in Juni 1938 ……………………..514
Hypotheekrente in Nederland ………………..516
ONTVANGEN BOEKEN
…………………………..516
Statistieken:
Geldkoersen-Wisselkoersen_Bankslaten
……………..
517, 520 Groothandeisprijzen
…………………………..516, 518-519
GELD-. KAPITAAL- EN WISSELMARKT.
Ook iii de week onder verslag zijit de omzetten op cle
:
wdsselniark’t uilermate, beperkt gable’ven. I’Jot de optirnisti-
solier beoordeelde voorujtajeihten in de Vereenigde Staten
zijn de J)oilardcvalucvtieigerunhteu
ook
als sneeuw voor de
zon verdsaerien. ])e politieke kapitaalvluoht uit Europa
schijnt jnin of meer tot staan te zijn gekomen. Daar staat
weliswaar tegenover, dat er vraag naar Dollars is uit
hoofde vnu operaties op de New-Yorksche beurs, maar ons
pnbl’iak begint zich pas schoorvoetend in de markt te
wagen, zoodat voorloopig deze invloed ‘nog maar be’trek-
kelijik gering is geweest. Eenerzijds constateert men dus
het wegvallen van Dollaraaabocl in verband met devaluatie-
angst, anders ij.ds gen
n
omvangrijke ka1ii taal ve rplaats ing
naar de Vereenigde Staten. Wanneer de hausse ‘in Wall-
street aanhoudt, kan ‘deze laatste factor natuurlijk weer
een wat ‘grooteren invloed doen gelden.
Wat de positie ‘van dan Gulden betreft kan wel gecori-
stateerd worden, dat ‘de kans groot is cicvt in de naaste
toekomst cle kapitaalexport wat meer invloed op onze be-
talingsbalcuns zal gaan u.itce1enen. Het nijpende gebrek aan
inivesteei’ingsmateriaal heeft de bankiers alle’i-wegen doen
ontzien naar geschikte objecten, en in den jongsten tijd
zijn ‘verschillende’ vruchten van dat zoeken rijp geworden.
De stroom van introdueties van Miierikaansche waarden,
die onze beurs een paar maanden geleden beleefde, had
door de on’gu.ttstige steninting ‘te New-York in dat vei-band
weinig u’i’tgericiht. Maar kort.eI’i’n’gs zijn ook andere objec-
ten gelanceerd, die omvangrijker bedragen beloven te ab-sorbeeren: een combinatie van Zuid-Afi
–
ikaansahe aandee-
len, ccci Zuid-Af rikaansh goudaandeel, een leen’ing Finland,
celt leeni’nig ierland. Daarnaast een emissie van een Ame-
rikaanshe bedrijf’sobligattie en binnen.lçort van de Wagons-
Li’ts.
Overigens ‘is liet natuurlijk de vraag of de Guldens-
loej’s van dit alles veel invloed zal ondergaai:i. Bij ‘grootere
objecten pleegt het lOgalisatiefonds zonder noemenswaar-
dige koerswijiiging de ‘benoodigde deniezen ‘te fourneeren.
En ook overigens kan men zeggen, dat w’anneei- onder den
invloed van deze transacties tijdelijk ‘de ‘vraag naar dcvie-
zen grooter zou zijn •dan het aanbod er in het geheel geen
reden bestaat om dat in de wisselkoersen tot uiting te
laten komen. Men Leeft maandenlang koeisstijging tegen-
gegaan als er .surplusaanbod van Guldens was, nu er een klein beetje van clan,, achterstand” in den kapitaalexport
wordt ingehaald is dat allerminst reden den Guldenskoers,
al is ‘het ook maar heel weinIg, te laten dalen.
Bij dit ‘alles zijn de koersen van de voornaamste valuta’s
volkomen onveranderd gebleven, te wijl het ]Ogalisatie fonds
zich, wat de dagelijksuhe omzetten betreft, afzijdig kon
houden. Ponden sahosiimelde.n tussohen 8.95 eu 8.95%, ter-
w’iji in het begin van de nieuwe week 8.95% werd geregis-
treerd. Dollars bleven op circa 1.89
5
A,
. Fransche Francs
handihaaf.den nieh op circa
5.031/
Iet Frausehe Ega.lisatic-
fonds schijnt veer wat ‘de’viezenmateriaal te hebben kun-
nen verwerven, terwijl af en toe ook wat Fraucs w’erden
opgenomen, alles bij uiterst geringe koersfluotuatie.
De ‘geidmarkt blijft natuurlijk on’,’crnnde rd, omzetten
zijn er feitelijk alleen in Belgisch en Fransh schatkist-
papier, waarvan liet laatste tegen nog wat dalend disconto.
De belegginigsmarkt ‘blijft prijsloudend, met ‘voor inte-
gra.len een ‘heel langzame afbrokkeiing. Terloops werd hier-
boven reeds melding gemaakt ‘van de aangekondigde emis-
sie der Standard Electric Corp., voor Let eerst na jaren
een Amerikaansahe leenin’g. Blijkbaar slaat men ‘in de Ver-
eenigde Staten, waar ‘toch dc ren’tcvoet ‘lager is dan hier
te lande, ‘het risico voor deze papieren hooger aan dan
men aanneemt dat de belegger te &nzenit zal doen.
502
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
6 Juli
1938
ZES JAREN ZUIVELCRISISPOLITIEK.
Op 20 April 1932 werd bij cle Tweede Kamer inge-
diend een ontwerp van wet, betreffende tijdelijke
maatregelen tot hulpverlening aan de melkveehou-
derij; op 21 Juli 1932 bereikte deze Crisis-Zuivelwet
het Staatsbiad. De zes jaren, welke sedert zijn verstre-
ken, hebben ons helaas enkele waarheden geopenbaard,
welke van een zodanige betekenis zijn, dat het gewenst
kan worden geacht hieraan enige beschouwingen te
verbinden.
In 1932 was de grondgedache, welke tot het ont-
staan van een ingewikkeld complex landhouwcrisis-
maatregelen heeft geleid; deze, dat deze maatregelen
een tijdelijk karakter zouden moeten hebben.
In geval zou blijken, dat de crisis slechts van korte
duur zou zijn, dienden de gevolgen van de tijdelijke
sterke prijsdaling zoveel mogelijk te worden verzacht
teneinde een algehele ontwrichting te voorkomen, ter-
wijl, als de toekomst zou
uitwijzen,
dat de crisis niet
spoedig een einde zou hebben, ihgeval dus de crisis
hierin zou blijken te bestaan, dat zij de overgang zou
vormen van een hoog naar een vermoedelijk perma-
nent laag prijsniveau en van een
naar een complex ,,Nationalwirtschaften”, de Crisis-
Zuivelwet in het bizonder en het complex landbouw-
crisiswetten in het algemeen noodzakelijk zou zijn om
dze overgang zo geleidelijk mogelijk te doen zijn of
juister om tdn aanzien van de gevolgen een overgang
zonder grote schokken mogelijk te maken.
In 1938 is er wel niemand meer, die de in 1929130
ingezette crisis, voor zoverre deze de landbouw be-
treft, ziet als een crisis, welke gekenmerkt wordt door
een diepe prijsinzinking van een duidelijk voorbijgaan
–
de aard en niemand ziet thans de landbouwcrisis-
politiek nog als een middel om een tijdelijke diepe in-
zinking van het prijsniveau der landbouwvoortbreng-
selen te overbruggen.
Typerend voor de algemene opinie, in 1932 is een
passage uit de Memorie van Toelichting van de Cri-
sis- Zuivelwet:
,,Door het zeer tijdelijk karakter, dat aan de rege-
ling is toegedacht, zijn deze nieuwe bevoegdheden
naar de mening der Regering te motiveren. In het
ontwerp is dan ook voorzien het expireren der rege-
ling, behoudens verlenging bij de wet, na een wer-
king van ten hoogste drie jaar.” Van het oor-
spronkelijk ontwerp luidde het laatste artikel: ,,Deze
wet vervalt, tenzij bij verlenging hij de wet, met in-
gang van 1 Mei 1935.” In het definitieve ontwerp
werd het woord Mei vervangen door October.
*
t
*
Typerend voor de algemene opinie in 1938 is de he-
langrijke inleiding, welke de Regeringscommissaris
voor de A.kkerhouw en de Veehouderj, de heer Ir. S.
L. Louwes, op 15 Juni jl. hield in de algemene ver-
gadering der Zeeuwse Landhouwmaatschappij. Wij ontlenen aan deze rede, welke in het Zeeuws Land-
bouwblad van 18. Juni 1938 in extenso is opgenomen,
enkele passages, welke getuigen van een ingrijpende
wijziging in de gedachtengang van ,,de overheid” in de loop van zes crisisjaren, een wijziging, welke in-
tussen volkomen verklaarhaar is. –
,,Al
moge onze Minister-President nog zo dikwijls er-
over spreken, dat er zich structurele w’ijzigiingen in de
Maatschappij voltrekken, .men spreekt ihein dit woord na,
maar durft eigenlijk niet na te gaan, ‘wat die structurele
wijzigin’gen wel ‘betekenen. Wij zullen ons eigen hebben te
makc-i:, dat structurele wijzigingen voor onze, deur niet
halt houden en dat een land, dat mee wil komen, zijn
economie heeft aan te passen bij deze structurele wijzigin-
gen. Wij aullen eiwarca, dat men niet structurele wijzi-
gingen volgt door ausgstvalliig instandhouden van ‘datgene,
wat onder totaal andere omstandigheden is opgebloeid en
gegroeid. Ook de land-bouw ontkomt niet aan -deze -struc-
tu rele wijzigingen. –
.,Toen de cri-sisversehijnselen z-ihi in ernst openbaarden,
wist eigenlijk niemand .preoies, wat er gbeur.de en het
beste wat men kon doen, was op een gegeven ogenblik te -versterken, daar waar de weerstand dreigde tel verawa.k
ken. Altijd -en altijd was er de hoop, dat het vandaag. of
Inorgeli eventueel zou verbeteren, zodat de hizoiidere maat-
regelen zouden kunnen verdwijnen. Op het ogenblik lij:kt het, dat wij daar verder vanaf zijn dan ooit.
,,I-fet 1-s een ieder zonder meer duidelijk, dat een enge-
brei-de-l-de pr oducti-e van exporbprod-uoten als aai-dappel-mee-1
en varkensvlees, om er maar -twee te noemen, ons direot
vdor onoplo-sbare problemen zon stellen. ])eze -twee voor-beelden, die gemakkelijk me-t vele aangevuld konden wor-
den, wijzen in de richting van productieregelingen. Het is
nu eenmaal een onaangename geschieden-is, maar de land-
bouw moet kiezen tussen een ongebre’idelde produ-etie en
de prijzen, -diie -daaruit zouden resuiteeren, en een gebrei-deide, geregelde, gereglemen-teerde,, geordende productie,
maar mag dan de eis stellen, dat de prijs voor ‘bern accep-tabel is of tenminste, dat het mogelijke wordt gedaan zo’n
prijs ‘te bereiken. Tussen deze twee dingen is er geen keuze
en -degene, die de land-bouw voorstelt met ongebreidelde
productie een
–
behoorlijke prijs voor alle artikelen te be-
reiken, pleegt bewust volk-smiis-lei’din-g of praat over dingen,
waaroniti-ent hij zelfs niet het geringste begrip heeft.
,,De leiding bij de productie is iin hot belang van de land-
bouw onon’tkoom’bâar Tot nu toe is die leiding overge-
laten aan de Regering. De allen -bevredigende weg van
samenwerking tussen Regering en bedrijfsleven is nog niet
gevonden.
,,In het (begin van de crisis wist de land-bouw in de regel
wei de Regering te vragen wat hij wenste en hoe hij dat
yen’ste, want er waren middelen om -de zaak drijvende te
houden. Nu lijkt het wel eens of -dit -doelbewuste optreden
verflauwd is. Nu staan wij voor -de noodzakelijkheid van plannen op lange duur. De -landbouw moet het eens wor-
den over de richting, waarin de ontwikkeling zal gaan en
als ik de uitingen van de landbouw goed heb verstaan, dan
is uien het over het doel wel eens, nI. de landbouw te geven
een behoorlijk bestaan, maar men is het over de middelen
niet een-s. De landbouw aal zelve over de middelen tot
volle klaarheid unoeteji komen.”
* *
*
Wij noemden dèze passages kenmerkend voor devij
–
ziging, welke zich in de periode 1932 tot 1938 heeft
voltrokken ten aanzien van het begrip crisis in ver-
band met het begrip Nederiandsd landbouw en aarze-
len niet, deze passage evenzeer kenmerkend te achten
voor het ontbreken van perspectief in de landbouw
–
crisispolitiek.
Het komt ons voor, dat de leider van de land-
bouwcrisispolitiek deze behoefte aan perspectief
het sterkst gevoelt en dat
hij
in Goes hieraan uiting
heeft willen geven, daarbij den . Nelerlandsen boer
er op wijzende, dat deze nog veel te veel met be-
trekking tot de begrippen crisis en landhouwcrisis-
politiek het beeld voor ogen heeft, dat zes jaar gele-
den ook den meer ontwikkelde voor ogen stond, doch
waarvan thans moet worden vastgesteld, dat het ‘beeld
onjuist, is en zeer gevaarlijk.
Het is ons alsof de regeringscommissaris in Goes
den Nederlandsen boer heeft willen toeroepen: ,,Wij,
u en ik, betrokkenen en overheid, moeten ons ieken-
schap ervan geven, dat wij niet kunnen doorgaan met
een landhouwcrisispolitiek, w’elke toch feitelijk nog
altijd een incidenteel karakter heeft, welke toch feite-
lijk slechts hierin.bestaat, dat wij met alle middelen
(productieheperkingen, accijnsheffingen, ed.) uitslui-
tend trachten het prijspeil van de landbouwvoort-
brengselen kunstmatig hoog te houden, opdat de Ne-
derlandse boer niet gedwongen wordt te liquideren.”‘)
t)
Terloops mei-ken wij in dit verband op dat ,,ihet
pach-tvraagstuk” hoe langer hoe meer een bevredigende
landtouwcrisispol.itiek bemoeilijkt. Bij de bepaling van wat
men noemt de kostprijs van landibouwproduoten wordt
namelijk de padh’t gewoonlijk gezien als een element vail
de kostprijs, welke men in het oog houdt bij de bepaling
van ‘het kunstmatig gehandhaafd of kunstmatig opgevoerd
prijspeil. J-T’iertegen zijn’ geen overwegen-de bezwaren -aan
-te voeren, zolang het doel -van de landbouwcrisis-pol’itiek
is het tijde-lijk toepassen van middelen, waar-door een
1 inantiële ,,Krachi” w’ordt voorkomen, echter zijn hiertegen
wel degelijk overwegende ‘beziwaren in te brengen, zodra
de crisis een permanent karakter krijgt.
6 Juli 1938
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
503
Het is als cle klacht van -Faust: ,;Zwei Seelen woh-
nen in meiner B.rust, die ei ne will sich von der andren
trennen”; cle ene. gedachte is: –
,,Wi,j kunnen niet perma nent – een wat toepassen,
welke is bedoeld tijdelijk steun te verlenen aan cle
landbouw”
cii de -andere:
–
–
,,Wij kuirnen deze wet thans minder dan ooit mis-
sen. Er moet worden geordend, wel
ii ci,
laat de overheid
zich geleidelijk terugtrekken, doordat zij een deel van
haar
werkzaamheden overdraagt aan organisaties van
de betrokkenen
zelve.”
T(ij
alles echter is het nodig,, dat overheid en land-
bouworganisa-ties samen overleggen wat liet tiiteinde-
lijk, doel van .de ordeningimoet zijn, dat overheid-en
organisaties plannen maken
01) .
lange termijn.. T-let
begrip iandbouwcrisispol,itiek -moet geleidelijk plaats
maken’ – voo.r het begrip landbouwpol itiek.
Man. moet deze inleiding van den regen ngscommis-
sans toejuichen. Enerzijds omdat hierdoor wordt ge-
tracht den Nederlandsen Joeir aan te sporen tot her-
oniëntering, iets..’t door . verschillende, leiders in
lancibouworganisaties gaheel of gedeeltelijk wordt na-
gelaten,, waarschijrrlijk-omdat,hier.voor veel meer moed
nodig As dan, waarover verschillende. locale leiders be-
schikken en anderzijds omdat deze ,,cri-de-coeu r’ mis-
schien een aanleiding ikan, zijrc, tot bezinning op cle
punten:
Doel en perspectief niet betrekking tot onze land-
bouwcrisispol i tiek.
* *
*
Wij ;nem.en cle vrijheid’, – naar aanleiding van deze inleichihg, enkele’ opmerkingen te t’nakn welke- er op
wijzen, dat cle overheid, in tamenwerking met cie be-
trokken “lahdbouworgan-isaties,- misschien iets -meer
za’ltktm.nen «doen’ dan’ uitsluitend (door middel van
procluctiehperkingen, accijrisheffi ngen ed.) te stre-
ven maar een prijspeil van de la.nclbouwvoo.r’tbreng-
selen, dat den prod-ucentin staat stelt uit de opbreng-
sten ongeveer zijn productiekosten te (lekken. Voor-
opgesteld wordt echter nadrukkelijk, dat deze opmer-
kingen geen oplossing geven voor hét fundamentele
probleem, waa rcloor het In nclbou ‘vraagstuk wordt be-
heerst. –
In de. stucl ie
1),
welke van de hand van. den ‘schrij-
ver van dit artikel thans een jaar geleden is gepu-
bliceerd, is een vergelijk.ing gnmaakt tussen cle melk-
productie in Denemarken en die in Nederland, waar-
bij in het bizonder aandacht is geschonken aan de
boter. Dè conclusie hiervan is, dat Denemarken ons
ten aanzien van eenS aantal punten cle bef afsteekt.
Wij vestigen de aandacht op’ enkele belangrijke ver-
schijn seleri.
a.
In Nederland wordt een groot deel van de melk
op
ccii
zoclanige wijze tot boter verwerkt, dat cle ver-
werki ngskosten kun ten worden geschat op
22-23
cent per kg boter. in Denemarken bedroegen in 1935
deze kosten slechts 9 -cent. Wij zijn ervan overtuigd,
dat een groot deel van cli t enorme verschil een gevolg
is van factoren, welke, men niet in de’ hand heeft:
wij .mempi-eren echter toch cle conclusie
3
waartoe wij
kwamen, nl. dat ,,ee.n g.ronclige studie betreffende de
vraag op welké wijze hiët productie-apparaat voor Ne-
clerlandse boter ka
ii
worden gereorganiseerd dringend
noodzakelijk’ moet worden geach t.” Opgemerkt wonde,
dat in Denemarken-..voel sterker dan
. teft onzent be-
hoefte is gevoeld aan prima statistisch materiaal,
vooral wat betreft de kostprjsgege.ens.
zijn ervan overtu igcl, dat cle overheid, in
samenwerking met de organisaties van betrokkenen
‘Dr. EL ‘J. 1I?rie.ten.rin Pmioduebie en’ :Prij’oi’mimmg
01)
de
Engelsohe -iïmam’kt- van’ .Nccl’em’landsche; Doeinsehe’ cmi -koloniale
boter; 22stc publicatie van het Nec erin nde.h -Ec:onomnisch
1
.11
stitim
11
t,
heel wat kan doen teneinde het procbuctieapparmit,
waarover ons land beschikt met betrekking tot het
verwerken van de melk, te ratianaliseren.
– t.
j
meent, dat de arbeidsverdeling tnssen Ne-
clerlanci en Denemarken zodanig is, dat Nederland
levert prima boter en Denemarken goeclkopc boter,
is onjuist ingelicht; men kan niet zeggen, dat Ne-
derland een betere kwaliteit boter levert dan Dene-
niaricen. Vaststaat, diat ons land in technisch opzicht
wat betreft cle bereiding van boter, nog niet is waar
liet zou moeten zijn, al wordt dikwijls de ,,les van
Berlij ii,
”
schromelijk overdreven.. Wat wij nodig heb-
ben is o.a, ccii uitstekend centraal – laboratorium,
waar op wetenschappelijke wijze in grote stijl wordt
gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit, met
name wat betreft de tevigb’eid en de houdbaarheid
van, onze boter en waar behoorlijk aan research-werk w’ordt gedaan, research-werk dat wij nodig hebben in
verband met dle verschillende verwenkingsniogelijkhe-
dci van melk.
l:[et zij verre van ons
Ttgeni
ngen of 1:Ioo.rn te klei-
mieren, of de organisaties der betrokkenen te beeriti-
seren. Niemand minder dan cle secretaris van cle
F.N.Z. heeft oprichting van een dergelijk laborato-
rium herhaaldelijk met klem. verdedigd.
c,
De laatste jaren is Groot-Brittannië het- grote
centrum Van de wereidboterniarkt. Ruim 80 pOt. van
mille boter, welke in het internationaal verbceer worcli
gebracht, ‘tvorclt door G’i-oot-Brittannmi.ë ingevoerd. Op
cle Engelse markt heeft Denemarken een reputatie,
welke ons doet watertanclen, met, het gevolg, dat cl ik-
w.ijls ontstellende verschillen zich voordoen tussen cie
priJzen, waarvoor Deense en Nederlandse boter wordt
verkocht.
‘.Tij
moeten alles doen om Imieni n verbete-
m’ing te brengen.
Op diekeifde – Ehgelse markt heeft onze Neder-
landse kaas hij lange na niet die reputatie, welke
zij inderdaad verdient, of liever, welke zij – zou
ver:l enen. i mmcl ien. wij niet zu (om zomidlen ziji:m te
tienen, dat wij éen prima afzetgebied in Engeland
kunnen. opbouwen door, naast 40+ Edammer kaas en
volvette en 40+ Gouda kaas, de Engelse afnemer- te
leveren kaas .i ii dezelfcle-verschijningvorm, waarvan
liet vetgehaite in de droge stof evenwel slechts 20
pCt. bedraag-t
De koopkrachtige Engelse consument wordt voort-
durend bedrogen, indien hij onze kaas koopt. Im-
mers, hij ontvangt af en toe 20+ kaas waar
hij meent Prima kaas te kopen. Het – is nood-
zakelijk, dat wij het funclamen.t stevig leggen, waar-
op wij een bevi-edigeucle afzet van. Nederlandse kaas
in Engeland kunnen opbouwen. Mcmi zal ons liet
feit voo.nleggen, dat de betrokken producenten toch
wel degelijk dit vraagstu.k hebben bestudeerd en dat
toch -d.e toestand’ momenteel
is
zoal’s zij is. Vollcornen
terecht.
Het is echter evenzeer bekend, ‘dat er in dit
opzicht heel wat onkuncle bestaat: cmi dat het al te
dikwijls voorkomt, dat cle stem van, vele betrokkenen,
iv ier – acl’v i es ter oplossing i’ari deze nationale moei-
li,jkhecleu wordt gevraagd, veel neer wordt bepaald
door het directe locale hèiarmg clan door het nationale
belang
01)
c1.e lange duur. 1-her ligt eem.i taak voor (le
overheid
it
samenwerking met cle.. betrokken olga-
mi isaties.
1)
De overheid beginne dit vraagstuk- eens te doen
bestuderen door een deskundige, die niet wordt he-
in vloed door groepsbel angen.
-‘) ]Et is ons bekend, dat intussen Het Aigcmneemm E[amm-
deisblacl een berieht heeft
gepubliceerd,
waam’uit zou blij-
ken, dat cle ovenhe’icl zich voorstelt
i
ti
dit vc,’bammcI spoc-
d’g dwiimgemrde inaatm’eigclen voor te schrijven .1-Eet is
outs
oo.k bnkemrcl, dat de Nederia-adsohe Jn’clus’tm’ie- en Ram,-
delsraad ‘voor ILamici- cmi tuinbouw ‘geimieend ‘heeft zich
It
icm’tegcim te mm,oe.tcn verzette,,
504
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
6
Juli
198
De vraag dringt zich tenslotte op in hoeverre mag
worden aangenomen, dat de concurrentie, welke
O
cle wereidbotermarkt bestaat tussen West-Eüropa
enerzijds en Nieuw-Zeeland en Australië anderzijds,
hierop neerkomt, dat voor West-Europa in de naaste
toekomst geen plaats meer is als exportgebied van
zuivelproducten. In de hierboven ‘gememoreerde stu-
die is aan deze vraag veel aanclacht geschonken,
wirbij ons is opgevallen, dat cle Nederlandse pro-
clucent blijkbaar ervan uitgaat, dat het geen zin heeft
hiervoor interesseert op, hoe weinig men belang stelt
wikkeling toch niet kan beïnvloeden. In Nieuw-
Zeeland lopen nu eenmaal cle koeien ook ‘s winters
buiten en is nu eenmaal de lcostprijs veel lager dan
ten onzent. Opvallend :is namelijk cle schaarse litera-
tuur over Nieuw-Zeeland en het valt hem, d:ie zich
hiervoor interesseert op, hoe weinig nien belang stelt
in wat onze grootste concurrenten doen. Talloze
Nieuw-Zeelanders zijn hier geweest en tchten het
onbegrijpelijk, dat wij hen blijkbaar volkomen wen-
sen te negeiren.
Is deze negatie inderdaad een gevolg van een zekere
moedeloosheid of is ze een gevolg van een gebrek aan interesse, een gemis aan behoefte om de grote
lijnen te zien?
Wij zouden willen vragen: kan Nieuw-Zeeland
met winst boter produceren tegen een prijs van 100/-
per cwt. cif Londen? Is cle expansienogelijkheici van
de Nieuw-Zeelandse boterproductie zo groot, dat zij
vrijwel cie gehele wereldmarkt zou kunnen bedienen?
J:s er enige kans, dat de Nieuw-Zeelandse boter-
producent zijn boterproductie zal verminderen, zodra
de wol en het vlees duurder worden? Wij weten het
niet; wij weten van Nieuw-Zeeland weinig meer dan
niets, hoewel in 1904113 Nieuw-Zeeland gemiddeld
•
per jaar 304.000 cw’ts., in 1927/30: 1.335.000 cwts., in
1937: 2.951.000 cwts. ii 50.8 kg boter naar 0…oot-
Brittannië zond. In 1937- leverde Nieuw-Zeeland met
Australië samen 47 pOt., Denemarlcén 24 pOt. en
Nederland 734 pOt. van de totale hoeveelheid boter,
welice in Groot-Brittannië in dat jaar werd inge-
voerd.
Wij l)eseff en volkomen, dat een zeker optimisme
nodig :is om te spreken over wereldmarkt, over Ne-
derland als exportgebied “en zuivelproducten of over
internationale arheidsverdeling; wij weigeren echter aan te nemen, dat het begrip ,,Weltwirtschaft” in cie
naaste toekomst volkomen zal blijken te zijn vervan-
gen door het begrip ,,Nati onalwirtschaft”, eenvoudig
omdat wij ervan uitgaan, hoezeer de ontwiklceling
der economische verschijnselen gedurendede laatste
jaren ook i.n ons nadeel is, dat ons land1 door kli.-
maat, bodem, geographische ligging, historie, orga-
iii sati e en bewoners is voorbestemd zuivelproci ucten
uit te voeren naar gebieden, waar het verbruik cie productie overtreft. Wij wijzen op de toenemende
export van gecondenseerde Nederlandse mellc naar cie
tropen en op did van Nederlandse aardappelen naar
Zuid-Amerilca en
zijn
van mening, dat het niet ge-
oorloofd is een apathische houding aan te nemen tea
aanzien van onze positie op de wereldmarkt, dan na-
dat alle heschilcbare middelen zijn geblelcen volkomen
ondoeltreffend te zijn. Wij zijn ervan overtuigd, dat
er nog veel kan worden verbeterd, opdat onze kost-
prijzen worden verlaagd door rationalisatie van de
productie en opdat de opbrengst worde verhoogd door
verbetering van de kwaJiteit en door het bouwen op een commercieel juiste basis. Wij bepaalden ons tot
zuivel en zouden ons kunnen voorstellen, dat bij ver-
schi llencl e en ci ere ianclbou.wvoortbrengselen soortge-
lijke desiderata verdedighaar kunnen worden ge-
noemd.
Dr. H. J.
FrtLETEIA.
ONZE EIERENEXPORT.
(In het bijzonder naa’r Engeland.)
In het op 27 October 1937 verschenen nummer van
dit weekblad, publiceerde ik eenige .gegevens omtiet
de Overheidsrnaatregelen ten aanzien van de pluim-
veehouderij genomen en van de gevolgen, ‘welke zij
hebben teweeggebracht. Gewezen werd op de na 1931
verminderde uitvoermogelij.kheden, tengevolge waar
van de hoeveelheid eieren, welke door het binnenland
moest worden opgenomen, aanmerkelijk steeg, waar-
door deze opname slechts mogelijk zou worden tegen
lage prijzen, die de productiekosten der eieren niet
of ternauwernood dekten.
Een schrijven, door den Minister van Economische
Zaken den 4en Februari jl. gericht tot de Neder-
landsche Pluiinvee Federatie en tot een aantal orga
nisaties van particuliere handelaren en de daarop
ontvangen antwoorden, geven aanleiding om op de
ontwikkeling van den export onzer eieren nader terug
te komen.
In’ het bedoelde schrijven werden door den Mi-
nister een drietal opmerkingen gemaakt met betrek-
king tot den uitvoer naar Engeland en werd verzocht
de oorzaken van de aangeroerde punten na te gaan,
a,ismede een weg aan te geven om tot verbetering te
geraken.
Zijne Excellentie vestigde de aandacht op de vol-
gende verschijnselen:
dat door Denemarken regelmatig veel meer eieren
naar Engeland worden geëxporteerd, dan door ons
land;
dat de Deensche eieren-uitvoer naar Engeland
een regelmatiger verloop vertoont, dan de Neder-
landsche;
dat in sommige
tijden
van het jaar de afzet
van de, in verhouding tot het Deensche kwantum
geringe hoeveelheid Nederlandsche eieren moeilijk
was en dat door Nederland niet steeds die prijzen
kdnden worden bedongen, welke door Denemarken
werden gemaakt.
De antwoorden werden gegeven door de Nederland-
sche Pluimvee-Federatie (N.P.F.) en, namens de
aangeschreven organisaties van particuliere hande-
laren door den Nederlandschen Industrie- en Han-
delsraad voor Land- en Tuinbouw. Uit laatstbedoeld
rapport en over hetgeen naar aanleiding daarvan in
sommige dagbladen werd geschreven, blijkt, dat om-
trent den weg, die tot verbetering kan voeren, diep-
gaand meeningsverschil bestaat tusschen genoemden
Raad en de meerderheid der organisaties, namens
welke hij zijne i)eschouwingen gaf. Hierop zal in het-
geen volgt, niet worden ingegaan.. Aan. de hand van
de rapporten en van andere gegevens, zullen slechts
de feiten van den uitvoer worden onder het oog
gezien.
Totale export van eieren.
In mijn vorig artikel werd vermeld, dat de export
van eieren in het topjaar 1031 bedroeg 1094 mil-
lioen stuks. In 1932 begon de daling, eerst nog be-
scheiden: uitgevoerd werden 1074 millioen eieren.
Het jaar 1933 bracht de groote val tof nauwelijks
720 millioen. Een vermindering van den uitvoer, vër-
geleken met 1931 van 374 millioen eieren, meer dan
een derde gedeelte van den totalen export.
In de jaren 1934 en 1935 echter treedt weder een
langzame stijging op: 778 en 782 millioen eieren
gingen respectievelijk over de grenzen. In 1936 is de sprong belangrijk grooter (830 millioen), om in 1937
met een forschen stap te vermeerderen tot 982 mil-lioen.. Van 1936 op 1037 is de uitvoer dus met 152
millioen eieren gestegen en indien het jaar 1938 zijn
voorganger met een gelijk aantal weet te overtreffen,
zal het hoogtepunt van 1931 n.iet slechts geëvenaard,
doch overschreden zijn.
6 Juli 1938
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
505
Uitgedrukt in tonnen bruto (1000 kg) bedraagt de
uitvoer naar de voornaamste landen van export:
in 1931 . . .
86.198
in 1935 . . .
61.803
1932 ….80.058
,, 1936 ….64.737
1933 . . . . 56.975
,, 1937 . .. . 76.159
1934 ….64.303
Ook in cle eerste vier maanden van 1938
zet
de
stijging zich, vergeleken met 1937, voort: uitgevoerd
werden 28.681 ton tegen 25.560 in dezelfde periode
affl
het vorige jaar. Een vermeerdering met 3121 ton
bruto gewicht.
Deze cijfers, ontleend aan de statistiek van den
in-, uit- en doorvoer, bevredigend als zij zijn, betref-
fen den
iotalen
export van Nederlandsche eieren. De achteruitgang, sedert 1932 ingetreden, is tot stilstand
gekomen en het verloren terrein werd voor een groot
gedeelte heroverd.
Exporl naar Duitse hla.ncl en Engeland.
Naar Duiischland
werden in 1937 uitgevoerd
31.765 ton tegen 23.324 ton in 1936. De scherp da-
lende lijn, welke cie export naar dit land sedert 1932
(met uitzondering van 1934) te zien geeft, is hier-
mede verbroken. De vermeerdering van 1936 op
1937 bedraagt 8441 ton en mag worden toegeschreven
aan het feit, dat de hetalingscontingenten, welke voor
D ui tschland beschikbaar waren, belangrijk grooter
waren, dan in het voorafgaande jaar, terwijl ook de
gcëxporteerde ,,Deterding”eieren daartoe hebben bij-
gedragen.
De naar Duitschiand uitgevoerde eieren, uitge-
drukt in tonnen bruto-gewicht zijn:
in 1931…..56.900
in 1935 . . .
32.170
1932 ….66.504
1936 ….23.324
1933 ….43.744
,, 1937 ….31.765
1934 ….49.294
Naar Engeland
werden in 1937 verzoncieti 39.990
ton tegen 31.592 ton in 1936: een vooruitgang van
8398 ton. Gedurende de eerste vier maanden van
1938 zette de stijging zich voort en konden weder
2239 ton méér worden verstuurd dan in dezelfde
periode van het vorige jaar.
Het vergelijkende overzicht sedert 1931 geeft voor Engeland den volgenden staat:
it
1931. …. 25.853
ton
in
1935 . . . . 22.048
ton
1932 ….11.308 ,,
,. 1936 ….31..92
1933
8.727 ,.
1937 . . . . 39.990
1934
8.245
De geweldige daliflg in 1032, 1933 en 1934, ver-
band houdende met den val van het Pond, wordt in
1935 reeds vrijwel geheel ingehaald om in 1936 tot
een export te komen, welke het jaar 1931 overtreft
en in 1937 het hoogtepunt van bijna 40.000 ton te bereiken. Voor het eerst in 1936 is Engeland onze
grootste afnemer; onbetwist blijft het dit in 1937.
Duitschiand is, met betrekking tot onzen eieren
export op de tweede plaats gekomen.
Het door den Minister van Economische Zaken als eerste punt naar voren gebrachte feit, dat door
Denemarken regelmatig veel meer eieren naar En-
geland wordu geëxporteerd dan door ons land, is
hiermede nog slechts in zooverre besproken, dat een
belangrijke vergrooting van onzen uitvoer naar dat
land is vastgesteld. Een vergelijking met het concu.r-
reerende Denemarken is daarmede niet getrokken.
Oorzaken van de oriënteering op Duiischland.
De beide hovenbedoelde rapporten vermelden als
verklaring van den geringeren uitvoer van ons land
de volgende, bekende feiten:
Vooreerst, de historische ontwikkeling, waardoor
Nederland aanvankelijk meer op den uitvoer naar
Duitschland, dan op dien naar Engeland was aange-
wezen. De pluimveehouderij werd het meest beoefend
in de streken van ons land, welke dicht aan Duitsch-
land grenzen en het logische gevolg daarvan is ge-
weest, dat uitvoer naar Duitschlan.d het meest en het
eerst in aanmerking kwam. Door onze geografische
ligging waren wij op dat land en niet in de eerste
plaats
01)
Engeland aangewezen. Bijkomstige omstan-
digheden bevorderden het aanknoopen van handels-
relaties met Duitschland: eenvoudiger transportmo-
geljkheden, geringere kosten van verpakking, ge-
makkelijker contact door telegraaf, telefoon en per-
soonlijk bezoek, een betere beheersching van de Duit-
sche taal, dan van de Engelsche.
In de na-oorlogsche jaren tot 1931 werd de uit-
voer naar Duitschland voorts sterk gestimuleerd door
het daar heerschende eier-tekort, waardoor de voor
export beschikbare eieren, in het
bijzonder
in het
Oosten en Zuid-Oosten van ons land werden opge-
kocht, terwijl bovendien de Regeering er prijs
0
1)
stelde, dat de Duitsche contingenten (sedert 1933)
volledig werden uitgeput. Engeland kwam daardoor
eerst voor den uitvoer in aanmerking, wanneer
Duitschland was voorzien, waarbij nog komt, dat het
hinnenlandseh verbruik in Nederland aanmerkelijk –
naar schatting driemaal – – grooter is dan in Dene-
marken.
Eindelijk
zijn
daar omstandigheden, waartoe Engel-
sche toestanden aanleiding gaven: de val van het
Engelsche Pond in 1931, waardoor Denemarken, dat
zijn valuta terstond daaraan aanpaste, een grooten
voorsprong kon nemen (men zie de hiervoren ver-
melde cijfers sedert het jaar 1932) en de tijdelijke
contingenteering van onzen export naar Engeland.
Deze feiten geven afdoende verklaring van den ge-
ringeren export op Engeland. Over cle ontwikkeling van de laatste jaren zeggen zij niets.
Stijgende uitvoer naar Engeland.
In 1934, het laagtepunt van onzen uitvoer naar
Engeland, bedraagt het percentage van den totalen
eieren-invoer in dat land voor ons niet meer dan
5 pct.
;
voor Denemarken daarentegen 34 pOt., een
verschil in ons nadeel van 29 pOt. Na 1934 komt de
opleving: het verloren terrein wordt langzaam weder
heroverd en hoewel ook de Deensche uitvoer naar
Engeland krachtig toeneemt, is de verhouding in 1937
te onzen gunste ietwat gewijzigd: het percentage
van den totalen Engelschen invoer van eieren is voor
ons land gestegen tot 17, voor Denemarken tot 40.
Het verschil is van 29 pOt. in 1934 teruggebracht
tot 23 pOt, in 1937.
Deze percentsgewijze verbetering van onzen export
naar Engeland, vergeleken met dien van Denemar-
ken, wil natuurlijk niet zeggen, dat de vermeerdering
van onzen uitvoer in absolute getallen grooter is
geweest dan voor dat land.
Uitgedrukt zooais gebruikelijk in great hundreds
maal 1000, verhoogde Denemarken
zijn
uitvoer
van 6383 tot 9992, Holland van 944 tot 4309; de
vermeerdering is voor beide landen ten naastenbij
gelijk (resp. 3609 en 3365), doch verhoudingsgewijze
voor Nederland belangrijk grooter, bijna 5 maal meer,
dan in 1934. Deze cijfers zijn ontleend aan een door
den Industrie- en Handeisraad verstrekten staat,
samengesteld uit de Engelsche invoerstatistiek.
Voor de daarop gevolgde periode echter zijn de
verhoudingen ten gunste van ons land belangrijk ver-
beterd.
Blijkens een door genoemden Raad gegeven over-
zicht, valt in het laatste kwartaal van 1937, ver-
geleken met dat van 1936 een vermeerdering van den
Nederlandschen aanvoer te constateeren van 26.04
pOt., terwijl deze vermeerdering voor Denemarken
slechts 3.97 pOt, bedraagt. Januari van 1938 geeft zelfs, vergeleken met dezelfde maand in 1937 een
vooruitgang van ons land met 29.71 pOt. en voor
Denemarken een achteruitgang met 21.51 pOt., ter-
wijl. de toeneming in Februari 1938 naast Februari
1937 voor Nederland bedraagt 61.53 pOt., voor Dene-
506 –
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
6 Juli 1938
marken slechts 15.78 pOL Terecht wordt er daarbij
op gewezen, dat deze gegevens, loopende over een
kort tijdsbestek, geen te ver strekkende. conclusies wettigen, al mag worden gezegd, dat op dit oogen-
blik de Nederlandsche export van eieren naar Enge-
land bezig is zich in gunstigen zin te ontwikkelen.
De hiermede correspondeerende staat van het rap-
J)Ort der N.P.F. vergelijkt de periode van 1 Maart
1936 tot en meI 28 Februari 1938 en trekt daaruit
cie conclusie, dat de vergrooting van onzeis uitvoer
naar Engeland van September 1937 tin. Februari
1938 zeer aanzienlijk is geweest. Voor Nederland een
vermeerdering van den aanvoer op de Engelsche
markt van 28.4 pOt., voor Denemarken van 3 pOt.
De ministerieele vragen.
Op grond van een en ander mag, in overeenstem-
ming met genoemde rapporten, geconcludeerd wor-
den, dat de meerdere uitvoer van Denemarken naar
Engeland geenszins als verontrustend behoeft te wor-
den beschouwd, wijl verklaarbare oorzaken daartoe
hebben geleid, terwijl in den laatsten tijd een ont-
wikkeling in de exportverhoudingen valt waar te
nemen, welke ten gunste is van Nederland. De toe-
komst mag met vertrouwen worden tegemoet gezien.
De tweede opmerking van den Minister, dat de
Deensche eierenuitvoer naar Engeland een regelmati-
ger verloop zou vertoonen, dan de Nederlandsche, kan
op grond van het ter beoordeeling beschikbare feiten-
materiaal niet worden onderschreven.
Ware zij juist, dan moest zij ten aanzien van de
handelsrelatie met Engeland als een nadeel worden
beschouwd: de afnemer verlangt terecht een regel-
matige bedièning, opdat geen leemten in,de voorzie-
ning met eieren voor Engeland ontsta Onregelmatig-
heid in de leveranties zal veelal parallel loopen met lagere prijzen, waarmede echter nog niet gezegd is,
dat het voordeel van de. pluimveehouders op sommige
tijdstippen niet gediend kan
zijn
met een zekere on-
regelmatigheid, wijl deze kan . voortvioeen uit het
feit, dat op andere markten betere prijzen zijn te be-
dingen.
Ware de Deensche uitvoer inderdaad regelmati-
ger, dan zou dit voorts te verklaren zijn door het
feit, dat Denemarken veel eerder dati wij, de vaste
eieren-leverancier van Engeland is geweest, terwijl
de afnemer aldaar met het geleverde product tevreden
was. Daar komt nog bij, dat cie Nederlandsche eieren
zeer geschikt zijn voor den opslag in koelhuizen,
waardoor in tijden van grooten aanvoer veel eieren
voor conserveeringsdoeleinden word en opgekoch t.
Al deze oorzaken zouden een zekere onregelmatig-
heid in de Nedérlandsche leveranties kunnen verkla-
ren, doch op grond van de beschikbare gegevens kan. zij niet wordén toegegeven, noch ontkend.
liet rapport van den Industrie- en iiandelsraaci ha-
seert zich op de Engelsche statistieken, waarin de we-
kelijksche en veerti endacgsche Deensche en Neder-
landsche aanvoeren worden vermeld en I:ereken t daar-
uit, welk percentage deze aanvoeren uitmaken van
den totalen .jaarlijkschen invoer van beide landen in
Engeland.
Aan de hajd. daarvan werden de gemiddel-
den vastgesteld, waarna de afwijkingen van deze ge-
middelden werden bepaald. Wat de wekelijksche amin-
voeren betreft, blijkt dan, dat het aantal afwijkin-
ge:n boven 1. pOt. voor Denemarken 8 bedroeg en voor
Nederland 6. Met de . veertiendaagsche aanvoeren
staat het nog iets gunstiger: de als hoven berekende
afwijkingen bedragen voor Denemarken 7 èn voor ons
land slechts 4.
Een volkomen regelmatig beeld vertoonen geen van
heide danden, doch zoo al dan valt de regelmamit
eerder bij ons land te vinden dan hij Denemarken.
Opgemerkt word t ech ter, dat waiineer dezelfde be-
rékening wordt toegepast aan cie hand van de Deen.
sclte en van ciè Nederludsche gegevens, een andere
uitkomst wordt verkregen, zoodat het verstandig is,
zich, van een bepaalde conclusie te onthouden.
ie N.P.F. vermeldt in een bijlage den wekelijk-
schen .invoer van uit Denemarken en Nederland ver-
scheepte eieren in Engeland gedurende het jaar 1.937.
Zij outleemim t haar gegevens aan H.M. Oustons cm nd
Excise betreffende de wekelijks in Engeland inge-
voerde hoeveelheden levensniidcleleu, doch . vestigt er
de aandacht op, dat de gegevens betrekicing hebbeat
op den geregistreerden invoer en niet op hetgeen in
werkelijkheid binnen kwam. Voor ieder land werden
nu. de afwijkingen berekend van, het kwartaalgen’nd-
dcl de.
Dan blijkt, dat in het eerste kwartaal van 1937
de afwijking voor Denemarken percentsgewijze gerin-
ger is dan voor ons land, terwijl in de drie andere
kwartalen het omgekeerde het geval is.
Ook ten aanzien van het .derde punt: de lagerc
prijzen, welke Nederland
0
de Engelsche markt zou
ontvangen dan Denemarken, wordt de meaning van
den Minister niet
0
ncierschreven.
Een vergelijking tusschen de geniaakte prijzen is
reeds daarom een lastige geschiedenis, daar verschil-
lende gewichtsklassen der eieren met elkander zouden
n’oeten worden vergeleken, terwijl bovendien cle wijze
waarop de noteeringen . tot stand komen, geen zeker-
heid geeft omtrent haar juistheid. Het rapport der
N.P.F. vermeldt de prijzen, welke haar – voor zoover
Denemarken betreft – door een bevriende relatie ver-
den opgegeven en – voor zoover Nederland aangaat
– die, welke door de coöperatieve instellingen werden
bedongen.
•
Aan de. hand van dezen niet officieelen
maatstaf berekent
zij,
dat van eenig werkelijk prijs-
verscl1il ten nadeele van Nederland. geen sprake is:
de opbrengst voor Denemarken lag niet meer cme 71,0
cent per 100 eieren hooger cian voor Nederland. Beide
rapporten maken er opmerkzaam op, cint – hoe ook
cie prijzen op de Engelsche markt zijn gew’eest -. de
Nederlandsche pluimveehi, u cl ers een belangrijk hon-
ger bedrag in handen hebben gekregen dan de Deen-
sche, ook wanneer hetgeen voor restitutie van de
graanrechten wordt uitgekeerd, van de prijzen wordt
afgetrokken. Dit feit, veroorzaakt door een meer eco-
noimsche bedrijfsorganisatie .in Nederland, mis-
schien ook door het bedingen van betere prijzen in
mindere landen dan Engeland, moge voor cie Neder-
laridsehe kippenhouders vprheugend zijn, doch met
de vraag, welk land op de Engelsche markt een hoo-ger bedrag weet te bedingen, heeft-het uiteraard niet
te maken.
Conclusie.
De conclusie, welke u i.t bovenstaande bescho u win –
gen, w’aarin de inhoud der rapporten beknopt is
weergegeven, mag worden getrokken is:
le. dat de export va.n Nederlandsche eieren sedert
1.933, toen het diepste punt werd bereikt, zich in op
gumnde lijn beweegt, in het bijzonder in cie jaren 1936
en 1937; –
2e. dat voor Duitschland het jaar van den laagstei
i rivoer (1.936), gevolgd is door -een jaar (1.931), waar-
iii de vermeerdering, van (]en export aanmerkelijk is
geweesl;
3e. dat niettemin Engeland in 1937 onze groot-
ste afnemer van eieren is gebleven, gelijic het dat ik
1936 voor het eerst werd;
4e. dat onze export naar Engeland sedert 1934 met
groote sprongen is gestegen; en
5e. dat er redenen zijn om de ontwikkeling van
oozen uitvoer naar laatstgenoemd land, ook in ver-
gelijking met ciien van Denemarlcen, met vertrouwen
af te wachten.
Mr. H. W. J.
SANNES.
6 Juli 1938
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
507
DE VESTIGINGSWET KLEINBEDRIJF.
Over de Vestigingswet Kleinbedrijf is veel ge-
schreven en ook veel getheoretiseerd. Nu de wet
01)
eenige midclenstan.dsbedrijven is toegepast – op het
slagers- en op het bakkersbed.rijf – cii nu er ook er-
varing is wat betreft de uit de wet voortvloeiende
examens, loont het de moeite de zaak in de praktijk
eens te bezien.
Voorts moet helaas worden vastgesteld, dat er ook
tegen beter weten in tegen deze hoogst nuttige maat-
regelen wordt geageerd en geschreven. Het vonnis
van den Ainsterdamschen kantonrechter, die iemand
van rechtsvervolging ontsloeg, die, zonder zich te sto-
ren aan het voor de schoenenbranche bestaande voor-
loopige vestigingsverbod.(dat binnen 6 resp. 12 maan-
den na afkondiging gevolgd zal worden door het in-
stellen van vestigingseische n) zich als schoenmaker
had gevestigd; omdat het naar zijn, des kautonrech-
ters, meeniug nog geenszins vaststaat of inderdaad
wel na
6
resp. 12 maanden bij algemeenen maatregel
van bestuur deze vestigingseischen zullen worden af-
gekondigd, is hiervan een sprekend voorbeeld. Deze
-eheel tegen den geest der wet ingaande juridische
spitsvoncl igheid heeft dan ook in m iddenstandskrin-
gen terecht verontwaardiging gewekt, en men kan het verstaan, wanneer in die kringen van sabotage
gesproken wordt. Een ander voorbeeld van handeleu,
of zooals de lezer zal inzien in dit geval van nalaten
tegen beter weten in is dat van een groot dagblad
– dat zeer tegen deze wet gekant is -, dat ccii van
zijn verslaggevers zond naar een bekend deskundige
OP
middenstandsterrein Oni een interview over (leze
materie en dat, toen bleek, dat cle geïnterviewde liet
geenszins met de opinie van het blad eens was, het
verslag van dit onderhoud eenvoudi niet opnam.
Tenslotte doen ook nog vaak op dit terrein ken-
nelijk ondeskundige schrijvers een duit in het zakje,
zoodat het ook om al deze redenen wenschelijk schijnt,
de geheele aangeleg’nheid onder de loupe te nemen.
De toestand in het rnzcidenstand.sb edrijf.
Wat is het doel van de wet?
,,iIet keeren van den grooten. stroom van onge-
schikten, verheffing van het vak”, zoo zegt de Me-
inorie van Toelichting woordelijk.
T
cs
dat dan zoo
noodig? Die ougeschikten verdwijnen immers wel
sveer iranzelf! zoo wordt er geredeneerd. Inderdaad,
het is waar, dat de ongeschikten. weer verdwijuen.
Maar – dat wordt altijd maar weer vergeten – dat
is slechts een
hnlve
waarheid. Steeds vergeet men
daaraan. toe te voegen, dat voor elke ongeschikte,
die in den concurrentiestrijd ten onder gaat tot scha-
cle van hemzelf en van, anderen, dadelijk even
ongeschikten gereed staan om de ope:agevallen plaats
in te nemen! En wie nu thuis is in het middenstands-
bedrijf weet, welke enorme schade deze heele en halve
ondeskundigen aan gausch het bedrijf toebrengen.
Ook vandaag den dag kan de goed onderiegde, vak-
kundige middenstander het economisch nog best uit-
houden tegen de andere distributie-vormen. Maar het
maken van een redelijke winst – clie hij voor zijn
levensonderhoud en voor het voortbestaan van zijn onderneming noodig heeft – wordt rIjen honafiden,
richtig calculeerenderi middenstander eenvoudig be-let door de voortdurende uit onkunde en onwil voort-
komende prijsknoeierij dier ongeschikten, die niet cal-
culeeren kunnen en die daardoor èn zichzelf èn –
wat veel erger is – de geheele branche financieel
te gronde richten. En die toestand wordt nimmer
gezond, omdat voor elke verciwijnende ongeschikte da-
clelijk een of tw’ee nieuwkomers, even ondeskundig, in
cle plaats springen!
Deze schildering van het ziek worden van het inid-
denstandshedrijf als gevolg van den grooten stroom
van ongeschikten is
niet
overdreven. Door schrijver
dezes is, teneinde bewijsmateriaal ter ondersteuning
‘an een ingediend verzoelc om verbindendverklaring
‘ali een ondernemers-overeenkomst in het slagersbe-
(liif te verkrijgen…in een der provincieplaatsen een onderzoek ingesteld naar de financieele uitkomsten
der in die plaats gevestigde slagers. Van de
63
daar
woon achtige slagers waren er 59 toegetreden tot een
zgn. saneeri ngsovereenlcomst, waarbij ook mi:nimurn-
prijzen waren vastgesteld. De 4 overigen bleven, uit
onwil en onkunde, onder die
minimum-prijzen
ver-
koopen. De sterfte onder deze ,,rand-ondernemers”
werd over de laatste jaren vastgesteld en was belang-
rijk, maar tevens bleek, dat de opengevallen plaat-
sen steeds weer werden ingenomen. De uitkomsten
van, het slagersbedrijf daar ter plaatse, verkoopende
tegen (leze zgn. saneeringsprijzen, werden vastgesteld
cii gevonden werd, dat nochtans het resultaat over de
geheele linie v
erliesgev end
was.
Ook nadat de ,,rand-onder’nemers” zijn weggevallen
is nog geen verbetering te verwachten, omdat op eik
niveau deze prijsbedervers de rentabiliteit van het
geheele bedrijf zullen kunnen te niet doen, zoolang
geen mûntregelen tegen hun weder-optreden zijn ge-
nomen.
De Minister van Economische Zaken heeft in. zijn –
overigens afwijzend – antwoord op bedoeld verzoek de
resultaten van dit onderzoek nièt weersproken, doch
heeft integendeel de bestaande moeilijkheden erkend,
wil alleen de oplossing in. andere richting zoeken,
iets wat in liet verband van dit artikel niet verder
ter zake doet.
liet staat dus wei vast, dat het juist die ongeschik-
tea zijn, die het middenstandsbedrijfsleven ziek doen
worden en het den bona-fiden ondernemer onmoge-
lijk maken, zijn hem toekomenden prijs ook incier-
daad te realiseeren. Het doel van de wet: vering van
clie o.ngeschilcten door verheffing van het peil, is dus
op de nuchtere wrerkelijkheid gegrond en volkomen
gerechtvaardigd, ja tot behoud van den bonafiden
ii iddenstandsondernemer strikt noodzakelijk.
Genomen maatregelen.
Hoe wil men nu die ongeschikten weren?
Gelijk bekend is door het stellen van vestigings-
eischen aan as, middenstanders, eischen van vakbe-
kwaamheid, handeiskennis en credietwaardigheid. Of
men aan de beide eerste eischen voldoet, zal moeten
blijken uit af te ieen examens, of men credietwaar-
dig is wordt aan de hand van daartoe door den Mi-
nister van. Economische Zaken te geven richtlijnen
onderzocht door cle Kamers van Koophandel en
Fabrieken.
liet is tegen deze examens, dat de
pijlen
der be-
strijders zich het felst richten., Van alles wrordt hier-
bij gehaald: vrees voor overlading met schoolsche
kennis, theoretisch gedoe, onderdrukking van het
overigens toch zoo gesehilcte individu, dat niet leeren
of onthouden Iran, en nog veel meer.
De vakexamens.
Er is thans praktijk, zoowel van examens voor vak-
bek waani Ii eid als van die vooi’ handeiskennis.
Schrijver dezes is eenigen tijd opgetreden als de
(loor den Minister van Economische Zaken aangewe-
zen voorzitter van de examen-commissie voor het vak-
diploma als slagej, ouder de vestigingswet en is ook uit anderen hoof cle reeds jaren bekend met het uit-
stekende werk van de in Utrecht gevestigde reeds in
1926 door particulier initiatief tot stand gekomen
Slagersvakschool. Vanzelfsprekend is liet onderricht
aan: die school voor het overgrootste deel op de prak-
tijk ingesteld, slechts een zeer klein gedeelte van
de lesuren wordt besteed aan theoretisch onderricht,
(le rest is zuiver praktijk. Oolc op het examen is prak-
tijk de hoofdzaak ), door de candidaten wordt op dat
examen praktisch werk verricht, zooai.s het uitheenen
1)
Zulks iii
tegenstelling met wat de schrijvers van het
artikel over de ve.stigingseischen in een van cle vorige
nunLwers van dit tijdschrift, klaarblijkelijk zonder ooit van
het bestaan vat dccce vaksehooi te jmelyben. vernomen. mee-
nen te mogen verkondigen!
508
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
6 Juli 1938
van vleesch, het gereed maken van hetel1ingen e.d.m.
Er. is dus geen sprake van, dat het onderzoek naar
de vakhekwaamheid ,,een exarnineeren is op uit het
hoofd te leeren theoretische vakkennis”, zooals het
hierboven aangehaalde artikel uitroept. Bovondien zij
er nog de aandacht op gevestigd, dat het Departe-
ment van Economische Zaken, alvorens een verzoek
om vestigingseischen in overweging te nemen, eischt,
dat de aanvragende Organisatie(s) over het geheele
land een praktische en niet te dure opleidingsgele-
genheid scheppen, zoodat aan. het verlangen naar
praktijk ruimschoots wordt voldaan.
Examen handels1iennis.
Thans cle examens voor handeiskennis. Aan het
einde van cle vorige maand zijn deze examens onder
de auspiciën van de drie landelijke Middenstandsbon-
den en onder toezicht van Regeerings-gecornitteerden
voor het eerst op groote schaal afgenomen. Schrijver
dezes was in de gelegenheid eenige van deze examens
bij te wonen en de meeuing der autoriteiten hierover
tc hooren. De algemeene indruk is, dat deze examens
in hooge mate op de praktijk van het iniddenstands
zakenleven waren afgestemd. Zeker, er was hier en
daar wel eens een enkele onder de honderden •exami-
natoren, die wat theoretisch vroeg, maar dan werd
die onmiddellijk op de vingers getikt door den voor-
zitter, die hem eraan herinnerde, dat het hier een
praktijk-examen gold. En voor zoover een hoogst en-
kele examinator dit theoretisch vragen niet bleek te
kunnen nalaten, zal hij zonder twijfel een volgend
maal niet weer als examinator worden gevraagd.
ivlen bedenke voorts, dat het hier een geheel nieuwe
materie geldt, waar ook de examencommissies . ich
nog moeten inwerken en het is te verstaan, dat er
bij den eersten keer, dat een naar het getal zoo om-
vangrijk examen wordt afgenomen, allicht eens hier
en daar een fout kan worden gemaakt. En men be-
denke tevens, dat een examinator, die eens wat dieper
op de materie ingaat, zeer wel op zulk een moment
tegenover een candiclaat kan zitten, die blijk geeft
goed in het onderwerp thuis te zijn en dan is het vaak
een weldaad – diegenen, die méér geëxamineerd heb-
ben, zullen dat beamen – wanneer men eens een en-kele maal wat dieper kan graven. Maar nog weer zij
herhaald, dat volgens den algêmeenen indruk het
examen in zijn geheel volkomen op de
praktijk
was
ingesteld. Vragen aan de hand van concrete cijfer-
voorbeelden uit de praktijk van het middenstands-
zakenleven over fi nancieele verantwoordelijkheid van
firmanten, over eenvoudige boekhoudposten, over het
uitschrijven van facturen en nota’s, over het invullen
van giro-biljetten en vrachtbrieven e.d.m., waren
overal schering eninslag.
Waarlijk, degenen clie zich zoo bezorgd hebben ge-
maakt over teveel getheoretiseer, kunnen gerust zijn!
Hoeveel der duizenden candiclaten geslaagd zijn, is op
het oogen.biik nog niet officieel bekend, maar wel
staat reeds vast, dat de overgroote meerderheid der
candidaten het begeerde diploma heeft behaald. Ook
zij, clie zoo hartroerend hebben geschreven over die jongelui, clie toch zoo geschikt waren, maar die niet
goed konden loeren, kunnen hun weeklagen staken:
liet examen is mllermi.nst een barrière voor hem, die
over een hôôgst bescheiden kwantum praktische ken-
nis beschikt! Wat cle ongeschikten betreft kan men, iii het licht van wat hierboven over den funesten in-
vloed dezer lieden op het middenstandsbedrijf werd
aangetoond, met een variant op het bekende woord zeggen: ,,het is beter, dat eenigen in liet aangezicht
des volks sneuvelen, dan dat héél het volk ten onder
gaat!”
En tenslotte: die ééne Icrantenjongen onder het
milliard beginnelingen in de school des levens, die het
tot millionnair brengt, komt er töch wel: examens of
géén examens!
. Dr. E.
J.
Toni.
BETEEKENIS VAN DE.VORMING VAN
EEN BUFFERPOOL VOOR RUBBER.
Den laatsten tijd gaan er van verschillende zijden,
nu het met de loopende restrictie-regeling niet is
gelukt den zgn. ,,redeljken prijs” te handhaven, stem-
men op die een ander middel, een bufferpool, aan-bevelen. Men gaat daarbij uit van de gedachte, dat
daardoor een betere aanpassing tusschen vraag en
aanbod kan worden bereikt.
Ook wij hebben terloops in een van onze artikelen
in dit weekblad het woord bufferpool gebruikt, doh
hadden daarbij voor oogen de mogelijkheid om een
paar jaar van hoogconjunctuur – indien het ii de toe-
komst Ooit zoover zou komen dat de potentieele pro-
ductie niet aan de behoefte zou kunnen voldoen –
te overbruggen zonder dat er van een uitbreiding
van den aanplant in het heden sprake behoefde
te zijn.
Het vraagstuk van het vormen van een bufferpool
is in de eerste plaats een financieringsprobleem,
waarbij dus op den voorgrond staat zoolanig en zoo-
veel rubber uit de markt te nemen, totdat de redelijke
prijs is bereikt. Hoe groot deze hoeveelheid zal zijn,
hangt ervan af hoe de markt zal reageeren op de
aankoopen, hoe de statistische positie zich in de toe-
komst zal ontwikkelen en hoe hoog men den rede-
lijken prijs wenscht te zien vastgesteld. Het behoeft
geen betoog, dat van een dergelijke Pool terzake van
een stijging van den prijs alleen iets kan worden
veruracht, indien deze op de markt als vrager op-
treedt.
Immers, indien de voorraden van de producen-
ten zouden worden overgenomen, blijft in handen van
handelaars en fabrikanten een 400.000 ton, in die
van producenten, resp. de Pool – aanuemende, dat,
behalve alles wat stoomende is, een 22.000 ton van
de Engelsche voorraden nog lun eigendom is – een
130.000 ton van de totale hoeveelheid, die zich bui-
ten het restrictiegebied bevindt.
Van de (o.i. te laag getaxeerde) 400.000 ton kunnen
wij aannemen, dat zeker een 160.000 ton momenteel
surplus-voorraad
i5;
zoodat het uitsluitend overnemen
van producenten-voorraden o.i. geen krachtigen in-
vloed op den
prijs
zal hebben, tenzij de algemeene
marktcoustellatie meewerkt en de poolvorming de
laatste stoot- zal zijn, clie noodig is om denjrijs te
stirnuleeren:
Over het algemeen moet echter worden verwacht,
dat de invloed van ht ter beschikking stellen van
partijen rubber door producenten veeleer passief zal
zijn, hoewel van een zekere schaarschte aan stoomend
product ongetwijfld ook actief eenige invloed op den
prijs kan uitgaan. Een belangrijke verbetering van
den prijs kan o.i. echter alleen worden verwacht van
aankoopen op de open markt.
Om globale
cijfers
te nemen, er is thans een teveel
– d.w.z. meer dan ongeveer 4 maanden verbruik –
buiten de restrictiegehieden van ongeveer 300.000 ton,
.en dit zou een ihvesteering van middelen van ongeveer
.16 millioen Pond Sterling eischen. Hoewel het niet waarschijnlijk is, dat een dergelijke hoeveelheid in-
eens of überhaupt hehoefVte worden gekocht, moeten
de middelen toch beschikbaar zijn, om de rubber te
koopen en den opslag te financieren. De eenige in-
stantie, die hiervoor in aanmerking kan komen, is hef
internationale rubber-comité, omdat alleen dan alk
middelen tot manipuleeren van het prijsniveau –
wat is ook een bufferpool anders – in één hand
zullen zijn. Zou men – zooais reeds is opgewor-
pen – van andere zijde, bijv. van die der consumen-
ten, de Pool leiden en financieren, dan zouden twee
machten op de rubbermarkt werken – het comité en
de Pool -. en, indien de belangen tegeugesteld zijn,
(wat
feitelijk
na een zekere grens
altijd
het geval is),
elkaar tegenwerken. Dit zou voom hen, die in dit mid-
0 Juli 1938
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
509
del een mogelijkheid zien, het middel nog erger dan
de kwaal maken.
De producenten zouden zelf het vermogen om den
voorraad te koopen en te financieren bijeen moeten
brengen; voor een hoeveelheid van 75.000 ton zou dit
op het tegenwoordige prijspeil reeds beteekenen een
aankoopprijs van ongeveer £ 4 millioen, of een bedrag
van 3 ets. per kg uitgevoerd product bij een uitvoer-
percentage van 45.
Het beteekent feitelijk een onttrekking van ver-
mogen, resp. winst aan het
bedrijf
en in de toekomr
een offer; alleen aan rente zou deze investeering eey
offer van ongeveer Vs ets, per uitgevoerd
4
kg per
jaar bedragen en daarbij komen dan courtage, opslag-
kosten en assurantie.
Men kan stellen, dat een dergelijk groot vermogen niet noodzakelijk zal zijn, omdat de financiering met
bankcrediet zou kunnen geschieden, doch nog daar-
gelaten dat het zeer de vraag is of banken dit crediet
voor een zoo conjunctuurgevoelig product zouden
geven zonder ook maar eenige zeggenschap in de
gestes der pooi, moet erop worden gewezen, dat deze
voorraad zich niet leent voor financiering met kort
crediet vanwege den duur en de grootere kosten
(hoogere rentevoet).
Zooals gezegd moet o.i. rubber in de vrije markt
worden gekocht; hoe de rubber echter ook wordt ver-
kregen, de voorraad verdwijnt niet, doch wordt als geheel economisch hoogstens verplaatst in achter-
raartsche richting (terug naar den oerproducent);
in de statistische positie verandert niets. Hoe groot
de te koopen voorraad al zijn, valt niet te zeggen;
het hangt ook voor een groot deel van de algemeene
vooruitzichten af.
Het moet als vrijwel zeker worden aangenomen,
dat men met dit middel, zoolang het comité de jmh-berpositie beheerscht, succes zal hebben, hoewel na-
tuurlijk de machten van synthetische en geregenereer-
de rubber en van aanplantingen elders als het ware
worden getart en onder de mits, dat men bereid is
zijn aankoopen zoolang voort te zetten als noodig is.
Niet volstaan kan dus worden met een bepaald ver-
mogen, doch men zal integendeel zeer groote bedra-
gen ter beschikking moeten hebben en houden, want zelfs de mogelijkheid, dat de middelen van het pool-
coihité uitgeput raken, zal een druk op de prijzen
kunnen oefenen. Er zweeft, totdat de voorraden ver-
minderen, met een pool een voortdurend gevaar boven
de markt, wat het prijsbeloop zeker niet ten goede zal
komen.
Het op een gekunsteld peil brengen van dan prijs
zal voorts zeker het verbruik van rubber niet bevor-
deren, veeleer dit remmen, doordat men een wanver-
houding schept tussehen den prijs van een zeer con-
junctuurgevoelig product en de conjunctuur zelf.
Wil men zich de resultaten van een poolvorming op
den prijs voor oogen stellen, dan kunnen voor een he
oordeeling op den duur de resultaten van de Brazi-
liaansche koffiepolitiek ) en de peperpool te Londen
leerzaam zijn, hoewel daarbij voor rubber moet wor-
den bedacht, dat het aanbod thans nog kan worden
beheerscht.
Een buitengewoon belangrijke factor is, dat men
door het scheppen van deze pool en het opvijzelen van
het prijsniveau aan elke hausse-speculatie de basis
voor haar opereeren ontneemt. Dit lijkt wellicht niet
van beteekenis, doch is het in sterke mate. Immers,
door het belang, dat de speculatie bij de rubber
neemt, is het den handel voor een groot deel moge-
lijk – via de termijnmarkt – den surplus-voorraad
zonder noemenswaardig prijsrisico te financieren en
bovendien de kosten van het houden van dan voor-
1) Zie in dit verband ook de studie van Mej. Dr. R.
ihi1ips – ])c invloed van cle J3raziliaansche koffievor’
•dedigimrgspolitiek op de kofLieinmporten der hoofdconsuinp-
tielancieri. Publicatie No. 9 van het Nederlanclsch Econo-
in sub Instituut.
raad vergoed te krijgen. Neemt men alle attractie
weg – wat na de eerste uitwerking het geval moet
zijn – dan zal voor den surplus-voorraad ook de spe-
culatie niet meer bereid
zijn
de risico’s te aanvaarden
en de kosten van opslag te dragen, m.a.w. zal de han-
del op zijn beurt er weinig meer voor voelen den
surplus-voorraad te houden. Men schijnt zich wel wei-
nig te realiseeren, dat en waardoor het tot nu toe
mogelijk is geweest een dergelijken voorraad te pro-
duceeren en af te zetten.
De kans is dus groot, dat op den duur om het
prijspeil voor rubber te handhaven steeds grootere
hoeveelheden rubber moeten worden overgenomen en
gefinancierd, hoewel aanvankelijk, zoolang er een voor-
uitzicht op stijgende
prijzen
is, de handel de rubber
natuurlijk wel zal willen aanhouden. Op den duur –
en dus op het hoogere prijspeil – zal, zoolang de
conjunctuur niet medewerkt, het pool-comité geleide-
lijk het grootste deel van den surplus-voorraad moe-ten overnemen, onidat dan tegenover de kwade kan-
sen en kosten geen goede kansen meer staan. En
dan beteekent het overnemen van voorraden voor de leden van de Pool dus een offer (rente en opslagkos-
ten), tenzij de bedoeling zou zijn de prijzen voort-
durend hooger op te voeren, waardoor de kosten uit
de hoogere dan te maken prijzen zouden kunnen wor-
den bestreden. Doch hoe lang is dit mogelijk?
De vraag of men een rubberpool gewenscht acht,
zou van het standpunt van producenten zeker beves-
tigend kunnen worden beantwoord, indien men op
het heden let. Of het een stabilisatie van het prijs-
niveau zal kunnen brengen, hangt ervan af; ongetwij-
feld in een opgaande conjunctuur, zoolang de Pool
nog voldoende voorraden heeft, zeer waarschijnlijk
niet of met groote zichtbare en onzichtbare (omvang
verbruik) offers in een tijd van dalende algemeene
bedrijvigheid.
Gaat men ervan uit, dat alles beter dan de tegen-
woordige toestand is, dan kan men een poging ertoe
doen, doch moet dan toch zeker bedenken, dat die
pool – tenzij men de restrictie nog verder verscherpt
– langen tijd met dien voorraad zit en, tenzij zij blijft
koopen, op een prijs die boven den marktprijs ligt.
Immers producenten blijven aanbieden en zullen zulks
met een dergeljken houder van voorraden met een be-
paalde verkooplimite, iets beneden dezen – hoewel
boven een zonder pool te bedingen – prijs kun-
nen doen.
Vatten wij een en ander samen dan moet worden geconstateerd, dat het vormen van een bufferstock
weliswaar tot hoogere, doch gekunstelde prijzen zal
leiden, die, uithoofde van hun wanverhouding tot de
conjunctuur, het verbruik veeleer zullen remmen
dan bevorderen, dat het principieel vereischt het
samenbrengen van een zeer groot vermogen en het
accepteeren van een verlies daarop, dat echter zijn
geheele of gedeeltelijke compensatie vindt in een
betere opbrengst van het te verkoopen product. Het lost het vraagstuk van den voorraad en de oveipro-
ductie niet op, doch kan ertoe bijdragen, zoolang de
pooi actief is, om de prijzen meer te stahiliseeren;
het kan als aanvulling van de restrictie worden ge-
zien, doch is een voor de toekomst zeer gevaaljk
middel, omdat het de tendens heeft productie van
outsiders aan te moedigen en er op den duur toe zal
leiden, dat cle bufferstock den geheelen surplus-voor-
raad omvat. Het beteekent feitelijk, indien het buf-
ferpool-comité aan de verwachtingen beantwoordt,
een verdere consolidatie van een sleepende ziekte en
za1 het chronische karakter dus verergeren.
J. F. HAccoü.
510
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
6 Juli 1938
“KALMTE OP. DE OBLIGATIEMARKT-
•:BEWOGEN DAGEN OP DE AANDEELEN-
MARKT.
(De kapitaalmarkt in Juni 1938.)
.110e onjuist het ware om de kahute op cle kapitaal-
markt met onbelangrijkheici te vereenzelvigen, hebben
• ie rlaatste weken. geleerd. ioew’el er aan belangrijke
feite.n,l clie het koersverloop hadden kunnen heïnvloe-
den, geen gebrek was, sehommelden cle
Neclerlancische
bcleggingsfondsen
maar weinig. De onrust, die
01)
de
tLondensche goucimarkt. heerschte, waar, weinig meer
cmii
een jaar. na
clé laatste ,,gold scare”, een werkelijke
.,9old-.rush’i-
w’as ontstaan en waar ‘cle vrees voor ap-
t’
p reniatie van den Dollar door geruchten betreffende
cii nieuwe devaluatie van het Amnerikaansche ruil-
niiclde1 was vervangen,.leidde niet tot een bewogen
verloop der.’ Nederlandsche obligatiemarkt.
‘Natuurlijk, werd er ook hier wat meer goud clan ge-
woonlijk. het geval is, verhandeld en trok, gezien
hettnechaniisme der wisselkoersen, ook hier cle goud-
prijs onder inv1oed der Londensche goudprijsstijging
wat..aan, .maar. in de koersen der heleggingsfondsen
weerspiegelde. zich dit niet. De groote goudomzetten,
zooals zij in de .dagen .van 8 tot 15 Juni t Londen
t ‘.ver.clen geregistreerd, waar ongeveer £ 10.000.000 voor
01)
potting “werden gekocht, #de officieele gouclpi’ijs
..van 140. s..
5Y2
d: tot, 140 s.’ 9 d. steeg en cle premie
.tegenover. cle .Amerikaansche shipping panty voor-
bijgaand. 1 s.
2.’
d. bereikte, waren – om het een
weinig overdreven. kit te ‘-drukken – te Amsterdam
teerder. aakleiding tot. discussies dan – tot. handelingen.
‘-‘Men rekende’ in iAmsterdam niet niet een nieuwe
verandering der goddwaarde, men’ geloofde cle clemen-
– tis .cler Amerikaa.nsche autoriteiten, niet omdat men
,,
het ‘aloude ,,quôd..volurnus -credimus libenter” weer
eens toepaste, maar omdat men – waarschijnlijk niet
tea onrechte — overtuigd ervan’- was, dat noch het
Tei.eenigde .Konink-rijk noch de andere landen van
– het- Sterliugbiok (en vermoedelijk .00k geen ander
belangrijk land) zich
bij
een nieuwe Dollarcievaluatie
zonder meer, zou neerleggen, maar deren stap met
een overeenkomstige devaluatie van de eigen valuta
zou .heantwoorden warcIoor het succes van den Ame-
– rikaanschen maatregel wel illusoir zou worden en
maatregelen,. waarvan de nutteloosheid hij voorbaat
vaststaat, verwacht men niet. Gesteund door deze
overwegingen handhaafden de koersen der Neder-landsche obligaties zich ten volle,’, terwijl van een
vlucht in de ,Sachverte” geen oogenhlik sprake was.
Politiek van, het beleggers front.
Maar ook van een. verdere stijging van het koers-
1)eil en van een overeenkomstige daling van den ren-
tevoet was niets te bespeuren. Men heeft den stil-
stand in de daling van den rentevoet toegeschreven aan
de bekende actie van het
beleggersfront,’en
misschien
is men niet zoo
heel ver,
van
de
(niet bewijsbare) waar-
heid, dat deze actie weliswaar een verdere daling wist
te
voorkomen, . maar een
stijging
van den reutevoet
toch
niet kon bereiken. hEet heieggersfront heeft be-
• kend gemaakt, dat het als redelijke voorwaarden voor
deelneming in nieuwe leeningen onder de huidige
omstandigheden. -een rentevoet van
34
pOt.. â pan
voor ouderhandsche. leeningen beschouwt eii van 3i
pOt.
a
pari voor obligatieleeningen. Indien deze voor
waarden niet kunnen worden bereikt, beveelt het
front, zijn leden; aan,., zich van deelneming aan de
emissies te onthouden. .Ook geeft het er de voorkeur
aan, dat zijn leden een gedeelte van hun disponibili-
teiten onbelegd aahouden en daardoor via een ver-
minde’ning der vraag tot een stijging van den rente-
voet en daardoor tot een hooger gemiddeld rendement
der beleggingen bijdragen, dan dit gemiddelde door
aanvaarding van alle condities der schuldenaars ver-
der te verlagen. ‘Deze taktiek zou – indien men tal
van andere factoren verwaarloost, hetgeen eigenlijk
niet geoorloofd is – tenslotte neerkomen op een
hoogst eenvoudige berekening: wat is voor deze he-
leggers
0])
den duur voordeeliger: 80, 85 of 90 pOt.
‘aii hun bezit aan obligaties te beleggen tegen 3
3
/
pOt. en de rest onbelegcl te laten, of 100 pOt. te l)e-
leggen tegen 3 pOt.? ‘(Bij een belegging van 85 pOt.
tegen 3i4 l)Ot. is de renteopbre.ng-st pi-actisch even
toog als die van 100 pOt.’ tegen 3 pOt.).
L
Nieuw e we-gen der beleggingspolitiek. ‘hoe moeilijk desotidanks -voor -cle groote .-beleggers;
de keuze van goede en eenigszi-ns rendabele beleg-
g
i
ngsohjecten is, blijkt uit cle meken–origineelegeclacli-
te van de levensverekering-smaatsch.a1)pij
ç;De»Vede-‘- 1
lanclemm van 1845″
dooni.aankoop van zoo mogelijk
alle aan.deelen
der
‘sOrcevenhaagsc.he Hypotheekbank
,
,
cle contrôle over dit instituut’ te verwerven
;
‘-en alc1us,
in het hypotheekbankbedrijf in
–
”te – dringen. ‘De -Ne-‘
derlanden zou. o.m. alle omloopende pandhnieven der
“s-G-ravenhaagsche Hypotheekbank ‘kunnen – opzeggen,.
en ‘ uit eigen kasmiciclelen terugbetalen,. maar krijg-t,
ofzij nu tot-‘ee.n dergelijken maatregel -besluit’- of niet,
cle- beschikking over’eeii ‘goecl’g’eoutilleercl hypotheek-‘
‘-bedrijf, hetwe].k voorhaar een doelmatig-hulpmiddel
hij haar -heieggingsp’olitiek zal- -kunnen-
‘zijn:
Natuur-
lijk zijn niet,’deze korte opmerking’tiiet”alle aspecten
van dit vraagstuk aangeraakt,’ laat- staan, uitgeput,
maar slechts terloops wonde nog. aangestipt, dat deze
‘transactie, die ..dloovccle.fi.nanciee1e kracht der -betrok-
ken verzekeningmaatichappij, en de -in den ioop der
aren sterk teruggeloopen- koersen der aandeelen van
dc
h
y
p
o
th
ee
kb
an
k vergemakkelijkt ‘werd, navolging
‘zai kunnen vinden: –
Kapitaal export
Ook cle
particuliere belegger
heeft zijn problemen en
zorgen, clie – althans gedeeltelijk – met de daling van
den rentevoet en. de moeilijkheid, geschikt beleggings-materiaal van cle goede soort •te vinden
i
samenhangen.
Daa rdoo
L’
wordt bu ite.nlan clsche dehiteuren- .een kans
– geboden, die zij – anders, ..na cie in. hoofdzaak-minder
gunstige onderv.indingen, clie het Nederlandiche pu-
bliek gedurende de .laatste jaren met zijn buitenland-
sche beleggingen, heeft, gemaakt,. minder, gemakkelijk
zouden kunnen krijgen. Hier dient -echter – direct
aan toegevoegd te. worden, .dat, juist onder den. in-
druk dezei’- ondervindingen,.de .emi
–
ttenten’ van nieu-we huitenlandsche Ieeningen er ernstig naar, streven,
slechts .ieeningeï. aan. de markt te-brengen,
–
die den
toets -der officieele critiek -(vati de Vereeniging, voor
dien EffectenbandeL .)en der .pnivate (van. den- parti-
culiereii…beiegger) .hest ku.nneu doorstaan. Tot deze
emissies behoort om. cie 4 pOt. leening Kopen-hagen,
terwijl ook cle thans -opengestelde inschrijving op
4 pOt. obligaties van International Standard Electric
– hij, de pers een gunstig onthaaL gevonden heeft.
Het vraagstuk -van den Nederlandsc hen kapitaal-,
export
werd doorde. Te
reen
i
g
i
ng
, voor, den-.Ef.feeten-
handel in een speciaal geschrift, uiteengezet en tevens
erop aangedrongen, dat de exporteur •van..lapitaaJ
,
niet, zooals dikwijls gebeurt, hij dien van, goederen
wordt achtergesteld. Trouwens ook de President
van. De Nedenia.n.dsche ‘Bank.onderstreept, in zijn-jaar-
verslag de we.n sehelijkheid. van kapi taalexport.
De gedurende cie maand Juni begonnen
.tra’nJs.f er-
onderhandelingen met – .Duitschland,..
waaraan . oven-
– gens ‘-ook in het ,,Bulietin” van, de. ‘Tereeniging voor
den .Effectenhandel aaiidacht wordt-geschoken -ver-
leen.en aan deze beschouwingen een bijzondere-actuali– teit. De oncier.h.ancieiingeii konden, gezien het verschil
in opvattingen .tusschen de ‘Neclerlandsche en – de
– DuLtsche negeering, niet ‘erg – viotten, en. niet. -voor
afloop van de bestaande overeenkomst-beëindigd- w’or-
-den, zoodat cle -hestaande overeenkomst, om geen
• vacuum te -doen intreden, iniet voo.rloo.pig -twee -maan-
dien werd verlegd. Van Necleniaïiclschen kant wenscht
men, dat naast de transfer van rente ook een begin met ‘den transfer van aflossingen wonde gemaakt,
tei-wijl het. Duitsche ‘standpunt, dat in de rèdevoe-
ring van Minister Fuhk vôlledig werd uiteengezet,
daarop neerkomt, dat men op een sterke verlaging
6 Juli 1938
ECONOMISCH-STATISTISCHE.BERICHTEN
511
van cle ieitebetaIiiig eii een misschien iiog sterkere
af:Ii ri.jviflg ‘ai, (le kapitaaU)ecl ra.geu aaic1ritigt. i)e Oosten rijksclie seh tiideii wenseht Duitschiand tiiet te erken itdn; het zou echter bereid zijn, mits hete
l)Lii
t(I1
land zich tegemoet komend J)etooilt
VLt
1)etreft de
rente op de :Dtes- en Youngleeniug, een gedeelte der
rente op de Oostenrijksche lee.ningen te voldoen De verschillende soorten
Sperrmarlcen
hebben in den loop van de niaanci nieuwe laagterecords bereikt.
De handel in Auswanderer-Sperrmarken werd van
I)ui tschen kan t stopgezet. Alleen cle Golcicliskontbank
koopt deze soort Marken en betaalt daarvoor minder
dan. 10 pOt. van cle noni male waarde.
J!Jmissies en nieuwe vormen van kapitaatexport.
De activiteit op de
ernissiemarkt
was in Juni groo-
ter clan in Mei, maar ook grooter dan in de overeen-
kom stige maand van 1937. Aandeel en nemen geleide-
lijk onder deze emissies weer een belangrijker plaats
in, terwijl het zeker de aandacht verdient, dat het
bedrag, dat aan nieuw geld wordt gevraagd, aanzien-
lijk dat der conversies overtreft. De baiangrijkste
binnenlandsche emissies waren de 3-3% pOt. lee-
.riing ‘s-Gravenhage en de 4 pOt. obligatie- en aan-
ileelenemissies van Werkspoor. De introductie van
preferen te• aandeelen Stork & Co. beteekende nietl de
verkrijging v;l n
ii
ieuwe mi dclelen, daar deze aandeelen
uit de portefeuille der hank.relatie der onderneniing
afkomstig waren.
De wench van den klei nen belegger naar
riSzGo-
rerdep1np
en betrekkelijk hoog rendcnien t Weerspic-
gelde zich in. een emissie van een heleggingsmaat-
sehappij (Rotterdamsch Beleggings Consortium) en
verschillende introd ucti es ter beurze, van
z.g.,,clepot-
fracties”
of depotfractiebewijzen, d.w.z. van fracties
(van 1/100 of 1.1500) van een onder bepaalde ge-
zich tspu nten (h.v. belegging volgens geografische ge-
zich tspunten, of in bepaalde groepen van onderne-
In ingen of uitsluitend preferente aandeelen enz.)
samengestelde clepoteenheid. Tot deze depotfracties
behoorden die van een gemengd bezit van Zuid-Afri-
kaansche ondernemingen, waarbij naar vertegenwoor-
(1 igi ng van alle belangrijke takken, van liet Zuid-
Afrikaansche bed rijfsleven werd gestreefd. Deze emis-
ie wa.s de eerste na een pa uze van eenige wieken, ge-
volg van een wei.ik van cle Tcreeuiging van den Ef-
feetenhandel aaii, introcluceuten of administratiekarc-
toren, om eerst de nieuwe voorschriften (Ier Tereen:i-
ging voor dc toelating ter heurze van dergelijke cer-
tificaten af te wach ten. Deze zijn .i nmicldeis versche-
nen en bevatten om. cle verplichting om van alle in
zulk’ een (lcpotcenhleidl opgenomen sancieelen, dezelfde
itauwkeiirie gegevens te verstrekken als clie welke
hij een emissie van liet betreffende aandeel alleen
zou den zijri vereisch t, voorts de pu.bli cat:i e, tweoma al
per maand, van de waarde der depoteen.heid op basis der laatst bekende koersen enz.
i [et aantal te Amsterdam geïntroduceerde Amen-
I’acurache aandeelen
vcrmeerdercle weer, maar l:vens
kan de introductie van eeti belangrijk
Zvid-ilfri-
kaansch
goudmijn-aandeel (Sub-Nigel) worden ver-
meld.
Aandeelenmarkt
De in de laatste maaiiden, ook gedu rende cle bui-
tengewoon stille weken iii Mei en vooral Juni voor-
genomen.ii:it.rodncties van Amerikaaiisclie aandeelen
hebben het voor den. Ncclerlaridschen belegger of spc-
cula it beschikbare materi aal verder vermeerderd, ter-
wijl de onverwacht ,,iosgebarsten”
hausse
gedurende
het laatste derde deel van Juni achteraf het succes
van deze introdueties nog versterkte.
Waii t onverwachts was,, althans voor de meesten,
(le plotseling ingetreclen upwaartsche bewegi lig (‘Ier
• 1)
liet resultaat van cle Britsh-Dujtsc.he transferouder-
is iclil 1 ilgeli werd door cle l)u itshc pers als een Duitsnli
8(11(05.
door de Nederlanclsehe euhtcr als een groot Britseh
suines besdillouwd, dat bovenci en cie positie van cle Neder-
la;ndsnhe oncb’.rha iidelaars belaiigiijk vetsterlet.
A nierikaansche-a indleelen zeker. President Slos n van
Ie General iVlotors, een captain of industry van wie
Ilieli haast steeds optirn istiscice , bespiegelingen heeft
kit non lezen, hadi slechts enkele dagen tevoren een
ei zeer pessimistisch beeld
‘d(ll den, toestand, vooral
t)Ok in dle atitoniobielindtistrie geteekeuc] en Col.
,t
.
y
res, die i ii liet Bulletin ‘aii cle Clevelancl Trust.
omstreeks iiietlio Juni zeer somber gestemd was, haastte zich, enkele dlagen later, een veel en veel
31.1
n.stigei. IPr ognose te geven. hten lort werkelijk ii iei;,
as ii, dlen indrnk on tkonien . (lat deze ii i tlati ngen vani
,,k’nappe zakenlui”
ii
iet alleen
01)
grond van eigen,
kennis van zaken. waren gedaan, maar onder den in-
vloed stonden, van den wind die ter beurze woei
Deze wind woei inderdaad krachtig, zooals uit het
volgende overzichtje van het koersverloop vani Nee-
;
Vork hlijlct:
Koersverloop te New-York (Dow-lones Averages).
lndus-
Public
trials
Spoten
utlilties
31 M rt. ‘;iS (tev. laagste stand v.
’38) 98.95
19.00 . 15.1:
2
Juli 1938 ………………..138.53
.
27.57
22.27
Stijging in -percent …………..
40.0
44.1
430
hoogste stand van i93S ……….
13S.5:1
3 2.3 3
22.27
Hoogste stand van 1937……….
194 40 64.46 37.54
Laagste stand van
1937 . ……….113.64 28.91
1913
Industri.e-aancleelen hebben. een peil vait mee.r daii
van den hoogsten stand van 1937 bereikt, spoor-t
t’egen noteeren echter slechts iets meer dan
2/5
en
public u til i ties ongeveer
315
van het maximum van
1937.
‘i’erwijl i ncl ustrieaandleelen belangrijk boven liet
laagste piiii t va ri .1937 verhandeld worden, ook public
utilities daarboven, uitkomen, bewegen spoorwegen
2ich nog steeds henedlen. het minimum van .1937; deze
zijn cltis liet scherpst door de daling getroffen. in dlit
verbandl val t dle aandacht van dIen Neclerlanclsehen:
belegger, zooals clie van zijn Amerikaanschen coliega,
weer meer op de spoorwegobligaties, waarin Ameri-
kaansche stichtingen en verzekeringsmaatseliappijenl
zulke enorme bedragen hebben belegd; ziji dreigden’
door de daling gevoelige verliezen te lijden. De
,,medium gracle” cii de ,,second grade” obligaties
bewegen ‘zich ondanks de laatste (matige) koersstj-
ging
0
een peil, witarbij zij, zelfs indien, men heLm
rschil tussehen geldenden ldoers en terugbetalings-
koers buiten beschouwing laat, hooge en zelfs zeer
Itooge rendementen, geven, indien mcii deze obligaties
gelet op het feit, dat zij natuurlijk in cle laatste’
jaren m’inde:r ,,safe” zijn . geworden, ondanks het;
principieele verschil dat steeds tusschen, een aandeel,,
en een obligatie bestaat als een soort aandeel be-
schouwt, zijn het ,,aancleelen”, clie (ondanks een ster-
kere juridische posi t.ie) hooge ,,d iv iclen çlen” betalen,
in. tegenstelling tot de ,,eehte” aancleelen, wmm rvmi mi
slechts op enkele soorten (bv. Norfolk en Vesterit.
Union Pacific, Louisville eii.Nashville, Chesapeake &
Ohio, om ons tot de beste in Amsterdam genoteerde
soorten te bepalen) dividend wordt uitgekeerd. Voor hen, die hij elke radicale wijziging der beurs
lendleus gestelde vraag hebben te beantwoorden, ot
(leze op een w’ijziging der conjunctuur vooru i t.ioopt
of haar bewerksteiiigt, zal liet feit zeker cle aandacht
waard. zijn, dat de goederenprijzen in de laatste
weken tamelijk sterk zijn gestegen. Al s’as de stijging
dtis mi nller krachtig dan die van cie aandee1enkoer
sen, zij begon. ontegenzeggelijk
0
1,
)
een tijdstip, waar
zoowel cle New-Yorksche alsook cle Amsterdaniscmhe
beurs uiterst lusteloos en cie omzetten tot een. nu iii-
mum .ineengekrompeii waren. N
Liet vergeten mag
worden, dat echter ook de reputatie der beurs, con-
junctureele veranderngen te verdisconteeren, samen
niet de aldaar i ngetreden hausse voor velen ccii aan-
lei.dli ng zou. kun tien zijn, om ook op de goederen-
markten (en. in de scheepvaart) een algemeene op-
levi ig to verwachten, en overeenkomstig (leze ver-
wachting te hmtnclelen en ….haar daardoor te be-
spoedigen. Dr. W.
MAUrNEI1.
512
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
6
îuli
1938
BUITENLANDSCHE MEDEWERKING.
OPEN-MARKT-POLITIEK IN FRANKRIJK.
• Dr: Herbert Weichmann schrijft ons uit Parijs:
Sinds 1928 is het invoeren van een open-markt-
politiek in Frankrijk in bijna alle financieele pro-
jecten opgellomen, znder ooit tot uitvoering te
komen. Nu echter heeft het kabinet Daladier, kort
‘vééi het afloopen van de Haar verstrekte volmachten,
deze materie door het afkondigen van een verorde-
ning opgelost. Met ingang van 29 Juni ji. is in
Frankrijk open-markt-politiek van de Centrale Bank
:ge.worden tot een onderdeel der financieele politiek
van den: Staat.
De betreffende verordening schrijft voor, dat de
Banque de France, binnen door den Raad van Be-
heer vast te stellen richtlijnen papier van korten
looptijd mag koopen en verkoopen, teneinde daardoor
het credietvolume- te beïnvloeden en op de geldmarkt
regelend op te treden. Deze algemeene machtiging
wordt echter in zooverre beperkt, dat de uit te voe-
ren operaties -der Centrale Bank in geen geval den
schatkist ten goede mogen komen en ook niet tot
voordeel mogen strekken aan emitteerende publieke
lichamen. Hierdoor heeft dus de Fransche circulatie-
bank, blijkbaar geïnspireerd door het Engelsche voor-
beeld, de in andere groote geldcentra reeds lang in
practijk gebrachte open-markt-politiek overgenomen.
Dit gebeuren mag evenwel allerminst tot de con-
clusie leiden, dat nu ook de omstandigheden waaron-deii de circulatiebank kan ingrijpen aan die in andere
geldcentra gelijk
zijn.
Integendeel, men mag ver-
wachten, dat de toekomstige maatregelen niet onbe-
langrijk van die in het buitenland zullen verschillen.
Reeds – formeel gezien
zijn
de bevoegdheden van de
Banque de France minder verreikend dan die van
haar Engelsche zusterinstellin. De interventies zul-
len tot de geidmarkt vorden beperkt; de kapitaal-
mrkt zal- geheel vordei
miergelaten
aan het Fon:ds
tot onderiteuning van de koersen van Staatsobligaties
en aan de spaarbanken.
Toch is het hier slechts een kwestie van formeel
• oriclérscheid, want ook in de andere landen, die de
open-markt-politiek reeds lang toepassen, is de activi-
teit töt de geldmarkt beperkt.
Wat nu de beïnvloeding van de geidmarkt betreft,
de operaties van de circulatiebank zullen omvatten
• allerlei papier met korten looptijd zooals: bankaccep-
ten, schatkistpapier, bons der nationale verdediging,
wissels en andere kortloopende schuldbrieven van
openbare lichamen. In de practijk kan men, gelet op
de structuur der Fransche geidmarkt, verwachten,
‘dat op grond van deze formuleering de uit te voeren
tiinsacties in hoofdzaak betrekking zullen hebben op
kortlöopend statspapier, dus op schatkistprornessen
en op bos der nationale verdediging. –
De belangrijkste bijzonderheid van de Fransche
• ope markt-politiek zal echter het gevolg blijken te
zijn van het feit, dat de Banque• de France niet zoo-
als de Bank of England reeds over middelen beschikt
om de open-markt-politiek mede uit te voeren, maar
.dat zij zich van deze middelen zal hebben te voorzien
cloôr geldcretie,. dus door middel van den drukpers.
In ditRierband is een verder belangrijk ondeischeid,
dat’depacifeit van de Parijsche geldmarkt uiter-
aard geringer is datc’die van Londen of New-York.
‘De markttransacties van de circulatiebank door aan-
– kobp van Staatspapier (verkoop zal in de tegenwoor-
dige omstandigheden practisch niet in aanmerking
komen) bergen .du.s inflationistische gevaren in zich.
• Men heeft getracht deze gevaren te verminderen – ‘echter niet afdoend te bezweren – door te bepalen,
dat rechtstr’eéksche transacties met ernittenten uitge-
sloten zullen zijn.
• Onder deze omstandigheden zal het resultaat en het
risico der af te sluiten transacties in de allereerste
plaatt afhangen van de technische bekwaamheid der
met cle uitvoering belaste instanties. Zekere over-
gangsmoeilij-kheden zijn daarbij wel te verwachten, de
Fransche Centrale Bank heeft op het gebied der open-
markt-politiek nog geen ervaring en de transacties op
de kapitaalmarkt onder haar leiding verricht door het
Egalisatiefonds en het Fonds tot ondersteuning van
de koersen der Staatsobligaties hebben technische fou-
ten vertoond, die thans tot voorzichtigheid manen.
Om het nagestreefde doel – verlaging van de geld-
rente – te bereiken, zal’ men naast een technisch
goed .uitgevoerde open-markt-politiek nog enkele an-
dere maatregelen ter beïnvloeding van de geldmarkt
moeten treffen.
Het was in dit verband slechts logisch, daf de in-
voering der open-markt-politiek een dag later werd ge-
volgd door een credietpolitieke. maatregel, welke het
mogelijk maakte het voorschot op in onderpand geno-
men kortloopend papier van 80 pCt. te verhoogen op
90, gedeeltelijk zelfs 95 pCt. van de nominale be-
dragen. Op deze wijze wordt aan de bezitters van
kortloopend papier de mogelijkheid geboden om in
noodzakelijke gevallen hun bezit op voordeelige wijze
liquide te maken, waardoor de prikkel om tot beleg-
ging in deze soort fondsen over te gaan wordt ver-
sterkt. De open-markt-politiek zal door den inzet der
.emissiecapaciteiten van de Centrale Bank een vlot-
tere opname van kortloopend papier tot stand moeten
brengen; de vergemakkelijking van de geidmarkt en de
daling van den rentevoet zal moeten worden tot stand
gebracht door het verhoogen der mogelijke voorschot-
bedragen op deze beleggingen. Deze methode heeft
hoofdzakelijk tot voordeel, dat zij geen iiiflationisti-
sche tendenzen met zich brengt. Zoo beschouwd, he-
teekent deze jongste – maatregel reeds een nuttige
technische aanvulling op de open-markt-politiek.
In het uiterste geval zal echter ook de beste tech-
niek niet beslissend zijn voor het resultaat der open-
markt-politiek. Open-markt-politiek toch kan slechts
dan gerechtvaardigd zijn, als zij niet beperkt is tot
één soort transacties en zich niet uitsluitend doet ge-voelen in een aankoopactie. Het resultaat van het in-
grijpen der Centrale Bank zal in hooge.mate afhan-
kelijk blijken te zijn, zoowel van de algemeene con-
junctuur als van den toestand der staatsfinanciën.
Eienwicht der Staatsfinanciën, het eindelijk uit haar
slaap ontwaken van het bedrijfsleven en de terugkeer
van opgepotte kapitalen in de circulatie zijn en blij-
ven
de
voornaamste voorwaarden voor het- slagen vân
elke monetaire actie.
Het is nog gewenscht in het licht te stellen, wat
de Fransche Regeering aanleiding heeft gegeven om
de kwestie der open-markt-politiek, die al zoo lang
werd voorbereid, juist né door een autoritaire staats-
daad op te lossen:
Wij
merkten reeds op, dat de voor-
gestelde operaties zich zullen beperken tot de geld-
markt en dus de kapitaalmarkt onbeïnvïoed zullen
laten, hoewel juist het geringe aanbod op de kap i-taalmarkt en de hooge rente voor alle langloopend
papier, de groote moeilijkheid vormt, zoowel voor de
staatsfinanciering als voor financiering van het be-
drijfsleven. De volgende tabel geeft de groote diver-
gentie der rentetarieven voor kort en lang crediet
duidelijk weer. –
Rentetarieven in
Frankrijk in
1938
0
0
mn demaafldefl:
Jan.
Febr.
Mrt.
Apr.
Mei
Offic. disconto v. d.
Banque de France
3,—
3,—
3,—.-
3,
2,50
Disc.
partic. Banken
.
3,17
3,27
3,53 3,38 3,38
Gemidd. rendement van
fondsen m. vaste rente
6,23 6,35
6,65 6,33
6,33
Gemidd. rendement v.
–
4,51
4,53
4,66 4,08
4,15
aandeelen ………..
Gemidcl. rendement v.
nieuwe
oblig.-emiss
7,40
6,50 6,00
7,80
7,03
Gelet op de groote
variatie
in
rentetarieven
zou
het voor de hand liggen,
dat
de Regeering het
zwaar-
6 Juli 1938
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
513
tepunt der maatregelen meer zou hebben gelegd op
de kapitaal- dan op de geidmarkt. Vroegere kabinet-
ten zijn dat dan ook van plan geweest. Dat men nu
de tegenovergestelde weg bewandelt, wijst er op, dat
men blijkbaar van de veronderstelling uitgaat, dat
de grootere goidruimte, welke het gevolg is van de
defacto-stahiliseering van den Franc, een regeling van
dc geldmarkt met meer succes en sneller niogelijk zal
maken dan een politiek tot saneering der kapitaal-
markt resultaten zal kunnen afwerpen en dat op den
duur de betere toestand
0
1) de geldmarkt ook door
een saneering op de kapitaalmarkt zal moeten wor-
den gevolgd. De nieuwe open-markt-politiek teekent
dc visie van het huidige kabinet op den toestand
der geldmarkt.
In deze omstandigheden mag men van de open-
markt-politiek niet mer verwachten dan zij nu zal
kunnen geven. Bij een technisch voortreffelijke uit-
voering, zal zij plotselinge variaties der rentetarieven
met hun nasleep voor den algemeenen gang van za-
ken kunnen vermijden. Zij is een bijkomend contrôle-
middel, geschikt om de discontopolitiek te versterken
en daardoor schommelingen in het officieel disconto
en in de bankrente te voorkomen. Men mag echter
niet verwachten – en het is ook niet haar opdracht
– dat door deze politiek het tekort der schatkist zal
kunnen worden overwonnen. Hoogstens zal zij over
eenigen tijd ertoe kunnen medewerken de omstandig-
heden te scheppen, die noodig zullen zijn om te komen
tot een voor de consolidatie der staatsfinanciën on-
vermijcleijke conversie der staatsschuld.
AANTEEKENINGEN.
De beteekenjs van de industrialisatje van Austra.
lië voor Nederland.
Twee feiten hebben in de afgeloopen weken de aan-
dacht op Australië gevestigd, t.w. de opening van de
luchtlijn van Nederland via Indië op Australië en de
plannen tot emigratie van Nederlanders naar dit
werelddeel, welke ter sprake zijn gekomen tijdens het
bezoek van Sir Earle Page, den plaatsvervangenden
premier en Minister van Handel van Australië.
Beide feiten zullen niet nalaten de belangstelling in
Australië voor ons land en Nederlan.dsch-Indjë te
trokken.
Wat Nederlandsch-Indië betreft, is het gevaar van
militaire penetratie van Japan reeds een oorzaak, dat
omtrent Nederlanclsch-Ind.jë in Australië veel meer
bekend is geworden dan tot dusverre het geval was.
Doch ook de belangstelling in Australië voor Neder-
land. is de laatste jaren toegenomen en kan nog door
allerlei maatregelen versterkt worden.
Het is van belang øp twee punten de aandacht te
vestigen, die met de belangstelling voor Nederland
en Nederlan(isch-Indjë in Australië en met de in-
dustr al isatie van Austral ië samenhangen. Het eerste
1)unt betreft het feit, dat veel Australiërs, vooral die
uit Engelsche ouders, welke naar Australië geëmi-
greerd zijn, geboren worden, er naar streven om ten
minste eenmaal in hun leven Engeland te zien. In-
dien zij eenmaal in Engeland zijn aangekomen, ver-
binden zij bij hun terugkeer daaraan vaak een reis door
een deel van Europa. Uit een oogpunt van de be-
vordering van het toerisme zou het daarom zeer ge-
wenscht zijn, dat de Australiërs bij hun reizen naar
Europa ons land niet overslaan. Wij hebben den in-
(iruk, dat maar een klein gedeelte ons land bezoekt
eis (lat het overgsoote gedeelte meer belangstelling
toont voor Frankrijk, Zwitserland en Italië. Hier ligt
waarschijnlijk een dankbare taak voor instanties, die
het vreemdelingenverkee
r in ons land bevorderen.
De beteekenis van de belangstelling voor Australië
heeft echter nog een geheel ander aspect. Australië
is een land, dat zich in de laatste jaren sterk indus-
trialiseert als gevolg van de betrekkelijk eenzijdige
structuur van zijn volkshuishouding en daardoor van
de groote conjunetuurgevoeljgheid van dit wereld-
deel
1)
Deze industrialisatje kan vooral voor ons land
van heteekenis worden als middel tot veri-uiming van
den afzet van onze producten. Indien men namelijk
de economische en industrieele ontwikkeling in de
wereld nagaat, dan ziet men, dat die landen, welke het
sterkst geïndustrialiseerd hebben, hun koopkracht ook
het sterkst hebben zien toenemen. Het is onjuist om,
zooals nog vaak gebeurd, het voor te stellen, dat de
industrialisatie van een land een vermindering betee-
kent van de afzetmogeljkheden van de industrielan-
den. Dit kan welisw’aar voor bepaalde bedrijfstakken
het geval zijn, maar daar staat tegenover, dat de vraag
naar andere goederen belangrijk zal toenemen.
Het is een feit, dat de landen, die zich het meest
geïndustrialiseerd hebben, hun invoer aanzienlijk heb-
ben zien toeneme:n. Daarom is het van belang om de
industriajisatie in Australjë nauwkeurig te volgen
en onzen uitvoer naar dit wereiddeel op allerlei wij-
zen te bevorderen. Nederland heeft in verband met
zijn toenemende bevolking behoefte aan grooten ex-
port en nu er in de naaste toekomst mogelijkheden
zijn om den invoer in Australië te vergrooten, be-
hooren deze mogelijkheden voor Nederland en Neder-
landsch-Indjë te worden onderzocht en in alle op-zichten te worden ondersteund. Onze uitvoer naar
Uitvoer van Nederland naar Australjë.
In duizend
ln%vande
totale uit-
In duizend
ln%vande
totale uit-
1928
guldens
9.834
voerwaarde
0.50
1933
guldens
2.434
voerwaarde
0.34
1929 12.051 0.61
1934
2.639
0.37
1930
8.253
0.49
1935
3.143 0.47
1931
3.018
0.24
1936
3.679
0.50
1932
2.873 0.34
1937
4.240
0.37
Australië is nog zeer gering; Om bovengenoemde
redenen is er o.i. alle aanleiding om de economische
eis structureele ontwikkelingen, die zich op het oogen-
blik in Austraijë voltrekken nauwkeurig te volgen en
de afzetmogelijkheden te bestudeeren. Zoowel Neder-
land als Nederlandschlndië hebben hier een kans
om den uitvoer naar dit werelddeel,. dat ook .in onze
historie nog een plaats inneemt, te bevorderen en
daardoor de grondslage
n
van hun eigen economisch
leven te versterken. . v. d.;V.
i)
Men leze in dit verband ook het artikel ,,De econo-
mische
ontwikkeling van Austra,1iën
in
het
Economisch-
Statistisch Maandbericht van Mei
1938.
Werkloosheidsbestrijding en conjunctuurpoljtje
in Zweden.
In een recent verschenen publicatie van de Svenska
Handelsbankeis wordt een goed en uitvoerig sta-
tistisch gedocumenteerd overzicht van de Zweed-
sche politiek van werkloosheidsbestrijding, sinds. .1929 gegeven. Daar het w’erkloosheidsvraagst
u
k nog in vele
landen, en in Nederland in het bijzonder, actueel is, komt het ons nuttig voor de aandacht op eenige be-
langrijke gezichtspunten uit dit overzichtte vestigen.
De Zweedscije politiek van werkloosheidsbestrijding
toti Juli 1933.
Het doel van de werkloosheidspolitjek iii deze eer-
ste periode was voornamelijk: het grootst mogelijk
aantal werkloozen wederom werk te verschaffen.
Deze politiek omvatte drie onderdeelen:
lo. De werkverschaffing:
De werken, welke in aanmerking kwamen moesten
arbeidsintensief zijn, geen. speciale vaardigheid ver-eischen, weinig urgent zijn, d.w.z. dat ze niet binnen 3 jaar als normale werkobjecten in aanmerking zou-
den komen en verder economisch en cultureel ge-
rechtvaardigd zijn. liet grootste deel der verbruik-
te gelden is aan aanleg en verbetering, van wegen
besteed. Tenslotte moesten, teneinde zooveel mogelijk
arbeiders te werk te kunnen stellen, de loonen een
514
ECONOMISCWSTATISTISCHE BERICHTEN
6 Juli 1938
ubepaald’ percentage van de locale bonen voor – onge-
-schooldeu. arbeid bedragen.
2o. De steunverleening als aanvulling op de werk-
yerschaffing. Toch washet aantal. ondersteunden he-
it
langrijk hooger dan het,aantal werkloozen dat in de
verkverschaffing ‘geplaatstL was.
3o. Maatregelen ter. bestrijding. vaii de jeugdwerk-
çloosheid,, o.a: vrijwillige. arbeidsdienst.
1.,De fiva.nciering vandeze maatregelen leverde eeni-
.ge moeilijkheden op. ‘Deze maatregelen vorderden. in
:de begrootingsjaren 1931/’32 en 1932f’33 resp. 170 en
212V rni11ioeniKronen. ‘flet, Zweedsche budget .was
– steeds, volgen’s zeer orthodoxe’, grondslagen opgesteld.
tsi
t
voor ‘onjniddellijk productieve. ver-
ken mochten) op de kapitaaldienst -gebracht worden. Werken, die – zooa.ls.’de:werkverschaffingsprojecten
– niet directprodudtief waren; moesten op den ge-
wonenf dienst gebracht worden. – De laatste .vertoon de
dientengevolge:in.19311’32’.en, 19321′ 33 een tekort van
. resp. 70 en .110 millioenvXronen, waarvoor geleend
–
1
moest ,worden.
Vera.isderirtg in de werkloosheidsbestrijding sedert
1933.
De wrk,1oo,sheidabestrijdingkreeg.. na 5 Juli .1933
éen- geheel ander karakter.. Primair werd de Ankur-
belung du.het stimuleeren van de productie.
:0
De werkverschaffing . bleef
,
•0
bestaan, doch kwam
voortaan pas in de tweede plaats. De eerste plaats
bij de werkloôsheidsbestrijding namen voortaan de
openbare werken in. Het doel van’dezewerken was
vooral het stimuleeren van de,werkgelegenheid in de
kapitaalgoedernindustriëën, in het bijzonder het
bouwbedrijf. Deze openbare wèrkhn werden als… ge-‘
wone werken heiôhouwd, waarbij de normale plaat-.
selijke bonen betald werden. Dieutengevolget kon-
den minder arbeiders voor eenzelfde bedrag tewerk
-‘gesteld- woiden» doch”men wees erop, dat
–
de secun.-
– daire”werkgeegenheid in dit geval grooter zou zijn.
• Ook ‘bij’de wèrkverichi.ffing werden de bonen ver-
hoogd, terijl’thans’ ook urgente werken als werk-
‘objecten in aanmerking .kwamen.’ Tedslotte werd er.
0,
naar”gestreefd zoove,el mogelijk arbeiders, hetzij hij
de’ openbare w’erken; hetij bij de werkverschkffing te
plaatsen. Het ‘aantal’ werkloozen dat alleen steun
zquder’contra-prestatie ontving, daalde van 34.5 pCt.
• in’ ‘1933 tot 16.4 pOt, in 1934 (in percenten van het
totaal aantal.werkloozen; hierbij zijn de arbeiders hij
O
de openbare . werken niet- als werkboozen. geteld).
Het uitvoeren. van
1
dezer omvangrijke – werken had
tot gevolg, dat de oorspronkelijke orthodoxe finan-cieele politiek verlaten werd. In principe werd aan-
• g’endmen, dat ook’ wanneer de werken niet direct pro-,
ductief zijn, er voor,geleend mag worden. Hiervoor
is een speciaFfbnds’gecreëerd, dat zijn in,den vorm
• vanleeningen ‘opgenomen-iiiddelen echter
Oj)
korten:
• termijn- zal-amortiseeren. ‘Dit’ -laatste is, wast’ .het
hier immers- omconj’unctuurpolitiek gaat, een eerste
vereischte, wanneer men’ de staatsschuld binnen zekere
grenzen- wil hoiden.
De aanzienlijke-conjunctuurverhetering, welke sinds
:.i1933 -inZwèden-‘p1aats had, in het bijzonder als ge-
volg an de zeer< gunstige ontwikkeling, van den uit-
voer; had o.m. tot gevolg, dat na 1935 de omvang der – openbare -werken .aanrnerkelijk beperkt kon
wor
d
en
.t
;Met ingang vanhet budget, 1935-19 36 konden (Ie
openbare ,wérken. ‘uit clen.gewonen dienst gefinan-
cieid worden.
Maatregel en voor toekomstige dep’ressiebestrijding.
De recente ontwikkeling van de wereldconjurtctuur
“i-heeft.00kin Zwëden-haar -invloed’ doengelden. Sinds
‘-de herfst van 1937- is -er-een – overigens’ reeds lang’
gevreesde —’teruggang bemerkbaar, h’oee1′ deze nog
van geringen omvang is; Men he’eft -echter -in Zwe-
:.deu-hegrepen;tdat Wil
,
men met succes’ een eventueele
ii ieuwe.depressie’bestrijden men’ paraat moet rijn. De
plannen moete& klaar 1iggen en,- zoo noodig’ direct
,-,ingezet” kunnen-‘worden.
Er’. is claaroni een groote in’ventarisatie gemaakt
van, openbare werken, die de eerstvolgende jaren voor
uitvoering – in aann’ie.rking komen. Of deze uitvoering
al of niet versneld ia1
,
-plaatsj hebben, zal van de
‘ontwikkeling van”de conjunctuur afhangen.
Om de paraatheid te verhoogen is, naast de ge-.
wone herooting •1938f’39 een buitengewone hegroo-
‘tung voor eventueele depressiehestrijding aangenomen.
K
rac
ht
ens
d
ez
e ‘kan: de regeeiing, wanneer ze dit noo-
dig acht; maatregelen ‘ter -bestrijding van een depres-
sie treffen tot een totaal bedrag van circa 230 mii-
lioenKronen, zonder dat tevdi-en . dekkingsmiddelen
aangegeven aljn.
– Deze laatstebepabing is nei’-zeer – ingrijpend, en cle
bekende econoom Cassel uit in ee6-‘ artikel iii het
– Quartdrly Report van ,,Skandinaviska Kreditobiaget”
hiertegen .zijn bezwaren; Hij’vreest dat, wanneer een
maal een depressie ‘is. .ingetreden, ‘noch drastische uit-
gavenvermindering
1
-noch belastingvei-hooging moge-
lange depressie zou dus -een
,,aanzienbijkestijging van tde .staatsschuld tot gevolg
hebhen. .
In.’voerihg .van het cyclische budget.
In dittverband v,erdientwerç,ler vermelding het feit,
,datmenthans inZweden tracht de methode vanhet
tzgn.
;;c,yclical”budgeting”. toe te -passen. Hierbij wordt
1
de, eischç.van leen sluitnndebegrooting niet voor eens
bep,aald ,jaar.rmaar-.v.00r een reeks.’van jaren-, omvat-!
-tendeeen geheele t
conjn.’actuurcyclus, gesteld. De
overschotten :int de ,haussejarem moeten dus de tekor-
ten van de depressiejaren dekken. Daartoe is, even-
eens met ingang van het begrootingsjaar 19381’39,
een speciaal ,,begrootingsreguleeringfoitds” gecrëei, waarin de overschotten der goede jaren gestort wor- den. Het budget 1938/’39 vertoonde aanvankelijk op papier een overschot van 19 millioen Kronen. Drin-
gende uitgaven voor defensie hadden later tot gevolg,
s
dat dit surplus’.venlween en de belastingen zelfs ver-
-der verhoogd werden. Oasiel acht dit syrnptomatisch’
• voor de -zeer groote’moéilijkheden, ‘welke iich voor-
doen.
bij’
het creëeren van hegrootingsoverschotten. Hij
meent, dat’de’uitgaven, die men eventueel tot be-
strijding van”de werkboosheid’ ‘jarenlang zal moeten
1
1
doen, zoo ‘groot’ zuilen worden,
-dat het practisch ‘ori-”
mogelijk .:zal”zijn, daar later voldoende overschottehi,
tegenover .te.zetten.
Inderdaad ligt hier o.i. een van de grootste’moei-
1
lijkheden voor ‘het voeren van’ een actieve conjunc-,
ttuurpolitiek Zijn de politieke partijen en het publiek..
–.voor’een dergelijke politiek van’ ielf-heperking-in de’
hausse:reeds-psychobogisch rijp? Men zal deresultatent
–van’ dit experiment met belangstelling tegemoet zien)
te meer daar Zweden,’ meet dan eenig ander land,’
geschikt schijnt.”voor een’ dei’gelijke proefneming.
En men zal tenslotte in -het oog moeten houden, dat’
cle ,!steeds ‘.verdergaande ‘bewapeningswedstrijd en de”
ontwikkeling’ op internationaal ‘politiek gebied fac-
-toren zijn» die. alle goede conjunctureele bedoelingen
teu ‘spijt,, dergelijke plannen tot mislukking kunnen”
i,doemen. , A. P.’
MAANDCIJFERS.
EMISSIES IN’JUNI 1938.
Prov, en Gemeente!.’ Leeningen ..,.
f
20.310.770,-
zij mi-de
Nederland
–
(ein. .’De13’ilt
f1.136.000
:3%Jobl. v100%% , ,
f
1,144.520,-
‘Gein.’ “s-Graveim.hsge
f
12.1.40.000 ‘3-314%
– bl., it ,i00%
……,-
Denemarken
erken
Stad .Kopen.hagen
f
7,000,0001) 4% oM,
it
‘100%
……..,.. 7.026.250
2
–
“Po,ldersWatersch. e.a. publ: rechtel.
lichamen …………………..,,
287.000,
101.9
94.2 73.6 48.3
51.5 47.1
50._
56.8 73.3
72.2
77.1
76.5
75.-
72.6
72.8
74.4
77.4 74.5
69.-
68.9
69.1
73.1
34.1
22.7
13.6
10.7
16.7 14.1
13.9
26.2
20.5
26.4 31._
30.1
28.4
27.6 28.9
30.9
28.3
22.5
20.2
19.6
119.-
90.1
60.7
45.6
48.7
48.1 52.1
57.6
77.8
77.5
79.5
79.8 77.8
76.9
7 7._
78.8
82.9
80.4
74.5
74.3
74.-
114.4
100.4. 83._
70.7
80.7
77.-
69.9
78.2
108.5
95.-
105.4
103.5
101.4
101.6
106.3 115.1
120.7 118.4
109.6
109.1
11.4.5.
95.6
71.6
52.2 38.4
41.-
37.7 39.7
50.2
78.-
71.4 78.5 81.4 78.4
77.6
79.8
83:3
87.4
82.4
72.7 71.3
.7L1
88.6
63.9
45.9
33.4 40._ 47.3
49.4 58.2
77.-
77.2
80.3
87.4
81.7 76.8 78._
80.5
82.9 78.4
86.7
66.1
66.9.
99.1 93.1
52.3
34.1
41.-
39–
43.8
73.1
99.-
102.2 107.6
108.1
102.4
102.1
103.8 102.3
1 05._
98.-
88.5 83.5
873_
100.2
52.1
48.2 17.6
2(1.7
40.6.
43.2 58.7
101.1
103.9 110.8 129.3
117.5.
110.1
1048
106.3 110.5
99.3
76.4 70.7
73.2.
95.-
47.1
29.3
28.2
22.2 23.7 34.8
73.6
61.5 64.3
73.
77.6
74.4
73.5
7.8.8
87.9 82.4
71.7
67.9
67.6
99.9 76.2
46.3
27_
27.4
23.2 24.4
37.1
60.4
609
62.2 65.9
62.4 61.3
63.5 64.5
67.7
61.3
52.7
49.8
51.9
87.3 65.5
45.5 25.8 25.4
26.2 29.3 44.8
59.-
60.2
649
85.5
61.8
60.-
59.2 60.9
63.5
57.9
52.2
92:7
745
46.3
30.8 39.5
502
47.1
51.5 76.4
705
80.5
86.3
83.8
76.8 74.4
78.4 82.4
796
69.8
67.1 66.6
103.2
84.3
55.1
37..
40.5
39.4
42:.
55.2 77.7
77.2 81.3
82.7
80.-
78.6
79.1
80.2 83.8 70.2
71.1
69.
70.3
Jan. ’38
71.1
19.2
77.1
118.7
72.5
70:1
90.8
76.-
Feb.
,,
71.-
18.1
78.6
119.1
71.8 71.9
88.-
72.1
Mrt.
,,
69.8
1S._ 76.7
118.7
69.7 72.5 82.8
68.2
April ,,
68.1
16.5
75.4
120.6
68.2
68.9 80.7
63.9
Mei
,,
67.4
16.4
75.8
122.2
69.3
69.5
79.3
64.3
Juni
,,
64.-
16.2
75.1
124.2
68.9
71.8
70.9
64.1
Indexcijfer der totale beurswaarde 3 Januari
1938 f 4.005.990.000
=
100.
5 Jan. 101.2
2 Feb.
101.9
2 Mrt.
103.2
8 April 92.2
4 Mei
95.1
1 Juni
12
103.-
9
100.5
9
102.6
13
96.5
11
96.-
8
19
103._
16
100.2
16
98.620
97.-
18
95.8
15
26
103.423
103.323
97.1
27
96.725
93.222
30
88.4
29
1) Men zie voor de
toelichting op dit coverzicht het
nummer
van
E-S.B.
70.7 54.5
55.1
69.8
73.
68.1
52.-
56.1
68.2 72.2 65.6 50.5 54.6
.66.8
69.7
63.6 48.8
51.7
64.4
67.7
64.1 49.1
50.9
63.7
67.4
62.5
51.7 49.6
64.1
66.8
91.3
92.9 94.2 96.4
97-7
van 12 Febr 1936, blz. 120.
Nadruk verboden.
6 Juli 1938
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
515
zijnde:
iTederlaiid
Tatersol)al) ,,.De (1 roote
;Krijrte”
f
287.000
3Y% ob!.
1.
100% ..
f
287.000,-
Itidustrieele ondernemingen ……..
f 6.636.250,-
zijnde:
Nederland
Aandeelen.:
Anisterdarusche J)roogdok
Mij NV.
f
600.000
gew.aand.
2
) 1.117%%
f
705.000,-
1.
–
I.olla.ndsahe Constructie-
werkplaatsen
f
125.000
aand. serie .13 S 105% ,, 131.250,-
Maoh,inefabr. (iebr. Stork
& Co. N
.
V.
f
2.000.000
prei. aand. ))
1.
100% ,, 2.000.000,-
Werkspoor
N.V.
fi.250.000
nand. 4)
serie A Ii 1009/
0
…… 1.250.000,-
0bliqatiën:
Terks.pooi. N.V
.
f3.000.000
6)
4% le
hyp. oh!. S 100% ..
2.550.000,-
i)iversen …………………….,,.
2.782.500,-
zipnde
Veterlanc2
..1andeelen:
Rotterdaiiisc-h
Beleg-
gingsconsoi’tiuni NV.
f
1.500.000 aand.
6)
1.
118% …………
f
1.770.000.-
Obliqatiën:
II Fel ii ngni.an’s J3ou r’ ii i nat-
suhappij N.V.
f
1.000.000
4%
obi.
1.
101Y4% …. 1.012.500,-
Kerkelijke Leenirigen
7
),,
4.350,-
zijnde:
Nederland:
MAANDCIJFERS.
lndexcijfers van Nederlandsche aandeelen.
1)
Indexcijfers van 12 aandeelengroepen der Amsterd
De Bank voor Handel en Scheepvaart te Rotterdam zendt
1
l{un_
Industrie
1
Etectrï
Handels-
Banken
1
zijde
1 citeit
ondern. Mijn
Proviitcia,laat der Ned
Pro’, van de EE. Ru-
1 ig’ieuzen ,, U rsu!i tien
van de Romein. (-ihe
linie” ,,Ma ria-Oord”,
Vu°iit f24O.000
8)
3% obL ii 100%
. . f
1.000,-
Ver. . tot (Ypvoeding cii verpleging van idioteti
en achten, kinderen
,,’s-Heereti!oo”, Utrecht
f680.000°) 3% ob!.
1.
100% ………… ,. 3.350,-
Totaal . . . – f 30.020.870,-
1)
Van dc totale leening groot
f
8.000.000 is reeds
f
1.000.000 0
.1
)
insuhnijvi.ngsvoorwaarden geplaatst.
7)
Uitsluitend voor aandeelhouders 2 : 3.
1)
Recht van voorkeur voor aandeelhouders, 1. pref.
a)uId. (fl000) op 6 ge’. ia.ud.
(f2SO).
In.troduotie.
4)
Reciht van voorkeur voor aandee1hoiders 1 : 3.
Van het netto-provenu der leetti ng is eau bedrag
van f.450.000 voor coaverse afgetrokken. 0)
Uitsluitend voor aandeelhouders 1
:
5.
Bovendien conversie:-
Nederland:
Int:ichting van lief-
daclighe’id voor R.K. (RK. Par. scholen), Jeiden, f95.000
334% o’bl. 9. 100%. 0)
Van het netto-provenu der leening is een ‘beding van
f
239.000 voor convensie afgetrokken.
0)
Deel uitinakende van een leeaiii:g, totaal groot
f1.150.000. Van ‘het netto-provenu der leenitig is een
bedrag van
f
676.650 voor Conversie afgetrokken. –
!ntroductjes.
Voorts werd hier te lande cle inschrijving opengesteld
01.
1
een beperkt bedrag cent, van 10 aand. z.n.w. Doughrs
A.ircraft Co. S pIm. $35,
0!
)
een beperkt bedrag cert. van
Z.A. £ 100 3% ingeschreven schuld van de Vnie van ‘Zuid-
Afrika en oii een beperkt bedrag cert. van 2 en 10 aand.
van 10 51t. l:.a. Sub Nigel Ltd. P, pLni.
f
201.50
l)eil
oert. v. 2 aand. resp. pl.ni
. f980 per cert. v. 10 aand.-
amsche effectenbeurs. Basis 2 Januari 1929 = 100.
as onderstaand overzicht:
S h
Totale
Olie
Rubber
c eep
Suiker [T.h„,k
Thee
beurs-
V55
waarde
Ceiui. ’29
’30 ’31
’32
’33
’34 ’35 ’36
’37
Jan. ’37
Febr.
Mrt.
April,,
Mei
Juni
Juli
Aug.
Sept.
Oct. Nov.
Dec.
516
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
6 Jiili
1998
II
Emissies
In
1938.
‘(In Guldens)
Nieuw kapitaal:
Conversie:
Obligatiën Aandeelen
Totaal
/
Jan……
2.461.075,-
1.740.000,-
4.201.675,-
1.076.51650,-
Febr…..
9.267.401,25
636.000,-
9.903:401,25
110,140.600,-
Maart
17.951.327,50
1.650.000,-
19.601.327,50
81525.748,-
April
466.292,50
157.500,-
623.792,50
4.852.400,-
Mei …..
20.122.140,50
–
20.122.140,50
4.613.850,-
Juni …. .
24.164.620,-
5.656.250,-
30.020.870,- 1.460.650,-
74.432.856,75
10.039.750,-
84.472.606,75
1.279.11898_
HYPOTHEEKRENTE
IN NEDERLAND.
Am-
sterdam
Arnh m
e
Den
~
-1
Volle
eigen.
dom
Mddel-
rg
Rotter-
dam Zwolle
4.67 4.98
4.93
5.01
4.98 4.70 4.89
1934 ……..
4.49
4.65
4.69
4.95
4.89 4.52
4.65
1935 ……..
4.54
4.54 4.58
4.80 4.50 4.40
4.44
4.58
4.69 4.63
4.87
5
4.50
4.47
4.51
4.-
4.-
4.04 4.34
4.-
4.12
4.03
Jan. 1936
4.42
q
4.50
-,
–
4-
Febr.
……
4.50
–
4.75 4.75
q
–
4.87e
41
4.75
4.87,
6
41
4.60
4
4.625
4J
4.70
–
4
–
4_5
1933 ………
.
4
1
4.75
–
4
–
4_5
1936 ………
Juni
……
51
1)
4.75
–
4
–
4-
1937 ………
4.83
41
4.63
–
41
4.50
4
Aug.
……
4.50
44
4.75
–
4
4_5
Maart …….
April
…….
Sept.
……
4.50
4 1
4.68
5
41
4.50
3_4′
Mei ………
–
Juli ………
Oct’.
……..
4
.
.75
4.50
4
1
-j
4.75
–
41
4.27
•4
Nov ………
–
44
4.50
–
–
4.49
4_
Dec………
4
4.-
–
41
4.50
44
Jan. 1937
4
.
.33
4.58
4
–
–
4
–
.41
Febr.
……
.
–
–
4.25 4.50
41
4.47
–
Maart ……
.
. .
3.83
44
4.
–
–
41
8)
4.50
4_4
4.-
…
41
4.10
4.50
4
–
4_41
3.50
44
4.25 4.50
4
4.31
3_4
Juni
–
44
4.
–
-‘
4
4.04
3f-4
April
…….
3.83
44
4.-
4.25
4,
4.50
3–4i
Aug.
……
4.-
3_4
4.-
4.25
4 4
3_4
Mei
………
3.87e
34
4.–
4.25
4 4
3_4
Juli ………
Oct ………
4.25
3
~
_41
3.80
4.20
4
4.02
3_4
Sept
…….
Nov.
……
3.92
3_4
4.-
4.25
4_3
4)
3.54
3_4
4.25
1
3_4
–
_!
4_3
4)
3.77
3_4
Jan. 1938
.
.
4.-
.
4
3.90
-‘
4
‘
31
4)
4.14
3-4
Febr.
……
3.75
44
4.-
4
4-3k
4)
Dec …..
.
…..
3.50
‘
3-4
3.90 4.10
4_3
)
4.15
3f_.4
3.60
.
3._4
–
4
4_3
4)
3.72
3-
Maart …….
April
…….
3.50
3_4
3.75
3.75
4_3
5)
3.52
3_
Mei
………
Juni
…….
3.50
3_4
–
–
4_3
)
3.81
,34
Bijzonder geval, geen maatstaf.
Door bijzondere omstandigheden.
Enkele hypotheken á 4
oj.
Voor hypotheken op gebouwen 4
0
/0;
voor hypotheken
op landerijen 31
0
/0.
Voor hypotheken op gebouwen deels 4
0/,
deels 31 o/;
voor hypotheken op landerijen 31
0
10.
Nadruk verboden.
ONTVANGEN BOEKEN.
Statistiek voor het kruideniersbedrijf V (1936),
(‘s-Gravenhage 1938; uitgave van Stichting Eco-
nomisch Instituut voor den Middenstand.)
Deze vijfde aflevering iu de bekende
serie wijkt weinig
a
af vn de voorgaanden. Voor allen betrokken in
dezen tak
vtn handel bevat deze uitgave wederom belangrijke ge-
gevens ‘m:b.t. winstgevendheid, omzetsneiheid, en kosten-
structuur van het beroep, welke tot toetsing van eigen
resultaat van het grootste nut zijn.
Achats rationrl.els,
caractère du. plus avantageux de
deux achats sembiahies, door Marcel Déat, oud-
leerling van de Ecole Normale Supérieure, Oud-
Minister van Luchtvaart.’ (Parijs 1938; Librairie
du Recueil Sirey
S. A.
Prijs
Frs. 26.)
De schrijver tracht den lezer fte doen begrijpen, dat hij
zijn belang beter kan dienen door op rabioneele wijze te
overwegen wat te koepen op zeker moment dan door zich
door gevoeismotieven te doen leiden’. Geformulee id wordt
dc empirisohe wet van het
rationel
koope, waarbij het
kwantum behoef’tebe’vrediging per bestede ‘geldeenheid in
het maximum zij.
Probleme und Ergebnisse der Statistik des Geld-
marktes un.ter Zugruncielegung der Verhiiltrtisse
in den Ver einigten Staat en, England und Devtsch-
land nach dern Weltkriege; Eine kritische Wür-
digung door Dr. Rudolf Dobransky. (Dresden
1937; Verlag
M. Dittert & Co.).
Een kwantitatieve vergelijkende studie over de belang-
rijkste ge]dm.ar:kten, waarbij de schrijver tot de oonolusie
komt, datde ‘statistiek
over
de geldmarkt in
Du’itschland
het ‘verst ‘is; de E4ngelsohe statistieken laten op vele ge-
bieden te wenschen over. Zoo beschikt Engeland
iii
tegen-
telling met
Diiitsuhland
en de Vereen’igdc Staten niet over
repiesentaitieve
gegevens betreffende het leveranciersere-
d’ieit. Terecht wijst de shr. erop, dat eerst een balans van
de geheele vollcshu’ishoudiing een maatstaf
kan
zijn voor
een goed georiënteerde eredietpo’litie.k.
GROOTHANDELSPRIJZEN.
(Indexcijfers gebaseerd op 1928-1929
=
100).
TUINBOUWARTIKELEN
BLOEMKOOL
KASKOM-
KOMMERS
SALADE
le soort
1
le soort
Ie soort
per 100
st.
‘)
per 100 st. ‘)
per 100 krop’)
f
%
t
%
t’
1928
26,47
100,3
23,08 98,4
5,83
1929
26,32
99,7
23,83
101,6
7,60
1930
16,32
61,8
18,28
77,9
3,51
1931
18,49
70,0
‘
16,89
72,0 4,33
1932
16,71
63,3
11,87
50,6
3,57
1933
14,47
54,8
9,96
42,5
1,86 1934
11,72
44,4
8,78
37,4 2,52
1935
8,12 30,8
6,79
28,9
2,23
–
1936
8,82 33,4 6,45
27,5
1,76 1937
12,70
48,1
10,88′
46,4
2,79
April
1937
17,10
64,8
16,74
71,4 4,13
Mei
,,
8,29
31,4
12,07
51,5 2,67
Juni
,,
–
–
3,84
16,4
1,58
Maart
1938
7,61
29,1
13,24
56,4 3,17
April
,,
11,90
45,1
12,75
54,4
2,85
Mei
,,
12,08
45,8 6,17
26,3
1,54
2631 Maart
•
7,67
29,1
13,24
56,4 3,17
1-7
April
.,
.
11,75
44,5
12,47
53,2 2,80
7-15
,,
,,
11,92
45,2
15,07
64,3
‘3,41
15-23
,,
,,
12,14
46,0
12,66
54,0
3,01
23;30
,,
,,
11,73
44,4
10,38
44,3 2,15
2-8
Mei
,,’
11,83
44,8 6,30 26,9
1,85
9-16
,,
12,52
‘47,4
7,61′
32,4
2,28
16-24
,,
,,
11,67
44,2
5,64
24,1 1,14
24;31
,,
,,
12,38
46,9
5,23 22,3
0,95
1-5
Juni
7,58
28,7
4,61
.
19,7
0,66
6-13
–
–
3,09
13,2
0,66
13-19
–
,,
–
–
2,53
10,8
0,58
t)
De jaangern’iddel’den zijn berekend
uit de gein
van April, Mei en Juni van het betreffende jaar
27,7
375
26,2 41,5
61,5
39,8
23,5
47,2 42,4
22,9 47,2
41,7
50,8 44,8 32,0
27,6
34,0
17,0
14,1
9,8
9,8
8,6
prijzen
AANVOER VAN GRANEN. (In
tons
van 1000 kg.)
Rotterdam Amsterdam
‘
Totaal
Artikelen
,
2
6Juni
-2
Juli
Sedert
Overeenk.
2
6Juni
-2
Juli
,
Sedert
Overeenk.
1938
–
1937 1938
1Jan.
1938
tijdvak
1937 1938
1Jan.
1938
tijdvak
1937
9.788
537.456 850.052
‘
‘-
4.250
17.735
541.706 867.787
Rogge
……………..
.962
77.950 142.015
–
-.
2.875
77.950
144.890
361
…
8.243 8.258
–
.
–
–
8,243
8.258
Tarwe
……………….
Maîs………………
14.149
674.590 557.554
275
57.051 76.847 731.641 634.401
13.075
198.029
156.941
–
8.626
‘
6.189
206.655
163.130
Boekweit ………………
220
104.230
‘
71.624
–
7.812 3:180 112.042 74.804
Gerst
,
…………….
`Haver
………………..
9.103
.
90.848
109.852
‘-.
128.822
125.921
219.670
–
235.773
“Lijnzaad
…………….
600
33.739
‘
38.731
–
100
–
33.839
‘
38.731
`Lijnkoek ……………
Tarwemeel ………….
430
31.430
,
17.753
65
7.305
2.464
38.735
20.217
‘Andere meelsoorten
….
‘
387
17.925
22.672
‘
260 3.265
2.343
21.190
‘25.015
6 Juli 1938
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
517
STATISTIEKEN.
1AN IiDISCONTO’S.
tqed ‘lDisc.Wissels. 2
3Dec.’36
Lissabon
.
.. .4
11 Aug.’37
Bk
,Bel.Binn.Eff.
2
3Dec.’36
Londen ……2
30 Juni’32
JVrsch.inR.C.
21
3Dec.’36
Madrid ……5
15Juli’35
Athene ……….
6
4Jan.’37
N.-YorkF.R.B.1
26Aug.’37
Batavia
……..
3
14Jan.
’37
Oslo
…….. 31
5Jan.’38
Belgrado ……..
5
1Febr.’35
Parijs
……
212 Mei’38
Berlijn ……….
4
228ept.’32
Praag
……3
1Jan.’36
Boekarest ……..
3
5 Mei’38
Pretoria
. .
.315 Mei’33
Brussel ……….
3
30 Mei ’38
Rome …….. q
18Mei’36
Boedapest
……
4
28Aug.’35
Stockholm
..21
1Dec.’33
Calcutta
……..
3
28Nov.’35
Tokio….
3.46
11 Mrt.’38
Dantzig
……..
4
2Jan.’37
Weenen …… 3
10Juli’35
Helsingfors ……
4
3Dec.’34
Warschau …. 4k
18Dec.’37
Kopenhagen
….
4
19Nov.’36
ZwitsNat.Bk.425Nov.
36
OPEN MAFKT.
1938
11
2
27 Juli!
20125
13/18
Juli
2Juli
Juni
Juni
1937
28Juni!
3Juli
ij
1936
2gJuni/
4Juli
J
ij
1914
20124
Juli
Amsterdam
Partic. disc.
11
4
11
4
114
114
114
2
1
12.7/8
331
4
_431
4
Prolong.
–
1
1
1
12
1
12
1
2
1
12-3
3411
4
Londen
Daggeld.
.
‘I*-I
‘/*l
‘/*-1
1
1..1
1
12-3
1/221/
2
1
/2.1
Partic. disc.
91,6
116132
919133
9116515
9f1..U/,8
9
I16-14
9
116-14
8erlijn
Daggeld…
314-I2
3-‘/s
214-3
271-331
2
3
14-315
211
3
-311
4
251-3
1
1
vtaandçeId
2314-3
2
3
14-3
2314-3
–
211
2
31
4
2
1
12-
7
1
2
1
12-/8
Part, disc.
2
7
18
2
7
18
2118
2
7
/8
2
7
/8
2
1
19
27j
Warenw.
. .
4_11
4.11
4
4.114
4-12
4.11
4
4.11
4
4.1/
4
‘ïew
York
Daggeid
1)
1
1
1
1
1
1
3/
Partic.dlsc.
1
12
1j
1
/2
1
/2
1
/2
2
/16
1)
Koers van 1Juli en daaraan voorafgaande weken m. Vrijdag.
WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Data
New
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel
Batavia
York
)
*)
)
S) S)
1)
28 Juni 1938
1. 8 0 ly,
8.95%
72.78 5.03%
30.64
10094
e
29
,,
1938
1.80%
8.95%
72.774
5.03% 30.65
100%
30
,,
1938 1.80%
8.95X
72.80
5.03% 30.65
100%
1 Juli
1938
1.80
1
%,
8.95%
72.774
5.03% 30.62
100346
2
,,
1938
1.80%
8.95%
72.78 5.03%
30.63
10094k
4
,,
1938
1.80’%
8.95%
72.80 5.03%
30.664
100%
Laagste div’)
1.80%
8.94%
72.70
5.02%
30.59
100
Hoogste d.w
1
)
1.81
8.96
72.824
5.04%
30.674
100%
Muutpariteit
1.469
112.1071
159.263
1
9.747
1
24.906
100
Data
Zivit-
serland
Praaf!
Boeka-
Milaan
Madrid
1)
rest
1)
5*) 5*)
28 Juni 1938
41.42
6.27
–
–
–
29
1938
41.41
6.284
–
–
–
30
,,
1938
41.43
6.27
–
–
–
1 Juli
1938
41.45
6.27
–
–
–
2
1938
41.45
6.274
–
–
–
4
1938
41.46
6.27
–
–
–
Laagste d.w’)
41.37%
6.23
–
–
–
Hoogste d.w’)
41.50
6.29
1.45
9.55
Muntpariteit
48.003
7.371
1.488
–
13.094
48.52
D a a
Stock- Kopen-
S0
Hel- Buenos-
Mon-
holm) hagen*)
Aires’)
freall)
28 JunT18
46.20
39.974
45.-
3.96
47%
1.79
29
,,
1938
46.174 39.974
45.-
3.96
47%
1.78%
30
,,
1938
46.174 39.974
45.-
3.96
47%
1.79%
1 Juli
1938
46.174 39.974
45.-
3.96
47%
1.79
2
,,
1938
46.174 39.974
45.-
3.97
47 y
4
1.79
4
,,
1938
46.20
39.95
45.024
3.96
47 y
4
1.79%
Laagste d.w’)
46.10
39.924
44.924
3.93
46%
1.78%
Roogsted.w’1
46.224 40.024
45.05
3.99
4734
1.7934
Muntpariteit
46.671 66.671
66.671
6.266
95
2.1878
*)
Noteering te Amsterdam.
5*)
Not, te Rotterdam.
1)
Part. opgave.
In ‘t late of 2de No. van iedere maand komt een overzicht
voor van een aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen.
KOERSEN TE NEW YORK. (Cable).
D a
Londen
(8 per ,)
Parijs
(8
p. IOOfr.)
Berlijn
($ p. 100 Mk.)
Amsterdam
($ p. 100 gld.)
28 Juni
1938
4,95% 2,78%
40,29 55,38
29
,,
1938
4,95
2,78%
40,28%
55,34
30
,,
1938
4,95%
2,78% 40,28%
55,36
1 Juli
1938
4,95%
2,78%
40,29
55,36%
2
1938
4,95%
2,78%
40,29
55,37%
4
1938
– –
–
–
5 Juli
1937
4,93%
4,46%
40,10
54,98%
Nluntpariteit..
4,86
3,90%
23,81%
40%
IiOERSEN TE LONDEN.
Piaadsen en
Landen
Noteerings-
eenheden
18
Juni
1938
25
Juni
1938
127junij4juli
1938
1LaagstelHoogstel
4Juli
1938
Alexandrië..
Piast. p.
9734
97%
97%
97%
9734
Athene
….
Dr. p.
£
547.34
547%
540
555
547%
Bangkok….
Sh.p.tical
1110% 1110%
1110%
1110%
1/10%
Budapest
..
Pen. p.
£
2534
25%
24% ..5%
25%
BuenosAires’
p.pesop.g
18.994
19.024
18.98
19.06
19.00
Calcutta
. . . .
Sh. p. rup.
1/525/
1/52
2
/
82
1/5%
115
27
1
82
115%
Istanbul
..
Piast.p.
618 618 618
618
618
Eongkong ..
Sh. p.
$
112%
1/2%
112%
1/3%
113
Sh. p. yen
112
112
1
1
1
1%
112%
1/2
Lissabon….
Escu.p.
110%
110%
110
110%
110
Mexico
….
$per
–
–
–
–
–
Montevideo
.
d.per
20
20%
1934
20%
20%
Kobe
…….
Montreal
..
$
per
£
5.01%
5.00% 5.00
5.01
5.00%
aiod.Janeiro
d. per
Mil.
2%
218
16
2%
2%
2%
Shanghai
..
d.
p. $
8% 8% 8%
9%
8%
Singapore
..
Sh.
p. $
213%
2/3% 2/3%
214
213%
Valparaiso
2).
$
per
£
125
125 124 124 124
Warschau
..
Zl. p. £
26% 26%
26
2634
26%
1) 0111e.
not.
15 laten, gem. not., welke Imp. hebben te betalen
10
Dec. 1936 16.12. 2) 90 dg. Vanaf 13 Dec. 1937 laatste ,export” noteering.
ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS 8)
Londen’)
N.York2)
Londen
28 Juni 1938.. 19%
42%
28 Juni 1938….
140/9
29
,,
1938..
1934
e
42%
29
,,
1938….
140184
30
,,
1938..
19%
42%
30
,,
1938….
140184
1
Juli
1938..
18′
42%
1
Juli
1938….
14019 2
1938..
19
–
2
,,
1938….
14019 4
1938.. 19%
–
4
,,
1938….
140/9%
5 Juli
1937..
19%
–
5 Juli
1937….
140,6
27 Juli
1914.. 2 4 %,
59
27 Juli
1914….
84110%
1)
in pence p.oz.stand.
2)
Foreign silver in
$c. p. oz.
line.
3)
in sh.
p. oz.
line
STAND_VAN_’s_RIJKS_KAS.
voraeringen.
1
23Juni1938
1
30Juni1938
Saldo yan
‘s Rijks Schatkist bij De Ne-
/157.718.281,36
f162.560.617,73
Saldo
b.
d. Bank voor Ned. Gemeenten
,,
110.064,53
,,
624.555,11
Voorschotten
op
ultimo
Mei
1938
a/d. gemeent. verstr.
op
a. haar uit te
derl4ndsche Bank
……………….
keeren hoofds. der pers. bel., aand. in
de hoofds. der grondbel. en der gem.
tondsbel., alsmede
opc. op
die belas- tingen en
op
de vermogensbelasting
– –
•
1.720.408,57
Idem aan Suriname ………………
•
10.963.632,31
Kasvord.weg. credletverst. a/h. bultenl.
,,
103.128.498,25 .. 102.660.796,70
Voorschotten aan Ned.-lndie ……….848.137,17
Daggeldleeningen tegen onderpand..
Saldo der v. Rijkscomptabelen
postrek.
..855.187,14
–
30.737.728,32
–
Vord.
op
het Alg. Burg. Pensioenf.
1)…
.
–
27.764.814,83
–
Vord.
op
andere Staatsbedrijven
1)
11.342.789,96
,,
11.591.921,29
Verplichtingen
Voorschot door De Ned. Bank ingev.
art.
16
van haar octrooI verstrekt
– –
Schatkistbiljetten in Omloop ………
f231.373.000,-
/231.323.000,-
Schatkistpromessen in omloop
……
8.500.000,-
8.500.000.-
1.088.811,50
,,
1.088.50050
Schuld
op
ultimo
Mei
1938
a/d.
.
ZilverDons in omloop
……………….
gem. weg. a. h.uit te keeren hoofds.d.
pers. bel., aand.
1.
d. hoofds. d. grondb.
…
e. d. gem. fondsb. alsm.
opc. op
die
bel, en
op
de vermogensbelasting
8.543.773,97
•
8.543.773,97
,,
590.736,56
566.772,76
Schuld aan het Alg. Burg. Pensioenf.
1)
a.
en
T.
…
,,
960.735,96
,,
15.614.094,98
Schuld aan Curaçao’) ….
…………..
Id.
h. Staatsbedr. der
P.T.
1)
,,
202.344.680,18
,,
25.500.000,-
,210.405.413,76
25.500.000,-
Id. aan andere Staatsbedrijven
1) ……
Id. aan diverse instellingen’)
………
..
195.386.720,38
195.866.964,40
‘)
‘s
In rekg.-crt. met
Rijks
Schatkist.
NEDERLANDSCH-INDISCHE
VLOTTENDE
SCHULD.
Vorderingen:’) Saldo Javasche Bank
. …. … ……..
–
Saldo b. d. Postchèque- en Girodienst
f
1.292.000,-
/
632.000,-
Verplichtingen:
…-
Voorschot’s Rijks kas e.a. Rijksinstell.
,,
684.000,-
1.518.000,-
Schatkistbiljetten in
omloop
………
6.500.000,-
16.500.000,-
Schatkistpromessen in Omloop………
Schuld aan het Ned.-lnd. Muntfonds.
,,
5.000.000,-
1.114.000,-
5.000.000,-
993.000,-
Idem aan de Ned.-Ind. Postspaarbank.
,,
..
1.681.000,-
.
1.769.000,-
Belegde kasmiddelen Zelfbesturen…
,,
545.000,-
•
480.000,-
Voorschot van de Javasche Bank
…
,,
3.508.000,-
,,
3.681.000,-
1)
Betaalmiddelen in
‘s
Lands Kas
f
32.744.000,-.
SURINAAMSCHE
BANK.
Voornaamste posten
in
duizenden guldens.
Data
Metaal
c/ 11U-
Andere
opeischb.
schulden
1
Discont.
i
4 Juni
1938..
880
1.196
663
555 1.238
28 Mei
1938..
.
880
1.175
572 558
1.229
21
,,
1938.,
880 1.027 605
553
1.191
14
1938,.
880
1.096 576
552
1.190
7
1938,.
879
1.200
613 548
1.181
1
Juli
1914..
645
1.100
1
560
735
396
ij
SiUitp. Oer acttva.
518
GROOTHANDELSPRIJZEN VAN BELANGRIJKE VOEDINGS
EN
GENOT
1
GERST
MAIS
R000E
TARWE
BURMA RIJST
BOTER per kg.
KAAS
Edammer’
EIEREN
6415 kg._
kmer.No.31)
-Rotterdam per 2000 kg.
74kgRussi-
Rotterdam per.I00 kg.
Loonzein.
f.o.b.
Alkmaar
Gein. nul.
IHeffing
1)
Zie blz.460
loco
schei) loco
Rotterdam
per cwt.
Ringoon/Bassein Leeuwar-
der Comm.
Crisis
Fabr.kaas
Eierinijii
Roe rrn oud
Termijn
–
Amerik.
Termijn-
Bahia
van E.-S. B.
s’. 15Juni f1.
–
Rotterdam
per2000kg.
noteer. op
1 012 mnd.
Mixed
No.21)
per 100 kg.
noteer. op
1 o12 eind.
Blanca
1)
Locoprijs
__________________
Flerl.Ned.Ct./
Not.
.
Noteering
Zuivel-
1
Centr. gang exp.
per 50 ti.
oo
St.
1
%
f•
%
_7
%
f
%
f
%
X
ƒ
1
1927
237,-
110,2
-171,50
89,3
176,-
87,1
12,47
5
102,5 13.82
110,1
14,75 109,3
6,83
104,5
111311
4
2,03 98,4
–
43,30
95,0
7,96
99,3
•
1928
228,50
106,2
208,50
108,6
226,-
111,9 13,15
108,1
1257
5
100,1
13,47
5
99,9
6,43
98,4
10/7
3
14
2,11
102,3
–
48,05
105,4
7,99
99.6
•
1929 179,75
83,6
196,-
102,1
204,-
101,0
10,87
5
89,4
11,27
5
89,8
12,25
90,8
6,34
97,0
1016
2,05
99,4
–
45,40
99,6
8,11
101,1
1930
111,75.
52,0
118,50
61,7.
136,75
67,7
6,225
51,2
8,27
5
65,9
9,67.
5
.
71,7
5,09 77,9
815
1,05
80,5
–
38,45
84,4
6,72
83,8
1931
107,25
49.9 78,25
40,8
84,50 41,8 4,55 37,4 4,65
37,0
5,55
41,1
3,09
47,3
516
1,34
64,9
–
31,30 68,7 5,35 66,7
1932
100,75
‘46,8
72,-
37,5 77,25
38,2 4,62
5
38,0 4,70 37,4 5,22
5
38,7
2,59
39,6
5/11
1
/2
0,94 45,6
–
22,70
49,8
4,14
51,6
1933
Z
70,-
32,5 60,75
31,6
68,50
33,9
3,55
29,3 3,75 29,9
5,02
5
37,2
1,84
28,2
415i1
2
0,61
29,6
0,96
20,20 44,3
3,71
46,3
w
75,75
35,2.
64,75
33,7.
70,75 35,0
3,32 5
273
3,25
25,9
3,67
5
27,3
1,74 26,6
417
3
14
0,45 21,8
1;-
18,70
41,0 3,45 43,0
1 934
1
1935
iu
68,-
31,6,
’56,-
29,2
61,25
30,3 3,07
5
25:3
3,81
5
30,9
4,15
30,6
2,07
31,7
5/8
1
/2
0,49
23,7
0,99
14,85
32,6 3,20
39,9
1936
86,-
40,0
-74,50 38,8
74,-
36,6 4,27
5
35,1
5,75 45,8
6,27
5
46,5 2,19
33,5
5/31/s
0,58
28,1
0,88
5
17,55
38,5 3,50
43,6
1937′
137,75
64,0
105,75
55,1
III,-
55,0 8,95
73,6
8,02
5
63,9
8,92
5
66,2
2,70
41,3
61-
0,78
37,9 0,67
19,75
43,3
3,96
49,4
April
1937
‘
149,75
69,6
110,75
57,7
115,-
.56,9
10,-
.82,2
9,40
74,9
10,17
5
75,4 2,72
41,6
6J3/4
0,69 33,4
0,80
16,45
36,1
3,05 38,0
Mei
,,
144,50
67,2
107-
55,7
110,-
54,5
10,-
82,2.
8,925
711
9,72
5
–
72,1
2,64
40,4
5/101
2
10,71
34,5
0,72
5
17,32
5
38,0
2,89
36,0
Juni
,,
0.1
148,75
69,2
–
99:-
51,6
105,-
52,0
10,15
83,4 7,52
5
59:9 8,95
66,3
2,63
403
5110
1
14
0,74 35,9 0,70
19,82
5
‘43,5 2,98
37,2
Juli
0
149,25
i
69,4
108,25
56,4
111-
55,0
9,85 81,0
8,57
5
68,3
9,975
73,9
2,68
41,0
5111
1
14
0,77 37,4
0,68′
.
20,15
44,2
3,74
46,6
Aug.
,,
Z
136,50
63,5
106,50
‘55,5 112
:
–
.55,4
9,30
76,4
7,825 62,3
9,225 68,4 2,86
43,8
614
0,78 37,9 0,64
.
21,50
41,2
3,84
47,9
Sept.
,,
‘
129,50
60,2
107,-
55,7
122,-
60,4
9,225
75,8 7,55
60,1
8,52
5
63,2 2,96
45,3
617
0,85
41,3
0,52
5
21,-
46,1
4,69
58,5
Oct.
.
j
136,25
63,3.
56,8
11475
56,8
8,57
5
70,5
7,62
5
60,7
8,50 63,0 2,96
45,3
617314
1,-
48,5
0,42 0,46
23,-
22,20
50,5
48,7
4,99 4,99
62,2 62,2
Nov.
r.5
133,50
62,1
106,25
55,3
116-
57,4
7,225 59,4
7,10
56,5 8,12
5
60,2 2,53
38,7
517
1
/2
0,96 46,6
Dec.
,,
130,25
60,6
.57,3
120,75
59,8
7,30
60,0 7,05
56,1
8,025 59,5 2,43 37,2
515
•
0,84 40,8
0,60.
20,80
45,6 5,24
65,3
Jan.
1938
130,-
60,4
113,75
1
59;2
117,25
‘55,0
7;65
62,9
7,45
.
59,3 8,40
62,3
2,35
36,0
513
0,80
8,8
0,61
5
21,45
22,12
5
47,1
48,5
4,15 3,65
51,7 45,5
Febr.
129,50
60,2
106,-
55,2
110,75
51,9
.7,60
62,5
7,275 .57,9
8,30 61,5
2,39
36,6
514
0,81.
39,3 0,65
Mrt.
121,50
56,5
104,50
54,4
109,75
51,5
7,10
.
58,4 6,77
53,9
7,70
57,1
2,36
36,1
513
0,81
39,3
0,56 21,70
47,6
2,80
34,9
Apr.
•
116,75
54,3
107,50.
56,0
117,75
55,2.
6,65
54,7
6,55
52,1
7,35 54,5
2,42
37,1
515
0,87
42,2 0,47
5
19,60
43,0 2,90
36,2
Mei,,
113,50
52,8
104,50
54,4
III,-
52,1
6,17
5
50,8
6,12
5
48,8 6,95
51,5
2,64 40,4
5/l0/2
0,89 43,2 0,45
20,-
43,9 3,25
40,5
111fl
1
103,75
48,2
100,50
52,3
102,75
48,2 5,62
5
46,2
5,975
47,6
6,92
5
51,3
2,67
40,9
5111
1
1.2
0,80
38,8
0,51
19,57
5
42,9
3,39
42,3
21-8 juni
.101,50
47,2
100,-
52.1′
103,50
48,6
6,-
49,3 6,12
5
48,8
7,-
51,9
2,66
40,7
5/1111
4
0,82
39,8
0,50
19,75
43,3 3,55
44,3
28 Juni-5 Juli
100,50
46,7
103,75
54,0
104,50
49,0
6,-
49,3
5,575
44,4 6,85
50,8
2,72 41,6
61-
3
14
0,8t
39,3 0,50
20,-
43,9 3,55
44,3
JUTE
KATOEN
.
AUSTRALISCHE WOL
JAPAN. ZIJDE
RUBBER
•
–
,,First Marks”
in olie gekamd; loco Bradford per Ib.
13114Dernier
–
Gr. D. te
wit
Stand. Ribbed
Sunoked Sheets
Middling Upland
Super FineC.P.
Crossbred Colonial
Carded 50’s Av.
.
,
Meruno 64
S
Av.
cii. Londen
per Eng. ton
loco
–
New York per 1
6
.
Oomra
Liverpool per Ib.
New York per Ib.
1
H
erI.Ned
.
C
t.1
loco Londen p. Ib
Herl.Ned.Ct.I’
Not.
HerI.Ned.Ct.j
Not.’
Herl.Ned.Ct./
Not.
Flerl.Ned.Ct.
i’r
Herl.Ned.Ct.
1
NE
Herl.Ned.Ct.I’Ft
N
T
£
ets.,
%
$cts.
cts.:
%
.
pence cts.
%
pence.
ets.
%
pence
f
%
$
ets.’
%
pcnc
1927
442,38
103,4
36.101-
43,8
93,1
17,60
36,7
102,1
7,27
133,8
96,8
26,50 244,9
104,8
48,50
13,55
105,8
5,44
93
140,2 18,5{
1928
445,89
104,2 36.16111
49,8
105,8
20,-
37,9
105,5
7,51
153,8
111,2
30,50
-259,7
,lll,l
51,50
12,60
98,4
5,07
54
81,4
10,71
1929
395,49
92,4
32.1413
47,6-
.101,1
19,10
33,2 92,4 6,59
27,2
92,0 25,25
‘
196,5
84,1
39,-
12,28
95,9
4,93
52
78,4
10,21
1930
257,97
60,3
21.619
33,6
71,4
13,50
19,7
.
54,8
3,92
81,9
59,2′
16,25
134,8′
57,7
26;75′
8,50
66,4 3,42
30
45,2
5,81
1931
0
192,15
44,0
17.117
21,1
44,8
8,50
20,1
55,9 4,28
60,9
44,0
13,-
109,0
46,6
23,25
5,97
46,6
2,40.
.
15
22,6
3,I
932
ly
146,86
34,3 16.181-
15,9
‘33,8
6,40
19,5′
-54,3
5,39
42,5
30,7
11,75
79,7
34,1
22,-
3,87
30,2
1,56
12
18,1 3,31
1933
<
128,63
30,1
15.1212
17,4
37,0
8,70
.16,8
46,8
4,91
48,9′
35,4
14,25
96,9 41,5
28,25
3,21
25,1
1,61
II
16,6
3,21
1934
115,85
27,1
15.919 18,3
38,9
12,30′
13,6
37,8
4,37 51,4 37,2
16,50
95,8
41,0
1
30,75
1,92
15,0
1,29
19
28,6
6,21
1935
u
134,52
31,4
18.1118
17,6
37,4
11,90
17,7
49,3
5,87
42,2 30,5
14,-
84,5 36,2
28,-
2,41
18,8
1,63
18
.
27,1
6,-
1936
Z
142,61
33,3
18.618
19,0
40,4
12,10
18,2
50,7 5,60
54,3
39,3
16,75
108,6
45,5
33,50
2,71
21,2
1,73
25
37.7
7,71
1937
183,46
42,9
20.814
20,8 44,2
11,44
20,0
55,7 5,34
89,0
64,4
23,75
132,1
56,8
35,50
3,30 25,8
1,865
36
54,3
9,51
April
1937
<
189,96
44,4
21.313
26,0
55,2
14,35.
23,1
64,3
6,16
96,5
69,8
25,75
144,9
62,0
38,75
3,56 27,8
1,
9
5
44
66,3
11,6
Mej
201,20
47,0
22.716
24,3
‘51,6
13,35
22,7
63,2
6,04
97,4 70,4
26,-
142,9
61,1
38,25 3,25
25,4
1,78
5
38
‘
57,3
10,21
Juni
186,90
43,7
20.1617
22,9 48,6
12,60
22,3
62,1
5,96
95,6
69,1
25,50
140,2
60,0
37,50
3,28 25,6
1,80
5
36
.
54,3
9,6
Juli
,,
189,87
44,4
21.113
22,4 47,6
12,32
21,5 59,8
5,71
95,8
69,3
25,50
142,2
60,8
37,75
3,42
26,7
1,88
5
34
51,3
9,1
Aug.
188,67
44,1
20.17/6
18,8
•
39,9
10,35
19,6
54,5 5,19
‘98,9
71,5
26,25
145,0
62,0
38,50
3,30 25,8
1,82
33
49,7
8,8′
Sept.
186,01
43,5
20.14/3
16,3
34,6
9,-
17,4
.48,4
4,64
.94,1
68,1
25,25
.131,3
56,2
35,-
3,19 24,9
1,76
34
51,3
9,
Oct.
188,16
44,0 20.1918
15,2
32,3 8,42
15,5
43,1
4,15
83,6 60,5
22,50
117,7
50,4
31,50
3,02
23,6
1,67′
30
45,2
8,-
Nov.
e.
185,91
43,4
20.12/10
14,4
30,6 7,99
15,2
42,3
4,04
74,6
54,0
20,
103,9
44,5
27,75 2,86
22,3
1,58
5
27
40,7
7,1
Dec.
,,
173,86
40,6
19.71-
.14,9
31,6
8,28′
15,5
‘43,1
4,15
69,5
50,3
18,50
110,1
47,1
29,50
2,71
21,2
1,50
5
28 42,2
7,3
Jan.
1938 168,56
39,4
18.1518
15,4
32,7
.8,56
15,9
44,2 4,26
67,3
48,7
18,-‘
101,2
43,3
27,-
‘2,69
21,0
1,49
5
26
39,2
7,-
1:ebr.
•
Z
166,62
38,9
18.11)7
16,1
34,2
9,00′
16,5
45,9
4,41
63,9
46,2
17,-
98,1
42,0
26,25
2,78
.
21,7
1,55
5
27
40,7
7,1
Mrt.
165,08
38,6
18.81-
16,1
34,2
8,91
16,1
44,8 4,30
61,1
44,2
16,25
98,3
42,1
26,25
2,81
21,9
1,56
25
37,7
6,7!
,,
Apr.
156,59
36,6
17.9/5
15,8
33,5
8,76
15,5
43,1
4,15
60,7
43,9
16,25
95,6 40,9
25,50
2,75 21,5
1,52
5
22 33,2
5
1
8′
Mei
158,09
36,9
17.1212
15,3
32,5
‘8,48
‘
15,2
42,3 4,06 61,7
44,6
16,50
98,9 42,3
26,50 2,82
22,0
1.56
21
31,7
5,ti
Juni
.
153,41
35,9
17.216
15,1
32,1
8,37
14,3
39,8 3,85 60,5
43,8
16,25
95,5
40,9
25,50
2,81
21,9
1,55
23
‘
34,7
6,21
21-2d Juni
151,05
353
16.17/6
15,9
33,8
8,81
15,I
42,0
4,04 59,7 43,2
16,-
94,2 40,3
25,25
2,87
22,4
1,59
.
26
39,2
7,”
28 Juni-5 Juli
160,04
37,4
17.17,6
16,5
35,0 9,12
15,0
41,7
4,03
59,7
43,2
.16,-
95,1
40,7
25,50
2,94
23,0
1,62
5
28
42,2
7,51
.
–
KOPER
Standaard
Loco Londen per Eng. ton
LOOD
gem.-prompt en
1ev. 3 maanden
Londen perEng.toui
.
.
Loco’nd n
,
E
e
per
ng.
on
.
IJZER’
Cleveland No. 3
franco Middlesb.
per Eng. ton
GIETERIJ-IJZER
(Lux III)
.
per Eng: ton
f.o.b. Antwerpen
ZINK
gem. prompt en
1ev. ‘3 maanden
Londen p. Eng. ton
ZILVER
caSh Londen
per Standard
Ounce
HerI.Ned.Ct.
iE
Herl.Ned.Ct.
N’î’
HerI.Ned.Ct./
Not.
Herl.Ned.Ct.I
Not:
Herl.Ned.Ct.
it’
Herl.Ned.Ct./
Not.
iTï.Ned,Ct.
i’i
bf
‘Sh
f
%
£
ets.
%peni
927
–
675,10
85,9
55.13111
295,75
106,5
24.811
3503,60
120,6
289.115
44,10
104,7
7219
39,10.
98,9
6416
345,40
108,8
28.9111
132
101,5
26′
–
1928
771,20
98,1
63.1419
256,15
.92,2
21.314
2749,50 94,6
227.418
39,85
94,6
65110
37,90
95,9
6218
305,75
96,4
25,515
135 103,8
261
929
912,55
116,1
75.917
281,10
101,2
23.4111
2465,65 84,8
.203.18!10
42,45
100,8
7013
41,55
105,1
6819
300,80
94,8
24.1718
123
.
94,6
24
7
1′
930
<
661,10
84,1
54.1317
218,70
78,8
18.115
1716,20
59,1
141.1911
40,50
96,1
671-
35,95
91,0
5916
203,55
64,1
16.1619
89
68,5
1931
<
431,85 54,9
38.7/9
146,60
52,8
13-17
1332,55
45,9 118.9
1
1
•
33,-
78,3
58
1
8 28,90
73,1
51
1
5
140,05
44,1
12,8
1
11
69
53,1
1
4
5
,i
1932
z
275,75
35,1
31.14/8
104,60
37,7
12-19
1181,30
40,6
135.18110
25,40
60,3
58/6
22,20
56,2
51/1
118,95
37,5
13.13110
64
49,2
17
13
933
0.1
268,40
34,1
32.11
1
4
97,25
35,0
11.16/1 1603,50
55,2
194.11/It
25,55 60,6
62
1
–
21,-
53,1
51
1
–
129,80
40,9 15.14
1
11
62
47,7
18
1
/
1
1934
226,80 28,8
30.615
82,65
29,8
11.11- 1723,15
59,3
230.715
25,-
59,3
66111
20,25
51,2
5411
103,05
32,5 13,15
1
6
66
50,8
21′!.
935,
iii
230,95
29,4
31.18
1
1
103,40
37,2
14.5
1
8
1634,25
56,2
225.14/5
24,70 58,6
68
1
2
.20,25
51,2
56
1
–
102,65
32,3
14.316
87
66,9
28
0
1936
Ck
298,75 38,0
38.811
137,15
49,4
17.1217
1592,-
54,8
204.1218
28,40
67,4
731-
22,40
56,7
5717,
116,55
‘36,7
14.1917
65
50,0
20
1
1′
1937.
<
488,55
62,1
54.813
208,95
75,3
23.516
2176,70 74,9
242.7110
41,30 98,0
91111
47,10
119,2
10511
199,80
63,0
22.414′ 75
57,7
20
1
/
April
1937
t
559,70. ‘71,2
62.716
235,50
84,8
26.4110
2404,95
82,8
268.-!-
36,35
86,3
81/-
54,25
137,3
120111
238,65
75,2
26.615
78
60,0
20′
Md
,
.1.
545,95.
69,4′
60.151-
214,95
77,4
23.1815
2256,45 77,6
251.21-
36,40
86,4
811-
59,65
150,9
13219
209,35
66,0
23.5111
21.13
1
5
76 75
58,5 57,7
20
5
/
20
‘
Juni
u
499,70 63,6
55,13/5
2
05,4
0
74,0
22.1718
2245,10 77,3
250.216
36,35
86,3
811-
60,60
153;3
135
1
–
194,55
61,3
Juli
.,
510,10
64,9
56.11/3
213,70
.77,0
23.13
1
11
2365,20
81,4
262.5
1
–
45,55.
108,1
101/-
59,60
150,8
13216
205,75
64,8
22.1316
75
57,7
20
Aug.
,
‘
—
517,55 65,8
57.61-
205,25
73,9 22.1416
2388,50 82,2
264.91-
45,60
108,2
1011-
48,60
123,0 1091-
215,35 67,9
23.1618 75
–
57,7
19
7
11
Sept.
474,25 60,3
52.15111
187,55
67,5
20.1718
2323,10
79,9
258.1216
‘45,35
107,6
1011-
44,65
113,0
9915
191,80
60,4
21.711
74
56,9′
19
7
11
Oct.
,,
>
413.15 52,5
46.1111
164,80
59,4
18.718
.2036,85
70,1
‘227.51-
45,25
‘107,4
10l!-
42,30
107,0
9415
–
162,05
51,1
18.117
75′
57,7
20
Nov.
•
z
357,50
45,5
39.13
1
9
150.10
54,1
16.13
1
3
1726,80
59,4
191.14/-
46,85
111,2
104
1
–
39,85
100,8
8815
143,20
45,1
15.17
1
11
.
74 56,9
19″,
Dec.
uj
362,70
46,1
40,712
14.,,9O
52,2
16.216
1734,45 59,7
193-1-
49,-
116,3
1091-
38,80
98,2
8614
139,-
43,8
15.915
70
53,8
18/
Jan.
1938
367,75
46,8
40.1916
143,50
51,7
15.19/9
1640,65
56,5
182.161-
48,90
116,1.
1091-
36,50
.
92,4
81/4.
134,05
42,2
14.1819
74
56,9
1911
F,.’br.
.,
t-.
353,70 45,0
39.8/9
137,35
49,5 15.6
1
3
1642,15
56,5
183.1
1
11
48,90
116,1
109
1
–
33,45 84,6
74
1
6
128,85
40,6
14.7
1
4
75
57,7
20’i/
tslrl.
357,25
45,4
39.16/7
144,80
52,2
16.2/10
1649,65
56,8 183.18/2
48,90
116,1
109/-
31,80
80,5
70/11
128,90
40,6
14.7/4
75
57,7
205/
Apr.
,
z
354,85
45,1
39.11
1
7
141,35
51,9
15.154
1536,80
52,9 171.9
1
5,’
48,85
115,9
109
1
–
32,80
83,0
73
1
2
124,75
39,3
13.18
1
4
.
71
54,6
18
7
1
Mci
0
328,80
41,8
36.12/9
127,8i
46,0
14.4/11
1452,30
50,0
161.1616
48,90
116,1
1091-
29,75 75,3
6614
.
113,50
35,8
12.12i6
70
53,8
181
Juni
,
317,80
40,4
35.915
125.35
‘45,1
14-/-
1599,30
55,0
178.101-
48,85
115,9
1091-
28,05 71,0
6218
118,40
37,3
113.413
71
.
54,6
18
5
71 28
Juni
”
338,60
43,1
37.1613 135,60
48,5
15.-18
1676,80
57,7
187.5-
48,80
115,8
1091-
28,-
70,9
62/6.
126,20
39,8
14.1/11
71
54,6
19
5
1
78 Juni
–
SJuli
354,40
45,1
39.11
1
3
134,35
48,4
15.-)-
1737,75
59,8
194.-/-
48,80
115,8
109
1
–
28,-
70,9
6216
128,20
40,4
14.6/3
71
‘1
54,6
1911:
IDDELEN EN GRONDSTOFFEN.
(Indexcijfers gebaseerd op 1927 t/m 1929 = 100).
519
GE-
SLACHTE
GE-
SLACHTE
DEENSCH
BACON
BEVROREN
.
ARG. RUND-
–
CACAO G.F.
KOFFIE
–
Loco R’dam/A’dam
SUIKER
Witte krist.-
THEE
N.-Ind.thee-
RUNDEREN VARKENS
middelgew. No. 1
VLEESCH
Accra per 50kg
per ‘i
kg.
suiker loco
veilfnf A’dam
(versch)
oer 100 kg’
(versch)
per 100kg
Londen per cwt. Londen per 8 lbs.
c.i.f. Nederland
Rotterdam! Amsterdam
Gem
ava- en
Sumatrathee
v
Robusta
Superior
Hen. Ned.Ct.
Not.
H
Not. HerI. Ned.Ct4
–
Not.
Rotterdam
Rotterdam
Santos
per 100 kg.
per’jakg.
77
Tx
sh.7
jEcts.
%f
%
cts.
%
1927
–
–
–
–
65,15
97,8
10716
2,73 92,2
416
41,21 119,4
68/-
46,875 95,5
54,10 91,4
19,12
5
119,6
82,75
109,2
101,3
1928
93,-
98,2
77,50
90,8
66,80
100,3
11015
3,03
102,4
5/-
34,64
100,4
5713
49,625
101,1
63,48
107,3
15,85
99,1
75,25
99,3
102,2
1929
96,40
101,8
93,12
5
109,2 67,81
101,8
11212
3,12
105,4
5/2
27,70
80,2
45110
50,75
103,4
59,90
101,2
13,-
81,3 69,25 91,4 94,1
1930
108,-
114,0
72,90
85,5 57,19
85,9
94/7
2,97
100,3
4111
21,04
61,0
34111
32
65,2
38,10 64,4
9,60
60,0
60,75 80,2
72,1
1931
88,-
92,9
48,-
56,3 35,72
53,6
6316
2,44 82,4
414
13,84
40,1
2417
25
50,9
27,10
45,8
8,-
50,0
42,50
56,1
53,3
1932
61,-
64,4
37,50
44,0
25,46
38,2
5817
1,70
57,4
3111
11,77
34,1
2711
24
48,9
30,04
50,8
6,32
5
39,6
28,25 37,3 43,0
1933
52,-
54,9
49,50
58,0
30,74
46,2
7417 1,54
52,0
319
9,30
26,9
2217
2110
43,0
22,83 38,6
5,325
34,5 32,75 43,2 37,0
1934
61,50
64,9
46,65
54,7
32,94
49,5
8811
1,42
48,0
3/9
1
/2
8,15
23,6
21110
16
:80
34,2
18,40
31,1
4,07
5
25,5
40
52,8
34,9
1935
48,125
50,8
51,62
5
60,5
32,-
48,1
8815
1,19
40,2
313115
8,15
23,6
2216
14
1
10
28,7
15,21
25,7
3,85
24,1
34,50 45,5 32,5
1936
53,42
5
56,4
48,60
57,0
36,37
54,6
9316
1,48
50,0
319
1
1
12,05
34,9
3014
13,625
27,8
16,875
28,5
4,025
25,2
40
52,8 39,2
1937
71,275 75,3
61,85
72,5
42,27
63,5
9411
1,90
64,2
413
17,35
50,3
3818
16,62
5
33,9 22,375
37,8
6,225
38,9 53,50
70,6
53,8
April
1937
71,-
75,0
56,25 65,9
42,32
63,6
9413
1,72 58,1
3110
20,83
60,3
4615
17,87
5
36,4
23,37
5
39,5
6,125
38,3
54,25
71,6 54,4
Mei
,,
73,32
5
77,4
56,75
66,5
42,71
64,1
951-
1,90
64,2
412
3
14
17,30
50,1
3816
17,50
35,7 23
38,9
6,07
5
38,0 55 72,6
53,6
luni
80,25
84,7
55,75
65,3
39,87
59,9
88110
2,04 68,9
4(6(i
15,66
45,4
34111
17,50
35,7 23
38,9
6,52
5
40,8
50,50
66,7.
52,7
uIi
78,45
82,8
60,85
71,3
42,63
64,0
9416
1;97
66,6
414
1
j
16,46
47,7
3616
17,50
35,7 23
38,9
6,57
5
41,1
55 72,6
55,1
Aug.
77,87
82,2
67,875
79,6
46,32
69,6
10216
2,13 72,0
4/8
1
1
17,61
51,0
39!-
17
34,6
23
38,9
6,50
40,6
54,75
72,3
55,3
Sept.
72,425
76,5
69,20
81,1
46,17
69,3
102110
1,96
66,2
4(41(
15,97
46,3
3517
16,75
34,1
23
38,9
6,325
39,6 56
73,9
55,1
Oct.
69,97
5
73,7
70,20
82,3
43,70
65,6
9716
1,91
64,5
413
12,55
36,4
28!-
15,75
32,1
22,875
38,7 6,40 40,0
55,25
72,9 55,0
Nov.
68,175
72,0
72,37
5
84,8
40,77
61,2
9016
1,95
65,9
414
12,18
35,3
2711
13,50
27,5
20
33,8
6,42
5
40,2
53,75
71,0 52,2
Dec.
68,95 72,8
72,15
84,6
43,23
64,9
9612
1,92
64,9
413
1
1
11,07
32,1 2418 13
26,5
17,25
29,2 6,40 40,0
47,75
63,0
51,0
Jan.
1938
70,82
5
74,8
70,37
5
82,5
43,54
65,4
97/-
1,96
66,2
4(41(
12,18
35,3
272
13
26,5
16,10
27,2
6,175
38,6
51,25
67,7
51,1
Febr.
,,
70,25
74,2 68,75
80,6
43,95
66,0
98/-
2,08 70,3
417
1
1
12,44
36,0
2719
13
26,5
16
27,0 5,40
33,8
50,25
66,3
50,3
Mrt.
69,15
73,0 66,37
5
77,8
45,87
68,9
10212
1,90
64,2
413
13,30
38,5
29(8
13
26,5
15,50
26,2
5,05 31,6
52,25 69,0
48,6
Apr.
70,35 74,3 64,40
75,5
47,29
71,0
10516
1,88
63,5
412
11,68
33,8
2611
13
26,5
15
25,4
4,65
29,1
53,50
70,6 47,9
Mei
71,50
75,5
62,-
72,7
46,22 69,4
1031-
1,92
64,9
4/311
8,64
25,0
1913
1,50
25,5
14
23,7 4,70
29,4
53,-
70,0
47,1
juni
70,50
74,4
59,95 70,3
43,99
66,1
98,2
1,96
66,2
4(4
1
1
8,74 25,3
1916
12,50
25,5
13,75
23,2 4,72
5
29,6
49,50
65,3
45,5
-28juni
70,-
73,9
59,-
69,2
43,87 65,9
98/-
1,92
64,9
413
1
1
9,63
27,9
2116
12,50
25,5
13
22,0 4,75
29,7
49,50
65,3
46,1
Juni-5 Jili
68,-
71,8
59,50
69,7
44,31
66,5
991-
1,94
65,5
414
9,97 28,9
22,3
12,50
25,5
14
23,7
4,75 29,7
47,50
62,7
45,9
GRENENHOUT
Zweedsch ongesort.
21/s
X
7 pen standaard
ex opslagpl. Londen
VUREN- HOUT
basis 7″ f.o.b.
Zweden(Finl.
per standaard
van 4.672 M
3
.
KOE- HUIDEN
Gaaf, open kop
57-61 pond
Veiling te
Amsterdam
COPRA
Ned.-lnd.
t. m. s.
pen 100 kg
Amsterdam
GRONDNOTEI”J
Gepelde Coromandel,
per Iongton
c.i.f. Londen
LIJNZAAD
L. Plata
loco
Rotterdam
per 1000 kg.
1)
GOUD
cash Londen
per ounce line
Henl.Ned.Ct.l
– =
,
‘
‘iiEi’led. Ct.
1
Not,
HenI. Ned. Ct. (Not
‘T5T
t
x
1927
230,28
100,1
19.-/-
160,50
105,1
40,43
100,9
32,625
106,5
266,03
106,4
21.18111
185,-
95,0
51,50
100,1
85/-
105,3
104,4
124,1
1928
229,90
100,0
19.-/-
151,50
99,2
47,58
118,7
31,87
5
104,1
254,10
101,6
21.-/-
185,25
95,1
51,45
100,0
85/-
102,0 100,2
94,6
1929 229,71
99,9
19.-/-
146,-
95,6 32,25
80,5
27,37
5
89,4 230,16 92,0
19.-/9
214,-
109,9
51,40
99,9
85/-
92,7 95,4 84,5
1930
218,43
95,0
18.1/2
141,50
92,7
25,36
63,3
22,625
73,9.
175,55
70,2
14.1014
181,75
93,3
51,40
99,9
85/-
69,6
15,1
60,0
1931
187,88 81,7
16.141- 110,75
72,5
18,65
46,5
15,375
50,2
136,69 54,7
12.2111
95,50
49,0
52,-
101,1
92/5
41,6
54,6 44,7
1932
136,14
59,2
15.1314
69,-
45,2
11,15
27,8
13,-
42,4
130,52
52,2
15.-/4
70,-
35,9
51,25
99,6
1181-
35,1
43,0 38,4
1933
136,48
59,3
16.1112
73,50
48,1
13,26
33,1
9,30
30,4
90,39
36,1
10.1914
75,50
38,8
51,35
99,8
12417
33,1
39,0 34,5
1934
134,02
58,3
17.1814
76,50
50,1
12,07
30,1
6,90
22,5
71,90
28,7
9.1213
72,75
37,3
51,50
100,1
13718
31,6 37,3 36,5
1935
127,91
55,6
17.1314
59,50
39,0
12,54
31,3
9,15
29,9
104,26
41,7
14.81-
67,25
34,5
51,50
100,1
14212
32,2 37,0
34,8
1936
139,98
60,9
17.19110
78,25
51,3
15,40
38,4
11,90
38,9
113,49
45,4
14.1119
85,-
43,6
54,60
106,1 14014
39,0 42,2 40,7
1937
205,35 89,3
22.1712
132,25
86,6 23,35
58,2
15,225
49,7
127,81
51,1 14.418
110,50
56,8.
63,20
1248
14019
53,4 57,8
56,3
April
1937
208,79 90,8 23.51-
135,-
88,4
28,50
71,1
16,875
55,1
138,95
55,6 15.9(8
114,50
58,8
63,45
123,3
14115
59,3 60,4
63,6
Mei
•
211,29
91,9
23.101-
137,-
89,7
26,25
65,5
14,95
48,8
127,60
51,0
14.41-
112,50
57,8
63,15
122,7
140/8 56,1
60,2
58,2
luni
,,
211,01
91,8
23.10/-
137,50
90,1
24,25 60,5
14,325
46,8
130,85
52,3
14.1117
110,50
56,7
63,10
122,6
140174
54,8 59,0
56,1
juli
,,
212,-
92,2
23.101-
136,25
89,5
59,9
14,525
47,4
137,65
55,0
15.514
113,-
58,1
63,15
122,7
1401-
55,2 60,2
56,3
Aug.
,,
212,40
92,4
23.101-
135,-
88,4
62,4
13,95
45,6
126,66
50,6
14.-(6
115,-
59,1
63,05
122,5
13917
53,1 59,2
55,3
Sept.
,,
Oct.
211,08
91,8′
23.101-
135,–
88,4
25,-
62,4
13,15
42,9
120,84
48,3
13.911
115,25
59,2
63,05
122,5
14014
52,4 57,9
55,3
,,
Nov.
210,65 209,46 91,6
91,1
23.101- 23.51-
135,-
132,50
88,4
86,8
23,-
57,4
44,9
13,50
12,50
44,1
40,8
121,70 109,57
48,7 43,8
13.1117 12.313
116,75
110,50
59,9
56,7
63,-
63,10
122,4
122,6
140164 140114
50,4 41,7
56,1
53,2
51,2
46,7
Dec.
206,69 89,9
23.-/-
125,–
81,9
17,-
42,4
12,375
40,4
105,31
42,1
11.1415
109,75
56,3
62,85
122,2
139(10
44,9
51,8
46,3
jan.
1938
203,65 88,6
22.1319
123,-
80,6
47,4
11,875
38,8
99,85
39,9
11.216
109,75
56,3
62,65
121,8 139(7
44,4
51,9 44,7
Febr.
,,
199,56
86,8
22.51-
122,50
80,2
17,-
42,4
10,95
35,8
95,86
38,3
10.1319
108,-
55.5
62,70
121,9
139/94
43,4
51,0
44,3
Mrt.
197,49
85,9
22.-(-
116,25
76,1
15,-
37,4
10,975
35,8
92,92
37,2
10.712
106,25
54,6
62,75
122,0
139(11
41,8
49,9
43,2
Apr.
197,23
85,8
22.-/-
110,-
72,0
14,50
36,2
10,62
5
34,7
90,22
36,1
10.113
101,75
52,3
62,65
121,8
13919
40,0
48,9
40,5
Mei
,,
195,17
84,9 21.151-
105,50
69,1
14,50
36,2
10,42
5
34,0
91,54
36,6
10.41-
98,50
50,6
62,85
122,2 1401-4
39,4
47,8
39,2
Juni
,
190,37
82,8
21.5/-
102,50
67,1
14,-
34,9
9,775
31,9
92,40
36,9
10.613
96,-
49,3
63,05
122,5
140184
.38,9
47,1
40,1
-28juni ,,
190,24
82,7
21.51-
102,50
67,1
14,-
34,9
9,87
5
32,2
94,59
37,8
10.1113
100,-
51,4
63,05
122,5
140110
39,7 47,8
42,8
Juni-5 Juli
188,-
81,8
21.-/-
102.50
67,1
14,-
34,9
10,-
32,7
95,73
38,3
10.1319
101,75
52,3
63,05
122,5
140194
40,6 41,8
44,1
,TÊNKOLEN
Westf./Holl.
bunkerk. OflgeZ.
R’dam(
pen
1000kg.
PETROLEUM
Mid. Contin. Crude
33 t/m.
33,90
Bé s. g.
te N.-York p. barrel
Herl.Ned.Ct.I Not.
BENZINE
Gulf Exp. 64166
0
per
U.S. gallon
Herl.Ned.Ct.I Not.
KALK-
SALPETER
franco schip
Ned.perlookg
bruto
p. 1000 stuks p. 100
f.o.b.
Rood en
Klink
A’dam
ZWAVELZURE
AMMONIAK
franco schip
Ned. per 100kg
CEMENT
levering bij
50 ton franco
voordenwal
Rotterdam
ST E EN Ej
muur
binnenmuur buite
Boenegrauw Hard
–
‘o
2
7
%
r
T
i’
“T
%
“7”
i”
“r
“ir
7″
3(
1927
11,25
103,1 3,21
103,6
1,28
37
128,0
14,86
11,48
102,6
11,44
102,5
18,-
99,0
13,65 104,3 16,50
88,4
105,1
105,2
1928
10,10
92,5
2,99
97,1
1,20
24,85
85,9
9,98
11,48
102,6
11,08
99,3
18,-
99,0
13,60 104,0 19,50 104,5
96,5 99,0
1929 11,40
104,4
3,06 99,4
1,23
24,90
86,1
10
10,60
94,8
10,96
98,2
18,55
102,0
12,-
91,7
107,1
98,5
95,9
1930
11,35
104,0
2,76 89,6
1,11
21,90
75,7
8,81
9,84
88,0
10,55
94,5
18,55
102,0
II,-
84,1
19,-
101,8
83,3
77,1
1931
10,05
92,1 1,42
46,1
0,57
12,38
42,8
4,98
8,61
77,0
7,73
69,3
16,55
91,0
10,-
76,4
15,50
83,0
61,9 55,4
1932
73,3
2,01
65,3
0,81
11,99
41,5
4,83
6,15
55,0
4,20
37,6
12,-
66,0
8,50 65,0
II,-
58,9
49,6
43,0
1933
7,-
64,1 1,14
37,0 0,57 9,24
32,0
4,63
6,18
55,2
4,63 41,5
II,-
60,5
8,75 66,9
10,50
56,2 46,4 40,3
1934
6,20 56,8
1,40
45,5 0.94 7,18
24,8
4,84
6,11
54,6
4,70
42,1
11,25
61,9
7,-
53,5 8,50 45,5
44,8 38,8
1935
6,05
55,4
1,39 45,1
0,94
7,65 26,5
5,18
5,89
52,7
4,81
43,1
II,-
60,5
6,75
51,6
8,50 45,5 46,4
39,9
1936
6,60 60,5
1,63
52,9
1,04
8,86 30,6
5,65
5,70
51,0
4,82 43,2
10,50
57,7
6,75 51,6
8,75 46,9
48,5 44,1
1937
8,80 80,6
2,09
67,7
1,15 11,08
38,3
6,10
5,75
51,4
4,97
44,5
11,35
62,4
7,50
57,3 9,50 50,9
66,4
.
60,5
April
1937
8,55
78,3
2,12
68,8
1,16 11,30
39,1
6,18
5,80
51,8
5,-
44,8
11,35
62,4
7,25 55,4 9,25
49,6
68,4 64,2
Mei
82,4
2,11
68,5
1,16
11,46
39,6
6,30
5,85
52,3
5,05 45,3
11,35
62,4
7,25
55,4
9,25 49,6 70,9
64,4
juni
9,-
82,4
2,11
68,5
1,16
1148
39,7
6,31
5,85
52,3
5,05 45,3
11,35
62,4
7,25
55,4
9,25 49,6
69,8 63,0
Juli
9,-
82,4
2,11
68,5
1,16
1158
40,0 6,38
5,60
50,1
4,80 43,0
11,35
62,4
7,45
56,9 9,50 50,9
10,3 63,4
Aug.
•
9,-
82,4
2,10
68,0
1,16 11,57
40,0
6,38
5,70
51,0
4,90
43,9
11,35
62,4
7,45
56,9 9,50 50,9
68,2
61,6
Sept.
,,
9,-
82,4
.2,11
68,5
1,16
11,56
40,0 6,38
5,75 51,4 4,95 44,4
11,35
62,4
7,45
56,9 9,50 50,9
65,6 59,6
Oct.
,,
8,95
82,0
2,10
68,0
1,16
11,25
38,9
6,22
5,80
51,8
5,-
44,8
11,35
62,4
8,25
63,1
9,75 52,2
62,1
56,8
Nov,
,,
9,-
82,4
2,09
67,7
1,16
10,49
36,3 5,82
5,85
523
5,05
45,3
11,35
62,4
8,25
63,1
9,75
52,2
59,0
53,9
Dec.
,,
9,35
85,6
2,09
67,7
1,16
9,60
33,2
5,34
5,95
53,2
5,15
46,1
11,35
62,4 8,25
63,1
9,75 52,2
58,5 52,3
Jan.
1938
9,90
90,7
2,08
67,4
1,16
9,34
32,3
5,20
6,05
54,1
5,25
47,0
12,85
70,7 8,50
65,0
10,50
56,2
59,1
–
.
52,4 Febr.
,,
9,90
90,7
2,08
67,4
1,16
9,10
31,5
5,09
6,10
54,5
5,30
47,5
12,85
70,7
8,50
65,0
10,50.
56,2
58,0
51,4
–
Mnt.
,,
9,90
90,7
2,09
67,7
1,16
9,08
31,4
5,05
6,15
55,0
5,35
47,9
12,85
70,7
8,50
65,0
10,50
56,2
–
58,1
50,7
Apr.
,
9,90
90,7
2,09
67,7
1,16
8,89 30,7
4,94
6,20
55,4
5,40
48,4
12,85
70,7
9,-
68,8
12,-
64,3
51,5
49,5
Mei
,,
9,90
90,7
2,10
68,0
1,16
8,92
30,8
4,94
6,25
55,9
5,45
48,8
12,85
70,7
9,-
68,8
12,-
64,3
55,6
48,3
juni
”
9,90
90,7
2,10
68,0 1,16
8,88
30,7
4,91
6,25
55,9
5,45
48,8
12,85
70,7
9,-
68,8
12,-
64,3
55,7
48,0
–
28
juni
9,90
90,7
2,10
68,0 1,16
8,82
30,5
4,88
6,25
55,9
5,45
48,8
12,85
70,7
9,-
68,8
12,-
64,3
56,6
48,9
juni-
5
jli
9,90
90,7
2,10
68,0
1,16
8,93
30,9
4,94
5,55
49,6
4,80
43,0
12,85
70,7
9,–
68,8
12,-
64,3
56,0
49,0
–
520
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
6 Juli 1938
NEDERLANDSCHE BANK.
•
Verkorte Balans op 4 Juli 1938.
–
Activa.
Binnenl.Wis-(Hfdbk.
f
7.268.879,20
sels, Prom.,. Bijbnk. ,,
87.612,49
enz.in
disc.
Ag.sch. ,,
442.208,58
f
7.778.700,27
Papier
o.
h. Buiteni. in disconto
……
Idem eigen portef.
f
5.400.000,-.–
Af: Verkocht maar voor
de bk.nog niet afgel.
–
•,,
5400000
Beleeningen
nc1.
vrech. Hfdbk.
f
302.414.557,211)
in rek.-crt.
Bijbnk. ,,
4.671.726,53
op onderp.
Ag.sch.
24.197.957,34
”
–
f
331.284.241,08
Op Effecten enz.
f
329.273.434,441)
Op Goederen en Ceel. ,,
2.010.806,64
331.284.241,081)
Voorschotten a. h. Rijk …………….,,
–
Munt, Goud ……
f
112.857.535,-
&Iuntmat., Goud .. ,,1.368.367.462,54
Munt, Zilver, enz.
20.193.589,73
Muntmat. Zilver..
–
Belegging van kapitaal, reserves en pen-
1.501.418.587,27k)
sioenfonds
……………………,,
43.640.223,24
Gebouwen en Meub. der Bank ……..,,
4.580.000,-
Diverse
rekeningen ………………’,,
6.942.223,42
Staat d. Nederl. (Wetv. 27/5’32, S. No. 221) ,,
8.905.871,61
Paesiva.
f
1.909.949.846,89
Klapitaal ……………………….
f
20.000.000,-
Reservefonds ……………………,,
4.860.787,51
Bijzondere
reserve
……………….,,
7.102.179,67
Pensioenfonds
………………….
,,
11.848.858,36
Bankbiljetten in omloop …………..
,,
950.576.410,_
Bankassignatiën in omloop
……….,,
22.289,53
Rek.-Cour.
f
Het Rijk fl62.83l.653,26
saldo’s:
k
Anderen
,,752.168.086,06
914.999.739,32
Diverse
rekeningen ………………
.,
539.582,50
f
1.909.949.846,89
Beschikbaar metaalsaldo
…………f
755.134.973,02
1inder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigd is
1,887.837.430,-
Schatkistpapier, rechtstreeks bij de Bank ondergebracht
………………..
…
–
Waarvan aan Nederlandsch-lndië
(Wet van 15 Maart 1933, Staatsbiad No. 99) ……..
f
65.883.125.-
Waarvan
In
het buitenland
……………………..
120.495.806,95
Voornaamste posten in duizenden luldens.
1
Goud
.
1
Andere
1
Beschikb.
1
Dek-
Data
1
ICirculatiel
opelschb.I
Metaal- Ikings
Munt
1
Muntmaf.
_
1
schulden
saldo
perc.
4 Juli
‘38111285811,368.367
950.5761915.022
755.135
80
27 Juni ‘38111285811.368.373
911.3011954.052
1
756.292
80
2
5Juli’14165.7031
96
.
410
_
310.4371
6
.
198
43.521
54
1
Totaal
1
Schatkist-
1
Belee- 5aji7
Diverse
Data
1
bedrag
1
promessen
1
ningen
het
bitenl.
reke-
1
1
disconto’slrechfstreeksl nlngen
1
)
4 Juli
1938
7.779
1
.
–
1
331.284
5.400
6.942
27 Juni 1938
8.425
1
–
329.825
5.400 6.388
25
Juli
i
1914
67.947
–
61.686
20.188
509
‘)unaer ae aciiva.
JAVASCHE BANK. Andere
Beschikb.
Data
Goud
Zilver
Circulatie
opeischb.
metaal- schulden saldo
2 Juli’38
2
)
137.240 187.580
62.440 37.232
25 Juni’38
2)
136.620 184.660
62.580 37.724
4Juni1938
116.886
1
20.051 188.913
61.648
36.712
28 Mei 1938
116.886
1
19.638 184.605 62.461
37.697
25 Juli1914
22.057
J
31.907 110.172
12.634
4.842
Wissels
1
1
Diverse
1
Dek.
Data
bulten
1
Dis-
Belee-
1
reke-
1
kings-
N.-Ind.
1
conto’s
ningen
1
ningen
1)
J
percen-
_____________
bef
aaib.
1
1
lage
2 Juli’38
2
)
2.710
76:760
45.510
55
25 Juni’38
2
)
2.490 77.190
43.320
55
4Juni1938
2.466
2.970
55
14.541
1
48.785′
28 Mei1938
1.625
13.850
48.269 49.962
55
25Juli1914
J
6.395 7.259
1
75.541
2.228
44
t)
Sluitpost activa.
8)
Cijfers
telegrafisch
ontvangen.
BANK VAN ENGELAND.
1
Bankbilf.
1
Bankbilf.
1
OtherSecurities
_
Data
Metaal
in
un
Bankingi
Disc.and
1
1circulatie
1Deparfm.
Securities
Advances1
29 Juni 19381 327.355 1 485.184 1 41.228
7.344 1 21.066
22 ,,
1938 1 327.325 1 483.272
43.140
5.500 1 20.627
22 Juli 1914 40.164
29.317
33.633
OtherDeposiis1
1 Dek-
1
Data
Gov.
Public
1
Sec.
Depos. Bankers . Other 1 Reservel
kings-
Accountsl
1
perc.
1
)
29 juni’38 1119.491 1 10.537 1125.476 1
36.137
1 42.1711 24,4
22 ,, ’38 1110.176 1 21.656 1105.513 1 35.307 144.053127,1
22 Juli ’14 11.005 14.736
42.185
1 29.
2
971 52
1) Verhouding tusschen Reserve en Deposits.
BANK VAN FRANKRIJK.
‘Te goed
Data
‘Goud
ziiverl
in
het Wis-
ib
Waarv.l
Belee-
i
v.
Rentelooshet
voorschot
1
buitenl. sets
uitenl.I
ningen
d. Staat.
16
,,
‘38155.808
1
430
24
7.4911
4.193
1
3.200
___
23
Juli’
14
1
4
.
104
1
640
)
–
1
1
5
4
11
81
769
1
–
Bonsv.d.i
Diver-
1
Rekg.
Courant
Data
zelfSt.
amort.k.
1_
sen
1)
Circulafie
1
Staat
Zelfsf___
1
Part
i-
_
_mort.c.
culieren
23JunF
‘
38
5.575
1
2.777 99.191
1
572
1
2M61
115.271
16
,,
78
5.575
1
2,894
1
99.414
1
622
1
2.636
15.048
23 Juli’14
– –
5.912
401
1
–
943
1)
Sluitpost activa.
DUITSCHE_RIJKSBANK.
Daarvan
Deviezen
Andere
1
Data
Goud bij bui-
als
goud-
wissels
1
Belee-
ten!. circ.
dekking
en
1
ningen
banken
1
)
geldende
cheques
30
Juni 3938
70,8 20,3
t
5,7
1
6.16,2
71,3
23
,,
,
1938
70,8
20,3
1
5,
1
5.197,3
1
57,8
30
Juli
1914
1.358,9
–
1
–
1
750,9
1
50,2
Data
Effec-
1
Diverse
Circu-
1
Rekg.-
1
Diverse
ten
Activai)
lat le
J
Crt.
Passiva
30
Juni 1938
546,9
1
1.161,3
6.440,0
1.119,3
1
267,6
23
,,
1938
546,0
11.239,8
5.724,3
1.029,5
1
260,7
30 Juli
1914
330,8
1
200,4
1.890,9
1
40,0
‘j
unuenast. ‘j w.u. rçentenoaniçscnejne .ju, zi JUfli, resp. ö, zD miii.
NATIONALE BANK VAN BELGIE (in BeIga’s).
Goud
0
l
Data
n
Rekg.Crt.
1938
.8
s-,..
–
–
,
-0
be
0
3016
161
521
752!
4281
Ï
228
tT
228
2316 ..12.8181
55
742j
51
j
150
228
4.091
11
314
FEDERAL RESERVE BANKS.
Goudvoorraad
Wissels
Data
Goud-
In
her-
1
In
de
Totaal
certifi-
cash”
1)
disc. P. d.
1
open
bedrag
cafen1.
member
1
markt
banks
1
gekocht
22Juni’381
10.645,8 110.635,9
411,6
9,5
1
0,5
15’38j
10.646,6 10.637,4
401,3
9,4
__
0,5
Belegd 1
Totaal
Gestort
1
Goud-
1
Dek-
1
Algem.
1
Dek-
Data
in
U. S.
1
in circu-
___
Oov.Sec.
Kapitaal
1
kings-
1
kings-
1latie
1
1perc.3)
1
perc.)
22 Juni’381
2.564,0
1
4.108,6
1
9.295,5
133,6
1
82,5
1
–
15
,
‘
38
1
2.564,0
4.123,1
9.277,2
133,6
1
82,4
‘) ueze certincaten wcraen cioor ae bcnaticist aan cle i
100 op 5906 cents werd gedevalueerd.
Other Cash” does not include Federal Reserve Notes or a Bank’s
own Federal Reserve
bank
notes.
Verhouding totalen goudvoorraad tegenover opelucbbare
schulden: F. R. Notes en netto deposito.
4)
Verbouding totalen voorraad muntmaterlaal en wettig betaalmiddel tegenover Idem.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET FED. RES. STELSEL.
1
Aantal
t
–
Dis-
1
conto’s
.
Beleg-
IRe5ee
1
bil de
1
Totaal
1
Waarvan
Data
Ileening.l
en
-‘
1
gingen
F’ R.
1
t
depo-
sito’s
time
1
deposits
1
beleen.
banks
1
15 Juni’381
1
8.361
112.505
16.405
1
27.034
1
5.227
8
,,
“381
24′
1
8.625
.12.319
6.355
1
27.002
5.230
IV pueien VUil &iU hOU. DdflR 00 .IUVU5UI1U DUflK 0fl 00 DUflK 01
England zijn in duizenden, alle overige po8ten in millioenen van
de betreffende valuta.