Jrg. 3, editie 153

4 DECEMBER 1918
EconomischowStatistsche

Benchten

ÂLGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID. FINANCIËN EN VERKEER

3E JAARGANG

WOENSDAG 4 DECEMBER 1918

No. 153

R 0 T T E Rij APIS CIIE
N.V.
Furness’ Scheepvaart-
Stooinvaart-Maatschappij

BAN KV ERE EN 1 GING
ell
&
g
entuur Maatschappij
NEDERLAND

Rotterdam ‘s-Gravenhage
ROTTERDAM–AMSTERDAM
AMSTERDAM.

Boompjes

Mauritskade
T•lsram.Adres:
,,FURNESS”
Tsl.foen No.. ROTTERDAM
7744/47
Stooinvaart-Naatschappij
Delfshaven

Bezuidenhout Feijenoord

Kneuterdijk Glashaven

Naaldwijk

AMSTERDAM
N
6666; N
1267

ROTTERDAMSCHE LLOYD
Reeders, Cargadoors, Expediteurs, Kolen-
Schiedam

Rijswijk
Vlaardingen

Scheveningen
handelaren, Stuwadoors, Assuradeurs etc.
ROTTERDAM.

Amsterdam

Rokin
Speciale afcleeling voor het bevrachten
MAIL- EN CARGADIENST
Zaandam
van scheepsladingen per stoomende en
HOLLAND—JAVA vice versa

KAPITAAL
EN
RESERVEN
z
eilende ruimte.
via

1
66.000.000
9
—
AAN- EN VERKOOP VAN SCHEPEN

SUEZ KANAAL.

GEREGELDE LIJNEN VAN EN NAAR:
VRACHTBOOTENDIENST

NAT 10 NA LE

BALTIMORE (Hou.
Amer.
Lijn) elke
10/14
dagen
CARDIFF (en Birmingham District) wekelijks
van
Java
naar
San Francisco
vice versa, in
vereeniging met de Java-China-Japan Lijn.

BAN IV ERE ENI GING

‘MIDDLESBROUGH
…..
eiken Zaterdag
‘STOCKTON ON TEES
.

.

.

.

eiken Zaterdag
SU N DERLANO
……..
eiken Zaterdag

Hoofddirectie en Centrale

ALEXANDRIE
…….

elke
213
weken
CANADA
(via Londen)
.

.

.

elke
10
dagen
JAVA—NEW YORK LIJN.

Administratie te Utrecht
AUSTRALIE
(via Londen)
.

.

elke
14
dagen
‘ZUID-AMERIKA (via Antwerpen) eike2/3weken
GeregeldevrachtbootendienstvanNew7ork
naar

Nederlandsch-Indië

in
vice

versa,
Alkmaar, Almelo, Alphen a. d.R., Amers-
‘MAROKKO
(via
Antwerpen)
.

elke
14
dagen
CUBA (via Liverpooi).

.

.

.

elke
10
dagen
samenwerking met andere Maatschappijen.
foort, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Barne-
veld, Bodegraven, Borculo, Boskoop, Den
Doorvrschten nesT en van alle deelon der wereld.

Burg (Texel), Coevorden, Culemborg, Delft,
L.vering van Eneleche Stoomkolen en

Gaskolon.
•
iYiensten tijdens den
oorlog
gestaakt.
JAVA—BENGALEN LIJN.
Deventer, Doetinchem, Dokkum, Dordrecht,
Drachten, Ede, Emmen, Franeker, Gelder-
_______________________________________
Geregelde dienst van
Nederlandsch-Indië

malsen, Goes, Gorinchem, Gouda, Groenlo,
naar
Rangoon
en
Calcutta
vice versa.

Groningen, Haarlem, Harlingen, Heeren-
veen, Den Helder, Hengelo (0.), Hooge-
veen, Hoogezand, Hulst, Katwijk, Leeuwar-
De N.V. Hypothecaire Crodietbank
den, Leiden, Lochem, Meppel, Middelburg,
Nijmegen, Oostburg, Purmerend, Ridder-
.
Anna Paulownastraat 113

kerk,

Schagen,

Schoonhoven,

Sliedrecht,
‘.GRAVENHAGE

Sneek, Stadskanaal,Terneuzen,Tholen,Tiel,
Uithoorn, Utrecht, Veendam, Veenendaal,
band.

Geeft uit 5
0/
voor hoofdeom en

verstrekt credieten onder hypothecair ver-

Vlissingen, Wildervank, Woerden, IJmui-
Nationale
rente verzekerde schuldbrieven in coupures
den, Zeist, Zierikzee, Zutfen, Zwijndrecht.
van
fl000,—, f 500,—
en
fl00, —.

KAPITAAL
EN
RESERVEN
De Directie,

/
7.200.000111
—
Levensverzekering-Bank W. J. J.
BERGSMA.
C.

F. &;

rr
.Tj]4
IlAJVI

De.aandacht wordt gevestigd op de afgifte van

Binnenlandsche

Credietbrieven,
wiardoor in ruim 80 plaatsen in Nederland
OPGERICHT 1 863
gelden franco kunnen worden opgenomen.
Makelaars in Assurantiën

Wijnhaven 63 – Rotterdam

ZU ID-NEDERLANDSCHE
TE

HANDELSBANK
belasten zich met het

Kapitaal
f3.000.000,—
R 0 T T E R D A M
plaatsen van

EINDHOVEN . TILBURG. ‘s-HERTOGENBOSCH
Assurantiën,
BREDA – MAASTRICHT – SITTARD

VENLO
onverschillig van wel-
Belast zich met

de behandeling van alle bankzaken
ken aard, geene uit-

SAFE DEPOSIT
gezonderd.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

KONINKLIJKE STEARINE KAARSENFABRIEK GOUDA

GOUDA

GOUDA KAARSEN

NACHT-, THEE- EN SCHEMERLICHT

STEARINE

KAARSENPIT – OLEINE

CHEMISCH ZUIVERE EN ALLE ANDERE SOORTEN GLYCERINE

NEDERLANDSCHE H
–
A
‘NDEL-MAATSCHAPpIJ

GESTORT KAPITAAL
f
70.000.000,—

STATUTAIRE RESERVE
f
12.760.286,-

Hoofdkantoor:
AMSTERDAM Agentschappen te ROTTERDAM en ‘s.GRAVENHAGE.

Vestigingen
iiY
NEDERLANDSCH-INDIË:

BATAVIA, SOERABAIA, SAMARANG, MEDAN en andere voorname plaatsen.

– . Vestigingen in de
STRAITS-SETTLEMENTS, BRITSCH-INDIË
en
CHINA:I

SINGAPORE, PENANG, RANGOON. HONGKONG en SHANGHAI.

In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten,

Incasseeringen en Financieeringeii, Schriftelijke of Telegrafische Credieten,

Reiscredietbrieven, Deposito’ s, Rekeningen-Courant,

– Administratie- van Effecten en alle andere Bankzaken.

01,

EII1

an/2ssoczOe

CWerf/eim & gomper(z 1834 en ‘redie(vereeniging 1853.

ALLE
BNKZAKEN.
–

Kapitaal
en Reser.ves
f.11.500.000,—.

.

–

Twintig Kantorn.’

HAARLEMSCHE- BANKVEREENIGING

HAARLEM, AALSMEER, BEVERWLTK, BLOEMENDAAL, EDAM, RILLEGÔM,

HOOFDDORP, LEIDEN; LISSE, }URMEREND, IJMUIDEN, ZANDVOORT.

Gestort Kapitaal f4.050.00Ô,—

‘

Resérve /850.000,-

R.

ANO1720

BANKIERS
ASSURANTIE-MAKELAARS

ROTTERDAM
.- DELFT

SCHIEDAM
–
VLAARDINGEN
ROTTERDAM

AMSTERDAM

Behândeling van alle Bankzaken
Bezorging van alle
Assurantiën

4 DECÉMBER 1918

A UTËLIRSRECJ-11 VOORBËHOUDÊN

EconomischmStatistische

Berl”chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

1
3E
JAARGANG

WOENSDAG 4 DECEMBER 1918

No. 153
1

INHOUD

BIz.
BELASTINGPOLITIEK
door
Mr.
G. W.
J. Bruins ……….
1065
Afschaffing
van de Broodkaarten ………………..1068
De Suikerhandel der wereld nâ den Oorlog ………….1069
De Amsterdamsche Fondsenbeurs en het Rescontrestelsel
II 1071
De Noodtoestand onzer Tramwegen ………………1073
Wijziging van Provisie
bij aan- en verkoop van Effecten. 1074
AANTEEKENINGEN: Het Engelsche ,,Standing Council on Post-War Priority” 1075
De Discontomarkt te
New York ………………
1075
De buitenlandsclÇe handel van Chili in 1917 ……… 1075
INGEZONDEN STUKKEN: Scheepvaart en Staatsexploitatie door
H. Ph.
Kelder..
1076
De belastingplannen
door
J.
T. Duijvis …………
1077
Invoerregeling
van Garens door
Jansen
& Tilanus

1077
REGEERINGSMAATREGELEN OP HANDELSGEBIED
…………1077
MAANDCIJFERS:
Rijkspostspaarbank
…………………………
1078
Postchèque en
Girodienst ……………………1078
Emismies ………………………………..1078
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
…………….107 9-1087
Geidkoersen.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhandel:
Bankstaten.

Verkeerswezen.

INSTITUUT

VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
Algemeen Secretaris: Mr. G.. W. J. Bruins.

WEEKBLAD
ECONOMISCH-BTATISTISCHE
BERICHTEN
,9eoretaris-Redacteur: G.
E.
Huffnagel.

Secretariaat: Pieter de Hooghweg 1, Rotterdam.
Aan geteekende stukken.: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.
Telef. Nr. 3000. Tele gr.adres: Economisch Instituut. Postcheque en girorekening Rotterdam No. 8408.

Abor&nementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f 12,—. Buitenland en Koloniën / 14,-
per jaar. Losse nummers 30 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvsgen het
weekblad gratis.

De verdere publicaties van het Instituut uitgaande’
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.
Advertentiën f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-ment volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s- Grav enhage.

BERICHT.

Naast de uitgave van het weekblad ,,Economisch-
Statistische Berichten” en de reeks afzonderlijke
studies, waarin ten vorigen jare een tweetal studies
het light zagen, heeft de Raad van Beheer gemeend,
dat het lag op den weg van het Instituut ook de uit-
gaven van grootere geschriften ter hand te nemen.

Als zoodanig is thans verschenen:

DR. CH
. A. VAN MANEN:
Bedrijfsleven en de strijd
tegen de Armoede in Nederland.

Het geschrift, hetwelk in ruim 300 blz. een gedocu-
menteerd overzicht geeft van de verschillende vormen
van strijd tegen de armoede, zoowel van uit het be-

drijfsieven zelf als door de verschillende organen
van kerkelijke en burgerlijke armenzorg, wordt voor
de leden der Vereeniging en geabonneerden op het

weekblad beschikbaar gesteld voor den prijs van
f
2,50
ingenaaid,
en
f4,— gebonden,
terwijl Leden-donateurs
der Vereeniging een gebonden exemplaar ontvangen.
in den handel zijn deze prijzen resp.
f 3,—
en
f 4,75.
Het instituut vertrouwt hiermede tot de versprei-
ding van het gesehrift iii ruimen kring te kunnen
bijdragen.

Een bestelkaart is bij dit nummer gevoegd.

Het Dagelijksch Bestuur der Vereeniging
,,Instituut voor Economische Geschriften”.

2 DECEMBER 1918.

In den toestand van de geidmarkt kwam aeafgeloo-

pen week niet veel verandering. De prolongatie-

noteering schommelde tusschen
3
en
34
pOt.; parti-

culier disconto noteerde
3 h 3
pOt. In het begin der

‘veek was er eerder nog wat ruimer aanbod. Al spoedig

begon echter de gewone vraag voor de maandswisse-

ling door te komen en ook voor de stortingen op het

schatkistpapier was er veel geld noodig. De verande-

ringen in den weekstaat van de Nederlandsche Bank

zijn dan ook grootendeels hierdoor veroorzaakt.

Het voorschot aan het Rijk, dat de vorige week

bijna
15
millioen bedroeg, werd geheel afgelost en ver-

anderd in een tegoed van ruim
7’A
millioen. Boven-

dien loste de regeering nog een millioen schatkist-

promessen af. Deze betalingen geschiedden ongeveer

geheel uit het tegoed in rekening ,,van anderen”, dat

met ruim 28 millioen terugliep, want de verandéringen

in de overige hoofden varen gering. Tegen de verdere

vermindering van de binneniandsche wissels van bijna

6 millioen, stond een vermeerdering van de beleenirt-

gen ad 2’/ millioen. e
e

De wisselmarkt was wederom zeer stil. Blijkbaar

leeft men in afwachting van de wederopleving van

den handel en de verdere ontwikkeling van den eco-

nomischen en politieken toestand: De daling van de

centrale wissels is tot staan gekomen en do lichte

daling in de ententewissels, die in de laatste dagen

der vorige en de eerste dagen dezer week plaats had,

is in den loop van Woensdag weder door een flinke

;iijzing gevolgd, zoodat dè koersen weder op ongeveer

hetzelfde niveau kwamen als de laatste paar weken.

BELASTINGPOLITIEK.

De belastingplannen, door den huidigen Minister
van Financiën in de Memorie van Antwoord nopens
Hoofdstuk 1 der Staatsbegrooting ontwikkeld, hebben
Mr. van
Gijn
in het nummer van 20 November j.l.

1066

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 December 1918

tot enkele opmerkingen aanleiding gegeven.
1)
Gelijk

men weet, is het plan van Mr. de Vries om in af
waohting ran latere eih’oôgig der indii ecte belastin-

gen de versterking van ‘s Lands middelen thans in de
eerste plaats te vinden uit een niet onbelangrijke vér-
hooging van inkomsten- en vermogensbelasting en een
voortgezette heffing, zij het tot lager bedrag, van de

verdedigingsbelastingen. Mr. van Gijn’s betoog heeft

in de eerste plaats de strekking tewijzen op den druk,
die door deze belastingen op de vorming van nieuw

kapitaal zal uitgaan, een nadeel, dat slechts ten deele
door liet voordeel van grooter besparing zou worden
opgeheven. Beter zou Mr. van Gjn het achten, wan-
neer gepoogd werd, dit laatste doel direct na te stre-

ven door verhooging der personeele belasting en

mogelijke andere verteringsbelastingen.

Het denkbeeld. de vertering als zoodanig, de luxe-
vertering althans, te treffen en dan zwaar te tref en, verdient inderdaad alle overweging. Doel dezer be-
schouwingenis evenwel niet dezen kant van het vraag-

stuk onder de oogen te zien, zoodat met de enkele

opmerking mag worden volstaan, dat de groote moei-
lijkheid hierbij zit in de richtige uitvoering van het

denkbeeld. – Verhooging van •de personeele belasting

treft slechts een deel van de vormen van luxeverte-
ring en niet die, welke in de eerste plaats onder druk
behooren te worden gesteld De eigenlijke luxeverte-

ring, die, waarvan uit een oogpunt van moreele
volkgezondheid beperking het meest noodig is, zou
slechti getroffen kunnen worden door een heffing in

den geest van het hixebelastingplan, enkele maanden

ge]cden door den Engelschen schatkistkanselier Bonar

Lw wereldkundig gemaakt. Krachtens deze belasting

toch
zou,
om uit de imposante lijst enkele voor;beelden

te geven, van den. aanschaf van sieraden, van klee-
dingstukken vervaardigd van echte zijde, van anti-
quiteiten, van operakijkers, van middagmaaltijden

boven
f 2,40
(in clubs,
f 3 in
restaurants), van toilet-

zeep boven een dozijnprijs van
f 6,
van vulpenhouders’

boven
f 6,30, van .heerenpakken boven
f
100, heeren-

schoenen boven
f 24,
kinderwagens boven
f
120, lam-

pen hoven
f
12, spiegels, boven
f 60
en wat niet al

meer, een zware belasting worden geheven.

Dat, hoe goed 6ok bedoeld, een dergelijke belasting
vrijwel zeker veroordeeld is te stranden op de moei-
lijkheden, – aan hare toepassing verbonden, behoeft
nauwelijks betoog. Niet zonder reden geeft Punoh,
toen het blad, naar aanleiding van het voorstel, Bonar
Law afbeeldde als een 17e eeuwsch struikroover, die een
luxueus uitgedoste dame in een niet minder weelderige

karos overvalt, hem een volslagen onbruikbaar vuur-
wapen in de hand. Met het verdict: sympathièk, maar
niet uitvoerbaar, zijn de plannen, waarvan enkele

prijsgrenzen overigens een sterk argument vormen
voor de in den latsten’ tijd meermalen gehoorde be-
wering, dat tegenwoordig het leven in Engeland wel
zoo goedkoop is als in Holland, dan ook in den doofpot
gegaan.

Intusschen, niet de uitwerking van liet denkbeeld:
belasting der onnutte vertering, zou ik thans hier aan
de orde willen stellen doch, wat thans overal in de
wereld de kern is van het belastingvraagstuk en het
bij de komende Kamerbehandeling ook in ons land wel
wezen zal: de positie, die aan de directe inkomsten-
en vermogensbelastingen, aangevuld hier te lande door
de .z.g.n. verdedigingsbelastingen, in het geheel van,
het belastingstelsel behoort toe te komen.

Vooraf een enkel woord naar aanleiding van het

argument der kapitaalvorming. De reddneering is
deze: Een hooge inkomstenbelasting wordt vooral bij.
de grootei’e inkomens, waarvan in den regel een niet•
onbelangrijk deel pleegt te worden belegd en dus al nieuw kapitaal ter beschikking van ‘het bedrijfsleven
te worden gesteld, voor het grootste deel uit dit niet
verteeiide gedeelte betaald. Ongetwijfeld zullen velen

1)
[Zie ook het ingezonden stuk van den beer Duyvis in
dit nummer. – Red.]
ook hun .uttgdven wel eenigszins inperken, doch dit is
van weinig beteekenis tegenover het bedrag der belas-

ting, vooral wannêe’f dee iercentages bereikt als

thans in Engeland en Amerika, waar bij de zeer groote
inkomens – inkomens als wij hier te lande, althans
véér den oorlog, niet kenden – 50 en
60
percent
alleen reeds aan rijksinkomstenbelasting moet worden

:l)etaald. Het onvermijdelijk gevolg is dus, dat deze
belastingen, aldus concludeert men, voor een groot

deel neerkomen op een vermindering van het voor

nieuwe belegging beschikbaar vermogen, zoodat een

druk op het gansche bedrijfsleven
onvermijdelijk
is.

Het -heeft mij steeds willen voorkomen, dat deze

redeneering, welke in deze tijden in allerlei inkleeding
telkens gehoord wordt, onvolledig is en door hare

onvolledigheid onjuist.
Dat bij dergelijke hooge belastingen het voor nieuwe

belegging overblijvend bedrag belangrijk afneemt, is

niet tegen te’ spreken. Daar staat echter tegenover,

dat de zeer groote bedragen, die aan den Staat worden
afgestaan; het dezen mogelijk maken een niet onbe-

]angrijk bedrag
zijn-er
zoo gestegen uitgaven te dekken
zonder leening De verhooging der inkomstenbelasting

heeft dus tot gevolg, dat de Staat voor het volle be-
drag dier verhooging minder behoeft te leenen, dat
dus de v r a a g naar nieuw kapitaal afneemt met het-
zelfde bedrag, waarmede door de belasting het aanbod

verminderd is. Dat dus, wanneer de hooge inkomsten-belasting daarnevens tot beperking van uitgaven leidt,

Ook
in
dit geval deze beperking en dit spreekt

digenlijk reeds vanzelf – voor het bedrijfsleven zui-
vere winst aan nieuw kapitaal vertegenwoordigt.
Incij fers, geheel willekeurige uiteraard, zou men

het aldus kunnen uitdrukken:

bij lage inkomstenbelasting-:

S

millioen
totaal inkomen der belastingsehuldigen . . .

f
2000

af: uitgaven voor levensonder-
houd etc . ………………

f 800
m.

inkomstenbelasting ……….,, 100
900

blijft voor belegging

………………..
f 1100

af: staatsleeningen ……………..

……. .,

600

blijft voor bedrijfsleven ………………
f 500

bij hooge inkomstenbelasting:

totaal inkomen der belastingschuidigen …. f 2000

af uitgaven voor levensonder-

houd ete.. ………………

f
750 m.

–

inkomstenbelasting . . . .-.. . .

,,
300
1050

blijft voor belegging

………………..
f 950

af: staatsleeningen ………………….,,

400

blijft voor bedrijfsleven ………………
f

550

Het behoeft wel geen betoog, dat, wanneer het even-
wicht in de staatshuishouding bereikt is en dus bij
hooge ‘belasting of heffing in eens een grooter bedrag
voor aflossing op oorlogsleeningen beschikbaar komt,
de uitkomst in wezen dezelfde blijft.

Is de redeneering juist, dan is hiermede niet enkel
de inkomstenbelasting van een kwade aanwrjving ver-
lot, maar uit een oogpunt yan beperking van verte-
ring het odiurd zelfs in ‘zijn tegendeel omgezet. Zoo-
even werd reeds opgemerkt, dat onze personeele be-
lasting, welke bovendien met ‘haren aankleef van op-
centen -hier te lande reeds thans naar verhouding hoog
is opgevoerd, niet déér de vertering drukt, waar dit
het meest wenscheljk is. J uister werkt in dit opziiht
ongetwijfeld de algemeene inkomstenbelasting. Ook
zij treft weliswaar niet speciaal ‘de luxevertering. Het

ligt echter-voor de hand, dat de algemeene druk, dien
zij op de vertering uitoefent, zich in den regel bij de luxeverteringen het eerst en het sterkst zal doen ge-

voelen.
Het zijn echter niet factoren van deze soort, die,

hoe geivichtig ook op zich zelf, thans onze houding
tegenover het belastingvraagstuk in laatste instantie
hebben te- bepalen. ‘ – –

4 December 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

‘1067

Overal heeft de oorlog de staton voor

ihen onge-

kende uitgaven geplaatst. Overal ziet de staat zich
mitsdien genoopt veel grooter bedragen dan voor-

heen van zijn burgers te vorderen, met het gevolg, dat

de belastingpolitiek van den staat door dit enkele feit,

of men wil of niet, wordt tot een van de voornaamste

factoren in de verdeeling van het maatschappelijk in-
komen, een gemeenschapsvraagstuk dus van de eerste

grootte.

Verschillende factoren hebben in de afgeloopen

Jaren er toe medegewerkt ons van den diepen ernst

van dit vraagstuk te doordringen. Niet alleen heeft

aan de ingrijpende verschuivingen, die in de bestaande

verdeeling van het maatschappelijk inkomen hebben

plaats gevonden, te dikwijls de moréeie rechtvaardi-

ging, gelegen in evenredigen nrbeid van den verkrij-
ge.r, ontbroken, maar bovendien zijn door deze ver-
schuivingen de inkomens- en vermogensverhoudingen
zeer vermoedelijk in ongunstigen zin gewijzigd. Door-

dat onze rijks-inkomstenbelasting eerst sedert 1915-’16 in werking is, missen wij hier te lande gegevens,
die tot een directe conclusie in deze richting kunnen
leiden, al ontbreken ook ten onzent aanwijzingen niet.

Engelsche onderzoekingen van den laatsten tijd geven

in dit opzicht echter meer resultaat, een resultaat te
ernstiger, waar in Engeland al zeer spoedig de oorlogs-

winstbelasting 80 pOt. der oorlogswiusten is komen

opeischen, terwijl de reeds genoemde inkomstenbelas-
ting van hët resteerend deel nog weder een tot 50 pOt. stijgend part in de schatkist deed vloeien, aldus aan de
makers van groote oorlogswinsten slechts 10 pOt.
latend van het geheele bedrag. De berekeningen, waar-

0
1
)
hier gedoeld wordt, zijn te vinden in een artikel in
de New Statesman van 2 November j.l.. Gebaseerd op

officieele gegevens leiden. zij den schrijver tot de con-
clusie, dat vooral de klasse der grootere en grootste
vermogens naar verhouding in beteekenis is toege-
nomen.
WTat
de verdeeling van het maatschappelijk
inkomen betreft, acht hij de verhouding tusschen

de arheidende en de bezittende klasse ongeveer dezelfde
als voorheen, zulks echter alleen dank zij ‘de diep-
ingrijpende inkomstenbelasting.
i)

Dit zijn ernstige conclusies. V66r den oorlog meen-
den velen, dat de ontwikkeling der inkomens- en ver-
mogen sverhouclingen gedecideerd in gunstige ricli ting
ging. Wel werd bij beiden de pyramide hooger, doch

daartegenover meende men vooral in de onderste
lagen een meer dan evenredigen groei in de breedte
te kunnen constateeren. Zijn de evengenoemde ‘be-
schouwingen juist, dan zou deze geleidelijke ontwik-

keling in goede richting niet onbelangrijk zijn terug-
gezet.

Nog in ander opzicht hebben deze tijden en vooral de laatste maanden tot inkeer geleid. Met onmisken-
bare duidelijkheid toch hebben de gebeurtenissen in
Rusland en elders weder eens op voor ieder zichtbare wijs aan het lioht gebracht, in hoe ‘volstrekte mate de
groote meerderheid der inkomstbronnen, vooral die,
welke gelegen zijn op het gebied vab het bedrijfsleven,
verband houden met het richtig functioneeren van,
het gansche maatschappelijke organisme, hoezeer zij
alle direct in de gansche volksgemeenschap gegrond-
vest zijn.
Ten slotte zijn het soortgelijke overwegingen als bo-

l) Het zou te ver voeren hier dc beschouwingen van den
ehrijver
01)
den voet te volgen. Een enkel cijfer zij hier
t’&liter gegeven. Medegedeeld wordt, dat voor dea oorlog
2
pCt van het Engelsche volk % van het
op £ 12,5 milliocu
gesteld totaal van alle particuliere vermogens bezat, terwijl
thans eveneens
2
pCt. geacht kan worden % te bezitten van
het thans op £ 15 millioen te stellen vermogenstotaal. Geven
deze cijfers – wat
ik
op het oogenblik niet kan nagaan –
de verhouding weer tusschen het getal der betrokken ver-
mogensbezitters en de geheele bevolking, welke laatste te-
vens de kinderen en gehuwde vrouwen omvat, dan zou het
cijfer van
2
pCt. niet geheel juist zijn. De drastische ver-
mogensverschuiving, die uit de cijfers blijkt, wordt hierdoor
evenwel niet gewijzigd.

venstaande, die de Angelsaksisehe landen, die steeds

tegenover de inkomstenbelasting een ander standpunt

hebben ingenomen dan op het vasteland van Europa het geval is geweest, de zeer sterke verhoogigcn der

inkomstenbelasting als billijk en juist hebben doen

aanvaarden. Plannen tot blijvende socialisatic van takken van het bedrijfsleven vernee.mt men in die
landen nauwelijks. Bewust en onbewust gevoelt men,

dat de maatschappij thans meer dan ooit een bedrij’f s-

vorm van noode heeft, die met de grootste spaarzaam-

hei.d arbeidt – mits de daardoor aan individuen toe-

vallende winsten hun tol betalen aan de gemeenschap.

Hier te lande zijn de afmetingen van het probleem

geringer. De uitga’ven der overheid zijn naar verhou-
ding lager – gelijk dientengevolge de uit belasting te
vinden bedragen. Dit neemt.eehter niet weg, dat van-
neer men de hier te lande gevolgde politiek toetst aan
bovenstaande beginselen, men liet voorstel van Minis-
ter De Vries tot verhooging van de directe heffingen

van inkomen en vermogen zal moeten toejuichen en
het zal betreuren, .dat niet reeds eerder op deze wijze
de verhouding tussehen hetgeen hier te lande uit be-lasting- en uit leeningsgeld gevonden is, een. weinig

verder in de richting der belastingen werd verzet.
Tegen het voo’rstel-Treub tot heffing van opcenten op
de Verdedigingsbelastingen mogen ook in den vorm,

waarin het de Eerste Kamer bereikte, niet alle be-

denkingen opgeheven zijn geweest; de verwerping van
dit voorstel door de Eerste Kamer op 26 Juli van dit
jaar blijft .in dit opzicht zeer te betreuren.

Is dus in beginsel de weg, dien de huidige Minister

in de eerste plaats wenscht in te slaan, toe te jui-

chen, de wijze, waarop hij dit ‘doel wenscht te bereiken,
doet verschillende vragen rijzen, die in de zeer alge-
meen gehouden omschrijving der plannen.geen beant-
woording hebben gevonden.

Moet men uit de bewoordingen opmaken, dat het in
de bedoeling ligt de inkomsten- en vermogensbelas-

ting ongeveer in haar huidigen vorm een belangrijk
hooger bedrag te laten opbrengen, terwijl daartegen-
over de verdedigingsbelastingen verlaagd worden,
onder verandering tegelijk van de schaal dezer belas-

tingen, dan zou dit een ernstige stap terug beteeke-
nen, waartegen principieel verzet zou moeten worden

aangeteekend. Slechts in de verdedigingsbélastingen is het beginsel van voortgaande progressie ook in de

hooge inkomens en vermogens tot zekere hoogte door-
gevoerd. Onze inkomstenbelasting is daarentegen ge-

baseerd op een stelsel, dat nog geheel het stempel
draagt van do denkbeelden en verhoudingen van voor

den oorlog en dat thans niet dan met belangrijke wijzi-

gingen tot hoofdbron van belastinginkomen voor den
staat mag worden gemaakt. Progrossie in den zin,

waarin men thans in de wereld dit begrip neemt, kent
onze inkomstenbelasting niet, slechts degressie bene-
den de
f
20.000. Van alle meerder inkomen bove:n dit
bedrag wordt volgens de wet onveranderljk 5 pOt.
geheven. Na hetgeen hierboven werd uiteengezet, zal
het geen betoog behoeven, dat – en dit geldt ook voor
de vermogensbelasting – bij uitvoering van de denk-

beelden van Mr. De Vries in dé eerste plaats met dit
verouderd ‘voor-oorlogsch beginsel gebroken zal moe-
ten worden. Daartegenover zal vergelijkenderwijs de
druk bij de lagere inkomens moeten worden vermin-
derd. Door de salarisverhooging heeft de overheid zelf

in beginsel erkend, dat een vroeger salaris van
f 1000
niet meer is een salaris van
f 1.000.
Golijkerwijs echter
is ook een belastingklas van
f 1000
niet meer dezelfde
gebleven als voorheen.

Nog andere vragen dringen zich op, zoo spoedig aan
inkomsten- en vermogensbelasting een zee voorname
plaats onder de inkomstbronnen van den Staat wordt
gegeven. Zee zal de wijze, waarop en de mate, waar-
in de samenstelling van het gezin in aanmerking moet worden genomen, belangrijke wijziging hebben te on-
dergaan. Natuurlijk behoeft men niet zoovèr te gaan

om bij een gezin van 7 personen de belasting te bere-

1068

ECONOMISCH.STATISTISCHE BERICHTEN

4 December 1918

kenen naar 7 maal een zevende van het totale gezins-

inkomen met 7 maal aftrek van minimum levens-
onderhoud. Een dergelijke wijze van doen zou even-

zeer over het doel heenreiken als de huidige regeling

te kort schiet. Tusschen beide ligt de juiste oplossing.
Een oplossing, waarbij evenwel in beginsel het gezin

als basis wordt aanvaard, en met vroegere individualis-

tische ficties, welker onhoudbaarheid bij iedere ver-

dere opvoering der belasting sterker naar voren treedt,

wordt gebroken.

Hoe de Minister
zich
tegenover deze vragen ver-
houdt blijkt, gelijk gezegd, niet uit de algemeene uit-

eenzetting in de Memorie van Antwoord gegeven. Van

beteekenis is echter, dat de Minister zelf spreekt van

wijzigingen, die in de inkomsten- en vermogensbelas-
ting zullen worden gebracht, terwijl het feit, dat bij

de bespreking van de in de verdedigingsbelastingen
aan te brengen wijzigingen uiting gegeven wordt aan

het voornemen om de belastingen ,,meer naar draag-

kracht te doen drukken”, hoop geeft. Van het beginsel

,,beiasting naar draagkracht” toch zijn de boven aan-
gegeven
wijzigingen
de directe consequenties.
Van dit beginsel uitgaand, zal tevens overwogen
moeten worden of niet tegelijk andere belastingen,
die eveneens in hun wezen inkomstenbelasttingen zijn,

doch waarbij evengenoemd beginsel niet of op weinig

gelukkige
wijs
wordt toegepast, op te lossen in de alge-

meene inkomstenbelasting. Tot deze behoort met name

de dividend- en tntièmebelasting. Te eerder zou zulks

in overweging kunnen worden genomen, aangezien het

beginsel: verhoogde belasting voor inkomen uit een

of meer speciale oorzaken, hierbij zonder bezwaar ge-
handhaafd kan blijven.
Konden ten slotte tegelijk de afzonderlijke gemeen-

telijke inkomstenbelastingen worden omgezet in toe-slagen op de algemeene rijksinkomstenbelasting, dan
zou een tweede voordeel van beteekenis zijn bereikt,
van beteekenis vooral thans, nu bespaarde arbeid dub-

bele winst vormt.
Uit de opmerkingen, welke hierboven een plaats

vonden, blijkt wel, dat de mededeelingen van Minister
de Vries, hoezeer zij in de toekomstige financieele

plannen der Regeering een algemeene kijk vermogen

te geven, reeds dadelijk op het hoofdpunt nieuwe vra-
gen doen%ijzen. Wellicht zullen reeds de naaste dagen

op deze vragen het antwoord brengen. Te hopen is het

dan, dat in dit antwoord een geluid klinke van een
nieuwen tijd. B.

AFSCHAFFING VAN DE BROODKAARTEN.

Men schrijft ons:
Er is eigenlijk iets angstwekken.ds in het optimisme,
dat op dit oogenblik bij een zeer groot deel onzer be-
volking bestaat ten opzichte van onze voedselvoorzie-
ning in de naaste toekomst. Nauwelijks kunnen we een
veer van voor dan mond wegblazen of men doet als
ware het heele economische leven reeds weder nage-
noeg normaal.
Het is welhaast een communis opinio onder het
volk, dat zoodra de eerste aanvoeren van koren uit
Amerika aankomen, de broodkaarten zullen verdwij-
nen en we weer brood naar hartelust zullen kunnen
eten. De schoonmaakster, de barbier, de conducteur
op de tram – zij allen verzekeren u met de grootste
stelligheid, dat Geuze’s Drukkerij opdracht heeft ont-
vangen voor geen latere periode dan tot uiterlijk
15 Maart broodkaarten te drukken, ,,omdat na dien
datum het gebruik van brood weer heelemaal Vrij

wordt.”
En niet alleen the man in the street is er van over-
tuigd, dat het tijdperk van distributie zoo goed als
voorbij is. Juist een jaar geleden had de Tweede
Kamer geen woorden genoeg om het lichtvaardig
optimisme te branidmerken van Minister Posthuma,
die zijn levensmiddelenpolitiek niet gegroudvest had
op het feit, dat ons land beschouwd moet worden
als een belegerde plaats, die moet toekomen met de
voorraden, die er zijn en eischte de Kamer van dien

bewindsman, dat hij er op zou rekenen, dat de oorlog
nog jaren kon duren. Vrede is er ook thans nog niet,
maar desniettegenstaande dringt men er in diezelfde
Tweede Kamer nu reeds op aan, dat zoo spoedig moge-
lijk de ,,talrijke door den Staat gestichte organisaties

zullen worden ontbonden en aan de voor de crisis-

aangelegenheden aangestelde anibtenaren ontslag zal
worden verleend.” Zoo nabij acht men dat ontslag,

dat alreeds de vraag gesteld werd, ,,welke de plannen

der Regeering zijn ten aanzien van de bij dat ontslag

te stellen regelen.” (Voorloopig Verslag in zake de

Landbouwbegrooting 1919.)

Nu kan ‘het niet onkend worden, dat van de zijde

der Regeering het optimisme wel eenigermate is aan-
gewakkerd. Bij de interpellatie-Schaper verklaarde
Minister Van IJsselsteyn onze broocl’voorziening op

basis rantsoen van 200 gram gewaarborgd tot 1 Augus-
tus e.k., zonder dat eenige aanvoer van overze.e be-
hoefde plaats te vinden; nauwelijks was de wapen-

stilstand gesloten of het broodrantsoen werd op 280
gram gebracht en vlak daarop kwam de aankondiging,
dat het rantsoeii van 280 gram tot 311 gram zou ver-

hoogd worden en tevens de kwaliteit van het brood

zou verbeteren.

Nu ligt het toch voor de hand, dat een zoo aanzien-
lijke verhooging van een rantsoen niet in uitzicht

wordt gesteld, wanneer er maar de schaduw van een
kans is, dat die verhooging niet aal kunnen gehand-
haafd worden. De dubbele verhooging – vooral, waai

zij gepaard ging met verhooging van rantsoen voor
andere artikelen als rijst, peulvruchten, vet en met
extra-rantsoenen voor Oentrale Keukens e.d. – wekt

noocizakeljkerwijs den indruk, dat men nog niet aan

het eind is van de
lijst
van verhoogingen en zob-
doende is het alleszins verklaarbaar, dat een groot
deel der bevolking reeds droomt van volop brood en

zich den dg der opheffing van het broodkaarten-
stelsel als zeer aanstaande denkt.

Welnu, er zal ook het geheele volgende jaar.niet
alleen geen sprake kunnen zijn van opheffing van het
broodkaartenstelsel, doch tevens is elke verdere ver-hooging van het broodrantsoen absoluut uitgesloten.

Zelfs is het zeer de vraag, of het in uitzicht gestelde
broodrantsoen van 311 gram wel het geheele jaar door
gehandhaafd 7al kunnen worden.
Dat opheffing van het broodkaartenstelsel onmoge-

lijk is, volgt reeds uit een zeer oppervlakkige beschou-
wing der statistische gegevens. Volgens de met de
geallieerden gesloten overeenkomst zullen we kunnen
rekenen op een import van 375.000 ton graan, met

inbegrip van rijst. Van die 375.000 ton zullen stellig
wel 50.000 ton rijst zijn (50 pOt. van ons normale
rjstgebruik); aan broodkoren zullen dus niet meer
dan 325.000 ton kunnen worden geïmporteerd. Dit
cijfer nu is circa de helft van den netto-aanvoer van
tarwe en tarwemeel (tarwemeel in tarwe uitgedrukt)
van v66r den oorlog; die netto-import toch bedroeg
614.850 ton over 1912 en 674.490 ton over 1913.
Sedert is de bevolking met 10 pOt. toegenomen en
onze eigen verbouw met meer dan 10 pOt. ingekrom-
pen. Weliswaar wordt thans ook onze geheele rogge-

oogst voor de broodvoorziening gebezigd, terwijl dit
vroeger voor ca. 50 pOt. plaats vond, doch de grootere
beschikbaarstelling van rogge weegt bij lange na niet
op tegen het uitvallen van 50 püt. van ‘den tarwe-

import.
Zouden we op den voet van v66r den oorlog voort-
leven, dan zouden we in totaal over meer dan
1.000.000 ton tarwe en rogge moeten kunnen beschik-
ken, t.w. 674.490 ton tarwe-import van 1913, vermeer-
derd met 125.000 ton tarwe (uit eigen oogst 1913),
150.000 ton rogge (50 pOt. van den roggeoogst 1913),
of te zamen ca. 950.000 ton. De vermeerdering der
bevolking met 1,5 pOt. per jaar eisoht, dat over 1919
de 950.000 ton met 74 pOt. verhoogd wordt – het
normale verbruik overschrijdt dus ongetwijfeld
1.000.000 ton.

.4 December 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

:1069

T)it cijfer nu is zeer aanzienlijk hooger dan in het
komende jaar beschikbaar zijn zal.

Ons oogstjaar 1918/1919 vingen we aan met zoo

goed als uitgeputte voorraden. Dit volgt ontwijfelbaar
uit de door Minister Posthuma op 28 Maart j.l. ve-

strekte cijfers. Indien de volle door de Regeerings-

commissarissen geraamde hoeveelheden werden inge-

leverd, ‘zou – aldus Minister Posthuma – na
23 Maart aan tarwe, logge
CII
strekmiddelen be-
schikbaar komen 223.550 ton, d.i. voldoende tot 1 Sep-
tombei bij een dagr’antsoen van 200 gram.

Tot October zijn dit jaar geïmporteerd 1.1.904 ton

tarwe, 4590 ton maïs en 30.826 ton meel, wat – waar
dc door de Regeeringscommissarissen geraamde hoc-

veclheden stellig niet zijn ingeleverd – net even vol-

doende geweest zal ‘zijn om den oogst 1918 te halen.

e
zullen liet komende jaar derhalve geheel moeten
toren op den import vaii 325.000 ton en op onzen eigen
oogst. Onze uitzaai van tarwe en rogge was voor elk
der graansoorten ca. 10.000 H.A. grooter dan in 1917;

van den oogst 1.917 moest volgens de oogstrainingcii
worden ingeleverd 87.000 ton tarwe en 205.000 ton
rogge (er is minder ingeleverd). Wanneer we nu aan-

nemen, dat van den oogst 1918 zullen ingeleverd wor-den 100.000 tot.i tarwe en 225.000 ton rogge, dan zijn
we onmiskenbaar boven het in d0 practijk bereikbare
maximum. In het gunstigste geval zullen we dus kun-
nen beschikken over 650.000 ton broodkoren (325.000
ton import en 325.000 toji eigen oogst.)
Inzake liet verbruik heeft Minister Post.huma op
28 Maart medegedeeld, dat voor de broodvoorzieiiing
bij een dagrantsoen van 200 gram maandelijks .noodig
zijn 38.000 ton grondstof; verder vroegen de indus-
trieön per 14 dagen 1481 ton, cle inteudance 21.00 ton
en de gestichten, alsmede de bewoners tussehen grens
en draad 425 ton.
Tengevolge van de demobilisatie zal ‘het verbruik
van de intendance met een 50 pOt. verminderd zijn;
daartegenover staat, dat de gedemobiliseerden het ver-bruik van de burgerlijke bevolking verhoogen. In gôén
geval zal bij een duur der broodkaart van 9 dagen
(dagrantsoen 311 gram) het verbruik per maand
kleiner zijn dan:

Voor brood
(14/s
X
38.000) ……= 59.100
ton.

Iiitenclance ………………….
=

1.050

(Jestichten
(14/0
X
425) ………=

660
Banket, besehuit, biscuits, vermi-
cel Ii, niacaroni, restaurants,
seheepsbeschuit, hosties, gluten-
brood, en . ……………… =
1.500

62.310
ton.

i’er jaar is bijgevolçj benoodigd de 19-voudige hoe-
veelheid, d.i. 77.720 ton of rond 750.000 ton, zijnde
100.000 ton meer dan aan broodkoren beschikbaar
komt.
Deze 100.000 ton zullen gevonden moeten wor-
den in de z.g. strekmiddelen; het is echter uitgesloten,
dat zoo groote hoeveelheid strekmiddelen – gesteld
al, dat ze verkregen wordt – in het brood verwerkt
zal kunnen worden, zonder de kwaliteit ernstig to be-
nadeelen (een deel der verbomvers verbruikt eigen
graan, zoodat de strekmiddelen verwerkt moeten wor-
den in minder dan 650.000 ton broodkoren.)
Voreustaande cijfers stellen buiten eenigen twijfel vast, dat de bevolking verstandig zal doen een verla-
ging van het broodrantsoen te eeniger tijd voor waar-

schijnlijk te achten, in plaats van op verhooging vtn
het rantsoen of .op verbetering van kwaliteit te rake-
iicii. Van opheffing van het broodkaartensteisel in
161.9 kan alleen een utopist droomen.

J)J? i-‘(JIKERH.4NDEL DE].? WERELD NA DEN

OORLOG.

Een medewerker schrijft:

In de Indische Mercuur vaii 22 November ver-
sçheen het slot van: een reeks zeer lezenswaai.dige arti.-
kelen van de hand van 1).i. Prinsen Geerligs, ouder
liet hoofd ,,De Suiker en de Oorlog”. Wij.nemeii daar-

uit

over

liet

volgend
overzicht van
de suikerpro-
ductie der wereld gedurende
het laatste,
jaar v66r het
uitbreken van den oorlog en het laatste oorlogsjaar:

Beetwortelsuiker (in tons van
1000 K.G.)
1913/14
1917/18
Duitschiand

…………..
2.717.900
1.600.000
Oostenrijk-] loitgarij……..
1.685.400 670.000 Rusland

…………….
1.088.000 1.200.000
Frankrijk

…………..
781.000 225.000
Nederland

…………..
231.000 200.000
België

………………
229.000
130.000
Zweden
.

……………..
136.800
133000
Denemarken

…………
145.700 120.000
«

.[talië

……………………
Oh
140.000
Spanje

………………
183.0001 Bulgarije

…………….
7.800 150.000
Servië

………………
t
o.000j
Zwitserland

…………
4.600
Groot-Brittaujtië
3.000
Vereenigde Staten
665.800 693.800
Canada

…………….
10.200 11.400

Totaal

.13
i
e t

……
8.827.500 5.273.200

11 i
e t s u
i
k c
1.

(iii

bus

Vciil

1016 J(.G.)
1913114
1917/18
Vereenigde Staten

……..
268.300
219.500
‘Porto

Rico

…………..
325.000 413.200
hawaii

……………..-
550.003
510.000
St.

Croix

…………….
5.500
7.500
(Juba

………………..
2.597.732
3.350.000
Trinidad

…………….
47.251
45.256
Barbados

…………….
33.00(1
55.000
Jamaica

…………….
15.0(1(1
30.000
Andere Br.- luid. citauidrii

.
24.000
35.000
Martinique

…………..
38.730
35.000
(Juadeloupe

…………..
39920
35.000 San Domingo

…………
105.778
145.000
Mexico

………………
130.000 35.000
Centraal Amerika

…….
22.000
25.000
«’

Denuerara

…………..
101.725
120.000
Suriname

……………..
14.001)
15.000
Venezuela

…………..
3.000 15.000
E
cuador

…………….
–

.
81000
Peru

………………..
176.671
2135.00()
Argentinië

…………..
249.222 88.076 Brazilië

…………….
203.194 375.000

Totaal Amerika
4.951.485 5.826.562

Britscli-Indië

…………
2.291.500 3.229.000
Java

………………..
1.345.230
1.791.064
:Formosa

…………….
190.000
400.000
Philippijnen

…………
225.000 273.250

Totaal Aië

……..
4.051.730
5.693.314

Qneensland

…………..
235.000
340.887
N. Ziiid-Wale.s

…………
20.000
–
Fidji

………………
100.000
100.000

Totaal Australië
355.000 440.887

67.000
ioo.000
Mauritius

…………..
241.990
225.970
Rdunion

…………….
37.000
50.000
Natal

………………
85.714
115.000
Mozambique

…………
34.000 50.000

Totaal Afrika
465.704
540.970

Spanje

……………….
10.000
6.000
Totaal

11
i
e t

……
9.833.913 12.507.733

Totaal ge oer aal
18.523.300
17.697.900
(in tons
van
1016 K.G.)

Volgens deze opstelling is de suikerproductie der
wereld gedurende de oorlogsjaren
met slechts 5 pOL
verminderd, doch heef t er in de productielanden
cciie
belangrijke verschuiving plaats gehad, die
Dr. Prinsen
(leerligs over de verschillende wereiddeelen als volgt onder cijfers brengt:

1913/14
1917/18
Europa

…….

8.033.100

43,5
pCt.

4.502.000

25,4 pIJL.
Amerika
……5.616.800

30,4
,,

6.520.700

36,9
Azië

……..4.051.700

21,5
,,

5.693.300

32,2
A,ustrahië

…..155.000

2,0
440.900

2,5
Afrika

…….465.700

2,6
541.000
3,0

Totmi
. . . .

18.523.300 100,0
pOt.

17.697.900 100,0
pCt.

1070

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 December 1918

Bovenstaande cijfers voor het meerendeel gebaseerd
op officieele gegevens, mogen als juist worden aange-
nomen en is vooral de laatste recapitulatie wei inte-

ressant. Daarbij dient echter opgemerkt te worden,

dat de opbrengst van het grootste Aziatische produc-

tioland, ii]. Britsoh-Indië, geheel in het land zelf
geconsumeerd wordt en do groote toename in de pro-

cluctie van dat uitgestrekte gebied in de laatste

viel jaren met ongeveer één millioen tons van geen
noemenswaardigen invloed geweest is op den import’

van suiker in Britsch-Indië. Er is wel ietwat minder’

ingevoerd dan véér den oorlog, doch is deze vermin-‘
dering meer toe to schrijven aan de hooge prijzen, die
voor de ingevoerde suiker aangelegd moesten worden

– de prijzen zijn bijna verdubbeld – dan aan de
grootere binnenlandsche productie, die bijna uitslui-

tend uit minderwaardige suiker bestaat en meestal

voor andere doeleinden gebruikt wordt dan de goïm-

porteerde witte suiker. Voor de suiker-statistiek in

het algemeen is liet daaroni juister om Britsch-Indië’

als productieland buiten beschouwing te laten zoolang’

de suikereultuur aldaar niet op een hooger peil staat
en beter in concurrentie kan treden met geïmporteer-

de suiker.
Trekken wij dus de productie van Britseh-Indië
van bevenstaande totalen af, dan krijgen wij voor:

Het jaar
1913/14
……………
18.523.300
tons.
verminderd met …………..
2.291.500

16.231.800
tons.

en voo,’
het jaar
1917/I8
……..
17.697.000
tons.
vem’rnindercl met

…………..
3.229.000
14.468.900
tous.

hetgeen eene verindering beteekent van ruim 10 pOt.
in plaats yan 5 pOt., volgens de berekening van Dr.
Prinsen Geerligs. Maar ook dee i’ermindei’ing is’
niet buitensporig en wordt nagenoeg opgewogen door
de kleinere consumptie tengevolge van de enorm ge-
stegen suikerprijzen in de verbruikslanden en van’

maatregelen der oorlogvoereuden. De
•
zichtbare voor-

i’aden véér den oorlog en thans vergelijken zich als

volgt: –

1914

1918 Dtiitschland ..
1
Sept.

536.607

240.000
tons
Oostenrijk..
. . 1
,,

319.247

200.000*

Frankrijk….
1 ,,

141.454

35.000e
België

1
Oct.

53.447

48.500*

Nederland..
.. 15 .,

11.092

7.415
Engeland ..
. . 1 ,,

115.145 .

274.055**

Totaal Europa

1.176.992

804.970
tons

V
. S. v. N. A.. 7
Oct

. 350.204

52.148
Cuba
havens
.. 7
,,

110.000

358.627

Totaal

1.637.196

1.215.745
tons

* raming F. 0. Licht per
1
Sept.

** 3
havens.

men daarbij in aanmerking de groote voor-
raden, die tegenwoordig in de moer afgelegen pro-
ductielanden – Java, do Philippijnen en Sandwich-

eilanden – op afsoheepgelegenheid wachten en in
deze statistiek niet voo’rkomen, dan is de totale suiker-
voorraad der wereld op het oogen’blik niet kleiner
dan v66r den oorlog; de voorraden wachten alleen o
behoorlijke verdeeling, waarin slechts de herleving
van het normale scheepvaartverkeer geleidelijk veran-
dering kan brengen. Wel dient opgemerkt te worden,’
dat de onzichtbare voorraden in vele landen tot eori

minimum gereduceerd zijn.
Alhoewel ‘dus de statistieko positie van ‘het artikel aan het einde van den oorlog geen noemenswaardige’

wijzigingen aantoont, zoo hebben toch weinige takken
van den wereldhandel dergelijke groote veranderingen
ondergaan als juist de suiker]iaudel. Dit wordt in alge-nieene trek’k’en aangetoond door de hierboven weerge-
geven vergelijking van productielanden. Terwijl vroe-‘
ger de hietsuikercultuur op het vaste land van Europ&
een groot surplus opleverde voor export, is dit gedu-rende den oorlog geheel verdwenen en zijn daarvoor
,

in de plaats getreden grootere koloniale oogsten. Euro-
peesche productielanden, die een bloeienden uitvoer-‘

handel van suiker dreven, kunnen nu nauwelijks in

do eigen consumptie voorzien. Engeland, dat geen

binnenlan’dsche suikercultuur bezit en als het grootste
Europeesche consumptieland gehel aangewezen is op

invoer, betrok voor den oorlog voornamelijk bietsuiker
uit Duitschiand en andere continentale landen. Deze
aanvoer werd hij ‘het uitbreken van den oorlog plotse-

ling afgesneden en leidde tot groote aankoopen van

koloniale suikers, dioofdzakeljk van de eigen koloniën

en Java, waar toevallig nog een groot gedeelte der

oogsten onverkocht was. Met deze aankoopen bleef

Engeland doorgaan, alleen werd de suiker uit Java
en andere veraf gelegen gebieden later, toen het

scheepsruimte-vraagstuk critiek werd, vervangen door

Oubasuiker, voor welker aanvoer de schepen ‘niet zoo

lang in beslag behoefden genomen te worden.

Het ligt niet in het bestek onzer beschouwing om

uit te
wijden
over de wijzigingen, die de oorlog in

elic
.der verschillende landen geschapen heeft, daar-
voor refereeren wij aan de vroeger in dit tijdschrift

verschenen artikelen en vooral ook ‘aan de serie arti-
kelen van Dr. Prinsen Geerligs in de Indische
Mercuur. ‘Van overwegend behang voor den Suiker-handel der wereld zal echter do toekomstige politiek

van Engeland zijn. Zal dit land zijne oude vrijhandel-
politiek getrouw blijven? Of zal het eeno nieuwe

imperialistische politiek gaan volgen, waarbij behoort

onderlinge protectie der culturen en industrieën van
de verschillende deelen van het rijk – dus ook be-

voorrechting van suiker uit de koloniën bij invoer in

Engeland?, De vrijhandel heeft Engeland tot bloei
gebracht en heeft aan het volk goedkoop broed en
goedkoope suiker versch’aft, zoodoende ook de suiker-

industrie (niet cultuur) in het land en den export

van suiker.houdende fabrikaten (jams, etc.) krachtig
ontwikkeld. Het was voor kenners van Engelsche toe-
standen dan ook geen verrassing, dat zelfs een staats-
man en lieveling van het volk als .Joe Ohamberlain

schipbreuk moest lijden, toen .hij nk het tot een geluk-
kig einde brengen van den Transvaaloorlog op liet
hoogtepunt zijner macht eene campagne voor bescher-mende rechten begon. Thans zijn de toestanden echter
wel eenigszins veranderd, doordat door het gezamen-
lijk met het moederland ten oorlog trekken de koloniën
meer gezag en invloed gekregen hebben binnen het
Engelsche wereidrjk, getuige de verschillende rijks-
confeienties. Diegenen, die voor bescherming en uit-
breiding der eigen koloniale suikercultuur pleiten,
vinden nu een grooten steun in de strooming, die er
op gericht is zich zoo veel mogelijk vrij te maken van
den ‘aanvoer uit den vreemde. Op vestiging eener
eigen bietsuikercultuur van beteekenis in Engeland
bestaat niet veel kans. De herhaalde proefnemingen
in deze richting zijn op teleurstellingen uitgeloopen,
doch de koloniale suikercultuur is voor verdere ont-
wikkeling en uitbreiding vatbaar – vooral in het
uitgestrekte Britsch-Indië. Aan den anderen kant
mag de arbeidersbeweging, die den vrjhaudel steunt
niet onderschat worden, al vormen de arbeiders in
Engeland nog niet zulk eene krachtige’ partij als in de
continentale landen. In elk geval is de invloed der
arheidersklasse op de politiek ook in Engeland gedu-
rende de laatste jaren sterk toegenomen en zal zij
waarschijnlijk opkomen voor goedkoope levensmidde-
len, die door niets beter dan door vrijhandel gewaar-borgd worden. De eerstvolgende maanden zullen ons
wellicht reeds leeren, welken weg de Engel sohe
Regeering in de toekomst zal bewandelen.
Hoe deze beslissing ook moge vallen,oo .zien wij
weinig kans voor verwezenlijking der wenschen van
Amerikaansche of eigenlijk van Oubaansche suiker-
kringen, die zich gaarne nu reeds willen verzekeren
van den afzet van het surplus, geraamd op ongeveer
1
1
/2
millioen tons per jaar, dat Ouha méér aan ruw-
suiker zal produceeren en de Amerikaansche raffina-
derijen meer
kl,lnnen
verwerken dan de consumptie
in de Vereenigde Staten gebruiken kan. Voor, den
eerstvolgenden oo;gst heeft Ouba reeds den afzet tot

4 December 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1071

zeer loonende prijzen door bemiddeling van de Inter-
national Sugar Oommittee gegarandeerd gekregen en

zal wat Amerika niet noodig heeft dooi Engeland en
do andere geallieerden genomen worden, doch met het
ge]eidelijk herstel van het geregelde scheepvaartver-

keer zullen Ouba en Amerika weder in vrije concur-
rentie moeten treden met al de andere productielan-

den – in de eerste plaats met Java en dan ook met de
Bietsuikerlanden van Europa, speciaal Duitschland. en

hetgeen vroeger Oostenrijk-Hongarije was, zoodra deze
landen weder meer suiker produceeren dan voor eigen
gebruik benoodigd is. Waar in de centrale landen geen
fabrieken door den oorlog vernield zijn, ‘zoude reeds
de Bieten-aanplant in het a.s. voorjaar aan.merkelij.k
uitgebreid kunnen worden, mits binnenlandsche woe-

lingen geen parten spelen. Het is dan ook begrijpelijk,
dat men zich bij den zeer gestegen kostprijs van de
Ouhasuiker pldaar reeds wat ongerust maakt over den
toekonistigen afzet der steeds gi’ooter .wordende

oogsten en zich gaarne voor eeniige jaren de tegen-
woordi.ge mooie verkoopprijzen zoude secureoreri. Dat
zal Ouba echter wel niet gelukken evenmin als er bij
do raffinadrijen in Engeland de vrees behoeft te

bestaan, dat een Amerikaanschsurplus aan raffi-
nado hun bedrijf zoude kunnen schaden zooals’ in
sommige courantenberichten voorspeld werd. De
Engelsche raffinaderijen, die voor zopver bekend ook

gedurende de oorlogsjaren steeds op volle capaciteit
gewerkt hebben, konden tot duisver niet eens in het
geheele binnenlandsche verbruik van witte suiker
voorzien. Zij zullen hun ruwsuiker in de toekomst
dikir koopon, waar zij die het goedkoopst kunnen krij-
gen en zoodoende aan alle buitenlandsche concurren-

tie het hoofd kunnen bieden. Hier ligt een groot veld
voor Javasuiker open voor zoover deze niet in het

Oosten verbruikt wordt. Het zal in hoofdzaak afhan-

gen van eene verstandige verkooppolitiek der Java-
producenten of de groote Engelscho markt ‘door Java
zal worden verdverd en voor goed behouden indien
Engeland bij zijne. vrijhandelspolitiek blijft of ten-
minste totdat de Engelsehe koloniën geheel in de
behoefte van ‘liet moederland kunnen voorzien. Dit
laatste kan echter nog geruimen tijd duren – indien
liet ‘dan ooit zoo ver komt. Het betreft voor Java niet
alleen de voorziening der Engelsche raffinaderijen met
ruwsuiker (Javasuiker No. 16 en hooger), maar ook
dcii verkoop van Witte Javasuiker voor hetgeen Enge-
land meer noodig hoef t dan de eigeh raffinaderijen
kunnen fabriceeren. Daarvoor zoude Java dan in de eerste plaats in concurrentie moeten treden’ met het
Amerikaansche fabrikaat en daarbij zal veel afhangen
van cle houdbaarheid der Witte Javasuiker, die bij
‘ele fabrieken nog
veel
te wenschen overlaat. Ei kan
dan ook bij Java producenten in hun eigen belang niet
genoeg aangedrongen worden op do aflevering van
een zoo droog en krachtig mogelijk product. Waar-

schijnlijk zal de gedurende den oorlog ingestelde
,,Royal Commission on the Sugar Supply” ontbonden
w’orden zoodra de omstandigheden dit toelaten en
zullen de verschillende Bi’itsche raffinaderijen en
handelaren dan weer vrij zijn hunne behoeften naar
eigen verkiezing te dekken. Dan wordt’ Londen, waar
de handel gedurende den oorlog door de noodzakelijk
geworden Regeerings-bemoeien.js en het langzame

telegrafische verkeer met overzeescho gewesteii zeer
aan banden gelegd was, stellig weder het centrum van’
dcii suikerhandel dci wereld.

Ten slotte zij nog opgemerkt, dat uit het feit, dat
dc B.russelsche Oonvontio tot vering van export-
proinics door Engeland en Frankrijk is opgezegd, niet
de gevolgtrekking gemaakt moet worden, dat het
continentale Europa weder terugzal keeren tot de
invoering van deze premies. De staten zullen thans
voor dergelijke dure experimenten niet meer te vinden zijn en zoude dit waarschijnlijk ook niet te vereenigen
zijn met de toekomstige ‘internationale economische
overeenkomsten, die naar men verwacht uit den groo-
ten volkerenkrijg zullen voor.tspruiten.

‘DE A.MSTERDAMSCHE FONDISENBEURS EN

HET RESCONTRESTEIJSEL. II.

Zooals aan het slot van het eerste gedeelte van dit
artikel, in het vorig nummer, reeds gezegd werd, is

naast de plannen uit het jaar 1904, om tot de opriehtin

van een georganiseerde reseontremarlet ter beurze van

Amsterdam te komen, nog van een recente poging, ook hier te lande het rescontrestelsel ingang te doen vinden,

gewag te maken. Het was toen geen bloot voorstel om
het bestuur van de Vereeniging voor den Effecten-

handel uit te noodigen om bij wijze van proef in ccii
tweetal fondsen liet stelsel in te voeren, noch om,

wanneer de leden principieel voor liet invoeren van
dat st,elsel ter Amsterdamshe Beurze waren, een com-

missie te benoemen om te onderzoeken in hoeverre de
invoering van den termijnhandel aan de Amsterdam-
sche Beurs gewenscht ware en welke regelen in dat
geval voor de uitoefening van dien handel dienen ge-stelid te worden; toen, in 1915, was door een Amster-

damsche financieele instelling een compleet schema
voor den rescontrehandel ontworpen.

De beweegredenen, welke die Anisterdamsche instel-
ling geleid liaidden tot het ontwerpen van haar schema,

was de critiek van verschillende zijden, onder den
indruk van de gevolgen, welke de wereldoorlog op’ de
zaken aan de Effectenbeurs had gehad, op dc
wijze waarop te Amsterdam ‘tot dusverre zaken i la
hausse en
t
la baisse gedaan worden. Opmerkelijk
werd het genoemd, dat ‘daarbij aan den heurs-techni-
schen vorm van het geldend systeem zoo goed als
niet de aandacht is geschonken. Daarbij komt in de
eerste plaats in aanmerking de vraag of de eontawte

handel gecombineerd met het geldend prolongatie-
systeem wel de meest geschikte vorm is en of niet het
systeem van termijn- of rescontrezaken de voorkeur
verdient.

Dat de tijdihandel op zich zelf ‘beschouwd als hoo-
gere ontwdkkelingsvorm van den beurshan’del aan
beurzen met toenemende omzetten op zijn plaats is,
zal wel niet bestreden worden. De technische voordee-
len liggen voor de hand. Zeer waarschijnlijk zoude de
tijdhandel ook aan de Amsteudamsche Effectenbeurs
ingevoerd zijn, indien men zich had kunnen verstaan

over een systeam, waaraan de geopperde bezwaren niet
verbonden zijn. Die bezwaren bestaan in hoofdzaak in
het gevaar, verbonden aan het zaken doen zonder
marge, ‘hetgeen overspeculatje in de hand werkt en
in het gevaar, dat voortspi’uit uit het tot don rescou-trehandel toelaten van alle beursleden, ook do minst
kapitaaikrachtigen, zonder dat zij eenige zekerheid
hebben te geven voor hunne engagementen.

In het voorgestelde systeem meende men die ge-
varën vermeden te hebben, vooreerst door surplus te
eisheii en als beginsel te doen gelden, dat ieder die
rosconti’ezaken bij het Rescontrebureau – een lichaam
buiten de rescontranten; het geheim van iedere

positie wordt gewaarborgd, wanneer de administratie
niet gelegd is in de handen van enkelen uit den kring
van rescontranten – laat rogistreeren, aan het
Bureau volledige zekerheid met 10 pOt. surplus moet
geven voor hetgeen hij tengevolge va,u het totaal zijner
engagementen per saldo schuldig is, onder verplich-
ting van dag tot dag te suppleeren en als minimum
mkerheid een waarde van
f
10,000 te laten staan.
En het tweede bezwaar meende men te kunnen
ondervangen dodr de bepaling, dat liet aan het fles-
conti’ebureau vrij zal stau personen of firma’s af to
voeren van de lijst der tot den rescontrehandol toego-
iateiien, indien ‘zij naar de ervaring of het oordeel vai:i
het Bureau gevaar opleveren voor de stipte afwikke-
]ing hunner contracten. Deze bepaling moge goed be-
doeld zijn, de toepassing in de praotijk zal niet zoo
gemakkelijk zijn.

Koe wordt op de buitenlauidsche beurzen aaii de
geopperde bezwaren, verbonden aan het rescontrestel-

sel tegemoet gekomen? Hieromtrent wordt in de
brochni’e, in liet vorig nummer aangehaald, het vol-

1072

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 Dcember 1918

gende vermeld, dat we eenvoudigheidshalve hier
zul-

len weergeven.
Bij het doen van tijdaffaires te
Londen,
kiezen de han-
delaars ter Beurze vrijwel hun wederpartij. De handel ge-
schiedt daar niet luid schreeuwend, doch half fluisterend,
meer op de manier, waarop te Amsterdam in geld wordt
gehandeld. Men is dus betrekkelijk vrij in het kiezen, doch
niet geheel vrij. Want ten eerste moet een kooper toch een
verkooper trachten te vinden en ten tweede moet hij zijn
tegeilpartij zoeken onder de leden van de Stock Exchange,
zij ‘t ook, dat er tegenwoordig (1904) klachten opgaan over ,,jobbers” en ,,brokers”, die zich ook tot outsiders
wenden. De kwaliteit dier leden is dus van groot belang.
De informaties, welke hieromtrent zijn ingewonnen, heb-ben de overtuiging gegeven, dat deze kwaliteit te Londen
over het algemeen zeer hoog staat. Verschillende omstan-
cligheden werken hiertoe mede. In de eerste plaats de
waarborg, welke van nieuwe leden geëischt wordt. Ieder nieuw lid moet worden voorgesteld door 3 leden, die ge-
durende 4 jaren tijds hoofdelijk voor hem borg moeten
staan voor £ 500. Het lichtvaardig voorstellen van perso-
nen voor hef lidmaatschap komt dus uit den aard der
zaak minder voor. Maar bovendien moet ieder nieuw lid
een entrauce fee betalen van £ 500 en in liet bezit zijn van
drie aandeelen in de Stock Exehange van £ 5, vertegen-
woordigende toen ter tijde een waarde van pl.m. £ 250
per stuk. Daar het bestuur telken jare bepaalt, hoeveel
nieuwe leden in den loop van het jaar kunnen worden
toegelaten, zal bovendien voon de toetreding vaak noodig
zijn de uitkooping van een lid, waarvoor een bedrag van
pLm. £ 800 vereischt werd. Aan hen, die krachtens ccli
vier-jarige werkzaamheid als clerk, tot het lidmaatschap
kunnen worden toegelaten, zijn eenigszins lichtere finan cieele eischen gesteld. Zij kunnen volstaan met twee bor-
gen, édn aandeel in de Stock Exchange en £ 250 entrance
ee. Ten tweede heeft het Bestuur een zekere arbitraire
macht, wat betreft het ontzetten uit het lidmaatschap. Bij
• de minste onregelmatigheid of unfairheid in den handel
kunnen leden geschorst worden door het Bestuur, zonder
eenig beroep op de algemeene vergadering van leden. Daar-
enboven bezit men het lidmaatschap slechts voor dén jaar
en moet ieder lid ieder jaar weer opnieuw worden toege
laten, terwijl het Bestuur het recht heeft, zonder opgave
valt redenen, het lidmaatschap te weigeren.

Te
Berlijn is
de beurs niet als te Londen een besloten gezelschap, maar toch bevat de Berliner Börsenordnung
eenige bepalingen, welke de strekking hebben ongewenschte
elementen het doen van affaires ter beurze oiimogelijk te
maken. Om als beursbezoeker te worden toegelaten, moet
– men door drie perspnen, die zelf minstens twee jaar beurs-
bezoeker zijn, worden voorgesteld. De voorstellers blijven
hier niet borg voor den door hen voorgestelde, maar kun-
nen hunne bevoegdheid om beursbezoekers voor te stellen,
verliezen, indien een op hun voorstel toegelaten bezoeker
binnen drie jaren na zijne toelating met schorsing van
drie maanden of meer mocht worden gestraft.
Naast deze wettelijke waarborgen riep de practijk een andere beperking van het bedoelde risico in het leven in
den vorm der Maklerbanken, van wier bemiddeling men
bij het afsluiten van transacties gebruik kan maken. Het
zijn naamlooze vennootschappen (met een kapitaal van
M. 3000.000), die de uitoefening van het makelaarsbedrijf
ter beurze vergemakkelijken door garantie te verleenen
voor de ûakoming der transacties, welke gesloten worden
door tusschenkomst vau bij die banken aangesloten make-
laars. Dezen – ageten, bedienden of leden der makelaars-
bank genoemd – moeten een deel van hun eourtage aan
hun bank afstaan. De agenten geven van iedere door hunne tussehenkomst afgesloten affaire eene Schlusznota aan den
kooper én aan den verkooper, die dezen na ze voor
accoord geteekend te hebben, onderling uitruilen. Boven-
(tien moeten de agenten dagelijks aan de directie hunnej
bank hun makelaarsboek overleggen, zoodat de directie
zich kan vergewiseii van den omvang der engagementen
der bank. Aldus kan een goed geadministreerde Makler-bank voor een goed deel tegemoet komen aan de risico’s
verbonden aan het doen van tijdaffaires met zwakke leden.
De Maklerbank zal in haar eigen belang echter voor der-
gelijke personen slechts binnen zekere grenzen affaires doen.

Wat het risico betreft, voor commissionnars en ma-
kelaars verbonden aan het uitvoeren van or4ers van

hunne cliënten, dienaangaande wordt het volgende

medegedeeld.
Te
Londen is
het risico vrij groot, omdat het geene
usance is, dat particulieren en provinciale relaties surplus

geven. De brokers kunnen zich daarom alleen tegen ver-
liezen vrijwaren door goed toe te zien, voor wie zij zaken
doen en of de omvang dier zaken niet te groot is in ver-houding tot de financieele kracht hunner lastgevers. De
vraag rijst allicht, of niet een groot gevaar hierin kan
schuilen, dat dezelfde particulier met meerdere brokers
zaken doet, zoodat dezen niet weten hoe groot de omvang
zijner engagementen is. Dit schijnt evenwel niet veel voor
te komen. Het wordt trouwens ook niet in de hand ge-
werkt door pogingen, van den eenen’ broker om zich van
een gedeelte der orders van een anderen broker meester
te maken. Dergelijke pogingen zouden al spoedig met schor-
sing van “t lidmaatschap gestraft worden. Daardoor is het
ook mogelijk, dat brokers, wanneer noodig, niet aarzelen
elkander inlichtingen te geven betreffende de loopende
engagementeiî van particulieren.
Te
Berlijn is op
dit punt de toestand aan den eejien kant
gunstiger dan te Londen, doch in een ander opzicht ongun-
stiger; gunstiger, omdat het meer voorkomt dat surplus
gevraagd en verkregen wordt, doch ongunstiger door de
wettelijke voorschriften. De wet heelt namelijk bepaald, dat
verbintenissen uit termijuhandel ter beurze voortvloeiende,
alleen clan rechtsgeldig zijn, indien partijen zich in het
Beursregister hebben laten inschrijven Met verreweg de
meeste particulieren is dit natuurlijk niet het geval en
derhalve kunnen dezen zich altijd beroepen op genoemde
wetsbepaling en eenvoudig weigeren hunne verplichtingen
tegenover hunne commissionnairs na te komen. Dat dit den geheelen termijnhandel op losse schroeven zet, is duidelijk,
want ook al heeft men met een betrouwbaar persoon te
doen, zoo kan men zich er toch niet tegen vrjwaren, dat na diens overlijden of faillissement, curatoren of erfge-
namen zich op die wetsbepaling beroepen en weigeren te
betalen. Ja, zelfs kunhen erfgenamen gedurende 30 jaren
het door den overledene betaalde terugvorderen. Ctiratoren
en voogden zijn zelfs verplicht zich op de wettelijke bepa-ling te beroepen.
Zoo werden in de jaren 1897-1900 bij de Landgerichte
1 en II te Berlijn, 133 processen aanhangig gemaakt betref-
fende tijdaffaires ter beurze en loopende over een totaal-
bedrag van M. 2.060,393, terwijl in niet minder dan 80
gevallen (d.i. 60 pOt.) cle eischer te kampen had met cxcep-
ties, makende cle geldigheid der betréffende transacties.

Uit liet bovenstaande is voldoende gebleken, welke
bezwaren geacht worden het reseontrestelsel aan, te
kleven; deze zijn te rangschikken onder:

het risicô, ‘dat de handelaar loopt ten opzichte

van de gegoedheid van zijn tegenpartij, dezen in staat
stellende ten allen tijde zijn engagemen’ten •na te
komen;

het risico, dat •de commissionnair in effecten
loopt ten opzichte van cle gegoeciheid van zijn cliënten;
het in de hand werken van de speculatie;

en als bijkomstige bezwaren tegen de invoering ter
Amsterdamsehe Beurze,

de noteering en de grootere eischen, welke door

tijdaffaires aan verschillende leden van de Vereeni-
ging voor den Ef’fecteniandel gesteld zoujden w’or’den.

Hoe aan de bezwaren onder a. genoemd te Londen’
en te Berlijn tegemoet gekomen wordt, hebben we

gezien.

De Amsterdamsche instelling, welke in 1914 een

schema’ voor den rescontrehandel ‘h’a’d ontworpen, had
de oplossing gezocht in de bepaling, dat zij, na over-
leg met het Bestuur van de Vereeniging voor den
Effectenhandel, vrij zoudc zijn personen of firma’s af

te voeren van de lijst der ‘tot den rescontrehandel toe-
getreddnen, indien zij naal de ervaring of het oordeel dier instelling gevaar opleveren voor de stipte afwik-
keling hunner contracten, terwijl tevens als ‘beginsel

gelden zou, dat ieder, die rescontrezaken laait regis-
treeren, volledige zekerheid met 10 pOt. surplus moet
geven voor hetgeen hij tengevolge van, het totaal

zijner engagementen per saldo schuldig is; dit surplus
te geven met verplichting van dag tot dag eventueel

te suppleëren.

Dat het criterium voor het verleenen van crediet

niet uitsluitend bestaat
in
het verkrijgen van onder-

pand met surplus, maar dat ook’ wel degelijk gelet
wordt op de credietwaardigheid, de stauding van de
tegenpartij,
is
voor allen, die eenigszins bekend zijn

4 December 1918

ECONÖMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1073

in den prolongat,iohoe.k ter Beurze, niet vreemd of zal

hen niet al)normaai voorkomen. Een
PrVihiitio
van

eredietwaardigheid en onderpanid verstrekken is der-
halve op de Amsterriamsche Beurs een vanzelfspre-

kend iets, zoodat deze combinatie, gelijk de boven-
bedoelde instelling beoogde, reeds burgerrecht heeft.

1)e beoordeeling van de crediet,waandigheid van een

persoon of firma door het Rescontrebureau is wel-

licht gemakkelijk in theorie, in de practijk echter

moeilijk; de toepassing ‘zal ten opziôhte van meer dan

een lid van cle Vereeniging voor den Effectenhandel

een netelige zaak zijn. Contrôle door het Rescontre-

bureau op de positie van rescontranten is gewenscht,

vervallen verklaring van de lbevoegdheid on rescontre-

affaires te doen bij niet stipt nakoming van verplich-

tingen of het doen van minder gewenschte praktijken

eveneens.

Een surplus van 10 pOt. komt ons gering voor;
waar voor prolongatie thans 20 pOt. surplus geëischt

wordt, is een surplus van 20 pOt. hij reseontrezaken
– en zeker niet minder surplus – zeer wel aan te
nemen. Met een verplichting van dag tot dag te supp]ee-

ren i het risico voor de handelenden niet grooter dan

bij ‘t prolongatiestelsel; het Rescontrebureau dient bij

gebreke van voldoende sui.plus terstond tot liquidatie
van de posities van den nalatige te kunnen overgaan.

Is een surplus van 20 pOt. voorgeschreven, ook gel-

dend voor cliënten tegenover hunne commissionnairs
in effecten, door de bepaling, dat deze de orders uit-
voeren alleen volgens het reglenient of onderworpen
aan de bepalingen van het reglement voor den rescon-
trehanidel, dan is het risico voor de commissionnairs
ten opzichte van hunne cliënten niet grooter dan bij
het prolongatiestelsel.

Het vereischte çvan surplus zal remmend werken
tegen oerspeeulatie en derhalve tevens ondervangen
het bezwaar tegen het rescontrestelsel onder c. ge-
noemd. Toegegeven moet worden, dat Eet vereisohte
van surplus ook stremmend zal zijn voor de uitbrei-
ding van zaken ter Effectenbeurze, doch rLien moet
niet over het hoofd zien, dat de kans groot is, dat de zaken uitgebreider zullen
zijn,
wanneer naast con-
tanten handel en het prolongatiestelsel ook de gele-
genheid tot het handelen op termijn openstaat.

Het vereischte van surplus tvan cliënten zonde be-
perkt kunnen worden tot Nederlanders, terwijl voor de

posities voor buitenlandsdhe rekening de commission-
nairs in effecten, wel verplicht zijnde surplus tegen-

over hun tegenpartij te geven, zelf hunne verhouding
tot hun buitenlandsche relaties zouden kunnen rege-
len. Aldus zonde er niet een beletsel zijn voor de ge-
wenschte ontwikkeling en uitbreiding van zaken, ver-
]evendiging ter Effectenheurze door orders voor bui-
tenlandsche rekening.

Zeer zeker zouden niet alle leden van de Vereeni-
ging voor den Effeoteuhanidel te Amsterdam recht-
streeks profiteeren van het invoeren van den tenmijn
handel, waartoe degenen, die over voldoend kapitaal
kunnen beschikken – en dit is in den effectenihanidel
een groot ivereisebte – toegelaten worden, doch het bezwaar van niet voldoende kapitaal geldt thans bij
het prolongatiestelsel eveneens. Trouwens, de omstan-
digheid, dat niet alle leden rechtstreeks van fdo ont-
vi.kkeling van den handel in gelijke mate zullen prof i-
teeren, mag niet weerhouden het geven van een goede
kans ‘voor velen der leden om hun zaken door orders
uit het buitenland uit te breiden.

De wijze .’an het opmaken en vaststellen van de
noteeringen, opdat deze betrouwbaar zijn, kan onder
de oogen gezien worden; daar het aantal rescontranten
en het aantal fondsen, waarin rescontrehandel is in te

stellen, geringer is dan het aantal leden en het aantal

genoteerde fondsen is een contrôle op de gedane
koersen gemakkelijker dan bij een noteering, waartoe
alle leden opgaven kunnen verstrekken van gedane
affaires van een groot aantal fondsen.
Behalve op de goede kans voor uitbreiding van

zaken wordt dooi voorstanders van den reseont.re-

handel gen op het gemis aan steun voor de markt

in kritieke tijden door het gebrek aan baisseposities,
waartoe het prolongatiestelsel noch de contante han-

del zich leent. Men moet niet over het hoofd zien, dat.
het publiek bij den contanten handel en het prolonga-

tiestelsel in én richting wordt gedreven en wel in de

richting van â la hausse; het publiek, dat iets wil

ondernemen kan thans niet anders dan koopen in de

hoop dc gekochte fondsen hooger te kunnen verkoo-

pen;. het kan niet verkoopen, hoe hoog (le koersen ook

zijn opgeloopen, om bij daling te koopen.

Dat een steun voor de markt in kritieke
tijden
ge-
wenscht en goed is, zal niemand ontkennen; dat het

bestaan van’ ba:isseposities door ‘den rescontrehandel
vergemakkelijkt of
mogelijk
gemaakt wordt, is mede
waar.
—

– . L-.

DE NOODTOESTAND ONZER . TRAMWEGEN.

Het spoorweg- en het plattelandstramwegbedrijf, in

normale tijden hier te lande reeds magere beestjes,
maken bij de huidige stijging van den prijs der kolen

en van de arbeidsloonen een ernstige crisis door.

Bij het spoorwegbedrijf bemerkt men daarvan, dank
zij den breeden rug van den Staat, voorshands niet

veel; anders bij het tramwegbedrijf, getuige twee in

voor eenige dagen door de Tweede Kamer aan-
genomen wetsontwerpen. Bij het eene wordt Hoofdstuk
IX der Staatsbegrooting 1918 verhoogd met f2 millioen
teneinde ten behöeve van de instandhouding en de
exploitatie van tramvegen in verband met de buiten-
gewone tijdsomstandigheden bij wijze van renteloos
voorschot of subsidie hulp te verleenen; het tweede

beoogt een verbôd aan tramwegondernemers om iets
te verrichten, waardoor de dienstvaardigheid van
hunnen tramweg verminderd zou kunnen worden,
m.a.w. om, zooals hier en daar reeds geschiedde of
dreigde te geschieden, dank zij ‘de hooge ijzerprijzeri,
met liquidatie een beter resultaat voor aandeelhou-
clers en sehuldeisehers te verkrijgen, dan met exploi-
tatie werd of vermoedelijk ooit zou w’drden bereikt.

Deze twee ontwerpen vullen elkaar aan; zonder het

tweede zou het eerste onder de tegenwoordige tijds-
omstandigheden veelal geen doel treffen, zonder het eerste zou het tweede een schromelijke onbillijkheid
zijn.

Intusschen zal, dank zij het naderend einde van

dezen tijd der onbegrensde mogelijkheden ook de even-
tualiteit’ waarop het tweede wetsontwerp het oog

heeft, vermoedelijk wel spoedig tot het verledene be-
hooren en daarmee die crisiswet bij vele andere kun-
nen worden bijgezet.

Nit alzoo het eerste wetsontwerp; integendeel de
daarbij ter ondersteuning van bestaande tramwegbe-
drijven gevoteerde millioenen zullen vermoedelijk wei
niet de laatste zijn.

Ook na verlaging der buitensporige kolenprijzen en

verdwijning der duurte-toeslagen – de onmiddellijke
oorzaken van den huidigen noodtoestand – gaat toch
het plattelandstramwegbedrjf kwade dagen tegemoet.

De veelal hoog noodige vernieuwing van weg en
materieel zal zeer belangrijke uitgaven meebrengen
zoo al niet de belangen van het bedrijf en van de
streek eerlang hier en daar ombouw tot normaal-spoor
of electrificatie zullen eischen.

Voldoende reserves zijn uitzondering. En, last not
least, een groote uitzetting der personeeluitgavën is
ongetwijfeld te wachten.

Zoowel wat de dienst- en rusttijden als wat de loo-
nen en de pensioenregeling betreft, is het tramweg-
personeel over het algemeen zeer ten achteren ge-
raakt; gering was tot dusver, blijkbaar ook weer als
gevolg van de financieele zwakte van het tramweg-
bedrijf, het resultaat van het in 1906 uitgebracht
rapport der Commissie van enquête naar den toestand
van het tramwegpersoneel; thans echter is, en was

1074

ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN

–
4 December 1918

ook reeds vôôr de gebeurtenissen der laatste weken,

verandering in dezen toestand aanstaande; bij de

wijziging toch die de Tramwegwetgeving bij de wet

van 15 December 1917 (Staatsbiad 701) heeft onder-
gaan is de Regeeiungsbemoeiing met de tramwegen
ook tot de dienstvoorwaarden van het personeel uit-

gestrekt en op eenzelfde leest geschoeid als sedert
1903 op de hoofdspoorwegen het geval is.

Voorts zal het nieuwe Tr amwegreglement, dat inge-

volge die wetswijziging binnenkort is te wachten ook

op het punt der dieusttijden en der Zondagsrust on-

getwijfeld ingrijpende cii kostbare verbetering
brengen.

Daarentegen zullen de tramwegmaatsehappijen de
aanzienlijke tariefverhoogingen, in de laatste jaren

ingevoer.d, niet kunnen handhaven, al zullen zij ook

niet behoeven terug te keeren tot hel wel zeer lage
ni”eau van v66r den oorlog.

Behalve met de concurrentie van den waterweg,

heeft de tramweg in het algemeen,. anders dn de
groote spoorweg, ook ernstig rekening te houden met

die van het rijwiel en van den vrachtrijder.

Bij tariefverhoogung heeft dit verkeersmiddel dan

ook vrij spoedig de marge bereikt, waarboven zij niet
kan gaan zonder de ontwikkeling van haar verkeer té
schaden.

Bovreeinden kan het •dan ook niet, dat de Tweede

Kamer hij de discussies over de beide bovenbedoelde

wetsontwerpen groote neiging vertoonde, om op het
geheele tramwegvraagstuk dieper in te gaan.

Vrij algemeen werd daarbij de weuschelijkheid van

meerdere concentratie in het tramwegwezen bepleit,

waarbij uiteraard het bekende Belgische stelsel werd
aangeprezen.

Zeker had het de voorkeur verdiend, indien wij in
den aanvang der tachtiger jaren het voorbeeld had-
den gevolgd van België, dat, evenals bij den bouw
van zijn spoorwegnet, ook bij den aanleg zijner tram-

wegen zooveel systematischer is te werk gegaan dan

wij, die eerst in 1894 tot éen stelselmatige subsidiee-
ring, in 1900 tot cciie wettelijke regeling van het

tramwegwezen en in 1917 tot cciie algemeene conces-
sieverplichting en tot cciie juist hier te lande zoo

noodige wettelijke regeling van den tramwegaanleg

op openbare wegen overgingen.

Doch thans kan, zooals ook door den Minister van

Waterstaat bij de onderhavige discussies werd te
kennen gegeven, bezwaarlijk meer aan navolging van
het Belgische stelsel worden gedacht.

De bevoegde stem, die in een bekend artikel van de
Vragen des
Tijds
van 1906, tot navolging van dat

stelsel voor ons land maande, is dan ook onverhoord
gebleven.

Voorts werd ter verkrijging der gewenschte concen-
tratie gepleit voor exploitatie door de provincie, dan

wei door de groote spoorwegmaatschappijen; het laat-
ste stelsel .bleek’de voorkeur te hebben van dcii Minis-

ter van Waterstaat.

Het valt niet te ontkennen, dat het onderbrengen
van de’ exploitatie der secundaire spoorwegen bij de
groote spoorwegmaelschappijen, dat zich uiteraard

wel zal bepalen tot de normaalsporige en nieuwbouw
niet dan met normaalspoor zal meebrengen, groote
voordeelen biedt.

Het ligt dan ook geheel in de lijn onzer spoorweg-
politiek: de locaalspoorwegen worden zonder uitzon-
dering, in ééne hand met de hoofdspoorwegen geëx-
ploiteerd; en zoowel de betrokken streek als die locaal-

spoorwegen zelve bevinden zich daar wèl bij, getuige de
Noordooster, de locaalspoorwegen in Twente en in den
Achterhoek enz.

Nevens deze en dergelijke locaalspoorwegen, waar-

voor normaalspoor vrijwel als, vanzelfsprekend is te
beschouwen en die dan ook geacht kunnen worden
deel uit. te maken van het Ned. spoorwegnet, zijn er
zeker ook vele, tramwegen, waarvoor normaalspoor en exploitatie in ééne hand met den aansluitenden hoof d-

spoorweg is aangewezen,, maar toch rijst de vraag of

men door dit tot stelsel te verheffn, geheel in afwij-

king van het veelgeprezen Belgische systeem, de. con-

centratie niet te ver zou drijven en of niet de vorming

van krachtige, maar zelfstandige tramwegondernemin-
gen door fusie van bestaande
lijnen
en het onderbren-

gen van nieuwe lijnen bij bestaande tramwegmaatschap-

pijen, zooals ook in de laatste jaren
, reeds hier en daar
geschiedde, de voorkeur verdient.

Door dergelijke maatschappijen zullen toch zeker

de locale belangen beter kunnen worden gewaardeerd

en behartigd, dan wanneer dit van uit Utrecht moet

geschieden.

Ook de aanleg van nieuwe
lijnen
zal door het hier
bestreden stelsel niet steeds in de uit een algemeen

economisch oogpunt meest. wenscheljke richting wor-

den gestuurd; afgezien nog van de opdrijving der

aanlegkosten, welke van eene aanstaande exploitatie

door de groot-spoorwegmaatschappij is te vreezen, zal

deze laatste uiteraard
bij
de keuze van het tracé

zooveel mogelijk aan aan.luiting met haren ,spoorweg

boven verbinding met den waterweg de voorkeur ge-

ven; toch verdient het uit een oogpunt van algemeen
belang geen aanbeveling om het vervoer zooveel moge-

lijk naar den spoorweg t& drijven in plaats van naar

den zooveel goedkooperen waterweg; een handreiking
tussehen spoor- en waterweg, zooals thans bij

verschillende tramwegnetten, ook in waterarme stre-

ken als Brabant en Oostelijk Gelderland, voorkomt en
waarbij, zij het ook in miniatuur, een ,,umschlags”-

verkeer is in liet leven geroepen als bij onze Oostelijke

naburen, getuige Mannheim en zoovele andere Rijn-,
Elbe- en Donauhavens, met zooveel succes is ontwik-

keld, verdie.nt in het algemeen verkeersbelang aan-

moediging. . H.

WIJZIGING VAN PROVISIE BIJ AAN- EN

VERKOOP VAN EFFECTEN.

In de ledenvergadring’ van de Vereeniging voor
den Effectenhandel, gehouden op 27 November 1.1.,
werden eenige wijzigingen en aanvullingen in het
provisiereglement. aangenomen.
IV
Voor transacties ‘in Iaaggenoteer.de fondsen en claims is cciie provisieverlaging aangenomen. De

tariefverhooging van 10 3anuari j.l. besprekend (zie
dit tijdschrift jaargang 1918 bladzijde 70), wees ik

er op, dat de nieu.we provisie juist
bij
laaggeprijsde shares zeer zwaar
,
zou drukken. Bij aankoop van een
fonds, dat 4 pOt. genoteerd staat, behaalt een particu-
lier, niet-Amsterdammer, eerst bij cciie rijzing tot
4v/i6 püt. winst. Voor waarden, welke 10 pOt; of
lager noteeren, is de provisie than.s Vrij belangrijk
verlaagd. Daardoor zal ongetwijfeld de handel bevor-
derd worden, maar wij achten dit geen voordeel. De
voorkeur van ons publiek vooi non-va’leurs is toch al
groot. genoeg!
Belangrijker dan bovenvermelde wijziging is de
aanvulling ten aanzien van orders van buitenlnders,
zoowel bankiers als particulieren.
Tot dusverre waren, de leden van de Vereeniging
hierin geheel vrij:; wel werd vaak ten aanzien van
bepaalde categorieën onderling overleg gepleegd (bij
voorbeeld ten, aanzien van Indische huizen), maar
verschillen kwamen in verband met den omvang’ van
het. risico, wel voor. In zooverre’ is de aanvulling, waar-
bij eene provisie van 1 Y resp. 3
O/, is voorgeschreven,
geene verbetering. Weliswaar geldt het hier slechts
eene minimum, provisie, zoodat men het: recht heeft
meer te vragen, doch de. practijk leert, dat, daarvan
niets. komt.
Toch zou het, wellicht aanbeveling. verdiend hebben,
eenig verschil te’ maken. Orders voor een huis ujt
Parijs bijNtoorbeelcl zijn hij gelijke soliditeit minder
risq.uant dan die van een. Indisch kantoor, waarbij het
groote tij,dsverloo.p, minder snel dekking bij koersda-
ling toelaat. Men zal door het bedingen van gro’otere
marges hierin’ moeten voorzien. (Ten aanzien van

4 December 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1075

Indië kan de provisieregeling eerst na verkregen

overeenstemming ingevoerd ivorden.)

Voor rekeningen in meta met buitenlandsche hui-
zen zijn geen speciale bepalingen getroffen. De reke-

ninghouders hebben het trouwens in de hand, alle
voorschriften omtrent provisie illusoir te maken, door
oyer en weer dezelfde provisie te berekenen. Een be-
paling daartegen komt niet voor en het is niet te
hopen, dat zij wordt ingevoerd, aangezien men de ver-
wachting mag koesteren, dat na terugkeer van rustige
tijden veel transacties via de Amsterdamsche beurs
zullen worden afgesloten. L. II. v. L.

AANTEEKENINGEN.

H e t Engel’sche “Standing Councfl

on Post-War Prioritp”.
– Eenige weken

geleden reeds is in Engeland door de Regeering mede-
deeling gedaan van de oprichting van een nieuw
lichaam, belangrijk genoeg, om ook in deze kolommen

met een enkel woord te worden vermeld.
Weinig landen kunnen op het oogeublik een zoo ont-

zaglijk aantal overheids- en semi-overheidscommissies
aanwijzen als Engeland. Geen bedrijfstak, of een oor-

logscommissie’ heeft hare bevoegdheden, bevoegdheden

die ook na den oorlog voorshands zullen moeten blijven
bestaan en waarbij dan gelijk tot dusver de distributie

van de voorhanden grondstoffen een belangrijk onder-
deel van zal blijven uitmaken.
Boven deze commissies heeft de Regeering thans een
a]gemeenen raad in het leven geroepen, die tot taak

heeft de distributie van grondstoffen enz. zoodanig te regelen en daarbij aan de bedrijfstakken, die hiervoor
in aanmerking komen, zoodanigen voorrang te verlee-.
non,
dat met de minste stoornis de ëvergang naar den

nieuwen vredestoestand zal kunnen plaats grijpen.
Een aparte commissie uit het kabinet, bestaande uit

Generaal Smuts, dôn President van den Board of
Trade, den Minister van Arbeid, van Scheepvaart, van

Munitie’ en van Reconstructie, zal aan deze vraagstuk-
ken van post-war .priority haar aandacht wijden, daar-

bij bijgestaan door den genoemden Algemeenen Raad.
In dezen Raad hebben een reeks vertegenwoordigers
van verschillende bedrijfstakken en uit ar.beiderskrin-
gen zitting. Het voorzitterschap bekleedt Dr. Addison,
de Minister van Reconstructie.
Uit den opzet blijkt wel met groote duidelijkheid, welk
een beteekenis men aan dezèn arbeid hecht.

De Disconiomarict te New Yorlc. –
Het nummer van 23 October jJ. bevatte onder deti
titel ,,Een Discontomarkt in de Vereenigde Staten”
een artikel, waarin aandacht werd geschonken aan de
verschillende symptonien in den laatsten tijd, die voor
den groei dezer markt konden worden aangewezen.
Mededeeling werl gedaan van de oprichting van een tweetal speciale Discount Companies, waaronder de
Discount Corporation of New York met een kapitaal
van $ 5000.000, terwijl gewezen werd op een belang-
rijke mededeeling, op 23 Augustus door het bank.huis
J.
P. Morgan wereldkundig gemaakt, waarbij deze

werel.dfirma te kennen gaf, dat zij in het vervolg ‘haar werkzaamheden ook tot de wisselfinancieriâg zou uit-
strekken.

Nadere berichten uit de Vereenigde Staten doen thans zien, .dat inderdaad aan deze daad der firma
Morgan voor de ontwikkeling der New Yorksche
discontomarkt, zeer groote beteeken-is wordt gehecht.
Een bankier laat zich in het 3ournai of Gommerce
zelfs als volgt uit: ,,Mr. Morgen’s announcement is

,,bound to have a tremeudousiF favorable effect upon
,,the development, of the discout, market in this
,,coiuitry; in fact,, it is, one of the’ most, important.
,,moves wkich has been made since the inception of
,,the- Anierican Discount Market in the fail of 1914.” De tevens in dit, artikel uitgesproken verwachting,
dat het voorbeeld van Morgen spoedig door velen zou
worden gevolgd,, heeft zich dan ook geheel bewaar-

heid. Genoemd worden deGolumbia Trust Co., Bown

Bros & Co., Heidelbach, Ickelheimer & Co., Salomon

Bros & Co., terwijl ook de bekende Guaranty Trust Co.
denzeifden weg is opgegaan.

Naast dezen wordt nog vermeld de oprichfing – half
September.
j.l. –
van een nieuw discount house, de
Union Discount Gorporation met een eigen kapitaal

van $ 3.000.000′. De eigenaardigheid van het lichaam
is, dat het in de eerste plaats tot taak zal hebben de

disconteo’ring van katoenwissels en wissels voortsprui-

tend uit den handel in katoenen goederen. Deelnemers

zijn dan ook tal van belanghebbenden bij het katoen-
bedrijf en den katoenhandel alsmede enkele van de

voornaamste banken. De oprichting is ‘geschied onder
cle auspiciën van de National Associatioü of Cotton

Manufacturers, terwijl het prospectus o.a. de volgende
veelzeggend’e ‘zinsnede bevat: ,,In gefleral, the plan of
,,operation of the corporation will be modelled after
,,that so successfull’y followed for many years by the
,,large British discount houses which have contributed
,,so much to the commercia] supremacy of Great
,,Britain and the prestige of the pound sterling.”

De

buiter&la’n,dsche

handel v a n
Oh iii in 1 91 7.
– Hieronder volgen enkele cij-
fers nopens den buitenlandschen handel van Chili en
de ontwikkeling en richting, die deze gedurende den

oorlog genomen heeft. Het beeld dat zij geven is karak-

teristiek voor de Zuid-Amerikaansche staten in het
algemeen, verhoogd door het feit, d’at Chili, naar be-kend, in de Chili-salpeter, een der voornaamste hulp-
meststoffen, een uitvoerproduct bzit van zeer groote’
internationale beteekeni. Voor d’en oorlog was

Duitschland een der’ voornaamste afnemers van dit
product, wat omgekeerd geleid had tot een nauw con-
tact tusschen, beide landen en een levendigen import
van Diiitsche goederen.

De totaalcijfers over de afgeloopen 0 jaar zijn de
,olgende, in dollars:

Invoeren Uitvoeren
,

TOtaal
1-9.12
12207594
139.878.201 261.954.195
1913
120.274.001 144.653.312
264.927.313
1914
98.461.195
109.381.534
207.842.729.
1915
55.922.218 119.529.893
175.452.111
1916
81.220.102 187.458.432
268.678.534
1917
129603:115
259.985.495
389.588610

De invoer verdeelt zich aisvo]gt over de voornaamste
invoerlanden:

1912
1913′
1914
Engelau.d………

.
38.599.283 36.028.943
22.309086.
Vereenigde.Sta’tea
10.806.341
20.089158′
20:148516
Du.itscbland……….
189.070,
29.578.138
2588977i
Peru …………… …,
4.817.431 4.810.376 5.380.220
Frankrijk

……
7.261.061
‘

6.623.260
4.206.107

1945.
1916 1917
Engeland………
13.288.603 20.000.691
215.65591
VereenigdeStatec-
13.638.455
34.4’58.956,
63.534.755
Duitschiand ……
3.583.589
542.73,8
67.527
Peru ………….
4.762.542 5.606.427
10.176.271
Frankrijk

……
1.700.383
3.462.372 5.152.006

De uitvoer geeft het volgende beeld:

1912

1913

1914
Engeland………. -.
55.340.706 55.677.548 40243.881
Vereenigde Staten
24.526.811 30.418.801 31.453.550
Duitschiand . ……
28.321.777 30.830.378 18.174.436
Frankrijk ……
7.715.119 8.858.313 4.281.701

1915

1916

1917
Engeland……….
41.049.949 48572.571 55.388.6.70
Vereenigde Staten,
50.323.796 92.152.8.53; 155.006.103
Frankrijk … ,.
. 3.559.934 14.110.816 11.657.554
Argentinië ……
4.052.163

5.116.562

8.517.479
J’apan ……….
1.779:666

1.409.058

3.645.100

Een verschuiving du& bij invoer en uitvoer beide
in de eerste plaats ten gunste van cle Vereenigde
Staten:

1076

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 December 1918

INGEZONDEN STUKKEN.

SCHEEPVAART EN STAATSEXPLOITATIE.

Toen in de Tweede Kamer bij het ter sprake komen

van de eischen der sociaal-democraten tot sociali-

seering der groote bedrijven, bij interruptie ook de

scheepvaart werd genoemd als een tak van particuliere

onderneming, die voor staatsexploitatie in aanmer-

king zou moeten komen, kon men dezen kreet beschou-

wen als een al te spontane uiting in de geéstdrift van

het oogenblik, welke geen nadere tegenspraak be-

hdef de, doch nu de heer Wilbaut op het jongste

congres te Rotterdam dien eisch uitdrukkelijk heeft

onderstreept, is het niet ronder belang, de zaak in het

kort, doch op wat breeder grondslag te bezien.

De voorstanders beschouwen de scheepvaart vermoe-

delijk als een bedrijf, hetwelk aan dat der Spoorwegen

volkomen gelijkwaardig kan worden geacht in dier

voege, dat een geregelde gang van zaken bij een be-

hoorlijk georganiseerde contrôle op materieel en amb-
tenaren en de ongeschokte uitvoering van betrekke-

lijk eenvoudige overeenkomsten met aansluitende

buitenlandsche
lijnen,
reeds voor een groot deel zal

zijn verzekerd, zoodat
bij
een overrïame of naasting

door den Staat alleen in zooverre eene verandering

zou
zijn
ingetreden, dat de leidende organen zich
rjksambtenarén zullen hebben te noemen,
terwijl
de

voor de scheepvaart in de laatste jaren zoo verleide-

ljke baten in de schatkist zullen vloeien.

Dit zou alleen, en dan nog slechts gedeeltelijk, op-

gaan, indien de scheepvaart hier te lande uitsluitend

werd uitgeoefend door geregelde
lijnen,
die zich toe-
leggen op het transport tusschen bepaalde havens en

door
bijzondere
omstandigheden, hetzij in combinatie

met zustermaatschappijen, hetzij ieder voor zich af-
zonderlijk voor het vervoer van passagiers en goederen

een zeker monopolie bezitten. Waar de te vervoeren

goederen hun
dikwijls
als vanzelf toevloeien, b
e
p
a
l
en

hun werkzaamheden zich inderdaad veelal tot een

nauwkeurige administratie der onderneming, terwijl
de vrachtprijzen door niet zeer ingewikkelde afspra
ken met buitenlandsche lijnen worden vastgesteld;

want daar het vervoer ten slotte ook over havens in
het buitenland zou kunnen worden geleid, is natuur–

lijk ook hier het monopolie, wereldoverzichteljk be-
schouwd, slechts betrekkelijk.

Bij oppervlakkige overweging zouden dus derge-
lijke maatschappijen, ook omdat zij nu reeds veelal
neiging vertoonen om zich op ambtelijke wijze te orga-

niseeren, zonder meer kunnen worden omgezet in

onderdeelen eener staatsexploitatie, vooral daar hun leidende elementen in vele gevallen niet worden ge-
recruteerd uit hen, die. in het scheepvaartvak door-

kneed
zijn,
doch bij onderlinge overeenkomst op
grond van wederkeerige belangen worden benoemd.

Doch indien men mag aannemen, dat het scheep-
vaartbedrijf der grootere maatschappijen bij exploi-

tatie voor rekening van den Staat in den aanvang op
denzelfden regelmatigen voet zou worden voortge-
zet, hoe denkt men zich dan de verhouding tot de
omvangrijke ondernemingen op dit gebied, welke

slechts gedeeltelijk als vaste lijnen kunnen worden
aangemerkt; tot de kleinere vennootschappen en de
vele particuliere firma’s, die de zoogenaamde ,,wilde
vaart” uitoefenen en zich vooral in de oorlogsjaren
zoo sterk hebben ontwikkeld? Zij hebben hun bloei
natuurlijk in de voornaamste plaats te danken aan
een gretig op winst beluste koopmanschap, die voort-

durend waakzaam bleef en zich tot taak stelde om
als het ware dag aan dag een overzicht te behouden

over het wereldverkeer, ten einde zichzelf en indirect
ook de Nederlandsche scheepvaart de beste en voor-
deeligste vrachten te verzekeren en zoo mogelijk het
vervoer over de eigen havens te leiden. Het is niet duidelijk of men ze in den ouden vorm zou willen
laten bestaan of ook hen zou willen doen opnemen

in ôén groote, door den Staat geëxploiteerde onder

neming.

In het eerste geval zouden zij er vermoedelijk wel-

dra op uit zijn om de ambtelijke
lijnen
concurrentie

aan te doen; want waar onder de bestaande omstan-

digheden op bepaalde trajecten eene combinatie van

binnen- en huitenlandsche
lijnen
door een systeem
van uitgestelde rabatten den handel belet om zich

van de scheepsgelegenheid dier buiten de combinatie

staande wilde ondernemers te bedienen, daar kan de

eigenaardige vraag gesteld worden of de Nederland-

sche verladers zich bij zulk een dwang zouden neer-

leggen, indien het ondenkbare geval zich mocht voor-

dôen, dat de eigen Staat als lid tot een zoogenaamde

conferentie toetrad. Er zou op deze wijze een strijd

ontstaan tusschen koopman en ambtenaar en in com-

mercieele zaken zou de schatkist ongetwijfeld aanzien-

lijke bedragen moeten toeleggen.

Denkt men zich daarentegen opname van .de wilde
en half-wilde vaart in de groote staatsexploitatie, dan

behoeft het waarlijk geen •betoog, dat de waakzaam-

heid en het breede inzicht, die onder het oude régime
de Nederlandsche bodems bevrachtten, die leven, ver-

tier en bovenal arbeidsgelegenheid brachten in de

vaderlandsche havens, op den langen duur geheel zou

gaan versteryen. Aanvankelijk immers zou men allicht
nog wel de leiders kunnen behouden, die ‘het vak

niet uitsluitend om persoonlijk gewin, doch om over-

•wegingen van •ge.esteljken aard beoefenen en voor

welke dus,
bij
een zekere mate van vrij ageeren, een

minder-aanlokkelijke bezoldiging geen onoverkomelijk

verschil zou uitmaken; doch men dient vooral niet
uit het oog te verliezen, dat dan in ieder geval nog

het groote gevaar gaat dreigen van een ambtelijken

geest door alle lagen van het bedrijf, waardoor de

koopmanschap in den loop der jaren geheel verdwij
–

nen moet. Men zal zich bovenal gaan toeleggen op
een keurige en zonder twijfel al te kostbare uitrus-

ting der §chepen en in •de allereerste plaats het oog
gevestigd houden op een welverzorgde administratie;

langzamerhand zullen de oude leiders door opvolging,

door ancienniteit worden vervangen door hen, die
iit dien ambteljken rompslomp zijn voortgekomen.

Alleen voor het geval r in alle landen van de we-

reld staatsexploitatie van de scheepvaart bestond en

er bij een werelddistrïbutie van de producten ook een
wereidverdeeling van de scheepsruimte ware inge-
voerd, zou het verlangde stelsel eenigen kans van
slagen kunnen hebben; doch zoolang tegenover de

Nederlandsche socialiseëring van het Scheepvaart-

bedrijf in de voornaamste zeevarende landen een ge-
heel vrije en door gretigen handelsgeest geleide uit-
oefening van dit bedrijf bestaan blijft, zal een, ambte-
lijke exploitatie zonder eenigen zweem van twijfel
moeten falen en het gevolg zal zijn een langzame, doch
zekere verkwijning met fatalen terugslag op scheeps-
bouw en arbeidsgelegenheid in de havens.

Zeer vermoedelijk zullen de sociaal-democraten bij
het stellen van hun eisch zijn uitgegaan van de over-
weging, dat de aanzienlijke winsten, welke de meeste
scheepvaartondernemingen gedurende den oorlog heb-
ben behaald, voor het vervolg niet ten bate dienen te komen van een beperkten kring van aandeelhouders,

doch van de gemeenschap. Uit het bovenstaande blijkt’
reeds; dat onder een ambtelijk beheer deze baten in de
toekomst al zeer problematisch mogen worden ge-
noemd, indien ‘het toekomstig wereldverkeer
•
door

dezelfde factoren zou worden beheerscht als waaraau
het v66r het uitbreken van den oorlog onderworpen
was; .doch dit is in geenen deele het geval. Voor wien
zijn blik verder reiken doet dan binnen de grenzen

van het zeer korte tijdsverloop, waarin de ‘bevrachting
eentamelijk eenvoudige en gemakkelijke taak za]
lijken omdat het aanbod der te vervoeren goederen
vermoedelijk de ter beschikking staande scheepsruimte
verre zal overtreffen, is het duidelijk, dat in de iets
verder liggende toekomst ‘bij het toetreden van nieuwe

4 December 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1077

machtige coiietuxeuteu als de Vereenigde Staten,

Japan en de geweldige combinaties, welke zich thans

in andere landen vormen, een periode van vinnigen
strijd moet uitbreken, waarbij de Nederlandsche
scheepvaart zich slechts door een gedegen koopman.

schap en cene aan ]ange ervaring getoetste vraohten-

politiek verder zal kunnen ontwikkelen, of zich zelfs maar op het oude niveau zal kunnen staande houden.

Reeds in vroeger jaren heette de scheepvaart onder

voorzichtige beleggers een risquant bedrijf, waarbij

men vooral angstvallig het oog gevestigd houden

nioest op de reserven; en indien aan den cellen kant

gevoeglijk kan worden vastgesteld, dat het bedrijf bij
eene exploitatie van wege den Staat al heel weinig

baat zou vinden, mag anderzijds zeker wei de vraag

worden opgeworpen of de Staat zich mag begeven in

eene onderneming waarvan de voetangels en klemmon
slechts door commercieel grondig onderlegde leiding
en zeer zeker niet door een stelsel van ambtenarij
zouden kunnen worden vermeden.

Blijkens het verder verloop van het Congres te

Rotterdam, blijven de sociaal-democraten ook dit
punt van hun program handhaven en nu mag men zeker wel verwachten, dat deze min of meer losse

gedachte uit hun midden eens in een behoorlijk ge-
documenteerd vertoog wat nader wordt uitgewerkt.

Voorshands maakt het een zonderlingen indruk als

men verneemt, dat een ernstig grijsaard de oplossing van een ‘z66 veelomvattend vraagstuk met een enkel

machtwoord de vergaderzaal in meent te kunnen
werpen….alsof het een kwinkslag ware!

H. PH. KELDER.

DE BELASTINGPLANNEN.

ilfljne Heeren,

In uw nummer van 20 November j.1. komt een be-
langrijk artikel voor van de hand van Prof. van Gijn,
waarin deze zoo duidelijk naar voren brengt de niet
genoeg te herhalen waarheid, dat herstel ‘der geleden
verliezen slechts bereikt kan worden door besparing.
Het bevreemdt mij echter eenigszins, dat
Zijne
Hoog-
geleerde om ‘dit sparen te bevorderen dan den omweg kiest van het belasten der niet-noodzakelijke’uitgaven
door ‘ verteringsbelastjngen, dde eensdeels zeer rveel
omvattend moeten worden en toch altijd veel door de
mazen van ‘het net zullen laten glippen.
Het denkbeeld kwam ‘bij mij op of hetzelfde doel
niet meer rechtstreeks is na te streven door de inkom-
stenbelasting sterk te verhoogen, daarbij dan echter eenerzijds een flink bedrag per hoofd van het gezin
niet of laag belast te laten en anderzijds, een lager
tarief toe te staan voor dat deel van het inkomen, dat
blijkens de vermogensbelasting tot besparing zal heb-
ben gediend.

Door den bewijslast op den aangever te leggen voor
het in aanmerking komen van het lagere tarief, kan
dunkt mij bij de tegenwoordige scherpe contrôle
practisch wel worden voorkomen, dat vermogensver-
meerdering door speculatie en dergelijke, als besparing
uit inkomen zal worden behandeld.

Het wegvallen der door deze regeling overbodig ge
worden verteringsbelastingen zal de inningskosten

van het rijk en den last van den belastingbetaler iiict de
vele papieren verminderen. Twee bij komstige voor-
deden.

Ik’ heb in ‘t voorgaande slechts in zeer grove trek-
ken mijn denkbeeld neerge]egd. Uitwerking der tarie-
ven met het oog op draagkracht enz. zal daarnaast
natuurlijk tevens gewenscht blijven. Ik voel mij echter te veel leek, op belasting technisch gebied, om daarop
in te gaan.

Hoogachtend,
J. T. Duijvis.

INVOERREGELING VAN GARENS.

Door de Regeering is door bmiddeling van de
N.O.T. eene distributieregeljng van weefgarens vast-gesteld, hier op neer komende, dat de fabrikanten, die

garens in Engeland hebben liggen eii reeds jaren be-

taald, deze alleen mogen aanvoeren mits een groot
gedeelte daarvan beschikbaar wordt gesteld voor hen,

die geen grondstoffen in Engeland gereed hebben
liggen, m.a.w. aan hen, die geen risico hebben willen

loopen en dus geen garens gekocht hebben, of die hun
garens in Engeland weder verkocht hebben.

Afgezien van bovenstaande onbilljkheid behoort

distributie van garens tot de onmogelijkheden, wil

men althans den normalen gang van zaken niet tegen-

houden, daar elke weverij bepaalde artikelen maakt en

die niet kaii maken van gedistribueerde garens.

De Vereeniging van Nederlandsche Katoenweve-

rijen, gevestigd te Enschedé, alsmede niet aangesloten

weverijen (omvattende de meeste weefgetouwen in

Nederland), hebben dan ook moeten weigeren deze
nieuwe overeenkomst aan te gaan.

Het is te hopen, dat spoedig eene beviedigende bil-

lijke overeenkomst zal kunnen worden afgesloten, daar

thans elke verbetering in den economischen toestand
van de weverij-bedrjven is uitgesloten.

Zaak is het, de met lamheid geslagen katoen-weef-
nijverheid ten spoedigste op de been te helpen, en

niet door verkeerde maatregelen tegen te werken.
Het is zeer bedroevend, waar in de jaren 1915,
1916 en 1917, toen de oorlog in vollen gang was, onder

contrôle van de Engelsche Regeering aanvoeren van

garens geregeld plaats vonden, thans, waar de Eng.
Regeering ook geen bezwaren tegen uitvoer maakt,

behoudens de bestaande bepalingen ten opzichte van
wederuitvoer naar de Centrale Rijken, de Nederi.
Regeering bepalingen schept, die den import zoo goed
als geheel tegenhouden.

Juister ware het gezien den import niet aan banden

te leggen, maar dezen toe te staan op de voorwaarden,
die in 1915, ’16 en ’17 bestonden.
Iedere weverj
ZOU
dan het rantsoen, dat volgens
overeenkomst met de Engelsche Regeering per jaar
geïmporteerd mag worden, kunnen bestellen in de

nummers en qualiteiten, die voor zijn speciaal bedrijf
in aanmerking. komen en het normale’ bedrijfsleven
zoude langzaam maar zeker op gang komen.

Friezenveen.

JANSEN & TILANUS.

,REGEERINGSMAATREQELEN Op
HANDELSCEBIED.

H a n d e 1 s a t t a c h é’s. Bij Xon. besluit van 29
November, zijn handelsattaché’s benoemd bij de Ned.
gezantsehappen te Washington en te Londen. Tenge-

volge van de economische overeenkomst, die te Londen
staat gesloten te worden, zullen toch onze aanrakin-

gen met de geassocieerde mogendheden op economisch
gebied vooral in genoemde plaatsen zoo veelomvattend
wor’den, dat de noodzakelijkheid bestaat, aldaar van
regeeringswege de beschikking te hebben over perso-
nen, die zich geÇieel aan deze belangen kunnen wijden.
Beide attaché’s – en speciaal die te Washington –
zullen ook belast worden met de behartiging van onze
koloniale belangen.

Brood, graan en meel. Met ingang van 1
December is opgeheven het Rijkskantoor voor Brood
en de aan dit kantoor toegevoegde Commissie van
Advies. De behandeling van de zaken van dit kantoor
wordt thans opgedragen aan het Rijksbureau voor de
Distributie van Graan en Meel, aan welk Bureau een
commissie van advies wordt’ toegevoegd.

Ook dc Provinciale Broodcommissies zijn opge-
heven.

P u d d i n g p o e d e r. Ingevolge eener bijzondere regeling betreffende de beschikbaarstelling van aard-
appelmeel voor de bereiding van puddingpoeder, en
teneinde te voorkomen, dat de hoeveelheid pudding-
poeder, welke geacht kan worden in hoofdzaak uit
narciappelmeel te zijn bereid, in den kettinghandel ge-

raakt, ‘zijn de betrokken fabrikanten verplicht een

1078

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 December 1918

gedeelte vn hunne producten aan te biedeA aan de
EMISSIES
IN NOVEMBER
1918.

gemeentelijke levensmiddelenbedrijven. Voor die leve- Provinc. en Gemeentelijke ]eeningen
f
42.500,-
ring zijn prijzen vastgesteld; in den kleinbandel
14Y2

cl;.
per pakje.. De gemeenten kunnen het artikel op
zijnde

1)011e
verkrijgbaar stellen; overigens wil de Minister
Oostdongeradeel
f
42.500,— 4
O/

obi.

den handel vrijlaten.
inschrijving toegewezeil
L
100
0
/0.

S
p i t t e n

v a n

te

scheuren

gras-
Bank- en Oredietinstellingen ……

,,
9.200.000,-

1 a.d.

In verband met de behoefte aan arbeidsgele-
zijnde:
–

genheid na de thans, aangevangdn demobilisatie, ves-
De Friesche Banh j 8.000.000,— aand.

tigt de Minister van Landbouw de aandacht van be
115.
°/o.

la.nghebbenden op de zeer gunstige gelegenheid voo1
Hypotheekbanken

(werkzaam

in

een doelmatige werkverschaffing, welke gebodeu wordt
Nederland)

………………,,
145.000,—

hij de omzetting van grasland in bouwland, als ge-
zijnde:

–

volg van de uitveri•ng der Scheurwet
1918. Op
ge-
Westi. Hypotheekbank
f
500.000.-

bruikers van te scheuren graslanden wordt een be-
aand.

()vaarop te storten 10
°Io)

roep gedaan om het scheuren zooveel mogelijk door
–
ft
290
0/o.

spitten inplaats van door omploegen te doen geschie-
Industrieele Ondernemingen …….,
.509.000,-

den. Tegenover de hoogere kosten staat de betere be-
zijnde:
werking der gronden, die door het spitten mogelijk is.
Eerste Ned. Fabriek van Zilverwerken

II
o o id
i
s t r
i
b u t
i
e.

De behoefte aan hooi voor
v/h.

‘Al.

J.

Gerrtsen

&

Co.

he.t leger is na de demobilisatie aanmerkelijk vermin-
–

f
100.000,—

aand.

a.

135
0
/0

derd; toch is het onmogelijk den druk der hoojvor-
f300.000,— 0
0
/o
hyp… obi. 0. 98
O
/o.

dering te verlichten. Aanvankelijk was gerekend, dat
..

N.V. Industrie- en Handel Mij. van

noodig zou zijn
41
millioen K.G. voor het leger en
43
M.
1%Teuwese-vanGervef250.000,—.

miflioen K.G. voor de paarden in de steden, tezamen
6

/o

cum.

pref.

aand.

A

100
°/o

f
250.000
f
—

6
0/

cum.

pref.
dus
84
millioen K.G. Nu alle bestellingen zijn nage:
winstd. aand. 5 100
O/.

gaan, blijkt, dat noodig is
55
millioen K.G. voor •de
Steywal Motorenfabriek
f
200.000,—
steden,
25
millioen K.G. voor het platteland (voorni
aand. f

110
0/

f
200.000,— cum.
melijk de zandstreken) en nog 10 millioen K.G. voor
.

pref. winstd. aand. 5. 100
0/o

het leger. Aangezien de rantsoenen zeer matig gesteld
Vereenigde Nederi. Rubberfabrieken

zijn, zullen deze totaal
90
millioen K.G. hooi er in elk
f700.000,—
aand. 5 125
0/.

geval moeten komen.
Op
belanghebbenden wordt een
Zuid-Roll. Bierbrouwerij
f
500.000,-

ernstig beroep gedaan bij de vordering medewerking
5
o/

hyp. obi.

5.
97
0/t,.

te verleenen.

U
Staal-

en

Waiswerk

,,IIoliand”

S c h
e e
p
v a. a r t. De Minister van Landbouw ii
f
600.000,— aand. 5 100
0
/0..

voornemens

binnenkort

bij

zijn Departement eef
N
.
V.
Hollandsche Mij. tot -Zoutexpl.

speciaal orgaan voor de behandeling vn scheepvaart-
in

Rusland

f
200.000,—

7
°/o

aangelegenheden in te stellen, dat tot taak zal hebt
cum.
prei. aand. 5. 100
O/
o
.

ben na te gaan, in welke volgorde en in welke hoeveel-
Ou,ltuurondernemingen, Uandelsver-

heden de verschillende goederen voor vervoer in aan-
ecuigingen en Handelsv.enn…..
,,
5.326.400,-

merking komen en de noodige regelingen omtrent den
zijnde:

–

aanvoer en de vrachten met de reeders te treffen. Door
N.V.

Cultu.ir

Mij.
,,de 1iampQog”

dit orgaan hoopt de Minister, mede in verband met
–
f600.009,— 7
/o
cum. pref.,winstd..

de bestaande Schepenvorderingswet, te kunnen bereil
aand.
A. 100
0
/0.

ken, dat de vrachten binnen redelijke grenzen zullen
—
N.V.
Morotal Klapper Cultuur Mij.

.
0/.
fl00.000,—
aand. 5.
110
worden gehouden.
Handel

Mij,

v/h.

Kerkhof
1

& Co

–

f
300.000,–

aand.
5.
107’/2
0/.
MAANDCIJFERS.
Houthandel

vfh.

Altius

&

Co.

RIJKSPOSTSPAARBANIC
f924.000,— aand.
5.
122
1
/!
O
/o.

N.V. Ned. Export Mij.
v
/h.t
van Emmerick
& Co.
f250.000,— aanci.
5 100
0
/0
nom.
N.V.
Zeeuwsche Voedèr- en Kunst-

OCTOBER
1916 1917
1918

Inlagen

………..
Terugbetalingen

. .
f

6.798.035f
,,

6.176.4931,,
7.123.583

6.785.770

f

8.330.140

,;

8.140.003

Tegoed der inleggers
.

.
mesthandel v/h.

S.

Al.

Boogerd,

199.475.279
,,215.611.717
,.2294716.714
0/s.
f 240.000,— aand.
A.
130

Nom. bedr. der iiitst.
Padangsche Handel Mij. f 400.000,-

staatssehuldboekjes aand.
5.
200
O/o.

op
tiltimo
………..

26.211.050
,,

28.164.500
,,

31.143.600
N.V.

Zuid-Afrikaansch Handelshuis
op
ultimo
………..
Spaarbankboekjes:
.
f 1.500.000,— aad

5.. 12.0
O
/o.

gegeven
9.757
9.697
10.930
Totaal ….

f
18.222.900,—
Aantal nieuw uit-

Aantal

geheel af-
betaald
6.178 6.787
.
5.639
Totaal der emissies in Januari

. .
f
536.940.910,—
Aantal

uitstaande
Februari
. .

,,
12.202.250,-
oi ultimo
1.72.4.997
1.757.280 1.808.246
Maart

. . . .

,,
56.044.025,-

POSTOHEQUE
EN
0-IRODIENST.
April

. .. .

,,
Mei…….,,

..
9.419.875,—
19.256.078,—
33.032.976,-
–
_September
October

AaRtal

Bedrag
Aantal

Bedrag
Juli

……,,

– –

Augustus.
.

,,.
50.604.250,-
9.242.224,-

Aantal

rekening-
–

Sèptember.. 81.307.492,—

houders
op u°.
11.518
–
12.304
–

–
October….,,
50.561.196,-
Aantal rekeningQo
–

–

November
..,,
18.222.900,-
11.950
–
12.777
–
55.188
22.223.075
65.576
27.730.888
AJgemeen
Totaal……..f
87.6834.176,-
Overschrijvingen

..
23.715
47.399.030
27.917
58.122.378

op

u0………….
Stortingen
……….

Afschrijvingen
35.085 21.595.544
43.645
23916.447,
Bovendien:

Totaal tegoed reke
.
f
43.530.000,—
31m..
Schatkistprome4sen
5.
f

988,30

niughoudersopu°.
–
24.309.217
–
26.616.106
1

16.470.000,— 4
1
/2 °/oSchatkistbiljettea
,,

,,

1000,10.

(Disc. Wissels,

Ban k
Ned.i Bel.Binn.Eff,
Vrsch.in R.C,
Bank van Engeland
Duitsche Rijksbank
Bank van Frankrijk
Oostenr. Hong. Bk.
Nat. Bank v.Denem.
Zweedsehe Rijksbk.
Bank v. Noorwegen
ZwitserscheNat.Bk.
Bank van Spanje..
Bank van Italië..
Feder. Ree. Bk. N.Y.
Javasche Bank.

4
1
/2 sedert 1Juli’15
41,

,,
1

,,

’15
5
1
!9

,,
19Aug.’14
5

,,
S Apr.’17
5

,,
23Dec.’14
S

,,
21Aug.’14
S

,,
12Apr.’15
5

,,
9 Juli’15
7

,,
20Mrt.’18
6

,,
14Dec.’17
51/t

,,
3 Oct. ’18
4
22 Mrt.’17
5

,,
10Jan.’18
3-44
–
31/1

,,
1 Aug.’09

3
1
/,sedert23 Mrt. ’14
4
23

’14
S

,,
23

’14
3

,,
29 Jan. ’14
4
5 Febr.’14
3
1
!,

,,
29Jan. ’14
4
12 Mrt. ’14
5
6Febr.’14
4 2/,

,, 6

,,

’14
41/

,,.
11

,,

’14
3′!,

,,
19

,,

’14
4′!’
5

,,

9Mei’14

3
1
!,
,,

1Aug.’09

4 December 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1079

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B. •* beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

–

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

30
November 1918

1

20
Juli
1914

OPEN MARKT.

Data
Amsterdam
Londen
Pad.
Be” un
Part.
Pa,uj,
PaiS.
N. Y,rk
Cal!.
Part.
Prolon.
disconto
galie
disconto disconto
disc.
moneij

30Nov.

’18
3
1
/4
3′!2
32/,
–
5.1/
2

25-30 N. ’18
3
1
/
3…’/,
34-44
4-‘/
–
5_1/
4

18-23

’18
3
1
/,-4
t
/g
315
3”/,,
4-‘!,
–
5’/46
11-16

’18
35/…48/

4
1
2_S 327/,1
4-‘fe
5/4-6

26 N.1]).’l7
4_1/
4
11
/,:
4_1/,
–
3-6/,
27 N.-2D.’16
3’/4/
3
1
!,
5’/s2
4_
1
/,
–
461/2

2024J1,l.’14
3 ‘/s
–
‘/
t
2 ‘/-/,
2
‘/-/a
2 ‘/a-‘!,
2
8
/4
i’/4-2
‘/,
1)
Noteiring
van 29 November.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

De veranderingen in de koersen zijn deze week voor de
meeste wissels niet groot geweest. Aanvankelijk hadden de
ententewissels tamelijk sterk te lijden onder aanbod van-
uit l3elgiii. Vooral Londen was sterk aangeboden. In het
vervolg der week ontstond er echter belaigrijke vraag voor
goederenaankoopen in Amerika, zoodat het gelieele aanbod grif werd opgenomen en de koersen zich weder geheel kon-
den herstellen.
De daling in de centrale koersen kwam geheel tot staan.
De omzetten zijn echter belangrijk ingekrompen en het lijkt
wel of de speculatie de markt geheel heeft verlaten.
Van alle wissels schommelde Zwitserland nog het sterkst.
Het was eigenlijk de eenige koers, waarin belangrijke fluc-
tuaties plaats hadden. Aanvankelijk was dc stemming zeer
vast, zoodat de koers van 48,60 in twee dagen opliep tot
49,60. Den volgenden beursdag ging echter het geheele avans
weder verloren, om daarna weder even snel tot 49 te stijgen.
Skandinavië vast, vooral voor Christiania en Stockholm.
De overige wissels bijna geheel verlaten.

KOERSEN IN NEDERLAND.

D t
aa
Londen
Parijs
‘
Berlijn
Weenen
‘

St. Pa.

6u’i)
New
York’)

25 Nov. 1918..
11.29
43.65 30.60
15.10
–
2.37
26

1918..
11.244
43.60
30.25
15.25
–
2.36
27

1918..
11.304
43.50
30.10
15.45
–
2.38’/2
28

1918..
– –
–
–
– –
29

1918..
11.37
43.50
30.35 15.65
–
2.38
1
!, 30

1918..
11.33
43.55
30.25
15.75
–
2.38
Laagste tI. w.’)
11.23 43.30
29.75 14.75
2.35’/
2

Hoogste
,,

,, ‘)
11.38
43.80
31.75
16.50
2.39
23 Nov. 1918..
11.31
43.75
31.70
16.-
–
2.37’/4
16

,,

1918.
.
11.46
44.20
32.75
18.50
–
2.40’1,
Muntpariteit..
12.10k
48.-
59.26
50.41
1.28
2.48/4

‘)
lNoteenng te Am,terdam.
1)
F’articuliere opgave.

Da
a
Siock-
holm’)
Kopen’ hagen’)
Cl,,,,
Itania’)
ZwiI,er.
land’)
Spanje
1)

Eaiaoia
1)
Ie!egraJisch

25 Nov. 1918
67.50
63.50
65.40
48.60
48.-
994-1004
26

,,

1918
67.70 63.45 65.55
49.05
–
994-10j4
27

1918
67.80
63.50
, –
49.60
–
994-1004
28

1918
–
–
–
–
–
994
–
1004
29

1918
67.90
63.50
65.70 48.90
–
994-1004
30

,,

1918
68.05
63.70
66.-
49.124
–
99-1004
L’ste d.
w.’)
67.30 63.30
65,25
48.45
47.25
994
It’ste

,,

,,

‘)
69.20
63.80
66.10
49.70
48.75
1004
23 Nov. 1918
67.70
63.70
65.40
48.50
48.50
9
94
–
1001
16

,,

1918
67.35
64.15
67.30
48.05
49.-
994-1004
Muntpariteit
66.67 66.67 66.67
48.-
48.-
100
•u.ecring le /-m9lerdam. ‘t rarUcullere Opgave.

KOERSEN TE NEW YORK

Cable
Zicht Zicht Zicht
D ala
Londen
Parijs Berlijn
Amsterd.
(in
5
(in frs.
(in cents
(in cents
per £)
.

)
P.
4
Rm.)
per gld.)

30 Nov…..1918
4.76.45
5,453/,
nom.
41J8
Laagste d week..
4.76.45
5.45 ‘/2
nom.
41/5
Hoogste,,

,,

..
4.76.45
5.46
nom.
42
23 Nov…..1918
4.76.45
5.45
1
!,
nom.
41
7
/8
16

,…..1918
4.76.60
5.45
Dom. 41
1
/,
Muntpariteit ….
4.86.67
5.181/
958/4
403!,6

KOERSEN VAN DE VOLNr) PT,A APSN ÛP TIjrve’x

Plaatsen en
Landen
Noteering,’
eenheden
8 Nov.
1918
18Nov.
1918

Tijdperk
19-27November
1
918

Laagste

Hoogste

27
Nov.
1918

Alexandri..
Piast.
p. £
973!8
978/, 978/,
97
8
/8
97
1
!8
B. Aires
….
d.p.gd.pes,
50+4
1
)
51/10
50″!,,
52
1
!,,
51
1
!,,
Calcutta
. . ..
sh/d.p.rup.
1161/,,
1/614
2

1/6
1/6′!,,
1/6′!,,
Hongkong
..
id.
p. $
3/3114
3/2
3
/4
313 313
1
14
3/3’/4
Lissabon ….
d.p.escudo
30
32
31
1
!2
32
1
!,
32
Madrid

….
Peset.
p. £
23.77
23.95 23.72
24.04
23.90
Montevideo..
d.p.peso
592/,8)
59
50
3
/4
59
3
/
59’i
Montreal….
$
per
£
4.85/,
4.85
1
/
4.84
4.85’12
4.84/4
R.d.Janeiro’)
d.p.milr.
13
1
/2
13
5
I,,
4
)
13/,,
13/,
13
11
!,,
Lires
p. £
30.31
30.31 30.25 30.374
30.31
Shanghai

..
sh/d.p.tael
511
5/0′!2
5/0′!2
5/1
5/0′!,

Rome

……..

Singapore
. .
id.
p. $
2/3″,
!,

2/481,
2

2/41/,
2

2/4
5
/t,
214
7
/,2
Valparaiso
1)
d.p.pap.p.
12
8
/,3
11″/,,
1125/,
2

12/82
11″!,,
Yokohama
..
sh/d.p.yen
2131/
1
,
2/3
7
/,,
2/3
2/3
7
/
1
,
2/3
7
/,2
•) INOteerH,gen Op 90
dagen.

2)
Noteering van 7 November.
‘)
Noteering
van
6
November.
4)
Noteering
van
15
November.

GOUD EN ZILVER.

Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksche ontvangsten
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.

NOTEERING VAN ZILVER

Noteering te Londen.
te New York
30

Nov.

1918 ……..
48′!,
101’1
8

23

1918 ……..
48′!,
‘)
1011/
8

16

1918 ……..
48’/
101’/a
9

,,

1918 ……..
49’/,
101
1
!8
2

1918……..
49
1
/,
101
1
!8
1

Dec.

1917 ……..
42′!,
84′!,
2

Dec.

1916……..
36
75
1
!4
20 Juli

1914 ……..
24″!,,
541/
8

–
8)
Ioteering van 22 November.

N.U.M. Weekstaat der Nederlandsche Uitvoermaatschappij.

Voornaaniste posten in duizenden guldens.

Buiten!.
Debet
5
‘
pCi.
Credii
Data
Bankier,
Schat- Diverse
Schuld-
Diverse
kustbilj.
reken.
9
brieoen
reken.’)

28
Nov.
1918..
2.117
53.200 70.400 14.742
101.489
21

1918..
2.079 53.200 70.400 14.750
99.173
14

1918..
2.545
53.200
70.400
14.672
97.954
7

1918..
2.381
53.200
70.400
14.661
97.887
31
Oct.

1918..
2.084
53.200
70400
14.614 97.581
‘.5
belde
reken,ngen
omvatten,
behalve
garantiewia,el, in porefeuitIe
tot het bedrag der buiten!.
ochatkistbiljetten, in
hoofdzaak
garantiewiuej,
in depht bij de Ned.
Bank.

1080

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 December 1918

NEDERLANDSCHE BANK.

Verkorte Balans op 30 November1918.

Activa.

Binneni. Wis.{ H.-bk. f181601.408,02
sels, Prom., B.-bk. ,, 3.142.765,46
enz. in disc. Ag.sch. ,, 40.543.751,17
f
225.287.924,65
Papier o. h. Buiten!, in
disconto ….. . ………………..
–
Idem eigen portef..
f
7.989.764,-
Af: Verkocht maar voor
de bk. nog niet af ge!.

–
7.989.764,-

f
Beleenungen

89.901.672,81
iiie!. vrsch.

”
in rek.-crt. B.-bk. ,. 6.885.3.78,86
op onderp.- Ag.sch. ,,
47.579.539,89’Is
f144.366.591,56
1
!2

Op Effecten

…… f143.885.891,56’/i
Op Goederen en Spec. ,,

480.700,-

,,
144.366.591,56′
Voorschotten a. h. Rijk …………….,,
–

Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud ……
f
77.395.070,-
Muntmat., Goud ..

,,615.997.167,40
1
/1

f 693.392 .23 7,40
Munt, Zilver, enz.
•

,,

8.229.956,97
Muntmat., Zilver

701.622.194,37
Effecten
Be!.v.h.Res.fonds..

f

4.991.969,32
id. van ‘/iv.h.kapit.

3.869.361,18
8.861.330,50
Geb.enMeub. der Bajik …………….,,
1.770.000,-
Diverse rekeningen ………………,,
100.971.726,22ij

fl.190.869.531,31’/s

Passiva.
Kapitaal

……………………..
f
20.000.000,
Reservefonds

………………….,,
5.079.402,56
Bankbiljetten in omloop …………

..
1.082.163.735,-
Bankassignatiën in omloop……….,,
l.660.2l4,56’/i Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk……
f

7.699.341,93’/
Van anderen ……,, 66.300.928,63 !2
74.000.270,57
Diverse rekeningen

………………,,
7.965.908,62

f1.190.869.531,31
‘/

Beschikbaar metkslsaldo …………..
f
469.579.235,061/2

Op
de baeis van
24
metaaldekking….
,, 238.014.391,04
Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is .. ,, 2.34 7.896.175,-

Verschillen met den vorigen weekstand:
Meer Minder
.

Disconto’s
5.849.891,94
Buitenlandsche wissels
14.709,-
Beleeningen

…………..
Goud

………………..
2.022.328,86
Zilver ………………..
29.691,93’/
Bankbiljetten

…………
287.170,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s

….
28.277.081,65
1
!,

Voornaamste oosten in duizenden guldens.

Data
Goud
Zilver
b
?
lJ
0
7
Andere
opelschl’are
schulden

30 Nov.
1918
693.392 8.230 1.082.164 75.660
23

,,
1918
.,.,
695.415 8.200
1.081.877
96.217.
–
16

,,
1918
700.399
8.157 1.109.995
87.919′
9
1918
700.429
8.128
1.018.395
70.523
2

,,
1918
701.453
8.168 1.025.572 61.473
26 Oct.
1918
..

.
706.477
8.154
985.317 96.558
19
1918
..
706.635 8.085
990.089
80.717
12

,,
1918
707.517 8.065
982.137
73.964
5
1918
..
707.586
8.049
981.217
56.834
28 Sept.
1918
.
708.708
8.042
971.557
65.637
21

,,
1918
706.810
7.997
956.250
77.383
14

,,
1918
707.695
7.988
_954.057
67.561
7

,,
1918
..
707.437 7.959
953.797
61.104

1 Dec.
1917
700.105
6.801
872.983 54.305
2 Dec.
1916
‘
585.142 6.626
746.774 39.773

25 Juli
1914
162.114
8.228
310.437
6.198

D t
a a

Disconto’,

Bdce.
Beachik-
baar
Dek-
king,-
Hiervan

otaaz
Schatbist.
ningen
Metaal-
percen
promessen
saldo
lage
rechtstreeks

30 Nov. 1918
225.288 145.800 144.367
469.579
61

23

1918
231.138 146.800
141.874
467.512
60

16

1918
208.639
135.800 180.376
468.446
59

9

,,

1918
157.375
128.500
120.416 490.242
65

2

.
1918
144.649 115.500 129.546
491.672
65

26Oct. 1918
142.996 116.500
119.685
497.709
66

19

1918
133.696 106.000 119.279
499.995
67

12

1918
118.290 91.000 117.106 503.772
68

5

,,

1918
110.654
89.000 112.556
507.415
69

28Sept.1918
117.418 98.000
112.782
508.671

.
69

21

,,

1918
113.457
94.000
101.081
507.411
69

14

,,

1918
99.258 80.000 102.049 510.661
70

1918
89.209 70.000
104.711
511.685
70
.

1 Dec. 1917
54.903 43.000
104.795
520.538
76

2 Dec. 1916
58.810 37.000
80.167
433.563
75.

25 Juli 1914
67.947
14.300
61.686
43.521′)
54
1)
Op
cle
basis
van
2/
metaaldekking.

Uit de bekendmaking van den Minister van Finan-
ci
ë
n blijkt, dat uitstonden op:

30Nov.
1918

Aan schatkistpromessen..
I
f
303.870.000,-

f
343.040.000,-
waarvan rechtstreeks bij
–
de Ned. Bank geplaatst
,, 146.800.000,-
145.800000,-
Aan schatkistbiljetten
..
,, 123.720.000,-
,,123.720.000,-
Aan zilverbons

………
,,

71.212.756,-
,,

71.561.162,50
JAVASCHE BANK.
–

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Naast de per mail ontvangen gegevens worden de telegrafisch
bekend geworden totaalcijfers der obligo’s en uitzettingen en het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.

Data
Goud
Zilver
B

–
k
b u,eiten

Andere
opelschis.
schulden

23
Nov.
1918
283.
1
100

16
,,
1918
*1*
281.800

9
1918
.
279.000

14
101.077 13.399
183.701
70.065

31
Aug.
1918 ……
102.379
13.803
183.693
74.039

17 ,,
1918 ……
103.949
12.668
185.216
73.345

24
Nov.

Sept. 1918……..

85.550 16.898
174.535
53.560
25
Nov.
1917…….
1916 ……
70.620 23.005 156.388
50.674

25
Juli
1914 ……22.057
31.907 110.172
12.634

Data
____________

Dis
conto’s

Wissels,
1

buiten
N.-Ind.
betaalbaar,

Bdee-
ningen
Dv
&
eerse

ningenl)

Beschik-
.
baar
meiaal.
.
saldo

Dek-
kings.
percen-
1
lage

23Nov.1918
160800
”
61.100

16

1918
161.100 60.500
9

1918
157.300
* 60.100

14Sept.1918
19.146 63.893
45
454
1
25.328
71.844
31 Aug.1918
7.325
25.690
72.771′
20.113
64.864
45
17

,,1918
7.580
1
24.259

1
70.855
25.947 65.082
45

24Nov.1917
7.170
1

33.501

1
67.564
22.992 56.829
45
25Nov.1916
6.226
1

37.212

1
63.918 10.515 52.212
45

25 Juli 1914
7.29
1

6.395

1
47.934
2.228 4.8422)

44

1) Sluitpost
der activa.

5) Op
debasis
vn R/s metaaldekking.

SURINAAMSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Cirèulatie
oeZ1Cehreb.
schulden
Disconto’s

24 Aug. 1918

..
665 1.261
1.059
1.151
73

17

,,

1918

..
660 1.284 1.015
1.156
70

10

-1918

..
646
1.403
931
1.153
73

3

1918
,,
632 1.431
1.006
1.153 849
..

25 Aug. 1917
..
713
1.113
995
905
730

26 Aug. 1916
..
715
1.035
978 891 563

25 Juli

1914

..
645
1.100
560
735
.
396
1) Sluitpost der activa.

4 December 1918

ECONOMISCH-STATISTiSCHE BERICHTEN

1081

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een Mefticht gegeven

van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,

in duizenden p. st.

Data
Metaal
Circulatie
Currencg, Notes.

Bedrag Goudd.
Go,,. Sec.

27 Nov. 1918
75.846
65.990
***
20

,,

1918 75.171
65.228
293.791 28.500
273032
13

1918
74.585 64.937
290.924 28.500 269.661
6

1918
74.092
64.700 290.924 28.500 269.661

28 Nov. 1917
56.507
43.077 194.135
28.500
167.144
29 Nov. 1916
56.043
37.656
136.582 28.500
105.323

22 Juli 1914 40.164
1
29.317

1

Gov.

1
Other
1
Public1 Other
1
Re-
1
kings-
Data•

Sec

Sec.

Depoo.

Depoj.
J
ierse

percen-

27 Nov. ’18 62.630 100.992 30.428 143.749 28.305 16,20
20 ,, ’18 61.788

99.880 29.668 142.673 28.398 16,48
13

’18 58.596 97.607 30.009 138.704 28.098 16,61
6 ,, ’18 57.865

95.129 31.676 131.447 27.642 17,07

28 Nbv. ’17 58.815 91.342 41.526 122.743 31.880 19,40
29 Nov. ’16 42.188 104.271 56.237 109.269 36.837 22
1
/

22 Juli ’14 11.005

33.633 13.735 42.185 29.297 52°/s

1)
Verhouding tusechen Reserve en Deposit.

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-

kassenscheine, in duizenden Mark.

Dek-
Data

Metaal

Daarvan

Kassen-

Circu-

kings.
Goud

scheine

laiie

t
percen-
23 Nov. 1918 2.328.871 2.308.558 3.756.056 17.905.425 34
15 ,,

1918 2.571.627 2.550.234 3.363.665 17.454.316

34
7 ,,

1918 2.578.655 2.550.263 3.187.226 16.959.253

34
31 Oct. 1918 2.603.182 2.550.019 3.062.385 16.661.550 34

22 Nov. 1917 2.534.645 2.405.007 781.625 10.376.720 32
23 Nov. 1916 2.534.517 2.518.2311 281.8481 7.127.0161 40

23 Juli
1914
1
1
.
691
.
398
1
1
.
356
.
857
1

65
.
479
1
1.890.8951 93
1)
Dekking
der circulatie door metaal en
Kasoenscheine.

•

BANK VAN FRANKRIJK.

Voriamste posten in duizenden francs.

Data
Goud
Waarvan
in hel
Buitenland
Ztloer
Te goed
.
in het
Buitenland

Buit .gero.
voorach.
ald. Staat

28 Nov.’18
5.462.095 2.037.108 319.263 17.000.000
21

’18
5.452.260
2.037.108
318.950 1.492.699
18.300.000
14

’18
5.447.889 2.037.108
318.847 1.434.652 18.800.000
7

’18
5.444.711
2.037.108
319.941
1.411.927
18.800.000

29 Nov.’17
5.333.394 2.037.108 246.910
762.261
12.750.000
30 Nov.’161
5.045.547
–
313.838
965.000
6.500.000

23 Juli ‘141 4.104.3901

–

1
639.620

Uit g
e.Belee-
I
Bankbil.

Rek.. Crt.
I
Rek.
ø’Iasela

stelde

Parti-

Cr1.

WL,sels

ning

letten

culieren.

Staat

.

816.112 1.037.959 1.080.290 29.072.412 2.816.043 31.282
758.732 1.045.209 846.314 30.191.585 2.964.650 274.496

.

801.702 1.050.126 852.548 30.570.710 2.918.106 296.832
89.356 1.051.502 $39.123 30.820.345 2.945.781 77.833
0

841.180 1.147.429 1.128.456 22.690.884 2.778.856 28.861 645.116 1.356.932 1.332.775 16.119.496 1.916.838 55.033

1.541.080 – 769.400 5.911.910 942.570 400.560

SOCIÉTÊ GÉNÉRALE DE BELGIQUE
1)

Voornaamste posten in duizenden francs.
1
Metô(sl
1
Beleen. Beleen.
I
Binn.
1
Rek.
Date

mci.

1
van

1
vanwièis
1
Circu-

Cr1.
l’uitenl. 1 buitenl.
1
prom. d.

en

1

lalle

1

saldi
saldi

1
vorder.
1
provinc.

beleen.
1

17Oct. ’18 1.216.753 100.082 480.000 97.728 1.507.912 377.440
10 ,, ’18 1.219.743 100.021 480.000 100.040 1.508.011 382.595
3 ’18 1.144.781 100.011 480.000 95.287 1.452.612 358.318
26Sept.’18 1.145.778 99.982 480.000 101.783 1.452.948 365.452

18Oct. ’17 476.043 90.903 480.000 100.351 1.172.474 91.204
19Oct. ’16 352.872 76.033 480.000 39.834 828.739 110.068 ‘) Sedert einde 1914
niet de functie van
circulatiebank belast.

VEREENIGDE STATEN. VAN NOORD-AMERIKA:

FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in duizenden dollars.

1

Waarvan
Waar.
FR.
Data
Goud
1
voor dekking
San in het bui-
Zilver
ets.
Notes in

I

F. R. Notes
clrcu-
________________

tenland latie

4 Oct.

’18
2.025.434
1.226.685 5.829
51.937
2.431.004
27 Sept. ’18
2.020.813
1.207.445 5.829
51.363
2.349.326
20

’18 2.023.558
1.190.072 5.829
52.481
2.295.031
13

’18 2.024.559 1.167.218
5.829 53.173
2.245.429

5 Oct.

’17
1.438.477
569.576
52.500
48.238 740.916

Waar.

Dek.

Goud-
Dato
Wissels
£
010
1
Depost0tas
van
Kapitaal
kings-
persen-
tagel)

dekking
circu-
1

latie
1
Darlehenskauen,cheine.

Data
Wissel,
Rek. Cr1.
Totaal
In kas bij
4 Oct.

’18 2.017.023

2.310.308

78.903

49,7
50,5
tsltge-
geven
de Reicha..
bank

27 Sept. ’18 2.001.821

2.316.557

78.802

48,8

51,4
20

’18 1.910.178

2.284.107

78.689

51,1

51,9
23 Nov.
1918 20.946.600
10.212.256
13.747.100 3.752.900
13

’18 1.852.997

2.319.390

78.553

52,9
51,9
15

,,
1918 21.142.468
10.303.817
13.295.900 3.360.000
7

,,
1918 19.443.590
9.325.904
12.911.700 3.277.400
5 Oct.
.
’17

451.413

1.489.484

61.027

69,2
76,8
31 Oct.
1918 20.679.210
10.733.766 12.606.600
3.056.700
‘)
Verhouding tueschen:
den
totale,, goudvoorraad. Zilver etc., en de
opeischbare schulden:
F. R.
Notee
en
netto depoaitos
iii
t
inbegrip
van
22 Nov.
1917

11.697.759 5.745.652
6.786.600
967.900
het kapitaal.

23 Nov.
1916

8.383.569
4.173.866
2.733.100 269.400
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
23 Juli
1914

750.892 943.964
FED. RES. STELSEL.

Voornaamste posten in duizenden dollars.

Data
Aantal
Totaal
uitgezette
Reserve
hij de
T otaal
Waarvan
time
banken
gelden
en
F. R. banks
ds
epos1to
deposits
beleggingen
RUSSISCHE STAATSBANK.

27 Sept.’18

741 13.253.942 1.209.884 11.411.268 1.458.875
20 ,, ’18

741 13.270.891 1.221.481 11.587.470 1.494.830
13,, ’18

734 1
1.163.163 11.315.598 1.446.947
6 ,, ’18

735 12.999.208 1.192.072 11.368.123 1.461.373
30 Aug. ’18 734 12.784.531 1.232.163 11.228.827 1.450.020

Sedert 5 November 1917 is geen bankstaat verschenen

1082

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 December 1918

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 2 December 1918.

Indien wij dc houding van de internationale beurzen in
de achter ons liggende week met On enkel woord zouden
moeten karakteriseeren, zouden wij zeggen, dat de markten
zich algemeen iii een ,,afwachtende” houding hebben be-
vonden. Dit is dan ook zeer begrijpelijk, indien men den
loop dci’ politieke gebeurtenissen, vooral in de landen der
Centrale •Mogendhedeu, beschouwt. In het kamp der
Entente is men tot op dit oogenblik veel meer. homogeen
gestemd en, wat meel gewicht in de schaal legt, volgt men
ongçveer dezelfde politiek, die gedurende den ganschen oor-
log als richtsnoer aller handelingen heeft gegolden. Geen
gewelddaclige omwenteling heeft zich in dn der landen der
Entente doen gevoelen of is zelfs nog llechts ;,aaiigekoii-digd”, zoodat Van nieuwe gezichtspunten hier op dit mo-
ment geen sprake kan zijn. Dientengevolge ziet men met
groote belangstelling naar het gebeuren in Duitschland en
Oostenrijk-Hongarije, wijl van hieruit wel eens een stimu-
lans voor de eigen beurs zou kunnen uitgaan, hetzij in de
eene of in de andere richting. Het einde van den oQrlog toch
op zich zelve
en ook de vreugde, die-hiervan het gevolg is ge-
weest, zijn wel reeds voor het grootste deel in het tegen
woordig koerspeil verdisconteerd, zoodat het entameeren
van nieuwe affaires ten nauwste samenhangt met het op-
doemcn van andere vergezichten.
Ook in de landen der Centrale Mogendheclen staat meii
echter ongeveer op dezelfde wijze tegenover de naaste toe
komst. Men weet nog niet, hoe de toestanden zich zullen
ontwikkelen, zoolang de strijd om de macht tussehen den linker- en rechtervleugel der revolutionnaire partijen nog gaande is, zoolang voorts de vrede niet gesloten is. in het
vorig overzicht stelden wij reeds in het licht, welke ontzag:
lijke verliezen Duitsehland zich heeft te getroosten, alleeu
reeds door de tijdelijke bezetting van aanmerkelijke deelen
van bet Rijksland. Voegt men hierbij de onzekerheid be
treffende de vraag, of de tijdelijke bezetting door een blij-
vende afscheiding zal worden gevolgd, dan begrijpt men de
onzekere, apathische houding van de beurs en ziët men
volkomen in, dat het verlangen naar den vrede, zij het
slechts een voorloopig verdrag, volkomen gemotiveerd is.
1)an toch kan men eenigszins de balaup opmaken, weet men,
wat, men verloren en wat men behouden heeft, is men in
staat te bepalen, hoe de chaos, dien de oorlog heeft veroor-
zaakt, op de best mogelijke wijze uit den weg kan worden
geruimd en heeft men ten slotte een overzicht over de ont-
wikkeling der binnenlandsehe machtsverhoudingen. Want het kan niet worden ontkend, dat deze in zeef groote mate
afhankelijk zijn van de verhouding tot het buitenland.

Sterk komt dit thans reeds tot uiting in de politieke
tweespalt tussehen Noord- en Zuid-Duitschland, welk laat-
ste zich concilianter toont, zoowel tegenover de Enteute-
machten, als tegenover de door de omwenteling verdwenen
staatsorcie. Deze afwijkende houding heeft reeds tot gevolg
gehad, dat .vele effeetendepôts en deposito’s vanuit Berlijn
en het Noorden van Duitschland overgebracht zijn naar
Zuid-Duitsche bankinstellingen, wijl men , verwacht, dat
hier spoediger de orde zal zijn wedergekeerd, dan in het
grootindustrieele Noorden met zijn uiterst radicale be- –
volking.
Toch kan slechts van een gradueel onderscheid worden
gesproken mct betrekking tot het Noorden en het Zuiden
van Duitschland. Als geheel heerscht nog een overgroote ongerustheid, waarvan op dit moment weliswaar niet kan
worden geiegd, of zij Al dan niet gemotiveerd mag worden
genoemd, doch clie reeds aanleiding heeft gegeven tot het
voor Duitschland zeer betreurenswaardige verschijnsel van
het oppotten van bankpapier. Op den duur is hiertegen
geen enkele maatregel van Regeering of Rijksbank be-
stand. Het vasthouden der bankbiljetten kweekt een kunst-
matige schaarschte aan betalingsmidclelen, welke op haar
beurt weder de ongerustheid der bevolking in de haiid
werkt, aldus ecu vicieuzen cirkel seheppend, die slechts door,
een klaar begrip en saarnhoorigheid der bevolking te ver
breken is. Welk een omvang het vasthouden der bi1jetten
1

heeft genomen, moge blijken uit een mededeeling van deii vooritter der Centrale Commissie van de Rijksbank, Presi
dent Havenstein. Deze deelde mede, dat in het tijdsver-
loop tussehen 21 Oct. en 23 Nov. van dit jaar de gezamen-
lijke circulatie van papiergeld met het geweldige bedrag
van Mk. 209,50 millioen is gestegen tot Mk. 28.017,9 mil-
lioen, tegenover, slechts een bedrag aan nieuw geld van
Mk. 481,3 millioen in de overeeukomstige periode van het
vorig jaar. Daarnaast moest ter leniging van het tekort
aan betaliugsmid4elu wordeu overgegaan tot het in om-.

loop brengen van de pasmunt, die de Rijksbank geleidelijk
had verzameld, zoodat het totaalbedrag van deze munten’
terugging van Mk. 112 inillioen tot 20,3 millioen Iiark.
Deze enorme cijfers geven echter nog niet eens een juist
beeld van het totaalbedrag der in circulatie gebrachte be-
talingsmiddelen; er is n.l. ook nieuw geld geschapen door het vervroegde betaalbaar stellen van de coupons der oor-
logsleeningen, benevens dooi’ de uitgiften van de Privat-
bankooten en van de verschillende gemeenten. In totaal is
ei’ op deze wijze in het hierboven gereleveerde tijdsverloop
vooi
–
rond Mk. 5 milliard aan nieuwe betalingsmiddelen
in omloop gebracht.
Doch ook in het buitenland maakt men zich reeds in ver-
schillende kringen ongerust betreffende de blijvende solva-
biliteit van deu Duitschen Staat. Dit blijkt uit het opzeg
–
gen van sommige credieten (met name vanuit Zwitserland),
die eertijds waren afgesloten tegenover de levering aan
Duitschland van diverse export-artikelen. Men taxeert het
gezamenlijk bedrag dezer buitenlancische eredieten op 3
milliard Mark en waar vele, vooial van de laatste tijden,
zijn afgesloten in de munt van het credietgevende land, zou
een algeheele opvraging voor Duitschland een geweldig ver-
lies kunnen mnedebreugen. Inmiddels is het voorloopig on-
mogelijk om directe betaling te vorderen, daar zeei vele
credieten zijn opgenomen voor een bepaalden termijn, waar-
van de expiratie in ieder geval eerst afgewacht dient te
worden.
Het s’preekt vanzelf, dat onder deze omstandigheden de
beurs te B er 1 ij n geen al te vrooljk beeld te aanschou-
ven heeft gegeven. Al was op sommige dagen de stemming
vel iets beter te noemen, over liet geheel was de houding
uiterst apathisch. Koopordei’s van eenigen omvang zijn
nog steeds niet te bespeuren en de weinige handel, die
voor aandeelen te constateeren valt, wordt slechts in het
leven geroepen door aanbod van beangste houders en door
dekkingsbehefte van contramine-posities. De iii deze ko-
lommen vaak gem-eleveerde index-cijfers geven clan ook thans
wederom een verlaging te aanschouwen; de 24 aandeelen
der ,,variabele” markt zijn teruggegaan tot 167 pCt. (tegen
een gemiddelden hoogsten koers vais 278 pCt. op 31 Decem-
ber 1917) en de 10 soorten der ,,eenheids”-niarkt reageerden
tot 210 pCt. (tegen een gemiddelde van 445 pCt. op 31 De-
cember 1.917).
Op deze matte houding hebben slechs cle in buitenland-
sche valuta betaalbaar zijnde staatsfondsen een uitzondering
gemaakt. De stagè teruggang van de Duitsche valuta iii
het neutrale buitenland maakt natuum-lijk een verkoop al-
daar van Braziliaans’che, Mexicaansche, Argentijnsche, Ja-
pausche, e. d. waarden tot een vooi-deelige transactie en dc
hier kenoemde obligaties hebben ‘clan ook in de berichts-
peiiode een aanmerkelijke koersverbetering, kunnen be-
halen.
Ook de beurs te W e e ii en is uiterst ongeanimeerd ge-
stemd gebleven. Naast cle onzekere verhoudingen en toe-
komstverwachtingen hebben ook de zeer ingrijpende belas-
tingvoorstellen van den Duitsch-Oostenrijkschen Staatssecre-
taris van Financiën deprimeerend gewerkt. Evenals te
Berlijn, zijn ook hier de koersen van de gedurende den
oorlog tot groote hoogte – opgevoerde aandeelen met meer
dan de helft gedaald en nog komen er voortdurend verkoop-
orders aan dc iarkt van personen, die er de voorkeur aan
geven, thans een zeer aanmerkelijk verlies te realiseeren,
dan het risico van verdere reactie als gevolg van drastische
belastingpolitiek of van experimenten op het gebied van
sbcialiseering der bedrijven te dragen.
Op te merkeii valt hierbij, dat ook bankaandeelen uiter-
.mate sterk in reactie zijn; koersteruggangen van 40 tot
150 pOt. zijn hier te constateeren. Ook aandeelen der Bo-
heemsche Banken, die aanvankelijk sterk gezocht waren,
hebben zich aan de algemeene beweging niet kunnen ont-
trekken. -Naast deze aandeelen hebben petroleumwaarden,
eveneens door een groote reactie, de aandacht op zich ge-
vestigd.
De beurzen in de landen dci
–
Entente bieden niet veel ge-
legenheid tot releveering van bijzondere voorvallen. De markt
te P a r ij s is bij voortduring vast gestemd gebleven; lang-
zamerhand begint ook de provincie meer aan ‘het, zakenleven
deel te nemen, hetgeen een gunst-igen invloed op de omzet-
ten heeft uitgeoefend. Staatsleeningen bleven vast.
Ook te L o n d e n was de algemeene tendens gelijkiuidencl.
Voor aandeelen van binnenlandsehe spoorwegondernemin-
gen bestond goede vraag. Te N e w Y o r k was de tendens voor industrie-aancieelen
niet onverdeeld gunstig, in verband met het continueeren
door de Regeering van het intrekken van reeds geplaatste,
orders. Wij stelden reeds hier ter plaatse in het licht, dat

77
,

4 December 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1083

de contracten in . dit opzicht met de beperkende bepaling
van het recht van anu1eering in geval van vrede waren
opgenodakt, doch het is begrijpelijk, dat de meeste fabrie-
ken hierop niet hadden gerekend. De uitkomsten van ver-
schillende bedrijven zujlen dan ook vermoedelijk wel (leze
teleurstelling en schadepost in hun komende balausen weer-
spiegelen. Met dit feit houdt de beurs thans reeds rekening
en verdiscouteert het in de koersen, clie voor de hoofdsoorten
een ige procenten hebben gereageerd. Daarentegen bestond
er vrij goede belaoigstelling voor spoorwegwaarcien met het
oog op de verwachting, dat thans de eigendommen binnen
aïzienbaren tijd aan de aandeelhouders teruggegeven zullen
worden. Ook Marinuwaarden bevonden zich op sommige
dagen in het centrum van den handel, liet schijnt der
Amerikaansche itegeering ernst te zijn, zich ook in de toe-
komst als zeevarende natie niet slechts te willen handha-
ven, doch een eerste plaats te willen innemen. In verband
hiermede heeft zij den verkoop van een belangrijke tonnage
der Marinetrust aan do Engelsche Regeering verboden en
tegelijkertijd verklaard bereid te zijn, zelve het bod dier
Regeering over te nemen. Naar verhÇidt, heeft de directie
der Marinetrust reeds in deze transactie toegestemd, waar-
door zij de beschikking verkrijgt over ruime contanten.
Afgéwacht dient te worden op welke wijze dcie produetief
gemaakt zullen worden; inmiddels echter heeft de beurs
de bestuursgestie beantwoord niet een scherpe koersverhef-
fing der betrokken aandeelen. –
Vermelding verdient hier nog het feit, dat in Amerika een
corporatie is opgericht, het ,,Committee of Foreign Secu-
ritjes”, dat een ongeveer gelijke taak zal hebben als de
Engelsche ,,Council of Foreiga Bond.holders”. In verband
met het groote belang, dat de Vereenigde Staten gedurende
den oorlog hebben verkregen hij staatsfondsen van vreemde
mogendheclen, is de oprichting van een dergelijk instituut
volkomen te begrijpen. Ter gelegenheid van de stichting van
het comité is bekend geniaakt, dat bij het uitbreken van
den oorlog ongeveer 4000 millioen dollar Amerikaansche pa-
pieren zich in buitenlandsche handen hebben bevonden, waar-
van thans circa 3000 millioen dollar zijn teruggekocht. Daar-
enboven heeft de Amerikaansche Regeering 6000 millioen
dollar en het Amerikaansche particuliere kapitaal 1500
A
2000 millioen dollar aan het buitenland uitgeleend. Het
comité staat onder leiding van de Investment Bankers’
Assoeiation, terwijl de groote emissiehuizen (in tegenstel-
ling met Engeland) er hun vertegenwoordiging in vinden.
T e o n z e n t was de houding van
staatsfondsen
voor de
binnenlandsche soorten vrijwel ongewijzigd. Eenige afbrok-
keling viel waar te nemen in verband met de op handen
zijnde nieuwe emissie van Regecringswege, doch het aali-
bod vond tegen den eenigszins verlaagden koers grif plaat-
sing. Van de buitenlandsehe soorten waren in aansluiting
aan de betere tendenzen te Londen en te Berlijn Braziliaan-
sche en Mexicaansche fondsen vast van toon. Oostenrijk-
sche Kronenrente varieerde in overeenstemming met den
koers der desbetreffende valuta. Voor Russische staats-
fondsen, die gedurende de berichtsperiode zeer kalm van
toon zijn gebleven, ontstond heden groote belangstelling in
verband met een bericht, dat de voorloopige Regeering te
Onisk zich bereid zou hebben verklaard de betaling van
alle tiussische schulden, benevens van de opgeloopen rente,
weder ter hand te nemen. Hoewel zonder eenigen twijfel
mag worden aangenomen, dat het dezer Regeering ernst is
met haar woorden en haar voornemens, mig toch gerechte
twijfel aan de uitvoerbaarheid rijzen, zoolang de machts-
middelen van den Staat zich in handen eener andere Regec-
ring bevinden. Inmiddels verlaten Russische staatsfondsen
de berichtsperiode in opgewekte stemming.

26 Nov. 29Nov. 2])ec.
Mizing of
daling.
4
1
!!
°/o
Ned. W. Sch.

1916 88’/,o
SS’/io
89/4
.4_
I3/1
4

°Io

,,

1916 82
8
/,o 82

82

–
31/
°Io

,,

,,

,,

. . .

69I8

69
1
110
69’f,o

I/,

3

01
t
,

,,

, …….
64

63
29
42 64
21/2
0/
Cert. N. W. S…….55’/4

54I1/,

5410/66 – /
16
5
0/
Oost-Indië 1915

935/8

93′!3

94
1
/4
+
Vs
4

0/,
Hongarije Goud .. . . 37

36’/s

35’I

–
l’/,o
4

0/
Oostenr. Kronenrecite
27Ijo 29
1
/0

29/

-f
2/,o
5
0
10
Rusland 1906 ……40/o

40
1
!2

42

+
ijs
41/
3
0/Q
1vangorod Dombr.. . 35

35

35/8 +
Vs
4

!o
Rusland Cons. 1880.. 331110 347/

35
1
/8

2’/,
4
0/,,
Rusi. bij Hope &Co

34
1/4
35

35″/ +
iIe
4

0/
Servië 1895 ……..51

50

50
1
/8
– I/o
41/3
0
/s China Goud 1898 .

65
1
/

65
1
/8

65
1
/8
4

0/
Japan 1899 ……..51

51

51
4
0/
Argentinië Buitenl

64/8 64/o

–
5

°/o
Brazilië 1895 ……69

68
7
/

69
5

0/

11

1918 ……

64

64

64

De locale markten hebben een zeer oninteressant beeld te aanschouwen gegeven. De omzetten waren nergens van be-
teekenis te noemen, in verband waarmede cle fluctuaties ook
slechts uiterst gering zijn gebleven. Sommige af deelingen
waren zoo goed als verlaten, hetgeen met’ name van de
tabaksmarkt
moet worden getuigd. Daarentegen kon vooi-
i-icbberwaarden op
sommige dagen wel eenige interesse wor
–
den geconstateerd, hetgeen dan gepaard ging met een ge-
ringe verheffing van het koerspeil. Gewoonlijk echter kon
zich deze verbetering den volgenden dag niet handhaven,
zoodat het algemeen niveau dan ook slechts weinig ver-
schillen met dat van de vorige week te aanschouwen geeft.
Ook voor. de cultuurmarlct
bestond slechts matige belang-stelling. De hoofdsoorten, als Handelsvereeuiging ,,Amster-
dam” en Cultuur-Maatschappij der Vorstenlanden bleven
ongeveer op dezelfde hoogte; iii de overige waarden ging
slechts sporadisch iets om.

26Nov. 29 Nov.
2Dec.
Rijalngof

Anisterdarnsche Bank

….
184
1
/
184
8
/4
1843/
4

Ned.Handel-Mij.cert.vaand.
170
1
/1
173’/
173’/4
+
2
3
/
Rotterd. Bankvereeniging
140
3
4
140
3
/
140
–

Amst. Superfosfaatfabriék..
164
1
!, 164
1/3
161
1
/2
–
3
Van Beikel’s Patent ……
131
135
135
+
4
Insulinde Oliefabriek ……
216’h
222’/o
217
1
!2
+
1
Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand.
101’/s
101°/s
1013/
+
6/5

Ned. Scheepsbouw-Mij…..
169′!,
170
171’/4
+
1/4
Philips’ Gloeilampenfabriek
381
1
/2
378
3
/
379
–
2
1
/1
R. S. Stokvis & Zonen ….
439
459 469
+
3
Vereenigde Blikfabrieken..
140
134
134
–
6
Compania Mercantil Argent.
217
217
1
!2
2151/
–
Cultuur-Mij. d. Vorstenland.
136
3
/
139
8
/i
139
8
/ +
3
Handelsver. Amsterdam. …
365
1
!3
370
370
±
41/2
Roll. Transatl. Handelsver.
140
140 140
LindeTeves&Stokvis ……
200
205
205
-4-
5
VanNierop&Co’sflandel-Mij
170 173V 172
+
2
Tels
&
Co’s Handel-Mij ….
157 154
1
/1
1541/
–
2/A
Gecons. Roll. Petroleum-Mij
219
1
/4
224
1/4

228/4
+
Kon. Petroleum-Mij…….
404
415
1
/2
415
1
/a
+
11V!
Orion Petroleum-Mij …….
95V,
95’h
–
Steaua Romana Petr.-Mij
. .
158’/s
165’12
170
+
ll/o
Amsterdam-Rubber-Mij…..
171V
174 V,
174
+
2/4
Nederl.-Rubber-Mij .

. . . . . .
101 ‘/4
102’/4
104
+
2’14
Oost-Java-Rabber-Mij…..
211
215
217
+
6
Deli-Maatschappij

……..
485
485 485
Medan-Tabak-Maatschappij..
205 207 ‘/ 208
-t-
3
Senembah-Maatschappij….
445h
445
447
+
11/3

Zoo bleef de afdeeling voor
bankaandeclen,
welke met name voor die der Indische Banken wel eens levendig kan
zijn, eveneens zeer gereserveerd. In hoofdzaak was de stem-
ming aan onze beurs dan ook gelijk aan die der internatio-
nale markten; ook hier gaf men er de voorkeur aan den
naasteoi loop der gebeurtenissen af te wachten.
Alleen de
petrofeumafdecling
maakte door groote omzet-
ten op enkele dagen een uitzondering op den algcmeeuen
regel. Nochtans konden koersen geen groote variaties aan-
tooneh. De groudstemming is echter vast gebleven.
De
sclteepvaartmuarkt
sloot zich geheel aan de algemeene
opvatting aan. Echter was hier eerder een lichte neiging
tot reactie merkbaar, die zich echter niet kon doorzetten
bij ‘gebrek aan aanbod van beteekenis.

26Nov. 29Nov. 2Dec.
Mizino

Holland-Amerika-Lijn …. 384
1
h 391

388
1
!,
+ 4
gem.eig. 365

376’/i 373
3
!, + S°/s
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij ..
275 275 275
Roll. Alg. AtI. Stoomv.-Mij.
171’h
171
1
!2
172
+
Vi
Hollandsehe Stoomboot-Mij..
208 212
209′!!
+
1
1
1,
Java-China-Japan-Lijn
..

.
282
‘/4 286
1
/,
2881/2
+
6’/
Kon. flollandsche Lloyd ..
169
171
174’/4
+
5/4
Kon. Ned. Stoomb.-Mij …..
229V 234
236
1
/2
+
7
Kôn. Paketvaart-Mij …….
241′!!
242′!,
243″2
+
2
Maatschappij Zeevaart
..
. .
324
319 316
–
8
Nederl. Scheepvaart-Unie ..
242
1
/
246/8
248′!,
+
58/4
Nievelt Goudriaan
……..
466 465 466
Rotterdamsche Lloyd ……
276V,
282
281′!,
+
5V4
Stoomv.-Mij. ,,Hillegersberg”
380
346 346
–
34
,,Nederland”
..
269′!2
277
2781!
+
9
,,Noordzee”

..
194
3
h
200
203
+
8’/4
,,Oostzee”

.. ..
370
3590!4
358
—12

De
Amnerikaansche markt
was stil; de aandacht concen-
treerde zich op Marinewaarden, die ook hier een sensatio-
neele rijzing te aanschouwen hebben gegeven, hetgeen in de
hand is gewerkt door het bestaan van een vrij omvangrijke
baissepartij aan de Amsterdamsehe beurs. Tegen het slot

-1084

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 December 1918

(ier beriehtsperiode daalde echter de belangstelling eenigs-
zins.

26Nov. 29Nov.
2Dec.

American Car
&
Foundry

72

72’/3
73’/i& +
1’/io
Anaconda Copper

……..138
I/

142
1
I2
144
+
5I
Un. States Steel Corp …..

87/I6

878/4*
87Il’i
+
1
/8
Atchison Topeka ……….90°/,

91
1
/
’92/4
+
1
‘/,
Southern Pacific ……….

92
8
/,

92/i
94 +
1/i6
Union Pacific …………..

l3OVs

132′!8
1347/

+
48/4

Int. Merc.Marineafgest…..27
11
/82

31
7
h,
30In
+
2
3
‘/8
prefs. 106

118I,
117
+
11
*
ex dividend.

Geld
01)
prolongatie is veel gemakkelijker
geworden; (le
noteering varieeide tussehen 3 en
31/
pOt.

GOEDERENHANDEL

GRANEN.

2 Dece,uljer 1918.

Sedert dc wapenstilstand gesloten is zijn twee voor den
graanhandelaar belangrijke vragen op den voorgrond geko-
men In hoeverre zal binnen afzienbareji tijd de haiuel
weder zijne vroegere taak kunnen opvatten en welke in-
vloed zal op de giaanmarkten worden uitgeoefend door de
omstandigheid, dat
UU
ook weldra de centrale rijken weder
hunne tekorten uit de voorraden der overzeesche uitvoer-
landen zullen kunnen dekken. ilet schijnt namelijk wel
vast te staan, dat de geallieerde landen en de Vereenigde
Staten besloten hebben, aan Duitschlaud en Oostenrijk den
invoer van eenige voedingsartikelen, waaronder graan, toe
te staan. Gedurende den oorlog hebben wij in deze wceç-
berichten’ weinig aandacht gewijd aan de graanoogsten cii
-markten in de Centrale rijken. Hunne beteekenis voor çle
internationale graanmarkt was tijdelijk uitgeschakeld,, doch
wij zullen ons in het vervolg ook van de oogsten en be-
hoeften dier landen weder meer rekenschap moeten geven.
Rusland mag waarschijnlijk voorloopig nog buiten beschou-
wing worden gelaten, daar alle berichten er op wijzen, dat
daar van uitvoer nog langen tijd geen sprake zal zijn. Wel
wordt beweerd, dat in de Oekraïne nog veel graan voor-
hnden zou zijn, en dat te Odessa zelfs reeds stoomschepen
met graan zouden worden beladen,, doch geloofwaardig ziet
dat bericht er niet uit.
De vooruitzichten voor een spoedig volledig herstel van

Noteeringen.

den unternationalen graanhandel schijnen niet gunstig. Bij
de geallieerden en de Vereenigde Staten van Amerika
schijnt het voornemen te bestaan, de verdeeling der graan-
overschotten, die gelukkig in zoo grooten omvang in vrij-
wel alle belangrijke uitvoerlanden (behalve Rusland en
Roemenië) aanwezig zijn, nog geruimen tijd te centralisee-
ren en de leiding dier distributie te laten berusteii bij in-
ternationale lichamen, waarin nu misschien ook de neutia-
leii, die graaninvoer noodig hebben, vertegenwoordigd zul-
leit worden. 1)e wenseheljkheid om in sommige uitvoerlan-
den, zooals Argentinië, prjsopdrijving tegen te gaan en
aan den anderen kant voldoende rekening te houden met
den hoogen prijs, die in de Tereenigde Stateii den boeren
is gegarandeerd voor hunne tarwe, leidt tot de erkenning,
dat zulk eene algemeene Organisatie der graandistributie aanbeveling verdient. Ook eene goede regeling der voor
–
ziening van Duitschland en Oostenrijk zonde anders zeer
bezwaarlijk zijn.

Vooral de gegarandeerde hooge tarweprijs in Amerika
zul zeker het zijne bijdragen tot uitvoering der plannen
voor zulk cciie organisatie. De voor den nieuwen oogst met
wiutertarwe bezaaide oppervlakte in de Vereenigde Staten
bedraagt weder minstens 10 pOt. meer dan in het vorige seizoen. Het ligt voor de hand, dat de zekerheid van een hoogen prijs in 1919 in niet geringe mate tot die uitbrei-
ding heeft bijgedragen. Voor de zomertarwe is eene derge-
lijke vermeerdering te verwachten, vooral wanneer mis-
schien binnen enkele maandeh mocht blijken, dat de vrede
lagere graanprijzen in de uitvoerlanden met zich brengt.
Reeds wordt van verschillende, ook officieele Amerikaansche,
zijden gewezen op het gevaar, dat in verdere sterke uitbrei-
ding der Amei’ikaansche tarwepioductie ligt. Niet slechts
kan die geschieden ten koste van de productie van voer-
granen en daardoor van de vleesch- en vetproductie, doch vooral brengt zij het gevaar van groote financieele verlie-
zen met zich voor de Auierikaansche Regeering, die immers
(ten verbouwers zulk een hoogen prijs heeft gegarandeerd.

Centralisatie der voor de invoei’landen beschikbare tarwc
niet vaststelling der prijzen, waarvoor die landen hunne
behoeften kunnen dekken, zou zulke verliezen kunnen
voorkomen.
Wij vreezen, dat het nog geruimen tijd zal duren, vÔSr de
internationale graanhandel zijne onafhankelijkheid zal heb-
ben herki’egen en vinden die opvatting bevestigd in be-
richten uit Noord-Amerika en Engeland. Wel meenen wij
te mogen aannemen, dat hem spoedig binnen de grenzen der

Locoprijzen te Rotterdam/Am8terdam.

Chicago
Buenos A0r01

Data
Tanve Mars
Waver
Tarwe
Mars
Lljnzaaa’
Dec. Dec.
Dec.
Dec.
Dec.
Feb,.

30Nov.’18 226
127 1/4
72/8
12,-
5,60 19,40
23

,,

’18 226
1241/,
738/4
11,80 5,60
20,65
30 Nov.’17 220
123
71
1
/4
11,708)

7,95
14,95
29Nov.’16 168/4
89
538/8
13,85 9,30
23,50′)
30Nov.’15 105
64
41ij4
9,308)
5,-
12,20
20 Juli’14

82

1)

56’/s ‘)
36V

‘)
9,40
1
)
5,38
1
)
13,70 ‘)

1)
per Dec.

1)
per Sept.

8)
per Jan.
–
•1

Soorten.
1 – 2
Dec.

1 25
Nov.
t

2 Dec.
1

1918

1

1916

1

1917

25,-‘)
25,-‘)
–
Tarwe (inlandsche)

………
Rogge (70 Kg. natuur gew.)
28,50
1
)
28,50′)
–
‘•

–
–
380,-. ‘)
Gerst (60 Kg. natuur
gew.)
20,-‘)
20,-
1)
–
Mais

(La Plata)

………

23,-‘)
23,-
t
)
–
Lii ukoeken

(Noord-Ame-
Haver

(inlandsche) …….

rika van La Plata-zaad)
35,

‘)
85
1
– ‘)
26,-
1)

Lijnzaad (inlandsch)
40,-
t)
40,-
t
)
–

‘)
Regeeringsprjs.

AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.

Rotterdam
Amsterdam
Totaal

Artthden.
24-30 Nov.
Sedert
Overeenk.’
24-30 Nov.
Sedert
Ooereenk.
1918
1917
1918
1Jan. 19I8
tijdvak 1917
1918
1Jan. I9I8
tijdoak 1917

–

7.160
16.204
253.376
–
2.920 38.227
19.124
291.603
–
–
8.465
–
–
–
–
8.465
–
–
2.314
i
– –
–
2.314
– –
114.637.
–
4.590
80.134
4.590
194.771
–
–
30.600.
–
–
–

11.886
–
42.486

Tarwe………………
Rogge ……………..

–
–
12.399
–
–
27.269
–
39.668

Boekweit

………….
Mais

……………..

– –
8.322
t
–
–
7.560
.-
15.882

Gerst

……………..
Haver

……………..

Lijnkoek ……………
–
–
34.078′
–
–
27.985
–
62.063
Lijnzaad ……………

Tarwemeel ……..
….
–
.
756
19.988
–
6.068
3.051
–
6.824
23.039
Andere meelsoorten
–
.
19.716
–
–
4.286
–
24.002
–

AANVOEREN
in tons van
1000 K.G.
voor België.

Tarwe ……………..
8.409
378.603
420.026
–
– –
–
378.603 420.026
Male

…………….
90.191
28.629
–
–
–
90.191
28.629
5.174
13.738
– –
–
5.174
13.738
Tarwemeel …………
–
68.918
6.962
,
–

–
8.807
–
77.725
6.962
Rogge ……………..-

–
.
25.670
667
–
–
–
25.670
667
Gerst

……………..
Andere meelsoorten ….
–
43.254
–

‘
–
9.510
–
52.764
–

4 December 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1085

internationale regelingén weder eene meer belangrijke rol
zal worden toebedeeld dan hij gedurende de laatste oorlogs-
jaren heeft kunnen vervuilen. Nog steeds bestaat algemeene eenstemmigheid over den zeer grooten en alleszins voldoenden omvang der beschik-
bare hoeveelheden tarwe. Wanneer de geschatte behoef-
ten van Duitschland en de Oostenrijksehe landen worden
meegeteld, Rusland buiten beschouwing wordt gelaten en zelfs aangenomen wordt, dat Roemenië, Bulgarije, Servië
en Turkije eerder eenigen invoer zullen behoeven dan, zoo-
als van ouds, als uitvoerlaud optreden, zal voor 1918/1919
overvloedig tarwe aanwezig zijn in Noord- en Zuid-Amerika
en Australië. Er bestaat eenige kans, dat Britsch-Indië als
tarve-leverancier nauwelijks in aanmerking zal komen, om-
dat daar langdurige droogte den oogst in gevaar brengt.
Minder zekerheid schijnt te bestaan omtrent voldoende
beschikbare hoeveelheden veevoeder. Gedurende de oorlogs-
jaren is speciaal de verbouw van tarwe alom aangemoedigd,
doch voor voedergranen is dat nauwelijks het geval ge-
weest. Wel is in Argentinië veel mais aanwezig, terwijl ook
de Vereenigde Staten een bevredigenden oogst hebben en
ook over de havervoorraden niet te klagen valt, doch van
een overvloed als van tarwe is voor deze graansoorten geen
sprake. Groote tekorten aan veevoeder zullen aan te vullen
zijn, vooral in de Centrale rijken. Ook in Engeland echter
heeft men reeds langen tijd met groote schaarschte aan
veevoeder te worstelen gehad, evenals in de neutrale lan-
den. Voor voedergraan schijnt dus ook de misschien niet voldoende voorraad Voor eene internationale distributie-organisatie te pleiten.
De prijzen van mais en haver zijn aan de Noord-Amen-
kaansche markten in de afgeloopen week gestegen; klaar-
blijkelijk tengevolge van de verwachting van meerderen uit-
voer van veevoeder na den oorlog en van levendige vraag
naar veeteeltproducten. In Argentinië schijnt men nog geen
voldoende vermeerdering der uitvoermogelijkheid te ver-
wachten. Wel is reeds bericht, (lat 50.000 ton scheepsruimte
door de geallieerden is afgezonden ter belading met maIs
in Argentinië, doch in de afgeloopen week zijn de
prijzen van mais en ljnzaad er niet onbelangrijk ge-
daald. De tarweprijs bleef vrijwel onveranderd. Voor lijn-
zaad is de daling blijkbaar het gevolg van den goeden
stand van den Argentijnschen oogst en de verwachting, dat
de Vereenigde Staten met behulp van Canada in een groot
gedeelte hunner behoefte zullen kunnen voorzien.
Oogstberichten uit alle uitvoerlanden behalve Britsch-
Indië en ook uit West-Europa luiden gunstig.
N e d e r 1 a ii d. Sedert onze vorige berichten valt geen
nieuws te melden over de uitvoering der met betrekking
tot den graaninvoer van ons land reeds genomen en spoe-
dig te verwachten besluiten.

SUIKER.

Met het binnenhalen van den Bietoogst ondervindt men
in Duitschland nog steeds groote belemmering wegens
gebrek aan arbeidskrachten en trekvee. Slechts weinige
fabrieken. werken op volle kracht. Men verwacht daai-om
eene lange- campagne en dientengevolge achteruitgang van
het rendement. Nu geen suiker meer voor de oorlogs-
industrie (ontplofbare stoffen> benoodigd is zal voor de
binnenlandsche comsumptie in Duitschland gaandeweg meer
suiker disponibel komen. Uit Oostenrijk zijn geen nieuwe
berichten binnen gekomen betreffende den bietoogst.
Engeland publiceert cle volgende voorraden in de drie
voornaamste havens op 16 November gedurende de laatste
drie jaren:
1918 1917 1916
Londen …………..179.831

57.097

43.806 tous
Liverpool …………77.982

59.709

712.
Clyde…………….69.809

35.037

6.456

Totaal

327.522

151.843

50.974 tons

Willett & Gray maken de volgende ramingen bekend
van den Amerikaanschen oogst en vergeleken met de
opbrengst der voorafgaande drie jaren:
1918/19

1917/18

1916/17

1915/16
Cuba ……3.600.000 3.446.000 3.023.720 3.007.915 tons
Porto Rico

420.000 405.174 448.567 431.235
Hawii

550.000 510.000 575.510 529.895 .,
U.S. Biet..

635.000

682.867

734.577

779.756

Java meldt verdere afdoeningen van witte suiker tot
ongeveer
f
13,— oogst 1918 en verkoopen van Muscovados
tot prijzen van
f
11/8 tot f12,— oogst 1919. De afsche-
pingen gedurende October bedroegen 140.000 tons tegen
145.000 tons verleden jaar, waardoor de afschepingen sedert
begin Mei gebracht worden op 73.560 tons tegen 659.454 tons
in 1917.

KATOEN.

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sone,

Manchester, d.d..31 October 1918.

De positie van Arnerikaansche katoen, voor zoover dit
cle Liverpoolmarkt betreft, toont weinig verandering, hoe-wel prijzen voor October-levering iets vaster zijn. De laat-
ste stijging in Amerika heeft ook niet lang geduurd, daar
de opbrengst van den oogst door de afwezigheid van vorst
nogal schijnt mee te vallen, terwijl men tevens een afname
van het verbruik verwacht. Egyptische katoen is onver-
anderd, maar Oost-Indische is lager, niettegenstaande de
kleine voorraden.

De garenmarkt is zeer lusteloos met dalende prijzen.
Enkele Amerikaansche garens zijn ongeveer 3 d. per pond
gedaald, doch dit schijnen wel uitzonderingen te zijn. Spin-
ners zijn over het algemeen goed bezet en voelen er niet
veel voor lagere prijzen te accepteeren. Hier en daar hoort
men nog van spinnerijen, die eenige dagen stil staan wegens
gebrek aan ruwe katoen. Over het algemeen zijn voorraden
van garens wel wat grooter nu de weverijen een week stil
hebben gestaan, terwijl deze ook zoo weinig, mogelijk koopen.
Er is dan ook weinig vraag voor directe levering en op de
geheele markt gaat bijna niets om. Ook voor export vor-
den geen zaken gedaan, terwijl fabrikanten voor bundel-
garens nog voor maanden bezet zijn en dus liever de markt nog eens ‘afwachten. Egyptiche garens zijn zeer vast en de
fijnere nummers zijn zelfs nog in prijs gestegen.
De doekmarkt blijft vast doch kalm. Door de schaarschte
aan ruwe katoen is de productie de laatste maanden zeer
ingekrompen,. maar er zijn nu al vooruitzichten, dat men
spoedig weer vollen tijd zal kunnen werken. Exporteurs
plaatsen geen nieuwe orders en wachten voorloopig de ont
wikkeling der politieke omstandigheden af. Er is ook wei-
nig vraag van de groote markten in het Verre Oosten en de
enkele zaken, die nog tot stand komen, zijn voor Regeerings-
leveringen of voor de binnenlandsche behoefte. Fabrikanten
zijn over het algemeen goed bezet en niet genegen lang
vooruit te verkoopen..

Manchester, d.d. 7 November 1918

Amerikaansche katoen was bij de maandwisseling wat
ilauwer, doch prijzen hebben sedert weer iets gereageerd.
De markt is nu bepaald vaster, ook in verband met de betere
stemming op de Stock Exchange. Egyptische katoen wordt weinig gevraagd en prijzen zijn onveranderd.

De garen.markt is zeer lusteloos. Fabrikanten brengen
nog steeds geen orders en er gaat absoluut niets om. Spin-
uers voelen weinig lust om hun noteeringen te veilagen,
doch indien men werkelijk knopen wil, kan men wel goed. kooper slagen. Men klaagt zeer over de schaarschte van de
betere katoensoorten, waardoor het voor spinners moeilijk
is de kwaliteit van hun garens op peil te houden. Er wordt
nog al garen uit ouden voorraad aangeboden, waardoor de
markt gedrukt wordt en zijn prijzen van cops over het alge-
meen circa 3 d. per pond lager. In bundels is minder aan-
bod, doch Amerikaansche getwijnde garens zijn zeer flauw
en in sommige soorten zelfs 5
a
6 d. per pond lager. Zoo
lang de vraag naar garens niet beter wordt, zal men waar-
schijnlijk nog wel lagere prijzen moeten verwachten. Egyp-tische garens blijven vast, hoewel ook spinners daarvan wel
tot eenige concessies bereid zijn. De doekmarkt is zeer kalm en er gaat slechts weinig om,
(fear koopers algemeen lagere prijzen verwachten. Fabri-kanten zijn echter vrij vasthoudend, omdat zij in de tegen-
woordige onzekere omstandigheden liever niet vooruit ver-
knopen, vooral in verband met de verwachte loousverhoo-
gingen. De berichten uit Calcutta
alt
Shanghai wijzen op groote verkoopen uit de daar aanwezige voorraden, hoewel
er nog geen nieuwe orders voor deze markt komen. Daar
voorraden op de overzeesche markten over het algemeen
niet groot zijn, verwacht men toch wel meer vraag, zoodra
de politieke toestanden wat meer normaal zijn. Ook het
binnenland koopt slechts weinig, hoewel men daar spoedig
goederen voor het voorjaarsseizoen noodig zal hebben.

Liverpoolnoteeringen
Loc

.24 Oct.

j

7 Nov.
G. F. Sakellaridis……..29,40

2,40

29,40
F. No. 1 Oomra ……..18,25

17,75

17,90

Zilver.
en Oostersche koersen

24 Oct.

31 Oct.

7 Nov.
T. T. op Indië ………. . …

1/6

1/6

1/6
T. T. op Hongkong ……….

3/3$/
4

3/38/
4

3/38/
4

T.
T. op Shanghai ……….5/1’/a

5/1’i1

5j1i2

1086

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 December
1918

Noteeringen voor Loco-Katoen.

(Middling Uplands).

1
2Dac.18I25Nov.I8II6Nov.’I8I
3Dec.17I

New York voor
Middling

..
28,100)
29,75 c
29,900)
8)

30,55 c
20,15 c
New Orleans
voor Middling
28,75 c’)
29,75 c
29,75 c
8)

29,— c
19,88 c
Liverp. v. Good
Midd.Texas..
22,17 d
22,48 d
22,83 d
23,— d’)
12,21 d)

‘) 30 Nov. ’18 ) 16 Nov. ’18
8)
Good Middling Amer
4)
1 Dec.
’16 Middling Amer.

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen.)

1
Aug.’18

Overeenkomllge perioden
tot
29Nov.18

1917
1)

1916

Ontvangsten Gulf-Havens..I
1
,,

Atlant.Havenslj>
2140
2865
4013

Uitvoer naar Gr. BrittanniëI
t
)
1175
‘t

Vasteland.1′

1282

1

.»

1767
1

1018
Japan etc…
J
1

200

t
)
tot 30 November.

Voorraden
in
duizendtallen
29
Noo.

I8
1
30Nov. ’17
1

30Nov.

16

Amerik. havens ……….
1407 1173
1497
Binnenland …………..
1270
1042
1266
7

.

144,
NewYork

…………….
New Orleans

.

444
Liverpool

……………
266
1)
712

‘) 30 November ’18.

RUBER.

De stemming was in de afgeloopen week eerst wat flauwêr,
maar de laatste dagen vast. De prijzen toonden kleihe
schommelingen, maar sluiten toch ongeveer als vorige week.

einde voorafgaande wek
Prima Crpe loco/Dec…..2/5

……………. 2/5.
Jan./Juni . .
2/48/
4

…………….
2/5
smoked Sheets 1 d. minder.

1 d. minder.
Hard cure line Para …… 2/10’/2

…………….2/10
1
/8

HUIDEN.

Bericht van de fit-ma Grisar & Co.:

–

Sinds ons laatste marktbericht is er in de wereld vl
veranderd, doordien de wapenstilstand gesloten en de vrede
spoedig in ‘t zicht is. Een en ander is van beduidenden in-
vloed op de huiden- en looistoffenmarkt. Wel zal voorloopig
de regeling nog in handen der geassocieerden zijn, maar
daar wij de overtuiging hebben, dat het ,,Agreement” te
Londen met Nederland geregeld is, zullen in ons land spoe-
dig de vereischte looimiddelen zijn, zoodat wederom gere-geld gewerkt zal kunnen worden.
De buitenlandsche
huidenmarkt
is overal vast en zijn
verkdopers zeer gereserveerd. Vermoedelijk zullen er voor-
loopig geen beduidende partijen exotische huiden aan de
markt komen, doch de kans is groot, dat in afzienbaren
tijd, de huiden door Holland gekocht en betaald, in New York,
spoedig verscheept zullen worden.
In lands c h e hit ide n zonder nieuwe gezichtspunten.
De Hollandsche huiden aan maximumprijzen zijn in ‘t alge-meen de goedkoopste van de geheele wereld, zoodat die ge-
regeld opgeruimd worden en in handen der Nederlandsche
lederfabrikanten komen.
Kalfs vellen met meer vraag voor ‘t buitenland, doch
worden hoogere prijzen niet ingewilligd. De Nederlandsche
fabrikanten koopen slechts kleine partijen.
Paardehuiden. Daar van Regeeririgswege opdracht’ is
gegeven tot het slachten van 35.000 paarden, zullen de
huiden, daarvan afkomstig, grif afname vinden. Het ieder
daarvan is hier meer gewild dan het leder van kalfsvelien.
Looistoffen worden voldoende aangeboden, doch uit-
sluitend af plaats van herkomst met directe betaling, kosten
van opslag, enz. voor rekening van koopers. Quebracio
extract zeer vast.
Rotterdam, 30 November 1918.

PETROLEUM.

(Ontleend aan den ,,Petroleum Review”
van 25 October, 2, 9, en 16 November 1918).

Londen. De prijzen voor geraffineerde petroleum bleven

gedurende de laatste vier weken op hetzelfde niveau ge-
handhaafd, n.l.:

Water White . . . . 1 s. 11
1
/4
d per gallon.
Standard White. . 1 s. 10
1/4
d. ,,

,,

Deze prijzen moeten voor Schotland en Ierland met
1 d. per gallon worden verhoogd.

Tot 8 November waren de prijzen voor sxneerolie:

American pale …………£ 38-47
American red …………..£ 41-48
American filtered cyl. …… £ 53-68
American dark cylinder …. £ 40 – 46

Door het dalen der assurantie-premies zijn deze prijzen
in de week van 8 op 15 November met 10 s. achteruitgegaan.

De prijzen voor benzine hebben geen verandering onder-
gaan. No. 2

………………….3s. 8d.
No.3

…………………. 3s.7d.
Deze prijzen dienen voor Schotland en Ierland met
1 d. per gallon verhoogd te worden. Naar alle waarschijn-
lijkheid zal in deze noteering voor het volgend jaar wel
geen verandering komen.
De bepalingen voor den terpent:ijnhandel hebben geen verandering ondergaan, zoodat consenthouders verplicht
zijn hun behoeften voor de helft met Amerikaansche en
voor de helft met Fransche terpentijn te dekken. De prijs
bedraagt £105 per ton ,,ex wharf” Londen.

De prijs voor stookolie is £ 14 per ton ,,ex wharf’
gebleven.

Er worden lagere prijzen voor paraffine verwacht, die
echter tot dusverre niet verwezenlijkt zijn. De loopende
prijzen varieeren naar gelang van het smeltpunt van
10
1
/2
d.— 1 s. per lb.

Live r pool. Amerikaansche lampolie gaat tegen] s.11
‘Iz
d.
per gallon.
De prijs voor benzine bedraagt 3 s. 8 d. voor den
kleinhandel.
S. Ban ner & Co. rapporteeren: ,,XXX White Spirit” gaat
tegen 3 s. per gallon, verhandeld in partijen van 1 ton.
Voor levering naar Schotland en Ierland wordt deze prijs
respectievelijk met 1 d. en 2 d. per gallon verhoogd.

Bakoe, 5 November.
Er is voortdurend een vaste vraag naar ruwe olie, tegen
de prijzen, vastgesteld door de Regeering, n.l. 96 kopeken
per poed, zoowel voor ruwe Bakoe- als Grosny-olie.

New York.
Geraffineerd, in kisten …. 18,75 c. per gallon.
Standard White,in vaten.. 15,50
Pennsylvanian Crude …. $4,— per vat.

P h i 1 adel p h i a.
Standard ‘White ……..15,50 c. per gallon.

METALEN.

Loco-Noteeringen te Londen:

Dak
Ijzer
Clec,.
No. 3

t-
OPC7
lan ar
Tin
Lood
Zink

2 Dec.

1918..
nom.
122.-/-
275.-/-
40.10/-
52.-/-
25 Nov. 1918.
.
nom.
122.-1- 295.-1-
40.110-
52.-/-
30 Nov. 1917..
nom.
110.5/-
291.2/6
30.-/-
52.-1-
1 Dec.

1916..
nom.
151.101-
190.5/-
30.101-
59.10/-
20Juli

1914..
51/4
61.-1-
145.151-
19.-1-
21.10/-

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.

30 November 1918. De maximum kolenvrachten van Enge-
land naar Frankrijk werden 10/- a 151- per ton verlaagd.
Vrachten voor lading naar Europa bleven onveranderd.
De scheepvaart van Nederland op Skandinavië werd stop-
gezet wegens gebrek aan bunkerkolen.

GRAAN.

Dato
Petro-
grad
Londen/
R’dam

Odema
Rotte,-
dam

All. Ku,t
Ver. Stalen
San l2orcnzo

Rotte,-
Bri,tol
Rotte,-
Enge-
dam
Kanaal
dam
land

25/30 Nov.

191$
–
–
–
501-
–
225/-
18/23

,,

181$
–
–
–
501-
–
225/-
26 N.11 Dec. 1917
–
–
–
40/-
–
1451-
27 N.12 Dec. 1916
–
–
f14,—
221-
f85,-
1201-
Juli

1914 11 d.
7/3
1/111/4
1/11i/4
121- 121-

4 December 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1087.

KOLEN.

Cardiff

1 Ooiik. Engeland

Data

La
1
Roiter- ‘Goiben-
i

Bar-

Port

Plato
1
deaux

Gcnua

Soja’

p,,,,_,

‘am
1
borg

25/30 Nov. 1918
54/-
–
–
70/-
f
15
Kr.52
7

18/23

,,

1918
69/-
101/3
2001-
851-
,,

15
55.-
26 N.11 D. 1917
69/-
101/3
200/-
1251-
,,32.50
,,

192
g
‘
27 N./2 D. 1916
34/-
59/6
80/-
53/9
,, 7,-
,,

31
IV
Juli 1914
fr. 7,-
7/-
7/3
14/6
3/2
4/-

Graan Petrograd per quarter van
496
163. zwaar, Odesia per (inil. 1′ er. Staten per quarter van
480
163. zwaar.
Overige notecringen per ton San 1015
K.G.

INKLARINGEN.

NIEUWE WATERWEG.

November 1918
November 1917
Landen van
Aantal
schepen
N.R.T.
Aantal

schepen
N.R.T.
herkomst

Binnen!, havens
10
394
14
2.532
Groot-Brittannië
69
72.647
51
36.199
Noorwegen ..
9
3.878
4
622
22
9.992
14
6.292
Denemarken. ..
1
53
–
–
Zweden ……….

België
13
39.022
–
–
Frankrijk
19
9.749
–
–
Senegal, Dakar.

– –
1
543
Vereen. Staten
32
64.762
20

.
49.540

Totaal ….
175
200.497
104
95.728
Periode
1 Jan.-30 Nov.
991
944.511
1.474
1.248.013′

Nationaliteit.

Nederlanclsche
66
31.037
51
26.843
Britsche
55
62,391
32
18.981
12
36.952
–
–
16.317
7
13.538
Noorsche

…….8
20.860
11
28.409
Belgische …….9
.

7
437
–

Duitsche

……..

Zweedsehe……
25.530
2
6.342
2
1.017
– –

Fransche

…….4

Vereen.Statèn..

..

–
–
1
1.615

Deensche ……..

1 Portug. 1 Hong.
2
5.956
– –

175
200.497
1

104
95.728
Totaal
.. . .
1)
1913,
10.555 schepen met 12.887.792 N. R. T.

(Dirkzwager’s Scheepsagentuur.)

TE IJMUIDEN.

November 1918
Landen van

November 1917

herkomst
Aantal

N.R.T.
schepen
Aantal

N.R.T.
sche pen

Binnen!, havens
5
2.898
7
2.769
Groot-Brittannië
4
1.500
16
8.058
Noorwegen

….
10
4.365
5
2.142
Zweden
10
6.922
8
3.293
Denemarken
2
575
2
221
Nederl.W.. Indië- Ned.-Antillen
–
–
1
1.565
Brazilië
1
4.608
–
–

Totaal

.,.
32
20.868
39
18.048
Periode
1jan.-30 Nov.
220
122.004
514
411.943
9

Nationaliteit.

Nederlancische
32
20.868
38
.
17.565
Noorsche
–
–
1
483

Totaal ….
32
20.868
11
39
18.048

‘)
1913, 2294 schepen met 2.590.406 N. R. T.

(Halverhout & Zwart’s Scheepsagentuur.)

RIJN VAART.

Week van 25 November tot 2 December 1918.

In de afgeloopen week werd
zdo
goed als alle te Rotter-
dam beschikbare scheepsruimte aangenomen in daghuur om
krijgsgevangenen te halen in Emmerik en te vervoeren
naar Rottèrdam, Antwerpen of Sas van Gent. Verder had-
den geen bev.rachtingen plaats.
In de Ruhrhavens werd de beschikbare scheepsruimte
grif aangenomen, niettegenstaande de beladingen door de
in de kolenmijnen, plaats gehad hebbende stakingen en het
gebrek aan spoorwagens zeer slecht vooruitgaan. De vracht
naar Mannheim bedroeg Mk 4,-/Mk 4,75 per ton, terwijl het sleeploon van Duisburg naar Mannheim 22/24 pf per
Centner bedroeg.
De waterstand was op het laatst der vorige week steeds
vallende en stond aan het eind der week Meter 1,- Cauber
Pegel. Hierdoor kon de vaart naar Mannheim uitsluitend
door raderbooten worden uitgevoerd, terwijl zeer vlot gaande
sehroefbooten sleohts tot St. Goar konden sleepen. De vaart
wordt verder zeer bemoeilijkt door de verschillende schip-
bruggen, die over den Rijn geslagen zijn, welke op enkele
plaatsen slechts 1 tot 2 uur per dag zijn geopend. Verder
is de vaart van Mannheim naar Strassburg gestremd.

ADVERTENTIËN

De N.V. Nederlandsche Huistelefoon-Madschappli

ROTTERDAM

‘s-GRAVENHAGE

GRONINGEN

Telefoon 3600

Telefoon H 280, 300

Telefoon 1555

AMSTERDAM

, LEEUWARDEN

Telefoon N 5580

levert uit voorraad
TELEFOON-, SCHEL-, ELECTR. KLOK-INSTALLATIES,
etc,,

in huur en koop.

Herstelt en onderhoudt o n d er g a r anti e ook alle niet door haar uitgevoerde installaties.

PROSPECTUS’ GRATIS.

NEDERLANDSCHE GRONDBRIEFBANK

HEERENGLkCHT 495, AMSTERDAM

5

pCt. Obligatiën (Grondbrieven)

Gecertificeerd d.or de Centrale Truit-Compagnio

Verkrijgbaar in etukken van t
2500,-,
f
1000,-,
t
500,-
en
f100,.-
op
elk goed effectenkantoor

Nijgh & Van Ditmar’s

Uitgevers-Maatschappij

Wijnhaven 111-113
–
Rotterdam

Telefoon
7841-7842-7843-7861

Belast zich met ‘t ved’orgen van uit-

gaven en tijdschriften op elk gebied

1088

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 December 1918

NED’ERLANDSCH INDISCHE HANDELSBANK

AMSTERDAM

BATAVIA

‘s-GRAVENHAGE

AMPENAN, BANDOENG, CHERIBON HONGKONG, INDRAMAJOE,
MEDAN, MENADO, PEKALONGAN, PROBOLINGGO, SEMARANG,

SINGAPORE, SOERABAYA, TEGAL,
TJILATJAP,
WELTEVREDEN.

Kapitaal 135.000.000,—

Reservèn
/
17.400.000,-

GRONINGSCHE CREDIET.

EN HANDELSBANK

GRONINGEN, APELDOORN, APPINGEDAM, ASSEN EN VEENDAM

Kapitaal / 5.000.000,-

Geplaatst en volgestort f2.000.000,-

R.serves ruim
……
f 387.000,-

VERSCHAFT BEDRIJFSKAPITAAL AAN
LANDBOUW, HANDEL EN NIJVERHEID

INCASSO
–
DEPOSITO
–
SAFE DEPOSIT

Algemeene
N880he
Hypotheekbank

LEEUWARDEN

Kapitaal /1.000.000,—

Reserves
/ 147.573,-

KONINKLIJKE

HOLLANDSCHE

LLOYD

AMSTERDAM

Geregelde Passagiers- en

• T
rac
htdi
ens
t met ?iieuwe,

moderne post-stoomschepen

TUSSCHEN

AMSTERDAM

ZUID-AMERIKA

VIA

OORUA, VIGO, LISSABON, LAS PALMAS.

Eerstvolgende afvaart (behoudens.

onvoorziene omstandigheden):

S.S. ,,FRISIA”,

11 DECEMBER a.s.

Uitstaand bedrag Pandbrieven ruim

/9.000.000,-

5%
‘
PANDBRIEVENaI00%

VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ

,,GEL.RIA”

ROTTERDAM

Maatschappelijk Kapitâal
f
2.500.000,-

waarvan geplaatst
f
500.000,-

TRANSPORT- en

BRAND VERZEKERING

DIREKTIE:

C. TH. DAAMS

H. G. SCHUDDEBEURS

Kantoor WIJNHAVEN 103

Telefoon No. 13883 .Telegr..Adres: ,,VERMAAGEL”

PRACTISCH EFFECTENBOEK

Prijs
f
1,25

Verkrijgbaar bil den Boekhandel en bij NIJGH & VAN DITMARS UITG.-MlJ,
Rotterdam

jnternattonale”

—
woor B ank

3ahcthcn wa1tirl,or

to
GTontn3n.

j

3%ranbrtevn

TOT DEN

KOE.RS VAN /
f

‘

Accountantskantoor

James Polak

(Lid Ned. Acc. Verg.)

POSTHOORNSTEEG 7B

ROTTERDAM.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

HEEMAF

Telefoon Nos. 54, 82 en 119

ELECTRISCHE

APPARATEN EN

INSTRUMENTEN

HENGELO

Telegram-Adres: HEEMAF-HENGELO

ELECTRO-

MOTOREN EN

GENERATOREN

COMPLETE ELECTRISC1
–
IE INSTALLATIES

N.V. VAN DER LELTS TOUWFABRIEKEN

ROTI’ERDAM., ,

AMSTERDAM,

GRONINGEN,
Boompjes 93.

Prins Hendrikkade 16/7.

Der–A-_
Brug.
Telefoon: 3277 en 3296.

Telefoon: 7415 N.

Telefoon:
1035.

Telegr.-adr.: Vanderlely. Tel.-adr.: Vanderlely-touw. Telegr.-adr.: Vanderlely.

FABRIEKEN TE MAASSLUIS.

SCHEEPSTROSSEN in alle soorten en afmetingen.

VISSCH ERIJTOUWWERK.

Geteerd en ongeteerd Manila-, Sisal-, Nieuw-Zeeland-,

Bombay- en Russisch henneptouw.

Cocostouw.

TRANSMISSIESNAREN met en zonder ,reguleerbare

koppelingen.

STAALDRAADTOUW voor Scheepsgebruik, Liften,

Mijnen. en HiJschwerktuigen. lizerwanten Hercules.

ALLE SOORTEN PAK- EN BINDTOUW

MAATSCHAPPIJ

voor

Schoeps- eu Werktuigbollw

,,FIJENOORD”

ROTTERDAM

Kruisers – Torpedobooten

Onderzeebooten

Mailstoomschepen

Vrachtstoomschepen

Baggermateriaal

Machine-installaties

tot 65000 P.K.

Scheeps-Zoelly-Turbines

Machines en apparaten voor

Suikerfabrieken, enz.

The Standard Bank

of South Africa, Ltd

ROTTERDAM
– 15 COOLSINGEL

–

TeIegr.-Ade.: Africorum

(HOOFDKANTOOR: 10 CLEMENTS LANE, LONDON, E.C. 4)

–

F1.12,—=1.
MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL.
F1. 74.329.200,-

GESTORT KAPITAAL …….. F1. 18.581300,-

RESERVEFONDS …………F1.
24.000.000,-

NIET GESTORT KAPITAAL….
F1. 55.746.900,-

F1. 98.329.200,-

Meer dan 250 Kantoren

Behandeling van

Vertegenwoordigers en
in Zuid-Afrika

Correspondenten
en elders.

alle Bankzaken.

over de geheele Wereld.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

HOLLANDSCHE BANK VOOR ZUID-AMERIKA

AMSTERDAM

BUENOS AIRES

RIO DE JANEIRO

SANTOS

KAPITAAL
f
14.000.000,—

RESERVE
f
2.100.000,-

ALLE BANKZAKEN OP ZUID-AMERIKA

VERLEENT BEMIDDELING TOT HET AANKNOOPEN VAN HANDELSRELATIES IN

ARGENTINIË EN
BRAZILIË

DE GRONINGER BANK
Nederlan&he GiSt-

Groningen, Winschoten, Stadskanaal, Wildervank,
en Sp 1 r itu sfa br lek

Veendan,, Sappemeer, Deifziji, Emmen, Hooge-
DELFT
veen

en

Ter Apel
(Firma TIMMERMAN E SASSEN)

Kapitaal /6.000.000,— Geplaatsten gestort /4440.000,-
ARTIKELEN

Reserves
/
430.501,04

Gist

Brandspiritus

VERRICHT
ALLE BANKZAKEN
Zuivere spiritus

Foezelolie

Belast
zich met het incasseeren van
wissels op binnen-
Amyl-alcohol

en buitenland
Aether Sulfuricus

Narcose

ther

ONTVANG
–
EN
BETAALKAS

NIEUWE DOELENSTRAAT
20-22

AMSTERDAM
Kurken en

KAPITAAL
EN RESEaVEN f5.500.000,—
Gedroogde Spoeling

DEposITo’s VOOR
i
JAAR FIXE

.
PCT.

GELDEN OP DEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN
NA
AFLOOP VAN MET
JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP

NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE POST STILZWIJGEND VOOR
Wester-SnikeiTaffinaderl

GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.

DE
RENTE KAN
NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER HALF JAAR
AMSTERDAM
OF
PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.

GROOTSTE RAFFINADERIJ

GEBROEDERS SCHEUER

iN NEDERLAND

Asuradeurs en Assurantiebezorgers
Levert de mooiste Suiker,

omdat haar zuiverungsver
–
Expediteurs en Cargadoors
mogen het grootst is.

AMSTERDAM EN ROTTERDAM
Producert behalve alle
–
8uiker
en

Verzekering van Koopmansgoederen tegen
Cri8tallen,

groote

en kleine,

KlontjeB

transport

molest

brand en diefstal tegen
(Cubea), TheeklontjeB, Cru8hed (brokken)
Tabletten, Brooden, Poeder8utker, fyne
concurreerende premlen.
Buiker8 voor Vruchten gebruik, enz. enz.

Pletterij, voorheen L.
I.
Enthoven
&
Cie
–
Delft

Wissels, Veerwissels, Goederenwagons, Draaischijven,

Bruggen, Kappen en Gebouwen, Tanks, Aanlegsteigers.

ZWAAR
EN
LICHT
SMEEDWERK
EN
PERSWERK.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

W
.,
H. MULLER & Co.

REEDERS EN KOOPLIEDEN

HOÔFDKANTOOR:
‘sGRAVENHAGE

HOLLAND-AMERIKA L1JN

GEREGELDE AFVAARTEN TUSSCHEN

ROTTERDAM en NEW YORK, BOSTON, PHILADELPHIA,

BALTIMORE, NEWPORT NEWS, NORFOLK, SAVANNAH,

NEW ORLEANS, CUBA, MEXICO en NEW YORK—JAVA.

Voor inlichtingen wende men zich tot de

HOLLAND-AMERIKA LIJN, WILHELMINAKADE, ROTTERDAM
Scheepvaart- en Steenkolen-Maatschappij – Rotterdam

Filialen: AMSTERDAM – IJMUIDEN – LEEUWARDEN – HARLINGEN

ENGELSCHE STEENKOLEN

GEREGELDE
LIJNEN
VICE-VERSA:

ROTTERDAM – LONDON; ROTTERDAM – HULL/GOOLE; ROTTERDAM – NEW CASTLE;

ROTTERDAM – LEITH

VAN RIJN & C21

D
S. STOKYIS & ZONEN Ltd – ROTTERDAM
UTRECHT – POSTBUS 40 ”

EENIGE FABRIKANTEN
VAN DE UTRECHTSCIIE

FIJNE TAFELMOSTERD

P. Cbs & Leeffibruggen

LEIDEN
Opgericht 1 Mei 1766

Tel. Intercomm. 370

Telegr.-Adres: CLOS
Sajetten en Wollen

Garens voor Hand-

en Machinebreien

WESTZEEDIJK 594

tit
r
•ii’iî

iitrfJ’

–

,

t

ii

£
1

Groote voorraden van artikelen op industriëel gebied

ROTTERDAM

WEISE
(.X
CO,
AMSTERDAM

Import van en Handel in

OVERZEESCHE PRODUCTEN

speciaal
RUBBER, GUTTA-PERCHA en BALATA

4 DECEMBER 1918

3E/AARGANG No. 153

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

LflO 1616

NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP

BLAAUWHOEDENVEEM
–
VRIESSE VEEM

AMSTERDAM

ROTTERDAM

ANTWERPEN

EXPEDITEURS

MAATSCHAPPELIJK

RESERVE-

KAPITAAL:

FONDSEN:

f
10.000.000,—

f
1.639.297,151

EXPEDITIE

RUBBER-

IN-
EN
UITKLARING

ETABLISSEMENT

ASSURANTIE

KINA – ETABLISSEMENT

PAKHUIS EN SILO.GEBOUW .,ST.
iJOB”.
ROTTEDAM

BEÊEDIGDE WEGERS EN METERS

BEWARING VAN KOOPMANSGOEDEREN TEGEN UITGIFTE
VAN

,,CEDULLEN
AAN
TOONDER”

WELKE LEVERBAAR EN BELEENBAAR ZIJN

MODERNE KOEL- EN VRIESZNRICHTINGEN
TE AMSTERDAM EN ROTTERDAM VOOR EET OP LAGE
TEMPERATUREN BEWAREN VAN AAN SPOEDIG BEDERF ONDERHEVIGE LEVENSMIDDELEN EN HANDELSWAREN.

CORRESPONDENTEN:

TE LONDEN: BRITISH BLAAUWHOEDENVEEM, LTD., 1 MINCING LANE, E.C.

BIJKANTOOR TE LIVERPOOL.

IN NED. INDIË: ,,HET INDISCHE VEEM” EN ,,DE SCHEEPSAGENTUUR”, BATAVIA, ENZ.

DIRKZWAGER’s SCHEEPSAGENTUUR

MAASSLUJS EN HOEK VAN HOLLAND

Belasten zich met het rapporteeren van schepen en het

behandelen van scheepszaken op den Nieuwen Waterweg

NIEUWE BERGING-MAATSCHAPPIJ

MAASSLUIS

Contracteeren voor het bergen van gezonken schepen en

ladingen, op de rivieren en buitengaats; belasten zich met

het instellen van duikeronderzoek, enz. enz.

DE SPAARNE-BANK

HAARLEM

Gestort Kapitaal en Reserves
f
1.184.000,-

REKENING-COURANT, CREDIETEN, INCASSEERINGEN, ASSURANTIËN,

WISSELS, EFFECTEN, COUPONS, PROLONGATIËN, DEPOSITO’S, ENZ.

1
-‘

K E TEL MAKER IJ

CORNWALL

LANCASHIRE

SOUILLEUR- KETELS

BABCOOK
&
WILCOX

WATERPIJPKETELS

MAcurnIABRItN6rJ-Q

ROTTERDAM, Zuidbiaak 56

1

& C o
,
s B A N K

Kneuterdjjk 13

KAPITAAL f 10.000.000,— VOLGESTORT

D. F. REUCHLIN, S. S. BOSMAN
JR.
Directie: P.
J.
VAN OMMEREN, Jhr.

Raad van Commissarissen: Mr.
J.
A. LOEFF,J. RIJ PPERDA WIERDSMA, A. C. MEES en Mr. A.
J.
MARX

NIJGE & VAN DITMAR’S BOEK. EN HANDELSDRUKKERIJ. ROTTERDAM