4 SEPTEMBER 1918
Ec
,
onomisch
ow
Statististh e
•
Berichten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL NIJVERHEID. FINANCÊN
EN VERKEER
3EJAARGANG
–
WOENSDAG 4 SEPTEMBER 1918
No. 140
Stooinvaart-lYlaatschappij
N.V. Furness’ Scheepvaart-
R 0 T TER D A NS C
HE
NEDERLAND
en Agentuur lYlaatschappij
BANKVEREENIGING
AMSTERDAM.
ROTTERDAM —AMSTERDAM
•
Rotterdam’
‘s-Gravenhage
Telegram.Adres: ,,FURNESS”
Boompjes
Mauritskade
St ooinvaart-Maatschappij
Telefoon Nos. ROTTERDAM
,,.
AMSTERDAM N
5866,
N
1267
Delfshaven
–
Bezuidenhout
ROTTERDAMSCHE LLOYD
Feijenoord
Kneuterdijk
Reeders,
:
Cargadoors, Expediteurs, Kolen-
Glashaven
Naaidwijk
ROTTERDAM.
handelaren, Stuwadoors, Assuradeurs etc.
Schiedam
Rijswijk
Vlaardingen
Scheveningen
TIJDELIJKE MAILDIENS T
Speciale afdeeling voor liet bevrachten
Amsterdam
JAVA—SAN FRANCISCO vice versa
via
van scheepsladingen per stoomende en
Rokin
Zaandam
Singapore, Hongkong, Manilla, Nagasaki
zeilende ruimte.
KAPITAAL
EN
RESERVEN
en Honolulu.
AAN- EN VERKOOP VAN SCHEPEN
/
66.000.000
9
–
VRACHTBOOTENDIENST
GEREGELDE LIJNEN VAN EN NAAR:
van
Java
naar
San Francisco
Vice versa,
in
vereeniging met de Java-China-Japan Lijn.
BALTIMORE (Hol;. Amer. Lijn) elke
10/14
dagen
CAROIFF (en Birmingham District) wekelijks
*MIDDLESBROUGH
NAT 10 N AL E
JAVA—NEW YORK LIJN.
…..eiken Zaterdag
STOCKTON ON TEES
. . • .
eiken Zaterdag
SUNDERLAN
0
…….eiken Zaterdag
BANKVERE E Nl GING
ALEXANDRIE
.
…
….
elke 2/3 weken
Geregelde vrachtbootendienst van
NewYork
CANADA (via Londen)
.
.
•
elke
10
dagen
Hoofddirectie en Centrale
naar
Nederlandsch-Indië
vice versa, via
AUSTRALIE (via Londen) ..
elke
14
dagen
ZUl
D-AM ERI KA (via Antwerpen) elke 2/3weken
Administratie te Utrecht
het. Panama-Kanaal,
in
samenwerking
met andere Maatchappijen.
MAROKKO (via Antwerpen).
elke
14
dagen
CUBA (via Liverpooi).
.
.
.
elke
10
dagen
Alkriiaar, Almelo, Alphen a. d.R., Amers-
Doorarachten naar en van alle deelan der wereld.
LeverIng van Engelsche Stoomkolen en
Gaskolen.
foort, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Barne-
veld, Bodegraven, Borculo, Boskoop, Den
JAVA—BENGALEN LIJN.
Diensten tijdens den
oorlog
gestaakt.
Burg (Texel), Coevorden, Culemborg, Delft,
Geregelde dienst van
Neder/andscl;-Indië
Deventer, Doetinchem, Dokkum, Dordrecht,
naar
Rangoon
en
Calcufla
Vice versa.
Drachten, Ede, Emmen, Franeker, Gelder-
_____________________________________
malsen, Goes, Gorinchem, Gouda, Groenlo,
Groningen, Haarlem, Harlingen, Heeren-
De N.Y. Hypothecaire Credietbank
Veen, Den Helder, Hengelo (0.), Hooge-
Veen, Hoogezand, Hulst, Katwijk, Leeuwir-
Anna Paulownastraat 113
den, Leiden, Lochem, Meppel, Middelburg
‘s-GRAVENHAGE
Nijmegen, Oostburg, Purinerend, Schagen,
verstrekt credieten onder hypothecair ver-
band.
Geeft uit 5
0
/o voor hoofdsom en
rente verzekerde schuldbrieven in coupures
Nationct Ie
Schoonhoven,
Sliedrecht,
Sneek,
Stads-
kanaal, Terneuzen, Tholen, Tiel, Uithoorn,
Utrecht, Veendam, Veenendaal, Vlissingen,
Wildervank,
Woerden,
Ijmuiden,
Zeist,
van fl000,—,
f
500,— en fl00,—.
Zierikzee, Zutfen, Zwijndrecht.
De Directie,
Mr. J. J.
BERGSMA.
C. PLOKHOOY.
Levensverzekering-Bank
KAPITAAL
EN
RESERVEN
/
7.200.000
11
`-
F.
&
W. V’.A.N DAJVE
De aandacht wordt gevestigd op de afgifte
OPERICHT 1863
Binnenlandache
Credietbrieven,
van
waardoor in ruim 80 plaatsen in Nederland
Makelaars in Assurantiën
.
gelden franco kunnen worden opgenomen.
Wijnhaven 63
–
Rôtterdam
TE
ZUID-NEDERLANDSCHE
belasten zich met het
,
HANDELSBANK
plaatsen van
R 0 T T E R D A M
Kapitaal f3.000.000,-
alle Assurantiën,
.
EINDHOVEN – TILBURG – ‘s-HERTOGENBOSCH
onverschillig van wel-
BREDA – MAASTRICHT – SITTARD – VENLO
ken aard, geene
uit-
–
Belast zich met
gezonderd.-
–
de behandeling van alle bankzaken
SAFE DEPOSIT
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
Rotterdamsche Scheepshypotheekbank
/
Commissarissen Mr. J. B. VAN BERCKEL, Directeur der ‘s-Gravenhaagsche Crediet-Vereeniging en
Deposito-Kas; D. G. VAN BEUNINGEN, Directeur der Steenkolen-Handeisvereeniging; Mr. J. COERT,
Advocaat; Z. W. C. DEKKERS, Lid der
firma
Erhardt & Dekkers; Mr. TH. A. FRUIN, Advocaat;
0
J. VAN
DER GIESSEN, Directeur der N.V. C. van der Giessen & Zonen’s Scheepswerven; A. GLEICHMAN, Lid
der firma M. van ‘Marie; J. B. A. JONCKHEER, Directeur der Stoomvaart-Maatschappij ,,Nederiand”;
Mr. K. P. VAN DER MANDELE, Directeur der Rotterdamsche Bankvereeniging; J. MEES Mzn., Lid der firma Bonn & Mees;
PHS.
VAN OMMEREN Jr., Lid der firma Phs. van Ommeren; J. RYPPERDA WIERDSMA, Directeur der Holland-
Amerika-Lijn, te Rotterdam.
Raad van Toezicht.
Directeur: Mr. W. C. MEES.
Uitgifte van 5 pCt. PANDBRIE VEN
NEDERLANDSCHE HANDELMAATSCHAPPIJ
GESTORT KAPITAAL
f
70.000000,—
STATUTAIRE RESERVE
f
12.760.286,-
Hoofdkalltoor: AMSTERDAM – Agoutsohappen te ROTTERDAM en ‘s-GRAYENHAGE.
Vestigingen in de voornaamste plaat8en van
NEDERLANDSCH-INDIÉ,
in de STRAITS-SETTLEMENTS, in BRITSCH-INDIE en in CHINA.
In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten,
Incasseeringen en Financieeringen, Schriftelijke of Telegraflsche Credieten,
Reiscredietbrieven, Deposito’s, Rekeningen-Courant,
Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken.
8
2
41
1
1
@Jn/ &ssocta
*
be
*
er/,4’eirm
4
9omper/z l8cV,’
8fl
18&.
Reeders en Cargadoors
GEBR.VAN
UDEN
Bevrachtingsagenten
–
Expediteurs
KOOP
en
VERKOOP VAN SCHEPEN
ROTTERDAM – AMSTERDAM – ZAANDAM
Telegram-Adres: ,,VANUDEN”
R. MEES & ZOONEN
ANNO 1720
BANKIERS
ASSURANTIE-MAKELAARS
SCHIEDAM –
ROTTERDAM
– VLAARDINGEN
ROTTERDAM – AMSTERDAM
Behandeling van alle Bankzaken
Bezorging van alle Assurantiën
4 SEPTEMBER 1918
AUTLURSRECHT VOORBEJ-IOUDEN
Ecoqpmisch-Statistisché
Berichten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VqoR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
3E JAARCANG
WOENSDAG 4 SEPTEMBER 1918
No. 140
II
INHOUD
BIz.
UITSTEL VAN WISSELS
door v.
L…………………..
778
De Rubber-Crisis. Productiebeperking tegenover ëonsumptie-
beperking door
P. J.
van Beest
.
…………………
780
De Economische wederopbouw van België door Al.
1’…..
781
Peru’s werkelijke en mogelijke productie door
J.
M. Pion te
Féb
urc ………………..
………………….
784
Ricardo en Prof. Verrijn Stuart door
(r.
3!. Boissevain
.
785
Een tegenstelling
…………………………….785
AANTEEKENINGEN: –
Spanje gedurende den oorlog …………………..785
Industrie en banken in Italië …………………..786
Financieele belangen bij de rubbercultuur in Neder-
landsch-Indië ……………………………787
OVERZICHT VAN TIJDSCHRISTEN ………………….
787 RECEERINGSMAATREGELEN OP HANDELSCERIED
…………
787
MAANDCIJFERS:
Emissies………………………………….788
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
……………
789-796
Geldkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkôersen.
Goederenhandel.
Bankstaten.
.
.
Verkeerswezen.
INSTITUUT
VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
Algemeen Secreta
‘
ris: Mr G. W. J.
Bruine.
WEEKBLAD ECONOMIBCH-$TA,TISTISCUE BERICHTEN
Secretaris-Redacteur: G. E. Huffnagei.
Secretariaat: Pieter de Hooghweg 1, Rotterdam.
Aangeteekende stukken:
Bijkantoor
Ruige Plaatweg 87.
Telef. Nr. 3000. Tele gr.adres: Economisch Instituut. Postcheque en girorekening Rotterdam No. 8408.
Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p. in Nederland f 1e,—. Buitenland en Koloniën f 14,-per jaar.
Losse
nummers
30 cents
Leden en donateurs van het
Instituut ontvangen
het
weekblad gratis.
De verdere publicaties van het. Instituut uitgaande
ontvangen
de abonné’s, leden en donateurs kosteloos, voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.
Advertentiën f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-ment volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.
2 SEPTEMBER 1918.
In verband met de maandswisseling was de geld-
markt minder ruim. Vooral in het laatst der week en
ook heden ontwikkelde zich flinke vraag naar cail
geld, waaraan echter zonder veel moeite kon worden
voldaan. In de noteeringen kwam dan ook niet veel
verandering.
De prolongatie-rente noteerde aanvankelijk 2
1
1
2
pOt.,
daarna 2/
4
pOt. In particulier disconto ging, uit
gebrek aan wissels, weder zeer weinig om. Het aan-
geboden papier vond gemakkelijk plaatsing tot onge-
ve
en de geldvraag tamelijk sterk, blijkt uit de weekstaat
van de Nederlandsche Bank. De omloop van bank-
:iljetten is met niet mindr dan 24 ‘millioen gulden
toegenomen, welke gelden echter niet verkregeii werden
‘idoor disconteering van wissels of beleening van goe-
deren, maar geheel door onttrekkingen in rekening
courant. Het hoofd ,,rekening courant van anderen”
verminderde met
bijna
26 millioen.
V.
01) de wisselmarkt heerschte weder een zeer onzekere
stemming. Door de groote vraag voor Londen en Parijs
in Zwitserland, openden deze koersen ook hier te lande
weder vaster. Deze vraag kwam hoofdzakelijk uit
Genève. De koersen noteerden daar . herhaâldelijk
meerdere centiemen hooger als in dé andere, Zwit-
sersche’ beursplaatsen. Bljkbar ontwikkelde zich in
die stad, door de gunstige politieke berichten, een
sterke hausse speculatie. Door deze buitengewohe
,,stijging, die hier slechts in betrekkelijk geringe mate
“gevolgd werd, ontstond een scherpe daling’ van den
‘Zwitserschen koers, die daardoor belangrijk onder
het goudpunt kwam te staan. De scherpe fluctuaties,
‘.die daarna in Zwitserland plaats vonden, bleven niet
zonder uitwerking op dezen koers, die herhaaldelijk
sterk op en neer liep.
Aanvankelijk ondergingen ook in Skadinaviö de
entente-koersen niet zooveel verandering. Sedert
Vrijdag trad echter ook daar een sterke hausse be-
weging in. Dit gevoegd. bij een tamelijk belangrijke
vraag van de regeering, ter betaling van gekoht
graan, deed de koersen hier heden plotseling oploo-
pen tot 9.55, 36.75 en 199.
In tegenstelling hiermede varen marken en vooral’
Oosteur. kronen zeer flauw. Vooral Weenen blijft
sterk aangeboden, doordat grooteposten Oostenrijksch
bankpapier over de oostgrens gebracht worden, ter
omruiling tegen Engelsch bankpapier. De koers van
Engelsch bankpapier steeg dan ook van 10.50 tot
‘10.80 en zou stellig nog veel sterker opgeloopen zijn,
‘indien niet blijkbaar de Engelsche regeering de uit-
voer van Engeisch bankpapier bevorderde, althans
niet tegengaat. Volgens het maandbericht van de
Oostenrijksch-Hongaarsche bank zou het aanbod en
de vraag weder uit de Oekraïne afkomstig zijn, waar
door de Oostenrijksche legers ongeveer 150 millioen
Kronen per maand in omidop gebracht worden.
er onvera’nderde koersen circa 2
2/
4
pot.
1
Niet onvermeld mag blijven de oprichting te Rot-
* *
.
terdam van een Duitsche Bankinstelling. Door de
Dat de omzetten in call niet gering zijn geweest bekénde grootindustrieel .
wordt opgericht de
778
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
4 September
1918
Bank. voor Ha.del en Scheepvaart, onder leiding van
twee directeuren zijner hier gevestigde onderneming
,,Vulcaan” en den Heer Schütte tot dusver onder-
directeur van de Rotterdamsche Bankvereeniging te
‘s-Gravenhage, hoofdzakelijk ter financieering van
zijne hier te lande gevestigde verschillende onder-
nemingen op scheepvaartgebied en
zijn
kolen- dn ijzer-
handel.
UITSTEL VAN WISSELS.
in aflevering 137 van dit
tijdschrift
wordt bespro-
ken een van de indirecte gevolgen van het niet betalen
van incasso-wissels op den vervaldag of op vertoon
van zicht-wissels, nl. de consequenties, die artikel 51
al. 6 van de nieuwe zegelwet aan het uitstel verbindt.
Typeerend zijn de middelen, door de trekkers van
incasso-wissels en door de banken en bankiers bedacht
en gelzomen om aan het evenredig zegel te ontkomen,
al wordt de betaling van den wissel langer dan S
dagen uitgesteld, om toch uitstel van betaling zonder
ian evenredig zegel den wissel te onderwerpen, te
kunnen verleenen. En juist was in de nieuwe zegel-
wet de bepaling van art. 51 al. 6, als ik me niet
vergis, opgenomen om het kwaad om wissels niet op
den vervaldag of op zicht te betalen, doch de betaling
er van uit te stellen, tegen te gaan.
Iedere kassier weet bij ondervinding hoe het uit-
stellen van wissels regel is, het betalen van een wissel
op den vervaldag of bij vertoon een hooge uitzonde-
ring is, dat de vissellooper twee- of driemaal
bij
be-
trokkenen moet aankomen om betaling te bekomén.
Aan de sleur van uitstel is de kassier reeds zoo
gewoon geraakt, dat hij zich er geen rekenschap meer
van geeft, welk ‘n vergrooting zijner administratie,
dat uitstellen voor hem beteekent.
In het buitenland is men langzamerhand, hoewel
noode, zich gaan neerleggen bij de eigenaardige heta-
lingswij.ze hier te lande.
Hoe onvondedigbaar het uitstellen van de betaling,
waartoe men zich verplicht heeft, hetzij op een
bepaalden dag, hetzij op vertoon van den wissel, is,
daarop is reeds menigmaal gewezen o.a. door den heer
W. Westerman in de Economist van 1907; het is te
betreuren, dat de poging in de nieuwe zegelwet, om
met de oude, verkeerde sleur te doen breken,
mislukt is.
Trouwens de wet, ons W. v. K., geeft tot het euvel
van uitstel geen aanleiding. Art. 149 W. v. K. zegt,
dat de wisselbrief, op tijd getrokken, betaalbaar is op
den vervaldag en art. 150 W. v. K., dat de wisselbrief,
op zicht getrokken, betaalbaar op deszelfs vertooning
is, terwijl art. 179 al. 1 W. v. E.voorschrijft, dat bij gebreke van betaling op den vervaldag, de houder,
zonder aanzien ofde wisselbrief al dan niet geaccep-
teerd zij, verplicht is den.zelven op den volgenden dag
te laten protesteeren.
Uitstel van betaling kent de wet dus niet, zelfs al
is de wissel niet geaccepteerd; ook kent de wet niet de clausule Z(onder) K(osten), welke op de wissels
voorkomen zoo veelvuldig, dat het een uitzondering
is, wanneer zij ontbreken, dat er wanneer aan de wet
moet gehouden worden, er expresselijk nog een
P(rotest) met dikke letter op den wissel moet voor-
komen.
In die P ziet de kassier de uitgesproken bedoeling, dat de trekker eventueel niet opzsiet tegen de kosten
van protest
bij
niet-betaling van den wissel op dan
vervaldag of op vertoon.
En ‘hierin ligt een aanwijzing van het ontstaan van
het euvel: de trekkers wilden niet de kans loopen protestkosten te moeten betalen, of hun afnemers
van zich te veiwreemden door de protestkosten op
hen te ‘verhalen. –
De wissels Z. K. ‘spruiten in den regel voort uit de leverantiën van binnen- en buitenl andsche fabrikan-
ten, importeurs, grossiers grootendeels aan winkeliers,
kleine industrielen, kleine neringdoenden, bouwers
e.d.; hoewel de bedragen dier, wissels gewoonlijk niet
groot zijn, doch middelmatig of klein, zijn er onder
de betrokkenen, aan wie de betaling bij gebreke van
ruime kasmiddelen of de noodige kasgelden dikwijls
niet op den vervaldag convenieert; zij hebben op hun
beurt weder te wachten op het binnenkomen van uit-
staande vorderingen.
Om aan hun afnemers te gerieven en ter besparing
eventueel van protestkosten, wilden de trekkers wel
eenige dagen üitstel -van betaling geven, waren zij
wel genegen om de bepaling der wet, welke protest
bij non-betaling den volgenden dag voorschrijft, ter
zijde te stellen. En om hun wil om hun afnemers,
vien de betaling precies op den vervaldag der wissels
minder mocht convenieeren, uitdrukkelijk te doen
blijken, werd op de wissels ‘door de trekkers de be-
kende ,,zonder kosten”-clausule geplaatst.
Uit ‘het feit, dat onze Wet van deze clausule nergens
melding maakt, is, naar. de heer Westerm.an
in zijn
Economist-artikel opmerkt, alvast te conchideeren,
dat
zij
bij de invoering van het Wetboek van Koop-
handel (1838) nog niet in zwang was. Eerst een
tiental jaren later vindt men, verhaalt de heer Wes-
terman, voor het eerst eene rechterlijke ui1spraak
over deze nieuwe clausule, waarmede men blijkbaar
nog niet goed raad wist, vermeld. Immers zoowel een
vonnis van de Rechtbank te Amsterdam van 1849 als
een arrest van het Provinciaal Gerechtshof van
Limburg van 1858 ontzegden aan de ,,zonder kosten”-
clausule alle rechtskracht.
,,Ook al mocht de gewoonte medebrengen (waaraan
,,dus nog
getwijfeld
werd), dat in zoodanig geval een ,,wissel niet geprotesteerd wordt, kan zulks in rechte
,,uiets afdoen en geen gevolg hebben ten opzichte
,,der verplichting van den houder tegenover zijn
,,endossant om bij niet-betaling te protesteeren, aan-
,,gezien die woorden den aard des wissels niet weg-
,,uemen.”
Dezelfde leer werd in 1867 nog eens door de Recht-
bank
te
Assen verkondigd, doch ging toen niet.meer
op, want het Gerechtshof in Drente vernietigde het
vonnis, zich daarbij richtende naar eene uitspraak
van den Hoogen Raad, die twee jaren vroeger deze afwijking van het *etsvoorschrift, jammer genoeg,
rechtsgeldig had verklaard.
De jurisprudentie is daarvan dan ook niet meer
afgeweken. De clausule ‘had inmiddels meer en meer
terrein gewonnen en toen in 1882 de Zegelwet werd
gewijzigd, bevatte de nieuwe lezing ook het voor-
schrift, dat de aanduiding ,,zonder kosten” of eene
andere clausule, bestemd om den houder van de ver-
plichting tot protesteeren te ontheffen, nietig zonde
zijn indien zij betrekking had op handelspapier, dat
niet voldoende gezegeid was.
De gevolgtrekking van den heer Westerman, dat’
men wel mag aannemen, dat de usantie van de
.,zönder kosten”-clausule eerst omstreeks het midden
der vorige eeuw haar funeste – de betiteling van den
heer W. – intrede in de handeiswereld heeft gedaan,
komt aannemelijk voor. Tot staving van zijn gevolg-
trekking, haalt de heer W. een vergelijking met de
buitenlandsche wetgeving aan. In de Fransche Code
de Oommerce van 1808 wordt ook het protest gere-
geld; ook daarin wordt niet gesproken van een aan-
duiding ,,sans frais”; ook de Fransche rechter erkende echter die clausule; in de Fransche zegelwet van 1850
komt een bepaling voor als hierboven vermeld in onze
zegelwet van 1882. De Duitsche wisselwet van 1870
kent de ,,ohne Kosten Klausel”, omschrijft ze en be-
paalt er de recht,skracht van.
Zeker is, dat de ,,zonder kosten”-clausule in. ons binnenlandsch verkeer zulk een burgerrecht t-heeft
verkregen, dat groote, kapitaalkrachtige, over vol-
doende kasmididelén en kasgelden beschikkende be-
trokkenen er zelfs niet aan denken —de goede uit-
zonderingen daargelaten – wisselsp den ervaldag
zonder uitstel te betalen. –
4 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
779
Het is te betreuren, dat van den winkelstand –
want de betrokkenen van de ,,zonder kcisten”-incasso-wissels zijn, kan men wel zeggen, grootendeels winke-
liers – niet een streven uitgaat om met de eigen-
aardige opvatting, omtrent het prompt nakomen van
hunne verplichtingen, te breken; de winkelstand, mag
men wel zeggen, heeft thans een goeden tijd en hij heeft
wel kans gezien om een einde te maken aan minder
goede gewoonten te zijnen nadeele, zooals het geven
van percenten over de rekeningen en wo thans op
contante betaling – zijn goed recht – aan te dringen.
De heer Van Roon heeft in ne. 137 van dit Tijd-
schrift op een indirect gevolg van het uitstellen van
wissels de aandacht gevestigd; op een ander indirect
gevolg wil ik hier wijzen.
Toen de oorlog nog niet lang uitgebroken was en
de koers vail de marken begon te dalen, kwam de
vraag naar voren: wat is de vervaltijd eens wissels? Zooals men weet, schrijft art. 156 W. v.. K. voor,
dat de betaling van wissels in buitenlandsch geld moet geschieden in Nederlandsch geld en wel de
buitenlandsche munt omgerekend tegen den wissel-
koers van den vervaltijd.
Een wissel op zicht of op een bepaalden dag ver-
vallende, werd 14 dagen uitgesteld; de koers van de
mark was op den dag van vertoon of op den verval-
datum, zeg 58/2, na’14 dagen 58 cent. Wat moest nu
de betrokkene betalen? Dat de betrokkenen overhelden
tot de meening, dat de vervaltijd niet wilde zeggen
den vertoondag of den vervaldatum, doch de dag van
betaling, is gemakkelijk te begrijpen; betaalde de
betrokkene tegen 58Y cent, dan moest hij betalen
f
585 voor M. 1000 en anders
f
580.
Vobr den buitenlandschen trekker beteekende be-
taling tegen den koers van betaling geen verlies, doch
wel winstderving. Werd hem geremitteerd, dan was
de koers’ van’ de mark reeds weer lager, dus ontving
hij toch reeds meer dan zijn M. 1000 af incasso-kosten,
waarop hij gerekend had; was de mark niet verder
gedaald, niet beneden 58 cent, dan ontving hij zijn
M. 1000.
Veel is er te doen geweest over de vraag, tegen
welken koers de wissels betaald moesten worden: tegen
den koers van den vervaldag der wissels volgens de
bewoordingen des wissels, dan wel tegen den koers
van den dag, waarop betaald werd. Rechtsgeleerde
raadslieden van de voorname bankiers hebben er over
geconfereerd.
Is uit de nieuwe zegelwet nu een argument te
putten voor het stândpunt, dat de koers van den dag
voor de betaling géldt? Art. 51 al. 6 zegt, dat papier,
dat uiterlijk acht ‘dagen na zijne dagteekening be-
taalbaar is gesteld, doch, tengevolge van niet-betaling
bij de aanbieding ter betaling, langer dan acht dagen
in omloop blijft, eveneens aan ‘het evenredig zegel-
recht onderworpen is, d.w.z., zooals de heer Van Roon
schrijft, dat, wanneer dit art. letterlijk wordt toege-
past, een korte wissel automatisch een lange wor.dt,
doordat de betrokkene en houder overeenkomen, dat
de betaling later zal volgen – de vervaltijd dus ver-
schoven wordt.
Van uit het buitenland bleven de opmerkingen uit,
zoolang de wisselkoers hier bleef dalen, doch toen hij
– de markenkoers in het bijzonder – na een lang
tijdperk van vrijwel onafgebroken daling, een stij-
gende richting gedurende eenigen tijd insloeg, waren
de reclames talrijk.
Toen, bij die stijgende richting, werden vele wissels’
zonder uitstel betaald of na uitstel, doch tegen het
Hollandsche bedrag, waarin ze eerst, op den vertoon-
dag of vervaldag, uitgerekend waren.
Bij het overmaken van de geïnde bedragen, de
koers der marken nog verder gestegen zijnde, ontving
de buitenlandsche trekker niet zijn M. 1000, doch min-
der; vragen om opheldering, reclames, bleven niet uit.
Den laatsten tijd zijn de koersen der buitenlandsche
valuta hier te lande echter eerder dalende dan stij-
gende geweest; bovendien komen wissels in buiten-
landsche valuta op in ons land wonenden getrokken
thans zeer weinig voor,
daar
‘in den laatsten tijd de
internationale (vrijé) handel tot een minimum is
beperkt,
terwijl
wat hier in ons land nog ingevoerd
is geworden en wordt, op andere wijze dan door bui-
tenlandsche munt-wissels verrekend wordt.
Doch na den oorlog is een levendig internationaal
goederenverkeer te wachten, zijn stijgende wissel-
koersen niet onwaarschijnlijk. Dan zal het voor de
trekkers van wissels in buitenlandsche valuta op in
ons land wonenden geen onverschillige zaak zijn tegen
welken koers de wissels worden betaald, tegen den
koers van den vertoondag of van den ‘vervaldag vol-
gens’ de bewoordingen des wissels, dan wel tegen den
koers van den dag van betaling, na uitstel dus.
Voor de trekkers dier wissels d.w.z. de b
u
iten:
landsche fabrikanten, e*porteurs, grossiers is het dan
geen onverschillige zaak, want voor hen’is het wissel-
risico bij de thans geldende wijze van afrekening der
geïnde bedragen. De Hollandsche banken en bankiers
toch rekenen de geïnde wissels’ af door hun corres-
pondenten in het buitenland – banken en bankiers –
of relatiën – fabrikanten, grossiers, exporteurs, die
hunne wissels direct, zonder tusschenkomst van bui-
tenlandsche banken en bankiers aan de banken en
bankiers hier ter inning zenden – met de opbrengst
in Hollandsch geld der wissels in rekeningceurant te
ciediteeren en dat Hollandsche bedrag over te maken
in het vreemde geld, omgerekend tegen den koers
van den dag der overmaking.
Deze wijze van afrekening is ook door de Amster-
damsche Bankiersvereeniging aangenomen en bij circulaire d.d. Januari 1916 vastgesteld. Hierbij is
bepaald dat, wanneer de remittent van een wissel
in vreemde munt getrokken remise in die munt voor
de opbrengst wenscht te ontvangen, die ‘opbrengst
(in Hollandsch geld dus) omgerekend wordt tegen
den koers, geldig voor den dag, waarop de remise
plaats heeft, vermeerderd met minimum 1
0/00.
Nemen we als voorbeeld een wissel van £ 100, ver’-
vallende, stel op 18 Juni en dat dien dag de wissel-
koers op Londen 9,30 en op 19 Juni 9,35 was; de
noteering van 18 Juni is geldend verklaard voor
wissels, welke van 18 Juni ‘s middags 2’% uur tot
19 Juni ‘s middags 24 uur omgerekend worden. De
afrekening van ‘den Hollandschen bankier, ‘die dan
wissel 19 Juni incasseert, aan den buitenlandschen
bankier, luidt dan:
af:
‘
£ 100
t
f
9.30 . . ‘
f
930.—
valuta-èommissie, te berekenen aan bui-
tenlandsche banken en’bankiers
112
0
/00 ,,
0,461/2
f
929,53
1
/2
Koers van 19 Juni . . .
f
9,35
.-F 1
0
16
0
.
0,00935
Koers, waarvoor de remise
gemaakt wordt
. . . . f
9,35935
De buitenlandsche bank of bankier ontvangt dus
£ 99/6/4, inplaats van zijn £ 100 (af incassoprovisie).
Wanneer de buitenlandsche wisselkoersen weder
een stijgende richting ingeslagen zijn, zal men. dan
betalen de wissels in buitenlandsche valuta, omgere-
kend tegen den wisselkoers van den vervaltijd d.w.z.
tegen den koers van’ den vertoondag of van den ver-
valdag, volgens de bewoordingen van den wissel, doch
den houder van den wissel op het geld laten wachten,
eerst betalen na uitstel, wat den buitenlandsciien trekker op onnoodig verlies uitkomt, een verlies,
waarbij men zelf geen ander voordeel heeft, dan mis-schien eenige dagen rentewinst.
Het ware te wen,schen, dat voor dien tijd uitge-maakt werd ,welke koers voor de omrekening zal
gelden – die van den vertoondag of vervaldag vol-
gens de bewoordingen van den wissel en dat aan het
euvel van uitstel een einde kwam; de banken en
bankiers kunnen in deze veel doen en zij hebben
thans met elkaar voeling, houden ‘met elkaar overleg
in de vergaderingen van hunne bankiersvereeniging.
v.L.
780
ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN
4 September 1918
DE RUBBER-CRISIS.
Productie-beperking tegen-over consumptie-beperking.
Sedert wij in Juni
1)
in het kort de voornaamste
maatregelen noemden, welke de ,,War Trade Board”
in de Vereenigde Staten heeft genomen om den rub-
berinvoer te beperken, bereikten ons uit New-York
hieromtrent nadere gegevens, waaruit allereerst blijkt,
dat ook aan de
overzijde
van den Oceaan deze maat.
regelen bij vele belanghebbenden nog al eenige ont:
steltenis hebben verwekt.
Teneinde de ,,rubbermen” zooveel mogelijk in te
lichten omtrent de plannen van de regeering en de
genomen maatregelen te verklaren, werd een bijeen:
komst gehouden, onder leiding van ,,the Rubber As.
sociation of America”, waarop niet minder dan 538
personen tegenwoordig waren.
Allereerst dan, werd er op gewezen, dat het gebre.k
aan scheepsruimte het noodzakelijk mâakte, de rub-
herinvoeren te beperken en deze vast te stellen op
100.000 tons per jaar. Voorloopig werd op deze basis
een invoer van 25.000 tons toegestaan voor de eerste
drie maanden Mei/Juni/Juli, terwijl daarna zou wor-
den overwogen in hoeverre deze hoeveelheid vermeer-
derd of verminderd zou kunnen worden.
Het plan is, de rubber noodig voor regeerings-
orders geheel toe te wijzen. Hetgeen van de 100.000
tons overblijft, nadat dit is geschied, wordt verdeeld
onder de fabrieken op basis van hun consumptie ge-durende 1917. Naar schatting is voor de regeerings-
orders noodig ca. 35.000 tons rubber per jaar, zoodat
‘65.000 tons voir de industrie ter verdeeling over-
blijft, of wel
Ij(;
van het verbruik -in 1917. Uit de
door de aanwezigen gestelde vragen blijkt voorts, dat
de beperking van invoer alleen geldt voor aanvoeren
ira
n
overzee, zoodat
bijv.
Mexicaansche rubber, die per
spoor kan worden aangevoerd buiten de regeling valt.
Evenmin valt onder de regeling de zoogenaamde
,,reclaimed rubber”.
Intusschen heeft de
praktijk
reeds bewezen, dat
ook in Amerika niet direct alles
mogelijk
is, aange-
zien alleen in de twee maanden Mei en Juni reeds
meer dan 40.000 bons rubber werden ingevoerd, in-plaats van 25.000 tons voor de eerste drie maanden.
Voor Augustus/September werd de in te voeren hoe-
veelheid bepaald op 16.000 tons, welke echter uitalui-
tend uit Centraal en Zuid-Amerika ingevoerd zullen
mogen worden. –
Hpewel het niet uitgesloten is, dat bij verbetering
der scheepvaarttoestanden een grootere aanvoer van
overzee zal worden toegestaan, zal het o.i. aanbeve-
ling verdienen, met deze mogelijkheid niet te veel
rekening te houden in de naaste toekomst, aangezien
de voorraden in Amerika aan ruwe rubber, bij de in-werkingtreding van de invoerbeperking ruim 80.000
tons bedroegen, hetgeen met de vastgestelde invoer
van 100.000 tons ongeveer het rubberverbuik van
de- Vereenigde Staten gedurende 1917 uitmaakt.
Het ligt voor de hand, dat de plantage-rubber-pro-
cluceerende landen het eerst de gevolgen ondervinden
van bovengenoemde maatregelen, en met name de
planters – in de Nederlandsch- en Engelsch-Indische
IÇoloniën bemerken thans, höe afhankelijk men is ge-
worden van de Amerikaansche rubberindustrie. Nau-
welijks behoeft er hier aan herinnerd te worden, op
welke wijze de plantagerubber zich meer en meer op-
stapelt in de Oost en de steeds dalende prijzen (reeds
is een prijs van
f
0,50 per half kilo geen uitzondering
meer) openen voor de meeste ondernemingen een som-
ber verschiet, indien niet tijdig wordt ingegrepen
Het is
duidelijk,
dat
bij
een lange-ren duur van de te-
genwoordige toestanden, weldra het meerendeel der
ondernemingen met aanmerkelijk verlies zal moeten
produceeren, doch bovendien bestaat het alles behalve
gunstige vooruitzicht, dat nog lange jaren op de we-
‘) [Zie het Rubberoverzicht
in
het nummer van
12 Juni
j.1.,
blz.
533
van dezen jaargang.]
reidmarkt een ontzaggelijk groote zichtbare voorraad
plantagerubber zal blijven drukken.
Tot dusverre stond tegenover de steeds toenemende
productie van plantagerubber het minstens even sterk
toenemende verbruik in Europa en de Vereenigde
Staten. Gedurende den oorlog is hierin- in zooerrë
verandering gekomen, dat de Centrale Mogendheden
met een verbruik van rond 20.000 tons – buiten be-
schouwing blijven, en dat Engeland zijn invoeren
moest beperken, hetgeen echter ruimschoots werd
goedgemaakt door de kolossale vermeerdering van het
verbruik in Amerika. Voorts zijn Frankrijk en Italië
door de scheepvaartmoeilijkheden niet in staat hun
verbruik van rubber te doen toenemen; Scandinavië
is sterk door de Entente gerantsoeneerd, terwijl ten
slotte Rusland, althans voorloopig geen rubbercon-
sument van beteekenis meer is, hetgeen op zichzelf
al een vermindering van ca. 7500 tons beteekent, wel-
ke
vermindering door de vermeerderde consmptie in
Ja-pan en Australië nog geenszins wordt goedge-
maakt.
Het bovenstaande samenvattende, kan worden vast-
gesteld, dat tegenover een kunstmatig beperkte con-
sumptie staat een toenemende productie, hetgeen ten-
gevolge zal hebben, dat de geheele rubberciiltuur met
een ernstige crisis wordt bedreigd.
De vraag rijst dan, kunnen en moeten er maatrege-
len genomen worden, ter bescherming van de rubber-
cultuur in Ned.-Indië, of moet elke onderneming voor
zich trachten, zich zoo goed en zoo kwaad het gaat,
door een crisistijd heen te komen, waarvan het einde
nog niet te voorzien is.
Het groote belang, dat Nederland en de Koloniën
bij de rubbercultuur hebben, springt in het oog, wan-neer men de cijfers beschouwt van de met rubber be-
plante oppervlakte in Oost-Azië. In het geheel zijn
thans beplant rond 2000.000 acres, waarvan in de
Nederlandsche Koloniën ca. 600.000 acres, terwijl de
overige 1.400.000 acres vrijwel geheel zijn gelegen in
de Engelsche Koloniën. Van deze ondernemingen
werd in 1917 geoogst ca. 44.000 tons rubber wt de
Nederlandsche- en ca. 165.000 tons wat de Engelsche
Koloniën betreft. Amerika, dat 130.000 tons Plan-
tagerubber in 1917 invoerde betrok hiervan 27.000
tons uit Nederlandsch-Indië en de rest direct of mdi-
rect uit de Engelsche Koloniën.
Puntsgewijze willen wij thans hierondr bespreken:
de nadeelen uit de tegenwoordige ongunstige omstan-
digheden voortvloeiend, en nagaan, welke maatrege-
len daartegenover genomen kunnen worden.
N a d e e 1 e n.
–
Het behoeft wel geen nader betoog, dat onderne-
mingen, welke zonder winst, of wel zooals sommigen
thans reeds, met verlies produceeren, hun behoeften tot het uiterste zullen beperken en op alle mogelijke
wijzen zullen willen bezuinigen. De terugsiag, die de
importhandel in Nederlandsch-Indië daarvan zal on-
dérvinden, zal beduidend zijn, doch een grooter ge
vaar dreigt, wanneer ondernemingen uit geldgebrek
hun aanplant moeten laten verwaarloozen, hetgeen
liet verspreiden van ziekten onder de boomen niet
alleen op de eigen onderneming, maar ook op aan-
grenzende perceelen in de hand werkt.
Evenmin is het denkbeeldig – en dit lijkt ons van
een algemeen standpunt beschouwd het bedenkeljkst
– dat van de malaise door buitenlandsche koopers
gebruik zal worden gemaakt om de zwakstaande on-
dernemingen op te koopen en voornamelijk denken
wij hier aan Amerika, Japan en Duitschland.-
De politiek door de Vereenigde Staten gevolgd,
gaat zich steeds
duidelijker
afteekenen: Niet alleen
de contrôle over de geldmarkt is het doel, doch daar-
bij moet de Amerikaan vrijelijk kunnen beschikken
over de grondstoffen voor zijn groot-industrie. Kolen,
ertsen, katoen, levert Amerika zelf in voldoende mate,
rubber echter ontbreekt nog en men behoeft de Ame-
4 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
781
rikaansche bladen maar te volgen, om te zien, dat dit
gemis aan eigen rubberproductie de Amerikaansche
industrie een doorn in het oog is. Niet te verwonde-
ren behoeft het, dat Amerika thans voor eenigen tijd
dc plantagerubber ,,met rust laat”, teneinde straks de
vruchten te kunnen pluhken van deze manoeuvre. De
groote Amerikaansche rubberfabrieken zullen dan de
gelegenheid hebben, zieh voor de toekomst van rubber
te voorzien van eigen ondernemingen, die echter door
Nederlandsch kapitaal tot productie zijn gebracht.
Doch ook Tapan en Duitschland zullen gaarne voor
hun industrie van ,,koopjes” gebruik maken, om al-
thans een deel van de rubberproductie onder eigen
contrôle te brengen. Waar thans Duitschland na den
oorlog voor zijn rubberaankoopen is aangewezen ôf op
cie Geallieerden, ôf op Nederland, lijkt het ons tegen-
over onzen machtigen buurman een niet te versmaden
ceonomisch wapen, dat Nederland beschikken kan
over deze zoo zeer begeerde grondstof.
Wordt niet
tijdig
ingegrepen, dan vreezen wij, dat
bovenstaande
mogelijkheden
maar al te spoedig wer-
kelijkheden zullen zijn geworden.
M a a t r e g e 1 e n.
Waar
wij
meenen, in het voorgaande te hebben aan-
getoond, dat met de rubbercultuur een algemeen Ne. derlandsch belang is gemoeid (het moge dan indirect
zijn) daar willen wij thans in het kort eenige maat-
regelen noemen, die o.i. noodig zijn geworden, om
verval van deze cultuur te voorkomen.
In de eerste plaats achten wij het noodig, dat daar-
hij de leiding wordt genomen, op een krachtige wijze
en liefst door een bestaande groote Organisatie. De
aangewezen Organisatie daarvoor lijkt ons de Inter-
nationale Vereeniging voor de Rubbercultuur in Ne-
dcrlandsch-Indië, die dan echter in Indië zelf een
nauw contact met belanghebbenden en met het Gou-
vernement zal hebben te onderhouden, welk contact
voor een goede uitvoering der te nemen maatregelen
onontbeerlijk is.
Bij deze maatregelen stellen wij voorop:
j0•
dat tegenover een kunstmatig beperkte c o n-
s u m p t i e gesteld moet worden een kunstmatig be-
icrkte productie.
Overtuigd, dat in normale tijden bij vrije vraag en
aanbod geen kunstmatige productiebeperking of be-
scherming van de rubbercultuur ingevoerd zou mo-
gen worden, achten wij het evenwel in de tegenwoor-dige buitengewone omstandigheden noodzakelijk, dat
dE
productie wordt beperkt. Doch niet alleen in onze
Koloniën. Hier moet worden samengewerkt met de
organisatie voor de Engelsche Koloniën: de ,,Rubber
Growers Association”, waarvan een groot deel der
leden, zooals men weet, reeds is overgegaan tot een
vrijwillige produetiebeperking. Wil echter deze samen-
werking vrucht dragen, dan moet men het eens wor-
den over dc wijze waarop de beperking zal geschieden.
Wij zien hierbij de volgende mogelijkheden:
een algemeene beperking van bijv. 20 püt. of
25 pOt. der productie over het jaar 1917;
een beperking tot een zeker aantal ponden per
acre per jaar, bijv. 200 lbs.;
een beperking naar kwaliteit, door allen de first
littex te verwerken (waarvan het product jaren lang
houdbaar is) en de lumps en scraps te vernietigen;
een beperking door de boomen gedurende een bepaald tijdvak (bijv. diie maanden) niet te tappen.
Is men het daarover in beginsel eens, dan moet
gezorgd worden, dat alle ondernemingen zich aanslui-ten
bij
de Organisatie en dat elke rubberplanter ge-
houden is de gegeven voorschriften op te volgen.
Eerst dan zal de beperking inderdaad doorgevoerd
kunnen worden.
Een Organisatie waarbij alle planters zijn aange-
sloten, zal
2°. rnoetei vaststellen een loonerude verkoopprijs,
een m in i m u m p r ij s dus, waartoe het product ver-
kocht zal worden.
Ook hierbij is samenwerking met de Rubber Gro-
wers Association noodzakelijk. Tegenover de wille-
keurig en eenzijdig door de Regeering van eenig land
vastgestelde (zooals de Ver. Staten) of vast te stellen
maximumprijzen, moet zich de Organisatie plaatsen
en trachten op de vaststelling van deze prijzen in-
vloed uit te oefenen. Bovendien moet de Organisatie
het echter mogelijk maken, dat bij gebrek aan vraag
in de consumptielanden, hetzij door invoerverbod of
anderszins de ondernemingen hun product kunnen
verkoopen aan een syndicaat, dat dan voor een regel-
matigen. en behoorlijken verkoop in verhouding tot
den inbreng van de ondernemingen zorg zal moeten
dragen.
Ten slotte zal de Organisatie:
pogingen in het werk moeten stellen om een
geregelde a f s oh e e p mogelijk te maken en zal zij
de beschikbare sciieepsruimte zoo billijk mogelijk over
de belanghebbenden moeten verdeelen.
Dit punt
bebneft
o.i. geen nadere toelichting.
Willen de genoemde maatregelen daargevoerd kun-
nen worden, dan zal o.i. steun van de Regeering hier
te lande en van het Gouvernement in Indië niet ge-
mist kunnen worden. Regeeringsinmenging moet
daarentegen zooveel
mogelijk
vermeld worden; indien
belanghebbenden zorgen voor de eigen belangen onder.
toezicht van den Staat, zal naar onze meening en
naar de ondervinding hier te lande leert, een vlotter
‘erloop der zaken verzekerd zijn.
De Regeering en het Gouvernement kunnen dan:
1°. moreelen steun verleenen, door de Organisatie
te erkennen en deze zooveel mogelijk offcieel naar
voren te brengen. De Organisatie zou bijv. gemachtigd
kunnen worden onderhandelingen te voeren met bui-
tenlandsche Regeeringen of vertegenwoordigers daar-
van en met deze onder nadere goedkeuring van de
Regeering overeenkomsten aan te gaan;
2°. finantieelen steun verleenen, door eventueel
voor een bepaald bedrag deel te nemen aan het Syn-
dicaatskapitaal hierboven bedoeld, indien particuliere
banken of andere kolonialè instellingen liet benoo-
digde groote kapitaal niet bijeen brengen;
wettelijken steun verleenen.
Hierdoor kan op planters, die zich niet bij de Orga-
nisatie wenschen aan te sluiten een zachte drang in
die i-ichting worden uitgeoefend en wel door:
een uitvoerverbod op alle plantagerubber in
Indië uit te vaardigen en alleen consent te verleenen aan de Organisatie;
door de ondernemingen te verplichten de gepro-
duceerde rubber onder een bepaald handelsmerk te
verpakken. Dit handelsmerk moet geregistreerd wor-,
den, terwijl daarna de merken van die ondernemin-
gen, welke zich niet wenschen aan te sluiten, ten uit-
voer verboden kunnen worden.
Met het bovenstaande is slechts bedoeld, eenige aanwijzigingen te geven, op welke manier wij ons
denken, dat in de bestaande toestand verbetering ge-
bracht zal kunnen worden.
Natuurlijk zal de Internationale Vereeniging voor
de Rubbeiuultuur in Ned. Indië, die voor de gedachte
Organisatie de basis kan vormen, geheel zich daar-
voor moeten inrichten en zoo noodig reorgariiseeren.
Veel zal evenwel bij een krachtige leiding reeds thans
door haar bestuur kunnen worden voorbereid en wij
vertrouwen dan ook, dat het bestuur van deze Ver-
eeniging intusschen niet heeft stil gezeten, terwijl wij
hopen, dat spoedig ook naar buiten iets van haar
actie zal verluiden.
P. J. VAN BEEST.
Rotterdam, 2 September 1918.
DE ECONOMISCHE WEDEROPBOUW VAN
BEL 01E.
Van Belgische
zijde
schrijft men ons:
Een van de meest ingewikkelde en belangrijke
vraagstukken, welke een oorlogvoerend land na den
terugkeer van den vrede zal hebben op te lossen,
mag terecht de economische wederopbouw van het
782
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
4
September
1918
zwaar beproefde België genoemd worden. De door
haar geleden verliezen gedurende deze vier oorlogs-
jaren ‘zijn thans onmogelijk vast te stellen, doch het
lijdt geen twijfel, dat de bedragen zich met milliarden
zullen laten becijferen. En welk een onzekerheid
bestaat er nog aangaande de toekomst, voor het ge-
val dat het front allengs over Belgisch gebied zal
worden teruggetrokken.
Wanneer men aan deze droevige vooruitzichten
denkt, zou men geneigd zijn aan te nemen, dat er he-
den voor de Belgen slechts overblijft geduldig voor-
spoediger tijden af te wachten en moedeloos de pui-
nen van een vervlogen welvaart te aanschouwen.
Edoch, wij hebben een gansch andere opvatting, en
sinds geruimen
tijd
zijia wij vastberaden bezig ontwer-
pen te maken en middelen te zoeken om zoodra de
gebeurtenissen het toelaten, zoo spoedig mogelijk
alle spoor van verwoesting te doen
verdwijnen
en
het lamgeslagen bedrijfs- en handelsieven weder op te richten.
Reeds kort na het uitbreken der vijandelijkheden.
in 1915, zag men den bekwamen
wijlen
Prof. Emile
Waxweiler te Londen eene uitgebreide officieuse
Commissie samen stellen, waaraan deelnamen Bel-
gische uitgeweken industrieelen en handeldrijven-
den, om door eene groote wetenschappelijke enquête
het economisch herstel van het land
roo
r
te bereiden.
In het afgeloopen jaar kreeg het begonnen werk van
Waxweiler een krachtigen steun door het officieel
installeeren te Havre van den Economischen Raad,
onder het voorzitterschap van den voormaligen minis-
ter-president De Brocqueville, hebbende tot taak de
maatregelen te bestudeeren, welke door de regeering
na den terugkeer in het land dienen getroffen te
worden tot het herstel der welvaart. Weldra kwamen
te Parijs, Londen, ‘s-Gravenhage en Bern commissies
voor economische studie tot stand, waarvan Belgische
persoonlijkheden uit de ‘zakenwereld deel uitmaken,
met het doel door hun werkzaamheden den bovenge-
noemden Raad ter zijde te staan.
Alhoewel in het overrompelde België de belangheb-
benden ook niet onledig blijven en insgelijks zich met
hetzelfde vraagstuk bezig houden, ontbreekt er tot
nu toe eenheid en leiding aan hun streven, aangezien
de belemmering van het verkeer hun belet in gedach-
tenwisseling te treden en de
vijandelijke
overheid
veel in het werk stelt, dat niet anders dan de indus-
trie van het zwaar getroffen land ten gronde zal rich-
ten, waarmede de eigen industrie een betere kans is
gegeven.
Het is dus vanwege de regeèring en onder de Bel-
gen, die buiten hun land vertoeven en bijgevolg over
moer vrijheid van handelen beschikken, dat het meest
geijverd wordt met het oog op de toekomst. Na lang
dralen, word bij Koninklijk besluit, begin October
1917, het Ministerie van Economische Aangelegen-
heden ingesteld, waaraan de Economische Raad met
‘zijn vertakkingen werd verbonden.
Langzamerhand beginnen de werkzaamheden van
het nieuw gevormde ministerie, onder de leiding van Minister Poullet, professor in de geschiedenis aan de
Leuvensche universiteit, zich duidelijk af te teekeneii.
Uit eigen initiatief hadden reeds de in Frankrijk in
ballingschap verblijvende Belgische industrieelen zich
aaneengesloten om in overleg met hun regeering grond-
stoffen, gereedschappen, machines aan te schaffen,
noodig om hun geteisterde bedrijven opnieuw op gang
te brengen. Bij den aanvang van het loopend jaar,
werd van overheidswege de ,,Comptoir National pour
la reprise de l’activitô économique en Belgique” op-
gericht, eene coöperatieve vereeniging onder staats-
toezicht, die voor .rekening van groot- en klein-
industrieelen zich met aankoopen van grondstoffen,
werktuigen en machines belast. Ten einde de ver-
eischte kapitalen te verstrekken en alle financieele
moeilijkheden, samenhangende met de aangenomen
ontwerpen op te lossen, is een financieel departement
gevormd.
Bij de beraadslagingen der nijerheidshoofden zijn
thans twee groote stroomingen waar te nemen; de
eene groep wil de industrieelen krachtig organiseeren
onder eene centrale leiding, de andere eischt eene vol-
ledige vrijheid. De eerste gedachte gaat uit van de
groot-industrieelen van het land van Oharleroi, die
van oordeel zijn, dat, gelet de verscheidenheid van den
toestand, waarin de oorlog de verschillende fabrieken
zal achterlaten en de beperktheid der beschikbare
grondstoffen, de samenhoorigheid en het belangen-
gemeenschap eischen gezamentlijk en eendrachtig de
bedrijven op te richten en aan te passen aan de be-
schikbare middelen. De voorstanders van deze opvat-
tingen stellen dus voor, dat de verschillende takken
van industrie, b.v. het mijnwezen, de metaal-, de glas-
industrie enz. zich zouden aaneensluiten. Deze groe-
peeringen zouden op hun beurt vereenigd worden
onder een centraal beheer waaraan de regeering bij-
zondere voorrechten zou toestaan. De bestuurscom-
missie zou de vereischte credieten verschaffen noodig
voor den aankoop van grondstoffen in het buiten-
land; de productie zou geregeld worden naar verhou-ding tot de vraag; zij zou de industrieën van de noo-
dige brand- en grondstoffen voorzien en spoorweg-
wagens te hunner beschikking stellen. Al degenen, die
zouden weigeren tot dit lichaam toe te treden, zou-den met de grootste moeilijkheden te kampen heb-
ben om grondstoffen te ontvangen en. beroofd worden van wagonruimte.
Onder de .tegenstanders van dit uitgebreid plan,
bevinden zich grootendeels de vertegenwoordigers
van de Luiksche industrie, die zich plaatsen op het standpunt der absolute vrijheid. Zij verdedigen het
idee, dat de Belgische industrie haren bloei te dan-
ken heeft aan de omstandigheid, dat ze nooit aan
banden is gelegd en het diezelfde vrijheid zal zijn,
die het meest zal bijdragen tot haar volledig herstel,
al moesten er enkele bedrijven uitgeschakeld worden
als slachtoffer van de wereldramp. Tegenover de on-
dernemers, die sedert het uitbreken van den oorlog
de gemakkelijke houding hebben aangenomen om dc
kat uit den boom te kijken in afwachting van betere
tijden, bevinden zich diegenen, die trots alle hinder-
palen zich geen enkele moeite gespaard hebben om
de best mogelijke positie te handhaven; andere heb-
ben van de gelegenhéid gebruik gemaakt hunne in-
richting te verbouwen en uit te breiden, of hebben
ter vervanging van de in beslag genomen machines
nieuwe in het buitenland besteld, hetgeen hun later
betere kansen tot slagen zal geven. Alhoewel zij zich
niet verzetten tegen eene centrale Organisatie, die
zich zou belasten met den aankoop van de noodige
grondstoffen en met het hervatten van de metaal-
xijverheid, verklaren zij zich vijandig tegenover
eenige andere combinatie, welle hun zou verplichten
de bedrijven in exploitatie te brengen, die zich in
oorlogstijd niet de minste moeite getroost hebben om
zelf aan hun herstel mede te werken. Er wordt ver-
wacht, dat weldra eene bevredigende oplossing tot
stand’ zal komen waarbij rekening zal gehouden wor-
den met de wederzijdsche belangen der partijen.
Voor het hervatten van de economische bedrijvig-
heid na den oorlog ijvert insgehijks de Vereeniging
van leden der Belgische handelskamers, die onlangs hier te lande is gesticht. Vermelden we nog terloops
de in Den Haag kortelings gevormde ,,Commissiou
belge d’études coloniales” tér verbreiding van kennis
vân en opwekking van belangstelling vôor België als
koloniale mogendheid.
Er moge ook niet onopgemerkt blijven de bijeenkomst
gehouden te Ste-Adresse, ter gelegenheid van het feest
van den onafhankelijkheidsdag, waaraan de leden der
regeering en een vijftigtal kamerleden deelnamen. In
een zitting, gewijd aan economische aangelegenheden,
werd gewezen op het belang van een vast program.
Nopens belangrijke punten van dit program bezitten
we reeds enkele aanwijzingen. ‘Om de Belgische land-
bouw, industrie en handel zoo spoedig mogelijk op
4 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
783
haar vroeger niveau te brengen, zal men in de eerste plaats het door den oorlog ontredderde spoorwegnet
moeten herstellen, opdat de voortbrengselen, stèen-
kool, grondstoffen en allerlei benoodigdheden gemak-
kelijk en goedkoop hun plaats van bestemming kun-
nen bereiken. Zooals bekend is, heeft België het
dichtste spoorwegnet ter wereld in verhouding tot de
bodemoppervlakte. In 1913 had het land 29,9 K.M.
spoorweglengte per K.M
2
., Groot-Britannië daaren-
tegen slechts 12 K.M. per K.M
2
. Daarbij zij opge-
merkt, dat bijna het geheele spoorwegverkeer gemo-
nopoliseerd is door den Staat, een feit waaraan wij
de belangrijke en merkwaardige transportpolitiek te
danken hebben, zoodat door gunstige tarieven het ge-
beele goederenvervoer van het binnenland en een be-
langrijk deel van het Rijnland naar de Antwerpsche
zeehaven getrokken wordt. Het is dus voor België
een levensbelang het spoorwegnet, voor zoover het
door de Duitschers verwoest is, in den kortst moge-
lijken tijd weer zoo goed mogelijk in orde te brengen.
De ingestelde commissie aan wie opgedragen is deze
quaestie te bestudeeren, is tot de conclusie gekomen,
dat het voordeeliger zal zijn de electrische drijfkracht
op de staatsspoorwegen toe te passen.
Dikwijls wordt de vraag gesteld, zal België nog in
staat
zijn
haar voormalige concurreerende plaats op
de wereldmarkt in te nemen? Omringd door de
meest welvarende cultuurstaten van Europa, bedekt
door een spinneweb van spoorwegen, in het bezit
van een rijken en vruchtbaren bodem, had het land,
dank zij eene talrijke en ijverige bevolking, als econo-
mische mogendheid de zesde plaats in den rang der
natiën ingenomen. Door deze geographische ligging
begunstigd, heeft de industrie gedurende de laatste tientallen van jaren eene geweldige uitbreiding ge-
nomen, ondanks de geringe bodemoppervlakte van het
land, ten gevolge waarvan de Belgische producenten
meer dan andere gedwongen waren zich sterk op den
export toe te leggen. Niettegenstaande zij niet in die
mate als enkele andere landen een goed ingerichte
diplomatie voor het veroveren van markten te hun-
ner beschikking hadden, en niet door een uitstekende voorlichtingsdienst en een sterk bankwezen gesteund
werden, en evenmin zooals de Engelsche industrieelen
door een reusachtige vloot en een uitgestrekt kolo-
niaal gebied geholpen werden, slaagden de Belgische
fabrikanten er nochtans in voor hun producten een
afzet te vinden. Het geheim waarmede zij voor hun
nijverheidsartikelen afnemers wisten te vinden be-
stond niet in opdringing door afwerking of goeden
smaak, doch slechts in lage prijzen. Hierdoor waren
de werkgevers gedwongen zoo voordeelig mogelijk te
produceeren, de bonen te drukken; van de zijde der
arbeiders bracht dit natuurlijk ontevredenheid mee
en gaf aanleiding tot noodlottige werkstakingen
Tevergeefs hebben enkele mannen met een goed
doorzicht, die het wel meenden met hun vaderland,
hun stemmen laten hoeren om de aandacht op die
wantoestanden te vestigen. De beroering is gekomen
en heeft de industrieelen doen beseffen, dat er voor
goed gebroken dient te worden met alle kortzichtig-
heid, met den ouden sleur en ingeroeste vooroordeelen
om het hoofd te kunnen bieden aan vreemde mede-
dinging. Overal waar de toestand het mogelijk maakt,
wordt de gelegenheid voor vakonderwijs opengesteld om geschoolde arbeiders te vormen. Verder wordt de
technische hervorming van de nijverheidsinrichtingen bestudeerd. Met dit doel is eene Belgische commissie
onder leiding van Prof. Steels naar de Vereenigde
Staten vertrokken met de opdracht een grondig On-
derzoek in te stellen naar de wetenschappelijke werk-
methode, het z.g. Taylorstelsel.
Een ander groot gevaar voor de Belgische industrie
werd, v66r den oorlog, in gezaghebbende kringen
onder de oogen gezien: n.l. Zijne overvleugeling door
zijn geduchtste concurrenten, die vrijwel den gehee-len exporthandel in handen hadden. De toestand van
den export werd welsprekend gekenschetst door het-
geen de heeren Dubois en Theunissen in 1906 schreven
in eene studie over Antwcrpen en haren invloed op
het Belgisch economisch leven: ,,Oe sont les Anglais
et les Allemands qui sont maîtres de l’exportation de
nos produits, nous devons nous contenter de les vendre
f.o.b.” Opdat de Belgische industriëeien zich zullen
kunnen losmaken van alle vreemde inmenging in
hunne handelsbetrekkingen met de overzeesche ge-
westen, zullen wij ons in de eerste plaats ernstig moe-
ten bezig gaan houden met den exporthandel als zoo-
danig, om aldus direct in verbinding te staan met
de verbruikers van onze producten. Voor het over-
brengen van de goederen zouden de binnen]andsche
exporthuizen den voorkeur verleenqn aan Belgische
reederijen, en op die
wijze
levensvatbaarheid schep-
pen voor eene nationale Eandelsvloot, naar welker
stichting herhaaldelijk gestreefd is geworden. Reeds
in 1898 sprak Koning Leopold II, het helder-
ziende staatshoofd, die zijn vaderland een rijk
koloniaal bezit achterliet, deze treffënde wocrden in eene officieele rede om de aandacht van zijn volk te vestigen op de maritieme expansie: ,,Nous avons été
les premiers sur le continent â construire des chemins
de fer, sachons les prolonger par des lignes de navi-
gation,” en verder riep hij uit: ,,puissent les Belges
s’intéresser enfin l’industrie si importante du
transport sur mer !” Hij wilde hiermede den eersten
stoot geven aan het scheppen van een Belgische koop-
vaardijvloot, die onze voortbrengselen naar alle
werelddeelen zou vervoeren. Onder Zijne Konink-
lijke bescherming werd in 1899 de ,,Ligue maritime
Beige” in het leven geroepen met het doel eene ban-
delsvloot op te bouwen. Deze pogingen bereikten
slechts een gering succes, daar het onmogelijk was
een bestaande toestand te wijzigen en de concurrentie
vol te houden met de machtige buitenlandsche scheep-
vaartmaatschappijen, die zich diep in het Belgisch
economisch leven geworteid hadden. Verscheidene malen is er nogmaals beproefd scheepvaartlijnen te
vestigen tusschen de groote overzeesche havens, doch deze ondernemingen waren telkenmale tot mislukking
gedoemd.
Niettegenstaande de Belgische ontwakende indus-
trie, na de afscheiding van Nederland, critieke toe-
standen had doorgemaakt door het missen van de
Hollandsche koopvaardijvioot, heeft men de nood-
zakelijkheid van eigen vloot te laat ingezien. Men
had moeten ingrijpen na de vrjkooping van den
Scheldetol in 1863, van welk jaar af de groote ont-
wikkeling van Antwerpen dagteekent; toen waren er
nog geen vreemde reederijen, die zich aan de Belgi-
sche economische toestanden hadden aangepast.
Nu heden het geheele economisch raderwerk in do
war is gebracht en men niet meer te kampen heeft
met lauwheid, bekrompenheid, en het nationaliteits-
gevoel der Belgen zich krachtig heeft ontwikkeld, bleek er een gunstiger oogenblik gekomen om het
lievelingspian van onzen grooten koning te verwezen-
lijken. Een groep Belgische reederjen, die door het
varen voor de Amerikaansche ,,Commission for
Relief in Belgium” grof geld verdiend heeft, sticht-
te den 26 Juni 1916 te La Panne, met steun van de
regeering de ,,Lloyd Royal Beige”, eene vennootschap
met een volgestort maatschappelijk kapitaal van 50
millioen frcs. Zoodra de omstandigheden het toela-ten, zal. zij haar zetel naar Antwerpen overbrengen;
bij Glasgow is zij in het bezit van werven waar ver-
scheidene honderden werklieden arbeiden. Indachtig
de spreuk ,,de koopwaar volgt de vlag” zal België in
de toekomst zijn producten naar alle werelddeelen
verzenden en vooral dan, als meer exporthuizen van
onverdacht Belgische nationaliteit gevestigd zijn ge-
worden, zonder tusschenpersonen kunnen handelen.
Om te kunnen uitvoeren is het noodig afzetgebied
te hebben. Onwillekeurig vraagt men zich af, of de
Belgen nog in staat zullen zijn met den komenden
handeisstrjd de verbroken of nieuwe handelsrelaties
aan te knoopen. Vôôr den oorlog, heeft Prof. de Lee-
784
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
4 September 1918
ner in zijn interessant boek ,,Oe qui manque au corn-
merce beige d’exportation” het hernieuwen van het
Belgisch consulaat.wezen bepleit. Met het oog op den
krijg, die op economisch terrein zal gevoerd worden,
nadat die met de wapenen zal uitgevochten zijn, heeft
de ,,Association des licenciés et ingénieurs sortis des
écoies supérieures de commerce de Belgique”.
1)
het
initiatief genomen om eene enquête in te stellen tot
de reorganisatie van den economischen voorlichtings-
dienst. Niemand bleek meer aangewezen te zijn dan
dit lichaam, samengesteld uit de mannen die èene
wetenschappelijke hoogere handelsopleiding genoten
hebben en geroepen zijn als vertegenwoordigers van
‘s lands belangen in den vreemde op tq treden. De
verkregen inlichtingen en opmerkingen zullen verza-
meld, in een algemeen rapport uitgebracht, en aan
de regeering overgelegd worden. Tevens zal er aan-
gedrongen worden op aanneming van de aanhangige
voorstellen. –
Om die omvangrijke toekomstplannen van wederop-
bouw ten uitvoer te brengen, is het een hoofdver-
eischte den binnenlandschen vrede in het rijk te
waarborgen, ten einde alle nuttelooze energieverspil-
ling te besparen, en daarom is de Belgische regee-
ring voornemens om, na de bevrijding van het land,
onverwijld de bestaande misstanden op politiek-,
sociaal- en taalgebied in een breeden zin van recht-
vaardigheid en verdraagzaamheid op te lossen, opdat
naar men verwacht, alle werkkrachten zullen kunnen
benut worden tot den wederopbloei der nationale wel-vaart.
Uit dit betoog valt af te leiden, dat de Belgen, wel-
licht door de gebeurtenissen geleerd, zich toch niet
te veel illusies maken omtrent de plechtig afgelegde
beloften van schadevergoeding en hulpverleening voor
de berokkende oorlogsverliezen, maar voornamelijk
vertrouwen stellen op eigen kracht. Terwijl de keur der zonen van de natie heidhaftig en hardnekkig de
vrijgebleven strook van den vaderlandschen bodem
verdedigt, treft het overige deel der bevolking reeds
voorbereidselen, om zoodra de gelegenheid zich aan-
biedt, de puinhoopen weg te ruimen om opnieuw wel-
vaart te scheppen. M. P.
PERU’S WERKELIJKE EN MOGELIJKE
•
PRODUCTIE.
De tweeduizend mijl lange kuststrook, die een ge-
deelte van Peru en Chili in zich sluit kent geen re-
genval. De Humboltgolfstroom in den Grooten
Oceaan eenerzijds en de hooge muur der Andes aan
(ten anderen kant bevrijden de atmosfeer van water-
damp, voordat de wind deren over dit gebied van
overigens vruchtbaar land kan doen strijken.
Peru’s rijkdom bepaalt zich hoofdzakelijk tot zijn
landbouwproducten, mineralen, wol en huiden. Van
eerstgenoemde producten is suiker thans het voor-
naamste, ofschoon in normale tijden de katoenop-
brengst die van de suiker zeer dicht nadert, terwijl
voorts rijst, koffie, cocabladeren en vruchten even-
eens vermeldenswaard zijn.. –
Onder de mineralen fleemt koper de belangrijkste
plaats in.
De geëxporteerd wordende wol is die van alpaca’s, schapen en lama’s, die op het platëau gefokt worden.
Als voorbeeld van een met succes werkende koper-
mijn komt in de eerste plaats in aanmerking do
exploitatie door de Oerro de Pasco Mining Company,
een groote Amerikaansche onderneming, welke werkt
op het hooge plateau op 14.000 voet boven den zee-
spiegel, en die op industrieel gebied wonderen ver-
richt. In die maatschappij zijn millioenen dollars be-
legd, zij heeft spoorwegen aangelegd, kolenmijnen
ontgonnen, en de developpeering der kopermijnen ter hand genomen op reusachtige schaal, hoewel zij vijf-
tien.lange jaren heeft mbeten wachten aleer zij winst
1)
Zie het artike’ ,,Economische voorlichting in België”,
pag.
559
l.j.
begon te maken. Thans produceert zij 75 püt. van
het geëxporteerde koper, en, dank zij den ongeëven-
aarden prijs van genoemd metaal is zij een stadium
van grooten bloei ingetreden. Peru’s jaarlijksche ko-
perproductie bedraagt thans ruim $ 10.000.000.
Met betrekking tot ‘s lands hulpbronnen op land-
bouwgebied valt het volgende- te vermelden. Afge-
scheiden van hetgeen de delfstoffen opbrengen is de
rietsuiker-jnclustrje de basis geweest van een groot
gedeelte van Peru’s rijkdom, en tevens het plecht-
anker der vooruitziende Peruanen Want de productie
per vierkante mijl staat alleen ten achter bij die op
Hawaii. Er bevinden zich in Peru omstreeks 90 sui-
kerfabrieken met een plant-oppervlakte van onge-
veer 500.000 acres, doch tengevolge van watergebrek
zijn slechts 100.000 acres bebouwd, welke geïrrigeerd
worden en dus niet van den regenval afhankelijk zijn,
zooals op Cuba. De gewone groeiperiode bedraagt 18 maanden, doch op de modern ingerichte ondernemin-
gen wordt door zorgvuldige cultiveering en bemes-
ting de volle groei bereikt in 13
â
14 maanden. De
gemiddelde productieprijs beloopt omstreeks $ 2 per
quintal van 112 ‘, zoodat zelfs bij den lagen suiker-
prijs v66r den oorlog (nl. $ 2,50 per quintal) de
Peruaansche planters nog winst maaktefi.
Men kan zich dus gemakkelijk voorstellen wat ge-
schjedde toen de .suikerprijzen stegen tot het dubbele,
onmiddellijk na het uitbreken van den oorlog.
Natuurlijk mag men niet uit het oog verliezen, dat
onvoldoende scheepsgelegenheid sedert, eenigen tijd
de Per uaansche planters geweldig handicapt. De west-
kust van Zuid-Amerika lijdt in zeer bizohdere mate
tengevolge van dit gebrek aan scheepsruimté. Peru is
nooit overmatig bevoorrecht geworden door scheep-vaartmaatschappij en, doch sedert het Panamakanaal
tijdelijk gesloten werd en de Engelsche regeering de
hand legde op. een aanzienlijk deel der beschikbare
scheepsruimte is de voor Peru overgeschoten laad-
ruimte een quantité négligable geworden. De vracht-
prijzen naar Europa zijn bovendien gestegen met om-streeks 400 pOt. Alleen door. de hooge prijzen, die in
Europa gemaakt kunnen worden is export nog
loonend.
Een van de voornaamste suikergebieden ligt een
50 mijlen landwaarts in van de haven van Eten. Daar
bevinden zich de drie vrij groote ondernemingen
Pomalca, Patapo en Tuman, die het eigendom, zijn
van President Pardo en zijn familie, en ongeveer
15.000 acres beslaan, waaronder nog onbebouwde
grond. De jaarlijksche productie bedraagt 15.000 ton. De beheerders dier ondernemingen stammen allen uit
een oude aristocratische Peruaansche familie, zooals
het geval is met de meeste,groote-plantagebezitters in
Peru. In. de meeste gevallen hebben zij een goedver-
zorgde opleiding genoten in Europa. Zij zijn zeer
gastvrij en zeer aangenaam in den omgang, en hun huizen zijn groot en fraai ingericht. In de nabijheid
bevinden zich de plantage-kerk en de markt, alsmede
de woningen der employees en arbeiders, die een dorp
op zichzelf vormen van vele duizenden inwoners.
De katoen heeft tengevolge van den oorlog niet
zooveel geluk gehad als de suiker. Gedurende langen
tijd zijn de katoenverbouwers afgesloten geweest van
hun markt. Toen de markten tenslotte weer werden
opengesteld, liepen de
prijzen
slechts weinig naar bo-von, en wegens de hooge vrachtprijzen geraakten de
katoenverbouwers in een beslist ongunstige conditie.
Het gebrek aan scheepsruimte en de exorbjtante
vrachtprjzen maken het den verbouwers vrijwel on-mogelijk om hun product aan de markt te brengen.
Ten slotte een enkel woord over Peru’s petroleum-
bronnen en guanolagen.
De petroleumgebieden in dit land zijn zeer uitge-
strekt en waardevol. Zij leveren de fijnste soort olie,
zoo fijn zelfs, dat het rendeerend is gebleken de
Peruaansc.he petroleum te verschepen naar •de west-
kust van Noord-Amerika om daar geraffineerd te
worden en in plaats daarv-an’armere petroleum uit de-
1
4 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BÈRICHTEN
785
Californische bronnen te vervoeren naar Peru en
Chili. De Peruaansche bronnen bevinden zich in het
noordelijk gedeelte van het land, juist ten zuiden van
de grens van Ecuador. De Standard Oil Oompany
heeft thans uitgebreide concessies in dit gebied en
developpeert het met bekwamen spoed. Een op zich
zelf staande Italiaansche maatschappij bezit eveneens
concessies in die streek en produceert jaarlijks belang-
rijke hoeveelheden.
Een van de interessante punten, die zich voor het
oog van den reiziger aan deze kust opdoen, wordt
gevormd door de guano-eilanden in de nabijheid van
Callao. Geduren’de meer dan 80 jaren zijn zij geëx-
ploiteerd en de overlevering zegt, dat zelfs de Inca’s
de waarde er van kenden en de guano-produceerende
vogels beschermden.
Wannéer de kapitein van de boot de stoomfluit
laat werken in de nabijheid der eilanden, blijken de
groote zwarte plekken over het geheele eiland te be-
staan uit zwermen van mill.ioenen vogels, die als een
dichte wolk opstij.gen en rondvliegen boven hun
domein.
Ofschoon de exploitatie op groote schaal heeft
plaats gehad, werd er in 1912 en 1913 (de laatste
betrouwbare statistiekjaren) telkenjare voor een
waarde van $ 750.000 aan guano verscheept.
Omtrent de
noodzakelijkheid
tot verdere ontwikke-ling van het irrigatiestelsel, waarvan de welvaart van
het land op landbouwgebied zoozeer afhankelijk is,
dient de aandacht te worden gevestigd op hetgeen
hier volgt.
Het behoeft
nauwelijks
gezegd te wonden, wanneer
men spreekt over de mogelijkheden betreffende dit
land, dat voor Peru het voornaamste vraagstuk is:
de irrigatie. Het bezit langs de uitgestrekte kust een geb.ied, dat tot het allervruchtbaarste op de geheele
wereld gerekend mag worden, zooals blijkt uit het
reeds in bebouwing genomen land. Doch er is water
noodig om dit gebied productief te maken. De regee-
ring is reeds sedert jaren bezig te trachten dit pro-
bleem op te lossen en een aaital. bekwame buiten-
landsche ingenieurs zijn iu dienst gesteld om de
voorgestelde irrigatie-systemen in studie te nemen.
Ten slotte was men zoover gekomen, dat de Peruaan-
sche regeering aan een Amerikaansche maatschappij
een concessie gaf voor een irrigatie- en kolonisatie-
project ten bedrage van $ 10.000.000, doch deze onder-
neming is niet geslaagd. Indien een zoodanig project
ten uitvoer kan worden gelegd, beteekent dit, dat
iedere acre die in bevloeiing wordt gebracht zal bij-
dragen tot den rijkdom van Peru, want de productivi-
teit van den grond is een onbetwistbaar feit .en de
suiker- en katocnplanters zouden maar al te gaarne
de bouwoppervlakte van hun terreinen uitbreiden.
De grootste mogelijkheid tot ontwikkeling van Peru moet echter gezocht worden in de developpeering van
nieuwe, groote mijngebieden op zoo groote schaal als
de exploitatie der petroleumbronnen in het noorden
of van de kopermijnen der Cerro de Pasco Company.
Voor dergelijke ondernemingen worden echter groote
kapitalen vereischt, want in den regel is noodig de aanleg van nieuwe spoorwegen, terwijl langen tijd
gewacht moet woraen op winst en er natuurlijk zooals
overal elders ter wereld, steeds een groot risico is
verbonden aan mijnbouwoudernemingen.
J. M. PLANTE FtBURE.
RICARDO EN PROF. VERRIJN STUART.
Een enkel woord slechts naar aanleiding van
Prof. Verrijn Stuart’s laatste artikel over Ricardo
en de Goudkwestie, tevens, mijnerzijds, slotwoord.
Ik zal hem in zijn jongste beschouwingen niet
volgen. Dergelijk napleiten kan slechts dienen, hetzij
tot herhaling van wat reeds gezegd werd, of wel om
het debat op zijdegangen te brengen.
Er is echter eene zinsnede in genoemd artikel,
welke ik niet
stilzwijgend
voorbij kan gaan. Prof.
Vcrrijn Stuart had
mij
gesommeerd eene, mij door
hem ten onrechte toegeschreven, bewering te her-
roepen. Ik antwoordde, ik kan dit niet herroepen,
want het is door mij niet gezegd. En nu laat hij het
voorkomen, alsof in deze ik hem had toegegeven,
namelijk mijne bewering niet had gehandhaafd. Dit
is, dunkt mij, een onjuiste manier van debatteeren,
en daartegen teeken ik protest aan.
Niet één woord van hetgeen door mij in het den
25sten Juli door mij ingeleide debat geschreven werd,
is of
wordt
door mij terug genomen, en met gerust-
heid laat ik het aan onze 4ezers over te beslissen, wie
van ons beiden, Prof. Verrjn Stuart of ik, het in
deze aan het rechte end heeft. G. M. BoissavAjN.
29-8-’18.
[Wij sluiten hiermede het debat. – Bed.]
EEN TEGENSTELLING.
Een medewerker schrijft:
In het laatste jaarverslag van de N e d e r 1 a n d-
sche Handel-Maatschappij komt de vol-
gende passage voor: –
,,Wat t i n betreft, zoodra de vroegere koopers we-
,,derom regelmatig in hun behoefte zullen moeten
,,voorzien, schijnt er geen redelijke grond aanwezig,
,,af te wijken van de v66r den oorlog gevolgde wijze
,,van verkoopen, die steeds tot zeer bevredigende
,,uitkomsten heeft geleid.”
In het juist verschenen K o 1 o n i a a 1 V e r s 1 a g
lezen wij daarentegen het volgende:
,,Als gunstige gevolgen van den oorlog moeten
,,worden aangemerkt het ontstaan in Indië van mark-,,ten voor producten, die tot dusver elders verhandeld
,,werden en het feit, dat verbruikers in het buiten-
,,land zich meer en meer rechtstreeks voor die pro-
,,ducten kwamen voorzien in het land van voortbren-
,,ging zelf.
,,Aanpassing van de scheepvaart aan het gewijzigde
,,handelsverlceer.”
,,De ervaring der laatste jaren heeft bewezen, dat
,,Nederlandsch-Indië in verschillende opzichten eigen
,,belangen heeft op het gebied van handel en scheep-
,,vaart, die een zelfstandige behartiging vereischen.
,,Het handelsverkeer verliet, onder den drang der om-
,,standigheden, oude, lang bevaren wegen, zocht en
,,vond nieuwe markten en maakte zich los van sinds
,,lang bestaande banden. Het staat te voorzien, dat na
,,den oorlog die wegen niet weer verlaten zullen wor-
,,den en dat het handelsverkeer niet weer geheel langs
,,de oude banen zal kunnen worden geleid. Het .mag
,,echter betwijfeld worden of wel alle belanghebbenden
,,deze teekenen van den nieuwen tijd hebben ver-
,,staan.”
1)
AANTEEKENINGEN.
Spanje gedurende den oorlog. –
Spanje’s positie in dezen oorlog laat zich, gelijk blijkt
uit een gedocumenteerd artikel van den Studien-
direktor der Keulsche Handelshoogeschool, prof.
Eckert, in het laatste nummer van het Weltwirt-
schaftliches Archiv, in veel opzichten met die van
iederland vergelijken. Ook daar een sterk actieve
handelsbalans, een ongekend hoog valutapeil, een, zij
het ten deele schijnbare, immers door uitputting van
voorraden verkregen of in werkelijkheid in overdracht
van de eene bevolkingsgroep op de andere bestaande,
toeneming van het voll
1)
[De lezer zal zich herinneren, dat het vraagstuk, waar
en hoe na den oorlog de verkoop van Gouvernements-Banka-
tin zal hebben te geschieden in den vorigen jaargang –
zie
1917
blz.
388
en
407
– uitvoerig besproken werd. Ook
het dezer dagen verschenen Verslag van de Kamer van
Koophandel te Amsterdam komt met enkele woorden op het vraagstuk terug. Het door de Kamer in deze aangele-
genheid aan de Regeering gegeven advies is in extenso in
de bijlagen opgenomen. – Red.]
786
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
4 September 1918
Eôn groot verschil, in alle opzichten ten voordeele
uitvallend van Spanje, is gelegen in de geographische
positie, wat hier te lande geen nadere toelichting zal
behoeven. Intusschen heeft allengs zoowel het geste-
gen vrachtniveau als de uitbreiding van den onderzee-
oorlog – gelijk dezer dagen duidelijk in de nota-
wisseling met Duitschiand is aan den dag getreden
– niet nagelaten ook Spanje den directen druk van
den oorlog te doen gevoelen.
Een en ander weerspiegelt zich duidelijk in de totaal-
cijfers van in- en uitvoer (in millioenen peseta’s):
1913
1914
1915
1916
1917
invoer ..
1305.0
1021.9
967.7
912.9
736.0
uitvoer
. . 1057.6
867.7
1242.4
1361.5
1290.0
2362.6
1889.6
2210.1
2274.4
2026.0
saldo….
-248 -154 +275 +
44
e
+
554
Een
belangrijke
verschuiving dus in het saldo, echter
minstens evenzeer te
wijten
aan een daling van den
invoer als aan een stijging van den uitvoer.
Een
duidelijke
taal spreken in dit verband ook de
cijfers voor enkele voorname handeiswaren (in mii-
lioenen peseta’s):
iivoer
1913
1914
1915
1916
1917
steenkolen ..
70.25
65.13
44.88
52.45
28.44
cokes
……..
13.87 12.98
6.25
4.69
2.57
meststofffen
.
7.51
5.84 3,21 1.15
0.6
ruue katoen..
132.36
126.42
214.59 153.19 145.26
landbouwwerkt.
5.65
7.88
5.03
8.48
3.82
stokvisch
. . .
41.61 37.08
33.08 25.99
18.84
tarwe ……..
38.35
92.97
81.71 69.31
11.12
mais
……..
91.05
32.35
33.06 17.26 8.86
uitvoer
ijzererts ……
97.98
67.05
49.60
55.50
56.5
ijzeroer ……
37.75
33.20
29.42
35.68
25.54
kurk ……..
41.85
38.08
37.84
23.74
22.46
kat, goederen
44.83
41.93 117.44
94.01 103.07
vuurwapenen
10.66
4.22
3.96
25.10
35.40
sinaasappelen
68.29 .57.35
54.69
45.93
29.57
druiven ……
24.12
12.99
9.66
16.21
5.88
Voor den steenkolenaanvoer in hoofdzaak op Enge-
land aangewezen, heeft Spanje zich de verkregen
voorraden slechts kunnen verzekeren door de noodige
ruilobjecten ter beschikking te stellen. Ook daar te
lande heeft deze ruilpolitiek ten slotte geleid tot het
afsluiten van algemeene overeenkomsten. Spanje
heeft zoowel met Engeland als met Frankrijk en
Amerika zoodanige overeenkomsten loopende. Die
met Engeland dateeren van December 1917, met
Frankrijk en de Vereenigde Staten van 6 Maart 1918.
‘regen de Engelsche kolenleveringen stelt Spanje
ertsen en een zeker percentage van den uitvoer van
zuidvruchten beschikbaar. Amerika levert katoen en
petroleum, spoorwegmateriaal en verdere werktuigen,
Spanje levert mineralen, wol, leder, olie en een reeks
van andere producten. Van Frankrijk ontvangt Spanje phosphaten tegen afgifte van gelijke goederen als aan
Amerika. Bovendien laat Frankrijk den invoer van
Spaansche wijnen en zuidvruchten weder geheel of
ten deele vrij. Ook credietverleeningen maken van de
overeenkomsten, met name met Frankrijk, deel uit.
Overigens heeft de gunstige betalingsbalans reeds
tevoren geleid tot een op groote schaal terugkoopen
van buitenlandsche schuld – zie dit tijdschrift jaar-
gang 1917, blz. 950 — terwijl de toeneming van den
goudvoorraad enkele maanden geleden leidde tot be-
langrijke plannen op monetair gebied, waaromtrent
op blz. 521 van dezen jaargang nader wordt bericht.
Ernstige moeilijkheden schijnt ook het binnenlandsch
verkeer mede te brengen. Het ontbreken van water-
wegen doet Spanje in hooge mate aangewezen zijn op
het spoorwegverkeer, hetwelk, grootendeels met
vreemd kapitaal gefinancierd, reeds voor den oorlog
over . het geheel in niet al te besten toestand ver-
keerde. Met den duur van den oorlog leidde dit tot
moeilijkheden, waarin thans uiteraard niet dan zeer
bezwaarlijk verbetering is te brengen.
Intusschen is er in tal van richtingen door den oor-
log nieuw leven gewekt. Industriéën zijn opgericht of
hebben nieuwe vlucht genomen. De vragen, die hierbij
kunnen
rijzen,
zijn ook in Spanje niet onopgemerkt
gebleven. Zelfs is op 10 Mei 1917 een wet tot stand
gekomen, waarbij het beginsel is aanvaard, dat van overheidswege aan dergelijke nieuwe of nieuw-ge-
groeide industrieën steun kan worden verleend. Ook
financieele steun, in den vorm van deelneming in het
kapitaal of rentegarantie, behoort hiertoe. Of ifien
hiermede op den goed en weg is, zal de
tijd
hebben te
leeren. –
Industrie en l5anlcen in italië. –
(roeit onze maatschappij in de richting van over-
heersching van het bankkapitaal of weet integendeel
de zich in- en uitwendig consolideerende industrie
zich aan den greep van het bankkapitaal te onttrekken?
Reeds voor den oorlog werd deze vraag zoowel in de
wetenschappelijke litteratuur als in die van den dag
gesteld en allengs minder absoluut in de richting der
eerste oud erstelling beantwoord. De oorlog heeft het
proces sterk beïnvloed. Beiden, banken en industrie,
zijn gegroeid in omvang en macht. In de onderlinge
verhouding schijnt intusschen vrijwel overal zich eene
machtsverschuiving ten gunste van de industrie te
hebben voltrokken. Vooral voor de groote buitenland-
sche industrieën geldt zulks. Ongetwijfeld heeft men
hier met een verschijnsel te doen, dat ook lang na
den oorlog zijn invloed zal doen gevoelen. Weliswaar
is de versterking der kaspositie, de toeneming der
vlottende middelen, die zoo menig bedrijf bij zijn
bankrelaties van debiteur tot crediteur heeft doen
worden, voor een deel toe te schrijven aan uitputting
van voorraden en meer dergelijke abnormale toestan-
den, daarnevens is in den oorlog de kapitaaikracht
van een reeks van industrieën ontzaglijk gestegen.
In den laatsten tijd heeft men beschouwingen van
deze soort voornamelijk in verband zien brengen met den merkwaardigen strijd, die zich in het Italiaansche
grootbedrijf heeft afgespeeld en die duidelijk aan het
licht heeft gebracht, dat de machtsverhouding zelfs
voor zoodanige verzetting vatbaar is, dat de banken in
hun zelfstandigheid worden bedreigd.
Eenigen tijd geleden bleek, dat van verschillende groote Italiaansche bankinstellingen voortdurend
aandcelen werden opgekocht. Allengs bleek, dat deze
aankoopen geschiedden voor rekening van de mach-
tige combinaties, die zich
bij
het door den oorlog
sterk versnelde concentraticproces in de Italiaansche
industrie hadden gevormd, vooraan de Ausaldo-groep,
en verder het Fiatbedrijf en de Ilva-groep, die onder-
ling nauw verbonden, tesamen vrijwel de geheele
Italiaansche ijzer- en staalindustrie en een belangrijk
deel van den Italiaanschen scheepsbouw, de machi-
ne-industrie en automobielfabricage beheerschen. De
Ansaldogroep richtte haren aanval op de Banca
(Jommerciale Italiana, de Fiat op het Oredito Italiano
en de Ilvagroep in hoofdzaak op de Banca di Sconto,
tesamen drie der grootste Italiaansche bankinstel-
lingen.
Toen een en ander bekend werd – de Ansaldo-
groep had intusschen reeds een belangrijk deel van
het kapitaal der Banca Commerciale in handen –
leidde zulks van verschillende zijden tot ernstige ver-
toogen. De banken zelve stelden zich teweer en zelfs
de Regeering gaf gehoor aan den op haar geoefendeii
drang tot ingrijpen, met gevolg, dat aan verdere po-
gingen een einde kwam. Bij de discussie, die naar
aanleiding van dit alles ontstond, werd van de zijde
der betrokken industrieën gepoogd de gansche
manoeuvre voor te stellen louter als een wijze van belegging van de overmatige bedragen aan liquide
middelen, welke een voorzichtige bedrijfspolitiek, ge-
paard aan het wettelijk verbod een Izooger dividend
dan 8 pOt. uit te keeren, te hunner beschikking had
gesteld. Het
lijdt
echter geen twijfel of machtsover-
wegingen waren de. voornagmste oorzaak, zoodat het gebeuren inderdaad als een merkwaardige aanwijzing
van evengenoemd verschuivingsproces mag worden
aangemerkt.
4 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
787
Financieele belangen. bi] de rub-
bercultuur in. Nederlan.dsch-Indië.
– Het dezér dagen verschenen jaarverslag der
N.V.
Indische Rubber Compagnie, bevat de volgende aan
het rubbertijdschrift Primrose ontieende statistiek
van het uitgegeven kapitaal, dat in Nederlandsch-
Indië in rubber werd belegd:
Engeisch ……..
f
181.701.337,— of 41,3 pCt.
Nederlandsch
.. . . ,,
173.147.750,— ,, 39,4
Belgisch ……….,, 28.799.500,— ,,
6
1
5
11
Amerikaansch …,, 23.753.550,— ,,
5,4
Fransch ………. .. 21.100.000,—
4,8
.Duitsch ……….,,
7.111.000,— ,,
1,6
Chineesch … … …
2.680.000,—
0,6
Zwitsersch ……..,,
1.550.000,— ,,
0,4
f
439.843.137,— of 100,- pCt.
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.
Schmollers Jahrbuch. – Leipzig
1918. –
42e Jaargang, 2. Heft.
R. Sieger,
Die geographischen Grundlagen der
politischen Neugestaltung Oesterreichs;
H. Trescher,
Montesquieus Einfluss auf die philosophischen Grund-
lagen der Staatslehre Hegels 1.;
K. Keller,
Gross-
Berlin. Zur Frage der Vereinheitlichung der Kommu-
nalverwaltung;
A. Cohen,
Die Judenf rage, ein soziolo-
gisches Problem;
A. Spiethoff,
Die Kreditkrise;
P.
Witten,
Die Devisenpolitik der Nationalbank von
Belgien;
v. Schulze-Gdvernitz,
Dr. Fritz Kestner als
Karteilpolitiker;
Roth,
Die deutsche und die aus-
liindische Kaligewinnung;
A. Sicalweit,
Agrarzölle
oder Freihandel;
L. v. Bortldewicz,
Das whhrungs-
politische Programm Otto Heijns;
if. Schuinacher,
Eine Kriegsaufgabe des deutschen Verlages. Zugleich
eine Gegenerklarung in eigener Sache.
Ook ditmaal beweegt een belangrijk deel van den inhoud
zich meer op algemeen staatkundig en sociologisch terrein
dan op zuiver economisch. Met name geldt zulks ook van
de bijdrage van prof. Sieger, waarmede het nummer opent. Onder de artikelen van meer economische strekking ver-
dienen de beschouwingen van Arthur Spiethoff over het wezen
der credietcrisissen aandacht. Op het artikel van P. Witten
wordt vermoedelijk in dit blad nog nader teruggekomen.
Weltwirtschaftljches Archiv. –
Jena, 15 Augustus
1918.
Dr. Verrijn Stuart,
Probleme des wirtschaftlichen
Wiederaufbaues;
Dr. Chr. Ecicert,
Spaniens Stellung
in der Weltwirtschaft;
Dr. Josef Grunizel, Zur
Theorie des Schutzzolles;
Dr. A. Solcolowsicy,
Das
Walrosz als Jagd- und Nutztier des Menschen;
Ad.
von Vogel,
Eine Lücke in den Friedeusvertrhgen mit
der Ukraine und Ruszland.
Deze belangrijke aflevering van het Weltvirtschaftliche
Archiv brengt in de eerste plaats de rede door prof. Verrjn
Stuart op 11 April 1918 in de Deutsche Gesellschaft te
Berlijn gehouden. Het is hier niet de plaats in een bespre-
king te treden van dec veelzijdigen inhoud der rede, welke
oa. een nadrukkelijk pleidooi bevat voor het herstel van het
vrjhandelsbeginsel in Duitschiand. Enkele uitlatingen zal
men wellicht betreuren. Zoo prijst prof. Verrijn Stuart
Duitschland, dat het in zijn koloniën, ,,anclers als namentlich
England und Frankreich, von vornherein, dem Vorbilde
Hollands folgend, jede Bevorzügung der heimischen Indus
trie abgelehnt und entschieden an der Politiek der of f enen
Ttir festgehalten.” Wat Engeland betreft, moet deze voor-
stelling, waarbij het land zonder meer met Frankrijk op 66n lijn wordt gesteld, tot misvatting leiden. Niet oneigenaardig
is het hier naast te stellen wat bijna gelijktijdig een Duitseh
hoogleeraar voor een Nederlandsch gehoor gezegd heeft. Prof.
Brentano, op 22 Maart voor de studenten der Handels-
Hoogeschool sprekende, zeide – zie in den bundel Welt-
wirtsehaft und Weltfriede Heft III, blz. 11 —.,,Der ganze Wetteif er um die Kolonien würde iiberflüssig sein, weun
alle Nationen in ihren Kolonien das Prinzip der offenen
Tür ehrlich zur Durchführung briichten. Früher hat es
England in allen seinen Kolonien durchgeführt. In den
letzten Jahren haben Kanada und Australien es verlassen.
Dagegen bestand es noch in allen übrigen britischen Kolo-
uien bis zum Ausbruch des Krieges.” Ook deze voorstelling
van zaken ware nog voor aanvulling vatbaar. In de hoofd-
zaak is zij echter juist. Wat de in handelspolitieke zaken
volstrekte zelfstandigheid genietende dominions mogen heb-
ben gedaan, Engeland zelf heeft, behalve in het moeder-
land, in al haar overige koloniën – Britsch-Indië voor-
aan – het beginsel van open deur steeds en in zijn volle
breedte, dus ook buiten het gebied der invoerrechten,
toegepast. Terecht stelt Breutano dan ook in het vervolg
zijner beschouwingen Engeland en Frankrijk tegenover
elkander als vertegenwoordigers van een tegengesteld be-
ginsel.
Naast de bovengenoemde artikelen, van welke dat van den
Weenschen hoogleeraar Gruntzel ingegeven is door een
Italiaansche critiek op den nog in 1916 door het Cargenie
Endowment gepubliceerden arbeid van Gruntzel: Economie
Pi’otectionism en dat van prof. Eckert elders in dit num-
mer wordt beschouwd, bevat de aflevering nog een tweetal
belangrijke litteratuuroverzichten. De eerste van prof.
F. Rachfahl ,,Zur belgischen Frage” vormt een vervolg op
een dergelijk overzicht in de Februari-aflevering van 1917
en behandelt in hoofdzaak het ook in deze kolommen –
blz. 399 van clezen jaargang – aangekondigde geschrift van
den Heidelbergschen Itoogleernar Karl Hampe, zij het voor-
namelijk uit historisch-juridisch oogpunt. Verder zet prof.
Eulenburg wederom zijn in 1916. aangevangen belangrijke
litteratuuroverzichten nopens het Midden-Europa-vraagstuk
voort. Niet minder dan 20 kleinere en grootere geschriften
alsmede enkele publicaties yan vereenigingen etc. wordei
besproken.
The Bankers’.Magazine. —Londen, Augus-
tus
1918.
Bankin g Ama] gamations; The Banking Half-Year;
5j9
R. H. Inglis Palgrave,
The Repayment of the
Public Debt; The great Crisis XLIX; Anglo-Argen-
tine Banking.
The Geographical Journal. – Londen,
Augustus
1918:
The Ron. Arjhur .4feighen, K.C.,
Canada’s Natural
Resources and their State Control;
J. M. MacLeod,
The achievements of France in h’Iorocco;
G. T.
McCaw,
Resection in Survey.
De bijdrage van A. Meighen, Canadeesch Minister van
Binneulandsche. Zaken, geeft een overzicht in korte trekken
van de nationale rijkdommen van Canada en de verhouding
der overheid d.artegenover..
Omtrent het waterkrachtvraagstuk geeft hij enkele cijfers:
Totale hoeveelh.
1
Benutte
Provincie
1
waterkracht
1
hoeveelheid
5.800.000
789.466
Ontario ……………
6.000.000
520.000
Nova Scotia
100.000
21.412
New Brunsvick
300.000
1.390
Quebec
……………
Prince Edward Islaud
3.000
500
Manitoba
.. ..)
(
76.250
Saskatehewan
3.500.000
100
Alberta ……)
L
32.860
British Columbia
3.000.000
269.620
Yukon
……………
100.000
12.000
Totaal ….
18.803.000
1
1.735.598
Canada steat op de tweede plaats van alle landen ter
wereld wat beschikbare waterkracht betreft. Slechts de
Vereenigde Staten gaan voor. Geen drie landen van Europa komen te zamen Canada nabij. Van de thans benutte kracht
is 78
0
/o in staatshanden.
Technik und Wirtschaft. – Berlijn, Augus-
tus
1918.
D. v. Vigier,
Neuzeitliche Werkstattorganisation;
K. Goldschnridt,
Die Braunkohiengeceratoren;
F. Lenz,
Ein Jahrzehnt staatswissenschaftlichen Unterrichts
an technischen Hochschulen;
Calmes,
. Die Bearbei-
tung der Zahien in der privatwirtschaftlichen Sta-
tistik.
REGEERINGSMAATREQELEN OP
HANDELSGEBIED
Aardappelen. Verboden is het vervoer en de
aflevering van aardappelen, onverschillig van welke
soort, tenzij vergunning daartoe is verleend; het ver.
II
788
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
4 September 1918
11
bod geldt niet voor vervoer van aardappelen van het
veld naar de opslagplaats van den verbouwer. Voorts
is daarbij geregeld de levering van aardappelen aan
de gemeenten.
Aangezien particulieren te velde staande aardappe-
len koopen, in de veronderstelling deze t.z.t. naar
hunne woning te mogen vervoeren, wordt medege-
deeld, dat dergelijke vergunning niet zal worden ver-
leend. De ontheffing van het vervoerverboçl voor ver-
voer naar de opslagplaats van den verbouwer geldt
alleen voor bona fide eigenbouwers.
Aan de daarvoor in aanmerking komende gemeen-
ten zal zoo spoedig mogelijk op haar verzoek een aard-
appel-reserve worden toegezonden, voldoende voor een
rantsoen van ten minste zes weken. Indien deze
reserve voor de geheele bevolking aanwezig is, mag
het evenredig deel daarvan direct in bewaring worden
gegeven aan hen, die over goede bewaarplaatsen be-
schikken, een en ander onder verantwoordelijkheid
van het gemeentebestuur.
Bij de aanstaande distributie van aardappelen
zal de prijs voor zand- en veenaardappelen, met
toeslag van de Regeering, worden gesteld op
534
cent per K.G.,
terwijl
kleiaardappelen tegen den
kostenden prijs, ad
934
cent berekend zullen wor-
den. Dit prijsverschil zal gelden zoolang er zand- en
veenaardappelen zullen worden gedistribueerd. Zijn
deze niet meer beschikbaar, dan wordt de prijs van de
kleiaardappelen, evenals het vorige jaar,
634
cent
per K.G.
Ii a 1 f s v 1 e e s c h.
De maximumkleinhandels-
prijs voor vet kalfsvleesch, bij beschikking van
22
Augustus bepaald op
f 2
per K.G. is nader verhoogd
tot
f 2,75
per K.G.
Melk-praeparaten. Gebleken is, dat melk-
poeder, taptemeikpoeder, gecondenseerde melk, ge-
condenseerde taptemelk, caseïne en wei in den laat-
sten tijd in steeds grooter hoeveelheden worden ver-
werkt en daarbij vermenging met andere voedings-
middelen ondergaan, waarna het mengsel onder een
fantasienaam en doorgaans tegen hoogeil prijs in den
handel wordt gebracht. In verband hiermede heeft
de Minister verboden de genoemde artikelen te ver-
werken, tenzij dit geschiedt voor koek-, biscuit- en
gebakbereiding in banketbakkerjen of vergunning
daarvoor is• verleend.
A p p e 1 e n. Behoudens uitzonderingen is verbo-
den het vervoer van appelen in hoeveelheden van 10
K.G. en hooger.
M e e 1 v a n s t r o o, e n z. Bij beschikking van
26
Augustus is verboden het vermalen tot meel van
stroo, kaf of uitschoonsel van granen, peulvruchten
en handelsgewassen, heide, riet, cacao-, boekweit- en
grondnotendoppen, eikelschillen, vlasscheven, rijst-
doppen en koffiedoppën en eveneens de aflevering en
het vervoer van aldus verkregen meel.
Rogge en roggemeel. Met ingang van
9
September is de maximuminkoopprijs, ingevolge art.
der Distributiewet
1916
door de gemeenten te be-
talen voor iogge en roggemeel resp. verhoogd tot
f
28,50
en
f 29,50
per 100 K.G. Als inkoopsprjs aan
detaillisten wordt den gemeentebesturen in overwe-
ging gegeven
f 10,50,
resp.
f 11,25
per 100 K.G.
Voeding van eigen vee. De Minister van
Landbouw heeft vastgesteld, welke hoeveelheden van
door hen verbouwde granen en peulvruchten land-
bouwers zullen mogen behouden voor de voeding
van eigen vee.
V e r v o e r v e r b od e n. Behalve de reeds in ons vorig overzicht vermelde zijn nog in nieuwe redactie vervoerverboden afgekondigd voor geciroogde aard-
appelen en -alle producten, door het drogen of op
andere wijze verduurzamen van aardappelen verkre-
gen; gedroogde cichoreiwortelen; karwijzaad; bak-
steen en kalkzandsteen; beenderen; beendermeel;
brandstoffen; cacaoboter; calcium-carbid; cement;
chemicaliën; drukmaterialen; gasolie; hardsteen;
lompen; lood; manufacturen; benzine; mout; paraf-
fine en wassoorten; pasmunt; petroleum; pyriet en
zwavelzuur; smeerolie; steenkolenteer; teeroliën,
enz.;
terpentijn;
tin; traan; turfstrooisel; vlakgias;
wol en wolafvallen; ijzer en staal; zeep en zeeppoeder;
zink en zwavel. Al de betreffende beschikkingen zijn
opnieuw genomen en in de Ned. Staatscourant afge-
kondigd, teneinde iederen
twijfel
weg te nemen om-
trent hun rechtsgeldigheid. Voorts zijn nieuwe ver-
boden tot vervoer en aflevering afgekondigd voor
graanstroo (voor zooveel betreft aflevering naar de
stroocartonfabrieken) melasse; cacao-, grondnoteri-,
rijst- en koffiedoppen, benevens eikelschillen. Een
ander verbod betreft de aflevering en het vervoer
van voedermiddelen voor dieren in anderen dan in
ongemengden toestand en onder andere namen dan
de werkelijke (natuurlijke).
Suikerbieten en suikerbieten-
p u 1 p. Verboden is het vervoer en de aflevering
van suikerbieten en van suikerbietenpulp.
Z a a i z a a d. Eene regeling is vastgesteld voor
den koop en den verkoop van zaaizaden van granen,
peulvruchten en oliezaden.
Koolzure potasch, De
bij
besehikkingen van
27 Juli
en
5
Augustus gegeven verbodsbepalingen
zijn niet van toepassing op koolzure potasch in hoe-
veelheden van niet meer dan
234
K.G.
Vij ziging Distributiewet. Het nog bij
de Tweede Kamer der Staten-Generaal aanhangige
ontwerp van wet tot wijziging der IDistributiewet
1916, is ingetrokken.
MAANDCIJFERS.
EMISSIES IN
AUGUSTUS
1918.
Provinc. en Gemeentelijke leeningen
f
3.348.175,-
zijnde:
Leening Noord-Holland
f
3.365.000,-
5
0/
obi.
ft
99’/2
0
/0.
Hypotheekbanken (werkzaam in het
buitenland)
………………,,
637.674,-
zijnde:
Northwestern and Pacif ie Hypotheek-
bank
f
145.800,— aand.
1
103
Ofo.
N.V.
Nederlandsche
Middenstands- hypotheekbankf 500.000,—
4
1
/2
0/
pandbrieven
ft
971/
2
0/
o.
Industrieele Ondernemingec …….,
2.575.000,-
zijnde:
N.V.
van der Lely’s Touwfabrieken
f
500.000,—
aand.
8.
215 °/o.
f
500.000,— 6
0/
cum.
pref. aand.
8. 100
0
/0.
N.V.
Automatic Serew Works
f
500.000,— aand.
8.
200
O
/o.
Oultuurondernemingen, Handelsver-
eenigingen en Handelsvenn…..,,
2.681.375,-
zijnde:
N.V.
L.
E.
Tels
&
Co’s Handeisver.
f
1.250.000,— aand.
8.
140
O
/o.
t
750.000,—
6
0/
cum.
prei.
winstd. aand.
8.
103
O
/o.
Algem.
Maatschappij
voor
Handel
en
Industrie
/
155.000,— aand.
8.
1021/
2
O
/o.
Totaal….
f
9.242.224,-
Totaal der emissies in Januari ..
f
536.940.910,-
Februari .. ,,
12.202.250,-
Maart
. . .
,,
56.044.025,-
April
,,
9.419.875,-
Mei
……,,
19.256.078,-
Juni ……,,
33.032.976,-
Juli
……,,
50.604.250,-
Augustus
,,
9.242.224,-
Algemeen Totaal
……f
726.742.588,-
Bovendien:
f
10.550.000,— 3/m. Schatkistpromessen
8.
f
994,20
11.400.000,—
6/m.
,,
,, ,,
984,52 18.046.000,—
4
1
/2 °/o Schatkistbiljetten ,, ,, 1.006,87
4 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
789′
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B. •* beteekent: Cijfers nog niet Ôntvangen.
GELDKO ERSEN.
BANKDISCONTO’S.
31
Aug.
1918
20
Juli
1914
(Disc. Wissels.
4’/1 sedert 1Juli’15
3
1
/tsedert23
Mrt. ’14
Ned.Be1BiEff
an
4j
,,
1
,,
’15
4
,,
23
,,
’14
!Vrsch.inR.C.
5
1
/2
,,
19Aug.’14
5
,,
23
’14
Bank van Engeland
5
,,
7 Apr.’17
3
29 Jan.’14
Duitsche Rijkabank
5
,,
23 Dec.’14
4
5 Febr.’14
BankvanFrankrijk
5
,,
21Aug.’14
3
1
/8
29Jan.’14
Oostenr. Hong. Bk.
5
,,
12 Apr.’15
4
12 Mrt. ’14 Nat. Bank v.Denem.
5
,,
9
,,
’15
5
6Febr.’14
Zweedsche Rijksbk.
7
20Mrt.’18
4
1
/
6
’14
Bank v. Noorwegen
6
14 Dec.’17
4
1
/2
11
,,
’14
ZwitserscheNat.Bk.
4
1
/2
,,
31
,,
’14
31/2
19
,,
’14
Bank van Spanje..
4
22Mrt.’17
4
1
/2
Bank van Italië ..
5
10Jan.’18
5
9 Mei ’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
3-4
I
–
–
–
Javasche Bank. …
3
1
/3
1Aug.’09
31/t
1Aug.’09
OPEN MARKT.
Data
Amsterdam
Londen
Part.
Berlijn
Part.
Parijs
Part.
N. York
Ccli.
Part.
Prolon-
d
disconto
I
gatie
disconto disconto
disc.
monet,
31 Aug. ’18
2_1/
1)
234
2)
3l71
4_
1
/8
–
6
8
/4-6
26-31 A. ’18
2-‘/4
2h/
2
_2/
4
3
17
1
2
2
48/
5/-6
19-24 A. ’18
2_1/
2’/-3
3
17
42
4-/8
–
511
4
….6
12-17 A. ’18
2
1
/
22/4_1/4
3
1
/82
4
-1
/8
5t/
2
_6
27A.-1 S.’17
2
2
1
/4_
1
i
2
4
25
/82
4_1/s
–
2-6
28A.-2 S.’16
l/-°/
1
1
/8/
4
5
19
/32_+
4_t/s
–
2-3
20-24Jul.’i4
3’/t-°/o
2 l/4$/4
2
I/48/4
2
l/
5
_1/
7
28/
4
18/
4
2 V2
2)
Noteering van 30 Augustus.
WISSELKOERSEN.
WISSELMARKT.
Voor de entente-wissels was de stemming deze week door-
eengenomen vast. Wel is waar trad in het midden der week
een reactie in, maar reeds den volgenden dag was de stemming
weder vaster en heden werd voor Londen tot 9.55 betaald.
Marken waren aanvankelijk prjshoudend, maar aangezien
Oost. Kronen steeds sterk bleven aangeboden en onder in-vloed van de ongunstige politieke berichten, was daarna de
stemming beslist zwak.
Daar de stijging van cle ententekoersen in alle neutrale
landen sterker was als hier, waren de neutrale deviezen alle flauwer. Vooral Zwitserland was sterk aangeboden en door
de groote schommelingen van de koersen daar te lande en
de onzekere stemming die, er voor alle wissels heerschte,
ook hier zeer onvast.
Na Zwitserland, dat reeds de vorige week onder het goud-
punt daalde, is nu ook Spanje er onder gedaald en blijft
alleen Zweden nog het eenige land, dat hier boven goud.
pariteit genoteerd wordt.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Data
Londen
4)
Parijs S)
Berlijn
4)
Weenen
4)
St. Pc.
ten.
burg
1)
New
Yorïl)
26 Aug. 1918..
9.38 35.60 30.95
17.55
–
1.961/
27
1918..
9.36 35.40
31.22+
17.75
–
1.96
1
/t
28
1918..
9.30+
35.27+
31.40
17.80
–
1.942/
4
29
1918..
9.35 35.40 31.25 17.70
–
1.95’/
30
1918..
9.33 35.95
31.22+
17.50
–
1.952/
4
31
,,
1918..
–
–
– – – –
Laagste d.
W.1)
9.29
35.-
30.75 17.45
–
1.942/
4
Hoogste
,,
,,
)
9.41
36.10
31.50
17.85
–
1.97
24 Aug. 1918 .
9.291
1
34.80
1
31.50
1
18.05
2
–
1962/
4
17
,,
1918..
9.22
e
34.50
8
32.22-1-8
18.80
3
1.93V4
Muntpariteit..
12.10+
48.-
59.26
50.41
1.28
2.48
8
/t
4)
Noteering te Amsterdam.
1)
Particuliere opgave.
2)
Noteering van 23 Aug.
0)
Noteering van 16 Aug.
Da
ta
Stock-
holm°)
I
Kopen-
I
hagen
4
)
I
Chris.
Itianial)
I
Zwitser.
land
4
)
Spanje
1)
Batavia
1)
telegrafisch
26 Aug. 1918
69.10
61.15 61.70
46.20
48.50
99+-100
27
1918
68.95
61.20
61.80
45.70
–
99+-100
28
1918
68.90 61.10
61.85
45.67+
47.75
991
–
1001
1
29
1918
68.70 60.90 61.60
45.75
47.25
99+-100+
30
1918
68.60
60.70 61.60
45.80
47.-
99i
–
1004
31
1918
– –
–
–
–
99+-100+
L’ste d.
W.l)
68.50 60.60
61.30
45.-
46.50
99+
H’ste ,,
)
69.15
61.25
61.95
46.20
48.75
100+
24 Aug. 1918
68.952 60.902
61.40
45.45
2
48.75
994
1
-100
17
,,
1918
68.85
60.658
60.90
48.- 8
4975
Muntpariteit
66.67 66.67 66.67
48.-
48.-
100
1
Noteering ce Amsterdam.
8)
Particuliere opgave.
2) Noteering van 23Aug.
5)
Noteering van 16 Aug.
KOERSEN TE NEW YORK.
Cable
Zicht
Ztcht Zicht Dota
Londen
Parijs
Berlijn
Amsterd.
(in
$
(in
fri.
(in cents
(in cents
per
£)
P.
$)
P.
4
Rm.)
per gld)
31 Augustus 1918
4.76.60
5.48
nom.
50
1
1
Laagste d. week..
4.76.55
5.48
nom.
502/
4
Hoogste,,
,,
..
4.76.60
5.66
8
/a
nom.
51
24 Augustus 1918
4.76.55
5.61
nom.
51
17
,,
1918
4.76.60
5.65 1/
nom.
50/
Muntpariteit….
4.86.67
5.18
1
l4
95 ‘/g
40
8
/it
KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN.
Plaatsen en
Landen
Noteerings.
eenheden
1
Aug.
1918
12Aug.
1918
Tijdperk
13 Aug.-21 Aug.
1918
Laagste
1
Hoogste
21
Aug.
1918
Alexandrië. .
Piast. P. £
9711t
97/t
977/
je
977/
977/
je
B. Aires .. ..
d.p.gd.pes,
50/8 50/6
501/8
Sl°/it
50
7
/8
Calcutta ….
sh/d.p.rup.
1/61/
32
1162/
82
116
116
1
/,
1/69t
Hongkong ..
id.
: $
3/4
3/5
315 t/
8
3/58/
4
3/52/
Lissabon….
d.p.escudo
30 30
1
/
29’/,
31
30
Madrid
….
Peset. p.IC
17.85
18.50 18.20 19.36
19.34
Montevideo..
d.p.peso
62
1
/4
62
61’/8
63
621/
i
Montreal….
$ per £
4.84’/2
4.85’/i
4.85’/8
4.86
1
/s
4.86/
Petrograd ..
R. p. £ 10
nom. nom. nom. nom.
nom.
R.d.Janeirol)
d.p.milr.
12
8
18
12
1
/it
12
18
/o2
12
1
/16
12/i
Lires p. £
40.06
36.10
35.87+
36.37
35.94
Shanghai
..
sh/d.p.tael
4/0
1
/4
4/10 4/10
4/10 4/10
Rome
…….
Singapore
id. p. $
2/4
213
16
121
2/324/
82
214
2/3
22
/82
Valparaiso
2)
d.ppap.p.
16
7
/t
16
2
/3
161h188
16
22
182
10
22
/
88
Yokohama ..
sh/d.p.yen
nom.
nom.
2/2
2
/t
2/31/
2/3
1
/ie
8)
Noteeringen op 90 dagen.
GOUD EN ZILVER.
– Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksche ontvangsten
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.
NOTEERING VAN ZILVER.
Noteering te Londen.
te New York
31 Aug.
1918 ……..
49’/2
101
1
/8
24
1918……..
49
1
/2
101
1
/8
17
1918 ……..
48/ie
10
,,
1918……..
4818/it
995/8
3
1918……..
482)
998/8
1 Sept.
1917……..
46
908/
4
8)
2 Sept.
1916 ……..
322/
4
678/
4
20 Juli
1914 ……..
24/t
5411s
1)
Noteering van 2 Aug.
2)
Noteering van 31 Aug.
N.U.M.
Weekstaat der Nederlandsche Uitvoermaatschappij.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Buiienl.
Debet
5
pCt.
Credit
Data
Bankiers
Schot-
Dicterse
Schuld-
Diverse
kistbilj.
reken.
8)
brieoen
reken.
1)
29 Aug. 1918..
1.300
43.100
60.300
14.342
82.449
22
1918..
1.075
43.100
60.300
14.313 82.263
15
,,
1918..
1.002
43.100
60.300 14.308
82.145
8
1918..
14.451
19.100
53.100
14.294
67.526
31 Juli
1918..
14.618
19.100
53.100 14.243
67.34e
1) Beide rekeningen omvatten, behalve garantiewioaels in portefeuille
tot het bedrag der buitenl. schatkiotbiljetten, in hoofdzaak garantiewissele
in depbt bij de Ned. Bank.
790
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
4
September
1918
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 31 Augustus 1918.
Activa.
Binnenl.Wis-f’H.-bk.
f
62.051.608,94
1
!2
sels, Prom.,
B.-bk.
,,
113.482,63
enz. in disc.
.
Ag.sch.
12.950.692,001I2
f
75.115.783,58
Papier o. h. Buiteni. in
disconto
………………………
. –
Idem eigen portef..
f
8.434.810,-
Af: Verkocht maar voor
de bk. nog niet afgel.
,,
–
8.434.810-
Beleeningen
mcl. vrsch.
fH.-bk.
57.285.970,97
1
!2
B..bk.
5.217.890,78
in rek..crt.(
op onderp.
Ag.sch.
42.211.022,69
f104.714.884,44′!,
Op Effecten
……f102.950.384,44′!,
Op Goederen en Spec. ,,
1.764.500,-
104.714.884,441!,
Voorschotten a. h. Rijk …………….,,
3.887.209,79
1
!1
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud ……f 83.489.755,-
Muntmat., Goud ..
,,625.826.737,83
f709.316.492,83
Munt, Zilver, enz.
•
,,
7.953.213,83′!2
Muntmat., Zilver
..
–
717.269.706,66
1
!1
Effecten
Bel.v.h.Res.fonds..
f
5.048.969,32
id. van
Ih
v. h. kapit. ,,
3.907.261,18
8.956.230,50
Geb.enMeub. der Bank ……………..,,
1.770000,-
Diverse rekeningen ………………,,
102.362.182,06
fl.022.510.807,04’/,
Passiva.
Kapitaal
……………………..
f
20.000.000,-
Reservefonds
………………….
5.079.402,56
Bankbiljetten in omloop …………
in omloop ……….
3.372.255,90
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk……f
–
Van anderen ……
,,43.360.397,34
‘lz
43.360.397,34′!,
Diverse rekeningen
……………….
..
4.306.686,24
f1.022.510.807,04′!,
Beschikbaar zuetaalsaldo …………..
f
517.883.736,91
Op
de ba8ie van
1
1
metaaldekking
.. .. ,,
319.258.793,26
Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is
.. ,,
2.589.418.680,-
Verschillen met den vorig en weekstand:
Meer
Minder
Disconto’s …………….
2.911.611,40
Buitenlandsche wissels……
68.766,-
Beleeningen …………..
4.054.693,79
Goud………………..
1.892.672,56
Zilver………………..
418,68′!
Bankbiljetten ………… 24.269.820,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s
25.703.619,60
Voornaamste nosten in duizenden auldeng.
Data
Goud
Zilver
k-
B
lj°e
Andere
opcischbore
chuldcn
31 Aug.
1918
..
.
.
70.316
7.953
946.392
46.733
24
1918
….
707.424
7.953
922.122
69.883
17
,,
1918
..
.
.
706.089
7.861
922.377
60.996
10
1918
.
..
.
706.419
7.867
919.104
56.560
8
1918
….
713.251
7.860
927.020
53.851
27
Juli
1918
….
715.123
7.793
909.750
78.846
20
1918
….
715.258
7.729
910.656
77.111
13
1918
.
.
..’
717.388
7.741
920.180
65.569
6
,,
1918
….
717.518
7.690
926.054
60.354
29 Juni
1918
….
717.559
7.692
921.335
50.546
22
,,
1918
..
..
717.645
7.638
902.474 69.158
15
,,
1918
..
.
.
717.787
7.821
911.227 61.847
8
,,
1918
….
720.151
7.784
917.260
59.436
1
Sept.
1917
….
664.145
7.270
789.761
102.046
2 Sept.
1916
•…
584.865
7.460
679.571 134:879
25 Juli
1914
…
162.114 8.228
810.437
6.198
D ata
Dlscontoa
Belet-
BescAIk-
baat
Dek-
king.,-
Hiervan
Totaal
Schatkist.
fin gen
Metaal.
percen-
o,nrs,,
saldo
tage
rechtstreeks
31 Aug.1918
75.116
57.000 104.715 517.884
.72
24
,,
1918
72.204
55.000 100.660
516.194
72
17
,,
1918
64.448
47.000
101.787
516.473
73 10
,,
1918
61.395
43.000
101.508
518.330
73
3
,,
1918
51.430
32.000
110.082
524.086
74
27 Juli 1918
52.139
32.000
112.300
524.319
73 20
1918
44.854 23.000
114.844
524.526
73 13
1918
34.101
11.000 115.627
527.036
74 6
1918
41.904 17.000
119.042 526.981
74
29Juni 1918
43.817
18.000
122.089
528.725
74
22
1918
43.960
18.000
119.558
530.001
75
15
,,
1918
45.195 18.000′
118.496
530.028
75
8
,,
1918
46.876
18.000 122.133 531.834
75
1 Sept. 1917
78.763
68.000
76.110
492.002
75
2Sept. 1916
07.276 80.500 64.043
428.532
73
25 Juli 1914
67.947 14.300
1
61.686
43.521′)
54
*)
Op de
basie van
9
/5
metaaIdekkin.
Uit de bekendmaking van den Minister van Finan-
ci ë n blijkt, dat uitstonden op:
Aug. 1918
24Aug. 1918
Aan schatkistpromessen..
f
201.990.000,-
f
178.450.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst ,, 57.000.000,- ,, 55.000.000,-
Aan schatkistbiljetten :. 60.649.000,- 60.649.000,-
Aan zilverbons ………,, 59.483.918,- ,, 58.770.604,-
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Naast de per mail ontvangen gegevens worden de telegrafisch
bekend geworden totaalcij Iers der obligo’s en uitzettingen en
het beschikbaar metaalsaldo van latere data onenomen.
Data
Goud
Zilver
k
6
a
e
7,
en
Andere
schulden
24 Aug. 1918
*.**
255100
17
,,
1918
258.500
15 Juni
1918 ……
102.310
13.939
189.748
67.541
11
ei
1918 ……97.028
M
16.734
183.850
70.512
4
,,
1918 ……
94.080.
17.389
182.691
68.763
25 Aug. 1917 ……83.288
18.043
173.241
50.027
26 Aug. 1916 ……
71.107
24.633 145.577
64.986
25 Juli
1914 ……22.057
31.907 110.172
12.634
Data
Dis-
conios
Wissels,
bulten
N.-Ind.
betaalbaar
1
1
Belee-
1
ningen
1
.
D
,
iv
k
erse
nin gen i)
Beschik.
baat metaal.
saldo
Dek.
t kings-
1
percen.
togt
24Aug.1918
130.700 66.500
17
,,
1918
.
128.300
***’
65.100
**•
15Juni1918
8.260’I
23.159
1
73.271
24.391
64.911 45
11Mei 1918
7.076
1
26.509
1
69.099 29.125 63.088
45
4
,,
1918
7.373
1
26.363
1
67.793
31.066
61.392
44
25Aug. 1917
7.905
31.141
61.326 23.459
57.006
45
26Aug. 1916
6.840
1
37.942
1
65.583
7.401
53.628
45
25 Juli 1914
7.259 6.395
1
47.934
2.228
4.842′)
44
1) Sluitpost
der activa.
2) Op
de
basis van
2
1
5
inetaaldekking.
SURINAAMSCHE BANK.
Voornaftmste posten in duizenden guldens.
Data
Metaal
Circulalle
Andere
opelschb.
schulden
Disconto’s Dlv. reke-
ningen’)
1
Juni 1918
•.
659
1
)
1.426
828
1.091 703
25 Mei
1918
..
681
1
)
1.374
747
1.094 619
18
1918
..
689)
1.365
722
1.100
707
11
1918
..
693
5
)
1.383
755
1.106
722
2 Juni 1917
•.
775
1.233
954
903
516
3 Juni 1916
,.
731
1.034 817
–
944 862
25 Juli
1914
..
645
1.100
560
735
396
t
)
Sluitpost der activa.
2) Hiervan zilverbons
80
de. ald.
8) Idem
109
dz. gid.
4) Idem 124 de. gid.
.
6) Idem 135 de. gid.
4 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE
BERICHTEN
791
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven
van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden p. st.
Currency Notes.
Data
Metaal
Circulalie
Bedrag
I
Goudd.
1
Go,,. Sec.
28 Aug. 1918 69.545
21
,,
1918
68.665
14
,, 1918 68.234
7
,,
1918
67.952
26 Aug. 1917 54.303 30 Aug. 1916 56.197
22 Juli 1914 40.164
57.813
***
***
***
56.749
***
***
***
56.691 266.367 28.500 243.859 56.778 265.985 28.500 243.859
40.407 173.361 28.500 146.521
36.152 129.659 28.500
97.529
29.317
Data
Gov.
Sac.
Other
Sec. _____________
Pubik
Dapos.
Other
Dapos.
Re-
sarva
Dek.
king,-
percen-
28 ‘Aug.’18
59.454
99.253
34.918
136.110
30.382 17,76
21
’18
58.422 98.951
33.698
135.996
30.366
17,90
14
,,
’18
59.702 100.188 34.096 137.726 29.993
17,45
7
’18
57.855
103.194 39.878
132.762
29.624 17,16
29 Aug.’17
57.899
105.499
46.526
131.094 32.347
18,21
30Aug.’16
42.188
91.941 52.361 102.141
38.496
24
7
/9
22 Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
52
8
/
t)
Verhouding
tuischen Reserve en Deposite.
DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-
kassenscheine, in duizenden Mark.
Data
________________
Metaal
Daarvan Goud
Kassen-
scheine
Circu-
latie
Dek.
king,.
parcen-
toga’)
23 Aug. 1918
2.467.833
2.348.046
1.990.788
13.111.329
34
15
,,
1918
2.467.833
2.347.761 1.928.371 12.929.725
34
7
1918
2.467.833 2.347.629
1.874.192
12.786.348
34
31 Juli
1918
2,467.696
2.348.083 1.851.526 12.704.503
34
23 Aug. 1917
2.494.576
2.402.850 567.538 8.977.977
34
23 Aug. 1916
2.495.963
2.468.562
340.978
6.863.154
41
23 Juli
1914
1.691.398 1.356.857 65.479 1.890.895
’93
t) Vekking der
circulatie door metaal en Kassenacheine.
Data
Wt..el,
Rek. Cr1.
Darlchcn,kassenscheine
Totaal
in ho, hIj
uitge-
de Ratel,,.
geven
bonk
23 Aug. 1918
15.958.496
8.154.768
10.028.400
1.974.300
15
,,
1918
15.967.678
8.123.942
9.885.000
1.911.800
7
1918
15.849.460
8.332.552 9.742.800
1.858.300
31 Juli
1918
15.988.653
8.454.876 9.692.900 1.836.200
23 Aug. 1917
11.066.859
5.874.854
5.547.700
551.100
23 Aug. 1916
6.658.583
2.691.145 1.879.700 301.900
23 Juli
1914
750.892
943.964
RUSSISCHE STAATSBANK.
Sedert 5 November 1917 is geen bankstaat verschenen.
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in duizenden francs.
Data
Goud
Waarvon
I. het
Buitenland
Zilver
Te goed
In het
Buitenland
Buit.gew.
voor,ch.
old. Staat
29Aug.’18
5.435.382 2.037.108 320.498 1.576.683
19.150.000
22
’18
5.434.831
2.037.108 319.173
1.572.721
19.150.000
16
’18
5.434.074
2.037.108 315.628 1.537.417
19.150.000
8
’18
5.433322
2.037.108 304.850 1.497.079
19.150.000
30Aug.’17
5.311.827 2.037.108 260.019
710.085
11.200.000
31 Aug.’16
4.812.732
–
338.610 691.060
8.400.000
23 Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–
Wissel,
Uitge.
stelde
Wissel,
Belee-
ning
I
Bankbil.
jetten
Rek. Cr1.
Partt.
culiaren.
Rek.
Cr1.
Staal
.
903.937
1.064.845 816.288 29.433.966 3.777.306 298.569
8.871.123
1.066.088
829.814
29.423.826 3.715.699
162.078
.
942.934 1.067.244
830.573
29.408,025
3.685.694 99.610
1.002.960
1.068.410 837.471
.
29.476.586
3.888.665
68.403
0
598.435
1.170.372 1.102.157
20.568.913 2.782.775
15.244
448.319
1.406.862
1.174.835 16.424.647
2.213.659
80.163
1.541.080
–
769.400
5.911.910 942.570
400.560
SOCItTÉ GÉNÉRALE DE BELGIQUE.
1)
Voornaamste posten in duizenden franes.
Dato
Metaal
mci.
buiten!,
saldI
T1 van
buiten!.
vorder.
8e/een.
1
van
1
prom. d.
1
provtnc.
‘
wtsali
en
heleen.
i
Ctrcu-
1
lotto
Rek.
Crt.
saldi
2 Sept.’18
1.068.487 99.818
480.000
100.402 1.405.289 334.415
22Aug.’18
1.070.113
99.764
480.000
95.270 1.408.223
328.012
15
,,
’18
1.060.088
99.697
480.000
96.295
1.415.979
312.158
8
,,
’18 1.010.196
99.675
480.000
110.357
1.376.999
314.427
30Aug.’17
425.763
89.949
480.000
95.814
992.168 89.392
31Aug.’16
308.592
71.320
480.000
45.021
751.131 146.124
1)
Sedert einde 1914 met de functie van
circulatiebank
belast,
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in duizenden dollars.
Waarvan
Waar.
1
F.R.
Data
Goud
voor dekkng
van in
hel bul-
Zilver
t
ate.
Notes in
I
F. R. Notes
ten/and
1
circu.
lalie
28 Juni
’18
1.949.021 1.021.414 16.275
57.178 1.722.216
21
’18 1.924.373 987.569
17.008 56.738 1.677.951
14.
’18 1.946.903 980.652 44.084 58.360
1.651.500
7
’18 1.919.263 986.686 51.280
58.461
1.639.579
29 Juni
’17 1.294.512
412.041
52.500 39.840
508.753
Data
Wissela
________________
Totaa
D
CPOS
o
ls
Waar-
van
Kapitaal
Dek.
Ing,.
percen-
lage
t)
Goud.
aexxing
circu-
latie
28Juni
’18 1.086.023
2.049.906
75.858
60,4
59,3
21
’18 1.163.742
2.029.557
75.770
64,8
58,9
14
,,
’18 1.258.954
2.099.074
.
75.711 60,8
59,4′
7
’18 1.233.034
1.978.893
75.662
59,2
60,2
29 Juni
’17
399.512
1.484.953
57.176
69,9
81,0
t)
Verhouding tusachen: den totalen goudvoorraad.
Zilver etc,,
en de
opeischbare schulden: F. R. Notes en netto depoeito’s met inbegrip van
het kapitaal.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ
HET
FED. RES. STELSEL.
Voornaamste nosten in duizenden dollars.
Data
1
Aantal
Totaal
uitgezelte
1e,eve
rotaal
Waarvan
time
1 banken
gelden en
beleggingen
F. R. bank,
,
depo.,ito
deposilo
21 Juni ’18
695
12.422.617
1.147.421 11.203.532
1.369.809
14
,,
’18
689
12.506.216
1.226.348
11.438.657
1.323.423
3
’18
686
12.432.346
1.162.521 11.294.701
1.419.056
26 Apr. ’18
681
12.402.125
1.180.827
11.201.341
1.421.900
19
,,
’18
685
12.412.672 1.167.175
11.278.704
1.397.596
792
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
4 September 1918
EFFECTENBEURZEN.
Amsterdam, 2 September 1918.
In ademlooze spanning ziet de gansche wereld het gebeu-
ren van de laatste weken aan. Itt het Oosten kromt zich
Rusland onder de weeën eener wedergeboorte, waarvan de
heftige beroeringen zelfs tot in ons land merkbaar zijn.
Een geweldige worsteling om de macht vindt daar plaats,
welke in twee opzichten meer dan interne beteekenis voor
het land zelve heeft. Wij zijn gewoon geraakt aan revoluties
in verschillende Zuid-Amerikaansche staten, doch de invloed
daarvan reikte gemeenlijk niet buiten de grenzen der ho
trokken landen, tenzij enkele bezitters van de betreffende
staatspapieren ook buiten het directe gebied de nawerking
ondervonden. Doch in Rusland is dit totaal anders. Primo is het Rijk van zoo immensen omvang, dat de. schokken,
die het ondergaat, zich ook reeds in normale tijden over het
overige gedeelte van Europa zouden voortpianten; secundo ecliter hangt de loop van de tegenwoordige gebeurtenissen
ten allernauwste samen met den afloop van den wereklkrijg.
Dit
kan
althans het geval zijn: Want de macht van Lenin, Trotzky, c.s. is tevens de macht van den vrede van Brest-
Litofsk en het breken van deze macht zou dus ten gevolge
kunnen hebben een algeheele ommekeer van den thans
heerschenden toestand. Vooral voor onze Oosterljke buren
zou dit vèrstrekkende consequenties met zich kunnen voe
ren, zooal niet in militair, dan toch zeer stellig in moreel
en economisch opzicht.
Aan den anderen kant trekken de voorvallen aan het
Westfront de volle aandacht tot zich. Met bijna ononder-
broken kracht hameren de legers der Geallieerden op de
linies der Centrale Mogendheden, zoodat deze steeds wat
meer naar achteren genomen moeten worden. Het is hier
niet de plaats bespiegelingen omtrent den mogelijken afloop
van deze militaire operaties te houden; gereleveerd dienen
zij echter te worden, omdat zij van den meest directen
invloed op de internationale geld- en fondsenmarkten zijn.
Dat, ondanks dozen voor de Centrale Mogendheclen niet
zeer gunstigen gang van zaken cle stemming aan de beurs
t e B e r 1 ij n over let geheel vrij vast is gebleven, vindt
zijn grond in andere oorzaken. In de eerste plaats is cle
aanvankelijke bezorgdheid omtrent de nieuwe belastingen
op den omzet van effecten zeer sterk verminderd; zooals het gewoonlijk gaat, heeft het publiek zich tian de veran
derde verhoudingen loeren aanpassen. Weliswaar is dit
gegaan tea koste van het meer normale verkeer, doch voor
de markt als geheel valt toch een herstel van de levendig-
heid van den zaken-omvang te constateeren. Met dit ,,ten koste van het normal verkeer” bedoelen wij, zooals reeds
in een vorig overzicht in den breede uitgelegd, in hoofd-
zaak de omstandigheid, .dat het zwaartepunt van den handel
is verlegd naar de zeer hoog genoteerde fondsen. Hierbij
zijn de koersfluctuaties gemeenlijk toch xeeds van grooten omvaag, zoodat de extra-kosten van het effecten-zegel ge-
makkelijker gedragen kunnen worden. De belangstelling is
dan ook vri
j
wel geheel op deze objecten overgegaan, hetgeen
ook eenigszins stirnuleerenci op de overige markt heeft
ingewerkt. Hierbij kwam de overweging, dat het terrein
in Frankrijk, hoewel een gedeelte moest worden ontruimd,
toch nog voor een overgroot deel bezet is; de hoop op een
succesvol tegen-offensief blijft hierdoor levendig.
En een direct gevolg van deze verwachting is de grootere
aaiidacht, welke aan de zuivere ,,00rlogsfondsen” wordt
besteed. De algemeene verwachting, dat zelfs door de
successen der geallieerden de ring van bajonetten, die het Duitsche Rijk beschermen, niet zal worden verbroken en
dat daarentegen de krachten tot verdediging verdubbeld
moeten worden, heeft nieuwe belangrijke opdrachten aan de
‘in aanmerking komende nijverheid in het vooruitzicht ge-
steld; het gevolg is geweest: hernieuwde aankoopen op het
betrokken gebied der foncisenmarkt. Ook Silezische Montaan-
waarden waren hooger gezocht, in verband met de verhoo-
ging der kolenprjzen. Daarentegen waren scheepvaart-
waarden in reactie; deze fondsen worden over het geheel
als zuivere ,,vredes-papieren” beschouwd.
De militaire successen van de Geallieerden hebben verder
in zooverre een directe uitwerking gehad, dat alle in
Ponden Sterling genoteerde waarden tot hoogere prijzen uit
de markt werden genomen, zooals Chineesche, Japansche,
Egyptische en Mexicaansche obligaties.
Daarentegen is de stemming t e W e e n e n totaal anders.
Hier is de tendens bepaald pessimistisch te noemen, hetgeen
zich niet zoozeer manifesteert in heftige dalingen op de
fondsenmarkt, dan wel in een totaal apathische houding.
Voorts is een zeer . nerveuze stemming met betrekking tot
de valutaisiarkt overheerschenci, welke nog in de hand is
gewerkt door de uitlatingen van den algemeenen secretaris
der Oostenrijk-Hongaarsçhe Bank in de vergadering van
den algemeenen Raad dier Bank op Donderdag j.l. Hij
constateerde aldaar, dat in het tijdvak van 24 Juni tot
Zd Augustus alle deviezen een voor Oostenrijk-Hongarije zeer ongunstige wending hebben genomen, hetgeen hij in
hoofdzaak verklaarde uit de omstandigheid, dat de ,,Dubbel-monarchie” thans een passieve handelsbalans heeft en voorts
uit het feit, dat de in de Oekraïue staande legers maandelijks
niet minder dan 150 millioen Kronen in omloop brengen,
die dan door de bewoners der Oekraïne weder in het buiten-
land worden verkocht. Vooral in Berlijn is het aanbod van
Kronenbiljetten geweldig geweest; d.d. 26 Augustus b.v.
is alleen daar ter plaatse een bedrag van 20 millioen Kronen
uitbetaling Weenen en Budapest en van 6 millioen Kronen
aan biljetten in de open markt aangeboden. Het spreekt
vanzelf, dat tegenover een dergelijk aanbod interventie-aan-
koopen geenerlei succes hebben, temeer, waar deze in den
laatsten tijd beperkt bleven tot één millioen Kronen per dag
(tegen 3 millioen begin Juni).
Van .den algemeenen toestand der Oostenrijk-Hongaarsche
Bank werd met geen woord melding gemaakt; derhalve ook
niet van het dekkingspercentage in goud der biljetten.
Vermoedelijk wordt echter niet misgetast, indien beweerd wordt, dat de zeer scherp geaccentueerde reactie, speciaal
van Oostenrijksche Kronen, ten nau.wste samenhangt niet dit
percentage, eenige maanden geleden circa 1 4 pCt. bedra-
gende en hetwelk waarschijnlijk inmiddels geen verbete-
ring zal hebben ondergaan. Het ligt voor de hand, dat
dergelijke overwegingen den koersstand van de Oosten-
rijksche Kroon veel sterker beïnvloeden dan het vermoeden
van narnaak van bankbiljetten op groote schaal in Engeland,
welk vermoeden eveneens in meervermelden speech van den
secretaris werd uitgesproken.
Wat de fondsenmarkt betreft, verdient nog vermelding,
dat de oude Staatsleeningen, zoowel als de oorlogs-obligatïes
gedecideerd ongeanimeerd en op groote schaal aangeboden
waren. Daarentegen toonden stedelijke en gemeentelijke
leeningen meer weerstandsvermogen.
Het is te begrijpen, dat de voorvallen aan het Westelijk
front aan de beurzen in de landen der Geassocieerden een
direct opbeurenden invloed hebben uitgeoefend. Sterk is dit
tot uiting gekomen t e N e w Y o r k, waar aanvankelijk
een gedrukte tendens heerschte in verband met de vrees,
dat tot beperking van credieten voor speculatieve doeleinden
zon worden overgegaan. Langzamerhand echter is deze
vrees uit dan weg geruimd in het gezicht van de successen,
die de Amerikaansclie legers op Fransch gebied visteii
te behalen. Weliswaar kon een élan in de koersen, als voor
eenige jaren in Wallstreet kon worden aanschouwd, nog wel
niet worden doorgevoerd, doch voor enkele soorten was
toch een aanmerkelijke verbetering te constateeren, terwijl
de houding van de markt over het geheel veel vester is
geworden. Merkw’aardig is hier ook de grootere aandacht,
die aan spoor wegwaard en wordt besteed, ondanks het feit,
dat de Ispoorwegsystemen geheel onder regeeringstoezicht
arbeiden.
T e P a r ij s is de handel veel uitgebreider geworden,
mede door de omstkndigheid, dat vele kapitaalkraehtige inwoners in de hoofdstad zijn teruggekeerd en hiermede
vele effecten-dépôts, waardoor in de eerste plaats de afleve-
ring van fondsen vlotter kan plaats vinden. Van een be
paalde stemming voor eenig fonds in het bizonder kan hiej-echter niet worden gesproken, zoodat een releveeren van dc
afzonderlijke waarden hier gevoegelijk achterwege kan
blijven.
Te L o n d e n is de geldmai-kt zeer ruim gebleven, het-
geen sterk ten goede komt aan den afzet van National War Poncis, waarvan, zooals bekend, thans reeds meer dan dui-
zend millioen Ponden Sterling zijn geplaatst. Daggeld
noteert 2
5.
3 pCt., geld voor een week ongeveer 3 pCt.
Daarentegen heeft de fondsenmarkt niet van die stemming
blijk gegeven, die men algemeen er van had verwacht. Wel waren de koersen der meeste verhandelde waarden hooger,
doch over het geheel werd te veel gebruik gemaakt van ‘Je
gelegenheid tot verkoop, die thans werd geboden, om het
koersniveau een aanmerkelijke verbetering te doen onler-
gaan. Alleen Russische soorten waren vrij sterk gevraagd in verband met de hoop, welke men koestert ten opzichte
van een spoecligen val van het Maximalistisch bewind.
Interessant zijn voorts de variaties op de zilvermarkt.
De ma.ximumprijs voor het witte metaal was nauwelijks
vastgesteld op
4813/is
d. (d.i. in overeenstemming met den
toenmaligen prijs te New York van 100 Cents per ounce),
toen de Amerikaansche Regeering moest overgaan tot ver-
hooging van den prijs tot 101Y
2
Cents, met het gevolg, dat
ook te Londen het peil moest worden opgevoerd tot 4934 d.
De voortdurende prjsverhoogingen voor zilvei- schijnen hier-
mede nog geen einde te hebben genomen. T e o n z e n t heeft de effectenbeurs in de afgeloopen acht
II
4 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
793
dagen, evenals de beide vorige weken, een levendig verloop
gehad, hoewel de rijzing der koersen niet in hetzelfde tempo
vordering heeft gemaakt. Integendeel werden op vele dagen
tot de hoogere noteeringen winstverkoopeu uitgevoerd,
waardoor een aantal fondsen tegen• de hoogste koersen der
voorafgaande week een verlies van enkele punten aanwijzen.
Belangrijke inzakkingen zijn echter niet te vermelden, het-
geen er wel op wijst, dat onze effectenmarkt den huidigen
toestand, zooals deze geworden is na de jongste scherpe
daling tengevolge der ongunstige berichten omtrent de
producten in onze koloniën en het daarmede in verband
staande aan onze beurs voorgekomen belangrijke faillisse-
ment, al weder Vrij optimistisch inziet. Niet te vergeten i
echter, dat de koersrijzing der laatste weken voor een niet
onbelangrijk deel toe te schrijven is aan transacties der
,,beroepsspeculatie”, daar het publiek in dezen vacantietijd
over het algemeen niet aan den beurshandel heeft deelge-
nomen. Ook in de afgeloopen week was van belangrjk
orders van de zijde van het Nederlandsche publiek slechts
een enkele maal iets te bespeuren. De aankoopen op ruime
schaal in een aantal waarden, voornamelijk scheepvaart-waarden, die lier gedurende de jongste weken zijn uitge-
voerd, zijn dan ook vermoedelijk grooterideels met de bedoe-
ling geschied, om zoodra
»
het publiek” weder in de markt
kwam, het aangekochte materiaal tot hoogeren prijs van de hand te doen, waarbij men rekende op den gunstigen
invloed, dien de overeenkomst met de Vereenigde Staten
ter zake van het betrekken van producten uit onze koloniën
zou hebben. Door al deze speculatieve aankoopen zijn nu de koersen van een aantal fondsen in verschillende af deeliugen
wel gestegen, doch zooals reeds gezegd, van publieke belang-
stelling is nog niet veel te bespèuren, zoodat men in som-
mige kringen ter beurze de effectenmarkt eenigszins ,,top-
zwaar” begint te vinden.
Voor Nederland.sche staatsschuldsoorten
bestond geen
vraag van grooten omvang. De
43
/
2
en 4 pCt. soorten bleven
ongeveer op peil, de overige kwamen geleidelijk rond
Y
2
pCt. lager te noteeren. Van buitenlandsche soorten waren Hon-
garen en ook Oostenrijkers lager aangeboden, in verband
met den ongunstigen stand van het devies van die landen.
Daarentegen waren Argentijnen en Brazilianen iets beter
gevraagd.
27 Aug. 29 Aug. 2 Sept.
Mizing of
Ç
g
4
1
/1
0
/,Ned W. Sch.1917 ree.
91
11
I16
91
11
/16 912/4
+ 6/t,
4
1
/2
0
/0
,,
,,
,,
1916
922/4
92°/,,
92′ ‘ho
–
1
/15
4
o/o
,,
1916
86’/4
86
1
/
864
3
1
/2
0
/0
,,
,,
,,
. . .
77
8
/8
77
‘Is
76/
81
3
0/,
,,,,,,
68
1
!
68
1
/
678/s
– 7/
8
2
1
/
0
/0
Cert. N. W. S.
……
571/4
57
‘I
561/2
–
5
‘/o Oost-Indië 1915
. . .
96
11
/,s
96
1
/8
968/4
–
8
/16
4
0/
Hongarije Goud ..
34’/
W/2
35
±
‘i
4
‘ho Oostenr.Kronenrente
27/16
27
13
!,,
261/4
–
l’/,,
5
0
/0
Rusland 1906 ……
30′!,
30
1
/4
30’/io
–
she
4’/t
‘Is
Iwangorod Dombr
24
1
!,
24
8
/8
24
–
1/
2
4
°/o Rusland Cons. 1880
25°/jo
25′,
/,
.
25′!,,
–
4
0/
Rusl. bij Hope &Co
26 26
1
/,,
26.
4
0/
Servië
1895 ……..
26
26 26
4
1
/t
°
/o China Goud 1898
.
57/
573/a
5781′
+
1/
4
°
/o Argentinië Buitenl
54
1
/2
54
8/
558/4
+
2/4
5
0/
Brazilië 1895
……
54’/2
54/2
54’12
5
‘/s
,,
1913
……
56’/
56
1
!,
56’/s
+
114
Vau
banicaandeelen
viel de meeste aandacht op die der
Neclerlaudsch-Indische Handelsbank en der Neclerlandsohe
Handel-Maatschappij, welke hun koers goed kondén hand-
haven.
Verder was in de afdeeling der
inelustrieele onciernemin-
gooi kortelings voor een betrekkelijk groot aantal fondsen
vraag te bespeuren, welke gegrond was op berichten of
geruchten omtrent gunstige resultaten, welke de betrokken
ondernemingen ondanks het stiller worden van den handel,
tengevolge van de oorlogsomstandigheden zouden hebben
behaald. Zoo konden de aand. Algemeene Norit Maatschappij,
Amsterd. Superfosfaatfabriek, Ant. Jurgens’ Vereenigde
Fabrieken en Ned. Gist- en Spiritusfabriek, alle min of
meer belangrijk in koers verbeteren. Ook aand. van sigaren-
fabrieken, zooals Hillens’ Sigaren- en Tabaksfabrieken en
Vereenigde Hollandsche Sigarenfabrieken, lagen vast. Ver-
der bestond leveuclige belangstelling voor de aand. Insulinde
Oliefabrieken, in verband met berichten uit Indië, dat de
regeering aldaar bij de maatschappij belangrijke posten olie
zou hebben aangekocht, volgens de laatste berichten voor
een bedrag van vijftien millioen gulden. Deze aand. konden
in den
1001)
der week circa 15 pCt. verbeteren. Aand. Stokvis
en Vereenigde Blik.fabrieken eenigszins in reactie.
Voor de
cnituurwaarden is
de stemming eeuigzins ver-
flauwd, waarvan onder meer de aand. Handelsvereeniging
Amsterdam, te lijden hadden. Hernieuwde aandacht schonk men evenwel aan de aand. der koloniale handelmaatschap-pijen, zooals Van de Linde Teves & Stokvis, Van Nierop &
Co.’s – en Tels & Co!s Handel Maatschappij, die af en toe
bij flinken omzet in koers konden opkomen. Naast suiker-
waarden zijn ook
rnbber- en tabaksaand.
minder gefavo-
riseerd geweest, hoewel b.v. aand. Nederlandsche Rubber
Maatschappij en Oost-Java Rubber per saldo eenige pro-
centen konden opkomen. Serbadjadi daarentegen flauw ge-
stemd.
De m’ijnbouwefdeeling
was de afgeloopen week vrijwel
verlaten.
Petroleurnaandeelen
wekten aanvankelijk ook weinig be-langstelling, doch hierin is vooral heden verandering geko-
men: Voornamelijk in de tweede helft der beurs werden
belangrijke aanknopen in aand. Koninklijke Petroleum
uitgevoerd, waardoor de. koers van 555 tot 572Y2 steg. Na
beurs werd zelfs tot 575 besteed. De vraag wordt toegeschre-
ven aan de thans voor de deur staande nieuwe emissie,
waardoor de aand. op een lager koersniveau zullen komen
en waarvan men ter beurze hernieuwde belangstelling voor
het fonds verwacht. Aand. Geconsolideerde profiteerden van
de betere stemming voor het hoofdfonds. De buitenlandsche
olieaand. werden slechts op kleine schaal verhandeld.
27 Aug. 29 Aug. 2 Sept.
Rngof
Amsterdamsche Bank ..:. 180
180
180
1
/4 + 5/4
Ned.Handel-Mij.cert.v.aand.
165818
164/4 165
1
/s + 1/2
Rotterd. Bankvereeniging
135
135/4
137
+
2
Amst Superfosfaatfabriek
162
1
14
170
170
+
78/4
Van Berkel’s Patent ……
148
150 149
+
1
Insulinde Oliefabriek……
217
226 228
3
/s
+
11’I8
Ant. Jurgens’ Ver. Fabr.
. –
244
250 253
+
9
Ned. Scheepsbouw-Mij. ….
163
163
155V4
–
78/
4
Philips’ Gloeilampenfabriek
355
3555/
3428/4*
–
12
1
/4
R. S. Stokvis
&
Zonen
– . –
523 518
1
!,
512
1
i3
– 10
1
/2
Vereenigde Blikfabrieken
136
1
/
134
–
130’/
–
6
1
/4
Compania Mercautil Argent
2268/s
227
229
+
2
8
/8
Cultuur-Mij. d. Vorstenland
1138/
8
1133/
112’12
–
l’/s
Handelsver. Amsterdam.
298
1
/
295 292
—
6’/4
Roll.
Transatl. Handelsver.
130
1
/
128’/
135
+
4
1
/2
Linde Teves & Stokvis OudeA.
235
239
240
+ 5
Van Nierop
& Co’s
Handel-Mij
Oude Aand.
……….
194′!,
205
203’/
+ 9
Tels
& Co’s
Handel-Mij
..
156’/
159/4 162/4
+
6
Gecons. HoIl. Petroleum-Mij
207
1
/
208
1
/s
211/g
+
4/
Kon. Petoleum-Mij …….
554
1/,
5548/8
563’/4
+
9114
Orion Petroleum-Mij…….
78
77
7
/s
79 + 1
Steaua RomanaPetr-Mij
174
1
/
182
177’/8
+
2
1
/s
Amsterdam-Rubber-Mij…..
132’/4
132’/
132′!2
–
NederL-Rubber-Mij.
……
75
76
78
+
3
Oost-Java-Rubber-Mij.
.. ..
138’/2
1458/4
145’/
+
7
Deli-Maatschappij
……..
435 434
434113
–
1
/2
Medan-Tabak-Maatschappij
183
183
181142
– 11/,
Senembah-Maatschappij
385
1
/g
389
1
/
389
1
/2
+
41/4
*
ex. div.
11 0/,
Onze
scheepvaartafdecling is
iewat kalmer geworden en
de koersrijzing schijnt voor het oogenblik tot staan te zijn gekomen. Voor een aantal fondsen zijn reeds verliezen in
vergelijking met de hoogste koersen der vorige week te
constateeren. Een uitzondering hierop maken de aand. van
enkele kleine Maatschappijen, zooals Solleveld, Nievelt en
Zeevaart, die gemiddeld nog 15 pCt. opliepen.
27 Aug. 29 Aug. 2 Sept-
M
i
zin
g
,5
OF
Holland-Amerika-Lijn
….
410
414
412
1
/2
+
2
1
12,
,,
,,
gem.eig.
392
396’/
394
+
2
iolland-Gulf-Stoomv.-Mij
..
287
290
-290
±
3
Roll.
Alg. Atl. Stoomv.-Mij.
185
182
1
!2
180
–
5
Hollandsche Stoomboot-Mij.
223
1
/4
2281/4
228
+
4
1
/
Java-China-Japan-Lijn
….
328 325
1
/4
324b4
–
31/4
Kon. Hollandsche Lloyd
..
178
1
/
181
180
1
/2
+
2
1
/
Kon. Ned. Stoomboot-Mij…
253
1
/2
254/4
254
3
/4
+
1’/4
Kon. Paketvaart-Mij …….
283’/,
276V2
277
–
6
1
/2
Maatschappij Zeevaart
….
325
3398/4
339!4
+
14
8
/
Nederl. Scheepvaart-Unie
..
271
1
!,
268
1
!,
267
–
4
1
/2
Nievelt Goudriaan
……..
505′!:
521
520
+
14
1
/2
Rotterdamsche Lloyd……
281
279
8
14
278′!,
–
2
1
/,
Solleveld
v.
d. Meer
……
505 519
524
+
19
Stoomv.-Mij. ,,Hillegersberg”
345
345
345
,,Nederland”
..
285
281’/2
279’/4
–
58/
4
,,Noordzee”
..
223
1
!2
223
1
/
223
– 1/
,,
,,
,,Oostzee”
.:..
350
360
355
1
!:
+ 5’/:
794
ECONOISCI-STATSTISCHE BERICHTÈN
4 September 1918
Behoudens een vleugje willigte in aand. Southern Rails
en 6nkele andere kleine Spoorwegaandeelen, in sympathie
met de New Yorksche noteeringen; hetwelk lieden to bespeu-
ren was, vertoonde onze
Amerikaainsche afdeeling
in de,
afgeloopen week weinig variatie. Ook voor de Industrieelen
bestond heden een betere tendens, hoewel hier toch nog Vrij
schuchter werd gekocht. Aand. Int. Merc. Marine Co. frac
–
,
tioneel beter.
27 Aug. 29 Aug. 2 Sept.
Rizigof
dalin
g
American Car & Foundry . –
72°/8
72’/16 72’°/
i
+
1/20
Anaconda Copper ……..130
16
hs 130
131
+ 1/10
Un. States Steel Corp…..2
93’/8
93
9
/16
+ l’/iv
Atchison Topeka ……….81’/,o 82
7
/8
82
9
Il0
+ 11/
2
–
Southern Pacific ………. 75’/
80
80
+ 41/4
Union Pacific………….119
119°/4 119
Int.Merc.Marineafgest…..30°/
31
1
I2
31
6
/8 + 7/8
prefs 102
1
h6 104°/16 103V4
/Io
– Prolongatie heden 2% pCt.
GOEDERENHANDEL.
GRANEN.
3 September 1918.
Er is over de afgeloopen week geen nieuws te vermelden,
aangezien ons noch telegrafisch noch per post berichten van eenig belang toekwamen. Met belangstelling wachten wij de
definitieve ramingen van den Canadeeschen tarweoogst,
alsook van den oogst der zomertarwe in de Vereenigde
Staten. Ofschoon de aanvoeren van tarwe in het laatstge-
noemde land wel eenigszins verminderd zijn, blijven zij toch
nog van zeer grooten omvang, vooral in vergelijking met
verleden jaar. De voorraden blijven regelmatig toenemen.
Nederland. De aanvoeren voor België blijven regel-
matig voortduren; voor Nederland kwam niets binnen.
Voor den oogst hier te lande is ongetwijfel het weer
der laatste dagen te ruw geweest; gelukkig, dat het grootste-
gedeelte van den oogst reeds binnen is.
Zie den Staat van noteeringen en aanvoeren hieronder.
,
SUIKER.
F. 0. Licht rapporteert gunstig èver den sland der biet
‘
velden en verwacht voor Duitschland een rendement,
dat het voorjarige nog eenigszins zal overtreffen. Voor
Noteeringen.
Chtcago
1
Buenos Ayre.
Data
Tarwe
Sept.
Man
Aug.
Haver
Aug. Tarwe
Sept.
Mars
Sept.
Ltjnzaadl,
Sept.
31 Aug.’18
226
153
1
/
69/4
10,80 5,95 26,60
24
,,
’18
226
157
1
/8
70°/4
11,05
6,-
26,10
,
31Aug.’17
220
112V4
1)
56
1
/1
1
)
15,20
8,75
22,-
j
31Aug.’16
142
1
/
868/
4
2)
44’/
°)
10,-
5,13 13,50
31Aug.’15
93
8
/4
711/8
2)
36/2
2)
12,55
4,65
11,35
20Juli’141 82
‘) 56
2
/s ‘)l 36
1
h ‘)
9,40
2
)1
5,38
2
) 13,70
1
)
Oostenrijk – Hongarije wordt op een aanmerkelijk groo-
ter kwantum bieten gerekend.
En geland heeft onlangs 50.000 tons Mauritius suiker
gekocht op basis van 17 s. 10 d. voor Superior. De voorraden
in de 3 voornaamste havens bedroegen op 10 Augustus:
1918
1917
1916
London ……………97.266
26.695
47745 tons
Liverpool …………96.322
34.370
5.079
Clyde………..
……39.308
8.897
7.641
Totaal ……..232.896
69.962
60.465 tons
Uit Java wordt bericht dat thans ook de voornaamste
suikerexporteurs eene vereeniging hebben opgericht, die nu
met de producenten-vereeniging onderhandelt over een ge-
combineerd optreden. get is te hopen, dat eene combinatie
spoedig tot stand komt, teneinde ook de producenten in
staat te stellen van de zich voordoende verkoopkansen naar
buiten gebruik te maken, waarvan op het oogenblik in de
eerste plaats de speculanten, die nog onverkochte suiker
bezitten, profiteeren.
De Cuba oogst had einde Juli de oogsten van de 2 voor-
gaande jaren overtroffen, zooals blijkt uit onderstaande
statistiek:
1918
1917
1916
Ontv. d.week tot 27 Juli
28.680
22.042
14.688 tons
Totaal sedert 1 Dec. 1917- 3.059.173 2.801.232 2.868.207
Werkende fabrieken.. ..
12
8
Export d. week t. 29 Juni
100.456
60.464
48.522 tons
Totaal v. 1 Jan.-31 Mei 1.570.806 1.753.869 1.788.338
Exp. U.K. 1 Jan.-29 Juni 439.385
508.489 409.413
Frankr. 1
,,
29 ,,
7.400
28.419
102.511
Voorraad op 1 Juli….
904.502 698.233 659.256
NOTEERINGEN
Dato
Amsterdam
per
Londen
Neus York
96%
Tote
Whtte
mer,c.
October.
Cubes
Java.
latea’ Centrifugals.
No.
t
‘fob.
fb
–
30Aug.1918
f
–
64/9
–
6,055
6419
–
–
6,055
30Aug.1917
,,
–
53/9
1819
34/6
7,02
23
,,
1918 …….-
30 Aug. 1916….
,,
26
25
/ 47/1
1
/2
2216
2816
4,89
21Juli 1914….
ii’°/u
18/-
–
-.
3,26
Locoprjzen te Rotterdam/Amsterdam,.
s
oor en.
t
2 Sept.
1918
26Aug.
1918
2 Sept.
1917
Tarwe (inlandsche)
25,-‘)
25,-
1)
–
Rogge (70 Kg. natura gew.)
26,-
1)
26,-t)
–
–
–
500,-‘)
Gerst (60 Eig. natura gew.)
20,-‘)
20,– ‘)
–
20,-‘)
.
20,-
1)
–
Maïs
(La Plata)
……….
Lijnkoeken
(Noord-Ame-
Haver
(inlandsche) …….
rika van La Plata-zaad)
–
–
240,-‘)
Lijnzaad (inlandsch)
. . .
40,-
1)
40,- ‘)
–
1)
per Dec.
2)
per Sept.
J
) Regeeringsprijs.
De noteeringen voor Buenos Ayres zijn van 31 Aug. 1918, 23 Aug. 1918, 31 Aug. 1917, 31 Aug. 1916 dn 31 Aug. 1915.
AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.
Rotterdam
.
Amsterdam
Totaal
..4rttkelen.
25-31 Aug.
Sedert
Overeenk.
25–3l Aug.
Sedert
Overeenk.
1918 1917
1918
l
Jan. 1918.
tijdvak 1917
1918
‘1
Jan. 1918
.
tijdvak 1917
Tarwe ……………..
–
1.944
253.376
–
2.920
38.227
4.864 291.603
–
–
8.465
–
–
–
–
.
8.465
Rogge
……………..
Boekweit
………….
–
–
2.314
–
–
–
–
2.314
.-
–
114.010
–
4.590
67.438
4.590
181.448
–
–
30.600
–
–
11.886
. –
42.486
–
–
10.025
–
–
.
27.269
–
–
37.294
Mais
……………..
–
.
–
.
8.322
–
–
7.560
–
15.882
Gerst
……………..
Haver
……………..
Lijnkoek ……………
–
–
34.078
–
–
27.985
–
62.063
Lijnzaad ……………
Tarwemeel …………
.
756
19.988
,
–
6.068
3.051
6.824
23.039
Andere meelsoorten ….
–
15.104
–
–
4.286
–
19.390
AANVOEREN in tons
van
1000 K.G. voor België.
Tarwe ………………3.432
1
144.883
292.302
–
Mais …………….
90.191
12.335
–
–
Rogge ………………
–
5.174
–
–
–
Tarwemeel ……………553
64.999
–
–
8.807
Gerst ……………….-
24.172
667
–
–
Andere meelsoorten ….
..
1.709
16.959
–
–
9.510
–
144.883
292.302
–
90.191
12.335
–
5.174
–
–
73.806
–
–
24.172
667
–
26.469
–
4
September
1918
EÔIJOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
795
11
RUBBER.
De positie der rubbermarkt is in de afgeloopen week
geheel onveranderd gebleven. Slechts de markt voor Para
kenmerkte zich door bijzondere vastheid. Dit beperkte zich
echter tot hardfine, de andere Parasoorten bleven vrijwel
onveranderd. De noteeringen zijn als volgt:
einde voorafgaande week
Prima Crpe loco/Sept. 211
1
h ……………. 2/1
8/4
Oct./Dec. 2/2
1
/2
.
…………….
2/2
8
/4
Jan./Juni 214 …………….
.- 2138/
4
smoked Sheets 1 d. minder.
1 d minder.
Hard cure fine Para. . . .- 3/4
…………….3/1
1
/1
KATOEN.
iniktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester, d.d. 1 Augustui 1918.
Gedurende di maand Juli zijn prijzen van Anirikaansche katoen na vele en hevige Iluetuaties ten slotte vrij belang-
rijk gedaald en -de noteeriiigen in Liverpool zijn einde Juli
ruim twee pence per pond lager dan in het begin van die maand. De prijzen voor nieuwen oogst zijn daarentegen
slechts weinig veranderd, zoodat het prijsverschil tuss’chen
oudeil en nieuwen oogst belangrijk ingekrompen is. Door de
voortdurende droogte in Texas hebben de meeste speculanten
hun termijnverkoopen tijdig ingedekt, zoodat er geen groote
blanco-posities bestaan en de betere veerbérichten van de
laatste dagen ook eenige reactie in prijzen hebben gebracht,
hoewel men algemeen een ongunstig bureau-bericht verwacht.
De berichten omtrent den Egyptischen oogst blij vèn gunstig.
Niettegenstaaiide de daling in katoenprjzen, hebben spin-
ners van Amerikaansche – garens hun noteeringen weinig
veranderd en zijn prijzen ten slotte nog hooger dan een
maand geleden. De markt is kalmer en de groote vraag naar
beschikbare partijen, zonder op prijzen te letten, is wel
verminderd. Daarentegen worden voor latere levering wel
lagere prijzen geaccepteerd, daar spinners er wat voor voelen
zoo lang, mogelijk van de tegenwoordige marges te profiteeren.
De binnenlandsche vraag is nog het b’elangrijkst, hoewel
ook, van Frankrijk orders binnenkomen. Exportzaken zijn
op de tegenwoordige prijzen vrijwel onmogelijk. Egyptische garens zijn, zeer vast en worden steeds duurder. Fabrikanten
van enkele en getwijnde garens zijn over hetalgemeen goed
bezet en in verband met de bekende productiemoeilijkheden
bver het algemeen huiverig lang vooruit te verkoopen. Van
Madras komen veer eenige aanvragen binnen, hoofdzakelijk
in 60er Egyptische bundels. –
De – doekmarkt is vaster dan ooit en er is nogal vraag
van Indië, maar de meeste biedingen zijn belangrijk beneden
de tegenwoordige productiekosten, zoodat de importeurs op
de Oostersche markten hun prjsideeën wel zullen moeten
wijzigen, als zij tenminste tot zaken zullen willen komen.
De meeste fabrikanten zijn tot het einde van dit jaar bezet,
voornamelijk voor tle kleinere overzeesche markten en voor
het binnenland.
Manchester, d.d 8 Augustus 1918.
De Amerikaansche katoennlarkten hebben de laatste dagen
wilde stijgingen vertoond. Terwijl de vraag in Liverpool
goed was, werden de berichten uit Amerika, speciaal van
Texas ongunstiger, zoodat er. vele dekkingsaankoopen ge-
schiedden, waardoor de markt nog verder steeg. Gisteren
was de markt wat – kalmer het wekelijksehe weerbericht
was beter dan men verwachtte, zoodat vele verkoopen plaats
vonden en de markt in New-York weer 100 punten daalde.
Het Bureaubericht van 1 Augustus was een groote teleur-stelling, daar dit een achteruitgang van ruim 12
0/
aangaf.
De oogstconditie per einde Juli bedroeg nl. 73,6 °/ô tegen
85,8
°Io
in het einde der vorige maand, zoodat de oogst.
opbrengst wel veel kleiner zal worden dan men eerst ver-wachtte. De berichten van Alexandrië omtrent den Egyp-
tischen oogst blijven gunstig.
De garenmarkt heeft niet veel invloed ondervonden van
de stijging in ruwe katoen. Door hun sterke positie aan-
gemoedigd, hebben spinner’s hun prijzen meer dan een penny
per pond verhoogd en hoewel de vraag naar garens wat
beter is, wil men deze hoogere prijzen toch nog niet betalen,
zoodat slechts weinig orders uitgevoerd worden. Dit heeft
betrekking zoowel op Egyptische als op’ Amerikaansche garens en zijn prijzen van de eerste soort gemiddeld wel
twee pence per pond hooger. De exporthandel lijdt nog steeds
onder groote moeilijkheden en staat vrijwel geheel stil. Er schijnt vel eenige kans op ruimeren katoenaanvoer, waar-
door het aantal bedrijfsuren weer uitgebreid zou kunnen
worden en prijzen van garens zeker weer zouden dalen.
De doekinarkt is buitengewoon vast en er is een bepaalde
verbetering in de vraag van Indië, speciaal voor dhooties en lichte goederen. De hooge prijzen, die thans gevraagd
worden, houden vele zaken tegen en waar de meeste fabri-kanten meer orders hebben dan hun lief is, zijn zij ook niet
bereid hun vraagprjzen te verlagen. De kleinere mtrkten
blijven geregeld door koopen en ook de binnenlandsche vraag
is alleszins voldoende. –
Noteeringen voor Loco-Katoen.
(Middling- Ijplands).
2
Sept._’l826Aug.l8lI9Aug.
‘18131
Aug.17
1
1 Sept.
16
New York voor.
Middling
. .
36,50
Cl)
35,60e
35,60e 23,30c
16,30e
New Orleans
voor Middling
33,25
c2)
32,50e
30,25e
22,50e
15,63e
Liverp. v. Good
Midd.Texas..
25,66d
25,—d
24,80d
18,25 dl)
9,90d
8)
0
30 Aug. ’18.
2)
31 Aug. ’18.
2)
Middling American.
Ontvangsten in, ‘en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen.)
–
I
I Aug.’18’
Overeenkomstige perioden
tot 30
Aug.
’18
– 1917
1916
Ontvangsten .Gulf-Havens..l’
– – ,,
Atlant.Havensl( 213
} 269
)’ 309
UitvoernaarGr.BrjttanniëI’
1
232
1
124
‘t Vastelnd.Ij312
1
96
1
189
Japan ete..
–
30
Voorraden in duizendtalkn
30Aug. ‘IS
30Aug.
17
30
Aug.
16
794
419
–
426
602
247
274
Amerik. havens ………….
‘Y
New
ork
56
67
Binnenland…………….
New Orleans
73
93
Liverpool
……………
?
232
647
HUIDEN.
Bericht van de firma Grisar & Co.:
De toestand heeft zich in de afgeloopen maand niet ge-
wijzigd en is over exotische huiden niets’te berichten,
daar bij gebrek aan voorraad geene afdoeningen plaats von-
den, zelfs niet voor de partijen drooggezouten Kaap en
Padang runderhuiden, die nog steeds aan de markt zijn;
hoofdoorzaak: bijna totaal gebrek aan looistoffen.
De 10.000 Union Rosario gezouten ossehuiden ex. ss. ,,Ken-
nemerland” zijn gelost en gesorteerd, wegen 27
1
/8
Kos., en
is doordn een zeer mooie partij Saladeros huiden; wij zen-
den de beschrijving aan belanghebbenden. Deze huiden wor-
den voorloopig nog niet aan de markt gesteld, doch worden
onder zout gebracht. Buitenlandsche markten zonder veel
variatie.
Inlandsche huiden w9rden alleen voor directe be-
hoefte gekocht en hebben de Clubs vrij regelmatig orders
voor de weinige huiden die zij thans ontvangen.
Kalfsvellen en Pinken verlaten; uien blijft in af-
wachting of ,export van die artikelen zal Itoegestaan worden.
Rotterdam; 30 Augustus 1918. -,
–
METALEN..
Loco-Noteeringen te Londen:
Data
Ijzer
Ciei,.
K°’
Sta
‘
–
Tin
Lood
–
Zink
2 Sept. 1918..
–
now.
.122.-1-
355.10/- 30.10/-
52.-/-
26 Aug. 1918..
now.
122.-/-
367.101-
30.10/-
52.-/-
31 Aug. 1917..
nom.
120.-!-
244.10/-
30.101-
—.-/-
1Sept. 1916..
nom.
110.-/-
170.5/-
31.-1-
49.-/-
20uli
1914..
51/4
61.-!-
145.15/-
19.-!-
21.10/-
BANKA-TIN.
In Nederlandsch-Indië zijn in Juli 1918 verkocht 28.000
pikols Gouvernements-Bankatin. De opbrengst daarvan be-
droeg ongeveer
f
6.022.000,—. (St.ct.)
796.
.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
4 September
1918
II
VERKEERS WEZEN.
SCHEEPVAART.
31 Augustus 1918. In de afgeloopen week kwam in den
stand (Ier vrachtenmarkt geen verandering.
GRAAN.
Data
Petro
–
Lo’ienf
Rdam
Odessa
Rotte,.
dam
All.
Kuit
Ver. Staten
San Lorenzo .
Rotte,-
1
B,j,tol
Rotte,-
Enge-
dom
Kanaal
Jam
land
26131 Aug.
1918
–
1
–
– .
50/-
–
225/-,
19/24
,,
1918
–
J
–
–
50/-
–
225/-
27 A./1 Sept.1917
–
1
–
f
7,-
301-
f52,25
1451-
28 A./2 Sept.1916
–
1
–
,, 15,-
11/9
,, 105,-
152/3
Juli
1914
lid.
7/3
1/11
1
/4
1111
1
!4
12/- 12/-
KOLEN.
Data
Carduf
.
OosL& Engeland
Bar-
deaux
1
Genua
Port
Said
a
PlLato
Jam
l’urgl5
Rider
26/31 Aug. 1918
69/-
101/3
2001-
120/-
–
Kr.205
19/24
,,
1918
69/-
101/3
2001- 1201-
–
,, 200
27A./1 Spt. 1917
69/-
10113
1601- 1101-
–
,, 200
28A./2 Spt. 1916
341-
62/10
601-
37/6
(6,50
26.50
Juli 1914
fr 7,-
7/-
7/3
14/6
3/2
41-
DIVERSEN.
Bombat,
Birma
Vladivo.
Chili
Da a
West
Europa
West
Europa
slock
West
I
West
Europa.,
(d. w.)
(rijst)
Europa (salpeter)
26/31 Aug.
1918..
2751-
5001-
–
190/1
19/24
,
1918..
275/-
500/-
–
1901-
27 Aug.11 Sept.
1917..
–
480/-
–
190/-3(
28 Aug.12 Sept.
1916..
130/-
1551-
–
140/-
Juli’
1914..
1416
1613
25/-
22/31;
Graan Petrograd per quarter van 496 16,: zwaar. Odessa per Vnu. Ves:
Staten per quarter van 480 II,. zwaar.
.
–
Overige
.noteeringen
per
ton van 1015 K.G.
RIJN VAART.
Week van 26 Augustus tot 2 September 1918.
Sedert de vorige opgave is de toestand van Duisbur.g
naar Mannheim ongunstig veranderd door het feit, dat in
het Bingerloch een groot schip gezonken is en het verker
dientengevolge door het nieuwe vaarwater bij Bingen moet
plaats hebben; Hierdoor kunnen diepgaande booten, evëna1
de schepen, die op waterstand waren afgeladen, het .Binger
loch niet passeeren, zoodat het verkeer op het oogenblik
hoofdzakelijk tusséhen Duisburg en St Goar plaats vindt; op welk laatste statioi de schepen worden afgeworpen en zij gedeeltelijk moeten afwachten tot zij het nieuwe vaar
water kunnen passeeren en gedeeltelijk worden opgelicht,
om naar Mannheim door te kunnen varen. Intusscheui
worden ‘alle pogingen in het werk gesteld, om het schip
iK
het Bingerloch vlot en zoodoende de vaart naar Mannheii
vrij te krijgen.
• De verladingen in de Ruhr bleven dezelfde en ook de
vracht- en sleepmarkt onderging geen verudering. Cauber
Pegel wees .einde der week Meter 1,68 aan.
Van Rotterdam naar de Ruhrhavens was de toestand
onveranderd. Het sleeploon varieerde tussehen 50 cents
tarief plus 20/10 cents per last.
INKLARINGEN
TE IJMUIDEN.
Augustus 1918
‘Augustus 1917
Landen van
Aantal
schepen
N.R.T.
Aantal
schepen
N.R.T.
herkomst
Binnenl. havens
5
3.083
3
894
Groot-Brittannië
6
2.533
8
‘
3.329
Noorwegen
.’…,
–
–
1
110
Zweden ………
–
1
694
24
7.535
Frankrijk
– –
1
123
Vereen. Staten
‘
5
11.878
1
‘
2.635
Zuid-Amerika
-‘
,
–
1
4.608
Totaal
. . . .
17
..
18.188
39
19.234
Periode
1 Jan.-31 Aug.
141
66.847
395
348.642
1
)
Nationaliteit.
Nederlandsche
’11
6.241
29
14.315
Noorsche
1
1.970
– –
Belgische
1
2.885
–
–
Zweedsche……
‘
4
7.092
‘
10
4.919
Totaal..,..
17
18.188
39
1
19.234
‘) 1913, 194 8chepen met 1.809.184 N. R. T.
(Halverhout & zwart’s Scheepsagentuur)
•
NIEUWE WATERWEG.
Augustus 1918 Augustus 1917
Landen van
Aantal
N.R.T.
Aantal
N.1LT.
herkomst
schepen schepen
Binnenl. havens
8
,
6352
22
15.580
Groot-Brittannië
28
19.217
53
26.316
Duitschland
1
–
–
,
–
Noorwegen
1
125
•
3
492
Zweden
5
2.782
16
•7396
Frankrijk
1
76
‘
.1
109
Vereen. Staten
23
49.378
‘
17
52.563
Totaal ….
67
77.930
,
112
102.456
Periode
1 Jan.-31 Aug.
615
563.873
1.128
995.300
1
)
Nationaliteit.
Nederlandsche
23
.15.310
40
43.486
Britsche
17
9.554
41
19.453
Duitsche
1
–
1
–
Noorsché
5
‘
9.723
‘
4
4.636
Belgische
14
32.430
8
26.273.
Zweedsche
7
10.913
‘
18
8.608
Totaal ….
67
77.930
112
102.456
‘) 1913, 7663 schepen met 9.276.501
N. R. T.
(Dirkzwager’s Scheepsagentuur.)
ADVEIhENTIËN
Dell Nederlandsche’Hui*stelefo’On-MaatschaTk
(LYPIJ
ROTTERDAM ‘ . ‘s-GRÂVENHAGE
GRONINGEN
Telefoon 3600
Telefoon H 280, 300
Telefoon 1555
levert uit voorraad
TELEFOON-, SCHEL-, ELECTR KLOK-INSTALLATIES,
etc.,
in huur
en
koop.
Herstelt en onderhoudt on d er g a r anti e ook alle niet door haar uitgevoerde installaties.
PROSPECTUS GRATIS.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
G E B R 0 E D E R S CHABOTI
KONINKLIJKE
ROTTERDAM
H
LLOYD
KASSIERS en MAKELAARS in ASSURANTIËN
Deposito’s.
–
Rekening-Courant.
–
Franco Chèque-Rekening.
Aan- en Verkoop van
Wissels
op het Buitenland.
–
Aan- en Ver-
koop van Fondsen.
–
Bewaarneming en Administratie van Effecten.
Ooriogs-, Transport-, Ca8co-, Brand-, Diefstal- e. a. verzekeringen
van eiken aard.
DE SPAARNE-BANK
HAARLEM
Gestort Kapitaal en Reserves
f
1.184.000,-
REKENING-COURANT, CR EDIETEN, 1 NOASSEERINGEN, ASSURANTIËN,
WISSELS, EFFECTEN, COUPONS, PROLONGATIËN, DEPOSITO’S, ENZ.
AMSTERDAM
Geregelde
Passagiers- en Vrachtdienst
met nieuwe, moderne
post-stoomschepen
TUSSCH EN
AMSTERDAM
EN
ZUID-AMERIKA
VIA
NEW YORK
ONTVANG-
EN
BETAALKAS
NIEUWE DOELENSTRAAT
20
–
22
AMSTERDAM
–
KAPITAAL EN
RESBRVEN
f
5.500.000,
—
DEposITo’s
VOOR
1
JAAR FIXE
4
PCT.
GELDEN OP DEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN NA AFLOOP VAN HET
JAAR
ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.
NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE POST STILZWIJGEND VOOR
GELIJKEN TERMIJN
VERLENGD.
DE RENTE KAN NAAR VERKIEZING
PER
KWARTAAL,
PER
HALF JAAR
OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.
Accountantskantoor
James Polak
(Lid Ned. Acc. Verg.)
POSTHOORNSTEEG
7B
ROTTERDAM.
MAATSCHAPPIJ
voor
•
Scheeps- en ‘Werktuigbouw
,,FIJENOORD”
ROTTERDAM
Kruisers
–
Torpedobooten
Onderzeebooten
Mailstoomschepen
Vrachtstoomschepen
Baggermateriaal
Machine-installaties
tot 65000 P.K.
Scheeps-Zoelly-Turbines
Machines en apparaten voor
Suikerfabrieken, enz.
k
~.
1
International
e
–
;
–
;r
–
Bank
3a4eijphen waarbor
to Groninqn.
ranhrIeven
07
/a
TOT Dtr4
OLR
VAN
LOR
NIJGH & VAN DITMAR’S UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ
WIJNHAVEN 111-113
–
ROTTERDAM.
TELEFOON 7841-7842
–
7843-7861
BIJKANTOREN
te
AMSTERDAM. e.GRAVENHAGE
en
HAARLEM
Belast zich met het verzorgen van uitgaven en tijdschriften op elk gebied
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
NEDERLANDSCH INbISCHE HANDELSBANK
AMSTERDAM
BATAVIA
‘s-GRAVENHAGE
AMPENAN, BANDOENG, CI-IERIBON, HONGKONG, INDRAMAJOE,
MEDAN, MENADO, PEKALONGAN, PROBOLINGGO, SEMARANG,
SINGAPORE, SOERABAYA, TEGAL, TJILATJAP, WELTEVREDEN.
Kapitaal 135.000.000,—
Reserven f17.400.000,-
¼
N.V. W. Van
Dpiol’e
Stoomboot- en Tpanspoptondepnomingen
ROTTERDAM
Reeders, Cargadoors, Expediteurs, Zeebevraohtigsageuteu
Telegramadres: FIAT.
Telefoonnummers: 1958, 1977, 199,7.
ii
GEBROEDERS SCHEUER
Assuradeurs en Assurantiebezorgers
Expediteurs en Cargadoors L
AMSTERDAM EN ROTTERDAM
Verzekering van KoopmansgoedeFen tegen
transport, molest, brand en diefstal tegen
côncurreerende premiën.
FRANSOR-HOLLANDSCHE
OLIEFABRIEKEN
,,CALVE-DELFT”
TE DELFT
ARTIKELEN:
Delftsche Slaolie
Ârachide.olie
Sesam.olie
Soya-olie
Bakkers-olie
Plantenvet Delfia
Cocos.olie N. 0. F.
Grondnotenkoeken en -meel
Sesamkoeken en -meel
Cocosmeel
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
Wilton’s MachineramiekenSchee’pswerf
ROTTERDAM
Scheepsbouw en Machinefabriek
Spebiale inrichting voor rèparatiën van eiken omvang
Drie droogdokken met iichtvermogen tot
14000
ton
Dwashe1ling
Drjvende kranen met lichtvermogen tot
120
ton
Telefoon: 7303 en 7304
Telegramadres: ,,WILTON” Rotterdam
.WERKSPOOR, AMSTERDAM
Land- en Scheeps-Machines – Dieselmotoren
Installatiën voor Suikerfabrieken – Polderbemalingen
Rollend Spoorwegmateriëel – Ijzerconstructiën
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
W
.,T
H. MULLER-& Co.
REEDERS EN KOOPLIEDEN
HOOFDKANTOOR: ‘s-C1RAVENHAGE
HOLLAND-AMERIKA L1JN
GEREGELDE AFVAARTEN TUSSCHEN
ROTTERDAM en NEW YORK, BOSTON, PHILADELPHIA,
BALTIMORE, NEWPORT NEWS, NORFOLK, SAVANNAH,
NEW ORLEANS, CUBA, MEXICO en NEW YORK—JAVA.
Voor inlichtingen wende men zich tot de
HOLLAND-AMERIKA LIJN, WILHELMINAKADE, ROTTERDAM
Scheepvaart- en Steenkolen-Maatschappij – Rotterdam
Filialen: AMSTERDAM – IJMUIDEN LEEUWARDEN – HARLINGEN
ENGELSCHE STEENKOLEN
GEREGELDE
LIJNEN VICE
–
VERSA :
ROTTERDAM – LONDON; ROTTERDAM – HULL/GOOLE; ROTTERDAM – NEWCASTLE;
ROTTERDAM —LEITH
VAN RIJN & C
UTRECHT – POSTBUS 40
EENIGE F1IBRIKANTEN FAN DE UTRECHTSCHE
FIJNE TAFELMOSTERD
P. Cbs & Leemhruggell
LEIDEN
Opgericht
1
Mei
1766
R. S. STOKVIS & ZONEN Ltd – ROTTERDA?
Groote voorraden van artikelen op industriëel gebied
Tel. lntercomm. 370
Telegr.-Adres: CLOS
De Erven de Wed. J. van Nelle
Sajetten en Wollen
ROTTERDAM
Garens voor Hand-
Tabaks- en Sigarenfabrieken
en Machinebreien
Koffiebranderij – Theehandél
4 SEPTEMBER 1918
3E/AARGANG No. 140
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
Âl4iO 1616
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
BLAAUWHOEDENVEEM – VRIESSEVEEM
AMSTERDAM
ROTTERDAM
ANTWERPEN
EXPEDITEURS
MAATSCHAPPELIJK
RESERVE –
KAPITAAL:
FONDSEN:
f10.000.000,-
f 1.639.297,151
EXPEDITIE
RUBBER-
IN-
EN
UITKLARING
ETABLISSEMENT
ASSURANTIE
KINA – ETABLISSEMENT
PAKHUIS EN SILO.GEBOUW ,,ST. JOB”, ROTTERDAM –
BEÊEDIGDE
WEGERS EN METERS
BEWARING
VAN
KOOPMANSGOEDEREN
TEGEN
UITGIFTE
VAN
,,CEDULLEN AAN TOONDER”
WELKE LEVERBAAR EN BELEENBAAR ZIJN
MODERNE KOEL- EN VRIESINRICHTINOEN
TE AMSTERDAM EN ROTTERDAM VOOR HET OP LAGE
TEMPERATUREN BEWAREN VAN AAN SPOEDIG BEDERF ONDERHEVIGE LEVENSMIDDELEN EN HANDELSWAREN.
CORRESPONDENTEN:
TE LONDEN: BRITISH’BLAAUWHOEDENVEEM, LTD., 1 MINCING LANE, E.C.
BIJKANTOOR TE LIVERPOOL.
IN NED. INDIË: ,,HET INDISCHE VEEM” EN ,,DE SCHEEPSAGENTUUR”, BATAVIA, ENZ.
MOTORLOCOMOTIEVEN
TRANSPORTWAGENS
VOOR ALLE
DOELEINDEN
AANLEG VAN
FABRIEKSSPOOR
ir
–
SPOORWEGMATERIEEL
–
11
DIRKZWAGER’s SCHEEPSAGENTUUR
MAASSLUIS EN HOEK VAN HOLLAND
Belasten zich met het rapporteeren van schepen en het
behandelen van scheepszaken op den Nieuwen Waterweg
NIEUWE BERGING-MAATSCHAPPIJ
MAASSLUIS
Contracteeren voor het bergen van gezonken schepen en
ladingen, op de rivieren en buitengaats; belasten zich met
het instellen van duikeronderzoek,
enz. enz.
NEDERLANDSCE
–
TRANSX[‘IANTISCHE
HYPOTIIEEKDANK. TE AMSTERDAM
“/ERKT IN CANADA MET EIGEN ANTOREN
DMECTM’J.MFZ3 TE AMSTERDAN. LDR000LEEVER FOP.TUYN TE Wfl’INIPEG
5
en
6°I
IN
STUKKEN
VAN
t!
2000,_.
t!
5 OO._
EN
t!
loo,…
.p.FOIPrE TEGEN EEU3PÇOEn
ROTTERDAM, Zuidbiaak 56
MARX & Co’s BANK
9
9-GRAVENHAGE, Kneuterdijk 13.
KAPITAAL f 8.000.000,— VOLGESTORT
Directie,:
P.
J.
VAN OMMEREN. Jhr.
D.
F. REUCHLIN, S. S. BOSMAN JR.
Raad van Commissarissen: Mr. J. A. LOEFF,J. RIJ PPERDA WIERDSMA. A. C. MEES en Mr. A.
J.
MARX
NIJGH & VAN DITMAR’S BOEK. EN HANDELSDRITKKERIJ, ROTTERDAM