Jrg. 2, editie 99

21 NOVEMBER 1917

Ec
‘
o
`
nomisch
. ~
Sta.tistisc e:

Berichten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID. F1NANC1 EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

2E JAARGANG

WOENSDAG 21 NOVEMBER 1917

No. 99
INHOUD

l3Iz.

NOGMAALS

INFLATIE

…………………………..
865
Dekking van het Surinaamsche Bankpapier

…………
867
Diamanten op Borneo ………………………. ….
867
Zweden’s

Goudpolitiek

…………………………
869
Brazilië
……………………………………
869
Index-cijfers

…………………………………
871
De

Rijksmiddelen

…………………………….
872
AANTEEKENItJGEN:
Een centrale bank in Argentinië………………..
872
Geld in de Vereenigde Staten………………….
872
Suikerinkoopen door de Engelsche Regeeringscommissie
873
Commissiewezenin Engelan4 ………………….

873
Panamakanaal-verkeer ……………………….

873
Belastingen

in Italië…………………………
873
REGEERINCSMAATREGELEN OP HANDELSGEBIED

…………
874
MAANDCIJFERS:
Overzicht

der
Rijksmiddelen ………………….
875
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN

………………
875-883
Geldkoersen.
.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.
Goederenhandel.

1

Bankstaten.
Verkeerswezen.

INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE

GESCHRIFTEN

WEEKBLAD EOONOMI$CH-STATIBTISCHE BERICHTEN

Het secretariaat van het weekblad is gevestigd te
Rotterdam, Pieter de Hooghweg
1,
telefoon no. 8000.

Tele gramadres: Economisch Instituut.
Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.

in Nederland,
f
10,— per §aar.

BERICHT.

In de nummers 71, 72 en
73 verschenen van de hand

van Prof. J. G. de Jongh artikelen over het Levens-
verzekeringbedrijf in Nederland, naar aanleiding van
het Monopolieplan Treub. Toezegging werd gedaan eene wiustberekening over
de jaren 1912, 1913, 1914 en 1915 voor dit bedrijf
samen te stellen en daaraan in dit blad publiciteit te

geven. Waar
de
omvang
hiervan de plaatsruimte in de

kolommen van het tijdschrift is te boven gegaan, ont-
vangen de lezers van het weekblad dezer dagen de
bovenbedoelde bijdrage, in den vorm van een afzon-
derlijk geschrift.

19 NOVEMBER 1917.

Er kwam in
de
afgeloopen
week weinig verandering

in
de stemming van de geldmarkt. De
noteeringen

voor prolongatie waren, door gebrek aan vraag aan-

vankelijk iets lager op 3 pOt.; maar aan het einde der

week werd wederom 3% pOt.
genoteerd.

Particulier disconto werd regelmatig tot 3 á 3¼

pOt. afgedaan..

De minister van finantiën stelt op 23 dezer de

inschrijving open op zeventig millioen gulden schat-

kistpapier, vervallende
7 Februari 1918.

Ook de Gemeente Rotterdam ddet weder een beroep

op de geldmarkt. De inschrijving is opeiigesteld op

Donderdag’ a.s. op. een 4%
‘
pOt.
leening groot

f8.000.000.

Op de. wisselmarkt was de stemming voor wissels

o
de Entente-landen beduidend
flauwer.
Londen

daalde van ca. 11.— tot 10.89. Daarentegn waren

Marken zeer gezocht. In het begin der week had nog

een kleine daling plaats, welke door de baissiers gretig

werd aangegrepen om te trachten hun posities te red-
dén, maar reeds direct ontstond op het verlaagde peil

een dusdanige vraag, dat de koers zich weder bijna

geheel herstelde. De verdere dagen was de stemming

vast, zoodat de koers zich regelmatig verbeterde.

In Duitschiand ziet men blijkbaar in, dat door het

centraliseeren van den .wisselhandel en de verplichting

om alle zaken met Nederland in guldens af te sluiten,

de markt hier, behoudens de speculatie, zeer klein is

geworden: Algemeen heerscht dan ook de overtuiging,

dat nu van die zijde de gunstige betalingsbalans wordt

lienut, om de markt hier te steunen en de markkoers

op een hooger niveau te brengen. De Skandinavische

koersen zijn nog niet tot rust gekomen. Op de daling

an de vorige week volgde plotseling weder een sterke

rjzing, welke den koers tot nominaal 96.50 deed opioo-

pen. Zonder dat er veel werd verhandeld, liep de koers
daarna weder tot circa 88 terug, waarna Zaterdag plot-

seling weder circa 95 genoemd werd. R&Ien echter we

der flauwer ca. 88 aangeboden. Deze koersen waren

èchter alle grootendeels nominaal en hoofdzakelijk

gebaseerd op
•
de pariteit met de uit Stockholm ge-

‘einde koer’sen, die van dag tot dag weder de wildste

homrnelingen ondergaan.

NOGMAALS INFLATIE.

De vraag of er hier te lande inflatie bestaat, heeft
ieeds zoovele pennen in beweging gebracht, dat er een
zekere moed voor noodik is nogmaals de aandacht er
voor te vrâgen. De quaestie is echter zoo belangrijk
voor hêt geheele economische leven, dat zij moeilijk
an te veel kanten kan worden bekeken.
Wat is inflatie? Inflatie is een te veel aan ruilmid-
delen. In den regel is zij het gevolg van een te groote
uitbreiding daarvan. In het bijzonder treedt zij in bij
ongebreidelde uitgifte van papiergeld.
Zij
kan echter
ook ontstaan bij gelijkblijvenden voorraad ruilmidde-
l’eu, indien de behoefte daaraan vermindert. Weliswaar
wordt
het woord dan zelden
gebruikt. Daar echter
.tusschen de verschillende gevallen van te veel aan
ruilmiddel geen qualitâtief onderscheid bestaat, is er
geen reden niet ook dan van infl&tie te spreken.
Inflatie komt tot uitdrukking in verhooging van
den algemeenen prjsstand. Daar meer ruilmiddel in
omloop is, dan bij
het
bestaande prijsniveau noodig
was, ontstaat geneigdheid voor goederen en diensten

866

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 November 1917

meer geld af te staan dan voorheen. Omgekeerd kan

men zeggen, dat eene verhooging van-het prijsnivèau

niet mogelijk is zonder inflatie; dan toch is daarvoor
het geld niet beschikbaar.
Ziet men dit in, zoo is het zelfs geen vraag.meer
of hier te lande inflatie bestaat. Het prijsniveau
i
gestegen.

Kan dan die prijsstijging niet het gevolg zijn van
schaarschte aan goederen, van verhoogde transpoit-

kosten en dei’gelijke oorzaken meer? Neen, die kunnen
nimmer eene
algéme ene
prijsstijging
teweeg brengen.
Zonder inflatie toch zullen weliswaar de prijzen der

daardoor getroffen artikelen omhoog gaan, maar
steeds ten koste van den prijs van andere artikelen.

L[eerscht schaarschte aan alle goederen, zoo zal het

publiek zich wenden tot de meest noodzakelijke. De
prijs daarvan zal naar boven gaan. Dit feit echter zal
een prijsstijging van andere minder noodige artikelen

verhinderen niet alleen, maar deze zelfs in prjsdöèn

terugloopen. Waar toch het geldinkonien niet is toè-
genomen zal de
prijsstijging
van het meest noodige een verminderde vraag naar meer ontbeerljke arti-kelen tengevolge moeten hebben. –

Deze toestand zal ook de meest gewenschte zijn. De
ingetreden prijsveranderingen zullen leiden tot de
grootste zuinigheid met het onontbeerlijke, zullen
tevens de productie daarvan prikkelen ten koste van
de voortbrenging van hetgeen desnoods of zelfs heel

goed kan worden gemist. Op de verdere nadeelen van

inflatie (verarming van- ieder, clie van een vast inko-
men leeft, illusoir worden van met moeite verkregen
loonsverhooging) zal ik hier niet dieper ingaan, maar
verwijs ik naar mijn artikel ,,De koopkracht van het

Geld”, in ,,Vragen van den Dag”, jaarg. 1913, biz. 1
en volgende.

Wat wij thans hier te lande beleven, beantwoordt
aan den meest gewenschten toestand van waardevast-
heid van -het geld niet. Niet alleen de eerste levens-
behoeften zijn in prijs gestegen, maar bijkans
alle

artikelen. Dat de vraag naar luxe verminderd is, valt
ook niet te constateeren. Alles wijst dus op -inflatie.
– Men heeft dit ontkend o.a. op grond, dat een der
kenteekenen van inflatie is een lage rentestand. Deze
zou niet aanwezig
zijn.
Voor leeningen van langeren
duur toch moeten de meest solide debiteuren meer

dan 4 pOt. rente betalen. Is dit echter niet juist een
bijzonder lage rentestand in aanmerking genomen de
buitengewone omstandigheden, waaronder wij leven?
Zou iemand v66r den oorlog hebben durven hopen, dat
onze staat ni een- oorlogstijd van bijkans drie-en-een-
half jaar een leening van een half milliard zou kun-
nen uitschrijven .tegen een rentevoet van 4 pOt. Dat
dit mogelijk is, is slechts het gevolg van de bestaande
inflatie, van het feit,, dat de markt bezwaard is met
massa’s ruilmiddelen, die steeds weer emplooi zoeken,
nu eens bij overdracht van goederen, dan weer bij die
van kapitaal.

Ik meen te kunnen conciudeeren, dat er inflatie
bestaat en dât dit een kwaad is. Welke houding moet
daar tegenover wcrden aangenomen?
Het zou het meest voor d hand liggen daarop te
antwoorden: men moet den omvang van de circulatie
beperken. Dit is echter
gemakkelijker
gezegd dan
gedaan. Het is slechts mogelijk door beperking van
crediet van de zijde der circulatiebank en door het van staatswege uit het verkeer nemen van betaalmiddelen.
De credieten der Nederlandsche -Bank zijn echter’
reeds-beperkter dan in normale tijden, behalve -die aan
het Rijk. Het ware zeker gewenscht deze laatste bin-
nen engere grenzen terug te brengen. Het tweede
middel is uiterst kostbaar en vooral in tijden als wij
thans beleven dus hoogst moeilijk uitvoerbaar. Voor
zoover de prijzen reeds
zijn
gestegen is het trouwens
t

de vraag of beperking der ruilmiddelen wel ten volle het gewenschte gevolg zal hebben. Zij zal veeleer als
het scheppen van een tekort aan circulatiemiddelen
worden gevoeld en het verkeer zal zijn toevlucht nemen
tot betalingsmethoden als giro enz., op zich zelve heel
nuttig, maar welke de pogingen om tot de oude prijzen

terug te keeren, zullen verij delen.

Is dus van eene
inkrimping
der circulatiemiddelen
hier
–
te lande niet veel te verwachten, temeer
zij
men
op zijn hoede voor
uitbreiding
der circulatie. Uit dien hoofde verdient m.i. afkeuring de groote aanmunting

vkn zilver sinds het uitbreken van den oorlog. Voor
zoover het zilver door oppotting uit het verkeer werd
genomen en plaatsvervanging daarvoor noodig werd,

hd met zilverbons kunnen worden volstaan, welke bij
–
terugkeer tot meer normale tijden gemakkelijker uit
de circulatie worden teruggenomen. O:f ooit tot ont-
muutingvan zilvergeld zal worden overgegaan, komt
mij hoogst twijfelachtig voor.

De meening, dat de mogelijkheid van, een: te veel aan
bankbiljetten zou
zijn
uitgesloten mits slechts voor

eene
behoorlijke-dekking
gezorgd
zij,
kan niet meer
worden gehandhaafd. De groote toevloeiïug van goud

naar de Nederlandsche Bank – heeft de biljettencircu-

]atie tot eene ongedachte hoogte opgevoerd. Het be-
toog, dat zulks de prijzen niet zou hebben beïnv]oed,
daar de biljettentÖename niet aan de circulatie zou
deelnemen, omdat zij in de kluizen onzer
–
financieele
instellingen zou liggen opgeborgen, bevredigt slechts
ten dccle. Vooreerst toch schijnt deze bewering niet
ten volle juist. Die biljettenovervloed zou in de balan-
sen der banken meer tot uitdrukking hebbefl moeten
komen. Maar al was
zij
waar en zij is het zonder

twijfel tot op zekere hoogte; dan leveren al die biljet-
ten een steeds dreigend gevaar voor verdere inflatie
door het feit, dat ze algemeen, zelfs wettig betaal-middel zijn en dus ieder oogenblik in de circulatie
kunnen
komen.

Het goud is, althans in het algemeen, niet door de Nederl. Bank zelf ingevoerd, maar door particuliere

banken, welke het aan haar hebben verkocht en daar-
voor betaling in bankbiljetten hebben verkregen. Had de Bank moeten weigeren dit goud te koopen?

Het goud, dat ons land binnenstroomde, werd pus
gezonden ter betaling van vorderingen van ons op het buitenland. In de plaats van goud, hadden ook goede-
ren kunnen worden gezonden. O.a. op deze overweging
heeft Zweden geweigerd verder goud in betaling te
nemen. Of die weigering werkelijk ontvangst van meer
goederen tengevolge heeft gehad, weet ik niet. Zoo ja,
dan heeft ze in deze ten goede gewerkt. Het is echter
zeer twijfelachtig of eene weigering steeds dat gevolg
zal hebben, daar het buitenland nimmer tot zendiig
van goederen verplicht is.

Gelukt het niet invoer van goederen af te dwingen,
zoo kan men nog in plaats van g6ud, vorderingen aan-
vaarden. Of dit de voorkeur verdient, hangt van ver-
schillende factoren af. In de allereerste plaats van de
soliditeit van den schuldenaar. Ook al acht men die
boven twijfel verheven, zoo is toch verlies mogelijk
doordat de vordering in koers achteruit gaat, iets, dat
bij de elkaar snel opvolgende oorlogsieeningen, welke zeker nog door groote vredesleeningen zullen -worden
gevolgd, allerminst onwaarschijnlijk is. Wie goud
aanneemt, weet wat hij krijgt. Goud is eene zekere
belegging. Eene oizttroning van dit metaal, zooals
door de chartistische geldtheoretici wordt bepleit,
voorzie ik aan het eind van dezen oorlog allerminst.
Papiergeld zonder goudbasis moge in beperkte bedra-gen in het binnenlandsche verkeer mogelijk zijn (lang
voordat Prof. Knapp zijne geldtheorie uitvond, werd
dit erkend), een chartistisch rekeningsysteem voor
nationaal en internationaal verkeer zal, nu de crediet-
waardigheid der staten door den oorlog zeker niet is
verhoogd, nog minder dan voorheen mogelijk zijn.
Gouddepreciatie behoeft dus niet te worden gevreesd.
Ik onderstreep het woord goud. Gelddepreciatie toch
zal er zeker zijn en is er reeds. yoor zobverre het goud
zijn waarde in hoofdzaak aan- zijne geldfunctie ont-
leent, zal ook het goud deprecieeren, maar gouddepre-ciatie in dezen zin behoeft niet aan vorderingen boven
goud den voorkeur te doen geven, daar toch ook die vorderingen in geld zijn uitgedrukt. Slechts – vorde-

21 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

867

ringen, uitgedrukt in een munt, welke door goud-

invoerverbod en andere maatregelen op prijs wordt
gehouden, zou meer waarborg geven tegen verlies door
geiddepreciatie, maar zal het buitenland bereid zijn
op dien voet crediet te ontvangen? Goud heeft nog dit

voordeel, dat het zelfs in oorlogstijd door vriend en
vijand als internationaal betaalmiddel wordt aan-
vaard. Het kan als zoodanig ieder oogenblik dienst

doen, terwijl vorderingen niet steeds op aannemelijke
voorwaarden realiseerbaar zijn. In liet bijzondeL’ inge-
val wij roet den schuldenaar in oorlog mochten gera-

ken, zou de vordering een zeer problematische waarde
vertegenwoordigen. Het eenige voordeel, dat vorde-
ringen hebben boven goud, is dat ze rente dragen.

Het kweeken van een grooten goudvoorraad heeft
dus zijn nut. Aan een oorlogsschat, zooals onze
nabu-
ren er na den oorlog van ’70 in -den Julius-toren
reserveerden, heeft een vreedzaam volk als liet onze,
naar wij hopen, geen behoefte. Te meer hter zullen
•wij een vredesschat noodig hebben om na het sluiten

van den vrede zoo spoedig mogelijk onze bijkans
totaal uitgeputte voorraden aan te vullen.

.Het bewaren van dien schat in de Nederlandsche
Bank verdidnt mi.
01)
zichzelf geen afkeuring. Geen
instelling leent zich waarschijnlijk als veilige berg-

plaats daarvoor in gelijke mate. ‘De centralisatie heëft
voor- en nadeelen.

Dat de Bank al dat goud echter heeft gekocht tegen
betaling ‘van bankbiljetten komt mij wèl bedenkelijk

voor, Op , het daaruit voortvloeiende gevaar voor
inflatie wees ik boven. Noodig was dit koopen ook
allerminst teneinde invoer van goud te verkrijgen,

althans indien het waar is, dat de in betaling gegeven bankbiljetten toch niet aan het verkeer deelnemen. In
dat geval konden de goudimporteurs zeker zonder
bezwaar genoegen nemen met het ontvangen van een
depôtreçu, waaruit van de bewaarneming van het
goud blijkt. Dergelijke reçu’s, liefst in kilo’s het ont-
vangen goud aanduidende, kunnen (en dit is het

oordeel) als algemeen betalingsmiddel niet in aan-
rnerking komen.

Ten slotte rijst nog de vraag: Is het wel gewenscht
of wel de moeite waard om de prijzen hier te lande
zoo veel mogelijk nog op het oude peil te handhaven,
waar ze in alle oorlogvoerende landen door inflatie
zoo worden opgevoerd en bij terugkeer van een vrij
goudverkeer na den oorlog de prijzen toch eene inter-
nationale nivelleering zullen ondergaan? Hierop zou
ik dit willen antwoorden: Niet in alle landen is prijs-
stijging in gelijke mate ingetreden. Het is verder
mogelijk, dat het internationale verschil in koopkracht
van het geld na den oorlog tot op zekere hoogte als een feit wordt aanvaard, zoodat de verhouding tus-
schen de munteenheden der verschillende landen
een geheel andere wordt dan tot heden. Er bestaan
in het algemeen te veel onbekenden in de toekomst
dan dat wij reeds thans ons daaraan zouden moeten
aanpassen. Blijkt het later, dât wij de tegenwoordige
waaide van het geld niet zullen kunnen handhaven, dan is het altijd nog vroeg genoeg om daarin wijzi-
ging te brengen. Een betrekkelijk nog hooge waarde van
liet geld, betrekkelijk lage prijzen dus, kan ons niet
anders dan ten goede komen temidden van staten met een meer of minder gedeprecieerd betaalmiddel. Niet
genoeg kan men doordrongen zijn van de waarheid,
dat stijging van het prijsniveau maar al te gemak-
kelijk is in het leven te roepen, dat terugkeer tot
lagei’e prijzen echter o zoo moeilijk, zoo niet onmo-
gelijk is.

Mr. W. C.
MEES
R.Azi.

DEKKING VAN HET SUEINAAMSCE

B4NKPAPIER.

Een medewerker schrijft ons:

De Gouverneur van Suriname heeft krachtens de
bepalingen van het hankoctrooi aan de Sui’inaamsche
Bank ontheffing verleend van haar verplichting om
een metaalvoorraad te onderhouden ten minste gelijk-

staande met
Y
3
van het bedrag der papiercirculatie’.
De verplichte dekkingsverhouding is tijdelijk tot
3/
teruggebracht.

Deze maatregel is tot op zekere hoogte te verge-
lijken met hetgeen hier te lande geschiedde ten aan-zien van de Nederlandsche Bank,, wier verplichting
tot het onderhouden van een metaaldekking bij het
begin van den oorlog van % tot
/io
werd verminderd.
Geheel
gelijk
zijn de twee gevallen echter niet.

De verlaging van de dekkingsverplichting van de
Nederlandsche Bank geschiedde omdat de goudpoli-

tiek van die instelling op’ den ouden grondslag mach-
teloos bleek tegenover den invloed dei’ gigantische ge-
beurtenissen, die ons gansche economische stelsel on-

verwachts dreigden te ontwrichten. Op de besproken
vijze geholpen, was de Bank in staat zich aan de
nieuwe: toestanden aan te passen. Haar dekking
groeide, ondanks de geweldige stijging Van den pa-
iiieromloop, dan ook allengs weder zoo zeer aan, dat
‘men na eenigen tijd de uitzonderingsbepaling weder
zônder bezwaar had kunnen afschaffen, al deed men die voor alle veiligheid ook tot dusver voortbestaan.
• In Suriname is het eenigszins anders gesteld. Ook
dooi’ de ligging van dat land heeft de oorlog aldaar
betrekkelijk veel minder invloed gehad op het econo-
‘naische leven dan bij ons. Duidelijk blijkt dat uit de
geregeld in dit blad opgenomen cijfers, betreffende de
papiercirculatie en den metaalvoorraad van de Suri-
naamsche Bank. Wansieer men daarbij in aanmerking,
neemt, dat de ,,goudpolitiek” van deze bank slechts
ben flauwe afschaduwing is van hetgeen men bij groote
Tj3pierbanken aantreft en zich vrijwel bepaalt tot het
ntbieden van metaal uit het moederland, wanneer zij
een tekort daaraan voorziet, dan zal het voor een ieder

begrijpelijk zijn, waarom de besproken maatregel eerst
in dit stadium van den oorlog genomen moest worden.
‘Hij is een natuurlijk gevolg van het gebrek aan
scheepsruimte, dât zich overal steeds nijpender doet
gevoelen.

DIAMANTEN OP BORNEO.

in de serie Oorlogsmonographieën verscheen kort
“geleden van de hand van den voorzitter van den Alg. ‘Ned, Diamantbewerkersbortd een uitvoerig overzicht

‘Yan den invloed, welken den oorlog tot dusver heeft’ge-
‘had op de voor ons land en speciaal voor Amsterdam
‘zoo belangrijke diamantindustrie. In het laatste hoofd-
ituk, handelend over de toekomstige verhoudingen in
dezen tak van nijverheid, wordt gewezen op de moge-
lijkheid, dat Engeland .eenerzijcls na den oorlog zal
“trachten zijn eigen tot voor kort onbelangrijke
diamantindustrie tot bloei te brengen, wkartoe de
vlucht van een deel der Belgische diamantslijpers naar
‘Londen en Birmingham een gereede aanleiding zou
.zijn, anderzijds misschien zijn tegenwoordige bondge-
nooten Frankrijk en vooral België zal trachten te hel-
.’pen door de aldaar reeds bestaande diamantindustrie
ten koste dei’ Amsterdamsche te bevoordeelen. Dat
“Enge1and hiertoe de macht heeft valt niet te ontken-
nen, doordat het den handel in ruw diamant practisch
volkomen beheerscht. Mocht na den vrede Duitsch
‘Zuidwest Afrika in Egelsche handen blijven, dan zal
• dit ook met de productie het geval zijn, daar dan als
nbemenswaardig niet-Engelsch producent alleen Bra-
zilië overblijft.
In bedoelde monographie spoort dan dok de heer
Polak, gelijk vroeger reeds in de Eerste Kamer, de
‘Regeering ernstig aan de exploratie, eventueel de
exploitatie der. uitgestrekte diamantvindplaatsén in
Boi’neo te bevorderen of zelf ter hand te nemen. De
vermoedelijk zeer rijke alluviale velden en de nog on-
ontdekte, doch stellig wel vindbare ontstaanplaatsen
moeten z. i. ten dienste onzer nijverheid ten spoedigste irt systematische ontginning worden gebracht. De heer
fPolak kwam sindsdien nogmaal.g op dit onderwerp
•terug in het weekblad van den A: N. D. B.
Waar de diamantnijverheid te Amsterdam 12,000
werklieden werk verschaft, is inderdaad het voorzien in niet-Engelsche grondstoffen ten behoeve van deze

868

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 November 1917

industrie, indien daartoe de mogelijkheid bestaat, van

nationaal belang te achten.
Aangaande de Borneosche diamantvelden is slechts weinig met zekerheid bekend. In het Jaarboek van het

Mijnwezen zijn behalve eenige kortere mededeelingen
slechts een tweetal publicaties te vinden in de jaar-
gangen 1893 en 1894, respectievelijk van de hand van
de mijningenieurs J. A. boze en N. Wing Easton,

betrekking hebbende op de beide hoofdvindplaatsen
Martapoera in- de Zuider- en Ooster-Afdeeling en
Landak in de Wester-Afdeeling. Ook elders op Borneo

wordt diamant gevonden, doch alleen de beide genoem-

de vindplaatsen
zijn
voorloopig van eenig belang.

De Landakrivier valt na een zeer grilligen loop

dicht bij Pontianak in de Kapoeas. Diamanten wor-
den, behoudens een enkele uitzondering, alleen aange-
troffen binnen een afstand van een paal van de rivier,
oevers, in een gede’èlte van den middenloop der rivier

tusschen Poela çn Ngabang, twee nederzettingen in
rechte lijn
pim. 70 K.M., langs de rivier 146 K.M. van
elkaar verwijderd. In de Afdeeling Martapoera liggen

de vindplaatsen nabij de rivieren Riam Kiwa, Ria
Kanan, Banjoe Irang en Seioeang. Het voornaamste
gebied beslaat 15.000 H.A. ten Noorden en 5000 H.A.
ten Zuiden der Banjoe Irangrivier en wordt ten Wes-

ten -begrensd door het moeras, onder hetwelk de uit-breiding van den diamantgrond onbekend is.
De manier van voorkomen op beide vindplaatsen is

dezelfde. De diamanten vormen een bestanddeel van
een voornamelijk uit grint bestaande laag (arang).
De areng ligt als regel direct op het vaste gesteente,
wisselt iii dikte tusschen enkele c.M., en 1,50 VL, soms
meer. De regelmatige uitbreiding en de zwaarte der
laag nemen in het algemeen toe, naarmate de diamant-
grond lager ligt, d.i. dus in de moerassige deelen in
de
nabijheid
der riviern. De rijkdom der laag staat
echter niet in direct verband met de dikte. Ook op de
padangs, de vlakke ruggen tusschen de rivier-armen,
komt diamantgrond voor. Op de areng liggen boze

deklagen, bestaande uit klei en zandafzettingen van
zeer afwisselende dikte, die op de Padangterreinen
het kleinste is en in de nabijheid der rivieren stijgt
tot 8 M. en meer. – –
In de areng komen behalve hestanddeelen van vei-
schillende gesteenten voor pyriet, zwarte glimmer,
magnetiet en altijd goud, soms ook platina. De hoe-
veelheid van deze edele metalen is echter niet vol-
doende om de arbeidskosten goed te maken, indien
niet 66k diamanten worden gevonden. Een karakteris-
t.iek bestanddeel van de laag vormen, daar waar dia-
mant wordt aangetroffen, verschillende soorten afge-
ronde steentjes in Landak ,,leboer”, in Martapoera
,,batoe tatimahan” genaamd, die voornamelijk tot het
mineraal korund zijn terug te brengen. Daar zij veel
talrijker zijn dan de diamanten, vormen zij een goed
herkenningsmiddel voor diarnantgrond. Noch dc
soort, noch het aantal leboer geeft aanwijzing aan-
gaande den rijkdom der laag.

In het algemeen kan men zeggen, dat de manier
van voorkomen der diamanten een zeer groote analogie
vertoont met die der tinertsafzettingen op Banka en
Billiton. Deze analogie gaat zoover, dat ook een zeer
enkele maal twee diamant voerende lagen .boven elkaar
worden aangetroffen, evenals dat met het tinerts het ge.ralis. De conclusie is dan ook gewettigd, dat men
voor beide soort en afzettingen een analoge outstaans-
wijze heeft aan te nemen.
Daar waar op Borneo diamant gewonnen w’ordt, be-
-vindt het zich
01)
secundaire ligplaats. Het moeder-

gesteente is aldaar geheel onbekeiid. Dit is echter vooi
diamant niets bijzonders. Als 15estanddeel van vast ge-
steente is diamant alleen bekend uit Brazilië, waar zij
in een, itacolumiet genaamd, gesteente is aangetrof-
fen, en uit Zuid-Afrika, waar de hoofdproductie ge-
wonnen wordt uit de Kimberliet of z.g. blue en yelbow
ground. Er is echter op zijn minst
twijfel
of men hier

met een werkelijk primair voorkomen te doen heeft.
In Britsch-Indië, waar sinds de oudheid wordt gepro-duceerd is diamant niet in het vaste gesteente gevon-

den,
terwijl
in Duitsch Zuid-West Afrika, na
Engelsch Zuid-Afrika de hoofdproducent, wèl de ka-

rakteristieke Kimberliet pijpen bekend
zijn,
doch vol-

komen loos, terwijl de herkomst der
rijke
secundaire

kustafzettingen voorshands onopgehelderd is.

Op grond der toenmaals aïgemeen geldende theo-
rieën meenen zoowel Wing Easton, Hooze, als d vroe-
gere onderzoekers, de mijningenieurs Everwijn en Van

Schelle, de primaire diamantafzettingen te moeten

zoeken in het bovenstroomgebied der hier in quaestie
zijnde rivieren, respectievelijk dus nabij het Bajang en

in het Meratoes gebergte.
Men zal echter ook rekening moeten houden met de
mogelijkheid, dat de primaire afzettingen onder de

secundaire liggen, evenals dit voor het tinerts op ver-
schillende plaatsen is gebleken het geval te zijn. In
dit verband is van belang, dat den ingenieur Wing

Easton werd medegedeeld, dat in de mijn Sambas II
bij Monggo ook het vastere gesteente onder de eigen-
lijke areng diamant bevatte, al kon de juistheid van
deze mededeeling niet bewezen worden. Waar wij ook
in het algemeen nog zoo slecht omtrent de ontstaans-
wijze der diamanten en omtrent den aard hunner pri-
maire afzettingen zijn georienteerd, meen ik, dat geen

gevolg moet worden gegeven aan de aansporing van
den heer Polak om reeds nu de expboratie naar de

primaire vindplaatsen met kracht te
–
beginnen. Het

daarvoor beschikbare kapitaal en personeel zal met
veel meer vrucht kunnen worden aangewend voor de

expboratie en exploitatie der secundaire afzettingen, terwijl de daarbij opgedane kennis dezer afzettingen
de latere expboratie naar primair diamant ten goede

moet komen. Bovendien blijft naar
mijne
meening

eenige kans bestaan, dat
bij
de exploitatie der secun-

daire afzettingen de primaire zullen kunnen gevonden

worden. –

De exploitatie der secundaire afzettingen heeft van
oudsher door inlanders plaats gehad. De bovengrond wordt eerst afgegraven, dan wel indien de bedekking
dikker is, een primitief betimmerde •schaclit daarin

afgediept tot op den diamantgrond. Waar de inlanders
niet beschikken over geschikte w’ateropvoerwerktui
gen, is het ontginnen der dieper gelegen lagen, met
name der ‘meer regelmatige en dikkere nabij de rivieren
zeer bezwaarlijk. Ontginning der moerasgronden is voor
hen natuurlijk niet mogelijk geweest. Uit de naar hoven
gebrachte grond w’orden eerst door zeven de grovere
steenen verwijderd; het fijne gruis wordt daarna voor-
zichtig door verwasschen geconcentreerd, daar de
diamant met een S.G. van 3,5 zeer belangrijk minder
in gewicht verschilt met het waardelooze gesteente
dan met tinsteen of edele metalen het geval is. Het
concentraat wordt bij kleine beetjes tegelijk opnieuw
en herhaaldelijk verwasschen, waarbij – de diamanten aan hun glans worden herkend en weggenomen wor-
den. Het restant wordt ten slotte op goud verwas-
schen. Hierbij wordt ook platina gewonnen, dat vroe-

ger door de inlanders werd weggeworpen. –
De qualitit der verkregen diamanten is goed, zij
zijn dikwijls waterhelder, de meesten zijn echter min of meer geelachtig. Blauwe, bruine en zwarte komen
voor. Zij vertoonen dikwijls zuivere kristalvormen en
zijn voor diamant relatief hard, wat hij het slijpen
geen voordeel is. De grootte dr diamanten is uiteen-
loopend, de meeste zijn. ‘4 karaat en minder, diamanten

van %—i
Y2
karaat komen nog vrij veel voor. De be-
roemste Boreo-steen met een gewicht van 370 karaat
– de Danau Radja in het bezit van- den Radja- van
Matam – bleek hij onderzoek bergkristal. Een diamant
van 77 karaat werd v66r 1850 gevondên hij Goenoeng
Law’ak, nabij Tjampaka, in Martapoera, alwaar Be-
retti in 1865 ook een steen van 25 karaat vond. In
1910 werd in de Landakrivier een diamant van 24
karaat gevonden. Dat het vinden van diamanten van
20, 13, 12 en zelfs van 8 en 9 karaat speciale vermel-
ding vindt, bewijst wel, dat “zelfs steenen van deze
laatste grootte tot de zeldzaamheden behooren. Het
moet dan ook voorboopig niet waarschijnlijk worden geacht, dat Borneo, wat groote steenen betreft, Zuid-

21 November 1917

ECONOMISCH-STATÏSTISCHE BERICI-tTEN

Afrika eenige concurrentie zal kunnen aandoen.
Aangaande de quantiteit der productie zijn gege-
vens schaarsch. Volgens Tannhiiuser (Kolonie und
Heimat) zou in é.én jaar,
1738,
voor
8-12
millioen
gulden aan diamant zijn uitgevoerd, waarbij echter
niet vermeld is of dit ook de jaarproductie represen-
teerde. De vaagheid der aangifte is een maat voor
hare weinige betrouwbaarheid. Volgens Peeters zou
van
1823-1.827
in Landak aan geslepen diamant zijn
geproduceerd
5420
karaat. De productiekosten waren
ruim
87.000,
de winst haast
26.000
gulden. Volgens de
officieele cijfers bedroeg de diamantujtvoer van Lan-
dak over
1876—’79
gemiddeld
5591
karaat, over
1880
—1884, 2836
en over
1886-1892 1542
karaat ‘s jaars.
De daling van den diamantprijs als gevolg van de ont-
dekkingen in Zuid-Afrika .heeft aan dezen achteruit-
gang belangrijk schuld. In
1904
en
1905
bedroeg de
Landak-productie nog respectievelijk
859
en
710
ka-
raat. De totale Borneo-productie tusschen
1906-1913,
voor zoover bekend, is in onderstaande staat aange-
geven:• de derde kolom bevat let aantal uitgegeven
licenties:

1.906
……..3800

karaat.
10456
licenties
1.907
……..4100
12073
1.908
……..3200

,,
8351
1.909
……..3400
8158
1.910
……..

3215 10134
1.911
……..2301
7838
1912
………1115
6049
1913
……..1590

,, 81.20

Om naar. diamant te mogen graven moet de inlan-
der namelijk in het bezit zijn van een licentie, waar-
voor maandelijks een zeker bedrag moet worden be-
taald. Dit.hedrag was aanvankelijk voor Martapoera
f 1.,
werd in
1864
verhoogd tot
f 1,50
en op 1 Maart
1875
zelfs tot
f 3.
Dit had een plotselinge daling in het aan-
tal uitgegeven licenties tengevolge.. In
1880
werden
mede onder invloed van de daling der diamantprijzen
nog slechts
235
licenties uitgegeven. Hieruit blijkt
wel, dat diamantgraven voor de inlanders geen zéér
luciatieve bezigheid kan zijn. Op 1 October
1886
werd
de prijs der telkens voor een maand geldige licenties
weer tot
f 1
veraagd. Wanneer men het aantal uitge-
geven licenties door
12
deelt, krijgt men het aantal
arbeiders, dat gemiddeld jaarlijks in de diamantgrave-
rijen aan den arbeid is. Dit
,
bedroeg dus tusschen
1906-1913 500-1000
gemiddeld
740
man. Het aantal
arbeiders wisselt blijkbaar tusschen vrij ruime grenzen,
wat samenhangt met het meer of minder slagen van
den oogst der landbouwproducten.

Behalve met diamantgraverij houdt de bevolking
der afdeeling Martapoera en meer speciaal die van de
hoofdplaats, zich bezig met diamantslijperij. De sijp-
methode komt met de Europeesche overeen. De grond-
stof is voornamelijk Kaapsche diamant van mindere
qualiteit, die als Borneo-diamaut wordt in den handel
gebracht en den naam van de echte soort geen goed
doet. De hoeveelheid ter plaatse geslepen Borneo-dia-
mant is zeer ondergeschikt. Behalve diamant verwer-
ken de. slijperijen robijn, smaragd, topaas, (djakoet) en
hergkristal (seloeng). IJverig wordt getracht de slech-
te Kaapsche steenen en de relatief vrijwel waardelooze
djakoet en seloeng den op een koopje belusten reiziger
in handen té spelen, waartegen dan ook in de hotels
en op de’ paketstoomers voortdurend wordt gewaar-
schuwd. De echte Borneo-cliamaut doet evenals de En-
gelsch-Indische steenen in het land van herkomst
opgeld.

In het volgend numrnér zullen wij onze mededeelin-
gen voortzetten met eene bespreking der deelneming
van Enftopeesche zijde aan de Borneo-diamantont-
ginning.
Dr. J.
RUER.

ZWEDEN’S 00 UDP OLITIEK

Zij die veel voelen voor de door Zweden gevolgde
goudpolitiek, en misschien niet inzien hoe daarmede
op hardhandige en kunstmatige wijze wordt ingegre-

pen in het verkeer, moeten niet vergeten den loop der

wisselkoersen en van de koersen der beleggingsfondsen
na te gaan.

De voorlaatste week was de loop der wisselkoersen te
Stockholm sensationeel. Londen liep op van
10.85
naar
12.75
om tot
11.25
terug .te vallen, terwijl Mar-ken na
32.75
tot
41
stegen en daarna tot
33
daalden.

De springende wisselkoers duidt aan, hoe moeilijk
het vreemden afnemers van Zweedsche producten ge-
maakt wordt. In hun berekening der c.i.f. prijzen zijn
zij wel gedwongen eene groote marge voor den wissel
koers te nemen en dientengevolge den Zweedsehen
exporteur lagere prijzen te bieden dan anders mdge-
lijk zoude zijn, hetgeen natuurlijk den handel beperkt.

De hooge wisselkoersen in het buitenland op Zwe-den maken den verkoop van in het buitenland gehou-

den Zweedsche fondsen naar Zweden aantrekkelijk en
het gevôlg is dat het agio van den wisselkoers zoowel iii eene daling der koersen dier fondsen te Stockholm

als in eene rijziug dier koersen op buitenlandsche
beurzen tot uitdrukking komt.

De volgende cijfers toonen dit duidelijk aan.

Effecteukoersen te Stockholm.

te Amsterdam

4112
0/
Gem. Stockholm

Aug. 1917

86
0/

79
0/

begin Oct. 1917

84
,
12
0
/0

86 %
eind

,,

1917

81
1
12
01

88
0
10

Nov. 1917

79

0/

95
01 ‘4

01

,,

,,

Oct. 1917

75

0/

88
0/

Nov.
1917 6911
2
%

95 %
3
1
12
‘Ij Zweden

Oct. 1917

64V
0
10

88
0/

Nov.
1917

61

0/

95
O/

De koersen ter beu.rze van Amsterdam
waren voor:

–

4
1
1
0
/oGm.StockholmbeginJu1i 1917
100
0
/o

74
o/

Sept.1917
102
112
0
1

80
01

Oct. 1917 104

0/

84
0/

Nov.
1917 114112
0/

95
01
4
01

Juli
1917

89

%

. 74
0/

Sept.1917

91

01

80
0
10

Oct. 1917

93 %

84
0
/0

Nov. 1917

99

01

95
01
3
/ 0/
Zweden

Juli
1917

73
1
12 o/
o

74
0
k

Sept.1917

80 %

80
0
10

Oct. 1917

87

0/

84
0/

Nov.
1917

91

0
10

95
01

De Zweedsche geldbeleggers zullen dus waarshijn-
lijk wel een andere opinie over Prof. (Jassel’s thbo-
rieën hebben dan zijn Hollandsche bewonderaars.
I.DEB.

91.

BJ?AZILIJij.

Het met veel zorg bewerkte verslag over het derde
boekjaar
(1916-1.917)
der Hollandsche Bank’ voor
Zuicl-Amerika, wraaraan wij de vorige week een over-
zicht der economische positie van Argentinië outleen-
den, bericht over het andere Zuid-Amenikaansehe
land, waarin ‘zij werkzaam is, onder meer het navol-
gende:

Op
31
Maart
1917
beliep de schuld van’Brazilië:

Buiteul. schuld in ponden steil. £ 1
0
9.629.000.
—
!—-
Binuenlandsche schuld. …….. Rs.
808.469:000$000
Vlottende schuld …………,,
345.639:000$000
pierg, onged., gegar. d.h. Gouv. ,,
1.142.600:000$000

De ponden sterling aannemende op
20
milreis per
pond, bedraagt de totale schuld van Brazilië, in milreis
uitgedrukt, Rs.
4.489.288 :000$000,
d.w.z. hij eene be-
volking van ongeveer
25
millioen ci.rca Rs.
180$000
of
£ 9.—/—
per hoofd, hetgeen in verhouding tot andere
-landen geen hoog cfer genoemd kan worden. Ten
gevolge van het uitbreken van den Europeeschen oor-
log en de daardoor ontstane ontwrichting van alle
• economische verhoudingen, werd de betaling van inte-
rest en aflossing der buitenlandsche schuld voorloopig
gestaakt, doch teniij zich nog onvoorziene omstandig-
heden voordoen, kan men als vrij zeker aannemen, dat
in Augustus van dit jaar de dienst der buitenlandsche
schuld in den vorm van betaling der verschuldigde

870

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 November 1917

rente zal worden hervat.’) Zooals bekend werd in 1906

de Oaixa de Oonversao (conversie-kas) gesticht, welke

ten doel had het in omloop brengen van papiergeld
aan toonder in ruil tegen de nationale gouden mun-

ten en van ponden sterling, franken, marken, lires én
dollars op basis van 15 pènce per milreis (of het
equivalent daarvan in and’ere dan Engelsche munt).

De bedoeling w’as, op deze wijze de zoozeer gewenschte

stabiliteit aan de huitenlandsche wisselkoersen te ge-
ven en inderdaad, geholpen door gunstige betalings-

balansen, werd het beoogde doel aanvankelijk bereikt.
1n het jaar 1910 evenwel, toen de goudvoorraad in de
conversiekas tot op het door de wet vastgestelde maxi-
mum van 320.000 contos of £ 20.000.000 (1 milreis =

15 d.) gestegen was, achtte men het oogenblik geko-
men, om de uitgifte van papiergeld tegen goud te

staken, m. a.
w.
de Caixa de Con.versao te sluiten. Het

gevolg hiervan• was eene plotselinge hausse in den terligkoers, welke in September van hetzelfde jaar

tot 18.118 d. opliep, om echter in December weder tot
16.114 te vallen. Voor den handel waren deze onver-

wachte en hevige schommelingen al even onaangenaam
als vroeger, al had men de zekerheid, dat de sterling-
koers niet beneden de 15 d. kon zakken. In December
1910 werd dan ook reeds eene nieuwe wet afgekondigd,

waarbij de conversie-kas weder in werking werd ge-steld, met dit verschil evenwel, dat de omrekenings-
koers van goud tegen papiergeld op basis van 16 d
:

per milreis werd vastgesteld. De reeds vroeger op
basis van 15 d. in omloop gebrachte biljetten werden
tegelijkertijd tegen den koers van 16 d. inwisselbaar

verklaard.
Bij het uitbreken van den wereldoorlog werd de
vraag naar goud evenwel zoo sterk als gevolg van de
dislocatie in den exporthandel, dat reeds in Augustus
1914 tot sluiting der Caixa de Conversao moest wor-

den overgegaan. De buitenlandsche wisselkoersen kon-
den zich niet meer handhaven en de koers voor 90 d/z.
wissels op Londen, welke in Juli 1914 nog 16.9116 had
bedragen, viel in Augustus d.a.v. tot 13.112 en in Sep-

tember tot 11.9/16. Dit is ongeveer het laagste punt
geweest, dat de wisselkoersen op Londen gedurende
den oorlog hebben bereikt (als gemiddelde per maand).
In het jaar 1915 schommelden de gemiddelde maand-
koersen van sterling tusschen 13.27132 als hoogste en
12.1/16 als laagste koers, in 1916 werd wederom
11.9116 als laagste gemiddelde maandnoteering be-
reikt, terwijl de hoogste dat jaar 12.19132 bedroeg.
Sedertdien liep de sterlingkoers weder sprongsge-
wijze tot ongeveer 14 d. op.
De wisselkoersen worden natuurlijk beheerscht door
vraag naar en aanbod .ran buitenlandsch papier, doch
daar er ten gevolge van het sluiten der conversiekas
geene muntpariteit meer bestaat, is het duidelijk, dat
koersen feitelijk ongelimiteerd kunnen
stijgen
en da-
len, al naar gelang de vraag de overhand heeft over
het aanbod of omgekeerd. De specülatie kan hier dus
hoogtij vieren en aangezien ook de Regeering door
tusschenkomst van de Banco do Brazil nu en dan op
zeer onverwachte oogenblikken met grodte bedragen
op de wisselmarkt opereert, laat zich gemakkelijk be-
grijpen, dat een zoo wisselvallig& factor als de Brazi-
liaansche wisselkoers aanleiding kan geven tot groote
verrassingen voor hen, die zaken hier in milreis willen
doen. 1n den laatsten tijd wordt er veel geschreven
over de vraag of het geene aanbeveling zou verdienen
de Banco do Brazil tot emissie-bank te verheffen, om
daardoor hare discontomarkt te verhoogen en den
rentevoet op een lager peil te brengen. In hoeverre
de Regeering er toe over zal gaan op de desbetreffen-
de voorstellen van den President dier Bank in te gaan,
valt nog niet te beoordeelen.
Vrij
zeker is het, dat het
groote publiek het zeer gaarne zou zien, wanneer aan
het octrooi van de Bank eene zoodanige uitbreiding.

1)
Inderdaad hebben sedert eenige betalingen plaats ge-
vonden en ofschoon bericht werd ontvangen, dat de per
1
November vervallende coupons voorloopig niet worden
betaald
is
later medegedeeld, dat in Londen cle betaling op
den gewonen tijd is aangekondigd. – Red.

zou worden gegeven. Het aantal vreemde banken, in

Brazilië gevestigd, neemt steeds toe. Behalve de suc-

cursales van de Hollandsche Bank voor Zuid-Amerika
te Rio en Santos, welke respectievelijk 5 Februari en
15 Juni van dit jaar werden geopend, zal hier ook
binnenkort een agentschap van de Yokohama Specie
Bank te Yokohama gevestigd worden. Voorts breiden

de bestaande buitenlandsche banken het aantal
harer succursales steeds uit (vooral de Banque Fran-
çaise et Italienne), terwijl de Banco do Brazil bezig is,

in alle voorname plaatsen van het binnenland agent-schappen te stichten, waarvan het aantal thans reeds

24 bedraagt.

Ten gevolge van den wereldoorlog heeft de export-

handel van Brazilië in de laatste twee jaren eene be-
langrijke verandering onergaan. Waren koffie en rub-
her vroeger eigenlijk dc eenige producten van hetee-

kenis, die tezamen 314 van den geheelen export vorm-
den, thans is dit anders geworden en heeft men, in
verband met de groote behoeften der oorlogvoerende

naties en de höoge prijzen, welke door hen betaald
worden, zich ook toegelegd op den uitvoer van vleesch,
huiden, hout, was en niet te vergeten mangaanerts.
Ofschoon koffie nog steeds het belangrijkste uitvoer-
product is, worden aan de verschepingen door de steeds
scherpere maatregelender Geallieerden meer en meer
moeilijkheden in den weg gelegd. Voor den oogst van
dit jaar, welke op 16
a
17 millioen balen geschat
wordt, tegen 11,9 millioen balen het vorige oogstjaar,
zijn de vooruitzichten dan ook niet rooskleurig te noe-
men, en vreest men algemeen, wanneer dit jaar de
oorlogstoestand blijft voortduren, dat Brazilië voor

ecu groot deel van
zijn
koffie-oogst geen afzetgebied
zal kunnen vinden. Het is dan ook geenszins te ver-

wonderen, dat de staat Sao Paulo met zijne enorme
belangen
bij
dezen handel,
bij
de flegeering aangedron-
gen heeft op het nemen van tijdige maatregelen ter
voorkoming van eene aanzienlijke daling in den prijs
van het voornaamste uitvoerartikel. Er bestaan nu

plannen om 150.000 contos papiergeld uit te geven en
daarmede 4
a
5 millioen balen koffie van regeerings-wege op te koopen, doch tot nu toe heeft men in deze
aangelegenheid geene decisie genomen. De uitvoer
van rubber bleef in de jaren 1914 dn 1915 ongeveer
stationnair; daarentegen vertoonde 1916 een ach-
teruitgang in de quantiteit van het geëxporteerde
artikel. Meer en meer begint men zich toe te leggen
op eene verbetering van de bereidingswijze, ten einde
met rneeer succes te kunnen concurreeren tegen de superieure kwaliteiten, die uit andere wereiddeelen
op de verschillende markten worden aangeboden. Met
den export van bevroren vleesch is men eerst in 1915
begonnen. In dat jaar bedroeg die slechts 4.570.000
K.G. In 1916 steeg dit cijfer tot 28.889.000 K.G., ter-
wijl in de eerste 5 maanden van 1917 reeds 29.621.000
K.G. werden uitgevoerd. Op het oogenblik is hier de
belangstelling voor het vestigen van nieuwe export-
slachterijen buitengewoon groot en uien vraagt zich
af, of deze industrie, welke ondei de tijdsomstandig-heden zeer voordeelig is, zich ook na het sluiten van
den vrede zal kunnen handhaven. Met uitzondering
van dat van den staat Matto Grosso is het Braziliaan-
sche vee te mager om in normale
tijden
naar Eu.ropa
te kunnen worden uitgevoerd; voorts moet in enkele
gevallen meer dan 1000 K.M. worden afgelegd voor
dat de slachtplaatsen kunnen worden bereikt. Door het
ontbrèken van behoorlijke transportmiddelen gaat
hiermede zeer veel tijd verloren, terwijl de beesten ge-
voonlijk in zeer deplorabelen toestand ter bestem-
mingsplaats aankomen. Zij evenwel, die in het aan-
leggen van een grooten veestapel voor Brazilië eene
goede toekomst zien, voeren aan, dat eenige tientallen
jaren geleden in Argentinië de kwaliteit van het vee ook zeer slecht was, doch dat men er daar door ver-
standige kruising in geslaagd is een behoorlijk ras te
fokken. En zij kunnen volstrekt gëene reden zien,
waarom in Brazilië niet op dezelfde wijze goede resul-
taten in die richting zouden kunnen worden bereikt;
en inderdaad op de onlangs hier gehouden veeten-

t

21 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

871

toonstelling zag men behalve mooie ingevoerde bees-
ten ook eenige prachtexemplaren van inheemsche
ossen (zebu’s) die over de 1000 kilo’s wogen.
Een ander artikel, dat enorm in prijs is gestegen
en waarvoor men op het oogenblik Rs. 114$000 per
ton betaalt tegen
Rs. 33$300
voor den oorlog, is man-
gaanerts. De uitvoer is dan ook in den laatsten tijd
ontzaglijk toegenomen. Als koopers treden voorname-lijk Amerikanen op, die door onbekendheid met de taal
en het land, vaak voor groote
moeilijkheden
geplaatst
worden, vooral do& het herhaaldelijk niet op tijd
leeren van het gecontracteerde erts ten gevolge

waarvan zij bij het aankomen van hunne booten geene
voldoende lading gereed hebben.

•De importhandel heeft in het algemeen door den
oorlog zeer geleden .De hoogere prijzen, welke door
het buitenland gevraagd werden, de moeilijkheden bij
de levering ondervonden, zijn oorzaak geweest, dat
men hier meer en meer er toe is overgegaan de buiten-
landsche producten door inheemsch fabrikaat te ver-
vangen. De fabrieken van weefgoederen (tecidos) heb-ben vooral in het afgeloopen jaar goede zaken gemaakt
en hebben thans meer orders dan zij kunnen uitvoe-
ren. Ook verfstoffen, welke in de plaats van de aniline-
kleurstoffen moeten treden, worden reeds met succes

gefabriceerd en zoo vindt men op allerlei gebied de
nationale industrie in de weer om van de gelegenheid
gebruik te maken, haar terrein te vergrooten. Het ge-
volg hiervan is geweest, dat de invoeer van machine-rieën en van steenkool belangrijk is vermeerderd, of-
s€hoon de hoogere cijfers ten deele worden verklaard
door de hoogere waarde, welke aan de importartikelen
moet worden toegekend. Door de onmogelijkheid,
waarin de oorlogvoerende landen in Europa verkee-ren om aan de verschillende aanvragen van Brazilië te voldoen, is men gedwongen geweest zich met het
veelal durS Noord-Amerikaansche artikel tevreden te
stellen. De handel tusschen Noord-Amerika en Brazilië
heeft zich gedurende den oorlog op eene groote schaal
ontwikkeld. Het staat echter te bezien of de Ameri-
kanen niet een goed deel van het gewonnen terrein
na den oorlog weder zullen moeten prijsgeven, vooral
wanneer zij zich in de toekomst niet beter weten aan
•te passen aan de behoeften van den Braziliaansclien kooper dan dat tot nu toe het geval is. Toch staan zij
tegenover andere landen in eene bijzonder voordeelige
positie, aangezien het hun, dank zij de onveimoeide
pogingen van den Amerikaanschen gezant alhier, ge-
lukt is de invoerrechten op vele Amerikaansche arti-
kelen belangrijk verlaagd te krijgen. In Januari
1917
trad een nieuw tarief van invoerrechten in werking.
Om in de toenemende behoefte van de schatkist te
kunnen voorzien, heeft men er toe moeten overgaan
de invoerrechten, welke voor de meeste artikelen
45
pCt. bedroegen tot op
55
pOt. te verhoogen. Tegelijker
tijd werden de voorschriften voor consulaire facturen
zeer verscherpt, zoodat het thans veel moeilijker is
geworden een gedeelte van het invoerrecht te ontdui-
ken door facturen in te dienen waarop de kostprijs
veel te laag is aangegeven, zooals dat vroeger veel-
vuldig voorkwam.

Het staken van de Duitsche scheepvaart, het ont-
trekken van vele.schepen der gealliëerden aan de vaart
op Zuid-Amerika, de moeilijkheden aan de neutrale scheepvaart in den weg gelegd, deden voor Brazilië
een critieken toestand ontstaan. De voornaamste Bra-
ziliaansche scheepvaartmaatschappijen, welke reeds
voor den oorlog bestonden, zijn:
10.
de Lloyd Brazi-
leiro, die zeer nauw met het Gouvernement is gelieerd
en voornamelijk werd gecreëerd voor de uitoefening
van de kustvart, doch later hare reizen ook tot New
York, Montevideo en Buenos Aires uitstrekte, en sinds
kort hare schepen ook naar Hâvre dirigeerde. De to-tale tonnenmaat van hare vloot bedraagt
88.409
ton;
2
1
. de Oompanhia de Navegaçao Oosteira, welke tot
nu toe uitsluitend de vaart tusschen Braziliaansche
havens onderhoudt met eene vloot van totaal
31.945
ton en
3
1
.
de Oompanhia de Oommercio de Navegaçao,
die ook buitenlaiidsche havens aandoet en eene vloot

met totaal
34.996
ton bezit. Volgens de laatste ons ten
dienste staande gegevens, bedraagt de totale tonnen-
maat van schepen onder Braziliaansche vlag
296.300,
gvormd door
553
schepen.

INDEX CIJFERS.

Nadat de maand September een: kleine verlaging

van het index-cijfer te aanschouwen had gegeven,
waarvan een gewichtige oorzaak – de maximum-prijs-
regeling – onzen lezers bekend is, vertoont het beeld
der verstreken maand wederom verhooging met bijna
67
punten
bij
het totaal en
3
voor den relatieven
index; een aanzienlijke
stijging
dus. In den gebruike-
lijken staat kan men vinden, dat in October tot
5701
geklommen werd, tegenover respectievelijk
4596
en
2732
voor de overeenstemmende maand in het jaar vooraf-
gaand, eil den eersten oorlogs-October.

•
L,ola

–

‘.,ranen
en
1eesch

Andere
Voe-
aings-
en ge.
nolm.

Weef-
sloffen
Delf-
sloffen

Difler-
sen:
ol,en,
/,oul,
rubber.
enz.

1
olaa,

A!ge.
meen
index.
cijfer

Basis (gemidd.

1
1901-5)

. .
500
300 500 400
500
2200
100,0
1Januari1914
563 355 642
491
572
2623
119,2
1 April
560
3501
6261
493 567
2597 118,0
l Juli

,,
565+
345 616
4711
551
2549
115,9
Einde Juli

,,
579
352 616+
464+
553
2565
116,6
•

,

Aug. ,,
641
369 626
474 588
2698
122,6
Sept. ,,
646 405
611+
472+ 645
2780
126,4
1.,,

Oct.

,,
6561 4001
560 458 657
232
124,2
Nov.
683
407+
512.
473
6841
2760
125,5
Dec.
714
4141
509 476
6861
2800
127,3
Jan.1915
786
413
535
521
748
3003
136,5
Febr.,,
845
411
5524 5611
761
3131
142,3
Mrt.

,,
840 427 597
644
797
3305
150,2
April,,
847
4391
594
+
630 816
3327 151,2
Mei

,,
893
437
583 600
814
3327
151,2
Juni ,,
818 428
601
624
779
3250
147,7
Juli

,,
8381 4401
603 625
774
3281
140,1
Aug.
341
4381
628
6101
778
3296
149,8
Sept.
8091
470+
667
619+
7691
3336
151,6 Oct.
834
44
3+
681

631*
781
3371
153,2
Nov.
8711
444
691
6671
826
3500
159,1 Dec.
897 446
731
711+
8481
3634
165,1
Jan.1916
946+
465
7821 7611
884*
3840
174,5
Febr.
983
520+
8051 801*
8971
4008
182,2
Mrt.
,
940+
503
796*
851
913
4013
182,4
April
970+
511
794*

895
1019
4190
190,5
Mei
1024
529 805 942
1019
4319
196,3
Juni
989 520
794
895
1015 4213
191,5
,,.

Juli
961
525
797
881
1040
4204
191,1
Aug.
99
91
5311
882 873
1086
4372
108,7
Sept. ,,
1018
536*
937
8581

1073
4423 201,0
Oct.

,,
11241
543
990* 8501
10871 4596 208,7
Nov. ,,
1177*
558
1091
850*
1102
4779 217,2
Dec.,,
1294
553
1124*
824+
1112
4908 223,0
Jan.1917
1310
561
1137
8251
1119*
4053 225,1
Febr.,,
1312+
581+
1189
829*
11591
5072
230,5
Mrt.

,,
1346
61.0+
1226
834+
1283
5300
240,9
April,,
1362
642
1240
842
1293
5379
244,5
Mei

,,
1376*
648
12611
8391 12861
5412
246;0
Juni ,,
1432* 652+
1441 841
1

178+
5646
2566
Juli

,,
1333+
607
1512
840
12961
589
254,4
Aug. ,,
1342
670
15041
830
13114
5658
257,1
Sept. ,,
1221*
726
1509k 822+
1354+
5634
256,1
Oct.,,
1226+
724
15751
824
1351
5701
259,1

Men begrijpt, dat bij het vergaande ingrjpn der

overheid op de markt van levensmiddelen van prijs-
beweging in deze artikelen weinig te berichten valt.
Geïmporteerde tarwe was duurder, bijv. Noord-Mani-
toba Noi 1 noteerde
4/-
surplus bij het einde van
October. Van de textielmarkt valt daarentegen veel
te vertellen. Stijgende vraag bracht de middling Ame-
rikaansche katoen op
21.12
per pond en Egyptische op
32.20
het pond; ook de minder rooskleurige gin-cijfers
waren hiertoe aanleiding. Garen ên doek volgden vrij-
wel de voornoemde beweging. Zijde daarentegen daalde
in prijs en ook vlas toonde zich williger. De metalen
waren vast, tin ietwat in actie. Bij. de diversen gingen
leder en rubber opwaarts, terwijl petroleum daalde;
indigo ging
6
pence op het pond omlaag.

872

1

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 November 1917

De Economist geeft dan nog de discussies in het
Lagerhuis weer over de regeerings-prijsmaatregelen,

waarvan de heer Runciman zich geen bewonderaar
toonde; deze uitweidingen behoeven wij als commen-
taar op een statistisch cijfer echter wel niet over te
nemen. Ook de theedistributie blijkt in Engeland aan-

leiding te geven tot critiek.

Kleinha’ndelspijen.
De verhoudingscijfers van

verb’ruiksartikelen, in den handel gebracht door de
Oôöperatieve Winkelvereeniging van ,,Eigen Hulp”
te Amsterdam, Haarlem’, Arnhem,
Uti:echt,
Leeuwar-

den en ‘s-Gravenhage (voorheen E. H.), welke – zod-

als de lezer weet, thans nog slechts voor dezulke, waar-
omtrent in de verslagmaand en de daaraan vooraf-
gaande door dezelfde coöperaties prijsopgaven werden

verstrekt – door het Centraal Bureau voor

d e
S
t a t i s t i e k gepubliëeerd worden, zijn de navol-

gende.

Artikelen
19/3
/9/4
1915
1916 1917

Aug
Sep!

Kaas (Leidsehe)
140
139
160
180
207
227
233
38
91
100
108 115
126
Margarine

……..
127
99
102
110
118
123
123
97 130
149
194
235
252

11

(raap)

……
136
137
192
214
982
321
323
Stijfsel………..
103
107
130 157
243
377
387

Koffie
………….94

100
100
125 161
179
182
182

Olie

(boter)

…….94

Suiker (basterd)

.
89 91
105
115
116
116
‘116
Stroop ………….

11

(nielis)

. .’.
85 89
98
102
103
103 103
Thee …………..
112
113
116 119
125
–
117
Zout …………..
.80
.
80 90 90
100
100
100

])e prijzen voor het jaar 1893 werden gelijk 100

gesteld.

DE EIJKSMIDDELEN.

In dit nummer treft men -aan het maandelijksch
overzicht van de opbrengst der Rijksmiddelen over de
maand October, benevens over de reeds verstreken
mâanden dezes jaars, vergeleken met de overeenkom-
stige cijfers van het vorig jaar. Het in de laatst ver-
streken maand ontvangen bedrag van
f
17.904.811 is

zeer bevredigend en overtreft de opbrengst van Octo-
ber 1916 met niet minder dan
f
4.361.269. Intusschen

moet bij de overweging van dit verschil vooreerst
–
in

het oog worden gehouden, dat het bedrag voor October

1.916,
f
18.543.542, hoofdzakelijk als gevolg van de ge-
ringe ontvangst in die maand uit den suikeraccijus,
als abnormaal laag is aan te merken. Voorts is in het
bedrag voor het loopende jaar een niet ondanzienlijk,
echter niet wel onder cijfers te brengen, som begrepen
uit nieuwe belastingheffing als gevolg van de op 1 Juni
1917 in werking getreden regeling van zegel- en regi-
stratierechten, van de heffing van het statistiekrecht
en van de verhooging van den bieraccijns. De wijzi-ging en aanvulling der successiebelasting doen, naar is aan te nemen, haren invloed nog weinig gevoelen. Gedurende de eerste tien maanden van 1917 werd
uit de hier bedoelde middelen in totaal ontvangen

f
190.265.266 of
f
29.325.337 meer dan in hetzelfde

tijdvak van het vorig jaar en
•f
29.335.264 meer dan

van de raming voor 1917.
Ook hier doet zich de zooeven bedoelde nieuwe be-
lastingheffing gelden. Hoewel eene juiste schatting
niet wel mogelijk is, kan toch zonder grove onnauw-
keurigheid worden aangenomen, dat het gunstig
resultaat voor een bedrag van omstreeks
f
7.000.000

aan die heffing is te danken. Van het overige komt
niet minder dan
f
16.179.025 – op rekening van de Inkomstenbelasting, waarbij de ook in deze belasting
aangeslagen oorlogswinsten een belangrijke rol spelen,
terwijl voorts de gedistilleerdaccijns, de geslachts-
accijns en de successierechten onderscheidenlijk

f
3.344.221,
f
2.543.155 en
f
1.506.266 tot het verschil
bijdroegen. ‘
Vergelijkt men voorts de ontvangsten in de eerste
tien maanden van 1917 met die in hetzelfde tijdvak
van 1913, toen de oorlog zijn invloed nog ‘niet deed

gevoelen, dan vindt men, met toepassing van de ge-
bruikelijke correcties en met uitschakeling van den
invloed der zooeven genoemds nieuwe belastinghef-
fing de volgende cijfers:

1917 tijdvak Januari tot en met October
f
142.070.889

1913

,,

,, ,,

,,

,,

,, 122.978.391

Stijging ……..
f
19.092.498

Deze
stijging
bedraagt 15.53 püt. of, per jaar gere-

kend, 3.88 pOt. Deze percentages dalen tot 13.75 en

3.44, indien de opbrengst der wisselvallige successie-
rechten in beide tijdvakken buiten rekening wordt
gelaten. ‘Het zooeven bedoelde verschil bedraagt dan

f
15.098.408.
Dit bedrag vormt in hoofdzaak het saldo van de stij-

ging der suiker-, gedistilleerd -en geslachtsaccijnzen en
der zegel- en registratierechten (afgescheiden van de
nieuwe ‘iegeling) eenerzijds en van de daling der in-

voerrechten en loodsgelden anderzijds.
De oorlogswinst- en verdedigingsbelastingen brach-

ten tot dusver in totaal op
f
182.067.480, waarvan

f
135.984.175 uit eerstgenoemde heffing werd ont-
vangen. Met inbegrip van de opcenten ten behoeve
van het Leeningfonds, – behalve die van den suiker-
accijns, welke geen verzwaring van belastingdruk mee-

brachten – is mitsdien eén totaal-bedrag van
f240.986.765 uit de extra-belastingen als gevolg van

de buitengewone omstandigheden in ‘s Rijks schatkist

gevloeid.

AANTEEKENINGEN.

Een centralé bank ‘in Argentinië. –
In no. 91, pag. 915, gaven wij een overzicht van de
toenmaals in Argentinië danhangige plannen tot stich
ting van een centrale bankinstelling naar Europeesch
model, de Banco de la Republica, welke de functies,’
thans door de Conversiekas, de Casti. de Moneda
(Munt) en ten deele ook door de Nationale Bank ver-
vuld, in zich zou- vereenigen.

Nadere berichten melden thans, dat na een echec in
den Senaat het voorstel .weder is teruggenomen. De redenen, die hiertoe hebben geleid, blijken uit de tot
dusver ontvangen berichten nog niet met voldoende
duidelijkheid. Naast technisch bezwaal tegen den
opzet schijnt vrees voor toeneming van de papier-

circulatie een
belangrijke
rol te hebben gespeeld. Ook
werd van verschillende zijden het oogenblik weinig
gunstig geacht. Inderdaad wordt bij toenemende moei-
lijkheden op scheepvaartgebied de kans voortdurend
grooter, dat Argentinië niettegenstaande gunstige

oogstverhoudingen een ernstigen
tijd
tegemoet gaat.

Onder deze omstandigheden een nieuwe centrale bânk-
organisatie in het leven te roepen, zou niet van wijs
beleid getuigen. –

Geld in de Vereenigde Staten. –
Wij

geven hieronder naast elkander een drietal van de
maandelijks door den Oomptroller of the Currency
openbaar gemaakte overzichten van den in circulatie zijndèn geldvoorraad, in klinkende munt en in biljet-vorm, in de Vereenigde Staten. De bedragen zijn ge-

geven in duizenden dollars. –

1
Aug.

1
Sept.

1
Sept.
1914

1916

1917

Gouden munt en materiaal

632.332

629.821

754.00.4
Zilveren dollars

69.982

67.591

72.541
Zilveren pasmuut ……..
160.129

172.086

197.148
Goud certificaten ……..
974.387 1.466.226 1.639.301
Zilver certificaten……..
474.601

482.007

473.468
Schatkistb.
(14 Juli 1890)

2.420

2.080

1.946
Biljetten der Unie

337.004

342.195

339.936
Biljetten der Nat Bauks

716.514

712.866

696.818
Biljetten der Fed.Res.Banks

,,

191.987

607.992

Totaal ……
3.367.369 4.066.859 4.783.154

Niet alleen
blijkt
uit deze cijfers.de stijging in de
totale geldcirculatie, ook dé samenstellende posten zijn
instructief. De stijging toch blijkt in hoofdzaak ver-
oorzaakt door de toeneming van de goudcertificaten
en van de biljetten der Fed. Res. Banks, – de eenige

21 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

873

posten trouwens, die met de gouden munt voor belang-
rijke uitbreiding vatbaar zijn. De biljetten der Fed.
Res. Bauks behoeven na al hetgeen in dit blad reeds
omtrent deze instellingen is medegedeeld, geen nadere
toelichting. De toeneming der goudcertificaten, gelijk
men weet muntpapier uitgegeven tegen deponeering
van het volle bedrag in goud bij de schatkist, vindt

haar verklaring in de sterke toeneming van den in de
Unie aanwezigen goudvoorraad. De overzichten geven tevens antwo6rd op de vraag, welke positie de biljetten
der Fed. Res. Bauks, waarin velen in de toekomst het
eenige papieren geld der Unie zien, op het oogenblik
reeds innemen. Duidelijk blijkt dat nog veel zal moe-
ten veranderen, wil dit ideaal bereikt worden. Op het
oogenblik overtreft de som der uitstaande biljetten
van de National Banks nog die der Eed. Res. Banks.
Berekend per. hoofd van bevolking komt men voor
1 September 1917, met een op 104.432.000 zielen ge-
schat inwonertal, op $ 45.80. Voor 1 Augustus 1914,
toen-het bevolkingcijfer gesteld werd op 100.867.000,
was dit gemiddelde $ 35.33.

,S’ui k erin ic o op en door cle Eng eis ch e
R e g e er ing s c o rn n is s i e.
– De Suikercommissie
der Engelsche Regeering publiceerde de volgende
specificatie yan inkoopen sedert hare oprichting in
Augustus 1914 tot het begin van December 1916, die
vooral – wegens de daarbij vermelde prijzen interes-
sant is:

Prijzen in shillings en decimalen per. cwt cif basis
92° nett.

Ruwsuiker.

1914
en
1915.
1916.

Tous.
c.i.f.
Toris;
c.i.f.
Cuba…………….
450.329
19.372
628.635
21.86
Biet

…………….
14.632
18.912
–
–
Java. …………….
474 740
17.576
357.711
20.81 Br. W. Indië

……..
72.170
18.541
5.000
19.17
.Domiiigo,
Brazilië
5.405
19.142
–
–
Peru

en Fid.ji ……..
16.823
18.833

Peru (Stroop)
2.212
20.989
–
–
Diversen
(hoof(1s.
Peru)
78.565
19.010
53.060
22.14

1.114.876
1.044.406

Titte
suiker.

1914
en
1915.
‘

1916.

Tons.
c.i.f.
Tons.
c.i.f.
Java

……………..
284.997
20.53
220 062
22.65
Mauritius

………….
316.075
20.37
165,000
24.80
Amerika …………..
243.346
23.29
339.423
27.35
Nederland

…………
28.322
24.03
–
Cubes

…………….
46.153
24.57

Diversen

…………
35.289
20.63
– –

954.182
724.485

Wijzigingen in prijzen en inkomende rechten sedert
Augustus 191.4.

Ruwsuiker aan
Prijs van
J)atn.
Raflinadeurs.
Rechten.
.

,,Good
Basis
920.
Granulated”.
Aug.
1914
21110.

190
1110
301-
26

Oct.

1914
197. 422
1110
27:6
22
Sept.
1915
16111.

161
914
3213
24
Jan.
1916
1911. 929
914
3419
28 Febr.
1916
20111. 207
.914
3619
5
Apr.
1916
20111. 207
141-
4117’12

C
omm
i
ss
i
ewezen
in Engeland.
-Wij
klagen er wel eens over, dat hier te lande het aantal
commissies, dat geïnstalleerd werd om ons economisch
heil tegen de oorlogsomstandigheden te verdedigen,
overdadig groot is. Het moge een troost zijn, dat in
Engeland de bodem niet minder vruchtbaar bleek.
Het Board of Trade Journal vermeldt namelijk
in een recent nummer-,,some” van de bureaux en com-
missies sedert den borlog ingesteld ,,to deal with
matters affecting trade” en deze samentellende komt
men tot het zeer schappelijke totaal van 212. Een
voorbeeld van de verscheidenheid die men betracht
heeft, vindt men bij de lichamen, die hun aandacht

wijden aan de scheepvaart. Wij lezen onder elkaar:
Shipbuilding advisory committee, Shipbuilding con-struction committee, Ship licensing committee, Ship
detention committee, Shipping iudustries committee,
Shipping control committee, Shipping committee,
Shipping ministry. Wij hopen, dat er nimmer mis-
verstand ontstaat bij het gebruik van dit ,,handy
reference”.

Parsamalcanaal-verjceer.
– Het Panama
Canal Record van 14 Februari 1917 bevat een over-
zicht van het verkeer door het Panamakanaal sedert
de openstelling voor den handel. Aan dit overzicht

– hetwelk wij in het Weltwirtschaftliche Archiv
vonden overgenomen – ontleenen wij de onderstaande
cijfers. Van links naar rechts geven de kolommen
weer:
a.
in het verkeer van den .&tlantischen Oceaan
naar den Pacific de netto tonnage der schepen,
b.
dito de ladingen in tonnen,
c.
in het verkeer van den
Pacific naar den Atlantischen Oceaan de netto ton-
nage der schepen,
cl.
dito de ladingen in tonnen,
e.
het
totaal aantal schepen, dat van het kanaal gebruik ge-
maakt heeft.

1914

(t

1

c

d

e
Augustus

41.931

49.106

44.047

62.178

24
September
109.684 141.762

111.375

180.276

57
October

174.472

168.069

153.744 253.288

84
November

172.825. 206.510

149.906 242.291

92
December

14876 179.235 198.618 271.219 100

Totaal
647.588 744.682 657.690 1.009.252 357
1915
JanOaji

169.228

208.082

177.984 240.925

98
Februari

149.339

150.987

175.523

276.078 . 91
Maart

187.568

217.447

288.416

417.610 137
April

199.213

237.384

205.326

285.457 119
Mei

240098 246.534 252.252 332.174 142
Juni

296.694

320.619

201.116

282.561. 143
Juli

297.329

316.773

250.041

388.696 170
Augustus

288.194 249.119 236.857

326.218 161
September

166.751

181.380

178.619

274.937 100
October

–

–

–

–
i’ovembei

–

–

–

–

–
December

851

671

8.957

12.908

9

– – Totai1
1.995.265 2.128.996.1.975.091 2.837.564 1370

1916

, Januari

–

—

600

550

2
Februari

694

1.100

1.790

–

5
Maart

203

–

11.605 . 7.000

7
April

102.378

144.133

140.306

224.620

80
Mei

215.473 248.289

179070 245.861 129
Juni

236.358

292.771

163.688

225.020 124
Juli

260.521

296.094 228.437 352.863 149
Augustus
261.638 246.149 203.340 270.672 142
September
219.398 224.681 294.580 437.509 154
• October
221.610 231.016 272.164 416.877 158
November

220.806 198.718 215.398 320.325 148
1)eceniber

261.181

341.987

222.633 . 305.696 155

Totaal
2.000.260 2.224.918 1.93.609 2.806.993 1253

De verkeersstremming door de aardschuivingen in de Culebra-kloof vindt men in de cijfers duidelijk weer-
spiegeld. Opmerkelijk is het betrekkelijk evenwicht,
dat tusschen het verkeer in beide richtingen bestaat.
Wel beweegt zich het ladingstotaal in West-Oostelijke
richting meestal op hooger niveau, wat geen verwon-
dering wekt, gelet op de bekende tegenstelling van
grondstoffen tegen eindproducten in de handelsbalans
van de gecultiveerde wereld en de minder ontwikkelde
Zuid-Amerikaansche landen.

Aan het bovenstaande kunnen nog toegevoegd worden
de verkeerscijfers berekend over het Amerikaansche
belastingjaar 1916-1917, dat op 30 Juni sluit. Het
totaal aantal schepen, dat gebruik maakte van het
kanaal was: 1876 (1915-’16 787), waarvan 780
britsch, P464 noord-amerikaansch, 150 noorsch, 99
chileensch, 86 peruaansch, 74 nederlandsch, 72
japausch.

Beiasingert. in Italië. –
Wij wijdden on-
langs aandacht aan het geschrift van Prof. Luigi
Einandi, L’Effort financier de l’Italie, en gaven de

874

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 November 1917

bedragen weer, waarmede de belastingen onder diverse
hoofden in den oorlog werden vermeerderd. Aan het

,,Journal des Economistes” van – October ontieenen
wij nu het volgende staatje der totaalbedragen, uitge-
drukt in duizenden uren, welke ontvagen zijn in het

belastingjaar, sluitende per 30 Juni, 1916-1917, in

vergelijking met de periode 1913-1914.

Successierechten
26,5 46,6
–
20,1
Directe belastingen ……
1.046,4 540,8
+
505,6
Belastingen v. d. handel
444,9 292,5
+
152,4

Verbruiksbelastingen
885,7 667,4
+
218,3

Monopolies ……………
846,4
551,9
+
294,5
Openbare diensten
308,9
213,4

+
95,5

Totaal der belangr. outv.

3.558,8
2.312,6
+1.246,2
Diverse ontvangsten
861,2
178,9
+
682,3

Totaal-generaal……
4.420,0 2.491,5 + 1.928,5

Door den Italiaanschen minister van financiën is in

de ,,r4uova Antologia” een artikel geschreven, waarin
cijfers der oorlogsbelastingen genoemd worden, die
vrijwel met de bovenstaande overeenstemmen. Het arti
kel vermeldt niet de cijfers voor het laatste vredesjaar,.
weshalve wij de gegevens van het ,,Journal des Econc-

mistes” overnemen. Ook
bij
vergelijking, voor zoover

mogelijk, met de
cijfers
in ons vorige bericht – zie

pag. 811 – vertoont zich het veel voorkomend gebrek
aan overeenstemming van in cijfers uitgedrukte
feiten. Bij dit al blijft niettemin een ontzaglijke
vermeerdering der belastingen bestaan. De staats-
schuld van Italië is echter door den oorlog van
15.718,9 tot niet minder dan 38.448,3 millioen lire
verzwaard. De heer Rozenraad, dezer dagen over het
onderwerp schrjyende, vindt, dat de vermeerdering

van 22.729,4 millioen zich in de volgende percentages

verdeelt.

voor de geconsol., onaflosbare schuld

31
0/o

voor de aflosbare schuld ……………
.

11 o/
o

voor de gewone schatkistobligaties ……
16
0
/0

voor de staatsbiljetten en aan den Staat
verstrekte biljetten ………………
19 0/0

voor den
schuld
in den vreemde geplaatst
23
0
/o

]00
0
/0

Naar ons voorkomt een gering gedeelte vor de ver.’
plichtingen, die buiten de grenzen zijn aangegaan.
De ,,Economiste Européen” beweert in een recent be-
richtje, dat tegenover 37 milliard aan uitgaven sedert

Augustus 1914 – tijdstip waarop feitelijk ook voor
Italië de kosten van oorlog begonnen mee te spreken
– tot ultimo Augustus van het jaar, dat *ij schrij-
ven, 29 milliard aan inkomsten staan. Wij kunnen de
juistheid van dit cijfer uit het bovenstaande niet na-
gaan: Volgens genoemd tijdschriftzijn ook % van de.

ontbrekende 8 milliard uit bronnen van de schat-
kist gedekt. De 29 milliard zijn aldus samengesteld
:W

11 milliard werkelijke inkomsten, 16 milliard schulden

en 2 milliard diversen.

REGEERINGSMAATREGELEN OP

•HANDELSGEBIED.

K o f f i e. De hier te lande nog aanwezige voor- –
raden koffie en de vooruitzichten met betrekking tot
verderen aanvoer maken het noodzakelijk om ook die
koffie, welke werd aangevoerd zonder eenige beper-
kende bepaling ten aanzien van haren wederuitvoer,
hier te lande in consumptie te brengen. Ook van deze
voörraden zal inventarisatie geschieden. Zijn de eige-
naars niet bereid hun voorraden langs minnelijken
weg ter beschikking te stellen, dan zal het noodige in

bezit worden genomen.
V a r k e n s. De toestand van onzen varkensstapel
brengt de noodzakelijkheid mede, het aantal slachtin-.
gen aanzienlijk te beperken. Ter bereiking van dit doeL
is verboden de aflevering en het vervoer van geslachte
varkens of gedeelten daarvan. Voor.ts is bepaald, dat
hoogstens de helft van het vroeger voor iedere ge-
meente gebruikelijke getal regeeringsvarkens kan wor-
den geslacht.

Joodsche restaurants. Door de burgemees-
ters kan aan houders van door hen aan te wijzen Jood-
sche restaurants vergunning worden verleend, onder
rabbinaal toezicht bereide vetten te gebruiken
bij
het

bereiden van spijzen.

M a x i m u m p r
ij
z e n. Vastgesteld zijn maxi-

mumprijzen in groot-, tusschen- en kleinhandel voor

versche kipeieren, en voor kristal-soda.

0 r a a n s t ro o. Verboden is het vervoer van

graanstroo naar en de aflevering van dit stroo aan de
stroocartonfabrieken. Voor partijen sti’oo, ongeschikt

voor veevoeder, kan ontheffing van het verbod wor-

den verleend; daarbij moet vooraf
f
0,25 per 1000 K.G.

stroo worden gestort.

Z a d e n. Ten einde de landbouwers in staat te
stellen boterzaad, dederzaad, blauwmaanzaad en lijn-

zaad, voor den zaai geschikt te koopen of te verkoo-
pen, is bepaald, dat de voorschriften inzake koop en

verkoop van zaad ‘van granen en peulvruchten ook
voor bovengenoemde zaden zullen gelden.

Scheuren •van grasland. Den veehouders
wordt door den Minister van Landbouw in overweging
gegeven hun veestapel zooveel doenlijk in te krimpen
en zooveel mogelijk wintervoeder in eigen bedrijf te
produceeren, hetgeen het best zal kunnen geschieden

door één of meer perceelen grasland te scheuren en
daarop voedeigewassen te verbouwen. Het verbouwen
van veevoeder voor den handel zal zooveel mogelijk

tegen gegaan worden, terwijl eventueel uit het buiten-

land aangevoerd veeroeder in de eerste plaats ter be-

chikking van de zand-boeren zal worden gesteld. Waar
‘gebleken is, dat de in uitzicht gestelde premiën voor

den verbouw van voedingsgewassen op gescheurd gras-
land te laag zijn om eeh uitwerking van groote betee-
kenis te hebben, zijn deze verhoogd voor tarwe, rogge, haver, erwten, bruine en witte stamboonen, terwijl ook
voor gerst een premie zal worden gegeven.

Verbod of beperking van den
verbouw van gewassen. Het Kon. besluit,
tot aanwijzing van de gewassen, waarvan dt verbouw
op grond van art. 7 der Distributiewet 1916 kan.wor-

den beperkt, verboden of niet dan voorwaardelijk toe-gestaan, is nader gewijzigd en uitgebreid, o.m. tot alle
soorten groenten, voor zoover nog niet in het besluit

genoemd.
P a s m u n t. Naar den Minister van Landbouw ge-

bleken is, is door de industrie in enkele gevallen over-
gegaan tot het bezigen van Nederlandsche pasmunt
als grondstof voor de metaalgieterijen. Met ingang

van 25 dezer is verboden het vervoer van Nederland-
sche bronzen of nikkelen pasmunt, anders dan in de

gemeente, tenzij ontheffing is verleend door het Rijks-bureau voor koper.

Oud koper en oud brons. Eveneens, met
ingang van 25 dezer, is verboden de verkoop, de afle-
vering en het vervoer van oud rood koper, oud brons
en oud geel koper (messing). Voor deze artikelen zijn

ook maximumprijzen vastgesteld.

Uitvoervergunningen enz. Met ingang
van 1 December a.s. moeten aanvragen om uitvoer-
vergunningen, welke tot nu toe bij de Nijverheids-
commissie werden ingediend, worden ingediend bij
de Nederlandsche Uitvoer-Maatschappij te ‘s-Graven-
hage. Bezwaren inzake de behandeling of het niet
verleenen van uitvoervergunningen door de N. U. M.
moeten in het vervolg rechtstreeks bij den Minister

van Landbouw worden ingediend.

Kosten van uitvoering der Distribu-
t i e wet 1916. Bij de Tweede Kamer zijn thans
ingediend de wetsontwerpen tot aanvulling en verhoo-
ging •der Landbouw-begrooting voor 1917 en 1918,
inzake de beschikbaarstelling van levensmiddelen.
Voor het loopende jaar wordt aangevraagd een ver-
h
og
i
ng
van
f 40
millioen; met de reeds toegestanb

f
80 millioen maakt dit derhalve in totaal
f
120 mii-

lioen als kosten van ui.tvoeriug der Distributiewet
over 1917. Voor 1918 wordt voorloopig
f 130
millioen

uitgetrokken.

21 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

875

Gecondenseor de melk en melkpoeder.
Volgens mededeeling van het B.
M. V.
zal binnenkort
hegonnen.worden met de verkrijgbaarstelling van ge-
condenseerde melk en melkpoeder.

Opgave van chroomzouten. Aan de bur-
gemeesters is opgedragen van de textielfabrieken
op-
gave te verlangen van de bij haar aanwezige voorra-
den kalium- en natriumbichromaat, kalium- en na-
trium-chromaat, chroomaluin en andere in watei
op-
losbare chroomzouten. le voorraden moeten voorloo-
pig in bezit genomen worden en aan de houders slechts
de vrije beschikking worden gelaten over zoodanige
hoeveelheden, als zij voor de uitoefening van hun
bedrijf noodig hebben.

MAANDCIJFERS.

OVERZIOIE[T
DER RIJKSMIDDELEN.

(In Guldens).

October

Tien eerste 1 Tien eerste
1917

maanden

maanden
ean
1917

1

van
1916

Directe belastingen.
Grondbelasting
812.544
13.1 77.111
12.884.954
Personeele belasting
.
1.006.469 10.049.252
10.470.031
Inkomstenbelasting

.
2.243.240 43.341.288
27.102.263
Vermogensbelasting
.
600.107
2.312.466
2.278.327
Accijnzen.
2.649.912 24.897.956
24.942.351
12.834
1.223.137
1117.433
2.512.05,6
24.921.013
21.576.787 227.420 1.998.765
1.827.295
309.453 2.159.862
1.392.448

Zout

………………..
Bier en

azijn

………..
1.481.350
9.290.737 7.747.582

Suiker

……………

Géslaelit

…………..

Indirecte belastingen.

Wijn

………………….
Gedistilleerd

………

1.300.280 10.393.258
6.317.824
Registratieiechteu ….
1.923.942
12.542.351
8.305.038
Hypôtheekrechten
. . .
961
656.675
835.896

Zegelrechten

………

1.326.172
17.143.075
.
15.636.809
818.507
9.573.870 14.398.977

Successierechten …….

Formaatzegel ……..
–
1.378
21.487

Invoerrechten
…………

Gonden en zilveren werken

.
65.443
558.004 521.906
.

45
..112.380
574
520

Belasting ……………

Statistiekrecht
1.520.214
–

61.590 105.254
65.345

Essaailoon

………..

182.843
2.348.240
1.912.884
164.174
017.710
620.535

.lfijnen
………………
Dorneincn

…………..

Jacht en visscherij

..
.
6.826
207.402 189.088

S’taatsloterj

…………

26.263 325.675
714.144
Loodsgelden

…………

Totaal ………..
17.904.811
190.265.267
160.939.929

OPOENTEN VOOR HET LEENINGFONDS 1914.

October

Tien eerste

Tien eerste

maanden

maanden

van
1917

van
1916

Directe belastingen.
Grondbelastiug

104.796

2.645.402

2.417.719
Persotieele belasting .

247.385

2.649.305

2.229.819
Inkomstenbelasting .

983.354 15.138.529

8.354.945
Vermogensbelastiog .

277.791

875.546

671.679
Accijnzen.
Suiker ……………529.982

4.979.591

4.988.470
Wijn ……………….2.567

244.627

223.487
25
Gedist. (binn.-enbuitl.)

1.206

2.492.101

2.157.679
Indirecte b elastin gen.
Zegelrecht van buiti. elf.

48.162

681.356

377.506
Registratierechten . . .

, 466

596.958

827.333
Hypotheekrechten ..

101

65.519

82.923
Totaal . . .

2.505.810 30.368.934 22.331.590

BELASTINGEN IN VERBAND MET DE BUITEN-

GEWONE OMSTANDIGHEDEN.

Oetober
1917

Tien eerste
maanden,,,
1917

Oorlogswinstbelasting

14.725.625

135.943.438
Verdedigingsbelasting Ja ..

‘ 585.164

2.195.296
Verdedigi tigsbelasting Ib

2.385.027

17.263.133
Verdedigingsbelasting II . . .

638.146

21.529.520

18.333.962

176.931.386

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

Door het uitblijven van beurs- en handelstelegrammen
uit Engeland kunnen enkele koersen, noteeringen en verdere
gegevens voor de verstreken week niet worden medegedeeld.

N.B. *’* beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

1. BANKDISCONTO’S.

20
Juli
1914

l.T
e

(Disc. Wissels.
d.,BelB.
4
‘1,
sedert 1 Juli
1
15
3 ‘/,sedert23 Mrt. ’14
Elf.

an
4
1
1

1

,,

’15
4

23

,,

’14
lVrsch.inR.C.
5
1
19

,,’

19Aug.’14
5

23

,,

’34
Bank van Engeland
5

6 Apr.’17
,
3

29 Jan.
1
14
Duitsche Rijksbauk
5

23 Dec. ’14
4

5 Febr.’14
Bankvan Frankrijk
5

20Aug.’14
311t

29Jan. ’14
Oostenr. hong. Bk.
5

10Apr.’15
4

12 Mrt. ’14
Russisehe Staatsbk.
6

,,

27 Juli ’14
5

1 Apr. ’14
Nat. Bankv.Deuem.
5

,,

10

,,

’15
5

6 Febr.
1
14
Zweedsche Rijksbk.
6

,,

28 Spt. ’17
4
1
1,

6

r14

ZwitserscheNat.Bk.
411i

,,

2Jan.’15
3
1
12

19

,,

’14
Bank van Italië ..
5112

,,

7Nov.’17
5

9Mei ’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
3-4

–
–

–

Javasche Bank… .
3’ls
,,

1Aug.’09
3’/,

Aug.’09

II. OPEN MARKT.

1

Amsterdam

1 Londen
1
Berlijn
1

ij N.
Y.
Data

1
Port.
1
Prolon-
1
Part.

Part.

1

Cail-

disconto
1
gatle

disconto disconto disc.

money

17 Nov. ’17
31)
311
4
1)
***
4_51
–
4-3’/g’)
12-17- N ’17
3
3_311
05*
‘4
51
3
2
/4
5-10 N. ’17
3_3
1
1
3-4
*5*
4_
2
1
312_4
290.-3N.’17
2
3
14-3
1
/4
3-3
1
1
4112
4-
1
18
–
4

13-18 N. ’16
2
8
/8_
8
/4
2 ‘h-3
51 °/se
4-
11
–
2
‘III
1520 N. ’15
3 h/24
3
31
5
‘/4/8
–
1,18

20-24J111.’1 413
‘h
–
‘/
io
2 ‘/_’/

2 ‘/_’/ 1 2
Ve-Vs
1 2
1
14 Ii ‘/42’/1

0 Noteering van 16 No’,ember 1917.

WISSELKOERSEN.
I. KOERSEN IN NEDERLAND.

Voor Londen, Berlijn en Parijs worden voorloopig ook de
dagelijkscjie noteeriugen te Amsterdam opgenomen. De dage-
lijksche koersen op New York, alsmede de laagste en
hoogste der week zijn aan particuliere opgaven ontleend.

Data

1
Londen
1
Berlijn
1

Parijs

1
New York

12

Nov.
1917

. .
10.96’12
3 3.0 7 ‘li
40.15
2.29
13

,,

1917

..
10.93’12 32.82’12
39.90
2.30
14

,,

1917

. .
10.93
32.90 39.90
2.2911
2

15

,,

1917

.
10.90/2
33.17
1
/
39.90
2.29
16

,,

1917

..
10.90
33.30
39.85
2.29
17

,,

1917

..
10.87
33.22’12
39.85
2.29

Laagste der week
10.87
32.50 39.70
2.28
hoogste
‘

11.02
33.50
40.25
2.30
1
1
4

10

Nov. 1917

.
.
‘

10.98
32.771/,
40.25
2.30
3

,,

1917

.
.
10.88’12
32.60
39.80
2.28
1
/4
Muntparitcit

..
12.10
1
18
1

59.26
48.-
2.48
3
1

Data
Zwitser-
land
Weenen
Kopen.
bogen
‘Stockholm
1

Balavia
telegrafisch

17
Nov.

1917
52.05
20.75
79.–
92.-
993-1003
Liagste d.
w.
51.30

.
20.25
72.-
83.-
–
‘Hoogste
52.50
21.-
81,50
97.-
–
10
Nov.

1917
51.25
20.50
77.50 89.50
99-100i,
‘3

.

,,

1917
50.80 20.40
83.-
98.75
99l-100
Muntpariteit
48.-
50.41 68.67 68.87
100

876

,

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

2,1 November 1917

OVERZICHT.

De handel in wissels op de Ententelanden wordt met den
dag
onbeduidendei. De stemming was flauw. Londen daalde
van ca. 11 tot 10.89. Parijs van 40.10 tot 39.85. New York
werd bijna niet verhandeld. De koersen welke. genoemd
worden zijn ongeveer de pariteit van de Londensche noteering
voor cable. Zwitserland was vooral in het begin der week
zeer vast, later liep de koers weder terug 51.60, 52.40, 52.—.
Weenen onderging weinig verandering 20.85, 20.40, 20.75,
Alleen marken konden zich in een flinken handel verheugen,
tot gestadig stijgende koersen- 33.10, 32.50, 33.30. Heden
33.50. Blijkbaar wordt van Duitsche zijde flink gesteund. Skandinaviii is zoo onzeker, dat bijna geen zaken meer tot stand kunnen komen. Op de hooge koersen is herhaal-
delijk veel aanbod en op de lage veel vraag. Maar door de
hoogst onzekere koersen, welke in Skandinavië heerschen
is de arbitrage niet in staat iets te doen, zoodat bijna alle
noteeringen nominaal zijn. Stockholm 83.—, 90.75, 96.50,
88.—, 95.—, 92.—. Kopenhagen 72.—, 81.25, 77.—, 81..—, 79.—. Roebels onveranderd ca. 31.—.

II. KOERSEN TE NEW YORK.

Cable
Zicht
Zicht Zicht

D
‘
°
Londen
Parijs
Berlijn
Amsterd.
(In ,f’
(in frs.
(In cents
(in cent,
per
P. ,)
P.
Rm. 4)
per gld.)

17 November 1917
4.76.45
5.75.75
nom.

Laagste d. week..
4.76.45
5.75.50
–

Hoogste,,,,..
4.76.45
5.76.25
–
*5*

10 November 1917
4.76.45
5.78.62
nom.

3

,,

1917
4.76.45
5.75
8
14
nom.
45

Muntpariteit ….
4.86.67
5.18’1
95’I4
401io

III. KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP

LONDEN.

Plaatsen en Londen
Noteering
eenheden
12 Oct.
1917
23 Oct.
1917

Tijdperk
24 Oçl-

Nov.
1917

Laagste Hoogste
6 Nov.
1917

Alexandri..
Piast. p. £
97
8
18
97e18
97
8
18
97a/8
9731

B. Aires ….
d.p.gd.pes.
4918
501/io
5fl8/
52
518/

Calcutta ….
sh/d.p.rup.
115
1
1*2
115’Ia,
115
1:5’/io
115’1’s

Hongkong ..
id. p. $
219’/
21781
4

218’/2
2111»1
2110’14

Lissabon….
d.p.escudo
31.—
30e18
30’14
31
3018

Madrid

.. ..
Peset. p. £
20.29
20.40
20.12
20.45 20.24

Montevideo..
d.p.peso
54112
5521
55519
5781
4

5781

Montreal.. . .
$ per £
4.75
1
14
4.73’14
4.72
4.75
‘/s
4.75
t/

Petrograd ..
R. p. £ 10
301
35321,
335
357
353

R.d.Janeiro
1)

d. p. milr.
13/io
13
/,2
13
1
122
13
7/54

13
‘Is’
Rome

……
Lires p. £
36.86
37.33 35.15 38.35 37.92

Shanghai

..
sh/dp.tael
410.
319ij4
310
4/2
410
1
1
Singapore

. .
id. p. $

..

214’/1e
214’/io
214
2141,2
214
1
/io
Valparaiso
1)

d.p.pap.p.
14
28
182
14
8
182
13
18122
14
8
18
141
Yokohama ..
sh/(I.p.yen
211
5
18
21118
21111
22
2111

t
) Noteeringen op.90 dagen.
GOUD EN ZILVER.

GOUDBEWEGING BIJ DE BANK VAN ENGELAND.

Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksehe ontvangsten
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.

ZILVER.

Noteering
te Londen. te New York.

17
Nov.

1917
85
1
12

10
1917 ……..
86
,18
3
,,

1917 ……..
44
7
f
8818
27
Oct.

1917 ……..
.

42,121)
83’14 20
,,

1917 ……..
42’/s
83V2

18
Nov.

1916 ……..
34
1
/8
7118
20
Nov.

1915 ……..
24/8

20
Juli

1914
……..
24″/,
54V8

‘) Noteering
van
26 October.

NEDERLANDSCHE BANK.

VERKORTE BALANS OP 17 NOVEMBER 1917.

Activa.

Binnenl.Wis-( H.-bk.
f
66.583.820,50’/s
sels, Prom.,B..)k.

,,
246.106,68
enz. in disc.
1
Ag.sch. ,,
7.753.835,68
1
12

f

74.583.762,87

Papier o. h. Buitenl. in
disconto

………………………
–
Idem’ eigen portef..
f
8.270.756,–.
–
Af: Verkocht maar voor de bk. nog niet afgel.

8.270.758,—
Beleeningen

1′
H.-bk.

f
60.256.341,77
Inc

vree

B.-bk.
,
5.556.071,37
in rek..crt.Agsch__,,
27.377.599,3311
op

f
93.190.012,47
1
1

OpEffecten

……
f
89.619.012,4792
OpGoederen en Spec. ,,
3.571.000 –
93.190.012,47
f2

Voorschotten a.h. Rijk………………
4.547,268,62’/

MuntenMuntmateriaal
Munt., Goud

…….
f
93.946.320,–
Muntmat., Goud.. .. ,,600 .022.796.54’/,

f693.969.116,54
1
12

Munt, Zilver, enz.. ,,

7.158.661,34
Muntmat., Zilver

701.127 .777 ,88 ‘/2

Effecten
Bel.v.h.Res.fonds..
f

5.178.192,50

id. van
1
12
v.h.kapit.

3.906.939,62
1
12
9.085.132,12
1
12

Geb. en Meub. der Bank …………….
,,

1.465.000,-
Diverse rekeningen

……………….
,,

f
951.711.558,0312

Pauiva.

Kapitaal ………………………..
f

20.000.000,-

Reservefouds

…………………….
,

5.234.534,18
‘1,

Bankbiljetten in omloop …………..
..856.957.950,-

Bankassignatiën in omloop………….
,

2.133.432,53
1
12
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk …… f

–
Van anderen ……

,,62.485.129,60
1
/2
62 .485 .129 ,60
‘/2
.Diverse rekeningen

…….
………..
..4.900.511,71
f

951.711.558,031/2

Beschikbaar metaalsaldo…………..
f

515.909.001,87

Op
de basis van ‘/, melaaldekking …… ..
331.593.699,44
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is .. ,, 2.579.545.005,-

Bij vergelijking met den vorigen weekstaat blijken dvolgende
verschillen:
Meer

Minder

Disconto’s

…………..
1.668.704,66
Buitenlandsche wissels….
860,-

Beleeningen

…………
4.573.114,35
Goud .

………………
10.266.182,02
Zilver

………………
37.649,28
Bankbiljetten…………
1.737.350,
–
Part. Rek.-Crt. saldo’s
5.187.978,95

N.B. Uit de bekendmaking van den Minister van Financiën
– blijkt, dat uitstonden op:

17
Nov. 1917
10 Nov. 1917

Aan schatkistpromessen
f
147.370.000,—

f
139.830.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
,,

63.000.000,—
,,- 61.000.000,-
Aan schatkistbiljetten
,, 107.387.000,—
•,,103.598.000,-
Aan zilverbons

………
,,

26.712.179,50
,, 27.145.542,50

1

21 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

877

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN

(In duizenden guldens.)

Dato
Goud
Zilver
.
a
jelten

t”
ou
Andere
opeischbare
scnuiaen

17

Nov.

1917

..
693.969
7.159
856.958
64.619
10

,,

1917

….
683.703
7.121 855.221 59.491
3

,,

1917

. . .
683.724
7.290
863.057 59.473
27

Oct.

1917

….
685.230
7.386
824.973
64.694
20

,,

1917

..
685.569
7.380
820.702 87.015
13

,,

1917

..
685.021
7.331
815.593 81.886
6

,,

1917

. . .
675.916
7.211
816.307
68.108
29

Sept.

1917

….
675.916
7.264
808.812 70.458
22

1917

..
674.376
7.376
784.733 86.831
15

,,

1917

….
676.780
7.310
787.108
82.835
8

1917

….
664.182
7.364 788.448
101.260
1

,,

1917
664.145
7.270
789.761
102.046
25 Aug.

1917

….
656.911
7.375
766.667 70.081

18

Nov.

1916

….
582.121
6.541
738.544
49.804
20 Nov.

1915

.. ..
411.362
3.363 562.075 37.142

25 Juli

1914 .. . . 162.114
1
8.228 1
310.43v
1

6.198

/

ala

Disconto’s

.Belee.
Beschik-
baar
Dek.
kings.
Hiervan
ioiaai
Schatkist.

[rechtsireeks

ningen
Metaal.
percen.
promessen
sa,ao
lage
17 Nov.1917
74.584
63.000
93.190
515.909
76
10

.-,,

1917
72.915
61.000
88.617
506.976
76
3

.

1917
72.542 61.000 95.129 505.602
75
27 Oct. 1917
64.248 53.000 82.743
513.741
78 20

,,

1917
72.138
61.000
78.869
510.475
76
13

,,

1917
74.892
64.000
.69.977
511.880
77
6

,,

1917
67.541
57.000 70.078
505.252
77
29 Sept.1917
57.628 47.000
72.055
506.310
78
22

,,

1917
55.517
45.000 70.934
506.430
78 15

,,

1917
52.451
42.000
71.005
509.039
79
8

,,

1917
90.728
80.000
71.915 492.542
75
1

,,

1917
78.763 68.000
78.1101
492.002
75
25 Aug.1917
31.951
21.000
74.621
495.884
79

18 Nov. 1916
73.662
56.000
67.000 430.096
75
20 Nov.1915
73.161 38.560
90.976
294.341
69

25 Juli 1914
67.947
14.300
61.686
43.52]
1
)
54

t
)
Op de basis
van
‘It
inetaalciekking.

JAVASCHE BANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden Guldens.

Data
Goud
Zilver
bOe
7
t
k
en

Andere
opeischb.
schulden

83.673
17.324 171.395
48.460
82.721
17.789 170.107
48.174 81.034
18.407
171.903
43.620

28

Juli

1917 …….
21

,,

1917 …….

78.400
19.006 164.939
45.237

14

,,

1917 …….
30

Juni 1917 …….

29

Juli

1916 …….
64.204
25.674
-150.635
56.645
31

Juli

1915 …….
33.151 32.411 119.292
‘30.238

25 Juli 1914 ……
1
22.057
1
31.907
1
110.172
1
12.634

Data
Dis.
conto
•
buiten
JW..Jnd.
betaalbaar

Belee.
ningen
1

Diverse
eke-
.
ningen
t)
baar
metaal.
saldo

kings.
percen.
lage

28 Juli1917
7.443 35.167
65.656
13.764
57.338
48
21

,,

1917
7.325
35.135 67.312
13.779
57.188
46
14

,,

1917
7.026
35.172
65.264
14.196
56.622
46
30 Juni1917
7.102
34.667
62.042
13:125
56.555
46

29 Juli1916
6.694
38.787 68.711 5.896
48.422
43
31 Juli1915
6.542
9.879
53.228
16.311
35.657
44

25 Juli1914
7.259 6.395
47.934 2.228 4.842
1
)
44

1) Sluitpost der aetiva.

‘)
Op de basis van
3
4 metaaldekking.

SURINAAMSCHE BANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden guldens.)

Jndere
Div. reke.
Data

Metaal Circulatie

eischb. Disconto
schulden

ningen
t)

8 Sept. 1917 ..

679

1.260

867

910

729
1 ,,

1917 ..

.698

1.166

908

893

710
25 Aug. 1917 ..

713

1.113

995

905

730
18 ,,

1917 . .

719

1.132

947

911

670

9 Sept. 1916 ..

643

1.155

745

885

727
4 Sept. 1915 ..

867

1.094

1.451

847

1.292

25 Juli 1914 . .

645

1.100

560

735

396

0
Sluitpost der activa.

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven
van enkele niet, wekelijks opgenomen bankstaten.

1. BANK VAN ENGELAND.

WEEKSTAAT VAN 31 OCTOBER 1917.

JSSUE
DEPARTMENT.

Notes issued.. £ 72.436.455 – Governm. Debt £ 11.015.100 Other securities,, 7.434.900
Gold coin and
bullion.. ..

53.986.455

£ 72.436.455

£ 72.436.455

BANKING DEPAR
TMENT.

Capital……£ 14.553.000

Government
Rest ……….3.157.655

securities .. £ 59.043.870
Publicdepotiits,, 43.843.946

Othersecurities

92.813.358
Other deposits,, 122.368.439

Notes ……..

30.035.115
Seven-day and

Gold and silver
other buIs..
,,

10.539

coin

……,,

2.039.236

£ 183.931.579

£183.931.579

Door het uitblijven der Engelsche bladen konden de cijfers van
den laatsten weekstaat hierboven niet worden opgenomen.

‘ OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens de cijfers der door de
Regeering uitgegeven currency notes van 1 £ en 10 sh. met
het bedrag der gouddekking en der tot dekking aangewezen
Government securities. De publicatie dezer cijfers geschiedt sedert 26 Augustus 1914.

(In duizenden p. st.)

Currency Notes.
Data

Metaal

Circulatie
Bedrog
1
Goudd.
1
Goo. Sec.

14 Nov. 1917 55.605

42.359

7

,,

1917. 56.191

42.390

***

*5*

*5*
31 Oct.. 1917

56.026

42.401

187.210 28.500

161.091
24

,,

1917

55.539 – 41.610

185.214 28.500

159.091

15 Nov.-1916 56.476

36.895

138.880 28.500

107.767
17 Nov. 1915 53.570

33.014

88.551 28.500

44.621

22 Juli 1914 40.164

29.317

L)ek. –
1

Goo.
1
Other

Public
1
Other
1
Re.
1
kings.
Data

. Sec.

Sec.

Depos.

Depos.

seroe percen.

14 Nov. 17 58.721

90.103 42.225 120.511 31.697 19,48
7 ,, ’17 58.833

91.155 43.499 121.037 32.251 19,60
31 Oct. ’17 59.044 92.813 43.844 122.368 32.074 19,30
24 ,, ’17 ‘58.966

90.635 40.055 124.244 32.379 19,70

15 Nov.’18 42.188 106.234 53.738 114.925 38.031 22′!,
17 ,, ’15 18.895 101.761

50.182 91.676 39.006 27
1
12

22-Juli ’14 11.005

33.633 13.735 42.185 29.297 52
8
1,

t)
Verhouding tusschen Reserve en Deposits.

878

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 November 1917

II. DUITSCHE RIJKSBANK.

STAAT VAN 15 NOVEMBER 1917.

De biljetten zijn sedert den oorlog niet inwisselbaar.

Metailbestand

……………………
Mk. 2.529 .061.000
davon Goidbestand

……………….
,

2.404.900.000
Reichs- und Darlehenskassenscheine ……
998.177.000
Noten anderer Banken

………………
4.254.000
Weehsel …………………………
11.688.038.000
Lombardforderungen

………………
8.753.000
Effekten …………………………
103.677.000.
Sonstige Aktiva …………………..
,,

1.739.806.000

Grundkapital……………………..
,,

180.000.000
Reservefonds ………………………
90.137.000
Notenumlauf ………….. …………
10.363334.000
Sonstige tiiglich f’ailige Verbindlichkeiten..
,,

5.7 26.140.000
Sonstige Passiva

………………….
,,

712.055.000

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
Onderstaand overzicht bevat tevens het cijfer der uitgegeeu
Darlehenskassenscheine. De Scheine, welke niet in kas zijn
bij de Reichsbank, circuleeren grootendeels
onder het publiek.
De Darlehenskassen zijn ingesteld op 11 Augustus
1914.

(In duizenden Mark)

1
Dék-
Daarvan
1
Kassen-
1

Clrcu-
1
kings-
Data

Metaal

Goud

schcine

latie

1
percen-

15 Nov. 1917
2.529.061
2.404.900
998.177
10.363.334
34
7

,,

1917
2.522658
2.404.779 1.014.630
10.403.726
34
31 Oct.

1917
2.518.641
2.404.670
1.023.935 10.400.264
34
23

,,

1917
2.513.826
2.404.459
992.404 10.138.698
35

15 Nov. 1916
2.533.020 2.516.753 300.574
7.178.348
39
15 Nov. 1915
2.469.607 2.433,202 792.836
5.832.945
56

23 Juli

1914
1.691.669
1.356.857
65.479
l890.895
93′,

1)
Dekking der circulatie
door metaal
en Kassenscheine.

Dato

Wissels

1
Rek. Cr1.

Darlehenskassenseheine

‘Totaal

In kas bij
uitgc-

de Reichs-
geven

bank

1

IV. RUSSISCHE STAATSBANK,

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In milliocuen Roebel).
1
Dis-
1
Rek.
Te goedl
Zil-
&at-
conto’s Circu.
1
Data n. st.

Goud :,h bui- 1

1
kistbil.
H
belee.1 latie

Cou-
1
ver

ien,and 1

1 jetten

_.__

rant

29 Oct. ’17 1.295 2.300 178 15.222 2.155 18.062 2.720
21 ,,

’17 1.296 2.309 168 14.479 2.071 17.859 2.715
13 ,,

’17 1.297 2.309 155 14.098 2.150 17.290 2.721
6 ,,

’17 1.293 2.309 151 13.743 2.036 16.661 2.717

29 Oct. ’16 1.559 2.055 107

5.368

764

7.875 1.708
29Oct. ’15 1.598

36

25

3.140 1.387

5.011 1.434

21 Juli ‘
14
1
1.801
1

1441
‘I

1.6341 1.099

V. SÖCITÉ GNÉRALE DE BELGIQUE.

Sdert einde 1914 niet de functie van circulatiebank belast.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden franes.)
Metaal1.
Beleen. Beleen.
Btnn.
Rek.
Data
.

mcl.

1
van van
wissels
Circu-
Crt.
buiten!.
buitenl.
prom. d.
en
latie
1

saldi saldi
1

vorde,
provinc.
heleen.

15 Nov. ’17
491.488
02.292
480.000
108.048
1.080.879
80.947
8

,,

’17
476.902 92.258 480.000
108.382 1.056.583
90.286
31

Oct.

’17
477.738 91.079 480.000
96.264
1.048.925
85.654
25

’17
475.661
91.056 480.000
95.664
1.048.111
83.873
18

..

’17
476.043
90.903 480.000
100.351
1.172.474
91.204

7 Nov. ‘6 350.9901 76.7421480.0001 47.7431 827.2
2
81
118
.
616

10 Nov. ’15 158.2051
36.8861480.0001
60.0141 538.2021198.018
VI. VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.

In werking getreden op 16 November 1914.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden dollars.)

15 Nov. 1917 11.688.038

5.726.240

6.740.700 984.500
7

,,

1917 11.514.948

5.529.423

6.730.800 1.002.100
31 Oct. 1917 11.737.052

5.686.056

6.738.500 1.012.100
23 ,,

1917 11.543.093

5.735.434

6.537.600

979.1001

15 Nov. 1916 8.230.813

3.933.091

2.691.800

288.500
:
‘
15 Nov. 1915 4.320.347

1.549.881

1.735.000 746.000

23 Juli 1914

750.892

943.964

III.
BANK ViN FRANKRIJK.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Van 6 Aug. 1914 tot 28 Jan. 1915 werden geen staten
gepubliceerd. De met * geteekende posten komen eerst sedert
28 Jan. 1915 in den weekstaat voor. De biljetten zijn sedert
den oorlog niet inwisselbaar.

(In duizenden fraucs.)

Waarvan
*Te goed * BuiLgew.
Data

Goud

in het

Zilver

In het

voorsch.
Buitenland

Buitenland 1 ajd. Staat

15 Nov.’17 5.330.294 2.037.108 249.951

e’»p

12.550.000
8 ,, ’11 5:327.485 2.037.108 253.481

721.773 12.350.000
25 Oct.
1
17 5.326.083 2.037.108 255.301

710.583 12.350.000,,
18 ,, 17 5.257.401 2.030.000 256.964

776.261 12.250.000

9 Nov.’16 5.009.400

–

325.708 8

6.400.0004
11 Nov.’15 4.782.030

–

361.467 1.005.794 7.200.000

23 Juli’14 4.104.300

–

639.620

–

–

Waar- t

1

F.R.
Waarvan
1
van in
1
Zilver
1
Notes in
Data

Goud

voor dekking
1
het bui-

cie.

circu-
‘1

F. R. Notes tenlana’
1

1

latte

14 Sept. ’17 1.374.949

529.597 52.500 51.085 644.567
7

,,

’17 1.364.783

501.997 52.500 50.608 621.299

31 Aug. ’17 1.353.498

500:264 52.500 52.610 587.915
24

,,

’17 1.372.220

495.911 52.500 52.540 558.782

15 Sept. ’16

562.634

187.055

–

7.898 179.409

Data
Wissels
Totaal
Deposito’s

Waar-
van
Kapitaal

jkingsper-I
ceniage
Depo.
1

silo’s
‘)I

Goud.
dekking
circu
lalie

14

Sept.’17
335.778

1.367.782
59.368

78.8
82.2
7

,,

’17
341.416

1.384.919
59.256

79.0
80.8
31 Aug. ’17
301.906

1.393.343′
58.904

79.9
1

85.1
24

,,

’17
287.964

1.351.989
58.484

80.6
1

91.7

15 Sept. ’16
110.322

554.542
55.416

73.0
104.3
1)

Verhoucliug tussehen:

goud,
zilver etc., uitgezonderd
het voor de dekking der T. R. Notes gereserveerde goud,
en: netto deposito’s met inbegrip
van het kapitaal.

VEREENIGDE NEW YORKSCHE BANKEN EN TRUST
MAATSCHAPPIJEN.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(Gemiddelden in duizenden dollars.)

1

1

1

Belecntngen
1

Surplus

–

.

Dôta

Reserve

Deposita’s Circulalle

en

1
Reserve

* Uitge-

Belee-

Bankbil-

Rek. C,t.
1
Rek,

disconto’s

Wissels

stelde

Part t-
1

Wissels

ning

jetten

culleren.

Staat’

1

29Sept.’17 547.060 3.731.950 31.910 3.895.880

61.010

.

735.311 1.150.724 1.128.105 22.345.845 2:710.951 33.029

22

’17 550.560 3.693.750 31.830 3.874.970

85.320
738.358 1.153.626 1.125.021 22.018.321 2.679.067

9.256,

15 ,, ’17 541.070 3.718.140 31.630 3.808.280

75.770

.

618.871 1.155.803, 1.121.902 21.705.269 2.833.507 51.567

8

17 505.770 3.712.990 31.330 3.850.650

.50.050
606.338 1.158.046 1.124.579 21.680.181 2.859.536 35.663.
‘
4

0

30Sept.’16 665.210 3.471.460 31.190 3.339.550

96.360

632.052 1.368.906 1.362.108 15.972.641 1.797.823 122.052

2 Oct. ’15 684.000 2.959.700 36.490 2.778.190

192.900

273.037 1.897.011

568.930 14.188.166 2.524.972 59.179

25 Juli’14 467.880 1.958.320 41.730 2.057.570

26.170′)

1.541.080 ‘ –

769.400 5.911.910 942.570 400.560

‘) Op banis van 26
°Io
van alle deposito’s.

21 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

879

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 19 November 1917.
De beurzen zijn wel het getrouwe spiegelbeeld van de wis-
selende tooneelen op het oorlogsgebied. Welk een gausch
ander aspect bieden zoowel cle nationale als de internatio-
nale markten, vergeleken bij den toestand van slechts enkele
weken geleden. V60r het Oosteni
–
ijksch-Duitsche offensief
aan de Isonzo schenen de beurzen aan zich zelve -overge-
lijten
r
scheen de richting van ‘de verhandelde onderschei-
den waarden te worden bepaald door factoren, die een min
of meer rechtstreekschen invloed op cle resultaten der
diverse onderneniingen kon uitoefenen. Een direct gevolg
was mede, dat staatsfondsen over het geheel een eenigszins
veronachtzaarnden aanblik opleverden. Hoe heeft dit alles
zich in dcii loop van een korte spanne tijds gewijzigd.
Het begon reeds eenigszins, toen het nieuws der gebeur-
tenissen uit cle jongste phase van de I{ussische revolutie
zich over de wereld verspi-eicide, doch de onrust pakte toen
slechts die beurzen, die zeer sterk hij den gang van zaken
in R u
s
1 a ii d waren betrokken, hoewel hierbij moet
woj-den aangemerkt, dat van de toouaangevende mark-
ten wel bijna alle hei
–
toe gerekend dienen te worden.
Doch grootendeels wai-en hierbij alleen de Russisehe staats-
fondsen gemoeid en die spoorwegen, die door den Staat
in
den
ioop dci- jaren waren genaast. Het moet dan ook
woi-den gezegd, dat er wel reden tot deze ongerustne.id be-
stond en nog bestaat. De montaii-e verhoudingen van het
grootste Europeesche Rijk zijn niet van dien aard, om met
een laag rendement voor de door dit Rijk uitgegeven schuld-
brieven genoegen •te nemen. Wij weten natuurlijk fliet, hoe
de toestanden zich onder het tegenwoordige bewind, dat
vooi-loopig alle macht aan’ zich schijnt te hebben getrokken,
zullen ontwikkelen, doch een blik op revoluties in het alge-
ineen doet de beurs niet optimistisch gestemd zijn. Te min-
der, omdat reeds voor de jongste revolutionnaire omwente-
ling de toestanden allesbehalve rooskleurig waren. Kort .vdÔr
den val van Kerensky was den Minister van Financiën
machtiging verleend het uitstaande bedrag aan schatkist-biljetten met korten looptijd te vergrooten met 4 milliard
Boebel, terwijl als maximum véor deze biljetten een bedrag
van 25 milliard Roebel werd vastgesteld. Wat dit wil zeg-gen, wordt duidelijk, als men weet, dat het oorspronkelijk
maximum sleehts 4 rnillini-d bedroeg. Hierbij komt, dat de
biljetten, die aanvankelijk hun weg uitsluitend naar de
Staatsbank en naar enkele groote particuliere bankinstel-
lingen vonden (met het oog hierop was de kleinste coupul-e
dan ook R. 100.000) thans ook bij het publiek worden ge-
plaatst. Langzamei-hand heeft men de coupul-es verkleind,
eeist tot R. 5000, çlaai-na tot R. 1000. Tevens werd bepaald,
dat van 10 tot 50 pCt. der door het Rijk voor oorlogsdoel-
einden verschuldigde betalingen voldaan mochten worden
met deze schatkistbiljetten, waardoor op 29 October 1016
niet minder dan 3381 millioen Roebel bij het publiek ivaren
ondergebracht tegen slechts 705 millioen Roebel op 1
Jauuari van dat jaar. Niettegenstaancie deze geweldige ver-
meerdering zon men op middelen, om het publiek nog tot
grootere opname te bewegen, o.a. door de betalingen van de
rente op de oor
–
logsleeningen uitsluitend in schatkistwissels
te doen plaats vinden. Thans heeft ien daarom in over-
weging genomen de eoupures tot op 50 Roebel te vermin-
deren, om gelegenheid te verkrijgen de aan de boeren voor
graanleveranties verschuldigde betalingen ook in schatkist-
wissels te doen plaats vinden. Hoewel men hier tot op zekere
hoogte wel vergelijkingen kan maken met andere landen,
waar de ,,Papierwirtschaft” ook tot een bedenkelijke hoogte
is gestegen, behoeft het allerminst verwondering te wekken,
dat Russiselie Staatsfondsen op alle beurzen van een zoo
ongeanimeercie houding blijk geven, indien men bedenkt,
dat naast deze factoren; die nu eenmaal onafseeidelijk van
een modernen oorlog schijnen te zijn, ook nog de buitenge-
wone elementen van revolutie en burgeroorlog zich voor-
doen.

Naast Rusland is 1 tal i ë wel het land, dat in de jongste
vekea het sterkst de lasten van de gekeerde krjgskas
heeft gedragen .Vaa de Italiaansche beurzen bereiken ons
gewoonlijk slechts uiterst schaarsche nieuwstijdingen, ook
al, omdat de interesse van het internationale verkeer met
Italië zich grootendeels beperkt tot een devisen-handel; ook
thans is slechts bekend geworden, dat de sluiting der onder-
scheiden beurzen, die oorspronkelijk tot den 5den -Novem-
ber zou worden toegépast, voorloopig blijft vooi-thestaan
tot nadere aankondiging, hetgeen onder de gegeven omstan-
digheden niet dan begrijpelijk is.

Onderscheiden wij reeds -in deze beide landen den direc-
ten druk van de veranderde politieke, economische en stra-
tegische verhoudingen, nog sterker wordt dit bij een be-
schouwing van de beurzen, die in de tegenwoordige tijden
wel als toonaangevend voor den internationalen toestand
beschouwd kunnen worden, nl. de Engelsche en de Duit-
sche. Op de laatste vinden wij een stemming van vertrouwen
en vooral van hoop’ op de toekomst. Het is dan ook hoofd-
zakelijk te B e r 1
ij
n, dat men krachtige maatregelen neemt,
om de beurs langzamerhand weder tot instituut van bemid-
deling tusschen de verschillende economische krachten te
maken en dat men de eischen bespreekt, welke noodig zijn,
‘ om de z.g. ,,L.Jebeigangswii-tschaft” te kunnen bewei
–
kstel-
ligen. Eén der meest iuterëssante vraagstukk
. en, die zich
hierbij voordoen, is ongetwijfeld het probleem der valuta.
Het is toch buiten kijf, dat hieraan alle krachten, en zoo
spoedig dit eenigszins doenlijk is, gewijd moeten worden, wil
de internationale handel weer zijn vleugels onbelemmei-d
kunnen uitslaan. Men ontveinst zich geenszins de moeilijk-
heden van dezen arbeid, doch het is teekenend, dat men
ziçh thans i
–
eeds zet aan het onderzoeken der mogelijkheden
en’ hot meten der krachten. Zoo zijn er reeds bij wijze van
academische bespreking (doch met het doel het verkrijgen van
een pi
–
actische uitvoering) in de pers beschouwingen gele.
vei-d. over de beste wijze, waarop de vordei
–
ingen en schulden
in het buitenland aangewend kunnen worden tot herstel
ddr valuta. Met cle mogelijkheid eener oorlogsschatting
ordt thans geen rekening mcci- gehouden; men is zich te
g6ed bewitst van de finaneieele vei-bloeding van Europa, dan dat men ernstig met een dergelijke kans rekening zou
willen houden. Doch de waarschijnlijkheid van compensaties
-blijft open en deze nu zou men willen bewerkstelligen langs
den weg van het giro, ongeveer op de wijze, als Engeland
sommige voorschotten aan zijn geallieei-den heeft verstrekt,
nl. door het in betaling geven van particuliere vorderingen.
Indien deze handelwijze toegepast zou kunnen worden,
zou zij indei-daad zeer veel kunnen bijdi-agen tot vergemak-
kelijking van den terugkeer tot een ante-bellum devisen-
niveau; men behoeft slechts te bedenken, dat het Duitsch
tegoed in Engelsche handen getaxeerd wordt op niet min-
der dan 2800 mill-ioen Mark, ongerekend de in Engeland
zich bevindende effecten. Mocht dit credit-saldo verrekend
– kunnen worden tegen den ,,vredes-koei-s”, dan zou dit een
ontzaglijk hulpmiddel vormen. Ook wordt reeds bepleit
staatshulp voor diegenen, die hun vorderingen niet tot een evredigenden koers kunnen afwikkelen en men verdedigt
een dergelijken maatregel met een beroep op de hulp, die
b.v. aan de reederijen zal worden verleend.

Behalve met deze vraagstukken van algemeen en inter-
nationaal belang -heeft mei zich te Berlijn ook met de meer
interne aangelegenheden van het heursverkeer bezig gehou-
den. Na een onderbreking van 3 jaar en 5 maanden zal
men te Berlijn en te Frankfort op den eersten December
a.s. weer officieele beursnoteeringen gaan samenstellen.
Deze zullen ,,eenheidskoersen” voor de meeste fondsen be:
vatten (voor enkele andere, men spreekt van 45 soorten,
zullen ook variabele noteeringen worden opgemaakt) welke
weliswaar slechts door en aan bankiers verstrekt mogen
worden, doch die natuurlijk het publiek, indien niet anders,
dan via den weg der buitenlandsche dagbladen, ook zullen
bereiken.. Hiermede heeft men den eersten stap gezet op
den weg, clie leidt tot een normdliseerig van het beursver-
keer en wellicht tot een beteugeling der speculatie, vooral
door den effectenhandel zelve. Voorloopig heeft men obli-
aties van de publiceering der eenheidskoersen uitgesloten,
officieel, omdat men de noteering der oorlogsieening niet
wilde vom
–
schrijven, doch vermoedelijk meer om de enorme
verliezen, die meerendeels op deze obligaties zijn geleden,
niet in een al te fel licht te stellen.
Op de beurs zelve is men onder dele zorgen voor de toe-
komst en onder het gunstige verloop der huidige gebeur-
tc’nissen zeer optimistisch gestemd gebleven. Voornamelijk
waren .petroleumwaarden sterk gevraagd, in de eerste plaats
aandeelen Steaua Romana, die naar men zegt voor reke-
ning der Roemeensche arbitrage werden aangekocht. Dit is
het gevolg van het ook hier ter plaatse vermelde bericht,
dat de productie der Steaua Romana door het aanboren van
nieuwe putten buitengewoon is toegenomen, waardoor de
belangstelling in het land van productie zelve is opgewekt.
Oôk scheepvaartwaarden, als H. A. P. A. G. en Norddeut-
sche Lloyd werden tot hoogere koetsen uit de markt ge-
itomen. Aandeelen Rheinmetall monteerden met vijftallen
procenten tegelijk, voornamelijk in verband met geruchten
-omtrent -kapitaals-uitbreiding. –
Een zeer scherpe tegenstelling met dezen stand van zaken
toönt de houding der beurs te L o n d e n. De tegenslagen in
Rusland en Italië, het aftreden van het Ministerie Pain-
lev, de rede van Lloyd George te Parijs waren zoovele fac-
toren, die een lustelooze tendenz te voorschijn hebben geroe-
-peé. Het allereerst hadden de obligaties der diverse oorlogs.
leeningen hiervan te lijden. De 5 pCt. leening noteert thans
11% pCt onder den uitgifteprijs (95 pCt.); de4f4 pCt. lee-
ning (die na de plaats gehad hebbende conversie in de 5
-pot. leening nog slechts in kleine bedragen in omloop is)

880

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 November 1917

is gedaald tot 9934 pCt., hoewel zij bij inschrijving op de
National War Bonds h pari in betaling gegeyen kan wor-
den; de 334 pCt.-leening geldt 10 pCt. onder den emissie-
koers. Het spreekt-vanzelf, dat de leeningen der voor dezen
koersteruggang het eerst aansprakelijke landen een nog
slechter figuur maakten. De 334 pOt. Italiaansche Rente
reageerde tot 5
1
/2 pCt. (vOOr den oorlog was de koers pan)
Russische staatsleeningen brachten het in de meeste ge-
vallen niet tot noteering, omdat tegenover het niet een
zoo groote aanbod geen vraag kon worden gesteld. Aandee-
len van Engelsche spoorweg-ondernemingen waren meeren-
deels mat, evenls trouwens de koloniale en Amerikaansche
soorten. Groote handel-vindt in cle lnatste echter niet plaats en aanmerkelijke verliezen worden door het Engelsche pu-bliek evenmin hierin geleden, daar de Regeeriug reeds voor
langen tijd, toen de koersen nog aanmerkelijk hooger warèn,
cle meeste van deze waarden in het belang der valuta-be-
scherming heeft overgenomen.
Te o n z en t was cle afcleeling voor staatsfondsen zeer
kalm en gelijkmatig van toon. Onze Nederlandsche papieren
bewogen zich over het geheel op hetzelfde niveau, waarinaf
en toe slechts eenige wijziging werd gebracht, indien de
geidmarkt om beurten wat losser of s
,
tijver werd. Onder-
staand lijstje toont echter aan, dat de differenties uiterst
miniem bleven. De vooruitzichten voor het welslagen der thans spoedig te wachten zijnde nieuwe staatsleening zijn
dan ook geenszins ongunstiger geworden. De eenige hinder-
paal zou nog kunnen worden gevormd door het voortdu-
rend stijgend aantal nieuwe uitgiften, waardoor langzamer-
hand de geldmarkt van tientallen millioenen guldens wordt
gedraineerd. Bijna dagelijks worden thans emissies gepu-
bliceerd, vaak zelfs niet minder dan drie of vier op één
dag. Het ‘is wel teekenend voor de innerlijke kracht der
geldmarkt, dat desniettegeustaande de prolongatiekoers niet
hooger dan tot 4 pCt. is gestegen. –
De handel in
buitenlandsche staatsfondsen
was uiterst
beperkt; Russische waarden worden op het thans bereikte
lage niveau niet meer in grooten getale aangeboden. Japan-sche en Zuici-Amerikaansche staatspapieren blijven bij tijd
en wijle nog voor geldbelegging gezocht.

13 Nov. 16. Nov. 19

5
O/o
Ned. W. Schuld

. . . .
lOO”/io
100
1
12

100’1
– /io

4’12 01

,,

,,

,,

1916
10021
8

100
i/
1000110
+
1/18

4 –
0
/0

,,

,,

,,

1916
91
1
14
9111
4

91 ‘h
+
l
/
3
1
12
%

,,

,,

,,..
82 82
82

3
olo

,,

,,

,

….
72/4
71’12
70I4
2
1
12
01

Cert. N. W. S …….
6l/io
60’/s
60’14
– 15116

5
01

Oost-Indië 1915
..
.
99
7
18
99’116
990/
4

11
5
–

4
0/

Hongarije Goud – – –
39
3731
4

37314
– 1 ’14

4
0
/o Oostenr. Kronenrente
38114

38
1
/is
37ij4
– 1 – –

5
°lo

Rusland 1906

……
52
52
52

4 ‘/o
Olo
Iwangorod Dombr
55
1
18
55
1
18
55
1
18

4
0
1
0
Rusland Cons1S80 ..
40
39′
5
j,o
40

4
°/o Rusl. hij Hope & Co…
40
1
116
40
0
/10 40 l/
+
1/,

4
0
10

Servië

1895 ……..
48v/s
–

48
7
18
45
– 3711

4
1
12
0
/0 China Goud 1898

..
62
62
62

4
0/

Japan

1899 ……..
68’/,
68’12 68
1
12
‘

4
0/

Argentinië Buitenl..
6611s

66
1
18
66 ‘/s

5
0
10 Brazilië 1895
63e14
6314 6314

Een buitengewoon contrast met deze kalme houding heeft
ivel de scheepvaart-af deeling
in de achter ons liggende weék
gevormd. Hier was de levendigheid opgevoerd tot een peil,
waarvan men dacht, dat geen vergrootende trap meer kon
bestaan en toch overtrof bijna iedere volgende dag den
vonigen in omzetten en koersvariaties. Vooral de aandeelen
der kleinere, oude ondernemingen hebben in den waren zin
des woords sensationeele prijsverheffingen te aanschouwen
gegeven. Eensdeels kwam dit door de omstandigheid, dat
deze onde’rnemingen zeer lang door het publiek waren ver-
waarloosd, terwijl de stijging der tonnenwaarde in het alge-meen reeds lang een hoogeren koers zou hebben gewettigd
anderdeels doordat de moeilijkheden, die de groote onder-
nemingen hij de vaart ondervonden, de aandacht eenigszins
van deze hadden afgeleid, waarbij nog kwam, dat vrij om-
vangrijke verkooporders voor de aandeelen dezer maat-
schappijen (als Holland—Amerika-Lijn, Kon. Ned. Stoom-
boot-Mij. enz.) op sommige dagen de markt verontrustten.
Toen echter bekend werd, dat de moeilijkheden in het Ame-
rikaansche en Indische scheepvaao
–
tverkeer groote kans had-
den op een bevredigende wijze tot oplossing te worden ge-
bracht en derhalve voor de gansehe scheepvaartmarkt een
meer geanimeerde tendenz ontstond, konden de kleinei
ondernemingen hare sprongsgewijze koersverheffingen nog
verder voortzetten- Vooral aandeelen Van Nievelt Goudriaan
en Maatschappij Zeevaart zijn voor deze beweging karak-
teristiek geweest; pnijsvariaties-van 100 en 70 pOt. op één
dag kwamen hier meer dan eens voor. Op één enkele uitzon-

de-ring na (aandeelen Hollandsche Algemeene Atlantische
Scheepvaantmaatschappij) verlaat de heepvaart-afdeeling
dan ook de week op ‘een zeer aanmerkelijk verhoogd niveau
en op vrijwel cle hoogste prijzen.

zing
13 Nov. 16 Nov. 19 Nov.
R
ij

Holland-Amerika-Lijn . . . – 423’12 434

432
1
12 + 9

11

,,gem.Eig 393

406 – 405

+ 12
Ï-iolland-Gilf-Stoomv.-Mij

315

331

360

+ 45

H. A. A. S.. ….
……… 2141/
2

217

211
1
12

—3
Hollandsche Stoomboot-Mij 246
1
/4 245

25014 + 4
1
12

Java-China-Japan-Lijn .. – 287

207

298

+ ii

Kon. Hollandsche Lloyd

1931 196
1
14 19714 +
4
Kon. Ned. Stoomboot-Mij.

268

275

275
1
18 + 7
2
18
Kon. Paketvaart-Mij ……. 277/

282

294

+ 16’18
Maatschappij Zeevaart – –

400

463 Vi 495

+ 95
Nedenl. Scheepvaart-Unie – 234

244

249 Vi + 15112
Nievelt Goudriaan ……..1150

1350

1395

+ 245
Rotterdamsche :Floyd …… 226Vo 233014 239

+ 12’12
Hillegersberg …………403

418

460

+57
Stoomv.-Mij. Nederland”. 230
1
12 238
1
14 245e18 + 15’18
,,Noordzee”315 12 311

352

+ 36/2
,,Oostzee”

491

510

565

+ 74
Iii aansluiting aan de houding op de Bei-lijnsche beurs
warén op de
petroleu-in-afdeeling
aandeelen Steaua Romana
zeer sterk gezocht. Vooral heden was een buitengewone
vraag voor dit fonds op te merken, zoodat het slot van de
beurs tevens de hoogste prjsnoteening van de laatste weken
te aanschouwen gaf. De overige petroleumwaarden bleven
eeuigszins veronachtzaamd, evenals trouwens de rest van
de locale afdeelingen zeer weinig de aandacht trok in ver-
band met de overgroote belangstelling voor scheepvaart-
waarden. –
Alleen de
tabalcssnarkt
kon zich eenigszins uit de
apathische houding van de laatste weken verheffen, doordat
de gunstige vooruitzichten op een meer normaal verkeer
met onze Indische koloniën voor de tabaks-ondernemingen
een mooi perspectief openden. Zooals bekend, liggen in
Indische havens van de meeste maatschappijen groote
jiii.rtijen tabak op verscheping te wachten, die dadelijk een
goed afzetgebied, hetzij in Amerika, hetzij in ons land
zouden kunnen vinden. Hierbij komt, dat de tabaks-impor-teurs zich aaneengesloten hebben om te trachten voor deze
partijen het eerst vervoergelegenheid te verkrijgen, indien
de regeling voor liet verkeer perfect mocht worden. Vooral
aandeelen Deli-Iaatschappij konden van deze verwachti ngei 1
profiteereu en monteerden niet minder dan 20 pOt.
Ook de
rnbber-afdeeling
gaf in sommige gevallen ves-be-
teringen te aanschouwen, in verband met overwegingen van
gelijken aard.
Gulturenwaren
minder gezocht, als gevolg van de uiting
van Amerikaansche zijde, dat men voor de voorziening in
de behoefte aan suiker geen beroep zou kunnen doen op de
voorraden onzer Indische cultuur-ondernemingen, daar de
reis van Java naar de Vereenigde Staten te langen tijd in
beslag zou nemen. In hoeverre deze uiting (die reeds van
17 September dateert) op het oogenblik nog van kracht is,
nu de suiker-oogst op Cuba niet schijnt mede te vallen, moet
worden afgewacht; het telegrafisch verkeer met de ovej–
zeesche landen is, niettegenstaande de fatale datum van
15 November reeds verstreken is, nog steeds niet hersteld.

13 Nov. 16 Nov. 19 Nov.Rj10t

Amsterdamsche Bank ….193
0
/4 193
1
12 193’/, – 14
Ned. Handel-Mij, cent. v. aand. 190
1
18
194018
191
1
14 + 1
5/

Rotterd. Baukvereeniging. – -151

151 –

150
1
13 – I/o
Amst. Superfosfaatfabniek. .
172
174 174
+ 2
Van Barkel’s Patent ……
160
0
/4
162
16014
Insulinde Oliefabriek… …
235’/4
– 234
234
– 114
Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand.
106
15
116 106
3
14
106112
– t/
is

Ned. Scheepsbouw-Mij. .. . .
175
178’12
174
—1
Philips’ Gloeilampenfabriek.
350
345 345
—5
R. S. Stokvis & Zonen . . ..
655
1
12
843
645
– 10
,
12
Vereenigcle Blikfabrieken .
159
156
1
12
156
1
12
– 2’12
CompanhiaMercantilArgent.
223
0
18
225
1
14
227e1s
+ 4
Cultuur-Mij. d. Vorstenland. –
223
1
1s
22214
224V2
+1
2
18
Haudelsver. Amsterdam…
472
477
473
+ 1
Holl. Tnaosatl. Handelsver.
173
1
12
17114
172
1
12
—1
Liodeteves-Stokvis ……..
236 ‘/o
235
232
1
12
– 4
VanNierop&Co’sllandel-Mij.
193
19318
193
–
Tels & Co.’s Handel-Mij.

. –
172
1
/2
173
171’14—
1’/
Cecons. HolI. Petroleum-Mij.
215’12
215
3
14
217
11
+ 2
Kon. Petroleuni-Mij.

……
5540/4

557
554

T
– 81

Orion Petroleum-Mij—–
75 76
77
+ 2

– -:

Steaua Romana Petr.-Mij. ..
158 165
1
12
174
+ 16
Amsterdam-Rubber-Mij.

..
230
1
12
236’lz
238
1
12
+
S

21 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

13 Nov. 16Nov. 19Nov. Rijzfngof

Nederl. Rubber-Mij . …… 125

128
1
I2
131

+ 6
Oost-Java-Rubber-Mij…..266

270

273
1
12 + 7112
Deli-Maatschappij ……..499
3
/4 510
1
I2 520

+ 20’14
Medan-Tabak-Maatschappij.. 215

219’12 226

+ 11
Senembah-Maatsehappij .. 576

583

590

+ 14

Dit ontbreken van geregeld telegrafisch verkeer is ook de
oorzaak, dat cle
A.merikaanscice afdeeling
aan onze beurs
hij voortduring in haar lustelooze houding blijft volharden.
i)ezé apathie komt te sterker naar voren, omdat de af en
toe ons bereikende koersen van Wallstreet wel eens zeer
sterke schommelingen aan de beurs te New York aantoonen.
Deze worden hier echter meerendeels niet, of slechts ten
dccle, overgenomen, zoodat dan ook anomalieën in de koers-
verhoudingen niet uitblijven. Zoo zijn b.v. aandeelen
Anaconda Copper zeer veel boven (theoretische) New
Yorksche pariteit ter beurze vait Amsterdam genoteerd,
terwijl andere fondsen weder aanmerkelijk onder deze
pariteit verkrijgbaar zijn. Dit valt uitsluitend te verklaren
uit de omstandigheid, dat de Amerikaansche afdeeling ten
onzent een zuiver locale markt is geworden, waar de koers-
variaties slechts bepaald worden door vraag en aanbod van
t,et Nederlandsch publiek, zonder ingrijpen van cle arbitrage.

13 Nov. 16 Nov. 19 Nov.

American Car & Foundry

67
11
1,6 67

67
3/4 –

Anaconda Copper ……..132

132
1
14
‘,131118 – 1
18
Un. States Steel Corp. . . . . 97
1
18

96
8
1,11
97122 + ‘122
Atchison Topeka……….93

93718

93518
+
11
Southern Pacific ………. 87/8

88

89

+ 1’18
Union Pacific ………… 123’/,, 124

124136 + 1
Int. Merc. Marineafgest…..3l/i, 30118

3021
82
– 171
33

prefs 9971,
6
961/
4

9814
– l
e
lie

De geldmarkt bleef, als gezegd, ruim; hoewel iets duurder
(4 pCt.), is geld op prolongatie nog steeds zonder moeilijk-
l.,eid verkrijgbaar.

GOEDERENHANDEL.

GRANEN.
19 November 1917.
De aandacht is in dezen tijd van het jaar in de eerste
plaats gevestigd op Argentinië, aangezien de oogst daar
voor de deur staat. De berichten, die ons bereikt hebben,
loopen tot begin November en tot dien tijd zijn zij zonder

Noteeringen.

uitzondering gunstig, zoodat men algemeen op een’ flinken
oogst rekent. De tarwe-oogst van verleden jaar bedroeg nog
geen 2 millioen tons, terwijl dit jaar waarschijnlijk tegen de
5 ini11ioe, tons geoogst zullen worden. Tengevolge van de
opheffing van de spoorwegstaking zijn in den laatsten tijd
de voorraden in de havens toegenomen en ofschoon die nog
wel tamelijk gering zijn, vergeleken bij een normaal jaar,
zijn zij toch reeds van zoodanigen omvang, dat men reeds
zeer spoedig uitvoer van tarwe uit Argentinië verwachten
kan. Natuurlijk zal de grootte van dezen uitvoer hoofdza-
kelijk bepaald worden door de hoeveelheid scheepsruimte, die
beschikbaar is.

Voor zoover men kan nagaan, zijn de verschepingen
gedurende verscheidene weken aanmerkelijk lager geweest dan de behoefte van Europa, althans indien men aanneemt,
dat van Australië en Indië slechts heel weinig naar Europa
verscheept is, iets wat in het algemeen wel juist zal zijn. Dit tekort aan tarweverschepingen komt natuurlijk in de
eerste plaats ten nadeele van de neutralen, die weinig of
niets meer ontvangen; doch cle verschepingen zullen moeten
toenemen, zullen zij zelfs in cle behoefte van de Europeesche
gealliëerden voorzien, vooral daar, zooals bekend, de op-
brengsten van de oogsten in Frankrijk en Italië aanmerke-
lijke tekorten vertoonen. In Engeland zijn de voorraden van
tarwe aanmerkelijk giooter dan in normale tijden en ten
gevolge hiervan beschikt men niet over voldoende opslag-
plaatsen, om de gedeeltelijk van mindere kwaliteit zijnde
tarwe té kunnen bewaren. Het> gevolg hiervan is, dat veel
tarwe bedorven is en het verlies wordt op minstens
£ 2.000.000 geschat, doch zal waarschijnlijk grooter zijn. Het
ploegen en uitzaaien van wiutertarive vindt, zoowel in
Engeland als in Frankrijk goeden voortgang. Het is nog te
vroeg om cijfers over de uitgezaaide oppervlakte te kunnen
geven. In Noord-Amerika schijnt de uitzaai niet zoo groot
te worden als sommigen wel verwacht hadden. In sommige
streken schijnt het te droog geweest te zijn en de met
vintertarive bezaaicle oppervlakte zal waarschijnlijk -niet veel grooter zijn dan verleden jaar. Ten gevolge van deim
liarden winter moest een aanzienlijk deel van deze opper-
vlakte verleden jaar worden prijsgegeven, zoodat het natuur.
lijk zeer goed mogelijk is, dat van een veel grootere opper-
vlakte dan verleden jaar wintertarwe geoogst wordt. Boven-
dien zullen wij nog nader de definitieve cijfers van den
uitzaai moeten afwachten en door sommigen wordt verwacht,
(tilt de boeren tot zeer laat in het jaar door zullen gaan met
het uitzaaien van tarwe. De schatting van den tarwe-oogst
ii, CaUada is eclligszins gereduceerd en is nu slechts weinig

Loco-prijzen te Rotterdam/Amsterdam.

Chicago

1

-Buenos A9re3
Dal,,

Dec.
Man
Dec.
Haver
Dec. Tarwe
Jan.
Man
Nov.
LlJnzaad.
Febr.

17Nov.17 220

2)120
64e/8
11,90
8,05

14,05
10Nov.’17 220

)119
60/,
10,75
7,70

18,20
4
)
17Nov.
1
16 18218

94
1
1
5718
14,65
1)

11,30
1)

25,1)
17Nov.
1
15 103
1
1,

60’14 382/
4

9,90 5,15
1)

12,90
3)
17Nov.’14 11518

67’13 50
9,90
5,-‘)

10,501)
20 Juli ’14

82

6)

561s ‘)
36
1
1

‘)
9,40
2)

‘5,38 ‘)

13,70 ‘)
‘) per Dec.
‘)
per Sept.
3)
of f ie.
vastgestelde
locoprijs.
4)
per Oct.
5) per Januari.
De noteeringen van Buenos
Ayres
zijn van
3 Nov. en 27 Oct. 1

Soorten.

I

19 Nov. I

12Nov. I

19Nov.
1

1917

1

1917

1

1916

588,-‘)
588,
–
‘)
456,-‘)
Rogge (No. 2 Western)
nom. nom. nom.
380,-‘)
360,-‘) 335,-‘)

Tarwe ……………….

Gerst (46 lb. feeding)..
360,-‘)
360,-‘)
335,-‘)
Haver
(38
lb. whiteclipped)
19,-‘)
18,-‘) 18,-‘)

Mais

(La Plata)

………

Lijnkoeken (Noord-Ame-
260,-‘)
250,_1)
190,-‘)
–
rika van La Plata-zaad)
Lijnzaad (La Plata) …….
nom.
nom.
680,-
1
)
Regeeringsprijs.

917, 17 Nov. 1916, 17 Nov. 1915
en17 Nov. 1914.

AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.

Rotterdam
Amsterdam
Totaal
Artikelen.
11-17 Nov.
Sedert
Overeenk.
-11-17 Nov.
Sedert
Overeenk.
–
1917
1 Jan. 1917 tijdvak 1916
1917
1 Jan. 1917
tijdvak 1916
917
1916

Tarwe ……………..
.-
253.376

–
628.302
–
38.227
21.153
291.603 649.455
Rogge

……………..
–

–
8.485
21.193
–
–
525
8.485
21.718
–
2.314
10.258
–
–
500
2.314
10.758
–
114.637
361.846
–
80.134
181.333
194.771
543.179
–
30.600
97.095
–
11.886
18.726
42.486
115.821

Boekweit

………….
Mais

………………

–
12.399
44.430
– –
27.269
12.550
39.668 56.980

Gerst

……………..
Haver

……………..
–
8.322
103.614
£1
–
7.560
50.012
15.882
153.628
Lijnzaad

……………
Lijnkoek ……………
.-
34.078 142.705
—
27.985
8.407
62.063
151.112
Tarwemeel ………….
–
19.988
21.903
–
3.051
–
23.039
21.903

AANVOEREN
in tons van41000
K.G.
voor België.
– –
–

–
15.104
407.676 793.459
. ‘

–
–
–
407.678 793.459
Tarwe ……………..
28.629
84.128
–

‘
–
–
28.629 84.128
5
,
1a18

………………-
Rogge

…………….
2
..013
13.748
–
–
–
–
13.738
–
Tarwemeel ………….
–
6.962
1.260
–

–
–
–
6.962
1.260

882

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 November 1917

grooter dan de opbrengst van verleden jaar. De kwaliteit
is evenwel zeer veel beter, waardoor de opbrengst van meel van dezen oogst aanzienlijk meer zal bedragen, dan die van
verleden jaar. Uit Australië komen berichten, dat het weer over het algemeen goed is, zoodat er een groote opbrengst
verwacht wordt. Waar de uitzaai evenwel kleiner is geweest
zal de oogst minder zijn dan verleden jaar, doch nog aan-
merkelijk grooter dan in alle voorafgaande jaren behalve
de twee laatste. De voorraden blijven groot en voor de
Engelsche Regeering, die bijna 3 millioen tons gekocht
heeft, is het een moeilijk vraagstuk wat met deze tarwe moet gçschiedcn, om bederf te voorkomen. Men zal nu
trachten de tarw’e te verschepen van Australië naar de
Westkust van Noord-Amerika, waardoor de Vereenigde
Staten in staat zijn meer tarwe van de Atlantische kust uit
te voeren. Ook zal waarschijnlijk Argentijnsche tarwe naar
de Zuidelijke Staten van Noord-Amerika vervoerd worden
met hetzelfde doel.
De berichten betreffende de verschillende oogsten van
voedergranen in Amerika blijven zeer gunstig luiden. De
kwaliteit van de ge r st in Noord-Amerika is aanzienlijk
hooger dan verleden jaar, terwijl ook de opbrengst giooter is. De berichten van h a v e r blijven gunstig en niettegen-staande den groeten uitvor is de zichtbare voorraad toege-
nomen.
Wanneer men de wereldverschepingen van voedergranen
naar Europa gedurende eenigen tijd nagaat,
toollen
de
eau zeer aanzienlijk tekort, vergeleken met andere jaren én
het is dan ook geen wonder, dat bv. in Engeland de vrrg
hiernaar buitengewoon groot is. Waarschijnlijk zullen na
het binnenkomen van den nieuwen Amerikaanschen maïs-
oogst de verschepingen van dit artikel wel toenemen,
indien althans voldoende scheepsruimte beschikbaar gesteld
kan worden. Men ziet aan alles, da.t de voorziening van
Europa geheel door dit laatste vraagstuk beheerscht wordt.
Voot ons land is de toestand nog geenszins gewijzigd.
De aanvoeren van graan te Rotterdam zijn gedurende de
laatste weken uitsluitend bestemd geweest voor België. –

SUIKER.

De export van oude B i e t s u i k e r uit ons land schijnt
geregeld door te gaan. De weersgesteldheid was iets beter
voor het verwerken van den nieuwen oogst; men blijft naar
droog weer verlangen.
Uit D u i t s c li 1 a n d kwamen geen nieuwe berichten over den oogst. Alles in aanmerking genomen is men ovr
de resiltaten tevreden. Voor det volgenden uitaai zullen
echter aan de landbouwers aanmerkelijk hoogere prijzqn
moeten worden toegestaan wil men eene zeer belaugrije
inkrimping vermijden. Uit 0 o s t e n r ij k wordt bevestigd,
dat de oogst ongeveer 20 pCt. beneden den laatsten zti
blijven. De daarvoor ingestelde commissie heeft geadviseerd
om den prijs voor beetwortels voor het volgende jaar te
bepalen op Kr. 12 per 100 K.G. tegen thans Kr. 6,20. In
F r a n k r ij k heeft men eveneens met gebrek aan werkvolk
te kampen, zoodat de verwerking langzamer gaat dan wen-
schelijk is. De gewichtsresultaten verschillen, doch het
gehalte der bieten is over het algemeen hoog. In Z w e d e n
wordt de oogst geraamd op 133.600 tons ruwsuiker, gelijk-
staande niet ongeveer 120.000 tons raffinade tegen 123.100 in het voorafgaande jaar.
Over de J a v a markt werden geen berichten ontvangen.
De afschepingen gedurende September ‘bedroegen 147.000
tons tegen 268.000 tons en gedurende October 140.000 tons
tegen 148.000 verleden jaar. Hierdoor worden de totale
afschepingen van Mei t/m. October, waaronder gedurende de
eerste twee maanden nog wat suiker uit den ouden oogst
voorkwam, gebracht op ongeveer 650.000 tons tegen 070.000
in 1916. Het exportcijfer voor October is bevredigend en
vindt zijne verklaring door groote afschepingen voor reke-
ning van Engeland, terwijl ook voor November op een flin-
ken afscheep in die richting gerekend mag worden.
in A m e r ik a is het gebrek aan ruwe suiker nijpend
geworden, zoodat raffinadeurs in de 2e helft van October•
niet meer in staat varen om ruwsuiker te koopen. De
regeering heeft dan ook eene verordening uitgevaardigd aan
raffinadeurs om den verkoop van suiker aan fabrikanten
van snoepwaren te beperken, teneinde voldoende suiker ovar
te houden voor huishoudelijk gebruik en voor de behoeften
der gealliferden. Het gemis aan Javasuiker doet zich dus
zeer gevoelen. De thans binnenkomende eigen bietsuiker- en
Louisiana-rietsuiker’oogst zal in dezen toestand eenige vér-
betering teweegbrengen. De Axierikaansche bietsuikeroögst
wordt geraamd op 875.000 tons tegen 734.000 in het voor-
gaande jaar, terwijl Willett & Gray den as. Cubaoogst op
3.200.000 tons ramen tegen cene opbrengst van den laatsten
oogst van ongeveer 3.050.000 tons.

De export van geraffineerde suikei
uit de Vereenigde
Staten gedurende Januari t/m. Juli van dit jaar, wordt als
volgt onder cijfers gebracht:

Engeland ……………
27.907 tons
Frankrijk…………..
62.822
Zwitserland…………
9.597
Noorwegen

…………
33097
Zweden …………….
7.048
Denemarken
880
Griekenland…………
405
Nederland

………….
2.717
België

…………….
3.010
Gibraltai
.
…………..
250
Spanje

…………….
22.710
l’ortugal
7
Italië

…………….
11.834
Zuid-Amerika ……….
51.157
andere landen ……….
15.00.5

Totaal (AtI. havens)

256.446 tons
New-Orleans

3.871

,,

Totaal

260.317 tons

NOTEERINGEN.

Luiden

Amsterdam

–
1 Neui York
Data

per

Tates

While AmeriC.

96%
Granu-
November

CUbe

Javas

lated Centrifugals.
No. 1
1
fob.

£.L

16 Nov. 1917

– .
f.
–
5319
– – –

0

,,

1917

. –
,,

–
53;9
–
–
–
16 Nov. 1916

. .
,, 23-
47i1″s
25!-
311-
6.40

16

Nov. 1915

. .
,,

17 “
,
/to
406
196
2416
–

21 Juli

1914

. .
,,

ll/a:
IS
–
–
3.26

KOFFIE.

Statistiek der firma G. Duuring & Zoon.

Zichtbare voorraad op 30 September, in duizenden balen.

1917 1916 1915 1914 1913

Voorraad in Europa.. 3.113 3.857 3.875 6.098 6.019

(Brazilië . .

389

552

645

277

986

Stoomend Oost-Indië.

?

?

108

32

46
D.
Europa i

Ver. Staten

–

–

7

20

5

3.502

4.409

4.635

6.427

7.056

Voorraad Ver. Staten
2.615
1.888 1.578 1.390
1.393

Stoomend
fBrazilië
– .
707
629 947 578
524
–
naar
iOost-Indie.
Ver.Staten
.

?
6
4
37

6.824 6.926
7.166
8.399
9.010

Voorraad in Rio
445
427
489
312 398
Santos.
–
2.829 2.442
2.226
1.277
2.723

Bahia.
. –
65
27 25
36
50

Totaal ……
10J63
9.822
9.906 10.024
12.181

1917
1916 1915 1914 1913

Op
31 Aug.

. …….
9.231
8.757 9.526
10.482
11.484

Op

31

Juli

……….
7.994
7.007
8.502
11.466
10.482
KATOEN.

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester, dd. 18 October 1917.

Vorstbericliten uit verschillende katoendistricten hebben
de vooruitziekteu van den a.s. katoenoogst wel eenigszins
benadeeld en hoewel deze berichten ,vaarschijnlijk wel wat
overdreven zijn, verwacht men thans toch algemeen een
minder grooten oogst dan eenige weken geleden. De markt
is over de groote meerderheid dan ook ,,á la hausse” ge-
stemd, hetwelk wel een gevaar kan zijn, zoodra de berichten
weer beter worden. De pluk maakt goeden voôrtgang en men
moet afwachten of de planters genegen zullen blijken op
de tegenwoordige prijzen te verkoopen of dat zij willen
wachten tot katoen op 30 cents komt, welke prijs wel door
sommigen wordt voorspeld. Men zou echter meenen, dat
de tegenwoordige financieele positie de banken niet zou
animeeren om voorschotten te geven op katoen bij deze
abnormaal hooge prijzen. De meeste oogstsciattingen van-
e
eren om de 12 millioen balen, doch Neill Brothers ver-
wachten 13y
4
millioen balen, inclusief linters, bij een waar-
schijnlijk gebruik van 13 millioen balen. Hoewel deze cijfers
gevaarlijk dicht bij elkaar zijn, is de positie toch niet zoo
wanhopig, daar het steeds mogelijk blijft, dat de opbrengst
ten slotte nog meevalt. Egyptische katoen is weer vaster

21 Noveniber 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

883

en nu even duur als veertien dagen geleden, terwijl de toe-stand onveranderd is. Spinners van Amerikaansche garens hebben nog al flink
verkocht, vooral in de fijnere nummers, speciaal voor
cihooties. Ook medio-nummers worden beter gevraagd en
zelfs grove nummers zijn vast, hoewel het stopzetten van
den uitvoer naar Holland daarop zeker invloed zal hebben.
Voor Scandinavië zijn nog enkele kleine zaken gedaan
onder zeer beperkende betalingscondities, doch de export-
vraag blijft hoofdzakelijk beperkt tot de Fransche markt
met bovendien kleine orders van Zwitserland, Italië of
Spanje. De vraag naar Egyptische garens is ook verleterd
en prijzen zijn weer vaster, terwijl vele spinners hun prij-
zen voor garens voor binnenlandsche consumptie verhoogd
hebben. De doekmarkt is zeer vast met flinke vraag; het
schijnt dat kopers beginnen in te, zien, dat er werkelijk
gebrek aan manufacturen begint te komen en dat er dus
weinig kans is, dat prijzen spoedig zullen dalen De pro-
ductie der fabrieken in Engelsch-Indië is niet voldoende om
de markt daar te voorzien en er komen van daar biedingen
op groote hoeveel)ieden binnen; speciaal wat de fijnere goe-
deren betreft. China is nog kalm en de vraag daar is van
weinig beteekenis, hoewel de verkoopprijzen ook geregeld
stijgen. Zuid-Amerika en de kleinere markten blijven ge-
regelcl hun behoefte dekken en ook de binnenlandsche vraag
is nog steeds zeer levendig.

Noteeringen voor Loco-Katoen.

(Middling Uplands).

1
T6Nov’l7I9Nov..I7
I
2Nov.I7
I
I6N
ov’j
6
II
6
Nov
.
I
5

New York voor
Middling..
29,55e
29,05 c
28,75 c 20,40 c
11,80 c
New Orleans
voor Middling
28,— c
2762 c
27,56 c
19,63 c 11,38 c
Liverpool

voor
GoodMiddling
22,62 d
22,08 d 20,92 d
1
11,91d1)

7,02d
1
)

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen.)

1
Aug.l7

Overeenkomstige perioden

lot

–
3Nov.17

1916-17
1
1915—’16

Ontvangsten Gulf-Havens..

1157

1932

1396

Atlant Havens

862

1072

1009

Uitvoer naar Gr. Brittannië

833

935

577

‘t Vasteland.

431

864

829

Japan etc…

–

–

-.

Voorraden in duizendtallen

2Nov.I7

2Nov.16

2Nov.’15

Amerik. havens ………..946

1308

1351

Binnenland …………..
.788

1104

1038

New York ……………-

109

287

New Orleans ………….-

351

286

Liverpool ……………221

475

910
‘) Middliog.

WOL

De laatst ontvangen tijdingen van La Plata melden dat
de nieuwe wol lichter, over ‘t algemeen zuiverder en dichter
is dan in het vorig jaar. Medio September schatt.e men de
in het binnenland verkochte hoeveelheden voor Argentinië op
ongeveer 20.000.000 K.G. en voor Uruguay op 8.000.000 K.G.
Hoewel tot op heden nog niet definitief bevestigd, wordt
opnieuw gewag gemaakt van (le invoering van een uitvoer-
recht van 6
0
/0
op de Argentijusche wol.

METALEN.

Loco-Noteeringen te Londen:
Data
Ijzer
Cle,,.
No.3
.
Koper
Standard,
1

1

Tin
,
1

Lood
Zink

16Nov. 1917..
9216
1
)
110.51—
262.1716
30.—’—
52.—/-
6

,,

1917..
nova.
110.51—
262.1716
30.—!—
52.—!-
17 Nov. 1916..
nom.
139.101—
188.1716
30.101—
57.10/-
19 Nov. 1915..
69.71—
79.151—
173.5/—
26.101—
92.—!—
20Juli

1914..
51.41— 61.—!–
145.15/—
19.—!—
21.101-

1
) (
Jfficiëele prijs voor binnenlandsch verbruik.

BANKATIN.

IA Nederlandsch-Indië zijn in October 1917 verkocht
16.800 pikols Gouvernements-Bankatin. De opbrengst daarvan bedroeg ongeveer
f
2.700.000. (St.ct.)

•
VERKEERSWEZEN.

SCHEEPVAART.

17 Novembe,r 1917. D.e vrachtenmarkt onderging in de
afgeloopen week’ geen verandering.

GRAAN.

Data
Petra
grad
Londen!
R’dam

Oess
Rotter-
dam

1

.41!. Kust Ver. Staten
San Lorenzo

Rotter-
Brisfol
Rotler-
Enge-
dom
Kanaal
dam
land

12’17 Nov.

1917
–
–
–
301—
–
1451-
5110

,,

1917
–
–
–
301—
–
1451-
13118 Nov.

1916
– –
f14 *)
16!—
f
75)
1151-
15120 Nov.

1915
–
–
7,50
129
,,50,—
851-
Juli

1914
lid.
7/3
1111
’14
I111
14
12/—
121-

EIOUT.

–

Cronstadt

1
Golf van Mexico

1
Holland..I Engeland
Dato

Holland Engeland
1
(pitch-

(pitch.
(gezaagd)

(mijn-
1
pine)
1 pine)

12117
Nov.
1917
–
–
–
–
5110
,,
1917
–
–
–
–
13118
Nov.
–
f338,—
48316
1
)
15.20
Nov.
1916 ……..-

–
,
180,—
280!—’)
Juli
1915 ……..-
1914. ……
f12,—
2418
751—
7716

–

ERTS.

1

Bilbao
t
Carha-
Grieken-
–
Data
–

.
Mtddles.
kro
M’l
°
es.
land
Middles.
MiddIes.

–
kro’
kro’
kro’

12117 Nov.

1917
–
–
–
–
5110

,,

1917
– –
–
–
13118 Nov.

1916
1816 1916
2116
–
15120 Nov.

1915
171—
1719
201—
–
Juli

1914….
413
5141
519
816

KOLEN.

Cardiff
Oostk. Engeland
Data
Bor
Genua
Port
La
Plata
Rotter-
Cron-
deaux
–
Said
Rivier
dam
stadt
12117 Nov.1917

691—

10113

-.-

–
f32,50
–
‘5110

,,

1917

691—

10113

–

–
,,32,50
–
13118 Nov. 1916

341—

59/6

601—

4216
,, 7,—
–
15120 Nov. 1915 fr34,50

501—

5016

3816
,, 6,—
–
Juli 1914 ,,

7,—

71—

713

1416
3!2
51-

–
DIVERSEN.
Bombag
Blrma
Vladivo-
Chilt
–

Data
–
West
West
stock
West
Europa
Europa
West
Europa
(d. w.)
(rit.,!).
£,,rnO.,
(…!.,…t

12117 Nov.

1917
– –
–
1851-
5110

,,

1917
–
–
–
185/-
160/—
1951—
–
1501-
1
)
13118

Nov.

1916 …….
80/—
1051—
–
7218
1
)
15120

Nov.

1915 …….
–

Juli

1914 …….
14/6
1613
251– 2213
‘)

Per zeilschip.
5)
Regeeringsvrachtf 7,—.
5*)

,,

,,52,25.

RIJN VAART.

Week van 12 tot 19 November 1917.

Vtachten. Het nog steeds aanhoudende gebrek aan
wagons was ook in de afgeloopen week nog oorzaak, dat er niet veel schepen werden afgeladen; zoodoende waren
ook weder een groot aantal sleepbooten tot rust ged6ernd.
De waterstand, die in het begin der week tameljk,gunstig was, viel de laatste dagen weer weg, zoodat, wanneer het
•
wagongebrek minder wordt, er meer verkeer op den Boven-
Rijn te wachten zal zijn. De sleeploonen van Ruhrort naar Mannheim werden ge-
noteerd niet 11 pf.112 pf. per Centner, terwijl de vracht
• van Ruhrort—Duisburg naar Mannheim niet circa Mk. 2,80
per, ton genoteerd werd.
Cauber Pegel. Inmiddels op 2,08 meter gezakt.
Sleepl
00
n en. Het sleeploon van Rotterdam naar de
Ruhrhavens was 50 cents tarief + 15 cents per last. Deze
lage noteering is toe te schrijven aan de groote vraag naar
sleepschepen.

884

ECÖNOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 November 1917

Nederlandsche Bank voor Rus
‘sischen. H

BANQUE NÉERLANDAISE POUR LE COMMERCE RUSSE

• –

Kapitaal 5.000.000 Roebels.

Kantoor: 20 NEWSKY .PROSPECT

Telegramadres: NEDRUSBANK

De Bailk neemt gélden

deposito
011
fu
rekening-courant
011
verricht alle soorteil wissel- en bankzaken.

Voor inlichtingen kan men zich wenden tot alle kantoren van

de NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ en de TWENTSCHE BANK,

z,00mede tot de heeren HOPE
&
Co. en LIPPMANN, ROSENTHAL
&
Co. te Amsterdam

•en R. MEES &Z9ONEN te Rotterdam.

NEDERLANDSCHE GRONDBRIEFBANK

J.
&
J. M. VOORHOEVE
HEERENGRACHT 495, AMSTERDAM

Makelaars in Assurantin

tegen

pCt

Obligatiën (Grondbrieven)
Beurkoers

Anno
1836
Gecertificeerd door de Centrale Trust-Compagnie

R0T1’ERDAM
Verkrijgbaar
in stukken
van
f
2500,—,
/
1000,—,
/
500,—
en
/100,-

op elk goeçl effectenkantoor

GEBROEDERS CHABOT

KONINKLIJKE
ROTTERDAM
.

HOLLANDSCHE

KASSIERS en MAKELAARS in ASSURANTIËN
LLOYD

Deposito’s.
–

Rekening-Courant.
–

Franco Chque-Rekening.
AMSTERDAM
Aan- en Verkoop van Wissels op het Buitenland..
–
Aan- en Ver-

koopvan Fondsen.
–
Bewaarneming en Administratie van Effecten.
Geregelde

r
Passagièrs-

en

Vrachtdienst

Oorlogs-, Transport-, Casco-, Brand-, Diefstai-a. verzekeringen
met nieuwe, moderne

post-stoomschepen
van eiken aard.

TUSSCHEN

ONTVANG
–
EN
BETAALKAS

A M S T E R D A M
NIEUWE DOELENSTRAAT
20-22

AMSTERDAM

KAPITAAL EN RESERVEN
f
5.500.000,—
EN

DEposITo’s VOOR 1 JAAR FIXE â
4.PCT.
ZUID-AMERIKA

GELJiEN OP DEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN NA AFLOOP VAN HET
VIA
JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.

NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE POST STILZWIJGENJi VOOR
NEW YORK
GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.
DE RENTE KAN NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER HALF JAAR
OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.

VAN RIJN
&
C
o
DESPAARNE-BANK

UTRECHT
_

POSTBUS 40
HAARLEM

ÏENIGE FABRIKANTEN
.

Gestdrt Kapitaal en Reserves
f
1.184.000,-

VAN DE UTRECHTSCFIE
REKENINO-COURANT, CREDIETEN, INCASSEERINGEN, ASSURANTIËN,

FIJNE TAFELMOSTERD
WISSELS,

EFFECTEN,

COUPONS, PROLONCATIEN, DEPOSITO’S, ENZ.

• GEO. H.
MÇFADDEN
& BRO. COTTON MERCHANTS

•

–

PHILADELPHIA—NEW YORK

–

Vertegenwoordiger voor Nederland:
D. BREEKLAND, Oldenzaal—Enschede