‘Bitcoin steeds minder geschikt als betaalmiddel’

De Amerikaanse beurstoezichthouder SEC heeft begin januari toestemming gegeven voor handel in bitcoinfondsen. Begint de cryptowereld volwassen te worden, of opent het de deuren voor windhandel op grotere schaal? We spreken erover met Maarten van Oordt, die als universitair hoofd­docent aan de Vrije Universiteit Amsterdam diverse onderzoeken naar crypotovaluta heeft gepubliceerd.

Wat betekent de toestemming van de SEC ­precies?

“Beleggers kunnen voortaan investeren in de bitcoin en de koers van de munt volgen zonder daadwerkelijk een bitcoin te kopen. In Canada en Europa kon je al inleggen in een bitcoinfonds. Ook in de VS werden geregeld aanvragen gedaan voor bitcoinfondsen, maar de SEC wees deze telkens af met het argument dat de markt voor bitcoins niet volwassen genoeg zou zijn. De onvolwassenheid zou de bitcoinkoers vatbaar maken voor  manipulatie. De rechter stelde vervolgens dat de SEC dit argument beter moest specificeren. Dit heeft de SEC tot dusver echter nagelaten. Dankzij de SEC-­toestemming wordt beleggen in de bitcoin nu ook gemakkelijker in de Verenigde Staten.”

Zijn de zorgen van vroeger er nu niet meer?

“Het is niet helemaal duidelijk wat bij de SEC de doorslag heeft gegeven om het toch toe te staan. Wel duidelijk is dat er signalen zijn dat de markt voor de bitcoin volwassener is geworden. De koers van de bitcoin vertoont bijvoorbeeld een hoge correlatie met de koers van bitcoinfutures – vastgelegde en verhandelbare afspraken om de bitcoin in de toekomst te kopen of te leveren tegen een bepaalde prijs. Die hogere correlatie is voor de SEC een aanwijzing dat beïnvloeding van de koers door marktmanipulatie beter voorkomen kan worden.”

Vooraf dachten velen dat de bitcoinkoers omhoog zou gaan bij een positief SEC-besluit, maar hij bleef redelijk stabiel. Hoe is dat te verklaren?

“Toen het besluit er eenmaal kwam, was dat niet echt een verrassing. Het werd al verwacht dat dit besluit eraan zat te komen. De afgelopen weken zag je de bitcoinkoers al stijgen. Er waren al enkele aanwijzingen dat de SEC met dit besluit bezig was, zoals het feit dat verschillende aanvragen voor bitcoinfondsen binnen 24 uur een reactie ontvingen, wat ongebruikelijk is voor de SEC. Of echt alle verwachtingen al in de koers zaten, moet de aankomende weken blijken.”

Welke gevolgen kan het SEC-besluit hebben voor andere cryptovaluta?

“Gary Gensler, de voorzitter van de SEC, zei in zijn toelichting op het besluit dat hij de bitcoin meer ziet als een soort grondstof dat in bulk wordt verhandeld dan als een puur financieel instrument. Dat is van belang omdat de SEC heel veel producten kwalificeert als financieel instrument. Doordat Gensler de bitcoin anders kwalificeert dan andere cryptovaluta, lijkt hij de deur voor andere cryptofondsen dicht te houden. Het lijkt me dus onwaarschijnlijk dat andere cryptofondsen snel zullen volgen.”

Brengt het SEC-besluit een wereld met de bitcoin als gebruikelijk betaalmiddel dichterbij?

“Ik denk eerder van niet dan van wel. Investeren gaat makkelijker door het besluit, maar het wordt niet makkelijker om te betalen met de bitcoin. En de bitcoin wordt al vooral gebruikt als oppotmiddel: rond de tachtig procent van de uitstaande bitcoins veranderde niet van blockchainadres in het afgelopen halfjaar. Met de toegenomen toegankelijkheid van bitcoin­fondsen zullen beleggers, investeerders en spaarders de bitcoin zelf nog minder snel kopen, waardoor het nog meer een oppotmiddel wordt. Naarmate de bitcoin meer wordt gebruikt als oppotmiddel, komen er minder beschikbaar als betaalmiddel en zal de koers gevoeliger worden voor het in- en uitstappen van beleggers. Dat maakt de munt minder geschikt als betaalmiddel.”