Werknemers in banen met grote automatiseringskans leren minder

Werkenden in beroepen met een hoge kans op automatisering maken zich meer zorgen over baanverlies in de komende vijf jaar, maar investeren tevens minder in eigen kennis en vaardigheden. Dat blijkt uit de enquête Leven Lang Ontwikkelen van het ROA.

Technologische innovaties zorgen ervoor dat bepaalde, door mensen uitgevoerde taken, door machines en computers kunnen worden overgenomen. Bij automatisering en robotica staan nu de routinematige taken onder druk, en bij de uitrol van kunstmatige intelligentie geldt dat zelfs ook voor cognitieve taken.

Werkenden in beroepen waarbij de taken volgens een OESO-maatstaf in hoge mate automatiseerbaar zijn, geven aan dat ze zich meer zorgen maken over een mogelijk baanverlies in de komende vijf jaar, alsook over de kleine kans dat ze in de komende jaren een baan op eenzelfde niveau als hun huidige werk zouden kunnen vinden.

Opvallend is dat werkenden in een beroep met een grote automatiseringskans tegelijkertijd aangeven dat ze hun werk inhoudelijk nauwelijks zien veranderen door de inzet van technologie. Mogelijk komt dit omdat technologie voor hun werk neerkomt op een vervanging van arbeid, in plaats van een aanvulling.

Investeren in eigen kennis en vaardigheden zou een manier kunnen zijn om hun kansen op de interne en externe arbeidsmarkt te vergroten. In de periode 2017–2020 blijken investeringen in eigen kennis echter negatief samen te hangen met het automatiseringsrisico in hun eigen beroep: bij beroepen met een grote automatiseringskans qua taken leert men significant minder dan in beroepen waarbij de automatiseringskans laag is. Dit geldt zowel voor trainingen en cursussen als voor informeel leren – de tijd besteed aan taken waarvan men kan leren. Ook wordt er in routinematige beroepen minder geïnvesteerd in kennis en vaardigheden.

Zowel vraag naar als aanbod van training lijkt een rol te spelen bij het beperkte leren in automatiseerbare en routinematige beroepen: werkenden in beroepen met een hoog automatiseringsrisico blijken minder leergierig, maar ook is er minder sprake van een leercultuur in de organisatie.