Vorige week kreeg ik een mail van mijn oude leermeester Roald Ramer. Deze Pools-Nederlandse wiskundige was ooit berucht om zijn lange tirades tegen misstanden in de economiebeoefening en het onderwijs. Een bevriende economieleraar had hem om hulp gevraagd omdat hij een vraag uit het vwo-eindexamen verwarrend vond.
Fouten
Prompt ging Ramer aan de slag. De docent bleek gelijk te hebben. De opgave was verwarrend, de formuleringen waren misleidend, de bijgevoegde tabel cryptisch en de gesuggereerde antwoorden helaas onjuist. Nieuwsgierig geworden ging Ramer het gehele examen maar eens maken. Zijn bange voorgevoel werd bevestigd. Alle zes vragen van het examen bevatten fouten, slordigheden en dubbelzinnigheden.
Karikatuur
Om te slagen voor dit examen moest je eerst een karikatuur schetsen van de economie, dan gissen wat de examinatoren bedoeld zouden kunnen hebben en vervolgens vooral niet te veel achter de opgaven zoeken. Leerlingen blijken deze vaardigheden gelukkig feilloos te beheersen, want het examen werd goed gemaakt. Ook op de klachtensite van Laks bleef het tamelijk stil. Hoe is dat allemaal mogelijk?
Belevingswereld
Allereerst willen docenten aansluiten bij de belevingswereld van leerlingen. De opgave over prijsconcurrentie tussen snackbars heet ‘Patatje oorlog’ en de vraag over een snelle treinverbinding heet ‘Spoor weg’. Nu ben ik de laatste die zal klagen over aansprekende voorbeelden en kostelijke woordspelingen, maar hier draaft men door. Veel tekst betekent veel context en evenzovele mogelijkheden voor verschillende interpretaties en verwarring. De gekozen voorbeelden gingen bijna allemaal over ingewikkelde economische vraagstukken. Nu kun je die vragen best versimpelen, maar dat gebeurde onvoldoende. Het was beter geweest om de context en begeleidende tekst uit te benen en de vragen eenduidig te maken.
Verwarring
Een andere reden voor de verwarring is dat de examinatoren bij iedere vraag zo veel mogelijk aan het voorbeeld gerelateerde theorieën wilden toetsen. Dat is een ongelukkige combinatie met de complexe context en de vele mogelijke interpretaties. Zo ging de vraag over de zorg over eigen risico, over concurrentie, het verschil met een autoverzekering, over bonus malus, ‘moral hazard’, risicowaardering, premiebepaling en het verschil tussen op winst gerichte en non-profit verzekeraars. Te veel van het goede.
Experts
Tot slot is men niet op het idee gekomen om advies te vragen aan experts die ver boven de stof staan. Elke zichzelf respecterende hoogleraar was hiertoe bereid geweest. Want een goede basis voor studenten is van groot gewicht. Het is moeilijk te geloven dat dit examen dan door de controle zou zijn gekomen. Ik zie pensionaris Roald Ramer alvast voorzichtig zijn vinger opsteken.
Auteur
Categorieën