De verkiezing van de nieuwe leider was een verrassing voor velen. Al snel ontpopte hij zich als voortvarend vernieuwer. Dat deed hij zonder voorgangers onnodig te beschadigen of zijn eigen prestaties uit te vergroten.
De uitdagingen waar de leider voor stond waren formidabel te noemen. Een afkalvende populariteit, een morrende achterban, groeiend populisme en schandalen die in de doofpot waren verdwenen. Enfin, het bekende rijtje.
Hoe pakte de leider deze problemen aan? Illustratief was een gesprek dat hij voerde met een grote criticus van zijn beleid. Met lichte tegenzin was deze aan het gesprek begonnen, angstig dat de leider alleen maar gekomen was om hem van standpunten te overtuigen die de zijnen toch nooit zouden worden.
De angst bleek ongegrond. Overtuigen van mijn standpunten? Man, dat is leiderschap 1.0! We moeten elkaar leren kennen, luisteren naar elkaar en daar de juiste conclusies aan verbinden om het algemeen belang te dienen. Het gesprek kende alvast een goede start.
Zijn voorgangers helemaal sparen ging de nieuwe leider te ver, bleek verderop in het gesprek met de criticus. Hij had namelijk niets op met de oude wereld van narcisme, paladijnen en hovelingen. Die wereld was juist een van de redenen voor de problemen. Deze leider was wars van conventies en wenste niet te besturen door naar binnen te kijken, maar door het raam open te zetten, frisse lucht op te snuiven, op pad te gaan en nieuwe coalities te smeden.
De leider was niet bang om conservatieve delen van zijn achterban met nieuwe realiteiten te confronteren. Ja hij zou deze mensen kunnen verliezen, maar misschien kwamen ze tot nieuwe inzichten en er zouden nieuwe groepen aanhangers aangeboord kunnen worden. Men moet vooruit kijken en niet blijven steken in oplossingen voor de problemen van gisteren.
Zou het niet heerlijk zijn als Diederik Samsom in staat zou zijn om te zeggen: ‘Dat nivelleren was met de beste bedoelingen, maar we moeten nu vooruit kijken en constateren dat Nederland hier nu niet op zich te wachten’? Zou het geen verademing zijn als Mark Rutte het op zou kunnen brengen om de burgers uit te leggen dat ‘de polder ons in het verleden veel heeft opgeleverd, maar thans vernieuwingen in de weg staat’? Als minister Dijsselbloem zou durven op te hoesten dat ‘Nederland zich in het verleden onaantastbaar waande en zich als begrotingshavik opstelde, maar dat nu nederigheid past?’
U zult zien dat de aanhang voor de coalitie omhoogschiet in de peilingen. Het begrotingsakkoord kan gepresenteerd worden als manier om vooruit te kijken in plaats van een noodsprong van een kat in het nauw.
En wie was nu die geheimzinnige inspirerende vernieuwer? De paus, nota bene.
Deze column verscheen 14-10 in het FD
Auteur
Categorieën