Jrg. 9, editie 449

6 AUGUSTUS 1924

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

Economièch-Statistische

Beri
*chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, IIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

ORGAAN
VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE’tOMMISSIE VOOR DE RIJNVAART

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOQR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

9E
JAARGANG

WOENSDAG 6 AUGUSTUS 1924

No. 449
,

INHOUD
Blz.

DE NIEUWE TARIEvWET II
door
Mr.
M. W.. F.
Treub
. . .
680

Voorstellen

tot oplossing van het Autobusvraagstuk

door
Ir. R.
A.
Verweij
……………………….
681

Het Rïjsttekort in Kederlandsch 0.-Indië III (Naschrift) door J.
Sibinga Mulder

…………………….
68
2

Eenige cijfers uit het Statistisch Zakboek, die een in-
druk kunnen geven van het belang der statistische
werkzaamheden door
Ir.
B.
Bölger……………..
684

BUJTENLANDSCHE MEDEWERKING:
De ontwikkeling van het herstelwerk in Oostenrijk 11
(Slot) door
Dr. Richard Kerschagi
…………..
686

AANTEEKENINCEN:
Kosten vaii het levensonderhoud bij arbeidesgezinnen
teAmsterdam ……………………………
688

Goudconsumtie,

saldo

voor

monetaire

doeleinden
beschikbaar, en wereidvoorraad goudgeld ……. 689
De economische toestand van Ned.-Indië ………. 689

OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN …………………..
691

MAANDCIJFERS:
Emissiesin Juli

1924 ………………………
691

STATISTIEHEN EN OVERZICHTEN’. ……………… 692-698
Geldkoersen.
Effect,enbeurzen.
Wisselkoersen.
Goederenhandel.
Baukstaten.

Verkeerswezen.

INSTITUUT

VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.
Redacteur-Secretaris van het weekblad: D.
J.
Wansink.,

Secretariaat: Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.
Telefoon Nr. 3000. Postchèque- en girorekening
RotterdansNo. 8408.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f 20,—. Buitenland en Koloniën f 25,-

per jaar. Losse nummers 50 cents.

Leden en donateurs van het Instituut ontvangen

het weekblad gratis.
De verdere publicaties van’ het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos, voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij abonne-
ineni volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam,, ‘s-Grav enhage.

5
AUGUSTUS
1924.

Do gekiruimto blijft n.og steeds zeer groot en is na

‘de maandwjsselmg eerder nog toegenomen. Par-

ticulier disconto met d.ri.e hanciteekeningen kon her-

haaldelijk voor
2YL
pOt. plaafsing vinden en ook voor

idsse1s met twee handteekenirigen bestond groote

.raag tot slechts weinig hoogern noteering.

Ook cle prolongatierente was zeer flauw en brok-

kelde in den loop der week nog gestadig af; zoodat

Vrijdag slechts 2 pOt. werd genoteerd.

* *
*

De weekstaat van De Nederlandsche Bank geeft

deze week geen wijzigingen van groote beteekenis te

zien. De post binnenlandsche wissels blijkt met

f’
1,2 millioen te zijn toegenomen. De effectenbelee-

ikingen stegen met
f
3,9 millioen; daarentegen liepen

cle goederenbeleeningen’ met
f
8,8 millioen terug.

He’t tegoed van het Rijk daalde van
f
11,2 millioen

tot
f
3,1 millioen. De metaalvoorraad der Bank bleef

vrijwel op dezelfde hoogte. De post papier op het

bitenliind blijkt
met
f
1,6 millioen te zijn verminderd,

trwij1′ de diverse rekeningen onder het actief zich

fj47
millioen lager stelden. Blijkbaar heeft de Bank

ook in de afgeloopen week weder voor eenige millioenen

vaji haar biiitenlandsch tegoed gerealiseerd.

qDe biljettencirculatie steeg van
f
963,5 millioen

tt.
f
982,5 millioen. De rekeningcourant-saldi van

anderen daalden met
f
21,7 . millioen. Het beschikbaar

metaalsaldo bedraagt
f
336,2 millioen tegen
f
334,1

niiliioen op den vorigen weekstaat. Het dekkings-

percentage bedraagt 53 pOt.

* *

Do wisselmarkt was in’ het, algemeen Vrij stil. .[u

h
1
et begin der week was, onder invloed van ‘het lang-

zamo ‘verloop der Londeusohe conferentie, de stem-

niing flauw. Later, toen ei- moer teekening kwam in

d6 beraadslagingen en dokapsen op een overeenstem-

ming grooter werden, was ook de wisselmarkt meet

höopvoi gestemd, vooral vooj. Parijs, dat aan liet einde

dor week tot i3,623 kon oploopen, nadat Donderdag

vrodg tiog ‘voor 12,95 was afgedaan. Dollars nog steeds

cioor]oopon’d aangeboden en iangaam terugloopend.

Gisteren 2,60 aangeboden.

LONDEN,
2 AUGUSTUS 1924.

Wederom was ook deze week kort krediet in de

eldmarkt sterk gevraagd. Niet alleen bleek het Dins-

dag onmogelijk het afloopende bedrag aan de Bank

ofEngland terug te betalen, maar er werd zelfs

e’en klein bedrag bijgeleend. “Daggeld kostte in het

begin der week tusschen 3Y4 en 34 pOt., terwijl vanaf

Donderdag de laatste koers de meest gewone was.

Het vernieuwen van zevendaagsehe leeningen kostte

2V4 pOt.

De discontomarkt zag geen verandering van be-

teekenis, en de toon bleef vast.

2-mnds. prima bankaccept

pOt.

3-muds.

,,

,,

3111y

4-mnds.

,,

,,

3
13
/
6
,,,,,,,,,,3/

6-mnds.

,,

,,

43’—'(

680

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Augustus 1924

DE NIEUWE TARIEFWET.

II.

In mijn vorig artikel bekeek ik liet voorstel tot her-

ziening van de tariefwet, dat door Minister O’olijrt
onlangs werd ingediend, alleen van dcii kant van den

invloed, dien het op onze handelspolitiek hebben kan,

Ei is evenwel nog een andere kant aan de zaak,’die
niet minder belangrijk is, namelijk in hoever de voor-
gestelde verhooging van
een
indirecte belasting
met
in het algemeen 60 pOt. omier de gegeven omstandig-
lieden toelaatbaar is.

Ook over deze zijde van het vraagstuk eener’ tariefs-

verhooging valt heel wat te zeggen. Toch zal ik er
niet in den breede
op
ingaan en dat wel, omdat ik

er een praeadvies voor de Vereeniging voor Staathui.s-

houdkunde en Statistiek over schreef, dat waarschijn-
lijk spoedig het licht zal zien. Ik kan’
mij
er dus hier
toe bepalen ‘met enkele woorden, aan te geven tot
welke conclusie ik daari kwam.

Nu er ‘in en na den oorlog een verandering in cle
verdeeling van het volksinkomen kwam ten gunste
van de inkomens van hen, die tot de arbeidende klasse
behooren of er maatschappelijk toe kunnen worden

gerekend, is het niet alleen billijk maar uit fiscale

overwegingen noodig, dat die lagen der maatschappij

ook een evenredige hoogere bijdrage aan ‘s Lands
schatkist betalen. Voorts zijn de directe belastingen

in hetzelfde tijdperk veel meer gestegen dan de inidi-

recte en dragen de ]aagte groepen, di.e in de inkom-.
stenbelasting vallen, daarin in werkelijkheid heel vat
minder
bij,
dan
zij
zouden doen, indien het mogelijk
was, allen die in die groepen vallen juist aan ‘te slaan

en, wanneer dit is geschied, hun aanslag ook steeds

in te vorderen. Nu er zoowel aan het een als aan het
ander nog al wat ontbreekt, is er wel geen andere

uitweg dan hen door verhooging der indirecte belas-
tingen hun billijk aandeel in de algemeene lasten te

doen bijdragell.
Op grond van deze overwegingen hen ik van oordeel,
dat men zich onder de gegeven omstandigheden niet
door theoretische voor]iefde voor directe belastingen
moet laten weerhouden,. den weg der verhooging van

de indirecte heffingen in te slaan. Een beiastingher-
ziening in dien geest is evenwel, naar mijn oordeel,
alleen te aanvaarden onder de voorwaarde, dat wegen.s
de onbilljkheid, die in de heffing van de inkomsten-

belasting is gelegen voor degenen, die in de laagste
Iclassen van belastbaarheid vallen en geen kans heb-
ben er zich, ‘zooais zoovelen onder hen, die eveneens
behoorden te betalen, aan te onttrekken, de grens der
belastbaarheid van
f 800
tot
f 1400 of
f 1500
woi:dL
opgevoerd, en ‘dat voorts in ruimere mate dan thans
geschiedt, aftrek van belasting plaats heeft voor
grootere gezinnen.

Bij mijn beschouwingen voor de Vereeniging voo.r
Staathuishoudkuiide en Statistiek liet ik evenwel de
tari,efkwestie buiten bespreking. Daarbij doet zich nu
in dit verband een vraagstuk voor, waarop ik
hier,
rij het slechts zeer in het kort, moet ingaan. Voor
zoover het ontwerp van Minister Colijn zuiver fiscale
rechten verhoogt, is liet alleen de vraag of een ver-
zwaring van
5 op 8
pOt. niet wat heel veP gaaten
of deze bewindsman niet beter had gedaan zich met een verhooging tot 7 pOt. te vergenoegen. Maar’ dit
verschil is niet van dien aard, dat het mij noodig
schijnt, ‘zich uit di’en hoofde tegen het voorstel te ver-
mtten.

Eeuigszins anders staat de vraag eakter, waar het
gaat om hoogere rechten, die protectionistisch wer-ken en de ‘strekking Jiebben. ook de prijzen der bin-
nen,siands vervaardigde goederen te verhoogen. Het
is bekend genoeg, dat omtrent dit punt voortdurend strijd wordt gevoerd tusschen dogmatische vrijhan-
delaren en even theoretisch aangelegde ‘protectionis-‘
ten. Zooals’ het steeds in dergelijke gevallen gaat,
hebben beide partijen ten dccle gelijk en ten dccle
ongelijk. ‘

Welken invloed een protectjoni.stjsche heffing op
de binnenlandsche prijzen van de betrokken artikelen
hebben zal, is in het aigeeeu niet’ te zeggen. Vast

slaat alleen, dat een dergelijke’ heffing de
tendenz
heeft de binnenlandsche prijzen te doen stijgen; maar
er kunnen allerlei omstandigheden zich v’oordoen, welke

die tencleuz verzwakken of haar zelfs geheel compen-

seëren. Men bevindt zich bij deze zaak op het bij uit-

stek moeilijk terrein der belastingafwenteling, waar-

over al heel wat is getheoretiseerd zonder dat ook
de meest erkende deskundigak op het gebiéd’ der theo-

rie van de openbare financiën er in zijn geslaagd

of e.i ooit in slagen zullen, een antwoord te geven,

dat practisch in elk concreet’ geval een oplossing
geven kan.

Alles hangt bij dit probleem Pan de omstandigheden

af. Heeft de importeur een feitelijk monopolie en is

er in de wereld ‘zulk een vraag naar zijn product, dat
hij het overal gemakkelijk slijten kan
s
dan zal hij het
volle recht op. den ‘consument leggen. De biri.nenland-
sche concurrent, die zonder de prjsverhooging ten
gevolge van het verzwaarde invoerrecht niet of nau-
velijks mededingen kon, zal onder die omstandighe-

den de volle bate van de v.erhooging hebben en
bij
dien
hoogeren prijs wellicht wel concurreeren ,kunnen.
Neemt die concurrentie zulke afmetingen aan, dat de
importeur er een gevaar in begint te zien, dan zal hij,

indien hij krachtig genoeg is, om er een eind aan t.e
maken., tijdelijk het volle recht voor zijn rekening

nemen en misschien den prijs zelfs nog meen drukken,
totdat hij den ‘binnenlandschen mededinger heeft dood

of murw gemaakt, d.w.z. totdat hij hem heeft laten
failleeren of hem, heeft gedwongen tot een gemeen-
schappelijke prijsregeling. In beide gevallen, en er

zijn in de werke]jldieid genoeg voorbeelden van, zal
in een dergelijke omatandigheid liet volle invoerrecht ten slotte weer op den consument neerkomen.
Moet daarentegen de importeur afzetgebieden voor
zijn, product zoeken en kan of wil hij het gevaar van

uit de markt van het land met hdoge of verhoogde
invoerrechten ‘te worden gestooten of althans er zijn
afzetgebied belangrijk te zien inkrimpen, niet loopen;

dan zal hij een meen of minder groot deel van liet
recht voor eigen rekening nemen. In dat geval zal er
in het geheel geen of slechts een zeer gedeeltelijke
pnijsverhooging als gevolg van het verzwaarde invoer-

recht plaats grijpen en heeft de schatkist een bate,
die niet ten laste van den binnenlandschen consu-
ment maar van den buiteniandschen importeur komt.
(Ik gebruik hier den term importeur. niet in. de tecli-
nische beteekenis, maar ter aanduiding van den bui-
tenlandschen producent, die met een binnienlandschen
in concurrentie is of komt).

Tusschen de beide uiterste gevallen, die ik hier
aangaf, is er in de wrkoljkheid een aantal scha-
keeningén. Het gevolg hiervan is, dat men den invloed
van een tariefsverhooging op de binnenlandsche prij-
zen niet in liet algemeen voorspellen kan en van de
bij;zonderheden, dat wil hier zeggen van de verhouding
tusschen de buitenlandsche en de binnenlkndsche pro-
ducenten, op de heogte moet zijn, om ten aanzien
van een concreet artikel te kunnen verklaren, welk
gevolg een taniefsverhooging op den prijs ervan heb-
ben zal. Als algemeene stelling kan men evenwel
zonder gevaar voor deskundige tegenspraak poneeren,

dat men in verband met de binnenlandsche prijzen
met tariefsverhoogingen voorzichtig heeft te zijn. Im-
mers liet invoerrecht vormt een der elementen van
de bepaling van den binnenlandschen prijs en dit ele-
ment heeft op zichzelf genomen steeds een pnijsver-
hoogende tenclenz.

Is het reeds onder eenigszins normale omstandig-
lieden zaak de hier ‘aanbevolen voorzichtigheid te
betrachten, in nog zeer verhoogde mate is ‘dit het
geval nu sedert ‘en ten gevolge van den wereldoorlog
het internationale goéderenverkeer zodzeer i.n liet
onge.reede is geraakt en van elke regëering zonder

6 Augustus 1924

ECÖNOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN’

onclo.rschei cl mag worden verwacht en verlangd, dat

zij er zooveel mogelijk toe zal bijchagen, het herste.1
van dat verkeer te bevorderen en in goede banen te

leiden.

Voor ons land komt daar nog een speciale overwe-

ging hij, waarvan de beteekercis niet 1ic]t•’is te over-
schatten. Ook in econoiiiisclien zin ligt Nederland niet

slechts hier, aan den oever van de Noordzee en de

moncli.ngen van Rijn, Maas en Schelde, maar niet
minder in de koloniën van.]iet Rijk. Men behoort er

dus bij eilce tariefsherz.ieuing ter. dege op bedacht te
zijn, dat men de Nede.rlandshe schaticist niet spekt

op kosten van Indië. Ik beweer niet, ‘dat dit hij de

voorgestol cle tariefsherzien:iiig geschiedt. Het verleden

van den tegenwoordigen Minister van Financiën staat
er trouwens borg voor, dat hij deze overweging niet
uit het oog hoeft verloi:en. In één opzicht brengt hij
dan. ook een verbeterirg aan, maar hij bleef daarbij teit halve staan, zooals blijkt uit het rekwest van de

Nedeil ancisch-indische Sp in tismaatschappij te Anï-
sterciam. Daarin werd t terecht gewezen op de anoma-
lie, dat het Nederlandsche gedistilleerd, mits natuur-
lijk tegen betaling van dcii accijns, vrij in Indië kan
binrenkornen., maar dat het Indische hij invoer hier
te 1 nu d.e, evenals alle bui teni a.n dsche alcoholhoudende

v.locistoffeu, boven en behalve den waarlijk niet mal-
schen accijns nog een invoerrecht heeft te betalen.

Volgens liet voorstel wordt het bedrag hiervan wel
verlaagd, maar het behoorde geheel te verdwijnen. Ik
zou den heer Colijn willen raden, nu. hij toch reeds
voorstelt, het bewuste ‘invoerrecht van
f 3,50
tot
f 1 te verlagen, het geheel op te heffen. Voo;r de schatkist
en de b’jn ncnlanclsche dist:illatenrs is het van weinig
beteekenis. Het gaat hier mee:r om het recht van het spel dan om de knikkers. Voor de :l:nclische impor-
teurs is de zaak evenwel van heteckeni.s, omdat de
‘Nederl andsche .regeeni ng hun door bui tenl a:ndscl’ic
autoriteiten hijpogingen om op den voet van cle meest
begunstigde natie te worden. behandeld, zoo licht
VOO!• cle voeten wo rcl t geworpen.

Het zal wel geen verwondering weicken., dat ik ook
hij deze gelegenheid voor de belangen van de Indische
ondernemingen opkom en die aan een voorbeeld de-
monstreerde, maar dit betreft toch cleèhts een détail.
1 Ic keer nu, tot mijn eigenlijk onderwerp terug, d.w.z.
tot de vraag of de voorgestelde verhooging uit een

zuive.r fiscaal oogpunt is te verdedigen..Voor zovei
die verhoog’i up; iirotectioiistisch werkt, duif ik er
geen positief antwoord op geven. Men zal, wat dit deel
van het vraagstuk betreft, moeten afwachten tot be-
langhebbenden en. ten aanzien van eik’ betrokken
artikel tot oordeelen. bevoegden hun licht erover zul-
len hebben ontstoken.

Voor zoover liet voorstel ‘niet protectionistisch
werkt, cii dat is het geval ton aanzien-van alle a.rfi-
kelen, die niet hier worden. voo.rtgehraeht en er niet
geproduceerd kunnen worden, gaf ik reeds als mijn

meen.Lng te kennen, dat men er zich onder de gegeven
omstandigheden niet tegen behoeft te verzetten. Dit
is i;e minder rioodig, omdat – gelijk in de M. v. T.
wordt verklaard – ,,Bij liet uitwerken van (het tarief) .is vastgehouden aan het streven van de tariefwetge.

vers van 1862 en 1877, om algemeene voed:ingsmidde-
lcn en artikelen, welke verband houden niet de voort-
brenguig, of welke uitsluitend of zoo goed als uitslui’
te.nd worden gehru:ikt door den minder kapitaaikrach-
tige, niet aan invoerrecht te onderwerpen. Een in-
‘ioerrecht op meel, Id onipen; schroeven, vijlen, hamers,
zagen en dergelijke, wordt dan ook, hoewel deze a.rti.-
kelen ook via de toonbank aan den verhru:ilcer worden
afgeleverd, in het ontwerp niet aangetroffen.”

Natuurlijk doet zich de vraag voor, of dit uit-
gangspunt w’el bij alle posten consequent is volgehou-
den. Zoo is twijfel gewettigd, of de verhooging van
liet invoerrecht op petroleum van
f 0,55
tot
f 1
per
100 ICO. wel met dezen opzet strookt en er zijn nog
wel andere posten op het voorgestelde tarief aan te

wijzen, waarbij men een overeenkonistigen ‘twijfel bij

zich voelt opkomen. Voor hen, die van oordeel zijn,
dat dergelijice verhoogingen van rechten op arti-

kelen van ë]gemeen verbruik niet mogen worden ge-
,duld, is er dan ook alle aanleiding het voorgestelde

r
taief met het oog hierop nauwlceunig na te gaan. Zij

.daarentegen, die evenals ik meenen, dat
onder d.

.,thans bestaande omstandigheden
tegen een dergelijke

,verhooging van rechten op artikelen van algemeen

,verbru.ik geen gegrond bezwaar is te maken, zullen

het den heer Colijn niet te zwaar aanrelceoen, dat bij

de gedragslijn, die
hij
zich blijkens de geciteerde pas-

sage uit zijn M. v. T., had gesteld, niet in volle con-

sequentie volgde.
TREUB.

(Slot volgt.)

VOORSTELLEN TOT OPtOSS.[VO VAN HET

AUTOBUS I7EA iIOSTU.K.

(Rapport van de Nederla,nclsche Vereeniging voor

Locaalspoorwe gen en Tramwe gen. Amsterdam.

Westeinde 9.).

T:Tet s,iiicls de invoering van mechai:i,ische tract.ic
•saniengesteldcn worden van het orgaiiism vai’i ons

1 verkeerswezen blijkt een verschijnsel, dat nog niet

van eindigen, weet. Een van de jongste o’ntplooiïngs-
‘vormen hij dezen groe:i: de autobus, heaft zoodanige
moeilijkheden doen ontstaan, dat en van een ,,vraag-
istuk” sprake is – een vraagstuk, dat reeds thans
nijpend is voor de ondernemers van onderscheidene
(locaalspoor- en tramwegen.. Begrijpehijlc is dan ook,
idlat de Nederlandsche Vereenig.ing voor Locaalspoor-
wegen en Tramwegen liet ernstig heeft; onderzocht.

‘De resultaten van d.it onderzoek zijn in een rapport:
,Voorsteil.en tot oplossing van liet Autohusv:raagstuk’

gepubliceerd.

-, Uit den aard der zaak houden deze voorstellen iii
het bijzonder rekening met de belangen van orider’ne-mers van spoorwegen met beperkte snelheid. Maar de

aard van het onderwerp brengt tevens mede, dat zij
van belang zijn niet slechts voor deze eerst-bed reig-
den, maar ook voor de ondernemers van de hoofd-
‘spoorwegen (voor ons Nederlanders dus), voor alle
weg-gebr ni.Ice..s en alle belastin g-sch ul di gen.
Tant

de concurrentie van dit nieuwe verlceersmi.d-
dcl zal niet alleen voor vele tramwegen de veelal
hachelijke rentabiliteit Icunnen verminderen; zij zal

tevens ophrengten, zoowel uit goederen- als i.iit per-
sonenvervoer, knnnen onttrekken aan de hoofdspoor-
wegen

De weggebruikers hebben belang hij het vraagstuk,
omdat ee.nerzijds, zooals het rapport schrijft, de auto-
‘bus den reiziger met behoorlijke snelheid van zijn huis
naar de plaats va.n bestemming brengt, om hem aldus
‘tegen een, dikwijls minimale vergoeding een max.i-
‘i’num-gemak te geven; en omdat anderzijds ,,de veilig-
heid van de passagiers (van de bus), alsook duO van
clen. weg in. het algemeen ernstig gevaar loopt;, zon
wel. tengevolge van. den. vaak sleqhten toestand w’aaniri
‘liet materieel zicb. na
eenigen. diensttijd bevindt, als
ten gevolge val’,. de verlceersconigesti.e, die op vele van
onze smalle Nederlandsche wegen zoo spoedig op-
1
treed t.” Verder hebben de weggebruikers belang bij
een juiste ontwikkeling van het autobusverkeor,
omdat thans liet gevaar bestaat, dat door autohu-
ritten op cle dl.rulcste uien van den dag en langs de
betrekkelijk winstgevende deden, van hesl;aande tram-twegeu, die tramivegen in hun geheel onrei’idabel wo:r-
den. Niet alleen dreigt dan het gevaar, dat dat deel
an liet vervoer, dat niet door de autohussen was be-
die.nd, verdwijnt, maar zelfs is er de mogelijkheid, dat
te eeniger tijd de moordende concurrent zelf het leven
laat, zoodat het verkeer geheel ontredde:rd wordt. Vol-
komen overneming van de taak van ioeaalspoor- en
tramwegeii gaat thans nog boven de macht van de
aut’obussen, volkomen vernietiging van die oudere
ondernèmingen niet steeds.

682

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Augustus 1924

:De belasting-schuldigen hebben belang bij het

vraagstuk als deelhebbers in cle gemeenschap, welke.
wederom veelal cleelhebbej: is in. de oudere vervoers-

ondernemingen en omdat cle gemeenschap veelal retri.-
huties van clie ondernemingen heft. Verder tast de

verhooging van de onderhoudskosten van gewone we-

gen voor liet toenemend autobusverkeer hiiii nu reeds

in cle hcu:rs, terwiji,cle mogelijkheid, dat de autobus-

seii geheel nieuwe wegen noodzakelijk zullen maken,
dieper tasten in uitzicht stelt. Ten slotte (lest best?)

hebben zij belang, vooral iii dezen tijd, hij een nieuw
potentieel hel asting-object.

Eigenaardig altru.ïsti.sch aandoend is liet, dat dit

laatste aspect van het vraagstuk door de Vereeniging

voor Locaalspoorwegen en Traniwegen in haar rap-
pont niet belicht wordt.

Zij geeft – mede op grond van
eeu
in het rapport
weergegeven onderzoek naar den toestand in Belgili

cii de Ve:reen:igde Staten van Noord-Amerika – twee
middelen aan ,,tot ophef:fing der door het onbeperkte
autobusverkeer geschapen on’hiilijkheid”. ,,I-Iet eerste

middel :is den tramwegen cle concessie ter beschikking
te stellen, du.s huii liet. recht te geven het bedrijf
OP
te heffen, wanneer zij . zulks noodig oo.rdeele.ri.” i)Q

Vereeniging acht deze opiossi lig onaanvaardbaar,

,,omdat met de t:ramwcgen dan ook de verzorgers vaii
het regcimatige massale vervoer verdwijnen en de

autobussen. daarvoor ccii ten eenenmale onvoldoende
plaatsvervanging geven.” De weggebruiker kan den

lii er gegeven rçgel . wel aanvaarden – dit volgt ujt

liet hoven aangeduide – maar hij zal uitzonderingen

mogelijk moeten, doen zijn. Het opheffen van be-
staande tramwegen moet moeilijk, niet onmogelijk

worden gemaakt. Nog v6&r de autobnis-conicurre.nI;ie is

opheffing van. de tramlijn Tiel—Buren—Culemborg

een juiste maatregel gebleken. Volgen van dat voor-.
beekl kan v’el degelijk in het algemeen belang zijn.
Het tweede, haars inziens eenig afdoende middel,

is een regel ing volgens de volgende richtlijnen:

,,1. Voo:r de uitoefening van een intercommuinaleu

autolusdienst is het bezitten van een door den Staat
verleende coi:icessie noodzakelijk. Voor de uitoefening

van communale autohusdiensten moet het bezitten

vnn een door het Gemeentebestuur verleende conces-

s.ie ‘verplicht worden gesteld.

2. Het Bestuur van Staat of Gemeente behoo.rI;
ten opzichte van het verleden vai:i conieessiën voor
au tohusdjensteu de volgende overwegingen te laten

gelden:

Autobuslijneri worden slechts toegelaten, indien

de vervoersbehoefte liet instellen van een autobus-
dienst langs het aangevraagde traject wenschelijk

maakt en het algemeen. lelang, hetwelk vernietiging
(Ier bestaiide verkee.rsondernem ing afwijst, zulks toe-

laat.

indien. ccii aanv.rage voor een concessie voor
ccii aLitobusverl).i.ndli ng hij cle autoriteiten’ inkomt en
deze, na ernstig onderzoek, waarbij de leiders der be-
staande verkeersonde:rnemi.ngen worden gehoord, tot
de mee.n.ing zijn gekomen, dat zoodanige autobuslijn
ter bevordering van het algemeen verkeersbelang ge-
w’enscht is, zon wonde aan de in ‘de desbetreffende i
streek bestaande verkee:rsondernemni.ng een recht van
voorrang gegeven.

c . In het algemeen, zal voor intercommi:inale auto-
buslijnen, buiten de overweg.i nigen onder
a.’
en
b
ge-
noemd, de bepaling gelden, dat, w’aër voldoende corn-

munale verkeersnïddeieni aanwezig zijn, de intercom-
munale autobusliju geen deel neemt in de voorzie- 1
iii ng der, zuiver communale verkeers-hehoefte.”

Bovendien wordt, een autobusreglement tbegeerd,
,,waarin eischen en voorschriften gesteld worden,
o. m. omtrent de technische inrichting der voertui-
gen, de maximum wielbelasting, de maximum wagen
breedte, het maximum aantal passagiers, de maximum
rijsnelheid, den -maximalen diensttijd van het perso-

neel, de bestaanszelcerheid der onderneming, de regel-
matigheid van den dienst.”

Thans is door den Nederlandschen Bond van Auto-

l)und ienst-on d ernemers een ,,A’ntwoord” gepubliceerd
op de voorstellen van de Vereeniging voor Locaal-

spoorwegen en Traniwegen: de eene ,,oratio pro domo”

tegenover de andere. De Bond meent ,,dat vele onzer
st.raatwegen breeder zenden kunnen worden en daar-

door meer geschikt gemaakt voor het groote, zich

steeds meer uitbreidende verkeer, wannee:r men de
iai.ls opbrak en het verkeer met autobussen bediende”.

De Bond i.s overtuigd dat, ,,wanneer eenmaal ede

Rijksvet aan de orde zal komen, ook gelet zal worden
op de wenschen van het publiek, dat reeds zoo duide-
lijlc zijn voorkeur heeft getoond voor de autobus al.s

vervoermiddel en dat bij het geven van concessiën be-

sta.an de tramweg-ondernemingen en autobus-onder-

nemingen gelijke rechten zullen verkrijgen en niet
aan de tramweg-onderneniingen eenige voorrang zal
worden gegeven”.

Deze w’ettelijke maatregelen – de Minister van Wa-

terstaat heeft zulks aan de volksvertegenwoordiging

medegedeeld – moeten allereerst wachten op het ver-
slag van de Staatscommissie-Patijn i.n zake het ver-

voervraagstuk, die een onderzoek instelt ,,aangaan.de

de vraag of en in hoever maatregelen noodig zijn om
te bevorderen, dat de land- en waterwegen en de
spoor- en intercommunale tramwegen op de
-meest
economische wijze dienstbaar worden gemaakt aan het
vervoer ‘van reizigers en van goederen”.
1.
..
hopelijk zal
de Commissie het parool van ,,safety first” niet uit

liet oog verliezen. Verwacht mag worden, dat haar

advies zal gericht zijn in den zin van de evolutie van

ons verkeerswezen, die hij steeds meer gecompliceer-

den vorm een toenemende vereeniging van belangen
te zien heeft gegeven.
R. A. Visicwzij. Juni 1924.

1-lET R1J82’TENO/’i’ IN IVÏID. OOST-IND1E

(Naschrift.)

De int cle ‘onige twee nummers gepu bli-eeercle be-
schouwing was reeds geschreven, toen in No. 538 van
dit week-blad een -oveiieht van een artikel in Kolo-

n ial.e Stind iën verscheen, getiteld : ,,De Crisis in cle
Pad cultuur ‘op Java”, waarin een paar stellingen
en beweringen worden aangetroffen, clie strijdig zijn
met in bovengenoemd a:rti’kei to vinden uitspraken.
i].et lijkt gewenscht die even nader te beschouwen.
Het is natuurlijk mogelijk, dat door toevoeging vast

minder goede gronden voor de sawahcu]tuu i, de ge-
niiciclolde productie op Java van de sawahpadci:ie na-

deelig wordt beïnvloed, maar waar over een zeer lang
tijdsvorloop die productie om en hij de 25 picol per
bouw
blijft, is
in de practijk dan toch. daarvan nog
niets met eenige zekerheid vast te stellen. Wanneer
de schrijver nlet ziji:i onder le gegeven opgave, dat
in 1914-23 in 9 gewesten de opbrengst per bouw
10 pOt. minder was dan in. :1878-81 enz. wil bewij-zen, dat cle opbrengst achteruil;gaaocle is, dan is het
op zijn minst wei zeer vreemd, dat hij die cultuur,

die s:inds eeuwen ongewijzigd. wordt gecli-even zonder
g.roote schommelingen in prod uctiie over lange perio-
dcii genoiieii,
thans
een sterke procluctieverminde-
ring de:finitief zonde intreden. Dan is in enkele jaren
cle geheele sawahcuituur op Java ten cloode opge-
schreven.

Het is uiterst moeilijk om bv. ovc’i 1.00 jaren cle
werkelijke p rod ucti.e na te gaan – De i andirentegege-
vens, cle proefsnitten, zeer vele jaren
op
(iezelfde w’ijze
genomen, geven eene as nw’ijzing, maar het meest

i) Inmiddels is lnj K. 13. van
13 Juni 1924
het K. 13.
van
31 Juli :1880
(Sta;ttsblad.
No. 121),
ltoiiclende bepalingen
ter verzekering van cle veiligheid der reizigers niet openbare
midcicielen van vervoer, iceds gewijzigd en aangevuld met
eenige bepalingen betreffende niotorrijtuigen.

6 Augustus 1924

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

683

spreekt wel, het feit, dat cle :inlandsehe rijstbouwers
zelf en ook in vergelijk met wat zij weten van
ouders en voorouders, geen merkharen achteruitgang

kennen. En zij zijn, hoe p.rimi.tif vaak ook in hun

landbouw en denken,
01)
dat gobied toch scherpe op-

lii erlcers.

Onder 4e en 5e worden ‘twee perioden van tien jaren

tegenover elkaar gesteld, maar wat beteekenen clie
perioden :1 ii een eultui.0 vaii eeuwen en waar we

weten, dat het ver1
001)
der moessons een buitengewoon

sterken invloed heeft
0
1
)
‘t slagen van het rijstgewas

en dat verloop dikwijls buitengewoon grillig is, om

van allerlei plagen in ‘t gewas maar to zwijgen. Al-
weer mijn conclusie: wanneer we die gegevens als

basis aannemen is binnen weinige jaren d.e sawah-

rijsteul tuur
01)
aava verdwenen.
Dal; cle .rijstcultuur van buitengewoon groote /be_
teken:is is voo.r de bevolking staat vast, maar dat de
stiikerrieteuituu.r de opbrengst in gevaar brengt is

onjuist. Zeker, do total.e productie daalt door die
pl.m. 7 püt. van dc sawahs, die voor de rieteultuur
n gebruik zijn, maar cle opbrengst in geld is van die

7 pOt.. ook voor d.e bevolking zeer belangrijk mee:r dui
hij eiger verbouw, en is ju.ist daardoor voor de be-

vo.Ikin.g van enorme heteekenis en nut. Want tiaast
rijst als voedsel, en meestal nog i.n onderling huiphe

toon gekw’eekt, speelt ook ‘contant geld voor cle bevol-
king ccii voorname rol en (lat w’ordt door die 7 pOt.

rum
ischoots verkregen en zonder dat het prod uctie-
vermogen, van den grond er door ‘word t
vermmd.erd.

In meerdere publicaties zijn daarvan cle ollweerleg-

bare cijfers gegeven, en do proeven van K.obus, Nash,
c’nz. en cle practijlc in streken vaar reeds een zeer
In nge reeks van jaren suikerrietcu ltuu,r wordt gecire-
‘en, hebben ook die procluct.iv.iteitsvermlncler.nlg naar

liet rijk de:r fabelen ver wezen.

Zoolang dat cijfer van. pim. 7 pOt. niet
zeer
be-

langrijk grooter wordt is in clie periodieke bebouwing
met su i.kcr.r,iet geen nadeel maar ecu zeer groot voor-

deel. vonr de bevo’l k.i ng gelegen. Wim neer er gespro-
ken wordt over do grootere. moeite, clie hot der bevol-
king kost om zich te voeden, cIa ii moet men onder-
scheici maken tusschen rijstvocding cii die met andere
gewassen. De eerste is thans in haar procluet.e bin-
nen enge grenzen beperkt, de laatste niet, gezien cle
practijk ijl dcii tijd van rijstsehiaarsclite toen de ciii-

1uur va,, andere voedselgewassen zich’i sterk heeft u.i t-

gebrei.d.

Maar wil men in de behoefte aan…ijst als voedsel
voorzien, zonder cle economische belangen vat:, iie hç-
vol king te seh aden, dan za] uien dat moeten doen
met behot.icl van de niet te missen: cii niet te onder-
schatten inkomsten, clie de bvolku’tg geniet boven
eigen verbouw, wanneer zij een redelijk püt. van haar
sawahdro.,iden, voor cle teblt van een gew’as als suiker-

‘ii et benu t of verh u u t t.
De middelen, daartoe zijn vermncerderde opbrengst
per h.ôofcl op eeo.i:ioiri sche manier. .1 Ir gaf claa:rvod.r
mini liet ben u.tten van rcogn’i et geoccu peercie tbrrei-
nenrnet beh til p valt mec],ani,sehen arbeid, landbouw-
kundige verbeteringen :i.n cle bestaande cultuur, maar
economisch en. geestelijk iii liet bereik van cle hevol-
king. Van, kui:istmest cii betere 1 a.nclbouwwe.rktui gen,
ik toonde liet ii:, bovengenoemd artikel aan, verwacht
ik clie in ‘t algemeen niet of zeer .1 angzaam. Het i.s
tiet de vraag of kunstmest enz. g-rooter product
geeft, man r of liet economisch is, ook gezien cultuur-
hoogte, karakter en econoni i seh weerstanclsvei-mogeu
van den .i nlattdsch’cn. la.ndbou,we.r.Ik vrees, dat cle selt ijver hier, als zoo vaak in Indië, aanr hot’ dak van
liet gebouw wil a.rbeide.ni
, terwijl, we pas bezig zijn
dc uil’gravingen te maken, waar.i ni de fundeering moet

iv orden gelegd.
Maar cle becloeii og van den seht-ijvei blijlct al te cliii-
dolijk. uit de middelen, die door hem ter,
verbetering
worden aanbevolen:
Krachtige sten ii. van den lancibouwvooilieht:i’ogs-

dienst en instelling -v an een lanclbouwkt.indige afclee
l.ing aan het algenieen proefstation enz., dat betee-

kent, daar twee dergelijke staven naast elkaar, gctn.t

zin hebben, het an nexeeren van den 1 anclbo’uwvoot-
lielttingsdienst en welhaast cle afcleel.i.ng
laudboitw

‘aii het i)epartemc’.n.t van Land bouw, Nijverheid en

H an dci. –

De sch ijver tracli t hier do gewone en p.ractisclic

orde der clingeii oni te keoteit en. den Iandbouwk’un-
clig-en voorlichtingsdienst te stellen in handen en dus
ender de leiding van liet proefstation en. daarmee
w’o.rdt cle taak van die voo:ri.iehiti’ng zoowel als die van

het proefstatio.n mn:iskend.

Niet de la.ndbouwkund ige voori i,chti tig in handen

van liet proefstation gegeven, neen, die is alleen i’ei-

lig hij de ]andbo’u.weonst.i.len.ten er,. Ii un leiders, allen
iartclbouwkun.di gen en levende temidden van cl i.en
landbouw en cle noode.n van dien lan.clhotiw in ver-
band met alle omstandigheden, ook wa.t betreft volks-
karakter en cuituurhoogte, kenn.ende, en. liet algemeen

proefstation is voor hen, dus in dienst van. de afclee-

li ng ‘landbouw van liet Departement van. Landbouw,
Nijverheid cii Hart dcl. een onwaardeerbaar ht nlpm’id-
dcl om te trachten tal van vragen tot klaat-heicl te
brengen doo.r de hulpmiddelen waarover do land-
botiwi.etenschap hescl’ii kt, als botanie, chein ie, ‘na-

‘tuïirkuncle, ag
–
rog
–
eologie, enz. afzonclei.lijk en in ori-

de.rlinge sameniverking.

De eigenlijke taak van, cle voot-1 icht.ing voor den
i it’la.nclschmi laudbouwer is alleen veilig in cle handen
van de landbouivku nd igor onder i’û,dbon.wku t.idigc
leiding. Tiet algemeen proefstation voor den. land-

bouv neme een vooi
–
beelcl aan de juiste wijze w’aa.rop

het instituut voor plai.iteliziekten niet cle la;nclbou.w-

afrieel i.ntg- van liet departement sanienwor]rt. .Men zoi.i,
Ic-zeucle liet artilrei bnvengentoemd, den .intclrnk krii-
gen, dat do landbouwkru:tclige voo.rlichti ng-sdiei:ist cii
dus ook cle afcleehing landbouw van liet departement,
lot nu toe vrijw’el al nlc door den schrijver genoemde
:lfactoren ter verbetering hebben verzt.iiincl of oii.voi-
dldtende hehartigcl, en tegen client i ttclru.k kan niet ern-
stig genoeg ivorden gep.rotestee.i.d. Wie den ai-beii

van de lanclbon.wcontsnlenten cii. cle afcleel ing land-
bouw van liet Departement van Laniclbouw, Nijverheid

en Iîanclel werkelijk kent, weet wel k een iii tei-st moei.-
iijkei.i zencli ngsa rbeicl daar voor_den landbouw der be-
volki ng wordt verricht, maar beseft ook, dat clie
enkel, succes kan hebben ….., handen van landbouwers
en lanclbomvkundigen, levende temidden van dien
landbouw en heschi]rkende ook over de vele Ii ul pmi cl-

delen der landlhouwwetenscltap, zooals liet intstitu:nt
voor planteuziek’ten en liet algemeen proefstation
voor den landbouw cl’i,e kun.nien en moeten geven.

Tegen liet streven l)o’ven gesignaleerd, Iran iti.et
krachtig genoeg ivorden gewaarschuwd en liet al ei–
beste zonde zijn, als middel om de sanienw’erki.ng zoo
goed mogelijk te doen zijn, om dat alge.ineen proef-
station en ook het i nsti tu nt voo.t.- plantenziekteti. (hoe-
wel bij cla.t laatste van eenig ‘im periii.l isme nooit sprake

is geweest) administratief in te cleele:n hij de iifclee-
Ii ng laitclbouw van liet Departement vani :ranclhouw,
Nijvet-lteid en :Ilandel, waar dai:t cle leider, thans cle
cmi i:tcnte ia,nclbouwkn ncligd en kenner van, cle hevol-
ki nig,
V.
cl. Stok, do j’diste sanienwerkin’g en werking
waar n.00ciig kan tot stand. brengen, verbeteren of be-
houden. Een poging, clie ti itgi ng van. the’ heidi ng van
liet vo’lksered ietwezen zelf, en door mij gesteu ‘id, om
cl ict:i. cl.i enst ‘te brengen bij liet IDej:ta rtement vat’, Laitd-
bouw, Nijverheid en Handel, is eei:iige jaren geleden
helaas mislukt. Waar dat c.reclietwezen.iit de cerse-
plaats moet dieren onn landbouwers, oijvei-en. en lian-
delareu te-steut’ien int liii t.t bedrijf, spreekt liet vatizelf,
‘dat innig
-verband noodig is met de diensten, di.e tot taak hebben die takken van’ volkswelvaart te bevor-
,deren. ‘ – –
J. SI81NOA
MULt)EId.

684

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Augustus 1924

EENIGE CIJFER1S UIT HET STATISTISCH

ZAKBOEK, DIE EEN INDRUK KUNNEN

GEVEN VAN HET BELANG DER 8TATISTI
–

801-1E WERKZAAMHEDEN.

T:Iet Centraal Bureau voor de Statistiek heeft on

langs een boekje gepubliceerd, het Statistisch Zak-

boek, waarin een schat van gegevens te vinden is voor

allen, clie zich voor de ontwikkeling der toestanden
in Nederland interesseeren. Waar wij gelooven, dat

nog veel te weinig personen het belang der statistiek

inzien, zullen wij aan dit boekje eenige cijfers ont-

leenen, die ongetwijfeld er toe zullen bijdragen aan
te toonon dat, zooais in het voorwoord van de ge-

noemde publicatie wordt gezegd, achter deze cijfers ievens”crsohijnselen liggen, waarvan de kennis bui-

tengewoon helangwekkend kan zijn. Wij zijn daarbij
in het algemeen niet ingegaan op de cijfers -die door

de geregelde veirnaeiding of door
bijzondere
artikelen
in dit tijdschrift van voldoende bekendheid geacht
kunnen worden.

In de eerste plaats
zijn
de
cijfers
van belang, die
de
physieke toestand der bevol1,ing
betreffen. De
bevolking van Nederland is, in ongeveer 50 jaar, ver-

dubbeld; ze bedroeg in 1829 2.613.487; in 1869
3.519.529; in 1923 7.212.735 zielen; per 1000 mannen

komen gemiddeld steeds ongeveer 1020 vrouwen voor;
cle bevolking in de groote steden is veel sterker ge-

stegen dan de totale bevolking en bedroeg in gemeen-.

ten boven 20.000 inwoners in 1869 1.139.396; in

1923 3.343.404, zijnde respectievelijk plus minus
28 pOt. en 46 pOt. der totale bevolking.

Het aantal geboorten bleef in de laatste jaren vrij-

wel constant en bedraagt per jaar ongeveer 26 per
1000 zielen, vergeleken met 1815 toen het ongeveer

36 per 1000 bedroeg is het echter gedaald; het aantal.
sterfgevallen neemt echter ng meer af, het bedroeg
per 1000 zielen in 1815 25,6; in 1900 17,9; in 101.0
13,6; in 1920 12,0; in 1923 9,9. Het aantal huwelijken

is ook vrijwel constant en wel ongeveer 8 per 1000

zielen, per jaar; het aantal echtscheidingen neemt
zeer toe, van 0,1 per 1000 in 1840/40 is het in 1922
reeds 1,5 per 1000 echtparen. De sterfte beneden een

jaar op 1000 der levend aangegevenen is van 218,7 in
1875 teruggel-oopen op 155,2 in 1900 en 56,9 in 1923.

De gemiddelde levensduur is veel hooger geworden.

Ze bedroeg voor mannen in 1870/79 38,4 tegen 55,1
j
aar in 1910/20; voor vrouwen respectievelijk 40,7 en
57,1 jaar:
De gemiddelde lengte van ons volk nam toe, het-

geen blijkt uit cle meting der lotelingen; in 1865 was
10,67 pOt. beneden 1,55 M. en 24,61 pOt. boven 1,10
M.; in 1922 was dit 1,64 pOt. en 53,87 pOt.

Men moet
bij
dien vooruitgang van den physieken toestand onzer bevolking niet vergeten, dat het aan-
tal artsen steeg van 1.837 in 1900 tot 3642 in 1920;
terwijl het aantal -apothekers in dien
tijd
verminderde
van 668 op 581.
Thans enkele cijfers over wat voor de
geestelij1e
ontwi1c1eling
van ons volk wordt gedaan. Het totaal
aantal lagere scholen bedroeg in 1900 4607; in 1920
6163. Daarvoor varen in 1900 totaal 15.792 manne-
lijke en 8881 vrouwelijke, in 1919 19.720 mannelijke
en 15.595 vrouwelijke leerkrachten. 1-let aantal leer-
lingen steeg van 754.993 tot 1040.114; het aantal
H.B.S. met 5-jarige cursus steeg van 51 in 1900 tot
137 in 1920, het aantal leerlingen in totaal op alle
H.B.S. steeg in dien tijd van 10.851 tot 24.687, het
aantal leerkrachten van 1052 tot 2873.

Van belang is verder de stijging van het aantal
amhachtsscholen en scholen voor speciale vakken, nl.
van 21 met 3.181 leerlingen in 1900 tot 105 met 13.287
leerlingen in 1920; op de universiteiten waren in
1900101 2911 mannelijke en 224 vrouwelijke totaal

3.135 studenten ingêschreven, waarvoor 177 profes-
soren; in 1920121 4481 mannelijke en 1208 vrouwe-lijke, totaal 5.689 studenten met 262 professoren.

In totaal werd in 1900 23,7, in 1910 43 en in 1920

114,3 milhoen gul-den voor het onderwijs uitgegeven,

waarvan alleen voor het lager onderwijs respectieve-

lijk 17,6; 31,7 en 127,1 miJjii-oen gulden. En dan

durft men tegenwoordig nog te beweren, dat er zoo
weinig voor het onderwijs wordt gedaan.

Over
den econon-tischen en socialen toestand
der
bevolking geeft d.e publicatie verder belangrijke cij
–
fers, die echter vooral van belang zijn voor de out-
wilckeling ervan in de laatste jaren.

In totaal werd van Rijkswege voor -de arbeiderszorg

uitgegeven in 1910 1; in 1915 14,4; in 1920 60,5 mil-
lioen gulden, terwijl in 1924
f
51,7 millioen is aan-
gevraagd. Deze stijging werd hoofdzakelijk veroor-

zaakt door ‘de kosten der invaliditeits- en ouderdom-s-
wet (in 1920 41,9 millioen) en de werkloosheidszorg
(in 1920 14,5 millioen).

De werkloosheidscijfers stegen in de laatste jaren

onrustbarend; in 1923 bedroeg het in’dexcijfer 11,2

(d.w.z. er werd 11,2 püt. van hot aantal dagen dat
gewerkt had kunnen worden per week (6 X het

aantal arbeiders) niet gewerkt) tegen 5,1 pOt. in
1916; 7,5 pOt. in 1918 en 5,8 pOt. in 1920.
Het aantal verzekerden tegen werkloosheid liep op

van 33.600 -op 1 Januari 1911 tnc een maximum van
308.300 oj 1 Januari 1921 en was 1 Januari 1924

weer gedaald op 280.700; de uitkeeringen volgens de

reglementen bedroegen in 1911 f96.200; in 1913
f386.800; in 1921 f15.513.200.

Er werd in 1914 totaal voor
f
5.000.000 openbaar
aanbesteed, in 1920 bereikte dit het maximum van

25,9 millioen gulden, waarvan alleen 11,3 millioen
door woninghouwvereenigingen. In 1923 was dit 12,2
millioen.

Het aantal Collectieve Arbeidsovereenjcomsten be-
droeg op 1 Jan. 1911 87 voor 1100 ondernemingen
en 23.000 werknemers, op 1 Januari 1920 bereikte

het een maximum van 983. ‘voor 22.500 ondernemii-
gen en 273.000 arbeiders.
01)
1 Juni 1923 was het
teruggeloopen op 660 voor 16.900 ondernemingen en
238.000 arbeiders.

Dan volgen verschillende statistieken omtrent de

bonen in versdhillende bedrijfstakken, waarop wij
hier niet uitvoerig zuilen ingaan. Er
blijkt
evenwel
uit, dat de bonen in 1923 -ongeveer 2 it 2,5 ‘maal zoo hoog ‘waren als die in 1914.
De
cijfers
over ‘de ledentallen der vakvereenigingen
geven te zien, dat de vakbeweging op 1 Januari 1920
het grootst aantal leden had, nI. 683.468, op 1 Januari
1023 was dit teru.ggeloop-en tot 511.973. In 1.910 was

het 185.075. Do ‘grootste vakcentrale is het N.V.V.,
dat ongeveer
Y
3
of 34 pOt. der georganiseerde arbei-
ders omvat, daarna de R.-K. Centrale met 21 pOt.,
de Ohrist. organisatie met 11 pCt.; de neutrale met
8 pOt., terwijl 22 pCt. niet bij -een vakcentrale is aan-
gesloten.

Uit een opgave van de financiën der vakvereeni-
gingen blijkt, dat iii 1922 in totaal
f
11,2 millioen
contributie werd opgebracht en de uitgaven in 1929

f
12,6 miliioen – hebiepen, waaronder
f
2,36 mil]ioen
voor staking of uitsluiting. De som der totale ver-
.mogens bedroeg eind 1922
f
10,4 millioen.
Daarna volgt een interessant overzicht van het aan-
tal stakingen en uitsluitingen. Van 1901 tot 1913
bedroeg het aantal stakingen en uitsluitingen gemi-d-
delcl 184 per jaar over 677 ondernemingen met 15.949
arbeiders en 411.003 verloren arbeidsdagen. In 1920

waren deze cijfers respectievelijk 481, 3014, 66.464 en
2.333.945, terwijl de voorloopige cijfers voor 1923 zijn:
279 stakingen, 1721 ondernemingen en 53.088 arbei-
ders. Het aantal verloren arbei-dsdagen is nog niet
bekend.

Uit -deze cijfers blijkt, hoeveel productieve arbeids-
kracht ‘door de conflicten verloren gaat.
Wat ‘de
uiterlijke teekenen van welvaart betreft toonen de
cijfers
-omtrent de grondslagen der perso-
neele belasting, dat het aantal perceelen, aangeslagen

6 Augustus 1924

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

685

voor huurwaarde, van 676.007 in 1900 steeg tot
1.238.427 in 1922; het aantal •haardsteden van

114.375 in 1900 tot 1.193.407 in 1919; het aantal per-

ceelen aangeslagen voor meubilair van 292.279 in 1900 tot 601.713 in 1922, ‘het aantal dienstboden bleef Vrij-

wel constant; het bedroeg 115.891 in 1900 tegen 125.708
in 1022; het aantal paarden verminderde van 60.991

in 1900 tot 43.321 in 1922; •het aantal rijwielen steeg

enorm van 113.228 in 1900 op 861.541 in 1919; het
aantal motorrijwielen van 3.254 in 1910 tot 31.815 in

1922; het aantal andere mot,orrijtuigen van 1.918 in

1910 tot 17.541 in 1922.
De cijfers omtrent het verbruik van sommige voe-

dings- en genotmiddelen zijn ook zeer interessant. Het

verbruik per jaar en per hoofd van bevolking van
tarwe bleef ongeveer gelijk op 1,35 H.L. per Jaar, al-
leen in de oorlogsjaren was het om bekende redenen
sterk verminderd tot bijv. 0,43 H.L. in 1918. Typisch
is, dat het maximum was 1,84 in 1915. Hoe weinig
zal men toen vermoed hebben, dat men in 1918 nog

iiiet eens ‘4 gedeelte daarvan ‘zou kunnen gebruiken.

i.[et verbruik van rijst en aardappelen wisselt nog al,
dat van koffie neemt iets af, terwijl thee veel meer
gebruikt wordt en van 0,72 KO. gemiddeld van 1902
tot 1906 in 1923 op 1,82 KG. per hoofd was gestegen.

Suiker wordt thans ongeveer in de dubbele hoeveel-
heid gebruikt als in 1902106, en wel ongeveer 25 KG.
per hoofd per jaar; hot verbruik van zout .blijft gelijk
10
t
11 KG. per hoofd per jaar; dat van bier neemt
iets af van 30 L. in 1902/1906 op 26 Liter per hoofd
in 1.922; het gebruik van wijn is, na eerst te zijn af-
genomen, weer iets gestegen en bedroeg in 1922
1,73 L. per hoofd, •dus al zeer weinig. Een zeer ver-
blijdend verschijnsel is, dat het gebruik van gedis-
tilleerd sterk afneemt, van 7,66 L. per hoofd gemidd.
per jaar in 1002-1906 was het in 1922 op 2,88 L.
per hoofd gedaald. Tabak blijft vrij constant, het ver-
bruik van goud is vooral in de na-oorlogsche jaren
sterk toegenomen, een gevolg van de schijuwelvaart,
doch in 1922 weer op het normale peil gezakt. De
cijfers over de kosten van het levensonderhoud en de
groot- en kleinhandelsprijzen die dan volgen, zijn

voor de lezers van dit blad bekend, zoodat we daar
niet op behoeven in te gaan.

De kosten van liet armwezen geven een somber
beeld van onze tegenwoordige toestanden, in 1913 werd
in totaal ongeveer voor
f
27,5 millioen gulden aan
onderstand en subsidie verstrekt door de instellingen
van liefdadigheid; in 1921 was dit opgeloopen tot

f
69,7 millioen, de
cijfers
van 1922 en 1923 zullen
zeer zeker nog wel heel wat hooger zijn. Daartegen-
over staat weer de groote toeneming van het tegoed
op de verschillende spaarbanken; voor de Rijkspost-
spaarbank was dit van
f
185 millioen in 1914, opge
loopen tot
f
305 millioen in 1923, voor de particulier(-,
spaarbanken bedroegen deze cijfers
f
118 millioen in
1914 en
f
240 millioen in 1921; voor de boeren-leenban-
ken
f
57 millioen in 1914 en
f
290 millioen in 1921. i)
Ook het aantal boekjes nam toe, voor de boeren-

leenbanken van 126.630 in 1914 tot 306.650 in 1921.

De statistiek der on gevallenverzekering toont aan, dat het verzekerde loonbedrag van
f
297 millioen in
1908 gestegen is tot f1308 millioen in 1920; de to-tale kosten der verzekering (rente en administratie)
stegen van
f
6 millioen in 1908 tot
f
16 millioen in
1920, waar tegenover een totaal aan premies stond
van
f
7,5 millioen in 1908 tegen
f
25,3 millioen in
1920. Het totaal aantal ongevallen steeg van 45.547
gemiddeld per jaar in 1903/1905 tot 90.454 in 1922:
hiervan eindigden in 1903/1905 16,7 pOt., in 1922
29,4 pOt. binnen de 3 dagen. (De regelmatige stijging

daarvan is typisch). Het aantal ongevallen met doo-
deljken afloop daalde p.rocentsgewijs van 0,55 pOt.
in 1903/1905 op 0,32 pOt. in 1922. –

‘) Mcii moet, en dit geldt natuurlijk voor alle vergelijkin-gen op financieel gebied, rekening houden met de waarde-
daling van het geld.

Op 1 October 1923 liepen 86.997 premiebetalende

verzekeringen ex Art. 10 en 184.150 ex Art. 24 der

O.W. 1919. Dan volgen
cijfers
over de aanslagen in
de vermogens- en inkomstenbelasting en voor liet

rchtswezeu, waarop wij hier niet zullen ingaan.

Wat de
voiksnijverheid
betreft zij liet volgende
vermeld:

‘De productie onzer Icolenmijnen steeg voortdu-

icud en bedroeg in 1911 1,5 millioen ton tegen 5,6

millioen ton in 1923. Het totaal aantal arbeiders be-

droeg in 1911 gemiddeld 7477, in 1923 28.071.

De vissehersvloot vermeerderde van 5371 schepen met 248.687 ton laadvermogen tot 5469 schepen met

406.427 ton laadvermogen in 1922. De opbrengst ver-

niinderde, de waarde van deze opbrengst vermeer-

derde iets, zij bedrbeg in 1910 ongeveer f1000; in

1915 ongeveer f2500 en in 1922 ongeveer f1300 per

hoofd van de bemanning der schepen. Uit de speci-
ficatie blijkt, dat do haringvisscherij de belangrijkste
is; de voornaamste posten waren
01)
de totale waarde
van
f
22,4 millioen in 1922 in millioen guldens:
tong 2,4; schol 2,7; schelvisch 2,7; haring 5,04 en

oesters 1,65.

Wat den landbouw betreft blijkt dat de oppervlakte
der woeste gronden is teruggebracht ‘van 590.848

‘H.A. in 1900 op 466.066 H.A. in 1922. Van het to taal van 3.267.731 1-JA. in 1922 was 902.266 ll.A.

bouwland; 1.231.052 H.A. weiland; 96.095 H.A. tuin

en ooftbouwgrond en 248.208 H.A. bosch.

Bij de landbouw’proclucten valt op, dat rogge, ha-
ver en aardappelen de hoofdproducten zijn; in 1922
waren respectievelijk 202.168, 159.441 en 192.884
H.A. hiermede bebouwd. Merkwaardig is ook de stij-
ging van de opbrengst per H.A.; voor tarwe was dit
van 28,3 H.L. gemiddeld voor 1901/05 gestegen op
35,8 H.L. in 1922; aardappelen stegen zelfs van 199
H.L. in 1901/05 tot 297 H.L. in 1922.

De veestapel is behalve voor schapen vrij sterk

gestegen; er waren in 1921 in totaal 363.668 paarS
den; 2.062.771 runderen; 668.211 schapen; 272.298
bokken en geiten; 1.519.245 varkens en 9.660.799
lioenders. Niet iedereen zal ‘weten, dat er in Neder-
land meer kippen dan mensehen zijn.

Daarna volgen zeer waardevolle cijfers over de
voortbrenging en het verbruik der Nijverheid; die
echter in dit korte overzicht niet kunnen worden
vermeld.
De cijfers over de
Iwmndelsbewe ging
zijn onlangs in
dit blad uitvoerig besproken, ‘zoodat wij daarover
kunnen zwijgen.

Uit de uitvoerige statistieken over
de scheepvaart
zien wij, dat iets meer dan % van de in- en uitge-
klaarde scheepsruimte onder Nederlandsche vlag voer,
met een totaal van in. 1922 ingeldaard: 5.058 Ned.
schepen met 6.497.000 Reg. ton van 2,83 M
3
. tegen
uitgeklaard: 5.124 Ned. schepen met 6.564.000
Reg. ton.
Het volgende hoofdstuk handelt over
het vericeers-
wezen.
De cijfers over de Nederlandsche Bank, de effecten- en wisselkoersen, het wisseldisconto, de
hypotheekbanken en de girodienst gaan wij stilzwij-
gend voorbij.

De luehtvaartdienst maakte in 1922 totaal 1168
vluchten en vervoerde 1105 reizigers; 1.035 KG. post
en. 90.531 KO. goederen.

De lengte onzer spoorwegen breidde zich uit van
2.771 KM. in 1000 tot 3.428 K.M. in 1922; het aantal
locomotieven steeg in die jaren van 900 op 1.460;
personenwagens van 2.306 op 4.782 en goederenwa-
gens van 14.965 op 31.621. Het totaal aantal reizigers
steeg van 30 millioen in 1900 tot 51,1 millioen in
1922; merkwaardig is, dat het aantal le klasse pas-
sagiers achteruitliep van 1.446.000 op 1.272.000
terwijl het aantal 3e klasse passagiers steeg van
21.015.000 tot 41.191.000. De totale opbrengst van
het passagiersvervoer steeg van f 20,7 millioen in 1900 tot f87,4 millioen in 1922; de opbrengst van

686

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Augustus 1924

het goederenvervoer van
f
19,9 millioen in 1900 tot

f
84,4 millioen in 1922. Ook bij de tramwegen is

sinds 1900 een groote ontwikkeling te bespeuren, de
totale lengte der lijnen steeg van. 1.515 K.M. in 1900
tot 2,953 K.M. in 1922; de totale opbrengsten van
6,6 mii lioen gulden op
f 44,1
wil lioen. Merkwaardig
is hier liet geringe goederen vervoer, dat slechts
10 pOt. van het totaal opb.iacht.
t

De ontwikkeling ‘der postërijen blijkt uit het aan-
tal hrievei:i, dat voor binnenlandsch verkeer steeg van

74,8 millioen in 1900 tot 186 niillioeu in 1922 en

voor hu itenlandsch verkeer van 28,1 inillioen in 1900

tot 64,7 millioen iii 1922. Nog sterker steeg het aan-

tal drukwerken, ni. van 1.40 millioen in 1900 tot 413

millioen in 1922. De lengte ‘der telegraafdraclen steeg

van 22.884 .LCM. in 1900 tot 52.327 1CM. iii 1922; er
werden totaal 5,1 m.i ihoen telegramnieri verzonden

in 1900 tegen 7,1 millioeti in 1922.

De lengte der telefoondra.den voor interlocaal ve:r-
keer steeg van tE. 893 KM. in 1900 tot 10.256 1CM.

in 1922; lIet aantal gesprekken voor interlocaal ver-
keer nam toe van
0,1
millioen in 1.900 tot 11,5 mii-
lioen in 1922.

1
–
let laatste hoofdstuk geeft
cijfers
omtrent ons
tS1aa1sbesuur.
Er blijkt uit, dat de totale Rijksinkoni-sten in milI i.oen guldens stegen ‘van 200 in 1910 tot

een maximum van 91.9 in 1920 en daalden tot een

geraamd bedrag van 082 in 1924; cle uitgaven stegen in millioen gulden vait 204 in 1910 tot een maximum

in 1922 van 1193 eis daalden in 1924 tot een geraanici

bedrag van 851E; in 1918 werd voor den cnisisd’ient
631
m illioen gulden uitgegevei:i. liet gespecificeer’de

overzicht van ‘de voornaamste Rijismicldelen geeft een

belangrijk beeld van. de w’ijze waarop cle ontvangsten

i,n den loop der jaren werden gevormd. Bij do vez-deeling der uitgaven over de verschillende departe-

mentea zijn zeer merkwaardige dingen te hesjeuren.
Zoo is het bedrag, dat voor onderwijs, kunsteis en
wetenschappen .i s besteed in miii i.oeu en guldens vai

299 in 1910 tot 156,9 in 1924 gestegen; •de nationale

schuld van 36,0 in :1910 tot 1186,4 …ii 1924;
. het De-
partement van Financiën van 27,3 in 1910 tot 141,9
2
in 194; het 1l)epartemënt van Arbeid, Handel en

Nijverheid van 2 in 191.0 tot 13,1 .ii:i 1924.

De andere afdeelingen hadden allen ongeveer 3 â
4: maal zooveel noodig als .i ri 191.0. De nationale schuld

steeg van f 1.082 millioen in 1881 tot
f
1145 millioen
in 1900 en f2188 miii ioen in 1924.

Verder stegen cle provinciale schulden van
f
15,1
nsillioe.n in 1.901, tot
f
103,3 m.ill men ‘in. 1021; cle ge-
meentelijke van
f256
millioen .ini 1.900 tot f1.000 mii-
li.oen in 1921. De inkomsten der provincies stegen van f1,1 millioen gulden in 1901 tot f90,2 millioen
in. 1.921; de uitgaven van f6,5 miljoen in 1901 tot

f
18,1 mi.ii:ioeii in 1921.
De gemeentelijke i.nkomste.n stegen van
f
120 nil
lioen in 1900 tot f2031 millioen in 1921; de uitga-
ven van
f
1.10 millioen in 1900 tot
f
2032 millioen
in 1021. Wat de opbrengst der’d’ir ecte belastingen
betreft, deze was i.n totaal voort het Rijk, de provincie
en cle geieente ‘in 1900 f63,1 millioen is ‘f12,40 per
hoofd van dobvollciig; in 1921. totaal
f
163 miHioen
is f 110,25 per hoofd ‘van de bevolking. Dus meer dan
liet 9-vouclige;. in 1915 was ze nog maar f 22,8, ht
5e deel van 1921.
In 1923124 was de belastingdruk het laagst in Was-
scnaar (Z.-U.) en wel totaal voor gehuwden met 2
ki.ndereu ‘bij
f
2000 inkomen per jaar f 38,44; hij

f
5000 inkomen per jaar f235,28; het hoogst was ze
voor f 2000 inkomen per jaar te Amt Hardenberg
f 164,1.0; voor
f
5000 inkomen te S’teenwijk f 904,14.
IncEerclaacl een fraai cijfer om dit korte ovlrzieht van
het zakboek te beëindigen.
Wij hebben bij dit oierzicht ons slechts beperkt tot
liet geven van de cijfers, zooals zij in het zakboek

voorkomen. Wij hebben daaibij niet getracht uiteen re
zetten wat er achter deze cijfer.s ligt, nog minder heb-

ben wij conclusies naar aanleiding ervan getrokken.

Dit moet ieder voor zich zelf doen, de statistielc be-
.perkt z’ich tot het geven vicn objectieve g’egevens, die

zoo nood.ig ‘van een toelichting kunnen worden voor-
zien, doet Nvaaraan ‘verder geen commentaar w’oi,clt

‘astgeknoopt. Maar wie geroepen is, om in ons
maatschappelijk leven, op welk gebied clan, ook, be-
al issi nge.n ‘te nemen en ‘dat is ‘ieder, di.e een:igszi.ns
verantwoordelijk werk verricht, zal achter deze cijfers

de leven.sverschijnselen zien, zij zullen hem richting
k
–
cu.nen ge’en hij het bepalen van zijn standpunt ten
aanzien van de vraagstukken, clie aan hein wo,rd,eii

voorgelegd. En juist in deze tijden, w’aari’n cle dema-

gogische drogredenen aan de ‘orde van den dag ziji’i,

zijn cijfers des te meer noodig. Nu, ‘zegge men niet,

zooais zoovelen, dat men met cijfers alles bewijzen lcan,
dat het slechts op ,,L’art cle groupe.r “les ehiffres”

danlcomt. Natuu.rlijic zal men, zooals bij ‘alle dingen,
iemand, clie van toeten noch blazen weet, met speciaal

gekozen cijfers ‘alles wat maar mogelijk, is op ‘den

mouw kunnen spelden, doch dan ligt het niet aan dc
cijfers, maa;r aan de persoon, die zich laat bedottei:i,

of aan clengene, ‘die op tendentieuze wijze van deze

cijfers gebruik maakt. Wanneer men weet, dat onze
nationale schuld, van
f
1145 mi]Iioen in 1900 gestegen
is tot f2188 millioen :in 1924,
. of dat de directe be-
lastingen per ‘hoofd ‘van bevolking iii 1900 f 12,40

en in 1921 f 11.0,25 bedroegen, dan kan men deze

cijfers nog zoo mooi door elkaar goochelen en men
kan er nog zulke verklaarbare redenen om heen vlech-
ten, men zal nooit kunnen ontken nen, ‘dat we in een

toestand geicomen zijn, die zoo langzamerhand oi-

houclbaa r genoemd mag worden. Evenals de v’i skun cle. is de statisti.eic eei:i hulpwetensehap geworden, clie voor

ons niet alleen onontbeerlijk is, maar die moet worden
utgebreicE waar dit mogelijk is. 1-let Centraal Bu,reau
voor de Statistiek heeft in, dit hoekje, warvan, wat
Jammer is, doch wat overigen’s niets ter zake doet, alleen

het opschrift op den titel-omslag onleesbaar is, een
schat van gegevens samengevat en ons in staat gesteld

ons een oordeel te vormen over een veelheid van vraag-
stu:klcen, op ccii wijle, uooais ons dat anders niet mo-
gelijk zou zijn.

Het ware te wenschén, ‘dat het bovenstaande over-
zicht cie waardeerim:ig voor liet werk van het Bureau

in een juiste verhouding tot ‘dien arbeid, dien het ver-
richt, zou kunne.n brengen. Ir. B.
BOLGEId.
Haarlem, Juni 1924.

BUITENLANDSCHE MEDEWERKING.

1)11 ONTWIKKELING VAN HET HERSTELWERK IN

OOSTENRIJK.

II (Slot).

Dr. Ri.chard Ke.rschagi te Weenen schrijft ons:.

Hei tweede herstel2aar en de crisis.
In den aanvang van 1024 is helaas de heirstelcrisis
in Oostenrijk begonnen. Het werd als ‘vanzelfspre-
kend beschouwd, dat een crisis zou inzetten, doch men
had haar niet in cle tweede helft, ‘doch bij het begin
van het herstelwerk verwacht. Indien wij ons cle

vraag ‘stellen; welke haar oorzaken zijn, kan. worden
‘aangnomen, (lat het ároote Icapitaaigebrek in Oosten-

rijk, dat door het zuiver budgetaire herstel alleen,
gelijk vanzelf ‘spreekt, niet kan worden bpgeheven, als
hofdoorzaak te beschouwen is. Toen de aancieelon-
koersen snel opliepen ‘ging een aanzienlijk deel ‘der
ondernemingen ertoe ‘over, de middelen, di iij’ zich
niet in cieclietvorni verschaffen iconden, door’ ‘kapi-
taalsverwaterinig en uitgifte van
. .nieuve aanclëelen te
verlcrijen. 1)e vorige week werd reeds vermeld; dat
een ‘deel dezer aandeelen naar het buitenland af-
stroomde. De terugkeer van d’ezc posten, die daâr niet
duurzaam werden opgendmen, was de di.iecteda’nlei.-
ding’ tot de crisis. Bovendien had de te ver, ggane
emissie vaii”aandeelch oôk bi.nti’ensla.hds gröote krin-
gen in een’ speëulatiewëede ontitoken die juist het

6 Augustus
1924

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

687

tegendeel deed van harmonieeren met, het kapitaal-

gelirek en een spoedige ineenstorting van de inflatie-
boûwsels met, zich moest brengen. Het snelle te.rugloo-

pen der aandeelenkoersen, dat overigens een gerecht-
‘aard igdei omvang verre overschreed, leidde tot het

ineenstorten van een reeks kleinere bankinsti tuten,

hetgeen door ccii gedeeltelijk •ongcl ukkige speculatie
in Fransche Pia ucs nog werd bevorderd. Echter zij

hier meteen vastgesteld, dat niet alleen, gelijk gezegd,

de koersdaling veel verder ging clan economisch ge-

motiveerd was, en slechts door een paniekstemming kan worden verklaard, doch ook, dat de deelneming

aan cle Fraces-speculatie in Oostenrijk betrekkelijk
zeer gen tig was, en haar u.itwerk,i ogen vaak overcire-

ven worden voorgesteld. De hankcrisis, clie ongeveer
einde Mei haar hoogtepunt had bereikt, toen een groot

deel der aandeelen tot op ongeveer ‘cle helft der
‘aarde van vôSr een half jaar was tenugge-
loopen, heeft van alle grootere . banki nsti tuten slechts

twee in nîeer ernstigen. omvang vermogen te schok-

ken, ii]. de Lombarci und Escomptebank en cle Alige-

mcme Deposi.tenbanik. Het verdwijnen van een i ge
kleine cii zeer kleine banken is slechts een onvermij-
clelijk reinigi ngsproces, (lat door cle crisis hoogstens

vervroegd en bevorderd is.

Ook nieuwe begnooti ii gsprobiemeni dec] en zich voor.

De Oostenrijksche Regeering en het geheele Parle-
ment waren van meen i ig, dat heti n het Geneefsche
plan vastgestelde normale budget, dat voorziet in uit-
gaven van in. totaal 350 m.iliioen Goudikronien, niet
voldoende was en pleitten te Genève voor een verzoek
nut verhooging van dit normale budget tot 520 mii-
i oen 0 oudk ronen .lii clezen omvang zou cle begroo-

ig liet in stand houden van de gew’ichtigste cuitiini-
instituten cii cle doorvoering eener salarisverbeteri ng
der staatsambtenaren imogelijk maken. intusschen
vond helaas cle aanslag op cler.i bondskanselier Dr.
Seipel plaats, die aldus in Genève zijn opvattingen
niet zelf koi:i vei’cledigen, en zoo besloot dus cie Vol-
kenbond raad, in September 1924 een studieconlnlissie
naar Weeneo te zenden, clie in de eerste plaats cle
grondslagen van, het voorstel inzake de nieuwe non-
male begr.00t.i ng aan een onderzoek moet, onderwerpen.

In het laatste kwartaal van 1023 zette ook een zeer

bedenkelijke verdere verslechting van de Oostenrijk-
sche handelsbalans n. Al kan een deel daarvan ook
door seizoenifactoren verklaard woiden, over het, hoofd
mag niet worden gezien, (at liet consumtiepei.l in be-
paalde gevalleil te hoog geweest kan lijn. Ov.er:igens
‘alt in liet .t,weecle kwartaal gelukkig een,, zij liet ook
slechts geringe daling van het tekort en de handels-
balans waar te nemen.

Om nog esii
Op
de door de beu.rscni.sis ernstig ge-
troffen banken terug te komen, gaat het hier, zooals
reeds ve:rmeid, slechts om twee grootere, nL de Ween-
sehe Lombard- nincl Esconiptebatik en de Aligemeine
l)epositenbank. De Lombard.batik scheen reeds bij den
aanvang der crisis cioo.r alle moeilijkheden heen te
zijn, toen de Belgische Barique d’Ontreme.n, clie een
belangrijk deel van cle aandeelen dezer instelling be-
zit; op eenmaal haar positie wijzigde en cle aan cle
i..ombardbank ter beschikking gestelde bedragen

slechts als voorschot, en niet als storting op de haar
te overhandigen post nieuwe aandeelen bleek op te
vatten en op deze wijze dien toestand der passiva aan-
zienlijk vere.rgerde. De Depositenbank was reeds den
Sen Mei doo.r vijf g.noote
MTeensche
‘banken overgeno-
ini. Deze overneming vond binnen 24 uur plaats;
een jnistc balans was niet aanwezig en kon eerst na
ongovear zes weken worcle.n vastgesteld. 1-let bleek
toen, dat aanzienlijke middelen voor langen tijd zondeii
moeten worden, vastgelegd om de bank in haar huid.i-
gen omvang op cle been te houden, zoodat de g.roote
banken afzage.n van overneming en handhaving
van cle onder ‘hun aegi.de
gesloten transacties. Voile-
d ige 1 içuiçlati.e scheen een tijd lang onvermijdelijk,
doch op het, o’ogenblik vinden reeds in een. ver gevor-

clerd stadium
zijnde
en goede vooruitzichten biedende

ondèrhandelingen plaats met een Engelsche groep, die

de bank wei zou willen orernernen. Van de kleinere

banken en spaarbanken, d.i.e door de crisis zijn ver-
nietigd, ‘client in de eerste plaats de Deutsche ,l3oclen-

bank genoemd te worden, mnet betrekking tot welke
echter op liet oog’enbl ik nog steeds onclei’handel:ingeu

plaats vinden. Ook cle Industri.ebank kon den last der

op haar i’ustende enigagemeliten
ii id;
dragen. Dé rest,

di,e cle crisis ten offer viel, bestaat hoofdzakelijk uit
kleine en zeer kleine banken, zooals h.v. liet Bankhaiis

Kalmar & Co., cle bank van Luxardo & Neumnani.n cnz.
Aan den, anderen kant heeft ook een krachtig stre-

ven naar fusie ingezet, dat ‘de positie der aldus ver-

ee.nigde beuken wezenlijk versterkt; zoo heeft de Gen-

traibank der cleutschen Sparkassen ‘cle :Lndu.st.•ie unci
Handelsbank in zich opgenomen en de :Komnpassbank,
als sterkste middeng’roote bank, onderhandelt reeds
weken lang niet verschillende soortgenooten, clie zi,j
in zich zou willen opnemen. Daarnaast hebben ook

enkele grootere banken uit cle crisis de ‘noodige con-

sequenties in zoove.rre get.iolcicen, als zij den omvang
van hun bedrijf, voor zoover deze buiten verhouding
stond tot de bereikte resultaten, inkrompeci ; aldus de
Venlceh:r.abank, die zeer belangrijk i. ingekrompen en

in grooten getale personeel heeft ontslagen. terwijl

een reeks andere grootere en mi.cldengroote banke:n iii
liet bijzonder haar bijna steeds ‘erl….es opl’evereud p:ro-vinc.iaal filialennet belang’i’ijlc heeft gereduceeid. Al les
bijeen genomen kan echtei’ de zuivere bankc’cisïs thans
in hoofdzaak als ove.rwon tien gelclen, lioevel op cle
effectenmarkt wellicht nog sterke sch’o’inmel’i tigen zu.i’
en plaatsvinden.

V0091I.l,itZlCIiI’C?i.

Men kan derhalve thans reeds niet eenige zekcj’heicl
zeggen, dat ‘cle Oostenrijksche bank- en heu.rscris,is
naar haar einde ieigt en haai’ hoog’tepi.i.n t ongetwijfeld
al heeft overschreden. J:Toe sterk een eventueel optre-
dende terugslag naar hoven zou kunnen zijn, valt na-
tuurlijk niet met zekerheid te zeggen .In i.ede:r geval
hebben de Oostenrijksche g.roote bai.iken bewezen, zeer
clraagkrachtig te zijn, terwijl de Oosten i’i,jksche indu.-stnie gel;ooincl heeft een groot weerstanclsverniogen te
bezitten. In het bijzonder dient er de aandacht op
gevestigd te worden, dat ‘het’cle Nati.onalbank zelfs i.n
deren moeilijken erisJstijd niet slechts gelukte, de sta-
bil iteit van de Kroon te hai.i’dhaven, doch dat zij ook
‘door een om’vangiijlce steunactie het Oosteunijksche
eco.nomisrhe leven – te hulp lcon konien.
Hoe sterk de positie van de Oostenrijksche National-
bank gewo:rclen is en ook thais nog steeds is, kunnen
enkele cijfers aantoonen. Zij is haar irei.k’,,aanili.ecleji
niet een cl ekki ngspercentage harer bi ljetteii door me-

taal en, edeivaluta van 26,1 begonnen. Het gelukte
haar deze verhouding tot 50,4 pOt. te ve:rhoogeni en
dit ondanks het feit, dat de circulat.ie tot het dnbbeie

steeg. Thans beschikt de Nat:i.onialbauk over mcci’ dan
3 bi Ilioen Kronen aan bui tenlanclsche betaalniidcleien,
hetgeen overeenkomt niet nieei (lan 215 millioen
Goudkronen of circa 45 milhioen Dollar. Zelfs van-
neer zij als gevolg van bankpohitielce maatregelen tot
afgifte van valuta, zeg tot een bedrag van twee hillioen.
Kronen, een zeer onwaarschijnlijk hooge som, zou.
overgaan, dan zou zij nog over een metaalcieklcing van
31 pOt. beschikken, derhalve 11 pOt. meer dan het
door de statuten bepaalde minimum. Overigéns zou
zij door een zoodanige operatie een dusdanige geld-
schaarschte doen ontstaaii en we] gepaard giiande iiiet
een enorm aanbod van hu itenlanclsche hetaalni iddelen,
dat niet slechts iedere dalende tendentie van de Kroon
geheel onmogelijlc zou zijn, doch dat eerder ‘het tegen-
deel zou intreclen. De on’voor’aardelijkt staihili te,it van
de OostenrWcsche Kroon mag als een gegeven be-
schouwd worden, waarmede onder alle omstandighe-

i)
LDe portefeuille buitenlancische gouclw.issels dâalde van 4,014
billioen
op 23
Maart
1924
tot
3,172
billioen
op4 Juni
1924.
iVerg.
‘p. 571
in het luunmer van
25 Juni 11. –
lIed.]

688

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Augustus 1924

cien kan worden gerekend, terwijl zij naar mensehelijke

berekening niet te schokken is. Bovendien mag
wor-

den verwacht, dat juist de omstandigheid, dat ‘de on-wrikbaarheid der Oostenrijksehe Kroon ook onder de

moeilijkste omstandigheden thans bèwezen is, tot ver-
meerdering van het vertrouwen in het buitenland zeer

veel zal bijdragen en de vcrei schte productiecredieten

‘dc Oostenrijksche volkshuishoudi ug toevloeien en zeer

spoedig de nog aanwezige :restèn van de cris.i.s verdwij-
nen zullen.
01)
het •oogenblik vinden reeds omvang-
rijke en in een vergevorderd stadium verkeerende on-

derhandelingen met Fransc’he en Engelsche groepen

plaats.

Bij ‘de vraag van de verkrijging van productie-

credieten komt ook de kwestie naar voren, of ‘het niet
mogelijk zou zijn, deelen van de bespaarde ‘resten van

het volkenbondscrediet niet slechts voor later te be-

waren, ‘doch deze voor korteren of langeren tijd

pro’duetjef aan te wenden. De volkenbondsdeskundi-

gen, die in den herfst te Weenen zullen bijeenkomen,

zullen ‘zich behalve met budgetkwesties in cle eerste

plaats met dit vraagstuk hebben bezig te ‘houden.

Wat nu de begrooting zelf betreft mag op het bin

nenkomen van de ontvangsten, geraamd in het nieuwe
normale ‘budget, onder de huidige omstandigheden
weliswaar worden gerekend. Het is echter de vraag,

of en in hoeverre het mogelijk zal zijn, deze zeer aan-

zienlijke lasten op den duur door een bij den voor-
oorlogsehen tijd vergele,kdn economisch ongetwijfeld

sterk verzwakt land te doen dragen. In Oostenrijk gaf
en geeft men zich op dit punt aan een tamelijk ver-
gaand optimisme over en is men vrijwel algemeen

van opinié, van den ‘belastingdruk van voor den oor-

log nog meer of minder ver
verwijderd
te
zijn.
Over

het hoofd mag echter niet worden gezien, dat de

directe belastingen per hoofd d’er bevolking het niveau
‘an voor ‘den oorlog reeds bereikt hebben en de druk
der invoerrechten ongeveer 80 pOt. hooger is dan toen-
tertijd. Wanneer daartegenover de verbruiksbelastin-

gen sterk zijn teruggegaan, zal de. nieuwe en ver-

hoogde omzetbelasting dit ongetwijfeld grooten’deels
compenseeren. Juist in een land, dat zich in een toe-
stand van sterken econo’mischen groei bevindt, is een
zekere voorzichtigheid en stabiliteit met betrekking

tot de raming der inkomsten dubbel onontbeerlijk. Het

i.s moijelijk, ‘dat men eikander halverwege ontmoet en
zeker valt te verwachten, dat op •dit niveau voor het
herstel van Oostenrijk geen onoverkomelijke moeilijk-
heden te duchten zijn.
Alles bijeengenomen kan gezegd worden, ‘dat het
Oostenrijksche geld op het oogenblik absoluut gezond

is en hier niets meer valt te vreezen en dat het evén-
wi’cht in ‘de begrooting weliswaar misschien niet pre-.
cies op het einde van het tweede’ hersteljaar, gelijk
gedacht, doch binnen afzienbaren tijd zal zijn ‘bereikt.
Het zou reeds daarom onjuist zijn, zich hierover zware
zorgen te maken, aangezien immer ‘de nog ter be-
schikking staande credietbedrageri voor veèl lange-
ren tijd voldoende ‘zijn. De bereikte vorderingen in het
sluitend maken der begrooting zijn onmiskenbaar en beteekenen des te meer, nu ondanks de economische
crisis gebleken is, dat de ontvangsten z66 voorzic’htig,
zijn geraamd, dat, nie’ttegenstaande ‘de natuurlijk ont-‘
stane moéilijicheden, opbrengsten, ‘die bij de ra.ming
ten achter blijven, nergens te noteeren vallen.
Wat tenslotte de passieve handelsbalans betreft mag
men niet over het hoofd zien, ‘dat op het oogenbiik
nauwelijks één ‘grootere Europeesche staat over een
actieve handelsbalans beschikt. Het saldo der handels-
balans is slechts cle voornaamste pest op de betalings-
balans, welke juist bij Oostenrijk als schakel tusschen
den handel en de cultuur van Oost en West een dub-
bel groote rol moet spelen. Hetgeen van, de handels-balans valt te leeren is natuurlijk, dat alleen verstan-
dige zuinigheid bij de algeiieene consumtie grondslag
voor een werkelijk duurzaam economisch herstel kan
zijn.

. Dr.
RICHAIm KERSOHAOL.

AANTEEKENINCEN;

Kosten van het levensonderhoud bij
arbeiders gezinnen te Amsterdam. –

In cle maand Juni ji. bedroegen bovengenoemde kos-

ten, berekend door het Bureau van Statistiek dei

GeMeente Amsterdam, 81.1 pOt. van clie in Maart

1920
. en vertooinen dus een daling van 2,7 , pOt. bij
Maart jl.’)

Stijging en

ï
1?i)
Rest
2)

Totaal
daling in perc.
sedert Mrt.
’20
In

ex-
d

ding

Rest

Gemiddelde weke-
lijksche uitgave per
gezinseenheid
3)
in
guldens in Mrt.
’20
f
51564

f
5,703

f 11,27
lOO
100
100

Bedragen, welke p.
gezinseenheid zou-
den

zijn

uitgege
ven,indien besteed
aan hetzelfde als in
Mrt.
1920,
in:
Juni

1920….
,, 5,754,,
5,784
,,1i,54
3,4
1,4
1.02,4
Sept.

1920..
..
,,
6,20
,, 5,83
,, 12,03
11,4
.2,2
106,8
Dec.

1920.
. . .
,,6,15
,, 5,54 ,, 11,69
10,5
–
2,9
103,7
Maart

1921.. ..
5,83
,, 5,234 ,, 11,06
4,8
–
.8,2
98,2
Juni

1921….
5,88
5,084
,, 10,964
‘5,7 _10,9
97,3
,,
5,43
,, 5,07
,, 10,50
–
2,4
_11,1
93,2
5,154,,
4,884
,, 10,04
–
7,3
_i 4,4
89,1
Maart

1.922….
5
,2144,91
10,124
–
6,3
-13,9
89,8
Juni

1922….
…
4,93
4,924
,,

9,854-11,4
-13,7
87,4
Sept.

1922.
. . .
4,33
4,884
9,2
4
_224
_1 4,4
Si,S
Dec.

1922….
4,384,,
4,914
9,30
_21,2
_14,_
82,5

Sept.

1921.

…..
Dec.

1921.
……

Maart

1923 ….4,264,,
4,83
9,094
-23,4
_1 5,4
$0,7 4,37
,,4,78
9,15
_21,5
_16,2
81,2
Sept.

1923….
4,344,,
4,784
9,13
-21,9
_16,l
81,_
Juni

1923 …….

Dec.

1923….
,,4,584,,
4,78
»

9,364_17,6
_16,2
83,1
,, 4,634,,
4,804
9,44
_16,7
_15,8
83,8
Maart

1924 …..
Juni

1924……
,4,34
,, 4,80
9,14
_22,0
..15,9
81,1

Brood, beschuit, koek, grutterswaren, melk, kaas, eieren,
vleesch, visch, vetten, suiker, andere krnidenierswaren,
groenten, fruit, aardappelen. Kleeding, schoeisel, huishuur, brandstof, gas, electri-
citeit, poetsartikelen, wasch, fondsgelden, verzekering, con-
tributie, periodieken, tabak, sigaren, dranken, instandhouding
huisraad, ontspanning, tram, diversen. De herleiding tot gezinseenheden geschiedt aldus, dat
de man geldt voor
1,
de vrouw voor
0,9,
een kind in het
eerste levensjaar voor
0,15,
in het tweede voor
0,2,
in liet
derde voor
0,3
volwassene en zoo geleidelijk opklinimende
met
0,05
voor elk leeftijdsjaar.

Het Bureau licht de cijfers als volgt toe:

Evenals voor cle vorige driemaandelijksche perioden werd
voor Juni
1924
het indexcijfer der kosten vap het levens-
onderhoud berekend op grondslag van het verbruik, gecon
stateercl bij het in Maart
1920
gehouden onderzoek en van
cle prijzen, die in dezelfde maand gegolden hebben.
Het indexcijfer van de totale kosten van levensoncler-
houd vertoont in Juni
1924
een daling van
18.9
püt. sedert
Maart
1920.
Stet men deze laatste niaancl op
100,
,lan
bedraagt het in Juni
1924
dus
81.1.
Het vorige driemaan-
delijksche indexcijfer, voor Maart
1924,
bedroeg
83.8,
of een
daling van
16.2
pCt. beneden het peil van Maart
1920.
Van
Maart
1924
tot Juni
1924
is dus een daling te constateeren
van
83.8 op 81.1,
d.i.
2.7 op 83.8,
of
3.2 pOt.
In September
1920
had de duurte haar hoogtepunt bereikt met een index-
cijf er van
106.8 op
de basis van Maart
1920 = 100.
Sedert
September
1920
is er dus in Juni
.1924
een daling van
106.8 op 81.1
of
24.1 pOt.
Het hiermede overeenstemmende
cijfer bedroeg in Maart
1924
slechts 21.5
pCt.
Voor de voeding afzonderlijk is de daling sedert Maart
1920
in Juni
1924 22.0
r
at,
tegen
16.7 pCt.
in Maart
1924.
Van Maart
1924
tot Juni
1924 is er een daling waar te
nemen van
6.4 pCI.
Voor de voeding afzonderlijk is de daling sedert de vorige
driemaandelijksche berekening dus aanzienlijker dan voor
de totale kosten van levensonderhoud
De meeste prijsverschillen, waarmede de statistiek
in
het
afgeloopen kwartaal te rekenen kreeg, betreffen de uitga-
ven voor cle voeding. De prijsbeweging onderscheidde zich
in de periode van Maart tot Juni
1924
hierdoor, dat de
daling, waarop in de vorige publicatie omtrent den stand
der kosten van het levensonderhoud voor enkele onderdee-

1)
Verg. p.
464
van dezen jaargang.

6 Augustus 1924

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN’

29

leu vai.i het budget gewezen werd, zich ditmaal tevens tot
verscheidene andere ondercleelen heeft uitgestrekt. De
daling is dan ook zoo goe3 als algemeen. Voor enkele pos-
ten blijft zij binnen betrekkelijk enge grenzen, zooals biji’.
voor de groepen brood, beschuit en koek (prijsverlaging
van koekjes), grutterswaren (prijsverlaging van rijst bij
eenige firma’s, die aan liet Bureau haar prijzen ver strek-
ken), kaas, visch, vleesch (prijsverlaging van de goe:lkoo-
ere soorten bevroren vleesch, welke verlaging is ingegaan
le lieg ii non met 18 Juni en slechts voor (ie tweede helft
der maand iii rekening werd gebracht). Voor andere daar-
entegen is zij aanzienlijker en werkt in sterke mate mede
0111
dc daling van liet indexcijfer te veroorzaken Iii dit
geval is een viertal posten: nielk (waarvan de vermin-
(tering, clie reeds van December 1923 tot Maart1924 was
waargenomen, sedert laatstgenoemde maand nog grootere
a.fineti nge u aangenoiiien heeft), suiker, vetten, (voorname-
lijk iiatuurlioter, die echter tegen het einde van de maand
iveer in stijgende richting ging) en groenten. Wat deze
laatste betreft, kwamen weliswaar gedurende de mac oct cle
di ie voorj aarssoorte , aan cle markt, doch behalve deze
was een aantal aiiclere verkrijgbaar, die in Juni veel goed-
Icooper waren dan drie maanden te voren (o.a. andijvie,
bloeiiikool, raapstelen, wortelen, enz.). Slechts enkele pos-
ten zijn ofwel eenigszins gestegen (bijv. eieren), ofwel ge.
lijk gebleven (zooals aardappelen).
Van het overige gedeelte van het budget wordt een ge-
ringer aantal rubrieken in cle daling betrokken: brand-
stoffen (door de prijsverminclering van petroleum, azithra-(iet en eierkolen), cle post poetsartikelen, wasch en de post
contributies, periodieken (door een vermindering van cle
contributies van een tweetal vakvereenigingen). De meeste
oiidercleelen van het budget zijn onveranderd gebleven,
terwijl voor diln ondeideel de stijging, clie geregeld elke drie niaanilen kou worden geconstateerd, zich verder heeft voort-
gezet; dit is de post huur, die thans een stijging vertoont
‘an 50.2 pCt. boven liet peil van Maart 1920.
:lTet indexcijfer, berekend op cle basis van Maart 1920 =
100 werd ook voor deze periode omgerekend op de basis
van liet peil van vOOr den oorlog, volgens de methode, in
cle vorige publicaties uiteengezet. i3ovengenoemd cijfer van
81.1 vergeleken met Maart 1920 = 100 wordt dan 173.3
vot-geleken met het tijdperk 1911/13 = 100. Er is dus thans
eng een stijging van
73.3 pCI.
boven het peil van voOr den oorlog, waarmee het inclexcijfer ongeveer tot den stand vail
September 1923 is teiuggekeerd. Het voorbehoud, in vloe-
gere publicaties tegen deze herleiding gemaakt, moet even-
wel ook hier worden herhaald.

Gozcdconsurntie, saldo voor monetaire doel-
einden bescliilcbaar, en wereidvoorraad goud-

geld. –
De heeren Samuel Montagu
& Co. pübli-
ceeren het volgende overzicht van de goudconsumtie,
het saldo voor monetaire doeleinden beschikbaar en
den wereidvoorraad goudgeld over de jaren
1915-
1922,
samengesteld door den heer Joseph Kitchin.
(In millioenen £ tegen
85
shillings per oz. fine).

oorlogstijd werden talrijke nieuwe zaken opgericht en be-
staande sterk uitgebreid, waartegenover het arbeidsveid
niet in die mate vergroot is, terwijl de terugkeer tot nor-
male verhoudingen wordt tegengehouden o. a. doordat de
banken geiiooclzaakt zijn in hun eigen belang sommige
iiuiport-concerns staande te houden. Verder is hetgeen ik
verle:ieii jaar over het optreden der belastii.iga.mbten-ai-eu
opmerkte, ook thans nog ten volle van ki-acht. Talrijk
waren cle klachten, dat men door hardhandig optreden en
liet i:iiet willen weten van eenige faciliteiten cle aangesla-
genen tot tegenwerken prikkelcle en zoo liet tegendeel
hei-eikte van wat men bedoeld had. Deze toestand schaadde
ten zeerste de c-reLlietwaardigheidl van de tweede hand en
noodzaakte de importeurs zich voor een groot deel te be-
palen tot liet doen van contante zaken. Ook overigens
trouwens vallen er dit jaar nog heel vat faillissementen,
accoordcn en gewijzigde oude accoorden bij dit soort zaken
te vermelden. –

Tegenovei- cie toename van de koopkracht der bevolking
ten gevolge van goede prijzen voor het meerendeel der
producten van den Tnlaudschen landbouw, staat, dat ook
de aanschaf voor het noodzakelijk levensonderhoud grooter
bedi
–
agen eischt. Hierdoor wellicht is verklaarbaar, dat
slechts iii enkele streken in de Buitengewesten een recht-
streeksche invloed, van de productenprijzen op de omzet-
ten der iniporthuizen merkbaar was.

Met voldoening kan hier worden opgemerkt, dat wat
betreft de aanslagen in de oorlogswinstbelasting alsnog wij-
zigingen in cle desbetreffende ordonnantie zijn gebracht, waardoor het evenals in Nederland mogelijk wordt bij de
taxatie van goederenvoorraclen met later ontstane waarde-daling rekening te houden.

Een ander feit, vaaxvan met waardeering gewag kan
werden gemaakt, is dat, na een gebleken opvatting va,n
ons hoogste Rechtscollege, dat de tekst van cle zegelordon-
aantie vele contracten juridisch nietig maakte, een spoedige
‘wijziging van cle betrokken artikelen der ordouriantie deze
onbillijkheicl met terugwerkende kracht ophef.
De demoraliseerencle, werking van cie voortdurend dalen-
de prijzen der mauufaeturen heeft thans ten minste opge-
houden. Zelfs toonen deze prijzen aan het einde van dit
verslagjaar een niet onaanzienlijke verbetering. Met het
maken van gevolgtrekkingen moet men evenwel voorzichtig
zijn, daar in den loop van het jaar verschillende oorzaken
den aanvoer van deze goederen drukten, waardoor cle be-
schikbare hoeveelheden verminderden. Zoo had men in het
midden van 1923 in enkele streken een vrij sterk doorge-
voerde boycott van Japansche fabrikaat door Chineezeu,
terwijl daarop volgde de groote aardbeving iii Japan, die
belangrijke industriegebieden teisterde. Begin 1924 was liet
de groote uitsluiting in Twente, die aanvoeren van daar
verminderde.
In technische artikelen, materialen, ijzerwaren ed. ive,–
den de zaken nog ‘steeds beïnvloed door de groote mate
van terughoudendheid, clie zoowel het Gouvernement als
de particuliere bedrijven zich oplegden ter wille van be-
zuiniging en versobering, en liet laht zich hooren, dat ook

G’oudconsumtie.

1 1915 1 1916 1 1917 1 1918 1 1919119201 19211 1922

17.0 18.0
16.0
17.0
230
22.0
12.0
(15)
1.7
5.1
20.0
0.1
29.6
3.5
0.9
26.6
Voo,- nijverheidsdoeleinden

(Europa en Amerika)

…………

China

…………………………………………..
‘- 1.7
2.6
2.6 0.4
11.5
13
•
9
1
-2.2
1.0
]3 ritsch-Indië (tot 31 Maart van het volgend jaar)

…………
..

17.0
25.7
38.6
17.5
64.1.
21.6
10.7
42.6
Consumtie van de nijverheid en het Oosten

……………..
Beschikbaar voor monetaire doeleinden

…………………
79.4
67.8

.
47.7
61.5
10.9
47.7 57.3
21.4

Wereld ………………………………….1 96.4 1 93.5 1 86.3 1 79.0 1 75.0 1 69.3 1 68.0 ( 64.0
1)
minus.

Wereldvoorraad Goudgeld.

–

1 1915 1 1916 1 1917 1 1918 1 1919 1 1920 1 1921 1 1922

‘l’otaal ……………………………………………1734

1802

1850

1912

1923

1971

2028

2049
Per hoofd

………………………………………..235 d

2430

247 d

254 d

2530

257 d

262 cl

262 d

De economische toestand van Ned.-
1
Ii
d
i cl.
– Als gewoonlijk bevat het verslag va.n den
President
–
van de Javasche Bank hierover uitvoerige
beschouwingen, waaraan het volgende is ontleend:

De
frnporthandel
begint langzmnerhand over de moeilijk-
heden heen te geraken, maar dan ook slechts zeer geleidelijk.
Te ingrijpend zijn de oorzaken, uit den tijd van abiiormalen
voorspoed overgebleven, die een omvangrijker herstel tegen-
werken. Vooreerst J,ieef t men de zooveel grootere con-
currentie vergeleken hij de tijden van voorheen: in den

dit jaar de moeilijkheden nog het minst groot waren voor
cie branche provisiën en dranken.
De vraag, in hoeverre men voor cle komende jaren een
meer loonend resultaat voor de importsaken mag verwach-
ten, hangt blijkens het bovenstaande ten nauwste samen
niet deze twee vragen: of de concurrentie zal verminderen,
doordat huizen, die niet volkomen levensvatbaar zijn, het
bestaan zullen opgeven, en of een verdere opleving in het
bijzonder van de Buitengewesten nieuwe behoeften voor
aanvoeren van buitenaf zal scheppen. Van de overige be-
lemmerende omstandigheden zijn althans die, welke uit de’

690

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Augustus 1924

achterstallige belastingei.i voortvloeien, krachtens haar aard
gedoemd geleidelijk te verminderen en te verdwijnen.

Wat den
handel
in liet a’gemeen hetreît, client nog ge-
wezen te worden op de speculatieve beweging, clie op de
prodticteninirkt iii de artikelen suiker en koffie plaats had.

Voor suiker was iii begin 1923 ccii groote overspeculatie
ontstaan, niet alleen op Java, maar
ook
in de andere cen-
tra van den wereldsuikerhatidel. De noteering hier was toen
tot f24 per picol opgeloopen en toen deze prijs niet te
handhaven bleek en maar steeds nfbrokkelde, totdat zelfs

f
13,50 genoteerd werd, was het duidelijk, dat nioeilijkheclen
niet konden iiitbfljven. Toen kwam til. cle tijd, dat cle leve-
ringen op forward-transacties, tegen de hooge prijzen dan-
gegaan, opgenomen moestec worden en in talrijke gevallen was er geen sprake van, dat koopers hiertoe iii staat wal-en.
Wie eenigszins daartoe bij machte was, zette cle transactie
om in een
01)
lateren termijn, in de hoop dat de markt
zich dan hersteld zou hebben, maar groot ii’as liet aantal
van hen, voor wie geen uitweg mogelijk was.

De vraag moest dooi- ce Javasc-he Bank worden beant-
woord of in dit geval de steun van de cireulatiebank iets
ten goede kon uitbrengen, niaar aangezien cle verliezen
voortspruitende uit speculatie geen enkel economisch belang
van de bevolking betroffen, en de verliezen deels eene ver-
plaatsing van kapitaal, deels een ruïne voor speculanten.
lnteekenclen, moest De Jav-asche Bank zich van clirec-ten
steun onthouden om zich alleen te bepacn tot den iioree-
len steun, clieti een circiulatieban k in zulke gevallen kan
geven –
De wetenschap van de slechte marktpositie hield koopers voor coisumptie-cloeleincien uit de markt; toen deze even-
wel voelden, dat het laagste punt bereikt i’as, hervatten zij
de aankoopen en bespoedigcien zoo liet herstél. Dit lokte
weer blanc-o-verkoope.n uit en gaf daarme:le een nieuwe oor-
zaak tot verontrusting van de suikerniarkt.
All es samengenoinen Ii adden er verscheidene faillissemen-ten plaats niet zeer beliungi-ijke passiva., wnai-tegenover maar
uiterst geringe baten gesteld konden worden. Of deze ge-
ii nge peree nt:uges wel steeds hou i a fide V;ire ii, werd in som
mige gevallen sterk betwijfeld.
De nuoeilijkheden op de koffiemarkt zijn geheel
01)
reke-
ning te stellen van ccii manipuleerende groep speculanten.
Zij hadden samutenwerking gezocht om koffie voor Octobeu
–
–
levering te corneren. Ondanks cle sterk opgezette noteering
slaagden zij toch – maar gedeeltelijk, want in vele gevallen
waren zij niet iii staat cle prijs-versdh illen bij cle verkoo-
pers, clie zich tot blauco-.tr:t,usacties hadden laten verleiden, te inca.sseeren.

De ontvangsten van In-
Cu
iJitvoerrechten en Accijnzen
bedroegen in het jaar 1923 ————–
f
89i79.641,5Cu
tegen in 1922 ————–,, 97.955.344,40

Thans een en ander over de
!ndmmsfrieele Omvda’mnen-cingcn.
De papierfabriek te IPadalarang kan thans naast cle leveran-
ties krachteuis liet contract met liet Gouvernement ook
perticuliere orders vc-rwerken cii legt
ziG-li
verder toe
0 verbetering van haa.r fabrikaat.
Voor de machine-fabrieken was liet een zeer slecht jaar; ook hier ctrukten cle hezuituging bij de ondernemingen en
do nawerking van de vernieuwingen in cle voorafgaande
goede jaren liet aantal nieuwe bestellingen, zöÔ zelfs, dat
niet alle fabrieken het bedrijf konden voortzetten.
Van de linnenweverij te Djokja zijn de eerste resultaten
niet ongunstig, maar de onzekerheid der tijden wei
–
kte rent-
mand op verdere uitbreiding.
i)e bestaande cigaretten-fabriek te Cheribon kwam in
andere handen en wordt thans ingericht voor een zeer sterk
verhoogde productie.
Hoorde men iii lang niet van cle plannen tot oprich-
ting van een fabriek voor grof glaswerk in Asalian, thans
is gebleken, dat men in dcii verloopen tijd niet stil gezeten
heeft: de oprichting der vennootschap had plaats en bui-nenkort zal men lnet den bouw der fabriek aanvangen.
Hoewel in mindi- defiutitieven vorm, hoorde men ook
weder van cle plannen voor een luici fersfa.hriek binnen
Nedcrlandsch-Inclië en wel te IÇoeta Radja –
i)e ontginning
–
der erts- en kolengehieden iii Zuid-Oost
Borneo heeft thans dozen voorloopigeit vorm aangenomen,
dat liet plan is ontworpen tot oprichting van een exploi-
teerende ven nootschap door Gouvernement en particulieren
tezamen, terwijl de inbreng van eerstgenoemde niet in con-
tanten, maar uitsluitend in concessies zou geschieden. Een andere vraa.g is evenwel, of dè vermoedelijke rentabiliteit
voldoende geacht za,l worden om cle plan ii en in clerda.acl te
doen doom-gaan, vooral nu tot dusverre de pogingen om cle
kolen uit die terr’einen tot cle benoodigde cokes te ver-
werken in vele gevallen zonder succes zijn gebleven. –

Van de eerste pogingen om tot de inclustrialisatie van
enk&e streken in Celebes te geraken met behulp van aan-
vezige waterkracht, valt weinig nieuws te vermelden, hoe-
wel de plannen geelisziuis opgegeven zijn.

Het batikbe:lrijf komt er geleidelijk weer w’at bovenop;
nu de verlammend werkende voortdurende prijsdaling van
hetar tilcel tot staan gekomen is en dc meerdere vraag
van uit de Buitengewesten aanhoudt, ka,n men (ie toe-
komst wat rooskieum-iger inzien. Toch staat tegenover de
grootere welvaart in de Bumtengewesten ten gevolge van cle
gued7 productenprijzen de mmdcie vrijgevigheid niet cre-
dieten van cle zijde (Ier fabrikanten aan de verkoopem s in
die streken, waau
–
door het natuurlijk moeilijker wordt tuts-
schenpersonen voor den afzet aldaar te vi ncleu.
De hoeden n ijverlieid kon op een grooten ‘oorct itgang s’aii
1)
uitvoer wijzen en wel kwam deze geheel 01) rekening
van the pandan-hoeden. 1
–
let uitvoercijfer van deze klom van-
73% tot 1234 niillioel) stuks.
De visclmprijzeo bewegen zich thans op of zelfs onder het niveau van vOOr 1914 ei) belanghebbenden te Bagan Si Api dpi en 13engkalis hebben de handen ineengeslagee ten einde
dooi- reguleerend optreden ten aanzien van de distributie
een verdere daling va.n de prijzen der zeeproclucten te voor-
komen. Ten aanaien van den afscheep van het product be-
staat er concum-rentie tussehen den Ootuvenmienieuts zout-
sleep en cle K. P. 61.

Enkele dci- voom.-iia:uitste
ldcr.por!-proiuctcn
geven de vol-
gende vergelijkende cïjfei-s voor de laatste drie jaren

31Dec 1921 31 Dec. 1922 31Dec.. 1923
Suiker ……….
f
12,51)

f
13,25

f
22,-
Koffie, robusta .

33,50

,, 46,25

» 44,50
Copra ……….

14,-

16,25

18,75
Peper .. ……..

17,50

21,-

26,_
Rubber ……….

0,60

0,73 ‘

0,75
Thee … . ……. …0,41

0,97i4

0,76
Tapïoea ………

7,25

. 1 8,00

,, 20,_
rLjn
,, 1.10,25

11
127,

De export uit Java, en ïtlacloem-a van cle voom-naainste
producten bedroeg gedurende cle jal-en

1521 1922
1923

Akarwangi

……….
4–
.860.000
K.G.
25.03)
K.G.
46.660
K.G.
Arachides, gepeld…
.
5.482.000
7.868.000
ongepeld..
7 249.000
4.847.000
5.769.000
1.373.000
Liter
643.00e
Liter
673.000
Liter
Cacao …………….

–
–
14.605

1.056.000
K.G.
1.091 000
K.0
1.147.000
K.G.
24.347.000
31.659.000
34.079.000
Arak

—————–
–

Coca

………………
1.072.673
1.2f3.503
907.335
Caoutclmotic…………

93.010.000

..

53.233.000 53.168.000
1.148.000
1.954.000
»
2.1’0.000
27.335
103.163
,,
44.502
1.466
,,
450
1.292
Hoeden, bamboe
–
..
–
1.403.000 St.
2.827.000
St.
2.933.000
St.
11

pandan

…
5.972.000
,,
7.137.000
,,
12.523.000
2.0.i7.000
1(0.
2.119.000
K.G.
2.649.0001(0.

Copra

————
–
—
–

1.295.000
2.218.000 1.713 000

Damar

—————
—

69.777
13.154
4.036

Foelie

————-
—

6.250
4.470
1.200

Gambir ……………..

Huiden, buffel

……..

69.033
80.204
»
80.819

11

koe

………..
Indigo, droge …………

4.637.000
,,
6.617.000
6.843.000
281.578
124.582
250.805′

natte …………
Kaneel

……………..

Koffie,

Java ……….
1.179.000
1.615.000
1.040.000

Kinabast

…………..
Kiniume

………………

93.003
4
,
80r0
147.000
26.244.000

…

37 2.98.000
18.624.000
3.25ï.000
2.650.000
,,
1.070.000
415.000
442.000
561.000

Liberia

………

4.000 9.769.000
•
38.064.000

Robtista

……

Muscaatnoten, in den
andere

………
Loummbok

…………….

dop …………..
77.335
92.838 92.039

Maïs

…………………

113.928
148.300
213.496
Dlie, citronella
278.160
431.708 477.758
1.211.705
Liter
145.801
Liter
28.696
Liter
30.310.000
,,
12.000
,,
1.4-12.000

geklopte

………

Dliekoeken ……….
10.385.0001(0.
14.623.0001(0.
18.181 0001(0.

katiang ———
–

1.825.000

..

1.555 000

klapper ……….

2.210.000

18.309.000
•
10 108.000
7.912.000
Peper, witte

……….

6.823.000
7.539.000
7.85′.000
ijst

–

—

—

—

—

—

—

—-

..

909.000 0.749.000 25.047.000
‘inangumoten

……….

piritus …………..
8.029.000
Liter
9.283.000
Liter
13.855.000
Liter
..
1635653000
K.G.
1369617000
K.G.
174820001(0.
koker, hoofd-

……..
zak en nielasse
48.083.000 36 484 000 37.168.100 goelanmangkok
2.014.550
1.316.395 5.368 161
immelasse(residu)
117.911.000
•
97.033.000
111.151,000
7.421.000
15.697.000 13.371.000

11

zwarte

……..

23.909.000 20.406.000
21.229.000
gekorven
83.000
143.000
153.000
1.104 000
9.701.010
,,
22.691.000
62.448.000 63.374.000
69.994.000
flake

. – –
6.388 000 7.908.000
,,
5.588.rOO

rabak,

blad

………..

Fapioca, wortel………

‘10.478.000
•
9.902.000
,,
12.149.000

krossok……..

afval
632.003
,,
–

930.000 1.011.000

meel

……..

30.750 000
,,
36.687.000
40.986.000

paarl

…….

702.000
.298010
175.000
15.456 000
15.165.000

rhee,

blad

………..

17.586.000
15.129.000
12.727.000

11.

stof

………….
Fin
………………..538.000

11

sisalhennep

–
12.537.000.
11.438.000 14.285.000
-»
lezels,

kapok

…….

aden, diarakpitten..
2.406.000
1.234.000
971.000
kapokpitten

.
12.030.000
17.864.000
21.521.000
sesamzaad

—
1.064.000
,,
1.037.000 1.243.000
–

6 ugustus
1924

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

De aandacht trekken de vermeerdering vii ii de artikelen
araciiides (met
32
pCt.), rubber (met
7
pCt.), pandanhoe-
den (met
66
pCt.), kinine (met 100 pCt.), maïs (met
300
pCt.
nitisenatnoten (met
27
pCt.) rijst (met
145
pCt.),
spiril;us (met 40 pCt.) suiker (niet
30
pCt.) en tapiona
(niet
22
pCt.) terwijl dit keer ook kin pperol ie een voorti it-
gang aanwijst. De verniiuderingen, die tegenover de’,.e be-
1
angr ij ke ve enice rdcr i uge n stann, zijn met nitzondering vat
de koUie (daling tot op de helft) van zeer geringe betee-
ken is.

De
Rijslnogst
VflS
ivederoin bijna over geheel Neder-
lnndsc-h-indiii overvloedig te noemen, zoodat de invoeren
van dit voedingsmiddel beperkt bleven. De handel in buiten-
landscdie rijst was dus ook stil en zelfs gingen er soms
ivaaiulert voorbij, vaariik nauwelijks eenige transactie tot
stand kivain.
Het prijsverloop was niet met den hinitenlandscheit over-
vloed iii overeenstemming: Java-rijst kloewaran boIler liep
in liet laatste kwartaal van
1923
van
f
8.75
per picol tot
f
11.25 op
en andere soorten naar verhouding. Evenwel
‘oud dit zijn verklaring in de marktpositie van het artikel
over het geheele Oosten genomen; zoowel de ramp in Japan
als
ii
erstroonti ngen in ludo-Ch inn werkten als oorzaak
voor verllIiuc!eiing in de voorziening van de markt.

invoer van Rijst in Mil1ioeuei EG.
1907.. 272,1

1913.. 506,8

1919.. ]55,l
1908.. 332,6

1914.. 471,3

1920. . 125,1
1909.. 392,0

1915.. 583,4

1921.. 748,8 1910.. 706,5

1916.. 692,8

1922. . 624,6
1911.. 620,2

1917.. 752,2

1923.. 407,0
1912.. 447,6

1918.. 650,4

(Voori. cijfer)

700

600
500
400
300

200

100

_

1907

1910

1915

–

1920

1923

OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.

13 a n k-A r e 11 1.
v.
– I3eilijn, 4 Juni1924.
Dr. .K. E. 9ippelt,
Auslartdsgesellschaften;
Dr, P.
tS’chulin, S i
id Zi nsii berforderu Figen. ].’ie.i StrOiherei
:11 ierzu
ei no Entgegnu ug von i’i’of.Dr. Kohirausch;
B. l’l’oiff, Zo
r Gcschuiftsaitfsiclitsve.i-orcl ii wig;
Dv. 1-1.
ooit.
Bres lra,
:Die 1)u rehfiih ru lig (ler Umstel 1 utigsbci-
schi iisse;
Dyc/ie.i-hoff,
Die netten ‘Dctvisenbestimmnn-
gen in Polen.

F 1.
t.
a mi z-A i’ c ii .1 v. – Stuttgart, Berlijn, ,Jaarg.
44, 13nd. 1.

Dr. P. iS’cndheiiner,
i)ie jiid ische I:l.ochfi nanz uni
der bayrische Staah im 18. Jalirhïi.ndert;
Dr. J.
ITt’in.tïtt,l,
Dci’ Steuerabzug vom Arbei tslohu unter
besondorer :13oi:ücics.ichtig-ti ig der Reichsei nlcommnen-
sten er.

r1ijc1sc1•ft voor Economische (1-eo-
g rap h i e. – ‘s-Gravenhage, 15 Mei 1024.
E. L. K. Schmülling,
Proevl5 eetier beschrijving der
wegen van Java. Het wegenstelsel in 1024 – en in
cle naaste toekomst;
H. Tiesing,
Veenwerkzaamheden
en a.rbeide.rstocstanclemi in.Drent.e. –

rfijdsc]lrift ‘an het –
Koninklijk Ne-
clo.rlandsch Aardrijkskundig
G-eii
oct-
s c h a p. – Leiden, Ivl:aart 1024. –
Di’. K. OesIreich.
Dr. Jan Lorié, 30 Juni 1.852-
5 Jan. 1024;
Dr.
1S’.
van ‘Valicenburg,
Doel én ricli-
ting der geografie;
H. H. . van Kol,
Andorra, een
overblijfsel uit cie middeleeuwen
;Dr. J. W. Muller,
Nog iets over cle .orlëntecruig in vroegeren tijd;
J.
1ut. Rc)t., De nieuwe. S,uniatraicaarten ;
J. J. Klop-
pert;
De geo1.-geog. excutsies oiidnr,iëidling van
Prof. J. van Baa’en. – –

T de m. – Leiden, Mei 1924.
J.
G. A. ten iSiethoff,
Do ,,Eisriesenwelt” in het
Teunengehe.rgte bij Salzburg;
W. H. A. Wesselin/e,
De houten veeubrug- te Emner Compascuum
; 11.
Zondervau,
Liet negervraagstuk .1 mc do Vereenigde
Staten;
Dr. H. ten Kale,
.De .El.eociri.cks-llodge-expe-
clitie;
J. van J?oon,
Het jaarverslag ‘amc den toJogra-fischen dienst van Ned.-Tridië ov&r 1022;
Dr. A. C.
Oudemans,
Mogelijke veranderingen in tIen zeebodem
van den .l.nd.ischen Oceaan in en na 1.598.

De indische Gids. – Ansterdhm, 1 Juni
1924.

C.
.teklcerlcerleer,
Het derde Kolon iaal Onderwija
–
congres en Ilooger Onderwijs voor NecI.-Inclië;
ii.
R. lJoolt’in.alcer,
Oude en nieuwe toestanden in het
voormalige vorsten.dom Bone, (slot); Mr. J.
J.
van
Bolhuis,
Indië en cle Noden. Volksvertegeowoordi.-
ging.

De 0 i d s. – Amsterdam, 1 Juni 1.924.
bevat o.a.:
Dr. P. Geyl,
Willem IV en Engeland;
Dr.
J. Hui-
zin ga,
Engelschen en, Nederiamtclei’s in Shakespeare’s
tijd.

0 ii. ze. E e u w. – Haarlem, Juni 1.024.
bevat o-.a.:
EE. Zonclervan,
Di’eigt er graangebi’ek in cle Ver-
eenigcle Staten?
Jhr. Mr.
J. J.
von iS’chmid..
Het eer
ste vonnis vai:i het pei
–
iianenl;e Trilof van. intei’na.tiu-
mie ,Iu.stitie.

V r a gen cl es Tij d s. – Haarlem, Juni 1.024
1

bevat o.a.
Ii.
Oh. G. J. van der Mande-re,
Van Den Hang naar
Genève.

MAANDCIJFERS.

EMISSIES IN JULI
1924.

Staatsleen-ingen

…………….f
4.400.000,-
zij n de:
L-Longarije
f
5.000.000,— 7,4
ol
o
obl.
a
88o/.

Pro’. en Gemeentelijke Leeningen. ,,
11.730.000,-
zijnde
‘s.Graveuhage
f
10.000.000,_
6
el.
obl.
ic

98
Of.
Tilburg
f
2.000.000,—

0

0
/0

obi.

a
96

%.

Diverse Oultuurondernemingen.

. –
300.000,–
zijnde:
N .V.Kina-Cul tuur-Maatsch. ,,Lodaj a’

f
300000,

aand. A 100
0/.

Diversen

…………………..

N.V.

Gemeenscim appelijk Eigen dom,
Maatschappij tot Exploitatie van
Woon’en Winkelliuizenf 500.000,
–
aand.
9. 105
0/.
Maatschappij voor Gemeente-Crediet

f
1.000000,— 6
0
/0
obi.
It 98X
0
/0.

Totaal.
. . . f
17.940.000,-

Totaal der emissies in Januari ….
f
11.862.250,
Februari
.
16.454.500,-
Maart

. . .

,,
22.987.400,-
April

. . .

,,
63.244.000,-
Mei.

……

,,
–
4.803.000,-
Juni

….. .,,
97.545.000,-
Juli

.. ….

,,
17.940.000,-

Algemeen Totaal.
. f234.836.150,-

Bovendien:

f
44.030.000,— 3,m.
Schatkistpromessen
9.
f
992,90
6.910.000,— 8/rn.

,,

, ,, ,,
985,03
13.106.000,— 43<
o/
o
Schatkistbiljetten ,, ,,
1.006,25
terwijl voorts-hier te lande gelegenheid bestond tot inschrij
ving op de uitkifte Cuban Telephone
Cy $ 6.000000.-
7
0/
cum.
pr
. aand.’ 9 100
0/
s
.

‘

7G0

600
500
400
300
200

100

KOERSEN TE NEW YORK.

Data
CableLond.
(In
$
per)
1
Zicht Parijs
1
(in
eIS.
p.f,.)
1
1 Zicht Berlijn
(l
ImlllIa
n
r
$per

d Mark)l(unl
Zicht Amsterd.
do.
p. gid.)

2 Aug.

1924
4.43.87
5.27
0.0002371
8

38.39
Laagste d. week
4.39.87
5.-
0.0002371
s

38.19
Hoogste

,,
4.43.87
5.27
0.00023%
38.39
26 Juli

1924
4.40.25
5.12
0.0002371
8

38.16
19

,,

1924
4.38.37 5.14
0.000237/
8

38.05
Muntpariteit..
4.86.67
19.30
23.81%
1)
4071
15

•) in
ct. per Mark.

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN

Plaatsen
en
Landen
Noteerings-
1
eenheden
19
Juli
1924
26
Juli
1924
28 Juli j2 Aug.’24
LaagsteHoogste
2
Aug.
1924

Alexandrië ..
Piast. p.
£
9718132
97151
97151
97
15
1l
97
18
13
2

‘Bangkok
..
.
Sli. p. tical
1110 1110
3
1
8

11102I
111081
9

111021
8

B.. Aires’)

….
d. p.
$
40%
40s1
409/
413
1
32
40I51,
Calcutta
… …
Sh. p. rup.
1/5%
115
13
1
32
1
15
3
1
32

115
17
1
32

115
17
1
32

Constantin.
.
Piast.p..
8571,
872%
858
880 863
Hongkong ..
Sh. p.
$
214i3,
214
27
1
32

214
5
.1
21511
t

214
27
1
32

Lissabon’)
..
d. per Mii.
l
1%
1
15
1
32

19
32

114
Madrid
…..
Peset.p.
33.04
32.85
32.82
33.06
‘33.01
Mexico
……
d. per
$
29%
29%
29
30
29%
Montevideo’)
id.
41%
41%
41%
421
12
42%
Montreal
….
$
per
£
4.41
4.42%
4.39
4.43%
4.4271
8

Praag
..

.. ..
Kr. p. £
14751
8

148’1
147%
149
148%
R.d.Janeirol)
d. per Mii.

.

571
5%
511
5

514
5
Lires
p. £
101i1
10114
101
71
102
101
5
18
Shanghai
…
Sh.
p.
tael
3/3%
313
1
l1
31334
314
313″1
1

Rome
……….

SingapQre…
id.
p. $
214
1
1
32

2141
32

213
29
1
32

2/4
3
/
33

214
1
1
32

Valparaiso
2
).
pesop.
42.70 43.00
43.00 44.60 44.40
Yokohama
…
Sh.
p.
yen
1110
1/10v
1/10k 1/10k
1110
‘Koersen der voorafgaande dagen.
1)
Telegrafisch transfert. 2) 90 dg

NOTEERING VAN ZILVER.
te Londen N.York

te Londen N.York
2Aug. 1924.. 34% 68%

4Aug. 1923.. 307/
s
625
26 Juli 1924- 3451,68l1

5Aug. 1922.. 3511

.6951
s

19 ,,

1924-
34s,,
67

20 Juli 1914… 24ls/

541

NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 4 Aug. 1924.
Aotiva.

Binnenl.Wis_IH..bk.
f
61.831.859,36
sels,Prom., B.-bk. ,, 28.625.043,43
enz.in
disc.I
Ag.sch. 48.362.459,85 ,’ 138.819 362,64

Papier o. h. Buitenl. in disconto

–
Idem eigen portet. .
f
93.693.793,-
Af :Verkocht maar voor de bk. nog niet afgel.

–

93.693.793,-
Beleeningen { H.-bk.
f
93.401.661,61
mcl. vrsch.
in rek.-crt. B.-bk. ,, 15.025.314,91
op onderp. Ag.sch. ,, 85.464.615,01

f
193.891.591,53

Op Effecten. … … …
f
189.260.054,90
OpGoederenen Spec. ,, 4.631.536,63 193.891.591,53

Voorschotten a. h. Rijk …………….

..,,

–
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud .. ..

f
56.241.130,-
Muntmat., Goud … ,, 475.269.922,97

f
531.511.052,97′
Munt, Zilver,
enz.
• ,, 10.925.391,73
Muntmat. Zilver

Effecten

542.436.444 70

Bel.v.h.Res.fonds .
f

5.654.378,37
id.van 11 v.h. kapit. ,,

3.982.548,68

9.636.927,05
Geb.enMeub.derBank

,,

5.212.500,-
Diverse rekeningen

,,

85.955.978,81

Passiya.
Kapitaal . .. .
Reservefonds .-. … …. .. … . …
Bijzondere reserve .-. .. … ……..-. ……
Bankbiljetten in omloop
Bankassignatiën in omloop
Rek.-Cour. J’ Het Rijk
f
3.106.791,42
saldo’s:

Anderen,, 41.180.170,70

Diverse rekeningen

.._.

Beschikbaar metaalsaldo –
Op de basis van
21
metaaldekking…
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigd is.

f
1.069.646.597,73

f

20.000.000,-
5.655.237,53
8.235.000,-
982.452.225,-
1.409.573,56

44.286.962,12
7.607.599,52

f
1.069.646.597,73

f
336.207.939,61
130.578.187,47

,, 1.681.039.695,-

692

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Augustus 1924

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B. •** beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

Disc. Wissels. 5
24Jan.’24
Zwits. Nat. Bk.
4 16Juli ’23
N d (
Bk Be1.Binn.Eff. 524
Jan.’24
N.Bk.v.Denem. 7
17Jan. ’24
Vrch.inR.C.
624 Jan.’24
ZweedscheRbk 51
8Nov. ’23
Javasche Bank …. 31
1Aug.’09
Bank v.Noorw. 7
9Nov. ’23
Bank van Engeland 4
5Juli ’23
Bk. v. Tsjecho-
Duitsche Rijksbk. 10
29Dec.’23
slowakijë. .. 6
27Mei ’24
Bank v. Frankrijk 6
17Jan.’24
N.Bk.v.O’rijk 12
4Juni’24
Belgische Nat. Bnk. 6
14Feb. ’24
Hong. Bank.. 18
5Juli ’23
Fed.Res.BankN.Y.
3kllJuni’24
Bank v. Italië.
5*llJuli ’22
Bank van Spanje.. 5 23 Mrt.’23 Z.-Af r.Res.bnk 6

OPEN MARKT.

Data
Amsterdam

.1
Londen
1
Part.
1
disconto

Berlijn
Part.
Pijs
Part.
N. York
Cali-
Part.
1 Prolon-
disconto
1

gatle

1(3
mud.)
disconto
disc. money

2 Aug. ‘4
2%_
5
1
8

2
3%
–
–
-.
2_%
1)
28J.-2A.’24
211,_%
12_%
3%

Ib
–
–
12_%
2 1-26 J. ’24
2% _71
I%
/s
–
i4
–
–
12_%
14-19 ,,.’24
2
5
/8_3
2% -%
3
;
–
–
–
2-%

30J.-4A.’233%
2%…3%
31/16_2/8
–
1
–
4-6%
31J.-5A.’2212
7
,
8
_3%
2%3%
171-2%
– –

20
_
24
Jli’
1
4I3l18

3

11
e
2%_3%
2%_%
211_%
2%
1%_234
1)
Noteering van
1
Augustus.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

Londen was deze week vrij vast. Geopend op ca. 11,50
werd aan het einde clr week na verschillende kleine sdliom-
i”elingen 11,54% bereikt. Dollars waren regelmatig aange-
boden en liepen weder ca. 1 cent terug. Parijs en België
waren aanvankelijk zeer flauw vooral Parijs was sterk aan-
geboden. Later bij meer hoopvolle vooruitzichten te Londen
trad een vrij sterk herstel in tot boven de openingskoersen.
Van cle Skandinav.ische koersen bewoog zich Stockholm Vrij-
wel parallel met (ten dollarkoers; Kopenhagen was opnieuw
t lauwer en Christiania kon zich niet onbelangrijk herstel.
leo. Zwitserland was opnieuw zeer vast en steeg tot 48,65.
Spanje eerder flauwer. Buenos.Aires vrijwel onveranderd.
Ook Batavia zonder verandering.

2 Augustus 1924.

KOERSEN IN NEDERLAND.

–

a a
D t
Londen
•
Berlijn2

Weenen
•

S)
Parijs
S).

Brussel
)
New
York’)

28 Juli

1924
11.51*

0.00062), 0.0037
13.32+

12.01
29

,,

1924
11.51
0.00062*

0.0037

13.27*

11.96

2.61+ 30

,,

1924
11.51+0.00062*0.0037

13.20
11.90
2.61+
31

,,

1924
1
1
.5
2
+
0.0006
2
* 0.0037
13.05
11.85+

2.6 1
5
/8
1
Aug. 1924
11.52
*
0
.
00063*
0.00367/s

13.37+

12.04

2.61
51
8

2

,,

1924
–
–
–
–
– –
Laagsted.w.’
11.50
0.00062
0.003611
2

13.-
11.81
2.61
Hoogste,,,,
1
1
1.5
4
*
0.000
62
* 0.0037%
13.65
12.27+

2.62’1
25 Juli

1924
11.51*
0.00062+
0.00367/
8

13.45
12.05+

2.613/
18,,

1924
11.52*0.00063
0.003711s

13.42*

11.98

2.63
71
8

Muntpariteit
12.10
59.26
3)

50.41
48.- 48.-
2.48%

‘) Noteering te Amsterdam.
5*)
Noteering te Rotterdam.
Particuliere opgave.
Gulden per milliard Mark.
3)
Gulden per 100 Mark.

Data
Stock-
holm’)
Kopen-
hagen)Itianla’)
1
Chris-
sid
•
1
Spanje

1
1
Batavla’)

1
telegraflsdi

28 Juli

1924
69.75
42.30 35.20
48.17*

35.-
96% -97
29

,,

1924
69.70 42.25
35.40
48.20 34.95
9
67
/s97*
30

,,

1924
69.75
42.30
35.60
48.50
34.90
31

,,

1924
69.70 42.20 35.50
48.62*

34.85
9718
1
Aug.

1924
69.60 42.10 35.40
48.60
34.80 9711..%
2

,,

1924
–
–
–
–
34
.
87
*
96%_97
L’ste d.
w.
1)

69.50
41.90
34.90
48.05
34.80
96%
E1’ste

,,

,,

i)
69.80
42.40
35.70
48.80
35.10
97%
5 Juli

1924
69.65
42.30
35.10 48.12*
35._2
96

2
18

,;

1924
70.20
42.50
35.40
48..-.
134.95
3

9797% 3
Muntpariteit
66.67
66.67
66.67
48.- 48.-
100

l Noteering te Amsterdam.
1)
Particuliere opgave.
2) Noteering van 26 Juli.
3)
Idem van 19 Juli.

–

—

6 Augustus 1924

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

693

NED. BANK 4 Aug. 1924. Voornaamste posten in 000.

B 1<

Andere Beschikb. Dek.
Data

Goud Zilver
biletn
opelschb. Metaal- klngi
s

saldo
1
perc

4 Aug. ’24 531.511 10.925

982.452 45.697 336.208

53
28 Juli ’24 531.511 10.883

963.504 75.094 334.076

52
21

’24 531.511 10.548

963.023 82.096 332.437

54
14 ,,

’24 531.511 10.015

978.793 71.753 330.818

52
7

’24 531.511 10.033

992.295 66.636 329.158

51
30 Juni ’24 531.511 10.290

983.010 48.984 334.842

53
23

,,

’24 531.511 10.340

946.110 48.326 342,365

55

6 Aug. ’23 581.793 10.748

951.022 28.133 396.016

61
7 .Aug. ’22 605.955 8.239

981.568 37.864 409.567

60

25 Juli ’14 162.114 8.228

310.437

6.198 43.521
1
) 54

Hiervan

Papier Diverse
Totaal
Data

bedra

Schatkist- Belee-

op het

discont’s rPerc0hsetr55eeekns ningen

bulten- n
2)

4 Aug. 1924 138.819

–

193.892 93.694 85.956
28 Juli 1924 137.665

–

198.776 95.283 90.661
21

1924 142.182

–

199.023 92.379 95.058
14

1924 143.393

–

197.971 92.734 100.100
7

1924 145.316

–

191.774 93.105 102.071
30 Juni 1924 144.580

–

159.888 93.993 109.728
23 ,,

1934 137.968

–

142.356 95.079 101.146

6 Aug. 1923 142.916

–

139.317 34.460 89.130
7 Aug. 1922 199.273

34.000 102.046 77.496 34.474

25 Juli 1914 67.947

14.300

61.686 20.188

509
1)
Op
de basis van
215
metaaldekking.
2)
Sltuitpost activa.

STAND VAN ‘s RIJKS KAS.
Vorderingen

1

28Juli1924 –

4
Aug.
1924

Saldo bij Nederi. Bank..
f
11.575.086,65
f
2.344.759,70
Saldo bij betaaimeesters. . ,, 7.226.937,01 7.038.642,74
Voorschotop uit. Juni 1924
aan de gemeenten op
voor haar door Rijk te
heffen gein. ink.bel. en
opcentenopRijksink.bel. ,, 42.080.135,85 ,, 42.080.135,85
•Voorscb. aan de koloniën ,,111.416.305,17 ,,113.009.202,50
Voorsch a. Ii. buitenland ,,216.004.481,72 ,,217.200.554,26
L.Jitbetal. aan rek.houders
v. d. postch.- en girod. ,,120.796.406,27 ,,121.312.118,51
Daggeldieeningen tegen
onderp. v. schatk.papier ,, 2.000.000,- ,, 5.500.000,-

Voo.rsch.doordeNed.Bank

–

–
Scluatkistbilj. in omloop’) [200.529.000,-
1
f
200.957
.
000,

Sc[uatkistproun. in omloop ,,182.730.000,- ,,188.890.000,-
Waarv. direct bij Ned. Bk

–

–
Zilverb. (met inbegrip v.
de bedragen bij de betaal.
meesters in kas)……..

28.504.343,- ,, 29.231.337,-
Door den Postch.- en Giro.
dienst in ‘s Rijks Schat-
kist gestort deel v. h.
tegoed van den dienst ……106.558.196.53 ,,106.558.196,53
1)
Waarvan f 37.056.000 verval en op of na 1 April
1927.

NEDERLANDSCH-INDISCHE VLOTTENDE SCHULD.
De Minister van Kolon iën maakt bekend:

26
Juli
1924

12
Aug.
1924

Voorschot uit ‘s Rijks
kas aan N.-I……..

f
95.170.000,-
f
99.936.000,-
md. Schatk.prom. in orni ,,102.470.000,- ,,102.470.000,-
Voorsch.Jav.Bk.aanN.-I

Tegoed van N.-]. bij De
Javasche ]3ank …….
.,, 4.700.000,

8.400.000,-
Muntbiljetten in omloop.

45.000.000,-
–
,, 45.000.000,-
Ten voordeele v. N.-I. ge- boekt beleggingsgeld v.
h. N.-I. muntfonds….

5.955.000,-

5.955.000,-

DE SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data Metaal
latie
A
ope
ndere

ischb.
Discont.
D

28 Juni

1924-
1.156
1.535
988
1.106
443
21

,,

1924.
.
1.152
1.406
830
1.119
435
14

1924…
1.142 1.432 817
1.107
435
7

1924..
1.144
1.515
713
1.110
425
31 Mei

1924..
1.154 1.536
874
1.115 429

30 Juni

1923…. 1.201
1.764 1.032 1.207
557

25 juli

1914…
645
1.100
560
735

1

396
ØIUIIUbL UCI UÇLIVd.

JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldôns. De sainengetrok.
ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen.

Data
Goud
Zilver
Bank-
biljetten
1
1

Andere
opelschb.
schulden

IBeschjkb
1
metaal-
1
saldo

26 Juli1924
210
253.000
95.500
142.300
19

,,

1924
211.500 256.000
91.000
142.100
12

,,

1924
209.500 260.000 80.000
141.500

28 Juli1924
‘141.235

1

65.136
253.230
71.206
142.217
21

,,

1924
140.699
1

65.129
253.792 65.692
142.662
14

,,

1924
145.708
1

64.969 257.191
62.229
147.489
7

,,

1924
145.724
1

65.243
258.096
76.407
144.793
28Juli1923
152.380
1

60.920
260.975
107.053 140.285
29Juli1922
147.342

52.371
266.793 84.963
130.016
25 Juli1914
22.057

31.907 110.172 12.634
4.842
2

Data
Dis-
conto’s
biien’
N.-Jnd.
betaaib.

Belee-
ningen
so”t’tn
a/Ii. Gou-
Diverse
ni
re
l)

nge
percen-
tage

26 Juli 1924

139.020

4.7003
61
19

,,

1924

150.510

7.500
61
12

1924

145.640

8.500
‘
62

28 Juli 1924 35.145

204

60.647

5.198
17.260
61
21

,,

1924 35.533

17.643

58.707

9.222
19.058
64
14

,,

1924 35.531

16.273

64.355

2.060
16.917
66
7

,,

1924 35.385

15.428

55.781

27.233
15.862
63
28 Juli1923 36.219

37.788

69.876

10.106
22.997
58
29Juli1922 32.880

26.529

99.777

17.085
3

20.898
57
25 Juli 19141

7.2591

6.395

47.934

6.446
2.228
44
3)
Sluitpost activa.

2)
Basis
2I
6
metaaldekking.

8)
Creditsaldo.

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste posten, onder bijvoegiug der Currency
Notes,
in duizenden ponden sterling.

Data

Metaal Circulatie

Currency_Notes

–

Bedrag
1
Goudd.
1
Gov. Sec.

30 Juli 1924 128.309 127.092 295.5013 27.000 251.474
23

1924 128.270 126.273 292.302 27.000 248.295
16

1924 128.271 126.203 292.844 27.000 248.804
9

1924 128.269 127.270 293.686 27.000 249.620
2

1924 128.266 127.801 292.115 27.000 248.373
25 Juni 1924 128.261 126.509 290.316 27.000 246.198

2 Aug. 1923 127.641 126.622 291.745 27.000 247.728

22 Juli 1914 40.164 29.317

–

–

–

D

Gov.

Other

Public

Other

Dek- ata

Sec.

Sec.

Depos.

Depos. Reserve kings

30 .Juli ’24 45.762

75.495 12.194 111.991 20.967 16,88
23 ,, ’24 39.682

73.510 11.336 105.575 21.747 18,60
16 ,, ’24 45.187

70.131 11.739 107.447 21.819 18,30
9 ,, ’24 48.057

69.950

9.928 110.875 20.749 17,17
2 ,, ’24 54.222

95.356 18.392 140.136 20.215 13,31
25Juni’24 47.587

81.092 19.593 112.703 21.502 16,25

2Aug.’23 45.899 69.921 12.784 105.759 20.769 17,52

22 Juli ’14 11.005

33.633 13.735 42.185 29.297 5231
3

1)
Verhoudung tusschen
Reserve en
Deposits.

BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in duizenden trance.

Waarvan

Tegoed Bulf.geiv.
Data

Goud

in het

Zilver

in het

voorsch.

Buit enl.

B

ajd. Staat

31 Juli’24 5.543.540 1.864.321 300.190 571.106 23.000.000
24 ,, ’24 5.543.408 1.864.321 300.063

573.885 22.700.000
17 ,, ’24 5.543.364 1.864.321 299.988

573.608 22.900.000
10

’24 5.543.284 1.864.321 299.870 573.444 23.000.000
3

’24 5.543.219 1.864.321 299.803 573.230 23.100.000
2Aug.’23 5.537.882 1.864.345 293.918 565.049 23.700.000
23 Juli’14 4.104.390

–

639.020

.-

–

uitge-

Belee

Bankbil

Rek. Crt.
1
Rek.
Wissels

stelde

.

–

.

–

Parti-

Crt.
Wissels

ningen

je en

culieren

Staat

i’ 5.133.852

9.187 2.653.471 40.324.616 2.142.743 15.544
4.698.163

9.201 2.696.654 40.081.713 2.174.048 15.305
‘ 4.715.315

9.212 2.709.893 40.155.862 2.181.753 14.282
‘ 4.864.021

9.212 2.772.985 40.224.979 2.201.242 15.236
4.726.673

9.250 2.602.536 40.115.648 2.205.677 14.793

3.035.555

18.919 2.087.839 37.339.190 2.262.507 16.556

1.541.980

–

769.400 5.911.9101 942.570 400.590

694

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Augustus 1924

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten – in mi11ioenei Goudmark /inillioenen I{entenmark/Lrillioenen Papiermark.

Data
Metaal
Daarv.

Goud
i
1
Waarv.
b. buiti.
1
Kassen-
scheine
Circulatie
1
Dek-
1 kings
Icirc.bkn’
perc
2
)

23 Juli

’24
509
478
39
0,573
1.010
0,06
15

,,

’24
498
469
34
0,618
L062
0,06
7

,,

’24
491
466
34
0,659
1.106
0,06
30 Juni ’24
486
462
30
0,698
1.097
0,06
23

,,

’24
486
462
30
0,752
891
0,08
34

,,

’24
461
448
16
0,849
924
0,09

23 Juli

’23
0,02453)
616
110
3,4453
31,825e
11

23 Juli

’14
1.691
1.357
–
65
1,891
93

Wisse ls
Renten-
Rekg.
Courant
)I
no rnen
Opge-

j

bank-

1
scheine

J

bij
de
Renten
Totaal
1
Handels-
4′
Schatkist-
Partic
1
Rijken
wissels

papier
Staat
bank

po
1.798
1.798
–
443
384
677
800
.
1.826
1.826
–
‘377
332
598 800
W

1.871
1.871
–
303
320
491
800
1.898 1.898
–
278 281 493 800 1.868
1.868
–
474
347 725
800
P
1.954 1.954
–
413
365
635 800

53,027
13,930e
39,097
–
17,191
3

3,211
–

7511
751
–
–
944
–
1)
Onbelast.
2)
Dekking der circulatie door metaal en Kassenscheine.
3) In billioenen.
4)
Waarv.

in Rentenniark

30Juni 1.038; 7Juli 1.052;
15

Juli

1.012;
23Juli 979.

5)
Idem: 20 Juni 388; 7 Juli 400; 15 Juli 475;
23Juli 488.

BANQUE
NATIONALE DE BELGIQUE.
Voornaamste posten in duizenden iranes.

Metaal
1
Beleen.
Beleen.
Binn.
Voor-
D a a
mcl.
van te-
van
wissels
schot
Circu-
buitenl.
igoed inl
prom.
d.
en
aan den
latie
saldi
h.buitl.
provinc.
beleen.
Staat

31 juli’24
353.575
84.653 480.000
1815.205
5.250.000
7.764.487
24
–
,,

’24
352.751
84.653
480.000
1701.379
5.250.000
7.602.78
17

,,

’24
354.027
84.653
480.000
1655.309
5.250.000
7.603.701
10

’24
354.070
–
–
1657.877
–
7.609.100
3

»

’24
354.613
–
—
1710.171
–
7.582.979

2Aug.’23
350.926 84.653
480.000
1044.094
5.300.000
7.016.947
VEREE..NIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
–
FEDERAL RESERVE BANKS..
Voornaamste posten in duizenden dollars.

Goudvoorraad
F. R.

Data
_____________

Zilver
Notes in
Totaal
Dekking
1

In het
etc.
circu-
____________
bedrag
F. R. Notes
buitenl.
laffe

16 Juli

’24
3.160.550
2.148.830
–
105.864
1.812.712
9

2
24
3.143.402
2.137.268
–
101.904
1.855.005
2

’24
3.120.655
2.159.820
–
98.963
1.874.270
25 juni ’24
3.155.570
2.15C.584
–
115.833
1.843.922
18

,,

’24
3.157.641 2.161.211
–
114.503
1.851.842

18 Juli

’23
3.099.720 2.104.132
–
83.702
2.216.994

Data
.

iasels
_____________________________

Totaal
Deposito’s
Gestort
Kapitaal
Dek-
kings-
perc.
1)

Dek-
kings-
perc.
2)

16 Juli

’24

342.671

2.144.005

111.405
79,9 82,6
9

,,

’24

369.222

2.078.910

111.400
79,9 82,5
2

,,

’24

421.812

2.074.492

111.407.
78,0 81,5
25 Juni ’24

395.165

2.108.459

111.420
79,8
82,8
18

,,

’24

408.702

2.135.476

111.472 79,2
82,1

18 Juli

’23

988.9501

1.942.521

109.714
74,5 76,5
1)
Terliouding totalen goudvoorraad tegenover opeischbare schulden:
F. R. Notes en netto deposito.

2)
Verhouding totalen
voorraad munt-
n,ateriaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.
E’A itT [C ULIE1{E BANKEN AAN GESLOTEN BIJ
HET
FED. RES. STELSEL.
Voornaamste posten in duizenden dollars.

Data
Aantal
banken

Totaal

bleggingej

itgezette
elden en
Reserve
bij de
F.
R.
banks

1

Totaal
deposito’s
Waarvan
tio,e
deposits

9
juli
‘241
748
17.055.091
1.538.366
16.575.479 4.437.143
2

’24j
,,
748
17.056.459
1.520.871 16.542.122
4.41.8.377
25 juni
‘241

748
16.968.760
1.544.661 16.380.869
4.414.306
18

‘241
749

16.870.782 1.596.232
16.391.790 4.379.316
11

‘
24
1
749

16
.
796
.
486

1.539.492
16.212.777
4.347.826
11
Juli
123
1
773
.116.497.216

1.423.879 15.427.897 3.967.571
an net einci Van ieder kwartaal wordt een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 4 Augustus 1924.

De internationale beurzen hebben ook in ‘de achter ons
liggende berichtaperiode zeer sterk onder den invloed van
de besprekingen te Londen gestaan. Het kenmerkende is
echter geweest, dat vrijwel overal een optimistische tendens
de overhand heeft gehad, zelfs op fnomenten, waarop een
breuk ter conferentie tot de waarschijnljkheden begon te
behooren. Het verloop heeft tot nu toe dit gevoelen in het
gelijk gesteld, zoodat vooral op den laatsten dag van de
berichtsweek de opgewekte stemming sterk gemarkeerd
i8
geworden. –
In de eerste plaats is dit wel voor de Duitsche beurzen
het geval geweest, waarbij bovendien de omzetten in be-
teekenis zijn toegenomen. Deze toeneming is echter een
relatief begrip; te voren toch was de handel tot zoo geringe
proporties ingekrompen, dat zelfs een kleine uitzetting der
bedrijvigheid, in vergelijking met de voorafgegane periode,
tot gunstige conclusies moest voeren. Dat dit echter heeft
kunnen plaats vinden, teeken.t wel de gewijzigde mentaliteit
in Duitschiand. Ondanks het feit, dat de faillissementen
in Juli j.l. het in Duitschland nog nooit bereikte cijfer
van 1173 hebben behaald (tegen 579 in Juni, 322 in Mei,
133 in April en 140 in, het eerste kwartaal 1924) naast
een aantal onder ambtelijk toezicht gestelde firma’s van
501 (tegen 833 in Juni en 623 in Itlei, waartegenover een
totaal aan opheflingen van 412 Staat) is men over het algemeen van mecning, dat het ernstigste deel van de
crisis is overwonnen Men leidt dit af uit het tot stand
komen van handelsverdragen met Spanje en China, uit
de bevredigende voorwaarden, waarop een Amerikaansche
bankgroep, onder leiding der Equjtable Trust Company, bereid, is gevonden een suikercrediet te verstrekken, uit
de geringer passiviteit van de handelsbalans over juni in
veigeljking met die van Mei j.l. (277,9, mihlioen Mark tegen
370 nhillioen) en ten slotte uit de geneigdheid, welke ter
conferentie van Londcn bleek te bestaan, om weder met –
Duitscliland in normaal economisch contact te komen. De beurs heeft deze overwegingen verdisconteerd in een veel
aangenamer stemming voor de aandeelensoorten, dan sinds
lang op te merken is geweest. Volgens een indexcijfer,
samengesteld door de ,,Frankfurter Ztg.” kon de waarde
van binnenlandsche aandeelen
01)
1 Augustus j.l. worden
uitgedrukt in liet cijfer 57,2 tegen 49,4
01)
25 Juli. Ken-
nierkend voo!- het vertrouwen in een opleving vat de
inheemsche industrie is wel, dat de z.g.,, valuta”-aandeelen
in hetzelfde tijdsverloop slechts van 51,6 tot 56,3 zijn ge-
stegen. I)aarentegen bestond er weer zeer veel animo voor
binneulaudsche obligaties, waarin dan ook groote aan-
koopen te constateeren zijn geweest, naar men ter Ijeurze
van Berlijn meende te mogen verohdei
–
etellen, voor of flieele
rekening. Dit wordt plausibel geacht door deim krachtigen
toestand van ‘s Rijks schatkist in verband met het ruime
toevloeien van de belastingen.
Te 2 a r ij s is de stemming gedurende de afgeloopemi
week niet zoo voortdurend vast geweest. Men is hier veel
sterker beïnvloed door de af en toe tegenstrijdige berichten
uit Londen, zoodat de markt vrij groote fluctuaties te aan-
schouw’en heeft. gegeven. Ook waren de onizetten hier van
1.iijna geen beteekenis. Behalve de conferentie hebben te
Parijs eveneens andere factoren medegewerkt. Nu de koorts-
achtige en eenzijdige – liandelsbeweging, gevolg van de waardevermindering van het nationale betaalmiddel, tot
het verleden behoort, hebben de tot meel’ normale proporties
teruggebrachte cijfers tot minder optimistische toekomst-
beschouw’ingen aanleiding gegeven. Het saldo-actief van de
Fransche handelsbalans over het eerste halfjaar 1924
bedroeg Fr. 1.410.000.000 tegen een saldo-passief van
Fr. 500.000.000 in de overeenkonistige periode van het
vorig jaar.
01)
zich zelve is dit zeer zeker bevredigend, doch liet saldo-passief over Juni j.I. ad Fr. 250.000.000
heeft de vrees doen ontstaan, dat liet tweede gedeelte van
1924 een ontwikkeling te aanschouwen zal geven, welke de
voordeelige cijfers van den aanvang van dit jaar illusoir
maakt. Daarbij zijn de berichten van eenige verflauwing
in de industrie gekomen. Voorts spelen de vooruitzichten
omtrent den oogst een rol van beteekenis. De stand kan
niet ongunstig worden genoemd, doch men neemt aan, dat
clesniettemin aanzienlijke voorraden geïmporteerd zullen
moeten worden, hetgeen bij den tegenwoordigen stand van
de graannmarkt ecn drukkenden invloed op deh wisselkoers
zal kunnen uitoefenen. Bovendien zullen er, nadat de Kamer
weder bijeen zal zijn gekomen, ontwerpen tot verhooging
der ambtenaarssalarissen aan de orde- worden gesteld.
Als gevolg van dergelijke overwegingen is wellicht nog
meer aandacht aan de conferentie besteed, dan anders toch

6 Augustus 1924

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

695

reeds het geval zou zijn geweest.
rioen
het steeds duide-
lijker werd, dat er een groote kans van slagen der onder
–
handelingen bestond en dat dus de mogelijkheid van het
ontvangen van directe middelen uit de opbrengst der
Duitsche leening niet moest worden uitgeschakeld, is ook te Parijs, naast grootnr levendigheid, ee neiging tot betere
koersen ontstaan.
Te L o n d e n heeft men grooter terughouding aan den
dag gelegd. De stroefheid van de.geldinarkt heeft hier een
reni aangelegd teii aanzien van liet ondernemen van groote
transacties. Enkele emissies van den laatsten tijd hebben
niet het succes ontmoet, hetwelk er van verwacht was en
hoewel de City den terugkeer tot meer normale omstan-
digheden zeer sterk zou toejuichen, ontveinst men zich niet,
dat in den eersten tijd ten aanzien van Groot-Brittannië
hiermede nog wél moeilijkheden gepaard kunnen gaan. De
concurrentie van i)uitschland op de inarkt voor industrieele
producten en de mededinging van de Vereenigde Staten
op de geldmarkt zijn phantomen, welke de vreugde van het
vooruitzicht op het welslagen der bcsprékiugen aanzienlijk hebben getemperd. Toch heeft het optimisme hier de over
–
hand gehad, zoodat de markt als geheel tea slotte een niet
onaangename tendens aan den dag heeft gelegd. Ook de
benoeming van een regeeringscommissie – welke reeds langen tijd geleden was toegezegd – tot onderzoek naar
de situatie van den ll3ritschen buitenlandschen handel en
alles, wat hiermede in verband staat, onder voorzitterschap
van Sir Arthur Balfour, heeft algemeene voldoening gewekt.
])e markt te New York is onveranderd opgewekt van
toon gebleven, ondanks de niet gunstig luidende berichten
uit de kringen van handel en industrie.. Men beschouwt
echter de verslapping in het zakenleven als van zeer voorbij
gaanden aard en put hieruit de overtuiging, dat industrieele
en spoorwegaandeeleii een aantrekkelijk object vormen.
Deze overtuiging wordt in de hand gewerkt door de zeer
ruime geldmarkt, w’aarvan bovendien verschillende onder-
iieiuingen gebruik maken om hun vlottende schulden te
consolideereu of in hunne behoeften aan nieuw geld te
voorzien. Voorts heeft de deelneming van de Unie aan de
beraadslagingen te Londen den indruk gewekt, dat een
mislukking als zeer onwaarschijnlijk, moest worden be-
schouwd, en dat de Vereenigde Staten van liet tot stand
komen van een overeenkomst tusschen de geallieerden en
Duitschland goede vruchten zouden plukken. Ten slotte
heeft de rijzing op de graanmarkten de stemming in de
landbouwdistricten geheel gewijzigd, zoodat WalIstreet ook
van die zijde geen ernstig gevaar bij de aanstaande presi_
dentsverkiczing meer schijnt te duchte,. Op deze wijze
heeft alles er toe bijgedragen een opgewekte tendens in
het leven te roepen.
Ten o n ze u t is de
stemming
01)
dc
beleyying.ïmarl;t
uiterst opgewekt gebleven. Onder den stimulans van een
.bijzonder ruime geldniarkt, welke den koers voor prolongatie-
geld ter beurze tot
2
pCt. omlaag heeft gedrukt, werden
alle inheemsche beleggingsfondsen in ruime mate uit de markt genomen. Temeer was dit het geval, waar l.,andel
noch industrie een beroep doen op de ter beschikking zijnde
vlottende geldmiddelen. Van de buitenl andsche soorten
konden obligaties Sao Paulo zich iets herstellen in verband
met de betere berichten omtrent den opstand in”Brazilië.

28
Juli 1 Aug.
4
Aug. R1,gOI

6 olo
Nederland
1922 …..99
11
118 99
1
I1

100% + °Iio
5 ol
o

1918 …..89

89
3
,i

89 /io +
1i6
4%o/

1910 …..89
15
/16
90’51,

91′

–
j
.
I’liG

4 ol.

1916 …..817/
s

82I,

83

+ 1I1
3y,
0
/0

743%

743%

74314 +
3%
3
0
/0

669%

66
1
18

663% –
3%
23%
0
/0
Cert. N. W. S
……..

5’/8

53%

54

– 1
1
18
7 ol
o
Oost-Indië
1921 …..102

1023%

102h.
+ x
6
0/

1919 …..98′
4

9981

99%

+ 1
5
01

,,

1915 …..933%

9
4
1

943%

+ 94
5
0/
Rusland
1006 …….394

‘

5

+ 1j-
4
0/
RusI. bij Hope & Co

53%

5

48% –
3%
4
0
10
Japan
1899 ……….615/8

5
’18

60’/

–
5
0
/0
Brazilië
1895 …….49

473%

48I1

–
8
0
/0
San Paulo
1921 ….
oo

–

+ 2%
6
o/
Amsterdam
1920 …. 100%

–

1
0018

’18
7
O/
Rotterdam
1920 …. 101′, 102

102%
+ 5/

Naast de gunstige tendens voor beleggingswaarden
was ook de aandeelenmarkt als geheel vast van toon. De
lage prolongatiekoers echter is op zichzelf reeds een be-
wijs voor de zeer geringe omzetten, welke, ondanks het
aan onze beurs heerschende optimisme ten aanzien van de
Londensche besprekingen, te registreeren zijn geweest. De
uiterste voorzichtigheid werd in acht genomen, zoowel door
den beroepshandel als door het publiek. Alleen op den

laatsten dag van de berichtsperiode werd hierop voor enkele.
afdeelingen een uitzondering gemaakt, hoewel ook toen de
handel niet buiten vrij enge proporties is getreden.
.l3üiteugewoon opvallende koersverschillen zijn dan ook
vrijwel nergens voorgekomen. Het sterkst was dit nog het
geval
Oj) de
scheepvaartafdeelinçj,
welke werd gesteund door
het vooruitzicht op de mogelijkheid van een grooter wereld-
verkeer, ondanks den nog steeds niet opgewekten toestand
op de vrachtenniarkt. Tot de koersverbetering van verschil.
lende fondsen hebben liiei ook contraniine-dekkingen’bijge-
dragen.

28
Juli 1 Aug. 4Aug.
daling
Holland-Amerika-Lijn .’

73y
4

75

79

+ 53%
11

,,gem.eig
603%

61

63718 + 3
5
18
iollandsch Stoomboot-Mij
2071
8

213%, 25

+
41
18
Java-China-Japan-Lijn . .

95

95

96

+ 1
Kon. Hollandsche Lloyd

7%

83%”
–

+
3%’
Kon. Ned. Stoomb-Mij
….. 70/
!

703%

74

+ 3′,,
Konink.Paketvaart-Mij.
.. 136% 137

15

– 1%
Maatschappij Zeevaart . .. –
72

73

743% + 2%
Nederl. Scheepvaart-Unie

117

1181,, 1213% + 4%
Nievelt Goudriaan
……..873% 91 95 + 7
Rotterdamsche Lloyd
…… 120r/
8
1203% 120%
—
Stoomv.-Mij. ,,Nederlaud”. –
144% 140114 – —4
,,Noordzee” – –
24

233% . 243% +
3%
Vervolgens was de
tabak.omarkt
vrij levendig. Berichten
omtrent een goeden stand van den komenden oogst, speciaal
ten aanzien van de Senembah-maatschappij, hebben hier
bona-fide kooporders doen toestroomen, waarvan de koersen
in hun booger niveau blijk geven.
1iubbercoancleelen
daarentegen waren eerder gedrukt. Pes-
simistisclie beschouwingen omtrent de statistische positie van liet artikel hebben een zekeren druk uitgeoefend. Ook
heeft de stabiliteit van het product te Londen, in tegen-
stelling met de opwaartsche beweging van de laatste weken,
de lusteloosheid in de hand gewerkt.
De
petroleum/luarkt
was uitermate kalm. i:Let hoofdfonds
werd geleid door de aanwijzingen van het buitenland, doch
daar de beurzen van Londen en van Parijs zelve ook. niet
,

levendig waren, kon de invloed van deze centra niet vol-
doende zijn, om ten onzent scherpe koersverschillen te
voorschijn te roepen. Voor Cousols ontwikkelde zich aanbod in verband met geruchten omtrent revolutionnaire woelingen
in Roemenië.
Aandeclen in
haide/sonderi,e,nin gen
hebben cle aandacht
getrokken door één aandeel uit deze grop, nl. aandeelen
Compania. Plotseling bleek, dat verschillende firma’s hierin groote kooporders hadden ontvangen en deze leidden, naast
dekkings- en speculatieve hausse-aaiikoopen, tot een voor
dit fonds vrij belangrijke rijzing.
Mijnaandeeten
varen veel kalmer, doch goed van ondertoon.
Suiker fondsen
bleven eenigermate verwaarloosd. Op som-

28
Juli 1 Aug.
4
Aug. R1,g0f

Amsterdamsche Bank
…..1223%
12351
8
124% + 18%
Incasso Bank
…………96%

943%

943%

– 2%
1)
Koloniale Bank
……….1623%

1643%

1691,8 + 6,1
8

Ned.Ti.andel-Mij.cert.v.aand.
121

12311

123,15 + 21/,
Rotterd. Bankvereeniging.
84
84 84
Van Berkel’s I’atent ……
61%
553%
57
_451
4

Gouda Kaarsen
……….
123%
12h-
123%
—3%
EfolLDraad-enKabelfabriek
483%
49 49
+
3%
A.Jurgens’Ver.1?abig.aand
48%
49
493%
.f
8%

,,

,,

,,

pr. aand
55
5771
8

58
+
3
Leerdamn Glasfabrieken
..
21% 22
22%
+
1
Philips’ Gloeilampenfabriek
2883%
293;
294
+
5%
Vereermigde Blikfabrieken,
853%
863%
853%
Vereen.CliemjscheFabrieken
41
41%
41
Compania Mercantil Argent.
1671
8

223%
2371,
+
Cultuur-Mij. d. Vorstenland
160%
162
163318
+
2519
llandelsverg. Amsterdam
503%
504%
5073;
.4-
4%
Etandelsverg. Reiss
&
Co
303%
32 32
+
13%
Int. Crediet- en Handelsvcrg.
Rotterdam
………….
185 185
186
+
1
Linde Teves
&
Stokvis
-.
. –
86
87
861,
+
Redjang Lebong Mijnb.-Mij
200
2043%
205
+
5
Gecons. Roll. Petroleum-Mij
1563%
151
151%
–
4%
Kon. Petroleum.-Mij
……
3325/
8

329%
335
+
2m8
Phoenix Oil
…………..
913%
91
–
–
3%
Amsterdam-Rubber-Mij
….
140 136
,
18
138%
—
1%
Kendeng Lemboe
………
165
160
163%
–
1%
Oost-Java-Rubher-Mij
……
208 207 210
4-2
Deli-Batavia Tabak Mij.
301
310%
314
+
13
Deli.Maatschappij
………
359%
363%-
3683%
+
9
Senembah-Maatschappij
318
3321,
340114
+
21%
1)’
ex. div.

,

696

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Augustus 1924

mige dagen viel zelfs voor aandeelen H. V. A. geen handel
van beteekenis waar te nemen.
Indv.strieele nam dec/en
waren over, het algemeen goed gevraagd en hierdoor iets beter van toon.
De rubriek der
bankaancicelen
heeft haar rust geheel
herkregen; de meeste soorten kwamen bovendien op een
hoger niveau.
De
Amcrikaa.nsche af deeling
was zeer vast, in aansluitingi
aan de aanwijzingen van Wallstreet.

28 Juli 1 Aug. 4 Aug. 91,gOI

Americ. ‘Smelting & Refining 7371
8

74.1

73

–
Anaconda Copper ………
7731
8

77
15
1
1
6
79%,
_I
,

211
16

Studebaker Corp ……….
971f
10018/
16

100
+
21
Un. States Steel Corp.

….
l06
112
112y,
+
6
Atchison Topeka ……….
1117/,
110i1
1

iii
– 71,
6

Ene ………………….
36
36151,
377
1
+
131
Southorn Pacific ……….
l00
–
100
Union Pacific ………….
1487/
8

14811
16

148
–
1
18
[nt. Merc. Marine onig. gew.

10
10
]05/,
6

-t–
11

»

,,

,,

pref.

40
3
9
1
40
+ 14

De
getdinarkt
bleef, als gezegd,
ruim
en prolongatie
door
gaans it 2 pCt. goed verkrijgbaar.

GOEDERENHANDEL

GRANEN.

4 Augustus 1924.

De steniniing op de tarwemarkten in de overzeesche landen
was in de afgeloopen week weder sterk aan wisselvallig-
lieden onderworpen, hetgeen veroorzaakt werd door de be-
richten omtrent den Canadeeschen oogst, welke, ofschoon
zij zeer uiteen liepen, in hoofdzaak de pessimistische be-‘
schouwingen van den laatsten tijd te niet deden. Eigen-J aardig is het te moeten constateeren, dat de lage cijfers,,
welke met betrekking tot den opbrengst in Canada werden,
gelanceerd, zoo goed als geheel uit de Vereenigde Staten
kwamen. In ons vorig overzicht meenden wij reeds te moeten
opmerkeli, dat de taxaties van de Noord-Amerikaansche
experts aangaande den Canadeeschen oogst overdreven waren,
en tot doel hadden den Noord-Amerik/tanschen oogst, welke
per saldo gunstig is uitgevallen, een hoogén prijs te doen
opbrengen. Ontegenzéggelijk zijn de verwachtingen in Canada
Verre beneden de werkelijkheid van verleden jaar, echter
zoo slecht als het onlangs werd voorgesteld, schijnt het toch
niet te zijn. Het Departement van Landbouw te Winnipeg
beweert, dat de gepubliceerde berichten omtrent het veel-
vuldig optreden van ,;roest”schade aan de tarweoogsten sterk
overdreven zijn, meent zelfs het bestaan daarvan te moeten
ontkennen. Er zouden hiervan slechts lichte sporen aan-
wezig zijn, terwijl door het koele weder eenige uitbreiding
geen kans zou hebben. Volgens hetzelf de Departement zouden
de gevallen regens in geenen dccle te laat zijn gekomen en
integendeel de situatie zeer hebben verbeterd. Tengevolge
van de alarmeerende berichten, welke werden verbreid onder-
ging de markt te Winnipeg op 25 en 26 Juli een verhooging
van 10 cent per bushel, voorzeker een buitengewoon groote
stijging. De reactie was daarna weder zeer scherp, waaraan
het departementale bericht, hiervoor genoemd, wel niet
vreemd zal zijn geweest. Op 1 Augustus sloot de markt nog
ca. 5 cent beneden het hoogste punt. De markt te Chicago
gaf onder den invloed van de betere Canadeesche berichten
eveneens van een weifelende houding blijk, waarbij tenslotte
de noteeringen van 2 Augustus op hetzelfde peil staan als
op 26 Juli. De tusschentijdsche flauwere stemmingen waren
mede het gevolg van de gunstige cijfers van den oogst in
de Vereenigde Staten.
‘fTanneer
men de laatst gepubliceerde
particuliere cijfers daarvan beschouwt, blijkt, dat men zeer
waarschijnlijk een totaalopbrengst van 786 millioen bushels
verwacht. De opbrengst van verleden jaar was ruim 785 millioen, zoodat het aanstaande rapport van Washington
per 1 Augustus hoogstwaarschijnlijk een hooger cijfer te
zien zal geven dan op 1 Juli, toen officieel van 740 millioen
gesproken werd.
In Argentinië bewogen zich de termijnmarkten in het
begin der vorige week eveneens in sterk stijgende richting,
onder invloed der Noord-Amerikaansche markten. In de
tweede helft’der week werd ook daar de stemming weifelend,
om echter op liet einde weder vast te sluiten. De huidige
hooge tarweprijzen geven den Argentijnsehen boeren alle
aanleiding, de uitzaai van tarwe voor den aanstaanden
oogst zoo groot mogelijk te doen zijn. Het zaaien geschiedt
onder gunstige omstandigheden. Over de geheele zône, waar
tarwe wordt verbouwd, zijn regens gevallen.
Het binnenhalen der oogsten in de Noordelijke landen
van Europa maakt goeclen voortgang, echter deze oogsten.
blijken over liet algemeen kleiner te zijn dan verleden jaar,

hetgeen dan ook reeds herhaaldelijk werd voorspeld. Vooral
in Italië en Hongarije is de opbrengst beduidend minder,
terwijl Roemenië voor export zoo goed als niets over zal
hebben. In Frankrijk beweert men voldoende voor eigen gebruik te hebben geoogst; waar echter in Noord-Afrika zoo goed als geen.tarwe geoogst is, zijn de Fransche be-
weringen misschien niet geheel juist. De pessimistische
berichten in zake Rusland schijnen geheel bewaarheid te
zullen worden. Vast staat, dat de uitvoeren belangrijk be-
neden die van verleden jaar zullen zijn. De omzetten in
tarwe waren in Nederland in de afgeloopen veek buiten-
gewoon klein, waartoe de weifelende stemming alle aan-
leiding gaf. De sterk opgeloopen prijzen hebben beperking
in zaken te voorschijn geroepen, zoodat alleen het werkelijk
benôodigde wordt gekocht. Een uitzondering vormde de
Engelsche markt. Vooral op de twee eerste dagen der week
waren de afdoeningen aan de ladingenmarkt van zeer grooten
omvang. De nieuwe Noord-Amerikaansche tarwe behoorde
ook reeds tot de soort, welke in Engeland sterk gevraagd
werd. In Nederland kan de nieuwe Hard Winter nog niet
veel kooplust opwekken, echter wel in Duitschland ; speciaal
naar de havens in het Noorden kwamen flinke zaken tot
stand.
Voor het eerst sedert langen tijd zijn de verschepingen
van rogge van Rusland nihil geweest. In navolging van
tarwe was de stemming bij voortduring, vast, en weifelcude
tarwemarkten konden zelfs hierin geen verandering brengen.
De roggemarkt te Chicago stoort zich aan flauwere tarwe-
markten in geen enkele mate. De verhooging aldaar bedraagt
sedert de laatste 10 dagen niet minder dan 12 cent per
bushel. De slechte weerstoestanci. in Europa bleef te Chicago
niet onopgemerkt, echter de vaste stemming zal in hoofd-
zaak wel te wijten zijn aan de abnormaal hooge malsprijzen
in de Vereenigde Staten, welke daar te lande ongetwijfeld
een sterk vermeerderd
,
verbruik van rogge voor veevoeder
veroorzaakt hebben. Een verschil in prijs van 11 cent per
bushel te Chicago zal menigen boer het voederen van rogge wel hebben geleerd. ]liei
–
te lande ijas de vraag voor rogge,
speciaal Russische soorten, zeer bevredigend. Het slechte
weder heeft schijnbaar, vooral in Limburg, veel van den
oogst bedorven, zoodat de goede buitenlandsche soorten in
trek bleven. In Duitschland is de export van rogge van
eigen bodem toegestaan, zoodat de prijs daar te lande
gevoelig gestegen is. Naar ons land kwamen reeds ver-
schillende zaken tot stand. i’latarogge ging eveneens vlot
van de hahd; terwijl Amenikaansche soorten minder goeden
afzet vonden. In Rotterdam bevinden zich nog belangrijke
voorraden rogge in handen der Sowjet; waarschijnlijk
echter zullen deze kwantiteiten noodig zijn ter uitvoering
van met andere landen aangegane contracten. Naar bericht
werd, kocht onlangs de Voedselcommissie in Noorwegen
15.000 tons rogge van Rusland voor Augustus aflading,
welke echtei: in Zuid-Rusland niet meer voorradig heeten –
te zijn.
Voor maïs bleef de stemming aanvankelijk onveranderd, met geen noemenswaardige prijsverhoogingen. In den loop
der vorige week werd uit Amerika gunstiger weder gemeld,
waardoor de vooruitzichten zouden zijn verbeterd. Dien-
tengevolge was de markt te Chicago per December flauwer
gestemd, echter op 2 Augustus was de .prjsverhooging
weder van dien aard, dat de markt ver boven $ 1. per
bushel voor nieuwen oogst steeg, zoodat het artikel mais
een niveau bereikt heeft, als we ‘ in geen jaren hebben
gezien. In Argentinië bleven de prijzen onder Noord-Ame-
rikaanschen ‘invloed eveneens vrij stabiel, om echter aan
het einde der week weder vast te staan op hoogere
Amenikaansche noteeringen.
Intusschen blijven de verschepingen van Argentinië flink
groot, alhoewel het aandeel voor Noord-Amerika grooter
begint te worden, zoodat het gedeelte voor Europa ver-
mindert. De handel in Europa was over het algemeen traag,
waarbij de prijzen zich nog steeds ver onder exportpariteit
bewogen. Vooral voor spoedig gewachte mais steken de maakbare prijzen ongunstig af tegen die voor latere ver-
scheping. In Engeland was de verhouding tusschen de daar
geldende prijzen en die der afladers niet zoo ongunstig.
Het verbruik schijnt daar te lande zeer goed te zijn, te
oordeelen naar de prijzen, welke voor verschillende spoedig
gewachte ladingen werden betaald. Bovendien bestond aan
de ladingenmarkt op sommige dagen goede kooplust voor
winterverscheping, tot prijzen, welke op het Continent niet
te maken zijn. In ]3elgië is het maistekort, hetwelk in de
vorige week heerschte, en waardoor verschillende in Rotterdam
aangekomen partijen naar Antwerpen hun weg vonden,
aangevuld, doordat twee volle booten met mais aankwamen,
zoodat op het moment de prijzen aldaar zich weder beneden
die van onze markt bewegen. In Nederland worden geregeld

6 Augustus 1924

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

697

Noteeringen.

Chicago

Buenos Ayres

Data

Tarwe
1
Maïs
1
Haver
1
l’arwe
1
Mars
1
Lijnzaad

Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.

Soorten

1

4 Aug.
1
28Juli

t

6 Aug.
1924

1924

1923

Sept.
Sept. Sept.
Sept.
Sept.
Sept.

2Aug.’24 1323f
114%
49%
16,10
10,15
24,30
28Juli
1
24 1353.(
106

.
4911
8

15,70
9,80
23,70
2Aug.’23

97%
77
35v,,
10,501) 8,25
21,10
1
)
2Aug.’22 105%
61%
33
12,25
1
)
7,85
20,35
1
)
2Aug.’21 125%
5911,
38i1
19.-
1
)
9,30 24,30
1
)
20Juli’14

82 56
8
/
8

36%
9,40
5,38 13,70

1)
Per Augustus.

Tarwe*
1
15,-
15,25
11,80
Rogge (No. 2 Western)

1
11,75 11,50
8,20
Maïs (La

Plate)

………..
2
203,-
195,-
180,-
Oerst (48 ib. malting)

.
2
260,-
250,-
172,-‘
Haver (381b. white
clipp.)1
11,50
5
)
11,25
5

9,-
Lijnkoeken (Noord-Amen-
kavan La Plata-zaad)
1
13,65 13,50
10,70
Lijnzaad (La Plata)

……
458,- 442,- 405,-
1)
per 100 KG.

2)
per 2000 KG.

3)
per
1960 KG.
No. 2 Hard/Red Winter Wheat.
4)
Donaugerst.
5)
Canada No. 3.

AANVOEREN in tona van 1000 KG.

Rotterdam
.
Amsterdam
Totaal
Artikelen
7JuliJ2Aug. Sedert
Overeenk.
27JuiiJ2Aug.
Sedert
Overeenk.
1924
1 Jan. 1924
tijdvak 1923
1924
1Jan. 1924
tijdvak 1923
1924
1923

Tarwe
.. .. … ..
.

. .

…
27.993
567.142
443.926
. –
15.305
31.086
582.447 475.012
9411
290.714 279.463
–
3.775
485
294.489
279.948
864
12.785 9.937
– – –
fl2.785
9.937

Rogge

……………………

10.574
418.468
343.552
765
67.521
50.977.
.

485.989
394.529

Boekweit

…………………

Gerst.
_
………
5.408
196.489
121.612
–
28.606
7.062
225.095 128.674
4.665
110.401
49.534
–
305 533
110.706
50.067

Maïs

…………………….

Lijnzaad
.. …
.
5.378
144.177
84.864
400
45.357 48.156
189.534 133.020

Haver

..

………………

Lijnkoek
.-. .- ………… .-
2.512
125.678
130664
. –
700
–
126.378
130.664
Tarwemeel ………………
5.607
142.684 50.518
720
16.445
3.864 159.129
54.382
Andere meeloorten
. .
..
165
3.953
1.344
–
–
–
3.953 1.344

tweedehandsche zaken gedaan in latere termijnen, beneden
eerstehandsch prijzen, terwijl aangekomen partijen sléchts
schoorvoetend worden opgenomen. Voor Donaumais onder
–
ging de markt hier te lande een aanmerkelijke verbetering.
Orders uit Roemenië tQt terugkoop van indertijd aangegane
Juli contracten veroorzaakten een sterke stijging, waarvan
houders van loco partijen konden profiteeren. De voorraden
van maalmais zijn dan ook zeer geslonken, terwijl de vraag sterk toenam. Van aanbod dit Roemenië van nieuwen oogst
mais wordt nog steeds niets ,yernomen.
Wat La Plata betreft, de totale export in dit jaar sedert
1 Mei bedraagt reeds het aanzienlijke cijfer van 8 millioen
quarter tegen verleden jaar om dezen tijd 5 millioen.
Indien Argentinië met verschepen zoo voortgaat, dan zullen
de voorraden daar te lande spoedig niet meer abnormaal
groot genoemd kunnen worden. Uit oorzaak hiervan ontstaat
de groote premie, welke voor latere veischepingen wordt
betaald, daar men aanneemt, dat in het begin van den
as. winter de verschepiugen niet onaanzienlijk zullen afnemen, vooral indien Noord-Amerika de import uit
Argentinië zou uitbreiden, waarop wel veel kans bestaat,
gezien het hooge prijsniveau van mais in de Vereenigde
Staten.
Gerst gaat steeds voort in waarde te stijgen. Uit Rusland
wordt niets meer geofireerd, terwijl in de afgeloopen week
ook niets werd verscheept. Er kan dan ook, vat dit artikel
betreft, van een ongezienen toestand worden gesproken.
Naar Engeland, doch ook naar België worden de hoogste
prijzen voor gerst gemaakt. Bij gebrek aan brouwgerst
uit Californië worden in die landen de Indische en Rus.
sische soorten, ongetwijfeld voor brouwerij-doeleinden ge-
bruikt. Uit Duitschiand is de export van i)uitsche gerst
toegestaan, hetgeen den boeren daar te lande in verband
met de hoogeprijzen bijzonder welkom is. Naar ons land
en België kwamen reeds verscheidene afdoeningen in Noord-
Duitsche gerst’ tot stand. Amerikaansche malting rendeerde
dezer dagen eveneens weder, zoodat eenige zaken hierin
werden afgesloten. Het aanbod is echter uiterst gering;
de voorraden in de Vereenigde Staten schijnen buiten-
gewoon klein te. zijn.
Haver was eveneens zeer vast, doch de omzetten waren
niet zoo groot. Canadeesche- en Platasoorten vonden vrij
geregeld hun weg in Nederland, België en Zwitserland.
In Engeland was de handel tengevolge van de prijs-
verhooging sleepend.

SUIKER.
])e verschillende suikermarkten waren ‘gedurende de afge-
loopen week zeer kalm gestemd en toonen zoowel voor de
noteerigen op termijn alsook voor disponibele suiker weinig
verandering. Voor zoover kooplust bestaat, bepaalt die zich
tot spoedig leverbare suiker.
In A m e r i k a liep de noteering voor Spot Centrifugals
van 5.15 terug tot 5.02 en op de termijnmarkt van 3.40

tot 3.30 yoor September levering terwijl latere termijnen
nauwelijks wijziging toonen. Voor Cubasuiker prompte af-
scheep wordt 31,$ c. c.& f. gevraagd, er zijn koopers tot 3% $c.
De consumtie in de V.S. gedurende de eerste 6 maanden
van dit jaar wordt door Willet en Gray op 2.684.972 tons
becijferd tegen 2.593.691 en 2.671.953 in de twee vooraf-gaande jaren.
De laatste C u b a-statistiek is als volgt:

1924

1923.

1922
Tons

Tans

Tons
‘
Weekontvangsten 26 Juli ’24 35.284 10.883 68.195
,Tot, sedert 1Dec.’2326 Juli’24 3.451.105 3.265.697 3.487.104
Werkende fabrieken .2 1 13
Weekexport 26 Juli ’24

68.419

27.599

85.800
Tot. sedert 1Jan. ’24_26 Juli’24 2.845.465 2.742.910 2.848.441
Tota1e voorraad op 26 Juli ’24 605.640, 523.687, 650.164
De weersgesteldheid in Europa blijft gunstig voor de te
,velde staande beetwortelen.

–
De zichtbare voorraden bedroegen volgens Czarnikow:

1924.

1923

1922
Tons

Tons

Tons
Duitschland 1 Juni ’24 ……581.000 651.000 306.000
Tsjechoslowakije 1 Juli ’24

113.000 107.000

83.000
Frankrijk 1 Juli ’24 …….78.000

109.000

61.000
Nederland 1 Juli ’24 ……..67.000

79.000

90.000
België 1 Juni ’24 …………46.000

45.000

41.000
Gr.-Brittauië en Ierl. 1Juli ’24 322.000 405.000 368.000

Totaal (Europa)

1.207.000 1.396.000 949.000
Atlant. havens V.S. 30 Juli’24 188.000 124.000 233.000
Cuba26 Juli ’24 ….. . …….

605.000

524.000

650.000

Totaal .. 2.000.000 2.044.000 1.832.000

In Engeland verlaagden raffinadeurs hunne prijzen
met 6 d. per Cwt. In het Lagerhuis gaf de Regeering dezer
dagen het voornemen te kennen een accijhs van sh. 9,9 per
Cwt. te heffen van Home Grown Sugar en tegelijkertijd
een subsidie aan de industrie toe te staan van 1916.
Aangezien de inkomende rechten op buitenlandschè suiker
1118 bedragen, zou de eigen bietsuiker bevoorrecht worden
met 21/5 per Cwt. nl. 1916 subsidie plus 1111 verschil
tussehen accijns en inkomencle rechten.
Op J a v a was de markt vast. Doordat de campagne dit
jaar zeer laat was, hadden ‘tot dusver de exporteurs alle
afgeleverde suiker noodig voor vroeger afgesloten con-
tracten zoodat een druk op de markt door toenemende
aanvoeren nog, niet voelbaar was. Buitendien was gedurende
de laatste weken Rusland aan de markt voor spoedig af
te schepen suiker, hetgeen een verderen steun aan de
markt gaf. De Producenten Trust verkocht verdere partijen
,op restant condities tot 13% en 1 13% voor Superieur en
12 voor No. 16 en hooger en is nu op grond van de
laatste oogstramingen uitverkocht. Voor disponibele witte
suikei werd f 1481
8
en voor Augustus levering 1 14,-
betaald.

698

ECONOMISCHSTATISTISÇHE BERICHTEN

6
Augustus
1924

Elet rendément van 147 fabrieken was 8
0
/0
meer dan
op hetzelfde tijdstip verleden jaar.
Ook op de markt in Nederland gaat weinig om. Juli
levering bewoog zich tussehen f 26,- en 25 , Augustus
tusschen f 25,- 1 24X en December tusschen 1 Z1>6 en 21,-. De omzet bedroeg circa 400 tons.

NOTEERINGEN.

Londen
__
Yew Ydrk
White Java’s
Cuba’s
Amster-
96
o
ct.
Data
dam per
Tates
f.o.b. per
96 pCt. c.i.f.
Centri-
Aug.
Cubes
No. 1
fugals
Juli/Aug. Juli/Aug.

Sh.

.
Sh.

$
ets.
1 Aug.’24 f2412/

431-

201…

1719

5,02

25 Juli ’24 ,,24
12
/

431_

201-

17171

5,15
1 Aug.’23 ,,2451

6019

211_

241-

6,03
1Aug.’22 ,,2671

5819

2016

19/3

5,36

4 Juli ‘1411’
f82

18/…

–

–

3,26
”

KATOEN..

Noteering voor Loco-Katoen.
(Middling Uplands.)

1

1
Aug.
25Juli
1

18Juli
1

i
Aug.
1

i
Aug.
1924
1

1924
1

1924
1923
1

1922

New York voor
Middling … 30,95 c 35,25e 32,40e. 23,65 c 22,20e
New Orleans
voor Middling 28,60e 30,- e 29,50 e 22,75e 22,25 c
Liverpool voor
Fy Middl. .. 18,18 d 18,29 d 17,38
d*
13,40
d* 13,44 d

* voor ouden Standaard.

Ontvangsten in- en uitvoeren van Aanerikaansehe havens.
(In duizendtallen balen).

1
Aug.’23 Overeenkomstige periode
tot —“-
26Juli’24

1922-23

1921-’22

Ontvangsten Gulf-Havens.
I
6.889

1
5.841
6.291
‘,

Atlant.Havens
lJitvoernaarGr.Brittannië
1.685
1.291
1.766
‘t Vasteland.
1
,,

,,
3.488
2.836
Japan
582
662

–

Voorradèn.
(In duizendtallen
balen).

•

.
.
Overeenkomstig tijdstip
25Juli’24
1923
1922

”

Binnenland
***
Amerik. havens ……….

***
***
*5*
NewYork

…………….
*5* ***
New. Orleans

…………..
Liverpool
.
_. _. ……….
………
153 152
458

RUBBER.
De stemming op de rubbermarkt bleef vast gedurende de
afgeloopen week. De prijzen konden ziek in den loop der
week belangrijk verbeteren.
De slotnoteerigen luiden als volgt:

einde afgeloopen week:

Prima Crêpe

Aug.

67

ct. ………….. 6Z et.
Sept./Oct.

68

,……………. 64
Nov./Dee.

68

,………………65
Smoked Sheets Aug.

65% ,……………. 61
Sept./Oct. 66

,…………… 624
Nov./Dec. 67

,………….. 64

5 Augustus 1924.
_

COPRA.
De markt fiuctueerde deze week zeer sterk en er ging
zeer veel om. Het slot is vast tot de volgende prijzen:

Nederl.Ind. f.m.s. Juni

afiading

fi. 3471
8

Juli

,,

. ,, 34
Augustus

,, 345

32

September

,,

,, 34
4 Aug. 1924.

KOFFIE.
(Mededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon, Kolff & Witkanip, Leonard Jacobson & Zonen en G. Bijdendijk.)
Noteeringen en voorraden.

Rio

1

Santos
Data

Wisselkoers
r,
Voorraad
1 No.?
Voorraad
1

2 Aug. 1924

316.000 31.025683.000

1)

50/8

26 Juli 1924

289.000 32.710 841.000

.2)

511/

19 ,,

1924

307.000 35.075

943.000

2)

5181

2 Aug. 1923

841.000 18.525 1.262.000 18.600

529154

Ontvangsten.

Rio

Santos
Data

Afgeloopen

Sedert Afgeloopen

Sedert
week

1Juli

week

1Juli

2 Aug. 1924…. 119.000

435.000

3)

8)

2 Aug. 1923….

78.000

360.000 176000

781.000
1)
38.500 tot 40.000 niet officieel.
2)
Niet genoteerd.
3)
Gesloten.

STEENKOLEN.
Het kenmerk van de achter ons liggende berichtsperiode is een teruggang van prijzen over de geheele linie. Zoowel
–
in Engeland als in Westfalen zijn de prijzen vrij gevoelig
gedaald en koopers hebben het min of meer in de hand
verdere prijsreducties te bedingen voor zoover zij zich ven-
schen te binden, voor een zeker quantum voor geregelde
afname. De prijzen zijn als volgt:

Northumberland Ongezeefde ..
f
12,75
Durham Ongezeefde ………….13,50
Cardiff Ongezeefde…………., 16,50
Schotsche Gezeef de ……….,, 11,50
Yorkshire Gewasschen Doubles ,, 14,50
Westfaalsche Vetförder ……,, 15,-
•
Vetstukken …… .. 17,50
Smeenootjes ….,, 17,-
.Gasvlamförder . . ,, 15,50
Gietcokes ……..- 22,-
alles per ton van 1000 K.G., franco station Rotterdaml
Ainste rdam.
Markt onregelmatig.

5 Augustus 1924.

The Anglo=South
.
American Bank,
Lld.

Statutair Kapitaal
£
10.000.000

.
.

Geplaatst Kapitaal £ 8.734.660

Reservefonds . £ 4.000.000

Volgestort Kapitaal
£
4.367.330
Argentinië – Chili – Peru –

Mexico – Barcelona –

Bilbao – Madrid – Vigo – Sevilla –

Valencia.

Bank- en Wisselzaken,

Handelscredieten.
Incasseeren van documentaire

wissels.

Aan- en verkôop van Effecten.

lloodkantoor: Old Broad Street, London E.C.

The Anglo-South American Bank Ltd. is occ vertegenwoordigd in de Vereenigde Staten door de Aug10 South
American Trust Conipany, New York (erkend volgens de wetten van den staat New York), in Frankrijk door de
Banque Anglo.Sud Arnricaine,
SocieteAnonyme,
Parijs, en in Brazilië en Uruguay en in geheel Centraal Amerika door
haar zuster.instellingen: The British Bank of Soutli America Ltd. – The Commercial Bank of Spanish America Ltd.