Jrg. 6, editie 312

21
DECEMBER1921.

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

–

Economisch Statistische

Berïcht
‘
en

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL NIJVERHEID, FINANCIEN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

6E JAARGANG

WOENSDAG 21 DECEMBER
1921

No 312

INHOUD

BIz.

STAATSL.EENINCEN IN AMERIKA door
Prof. Mr.
G.
W. J.

Br
‘uins ……………………………………
1101
Omvang en Beteekenis van de Metaalindustrie voor ons
land door
J.
Muyslccn ……………………..
1104
De Dollar en het
.
Gôud door
Prof. Mr.
Ant. van Gijn
(met
naschrift door
Prof.
Mr. G.
W. J.
Bruins) ……….
1107
De Financieele Toestand van Indië door
J. E.
Stokvis
1109
Londensche Correspondentie
……………………
1112

AANTEEKENING:
De koers van den gulden ……………………1113
MAANDCIJFERS:
Handelsbeweging over de maand October 1921 …. 1114
STATÏTIEKEN
EN OVERZICHTEN
…………….
1115-1123
Geidkoersen.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhandel.
Bankstaten.

1

Verkeerswezen.

INSTITUUT
VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.
Assistent-Redacteur voor het weekblad: D.
J.
Wansink;

Sécretariaat: Pieter de Hooghweg 1253, Rotterdam.
Aan geteelcende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.
Telef.. Nr. 3000. Tele gr.adres: Economisch Instituut.

BERICHT.

Met het oog op de Feestdagen zal liet volgend

numimer Doridendag 29 December verschijnen.

19 DECEMBER 1921.

i)c gcidmarkt was de afgeloopen week iets minder

goed van middcldn voorzien. Particulier disconto aan-

vrinkelijk tot 41% en
4i/8
pOt. afgedaan, was later

meestal slechts moeilijk voor 4% pOt. onder te bren-

gen. De prolongatierente noteerde 4 pOt. en enkele

dagen nog iets hooger, 41% en
41%
pOt.
S

*
*

Dinsdag 20 December as. zullen 125 millioen drie-

en zes-maands schatk’istprumessen ter inschrijving

worden aangehoden.
*

*
S

De wisselmarkt was deze berichtsweek zeer bewo-

gen. De vaste stemming van de. vorige week en den

eersten dag dezer week moest plaats maken voor een

belangrijk flauwere -tendens. Allerlei politieke beriQh-

ten hadden daarbij invloed, maar iweiden dikwijls ver-

sdhillend uitgelegd en golden voor den een als hausse

en voor den andoen als haisse
motief.
Daardoor out-

stond een onzekerheid, die de zaken niet bevorderde

en de koersn op eenzeifden dag herhaaldelijk deed

tijgen en dalen. Voor dollars licerschte bovendien
nog een bijzonder flauwe stemming op bericht, dat

de Tegeering voornemens is een icening van 40 mii-

lioen dollars in Amerika af te sluiten ten behoeve van

Nedeil:-Initië. ‘…
:
. ……. –

LONDEN, 17 DECEMBER 1021.

Gedurende de afgeIooen eek is geen vecau’d.ering
gekomen in de heerschende ruimte op de geidmarkt.

Hernieuwing van claiggeld bleef op 31%-31% pOt.

plaats vinden, terwijl nieuw geld geimalckelijk ver-

krijgbaar was tegen 21% pOt. Ook 7-daags gold bicief

op hetzelfde peil als de vorige week, t.w. 31%-31% pOt.

De disconto’s waren onder deze omstandigheden

wederom lager:

2-maands bankaccepten 31% —% pOt.

3

,,

,,

,,

3/6-1% ,,

–

4-

37io-16 pOt.

6- ,,

,,

,,

31%—% pOt.

3-

prima hanidelswisseis 41%-5 pOt.

6

,,

,,

,,

534 pOt.

STAATSLEENINGEN IN AMERIKA.

Bij Koninklijke Boodschap van 15 dezer is aan dc
Staten Genevaal een wetsontwerp voorgelegd om ten
laste van Ned-Indië in cle Vereeniigde Stoten een lee-
ninig aan te gaan tot een bocivag van ten hoogste 100 niiilioen dollar. Blijkens ide toelichting zijn de onder-
handeling-en over een eerste tranche van $ 40 nul-
lioen reeds in gevorderden staat van voorbereiding, en
is het -de hodoelinig dit bedrag reeds daidelijk op te
nemen. De Regeering vraagt een zou spoedig mogelijke
beslissing en wanneer dit artikel verschijnt zal het

afcl.eelingsondeïzoek in de Tweede Kamer recids heb-
ben plaats gevonden. –

De mogelijkheid bestaat, dat het hienbij niet blijft.
In de -toelichting komen, nadat enkele woorden aan
den omvang -der huidige vlottenide scihuld zijn gewijd:,
ide volgende woorden voor: ,,Onder deze omstandig-
lieden zijn de ondergeteekeirdein met cle door hen ge-
,,raadpleegde deskundigen van oordeel, dat het bezwaar
,,lijk zal zijn, de behoeften van M o e d er 1 au d en Ko-
,,lonie, welke thans reeds tot groote hoogte
zijn
geste-

,,gen, op iden -duui- uitsluitend op cle Nedeirlandsohc ,,en Inciisohe markten to -dekken.” Aandacht verdient
in dit verband een Reuter-bericht uit New York van
17 -dezer, meldende dat New Yoeksclue ibanikiors een
voorlooipi-ge leening van $ 25 iniill.ioen aan Nciderland
in overweging hcibben, welke door
een
tweede lee-
ning van geuijken omvang kan worden gevolgd. Het
kan zijn; dat hier .miisiverstand in liet spel is en dat
dit -berioht betrekking heeft op de mndiisohe leerii.ngs-plannen.
1)
Is dit niet het geval – en de afwijkende be-
dragen in het telegram doen dit vermoeden — dan
zouden du ôok de onderhanclelinigen over een Neder-
lanidselie leeaiing in de Vereeniigde Staten reeds in
een gevo-iclierid stadium ver!koéiren. Er ijs dus alle reden
de wensclielijkheid van een dergelijke leening niet

‘) Inderdaad blijkt uit de m&lecleeing van Minister cle
Geer op
20
dezer in ide Tweede Kamer gedaan, dat de regee-
ring voornemens is, na het Kerstreces een voorstel to-t het
aangaan van een gewone b
Tirlen
l
an
d
sc
li
e
vrije Icealag
in te dienen. :
.

1102

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 December 1921

alleen voor Indië ‘doch ook voor ons land onder de
oogen te zien.

In de eerste plaats 1 n d i ë.

Indië ‘zal’ aan het eind van dit jaar naar de bereke-
ning van den Ministeir een oingedekte schuld hebben
van rond
f
500 mUJioen. Als bekend, is dit bedrag
deels opgenomen in Nederland, deels in Indië. Bij
Nederland staat Indië, volgens de jongste mededee-
lin,g van den Minister van Financiën voor bijna
f
320
niiill’ioen rin het ‘krijt. Ïn Indië ‘zijn belangrijke becira-
gen – het jongste jaarverslag der Javasche Bank
spreekt van
f
146.5 millioen – opgenomen in den
vorm van 4 pOt. émnjaige Indisc’hê schatkist’biljetten.
Door de uitgifte dezer schatkistbiljetten, is gelukki-
gerwijs het bedrag van de door de Regeering bij de
j.avasche Bank opgenomen voorschotten, eind 1920
niet minder dan
f
145 millioen beloopende, belangrijk
afgenomen. Niettemin bedroeg het ‘bij het eind vali
het boekjaar 1920—’21 nog
f
57 ‘millioen en volgens
den laatst ontvangen weelcstaat op 12 November j.1.

f
42 iiaillioen.

Bij de Neder;landsohJn’d,ische Iccuingswet van 1921
is aan de Regeering bevoegdheid gege’vlen schuidbe-
wijzen te gelde te maken tot een totaal bedrag van

f
250 miljoen. De eerste serie cd
f
75 niiilio’en, uit-
gegeven tegen 7 pOt., weed gemakkelijk geplaatst, een
tweede ad
f
100 •nzillioen, tegen 64 pOt., koers 99
pOt., kon slechts rtoteenbedrag van
f
56 mjillioen aan
den man woi’den gebracht. Het uitigaven van deze
tweede serie tegen een lageren Tentevoet, is door velen

niet rverstandi,g geacht. De Regeering zegt hiervan thans in de toelichting, dat ook tegen 7 pOt. de lee-
ning ‘hoogsbwiaarsahijnlijk niet vo’lteken,d zou zijn.
Het is de vraag, of deze uitspraak, die overigens a
fortiori het uitgeven van de tweede serie tegen 6 püt. veroordeelt, juist is. Wat hiervan evenwel zij,
dat binnen .afzienbaren tijd een ‘belangrijk deel ‘van de
500 miljoen vlotten’de schuld van Indië hier te lande
op redelijke voorwaarden zou ‘kunnen worden gecon-
so]ideerd, moet voor het oogen’blik uitgesloten worden
geacht. Reeds bestaat in. liet ‘algemeen een oververza-
diging met staatsfonds, terwijl bovendien, wat in het
bijzonder Indië ‘betreft, al wordt de uiteindelijke
sol’id’itei’t ‘van het land niet gewantrouwd, toch de
ingetreden malaise in
vrijwel
alle cultures en dc moei-
lijke finacieele vraagstukken, waarvoor de Indische
Regeering zich ziet gesteld, hun invloed doen gelden.
Indië zelf is thans ‘zeker niet in staat een bedrag
van beteekenis op te nemen. Van de gedurende den
oorlog uitgegeven Indische leeningen, tot een totaal
bedrag van
f
372,5 ‘mIljoen, is een bescheiden deel
in Indië geplaatst. Van de belangrijkste dezer leenin-
gen, die van 1919 ad
f
180 ‘millioen, is zulks
f
51,5
miljoen geweest. Dit ‘was echter in het tijdperk van
vellen voorspoed en ‘was ‘zelfs toen niet mogelijk zon-
der krac’htigen steun van. ‘de Javasche Bank. Op
‘1 April 1920 bedroegen bij dit lichaam de voorschot-ten op Staatsleeningen niet minder d’an
‘f
82 milli’oen,
aan het einde van het boekjaar, ‘op 31 Maart 1921, nog
f55 niillioen.
Te verwonderen is dit niet. De wezenlijke Indische
kapitaalvorming is gering. Indië behoort, en mi bui-
ten twijfel nog langen tijd blijven behooren, tot die
landen, wier economische ontwikkeling volstrekt af-
haukelijk is van den invoer van vreemd kapitaal. Dit
geldt niet alleen ‘voor de ‘ontwikkeling van het parti-
culiere bedrijf, maar evenzeer voor de kapit’aalsuit-
gaven, die de Regeer.ing op zieih neemt.
De Indisch gemeenschap moet dus toch in het bui-
tenland leenen. Voor haar is in zooverre Nederland
eveneens buitenland gelijk de Vereenigde Staten. Is
het plaatsen van een leeniug in Nederland aan bezwa-
ren onderhevig, dan hangt het in de eerste ‘plaats af
van de gebeden voorwaarden, bf en in hoeverre men
verstandig doet, een aanbod van elders te aanvaarden.
Het groote bezwaar, verbonden aan een leening
elders dan in Nederland of in Indië zelf, is, dat koers_

iisico vrijwel onvermijdelijk is. Vooral in ‘de Vereenig-
de Staten is een leening anders dan in dollarvalata
uitgesloten. Dit ‘bezwaar wordt te grooter, waar, deze
leening – en hetzelfde ‘zou gelden van eens even-tueele Nederlandsche ‘leening in de Ver. Staten –
niet strekt tot financiering van speciale regeerings-

aankoopen aldaar, doch tot consolideering van hier en
in Indië uitstaande vlottende ‘schuld. Het gevolg is
dus, dat bij de uitgifte de Regeerin,g plotseling een
zeer groot dollarbedrag in handen krijgt, dat naar
Indië of Holland moet worden overgemaakt. De abnor-

male steun, die hierdoor tijdelijk aan ‘de internationale
positie van den Neder’landschen gulden wordt gegeven,

zal, naast ‘andere ‘ongew’enschte gevolgen, onvermijde-
lijk de koers van overmaking bijzonder ongunstig doen
zijn, terwijl om
‘ gekeerd, blijven de wisselkoersen voors-
hands hunne tegenwoordd,ge gevoeligheid behouden,
de betalingen van rente en aflossing een omgekeerden,

voor de schatkist evenzeer ongunstigen invloed zullen
uitoefenen.

De koers van den dollar, ‘die nog enkele maanden ge-
leden boven 3,— stond, is thans beneden 2,75 ge-
daald. De Regeering rekent met de mogelijkheid de
leening te plaatsen tegen ongeveer 94 pOt., op een
rentevoet ‘waar het de eerste $ 40 milhioen betreft, van
634 pOt. Voorwaarden dus, ‘die in het algemeen geno-
men rijkelijk zwaar zijn. Zelfs in het gunstige geval,
dat de Regeering het geheele ‘bedrag ongeveer op de
huidige koersen weet over te maken, zal alleen bij een
betrekkelijk spoedig herstel van de goudwaarde van den Nederlandschen gulden de transactie financieel
eimede
door
kunnen. Blijft de dollarkoers op het ‘hui-
dige peil of mocht ‘zij weder hooger worden, ‘dan is
aanzienlijk ‘verlies onvermijdelijk.

De toekomstige ontwikkeling van den dollarkoers is dus de allesbeheerschende factor. Naar het schijnt
is er voor – eeu’ig optimisme ‘dien’aan’gaande slechts in
zoover reden, ‘dat vermoedelijk voorshands ‘van de zijde
van den dollar geen gevaren dreigen. i)e lawade kansen schuilen thans in hoofdzaak ‘bij den gulden en volstrekt
noodzakelijk is het ‘zich van den omvang van liet van
deze zijde dreigend gevaar ‘volledig rekenschap te
geven. Bij het verband tusschen de Indische en Ne-
derlandsche valuta zijn ‘hierbij zoowel de verhoudingen
in Indië als die in Nederland van heteekenis. Straks
wordt op ‘dit punt nog nader ingegaan. Dit staat
evenwel vast, dat ook en in de eerste plaats Indië
zelf, zoo spoedïg het vaste ‘d’ollarverplichtingen van
grooten omvang op zich neemt, in dubbele mate
verplicht zal ‘zijn tot een uiterst voorzichtige finan.
cieele politiek, die bij den onvermijdelijk te ver-
wachten ‘achteruitgang in de dandsinkonisten even

onvermijdelijk tot drastische inperk’ing van uitgaven
zal moeten leiden. Na de beschouwingen door Mr. Ger-
ritzen in vorige nummers van dit weekblad aan dit
vraagstuk gewijd, is het niet noodig hierop nader in
te gaan. De Regeerin,g ‘zal in dit opzicht grooter
kracht aan ‘den ‘dag ‘moeten leggen, wil zij bereiken,
dat derden het ‘vertrouwen, dat izij zelf blijkens de
toelichting in haar toekomstige financieele politiek
stelt, zullen deelen.

Het financieel vermogen van landen ‘als Indië
staat en valt met de resultaten van enkele groote
cuitures. Het ‘vreemde kapitaal, dat in den vorm van
iiarticuliere deelneming aan deze cultures naar Inrtië
vloeit, neemt het risico geheel op eigen schouders.
In goede jaren, wanneer Indië het lijden kan, krijgt
het een goede winst; in slechte jaren legt het Indië
geen lasten op, doch past desnoods ‘het verlies bij.

Vaste lasten daarentegen drukken steeds met hetzelf-de ‘bedragen dus in slechte jaren dubbel zwaar. Van-
daar, dat de Indische Regeering er zich voortdurend
rekenschap van behoort te geven, dat ‘ook het doen van
uitgaven op den huitengewonen ‘dienst door ‘haar ‘met
een ander oog ‘moet ‘worden bezien, dan het geval kan
zijn in landen, die hun kapitaal’behoefte binnen eigen
grenzen kunnen dekken. Nu
–
het zelfs noodig is zoo

II
21 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1103
1

omwangrijke verplichtingen in vreemde valuta aan
te gaan, is het •chuibbei noodzakelijk, dat de R.egeering,
de kapitaasuitgaven in Indië zooveel mogelijk te..
perkt tot de aoodanige, dia een direct materieel ren-

dement opleveren.
Overigens wordt niet ontkend, ‘dat, ‘w’anneer inder-daad een leening ‘in vreem]e valuta onvermijdelijk ‘is,.
het voorstel, gelijk het daar ligt, uit politiek oogpunt
oenig voordeel kan ‘helyben. Onder de huidige verhou-
dingen in het Oosten “toch ás het in hot algemeen
juist gezien, de deelneming van Am.erik’aansch ka-
pitaal aan Indië ‘te ‘hevorderen. Weliswaar is liet
zeer de vraag, of hier ‘de vorm van een l’eeni’ng
aan het Indische Gouvernement de un-eest ‘gewon’scshte
vorm is cii in ieder geval zal het aaak zijn de’Len, vorm

van deelneming ‘hi’nnen enge
– :gr erinen ‘te doen Fblij.ven..
Leidt dit er evenwel toe, dat Amerika ‘zich ook in
particuliere ‘ondeiutemingen in ons Indië gaat interes-

seeren, clan des to heler.
‘Met dat al Iblijft het ‘in ,hooge mate te betreuren, dat
de finanoieele positie van Indië van dien aard is, dat
een dergelijke stap in overweging ‘moet worden geno-
men. Willen de Staten-Generaal zich tot aa’nneming van
het ‘voorstel verantwoord’ kunnen achten, dan zal moe-
ten vaststa’an, .dat tot een belangrijke inperking van
hot Indisch bi.dget aal worden overgegaan. Een ‘alge-
aneene toezegging in deze richting van de Regeerin
is hiervoor niet voldoende, te minder, waar nergens
uit do Memorie van TocUchting blijkt, dat de Regee-
riizg in dit ‘opzicht de draag’wijdte van haar voorstel

beseft.

Thans Nederland. –

De positie van de Nederlandscho sdh.atki-st is nau-
welijks minder gefundeerd dan die van Indië. Met
inbegrip van de 320 xnillioen vooi’schotten aan de
kolon’iën hoeft toch de Staat op het oogenblik een
totaal bedrag aan viott-ende schuld uitstaan van bijna 770 millioen. Ruim 100 ‘millioen ‘hiervan is verleend
door de Nederlandsche Bank, de rest is-.opgenemn
op de gel&mark-t. Sedert verleden jaar is het aan de
geidmarkt onttrokken bedrag met bijna
f
350 ‘miflioen
toegenomen.
Wanneer men weet, dat voor den oorlog de geheele

markt wellicht op
f
400 ‘millioen moest worden ge-
schat en dat reeds een bedrag aan scha’tk’istpapier van

f
50 rniil’ioen voor de markt feitelijk fe ‘viwaar werd
geacht, ‘dan zijn de huidige cijfers dermate abnor’ma’al
en wijzen zij op een zoo outviaglijke uitbreiding van
liet aanbod ter geld.mark-t, als zonder ‘het optreden van
zeer îbij.zondere factoren zelfs onder de huidige om-
standigheden niet mogelijk zou zijn geweest.
De oorzaak van deze iabnormale uitzetting van de
geld’m.arkt is niet ver te zoeken. ‘Voor ‘het eerst in cle
wereidgeschiedentis staan ‘wij voor het ‘verschijnsel, dat
een .inflaLieproces vaii reusachtigen omvang ‘zich vol-
trekt in een sterk geïnd’ustrialiseerd land met ‘een zeer
ontwikkelde expor’tindustrie. Het viaagstuk ‘van de
ka’pitaalexport heeft hiermede een geheel nieuw en’
ongekend aspect gekregen. Zoolang het economisch
organisme ‘van een dergelijk land in hoocfdnaak intact
en in ‘gang ‘hlijft, komt inflatie in ‘wezen neer op een
on’tzaglijke gedwongen verplaatsing van inkomen.
Onteigend ‘wonden allen, die van een vast rente-inko-
men moeten leven, verder de etaatsam’htenaren en alle
anderen, wier in,kornensstijging hij de gemiddelde
prijsstijging achter,blijft; de winst ‘komt in de eerste
plaats aan hen, wier inkomen dir:ect bepaald wordt
door de resultaten van het bedrijfsleven, in het bij-
zonder van de ex.portindustrie. Kon in den Fr’a’nschen
tij’d en in het ‘huidige Rusland de kapitaalex-port
slechts den vorm aannemen van een: uitvoer van edel-
gesteenten en andere ‘waardevolle zaken van klein
vohi’m’e, ‘de in.fleerende moderne in’d’ustriestaait stelt
door de genoemde ‘inlko’mens’ver’plaatsing – de win’nnde
– groepin in staat een ‘belangrijk deel van de waarde
van het geëx’porteerde goed in den vorm ‘van saldi in
den vreede to laten, waarnüst de graag-te, waar-

mede de vreemde speculant het papiergeld van het
infieerend land op-nam, -aan den kapita-alexport een
tweeden uitweg verzekerde. De aldus gevormde tegoe-
den hoopten zich op in enkele landen, waaron,der naast
New York en, naar men zegt, Londen, Nederland een
belangrijke plaats-inneemt. Wanneer de ,,Ti’mes” dezer
dagen in een hoofdartikel schrijft: ,,In Holland alone
Genmag capitalists are said to eenimand half the
available credits in the money market”, dan is dit
vermoedelijk geen overdreven voorstelling. Schattin-
gen van een half mi.11iard zijn aan den lagen, vermoe-
delijk zelfs zeer lagen kant.

Voor ons land is deze ontzaglij-ke toevloeiing’ van
vreemd liquiide kapitaal in ‘vonso,hiienid opzicht wei-
nig wensuheljk; .zoo niet een ernstig gevaar. In het
liaussetjdpeoik voor ‘dien conjuuotuuroms]ag van 1920
is dit tegoed mede -een der oorzaken geweest van de
oredi-etexpansie hier te lande; ‘het feit, dat het ieder
oogenbl’iik naar elders kan worden o’ver,gebraoht, hangt
als een zwaard van Damocles -boven onze wisselkersen
en m,aaikt de taak ‘vnu de Nederlainidauhe Bank in deze
tijden slechts te moeilijker en delicater.

Hunne meest ‘kwade werking hebben deze vreemde
tegoeden echter uitgeoefend op de overizeidsfinan-
ciën. Voor-al na de crisis van 1920 hebben deze tegoe

-den in toenemende mate ‘belegging gevonden in het
kort papier van den staat en enkele andere openbare
lichamen. De in Mei dezes jaars genomen maatregel
tot het ongel.im’iteerd afgeven van 5 pOt. eenjarige
schatkisthiljetteii ‘aan toon-der -heeft. dit nog ‘des te
meer i-n de hand gewerkt. Aldus hchben deze vreemde
tegoeden in de laatste jaren een uitzetting van de uit-
aven enmet name van de’lkapitaalsuitgaven mogelijk

gemaakt, die, had de overheid ook op de
geldmarkt enkel uit zie ‘bespaarde mid-
‘delen der eigen burgers kunnen put-
ten, aldaar op ‘dezelfde natuurlijke
grenzen zou zijn gestuit, d’ie zich thans
sI ech ts ij d e uitg if te v an v as te leenin-
en d o e n gelden. In het wezen der zaak is het
‘dus vieemd kapitaal geweest, dat de financiering van ‘de opgevoerde overheidsuitgaven heeft ‘mogelijk ge-‘ëiaakt. Een financiering op drjftand met ‘alle gevaren ‘van dien. Immers aan Nederland is dit vreemde kapi-
taal -door geen enkelen ‘band gchonden. Juist deze op-
voering van de overheidsuitgaven hier te lande met zijn
gevaren voor onzen gulden kan iedeien dag dit kapi-
taal de wijk -doen nemen naar den veilig geachten
dollar. Geschiedt dit, d’an zijn noodlot’tige gevolgen,
zoowel voor het cred.iet van ‘den staat ‘als voor den
stand van onzen gulden niet te ‘vermijden.
De groote’ vlottende schuld van de Regeering moge
in ‘deze jaren in zooverre ome nuttige functie hdbben
gehad, dat ‘zij bij hQt gestegen aan’bod ter geidmarkt
een al te lage rente heeft tegengegaan, ibij ‘de cijfers,
waar-toe deze vlottende schuld thans is opgeloopen,
is consolidatie, althans van een deel, -dringend nood-
zakelijk.

Is het, gezien de niet te ontkennen moeilijkheden
aan binnenlandsche consolidatie verbonden, ‘onder deze
omstandigheden dan maar niet verstandig ook voor
Nederland een dollarleening aan te gaan?
In het wezenlijk ‘belang van ons land moet een der-
gelijke ‘maatregel, die thans ook voor de vaste leenin-
gen de natuurlijke rem, gelegen in de beperkte kapi-
taalvorminig ibinnen onze grenzen, zou op zijde zetten,
‘op de meest nadrukkelijke wijze worden ontraden.

In dit opsiuhjt treedt thie,t funjdnmenteele Rrerschil
van ons land m-Ct ,ndië op ‘len voorgrond.

Tegenover het kap’itaai.arme Indië met
zijn
lagen
levensstandaard -en zijn bevolikting ‘met geringe be-
hoef ten, staat ons land ails een der weinige landen,
‘die voor den 000iog konden wijzen op een belan.gnijk
bezit aan vorderingen op den vreemde. In geleide-
lijken vooruitgang was voor ‘de bevolking in al hare
geledingen een welvaartspeil ‘bereikt, dat slechts door enkele landen werd overtroffen. Onze invoer van goe-

1 104

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 December 1921

deren kon jaarlijks on’zen uitvoer met enkele honder-

den millioenen te boven gaan. Dat desniettegenstaande
onze be’talingbalans in evenwicht was, was in de eerste
plaats te .’daninn aan de rentevordeMingen op ‘den
vreemde;
Zelfs
liiet in ‘de meeste jaren deze balans
een overschot, hebwelk voor nieuwe ‘belegging in aan-
iuerking kon Jconien.

De laitre jar;en hebben zich

ooh ihier te
1 ande geken,merkt door een toehsmeuide uitbreiding
an .het eigen ‘bedrijfsleven. Met dat al behoort Neder-
land ‘buiten Icijf tot clie groep van ]aud,en, wier eec-
nomische structuur, naast ‘voorziening in eigen kapi-
taaihehoeften, deze geregelde nieuwe belegging in den
vreemde
013
straffe van daling van het weivaartspeil
noodzakelijk maakt. ]3eide waren noodig, wilde voor
de talrijke en nog steeds toeneende bevolking in de;
toekomst een gelijk gunstige ruilvoet met den vreenide

verzekerd blijven en het welvaartspeil zoo mogelijk ver-.
dere verbooging ondergaan.

Gedimende en na dein oorlog is het t•otaai’dierser ‘bui
tenlandseho ‘viorideringen zeer belangnijjk adhterui’
gegaan. Heit gedurende meer •dsn een eeuw opige-
houwd miliiard aan Russische fonidisen kan thans wel
ciefin,ittief aLs verloren woeden beschouwd. Hetzelfde
geldt van een reeks vondeningea op an’cieae landen.
Van de vorderingen, die gedurende den oorlog, hetzij
nieuw zijn ontstaan, hetzij in de plaats van ‘anderu
zijn gietre’ctein, staat heit tbevit aan Duitsc4i miiurlkpapieri
op den voorgrond. Wat dit thans waard is, is bckend

Ook ons zeer helangrrij’k bezit aan Aimeiri’kaianscl’ce

fondsen’, naast Rusland de voouiaamatie pest, is voor-
all na den ooelog zeer acihterujit gegaan. Voor één,’
fonds, tevens een ‘der hoofdfondsen van
Ofts
bezit, be-
staan idièinaangaainid
,
e cijfers. Bi ijken,s tde •pnblicaties-
van ‘de Steeltrust is ons- bezit aan com’monl shares;
dat ‘ednjd 1.914 .een ‘totaal aantal ‘van 342.645 sihares
telde, ‘en eind 1.918 nog 229.85 shaa’es beliep, ‘eind
Septeimiber ‘van idiit jaar geclaiaiid tot 54.897, een ‘achter-
uitgang idus tot o’p uisinid:er dan een zesde van het
oorrnp.rorukeijk ‘bezit. Voor den ‘viercooper, die ‘het
welllioht tegen een staatsforuds of ander Nedorlandiscla
fonds vemvlissel
1
d:è, moge dit geen adisteruitgan,g in ‘be-
iit beteekenen, voor ons wolk als geheel ibeteekent ]iet
de omzetting van een vordering op den ‘vir,eenTde• in
een ‘vonderiitcg op ‘de toekomstige erbeuidskr,adht van dc eigen ‘burgeis.

Verlies -en intering’ hebben aldus ons ‘buitenland’seh, kapitaal’bezit in deze jaren gelcenmerkt. Ware hiervoor
in de plaats getreden een gelijkelijk sterkere ‘kapitaal-
vorming voor het Ibinnenlandsch bedrijfsleven en daar-
mede een opvoering van het eigeil productief vermo-
gen, dan zou althans zekere compensatie aanwezig zijn.

Het tegendeel is het geval. Ook hier te lande staanwij’
voor verminderde kapitaalvorming en zelfs ‘voor ver-
schijnselen van directe ‘kapitaalintering in den vpr’m,
vén opvoering van het tegenwoordig consu:m’tiepeil ton
koste van het ‘nageslacht. Hoofdschuldigen zijn hierbij wederom de organen der gemeenschap.

Moet nu onder deze omstandigheden een nieuwe
stap in deze richting worden gezet en liet nageslacht
bovendien nog voor een reeks iran jaren met een aan-
z’ienlijlcen last tegenover het buitenland w’orden be-
zwaard?

Wie doordrongen is niet alleen van de beteekenis,
welke in het algemeen aan ‘ka’pitaalvortming voor het
we.lvaarts’peil van een volk toekomt, maar ‘bovendien,
wat in het ‘bijzonder onze dichtbevolkte, niet van eigen
‘bodem te voeden West-Europeesche landen ‘betreft, van
de noodzakelijkheid eener met de bevolkin’gstoe’ne-
.mring gepaard gaande aanzwelli’ng ‘van de vorderin-
gen op den vreemde, heeft op ‘deze vraag slechts één
antwoord.

Oonsoidatie van een deel ‘der vlottein’de schuld op
de ‘binnenlandsche markt ‘brengt -thans ongeieirijfeld
moeilijkheden met zich. Bewijst de Regeering echter
tegelijkertijd, dat het haar met een ‘drastische inper-

king der uitgeven ernst is, zoowel wat (betreft de bui-

bengewoue, straks weder door leeniug te dekken uit-
gaven, als ‘wat ‘betreft de gewone uitgaven, waardoor de
druk ‘der belastingen op de nieuwe kapitaalvo’rmiug
kan worden verminderd
;
dan zijn deze moeilijkheden
stellig niet onoverkomelijk’ ‘en izal allengs niet alleen
in de eigen kapitaal’be’hoeften kunnen worden voor-
zien, doch na ‘verloop ‘van tijd ook wedcf’een overschot
‘beschikbaar zijn ‘voor een geleidelij ken wederopbouw

van het bezit aan buitenland’sehe vorderingen. Iedere andere gedragslijn ‘komt onvermijdelijk neer op verdere verewakking van de toch reeds zoo kwets-
bare economische positie van ons volk. B.

OMVANG EN BETEEKENIS VAN DE M’TAA,i

INDUSTRIE VOO]? ONS LAND.

In het nummer van 30 November I.I. van dit tijd-
schrift werd afgedrukt de Open Brief, dien het be-
stuur van ‘de Handel’sivereeniging ‘van Metaalindus-
trieelen aan ‘den Minister vn Landbouw, Nijverheid
en Handel gezonden heeft, teneinde den steun der

Regeer’in’g in te roepen in de ongetwijfeld moeilijke
tijden, welke de metaalindustrie hier te lande reeds
doormaakt of ‘binnenkort te wachten staan.

lik acht het ‘daarom niet van belang ontbloot, voQr
de lezers van dit tijdschrift een overzicht te geven
van den omvang’ en de ‘beteekenis van ‘deze industrie
voor ons land, ‘daar ‘buiten deze industrie ‘stranden,
zooa]s herhaaldelijk blijkt, daarover onjuiste denk-
beelden hebben, en ‘daarbij in liet kort na te gaan in
hoe;verre hulp speciaal voor deze industrie ge-
vensc’ht is.

Tot de ‘metaalindustrie, ‘die tot nu toe hier ‘te lande
uitsluitend een
rnetalen-verwerkende
industrie is,
zoolang het bij IJmuiden ‘in ‘aanbouw
zijnde
hoogoven-
bedrijf nog niet in werking is, behoort een aantal
zeer uiteenioopend’e bedrijven ‘wat het eindpro’duct be-
,treft, maar die toch wat bedrijfstechniek en werk-
krachten a.abg.aan onderling een groots overeenkomst
hebben. Tot de voornaamste takken behooren:

De scheepsiboiiiw±n’d’ustrie.
De ze,achineiind’ustrie.
De ijzergieterjen (‘veelal geoo,mJbineerd ‘met min
of meer uitgebreide machie’eindusstrie).
De ‘staalg.ieterijen.

D0 ‘koper,iie,terj’en en fabri’c&en van koper- en
bron.s’eia,ren.
De ijzercoustructie,werkplaatsen. De wegoa’i- en rjt’uiigfahrieken.
De autemnbieilfaihri’eken.
Do rij’wielmndustrie.

1.0. ‘De abeieken van ibILI‘en andere artikelen van blik.
Deikelo speoiaalfatbriiekein ‘van metalen onder-
deelen.

De electrotechnische industrie, die echter voor-
zao’v’er zij uit installatiefiruna’s bestaat, niet tot
de metaalindustrie .moet worden gerekend.
Tot ‘de meta’aiin,dnstnie ‘zo’uiden voorts ook nog te
rekenen zijn ‘do zoogenaam’de ,,iburgersn’edien”, maar
daar dezen een geheel an’dere plaats iie de economische
verhoudingen der maa’tsciheppij innemen, kunnen de-
ze beter, evenals de vele rijwiel- en automobielherstel-
werkplaatsen, niet tot die eigenlijke m’etaaliin,dustriu
gerekend ‘worden.

Zooals bekend ‘hebben bijna alle ind’astrieelen, op
het gebied ‘der metaalindustrie, zich 1gedurende de
laatste jaren vereeniigd, ‘in ‘cie eerste plaats tot eei
bond, – ‘dein
Metaal bond, –
ter gemeenschappelijke
‘beha’rtiging der ‘belangen voor zoover het betreft de ar-
bai’dev’eiihoiiid’iogn- en het regelen en ‘vËnibeteren ‘van
de aebeiu,ds’vnor,wa’anden.

Voorts is een zeer groot ‘aantal lid van de Han-

cielsvereenigin,g ‘van Metaa]industrieel’en, een. ver-
eeniiging, die ‘de algemeene commercieele belangen
van ‘de leden behartigt.
H’et aantal anbei’d’eirs, werkzaam in’ ivoorgenoernde

21 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1105

Aantal personen (jongens, meiej, vrouwen, mannen, werkzaam op 1 Mei ‘1914, 1 Mei 1916, 1 Mei 1918. 1 Mei 1919
en
1′
Februari 1920 in fabrieken met 25 of meer arbeiders, ingedeeld naar de bedrjfagroepen.

Aantal

Bedrjfsgroep Omschrijving der groep
Totail (jongens, ineisj.s, vrouwen en mannen)

100 arbeiders

1914
1916
1917 1918
1919
1920
1914

1920

33.367
27.671
25.299 23.509
24.715
22.258
11

10
1
Aardewerk, glas, kalk, ei.z.
II
Diamant en andere edelsteenen
6.144
4.585
6.081
10.677
11.344
11.176
–

15

III
Boek- en steendrukkerijen
11.235
11.362
11.753
11.662
12.325 12.380
6

9

IV
Bouwbedrijven

(alleen

steen-
387
403
339 390 376 247
–
V
9.947
13.008 13.418 11.914
,

10.344 12.826
18

14

VI
Hout-,kurk-,enstroobewerking
17.311
16.076
16.100
15.601
14.064
14.869
8

7

VIla,
14.865
19.915
22.373
22.555
19.110
21.561
85

85
Vlib
7.234
7.596
7.596
7.201
7.314
5.756
76

73

viii
222
179
240
237
292
327
–

IX
Leder, wasdoek, caoutchouc
7.680 9.450 9.165
10.062
9.478
10.544
21

20

X
1
)
Oer, steenkolen, Ivrf
937 387 315
848
527
471
– –

X!-2C111

houwerjen)

………………….

i3cwerking von metalen, ver-

Chemische Nijverheid …………..

vaardiginçj van stoom-

en

Reiniging ……………………

andere werktuigeu. $cheeps-

Kunstnijverheid

……………….

bouw.. Vervaardiging van rij-
79.787
.87.269
85 149
77 143
79.853
91.913
‘#

6
XIV

Kleeding

……………………

8.967
9.394 8.548 9.189
9.457
11.409
20

22

XVa
Textielnijverheid.

,Vlasbrake-

tuigen

…………………
Papier

……………………

rijen en zwingelarjen
855
1.151
1.435 1.709 1.444 1.535
–

–
XVh
Overige

textielnijverheid
54.926 56.829
51.919 35.593
35.153
54.538
.
37

38
XVI
Vervaardiging

gas-

en

elec-
7.329
7.908
8.101
7.772
8.150
7.576
–

–
XVIIa
Bakkerijen

…………….
Graannialerjen

en

Rijsipelle-
4.002
4.522
5.223 4.690 4.659
4.739
22

24

triciteit

…………………

2.173
1.922
1.997 1.792 1.868 1.729
–
rijen

…………………
4.584
5.319
5.237
5.123 4.296 4.220
‘8

7
Zuivelfabrieken

……………
Tabak- en sigarenfabrieken
19.561
21.029
20.164
21.748
10.268
19.579
17

26
Overige
.
voedings-

en

genot-
middelen

………………
22.431
25.105 26.905
24.061
23.214
29.497
22

25

Totaal …………….
313.944
331.030
327.387
303.476
288.251
339.150
20

22

) Ornvt iiiet mijnen en veenderijen.

twaalf groepen van fabrieken op ‘het gebied ideT me-
taadiud.ustrie ibodxoeg in 1912 78.600…
En industrie had in dat jaar een grooter aantal
ar:beiders ida.n de metaalindustrie, nl. ‘de voedi.ngs- en
genotmiddelen-industrie; deze had 84.500 arbeiders.
Op de ‘meta.aliiidustrie volgde de .tex’tiel.nijverlieid met
54.600 werklieden.

In 1920 bedroeg het aantal ‘arbeiders in de ‘metaal-
industrie 91.913,
gelijk
blijkt uit het hierboven ge-
geven’ overzicht. Hierbij dient er evenwel de aandacht’
op te worden gevestigd, dat,, zooals uit het bonen-
schrift blijkt, thans alleen rkening is gehouden met
de fabrieken met 25 of meer arbeiders. Hierop moet
men bij ‘vergelijkÂn,g der jaren 1912 en 1920 letten.
Thans heeft hoogstwaarschijnlijk de metaalindustrie
het grootste aantal arbeiders van eeni’ge industrie
hier te ‘lande.

Het aantal werkgeve:i’s, ibij iden Metaalbond sange-
sloten, bedraagt thans, in 1921, 1.40, ‘hebbende geza-
menlijk 43.127 werklieden.
De metaalindustrie in ions land werkt voor een
niet onbelangrijk deel voor export; zoowe,l onze
scheeps’werven als machinefabrieken ‘moeten een deel
van hun ‘afzet ibuiten onze landsgrenzen plaatsen, ter-
wijl alle
VOOT
een ‘belangrijk deel op den afzet n’aar
onze kol’oniën zijn aangewezen.
De geheele industrie kan bovendien met een export-
industrie gelijk gesteld worden; de vervaardiging, van het product toc1 is ‘aan geen bijzondere plaats gebon-
den, en moet dus te allen tijde concurreeren mt ge-
lijksoortige producten, ergens anders ter wereld ‘ge-
maakt.
Die strijd is dikwijls, niet gemakkelijk, maar dank
zij groots energie, kennis, ervaring en goed igeschool-
de werkkrachten, naast goede inrichting en outillage
van de fabrieken, ‘heeft zij voor den ‘oorlog dien strijd

altijd ‘met succes kunnen volhouden en ‘op ‘menig ge-
bied zelfs een internationale reputatie weten te ver-
krijgen.

Dooi’ de groots v’alutad’alingen en nog meer door
de groote valutasdhommelin’gen in. enkele ‘der ons om-
ringende landen, en daarmede sarneu’gaanden sterk ge-
daalden levensstandaard in die .l’andn is d’e toestand
voor h’aar echter veel ongunstiger geworden.

De metaalindustrie ‘is voor het grootste deel een
industrie, die moet kunnen beschikken over een groot
aantal goed geschoolde werkkrachten; rwaarschijnljk
zelfs van alle industrieën wel die industrie, waarin
procentsgewijze de meeste geschoolde ‘arbeiders wer-
lceii en van ‘al de o’nderdeélen der metaalindustrie
treedt dit bij de ‘machinef’a’brioage het allermeeste op
dep ‘voorgrond’.

Voor de rrovming dezer ‘werklieden is noodi.g een
scholing, niet van ccii enkel ‘of eenige ja’ren, maar een langdurige opleiding van vele jaren, ‘zooidat de meeste
groots fabrieken d’an ook een uitgbreide en ‘systema-
tische opleiding voor hi.uine werkkrachten ingesteld
hebben, om idaardeor een voldoend aantal geheel ge-
schoolde krachten te verkrijgen.
,Tnist ‘deze vorming ‘van een aianta’l geed igesrihoolde
techniiische wei-kkraohten door de metaalindustrie in
een land, is ‘dan ook van een groot algemeen landisbe-
lang en men kan gerust zeggen, dat elk land dat een
zeker stadium van ontwikkeling gekregen ‘heeft, nood-
zakeljke.rwijs tot het in het LIeven roepen van een
metaalindustrie moet overgaan, wil het die ontwikke-
ling kunnen doorzetten en omgekeerd, .dat het hebben
van een metaalindustrie een teelcen is van een ‘verder
gevorderd ontiwikkelin.gsstadium.
Dit ‘vindt een verklaring hierin, ida.t een belangrijk
aantal andere bedrijven te allen ‘tijde genoodzaakt is
een deel van zijn speciale wer’kk’r’ac,h,ten, uit clie in dc

1106

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 December 1921

metaalindustrie opgeleide krachten te betrekken. Wij
behoeven hier slechts te noemen ide zcheepivaartm act-
schappijen en de bin.nensciheejyvaart voor het machine-
kamerpersoneel, de traimwegen en een deel der spoor-wegen voor hun machinisten en opzichteirs, de andere

industrieën voor hun rnachinistên en tecihnieche
krachten, voor onderhoud der werktuigen en appa-,
naten, de electuiciteits-, gals- en waterleiidinigmaat-

schappijen voor een groot deel van het personeel in
hun bedrijf noodiig én nog zoo’veel anderen. Zij allen
hebben reeds daardoor een belang hij een bloeiende
metaalindustrie en voor ‘velen is het zelfs een levens-
belang, idaax ook zij anders niet over de noodige werk-

krachten in de toekomst zouden kujninen beiscbikken.
En wat hier gezegd ijs van de ‘meer onidergesohiikte
wei-klcraciliten, geldt nolg veel meer voor den ‘eiigerdij-
ken tecihuicus en den ingenieur.
Wendt niet ocrenal aan hen, die eeiiiige janen f.a-
brieksprectijk in de maclhinefa’bricage kunnen aanwij-
zen, bij sollicitaties de voorkeur gegeven? Dit weet
elke tecihuicus zelf het beste.

De uoodtzakQlijkheid ‘voor die netaalinudustri’e om ervaren en geschoolde werkkrac’hten te hebben, maakt
het voor ideze industrie juist van het grootste belang
om het bedrijf onder alle omstandigheden in vollen
gang te houden. Een andere Lactor, idie ide metaal-
industrie, vooral de grootind.us’trie hiertoe dwingt, is
het groote finainc.ieeile nadeel van inigeknompen of
stilstaand bedrijf, daaruit ontstaan dat’ die industrie;
hetzij dan de sch’eapbouw-, machine-, automobiel- of
een der andere industrieën, steeds moet werken met
een uiterst kostbare; veel rente kostende installatie en
met een zeer grooten, kostbaren staf technisch en -ad-

ministratiecE personeel, iverhonidingswijze veel grooter
iian in de meeste andere industrieën, welke staf, om
het ‘bedrijf niet te onidermijnen, in stand gehouden
moet worden, wat bij ingekrompen bedrijf natuurlijk
zeer veel geld ‘veirslindt

E.r is echter nog een andeir zeer giewïiohtig punt,
dat pleit voor een zoo mogelijk oniig’estoowden voort-
gang van het bedrijf. –

De producten der metaalindustrie zijn over het
algemeen gecompliceerd, he’trzij als tedhuisch com-
plex, hetzij uit een fabricage-oogpunt en het is niet alleen van het grootste gewicht, enaar een absolute
noodzakelijkheid voor het in stand blijven der bedrij-ven, dat voortdurend ‘weer nieuwe ervaring wordt op-
gedaan en zij niet ac’hterstaan
bij
de concurrenten, die
in de gelegenheid ‘zijn ervaringen op te doen, die weer
voor de toekomst van groot ‘belang zijn. Zelfs het
vaststellen der juiste •kostprjzen is in de’metaalin-
dustrie veelal slechts mogelijk ten gevolge en ten
koste van veel dure ervaring. Dit is ook de reden, dat
in geen enkele industrie, dikwijls zoo heftig gestreden
wordt om het verkrijgen van opdrachten als in de
metaalindustrie.; al is de verdienste, uit die opdracht
te ‘verkrijgen miniem, toch ‘zal herhaaldelijk het indi-
recte voordeel de opdracht uit te voeren’ en daardoor
gegevens te verkrijgen, die een ‘ander dan mist, van
zoo groot belang zijn,
dat tegen e
l
ken prijs ‘de op-
dracht moet trachten verkregen te wonden.

Zou ‘dus onze metaalindustrie door de buitenland-
schei omstandigheden tijdelijk zeer sterk gereduceerd
moeten worden, dan zal ‘dit niet alleen een tijdelijke,
maar ook een blijvende groote schade kunnen ten,ge-
volge hebben.

Er is dus niet alleen vobr die industrie zelve,
maar ook voor een zeer uitgchreiden hrin van het
geheele land een ‘zeer direct ivoordeel aan verbonden, indien er middelen te ‘vinden waren, waardoor, zonder te groote opofferingen voor de toekomst, ‘die industrie
door de moeilijke tijden heen te helpen ware. Wij moe-
ten toch voorloopig nog aannemen, dat de tegen-
woordige omstandigheden niet van ‘bljvenden aard
zijn en al zullen vermoedelijk de tegenwoordige moei-
lijkheden nog zeer geruimen tijd duren, er zal zich
toch langzamerhand een ‘andere evenwichtstoestand

instellen. Gedurende dezen tijd van malaise, veroor-
zaakt door een samenvoeging van een aantal factoren,

de metaalindustrie steun te geven om haar blijvend be-
staan te verzekeren, kan ‘dan ook zeker als een ‘alge,
meen belang beschouwd worden en niet alleen ‘vor
de metaalindustrie zelve, nog geheel afgescheiden van
het groot aantal personen, daarbij direct betrokken,
maar ook voor geheel ht land.

De Handel svereeniging van Metaalin’dustrieelen
heeft in den hiervoor gen oeimden Open Brief aan den
ïinister enkele denkbeelden aan de hand gedaan om
de thans heerschende moeilijkheden te helpen bestrij-
den. Uit den aard der ‘zaak ‘hebben ze niet dezelfde

beteekenis voor de geheele metaalindustrie in al hare
onderdeelen; niet op ‘elk gebied der imetaalindustrie is de Staat of daarmede verwante lichamen besteller,
al is de Staat zelve, zoowel als de provincie, de ge-
meenten en lichamen als de spoorwegen, de door den
Staat gesubsidieerde tramwégen, enz. op ‘welke de
Staat een grooten invloed heeft, in het algemeen een
groote verbruiker van de producten der metaalindu-
strie. Hij kan daarom meer ‘dan op menig andôr indu-strieel gebied zijn directen steun verleenen’. Gaan wij de verschillende hiervoren genoemde ru-
.’brieken der metaalindustrie na, dan is de Staat, wat
de scheepsbouwindustrje betreft, alleen ibesteller wat
de Marine aangaat en voor enkele gevallen het De-
partement van Koloniën. ‘ Wat ‘de machine-industrie
betreft, treden in het algemeen ook slechts de meer
technische Departementen, Marine, Oorlog, Water-

staat en Koloniën ‘als bestellers op en deze Departe-
menten kunnen zeker reeds een helan’grjken steun
geven.

Als zeer belangrijke opdrachtgevers treden evenwel
verschillende Departementen op, op het gebied van

ijzerconstructiewerk en spoorweg’hiaterieel. Groote werken zijn en komen op dit gebied binnenkort nog
in uitvoering en zelfs ‘bij het betrachten van de groot-
ste zuinigheid zullen op dit terrein toch steeds wer-
ken in uitvoering moeten ‘genomen worden.

Al kan mefl gerust zeggen, dat een meeciderheid der
nietaalind ustrieelen de oplossing der tegenwoordige
nioedeljkhede
n
niet meent te moeten zoe&en ‘in het
verhoegen der invoerrechten of het ‘verbieden van den

invoer, teneinde hen tegen de buiteinlan’dscihe concur-

rentie te ‘bescharmen, maar ‘daarentegen overtuigd ‘is,
dat sledhts een geleidelijk goedlcooper wordende pro-
ductie tot een blijvend gezonden toestand kan leiden,
meent diie industrie toch, dat zij aanspraak ‘heeft op
al die hulp, die de overheid haar thans geven kan
in den ovengangstoestand

Een derigelijke overgang naar goedikoopere produc-
tie kan slechts zeer geleidelijk gaan en te groote
sprongen
zijn
daarbij onmogelijk en kunnen fataal
worden. Onder die omstandigheden is het te ‘verdedi-
gen, dat ‘de regeering bewust o’pofferinge uit publie-
ke middelen ‘doet om mede te werken die overgangs-
en cr:isisperioden ‘te verzachten, als
‘zij
daarbij de
overtuiging heeft, d’at ook de andere belanghebben-
den, de bezitters van het in clie industrie gestoken
kapitaal en de daarin werkzame personen zich opof-
fertin
i
gen willen getroosten om alles weer op gezonde
basis te ‘brettgen,
om
een zoo bloeiend mogelijk ‘voort-
bestaan dezer industrie te verzekeren.

De Open Brief doet daarvoor eenige denkbeelden
aan de hand, die tot ‘onmiddellijke uitvoering kunnen
gebracht worden en ook geen precedenten voor de
toekomst ‘behoeven te scheppen. Zij kunnen zich aan de oogen’blikkeljke ‘toestanden aanpassen, maar ver-
eischen dan ook’ eën meer dan gewone vrijheid van
officieele personen om naar omstandigheden te han-delen. Het is eenmaal niet
‘mogelijk
volgens methodes
en middelen, die in normale omstandigheden juist
waren, in zulke abnormale omstandigheden als thans
bestaan te werken en ons land staat in dezen çlau
ook op één
lijn
met vele andere •ons omringende –
landen. 1.
MUYSKEN.

21 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1107

DE DOLLAR EN HET GOUD.

De gulden is onder goudwaarde, dit is een feit, dat
elkeen, die voor een ordelijk ‘muntwezen, voor een ‘zoo
vast mogelijken waardemeter gevoelt, tot evgernis is.
Misschien gelukt het nog eens in ide wereld om een

waardeinkatstaf te vinden, die nog weer minder ver-
ouderlijk is dan het goud, dat sedert 1914 tegenover de goederen ook sterk in waarde veranderd is. Maar ,,de, goederen” is nog altijd een vaag begrip; index-
cijfers zijn nog ailtijd gebrekkig. Men •moe ook hij
het waardemeten roeien met de riemen, die men heeft
en dan is het gôu’d voorshands nog rvei de beste riem.
Vandaar groote wenschelijkheid, dat ons ruilmiddel wat waarde betreft aan het goud vastzit.
Hoe kunnen wij nu zien, of zulks het geval is en,
hoever eventueel dé afwijking gaat. Het antwoord was
tot dusver eenvoudig: door te zien, hoe de waarde van
den gulden zich verhoudt tegenover die van het geld
van andere landen, .dat vel aan het goiid, vastzit; en
als rsoodani’g wordt Vrij algemeen thans de dollar .be-

schoaiwd. We beoordeelen dus de afwijking van ons
geld van zijn goud’waarde door de koersen van de

dollars gade te slaan.
Is dat onjuist? Er wordt ons den laatsten tijd rzoo
nu en dan van deskundige zijde, nu .eens door een

meer theoretisch schrijver en dan weer door een meer
• pratischen besebouwer ‘van de zaken verteld – en dan in het bijzonder met grafieken toegelicht , dat
wij ten onrechte naar den dollar kijken om de depre-
ciatie van den gulden af te lezen, ,,dat de afwijking
van de andere valuta (dus ook den gulden). vn den
dollar niet ka.n aantoonen de mate van depreciatie,
waaronder ‘zij lijden”. Nu moet men mi. goed onder-
scheiden: er is t*eeërlei depeciatie van den gulden:

lo. die, welle voortvloeit uit de depreciatie van het
goed (en dus ook van ‘den goudgulden) tegeflover de
oederen en 2o. die van den papieren gulden tegen-
over den goudgulden, d.i. tegenover het goud. Een
der bovenbedoelde schrijvers is van meening, dat wij
‘de onder lo. bedoelde depreciatie, die er al lang was,
voordat er van de tweede sprake was, niet depreciatie
van het goud mogen noemen, maar dat wij daarbij
moeten spreken van appreciatie van de goederen
tegenover het goud. Het lijkt mij persoonlijk een koor-

denspel, maar
zijn
opvatting is in zooverre van be-
lang, omdat hij althans dus niet, zal tegenspreken, dat
• indica tegenwoordig geklaagd wordt van sommige
zijddn over de depreciatie van den gulden”, daar-
mede alleen bedoeld
kan
worden – en ik mag zeggen

ook alleen bedoeld wordt – de onder
2o.
liedoelde
depreciatie van den papieren gulden tegenover den
goudgulden (d.i. het goud). En wie dus betoogt, dat
deze lieden verkeerd ‘doen als zij
die
depreciatie af-
meten aan den stand van den dollar, moet bewijzen,
dat de dollar niet altijd gelijk in waarde is met de hoe-
veelheid goud, die hij volgens de Amerikaansche
niunbwet bevat of vertegenwoordigt. Het spreekt van-
zelf, dat ‘dit bewijs uit de grafiek niet kan wordeii
geleverd, want deze geeft weer hoe de verschillende
valuta, ook de dollar, zich tegenover het Engelsche
pond sterling gedragen; het £ is echter zelf los van
rijn goudwaarde en toeneming van het waardeverschil
tusschen pond en dollar kan dus zoowel verderé afwij-
king van het goud bij het pon’d sterling als appre-
ciatie van den dollar boven zijn wettelijke goudwaarde
beduiden en andersom.
‘l,Tat
wij behoeven om de stelling toe te geven, die
geponeerd wordt, is direct bewijs, dat de dollar niet
meer aan het goud vastzit. Waaruit nu kan er blijken,
dat de dollar nog aan het goud vastzit, d.i. in waai’de
verandert tegenover de goederen, juist zooals zulks met
het goud het geval is? 9 Pierson leert ‘ons – en bij mijn weten denkt niemand er anders over — dat b.v. de dol-

l) Ik wil uit deferentie ‘voor het goud
ook
wel zeggen:
,,d.i. dat .le goederen veranderen ‘in waarde tegenover
den dollar, juist zooals ze dat tegenover het goud doen”,
al acht ik zulks andere woorden voor hetzelfde.

lar ‘aan het goud ‘vastzit, als men vrij ,,goud in dollars

en dollars in goud
.
kan omzetten” en als men het goud,

dat men in ‘dollars wenscht om te zetten, in Amerika
vrij kan invoeren en het. goud, dat men voor dollars
kreeg, rj kan uitvoeren. Indien die theorie nog juist
is, dan moet ‘men teri bewijze, dat de dollr thans los
is van het goud, aantoonen, dat de goudin- en uit-

voer in Amerika verboden is of wel, dat de vrije aan-
manting (of het aannemen van alle goud tegen een
vast aantal dollars per kilo door centrale banken of
den Staat) niet meer bestaat, ‘terwijl men anderzijds
ook niet een vast gewicht aan goud kan verkrijgen
tegen aanbieding van een zekere hoeveelheid papieren
of zilveren dollars. Is maar een van diè zaken het ge
val – en het gaat hier niet cm geheime dingen, maar
om dingen die zeer gemakkelijk te cons’tsteeren val-
len – dan heeft de dollar als goudwaarde afgedaan

en
zijn
er geen grafieken of cijferkolom’men noodig

om de belangstelling voor den dollar zeer te vermin-
deren. Zoo niet, dan moeten ‘wij ‘m.i. die ‘belangstel-
• ling houden, zoolang er niet omstandigheden worden
aangevoerd, die den
vrijen
uitvoer uit, en den vrijen

invoer van goud in, Amerika feitelijk illusoir maken.
Dit zoude ‘bv. het geval kunnen zijn, als
alle
landen

buiten Amerika uitvoer van goud verboden, of het
gou’d in kelders van circulatiebanken vasthieiden, wel-
ken
prijs
men er ook voor bood. Nu is het daar wel
niet zoo heel vèr vandaan,
bijna
‘alle landen hebben
uitvoerverboden en bijna alle circulatidbanken houden
haar goud vast. Maar haast is nog niet half, zegt het
kin.derrijiiipje. Er kan toch nog veel goud naar Amerika
strdo’men. In Engeland nl. houdt de Circulatiebank
wel haar goud vas’t, maar al het goud, dat uit andere
landen naar Engeland stroomt, mag ook weer worden
uitgevoerd en dat is als ik wel ben ingelicht met name
het geval met goud dat in Zuid-Afrika en Indië
wordt gedolven of uit Rusland komt. Amerika ‘kreeg
dan ook de laatste 14 maanden groote hoeveelheden
goud toegezonden. Bij ‘de Federal Reservebanks nam
het goud met ruim een milliard dollars toe, en, al is
dat ‘zeker niet allemaal uit het ‘buitenland afkomstig,
met eeii groet deel is dat toch zeker wel het geval.

Er blijft dan nog demogeljk.heid, dat al is er voor
honderden millioenen aan goud naar Amerika ge-
stroomd, zulks toch nog niet genoeg ‘was ‘om de goud–
pariteit van den dollar te verzekeren, ‘d.i. te voor,-
komen, .dat de dollar boven
zijn
goudwaar’de steeg.
Als dat zdo is, zullen er wel middelen zjn om het laan
te toonen.

Er kwam over deze zijde van de zaak, als ik ‘wel zie,
niets voor in het ‘artikel van meer theoretische zijde,
dat ons voor dollarvergeljkingen waarschuwde in het
nummer van de Ec. Stat. Ber.” van 10 Angustus. In
het nummer van ,,In- ‘en Uitvoer” van 26 October j.l.,
waarin die waarschuwing van andere zijde te lezen
was, werd erkend (bldz. 1252):
,,dat men in Amerika
dollars voor goud en goud voor dolla,rs kan krijgen”,
‘maar’werd als ibmvijs, ‘dat toch dollars en goud niet

dezelfde waarde vertegenwoordigen, aangevoerd:
eerstens ,,dat ‘noteeringen voor gou’d en dollars eI-
kander niet dekken, althans goud niet ‘zoo dageljk-
sche veranderingen aanwijst in ‘prijs’bepalin’g in an-
dere valuta als de dollar” en voorts als verklaring van
dit feit: dat goud ook niet zoo courant is als koopwaar als ‘dollars, wijl de ‘landen ‘met lage valuta geen goud
koopen.

Het wiL mij voorkomen, ‘dat dit 1bewijs en
zijn
vér-
klaring elkaar ‘weerleggen. Als van twee artikelen,
wier waarde aan elkaar gebonden is, het eene wèl

courant is (wijl door iedereen gekocht) en het andere
niet, dan spreekt het van ‘zelf, ‘dat er minder ver-
anderingen in de noteeringen van ‘het laatste komen
clan vad ‘het eerste, en dat de n’oteeringen ‘van beide

elkaar
niet altijd
dekken. Men kan daarvan dn de
e,ffectennoteering dagelijks een aantal voorbeelden
vinden. Het ‘gemiddelde des noteeringen van beide zal
echter in oo’n geval toch gelijk zijnd

11.08

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 December 1921

• Overigens wordt er dadelijk daarna in het betrokken artikel gezegd, ,,dat in New York goud gerekend wordt
gelijk te zijn aan den dollar” en dat alle vereischten
aanwezig zijn om die gelijkheid te bevorderen. En er
wôrdt bijgevoegd – wat geheel met de oude ‘opvat-

tingen klopt – dat,
als
Amerika eens ophield om

goud in elke hoeveelheid in ruil voor dollars aan
rt

nemen, de dollar
boven,
het goud zoude stijgen (wat
d
a
n geen depreciatie van het goud ‘zoude mogen hee-ten
2)
Maar ook wordt er dan verder van de moge,-
lijkheid gesproken, dat in dat geval het goud mé,ér
waard zoude worden dan de dollar, hetgeen
mij
geheël

onverklaarbaar voorkomt, wijl
dit
slechts mogelijk

zonde zijn als de band tusschen goud en dollar aan
den anderen kant werd ‘geslaakt n.l. in dien zin, ‘dat
men geen goud ‘meer voor zijn dollars zonde kunnén
krijgen. Zoolang Amerika tot eik bedr.ag goud af-
geeft is noemenswaaidige stijging van het goud boven den dollar m.i. onmogelijk.
Wat hiervan echter
.zij,
‘degenen, die ons beleefd
waarschuwden om den dollarprijs niet als maatstai
van cie depreciatie van onzen papieren gulden tegen-
over het goud te gébruiken, zouden aan ‘velen een
grboten dienst bewijzen, als zij eens• duidelijk wilden aangeven, welk vereischte voor een vasten; samen-
hang tusschen dollar en goud er dan thans ontbreekt.
Ik weet niet de eenige te zijn, die door ‘de grafiek
der wisselkoersen, welke, gebaseerd’ op het pond ster-ling, dat ‘zelf van liet goud los is, veel op een Zerrbild
lijkt, niet overtuigd is. Hoogstens ‘zou die grafiek een
bewijs van het feit kunnen zijn, doch ‘nimmer een ver-
klaring.

Mocht het – wat, naar ik boven schreef, moeilijk
kan worden aangenomen – in’tusschen de ‘bedoelipg
zijn geweest te betoogen, ‘dat de mate ‘van deprecistie
van den gulden
tegenover de goederen
‘(wat zdôwel
gevolg is van ‘de depreciatie van het ‘goud tegenover
het goed als van den papieren gulden tegenover het
goud) niet uit de dol]arkoersen mag worden af’g’e-
lezen, dan zal niemand m.i. zulks tegenspreken. Als
stijging van ‘den ‘dollar ten onzent sa’menvait met
evenredige stijging van de waarde van het goud
tegenover de goederen op de ‘wereldiarkt, dan blijft
de verhouding ‘van den gulden tegenover de ‘goederen
op de wereldmarkt per saldo gelijk. Stijging van den
dollar kan dus (als n.l. het goud tegenover ‘de goe
deren dp de wereldmarkt nog ‘meer stijgt) toevallig
gepaard g.aa.0 met stijging van de koopkracht van
den papieren gulden. ‘De
stijging
van den ‘dollar (i
guldens) be’teekeut d’an slechts, dat de koop’kracht van
den ‘gulden im&ir zude
stijgen,
als hij in een vaste ver-
houding met den dollar (d.i. met het goud) ware. Ik ge-
lo’of echter, dat niemand in ons land mér ‘wenscli,t
dan ‘dat •de papieren gulden ii’eer een gcyu’dgulden
woi’de, d.i. niet gedeprecieer’d”bl.ij ve tegenover den
dollar i.e. het goud. Enkelen ‘zouden ‘zelfs tevreden:
‘zijn, als de goudgulcien zelf ‘door .’vastste1li.ng ibij de
wet van., een geringer gewicht ahn goud naar den
papier.gulden toekwam, indien er aldus maar een
vaste verhouding werd verkregen; de ‘meesten echter
wenschen ‘terugkeer tot ‘de oude vaste vih’ouding.

ANT. VAN. GIJN.

De vraag, door Mr. van Gijn in bovenstaande’be-
schouwingen aan de orde ‘gesteld, kan ‘aldus worden
samengevat: Staat de dollar op goudiwa’arde of niet
‘en, ‘zoo ja, komt. ‘dan ‘niitsdien in ‘den dollarkoers de. depreciatie van den Nederlandschen gulden tegenover
het goud niet zuiver tot uitdru,kking?
Aanleiding itot het stellen van deze duibbele vraag

‘) Ik ben alweer gaarne bereid om ‘dit ,,appreciatie ‘van
den dollar” te heeten, maar, ‘omdat ik dat ‘hetzelfde in an-
dere woorden vind; niet omdat (,zooals ‘de Soh. zegt), goud
toch een algemeen gezocht artikel blijft, rwant ook algemeen
gezochte artikelen kunnen depreoieeren tegenover andere
:

De papierefi gulden is een algemeen geteoht artikel maa’r
toch
gedeprecierd tegenover dén goucigulden.

vindt Mr. van Gijn in eeü7 tweetal artikelen, waarvan

het eene op 10 Augustus j.l. in dit blad verschenen
is, het ‘andere in ,,In en Uitvoer” van 26 October 3.1.
Gelijk Mr. van Gijn ‘met ‘citaten staaft, wordt in
het tweede artikel de gou4waarde van den dollar ten

volle toegegeven, doch ‘slechts gewaarschuwd tegen een al te minutieus beroep op de voor zoovele en ‘zoo veler-
han’de factoren gevoelige, wisselkoersen, om ‘daaruit
o’p ieder gegeven ‘oogenblik de algemeene depreciaie
‘van ‘den Nederlandschen gulden tegenover het goud
cijfermatig nauwkeurig af ‘te lezen. ‘Wat aan verschil

in standpunt overblijft, is ‘dus slechts een betrekke-
lijk ondergeschikte vraag.

Met het andere artikel staat’ het ‘blijkbaar voor Mr.
van Gijn anders. ‘Na met een beroep ‘op Pierson te
hebben betoogd, dat, ‘als men ‘vrijelijk goud in dollars

en dollars in goud’ ‘kan ‘omzetten en tevens in Amerika zoowel de invoer als de uirtv’oer van goud
vrij
zijn, de dollar op volle goudwaarde is, en ‘dus zij, die willen’
volhouden, dat de dollar hoven ‘zijn goud’waarde is
uitgestegen, dit na’d’er moeten aantoonen, zegt Mr. van

Gun: ,,Er ‘kwam over deze zijde van de zaak, ‘als i’k
,,wel ‘zie, niets voor in liet ‘artikel van meer theoreti-

,,sche zijde, dat ‘ons voor d’ollarvergeijjkin’gen waar-,,’schuwde in het nummer van de ,,Ec. Stat. Ber.” van
,,10 Augustus.” Hierop volgt ‘dan in cursie’ve letters
de aanhaling uit liet artikel In- en Uitvoer, waaruit
blijkt, dat ‘aldaar de stelling van Pierson wel wordt
aanvaard.

Men kan ‘d’it alles slechts ‘aldus lezen, dat in het
E. S. B.-artikel, waaraan ondergeteekende ‘débe’t is,
de stelling, dat “de dollar geheel op gou’dwaarde staat,
niet zou worden aanvaard en ‘dus oôk aan den dollar-
koers geen ‘waarde zou worden gehecht voor de bepa-
ling van de gouddepreciatie van ‘onzen gulden.

Het is ‘mij een raadsel, hoe Mr. van Gijn tot ‘deze
conclusie kan ‘zijn ‘gekomen. Niet alleen heb ik mij bij
mijn weten nooit in dezen geest uitgelaten, ‘maar heb
‘zelfs in het bewuste ‘artikel van 10 Augustus uitdruk-
kelijk de ‘volle goudwaarde van den dollar ‘als een
obestreden en onbestrjdbaar axioma op den voor-
grond gesteld. In ‘de woorden van het ‘artikel (blz. 670
bovenaan) : ,,Ongetw’ijfeld heeft van alle in aanmerking
,,kornende muntsoorten alleen de dollar zijn volle goud
–
,,waarde weten te handhaven,
heeft
daar de
afgifte
en
,,uitvoer van dit metaal steeds onbelemmerd, althans
,,vrijwel dnbelenimerd, plaats gevonden.”

Wat ‘de go’udw’aarde van, den idollar aangaat, is er

dus tussohen Mr. van Gijn en onderget’eeiken’de geen.
enkel ‘versnhi1 van meeruing. In eerbied voor Piersmn.
doet ondergeteekende op dit ‘punt waarlijk niet voor
hem ouder. Ook ‘de’ conclusie, dat miitsdien in den
dollarkoers ide go’udduprciatie van ‘den ‘gulden tot uit-
drukking keurt, wordt uitteraard ddor schrijver’dezes aanvaard, ‘al is het verstandig, ‘daarbij de reserves te
Maken, die in het I- en Uitvoer-artikel voorkomen:
Niet over deze vragen ging liet dan o:ok in ‘het a’rt,i-

hel van 10 Auigu stujs en in ‘de ‘daarop gevolgde dis-
cussie ‘met Prof. Bor’dewijk, doch over de conclusies,
die uit deze eirkeujde feiten mochten worden g’etr.ok.
‘ken ten opzichte van de geldpo’litiek, welke in de ‘lan-
den ‘met ‘ged.oprecieerde valuta en met name ook in
Nederland, werd gevolgd.

Zoo kort mogelijk samengevat ‘komt de ‘zaak hierop
neer.

Zag men 6n’ gewone tijiden de valuta van een hei’
paald land tegenover de goudlanden deprecieeren,
‘dan was uren, ibehoudens ‘tegenheïwijs, gerechtigd, de
oorzaak hiervan te zoeken in het land in quaestie en
kon aren in vele gevallen ‘wijzen o’p fouten in de fminau-
cieele politiek van den staat of de geidpolitiek’ van
de ‘centrale bamoik, diie ‘vtor deze depr’e’ciatie aanspra-
kelijk konden wôr’den gesteld. In liet tijdvak van eind
1919 tot November 190 hebben wij alle sterkere
Europeesche valuta’s zonder on’d’er’seh’eid voortdurend
meer zien depreoieeren tegenover ‘den ‘dollar. De dol-
lar bleef ,’middelerwijl geheel op .goudbasis. Geldt nu

21 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

ook voor dit tijdvak de bovengestelde regel en moet
dus voor de toenemende ‘depreciatie van dat tijdvak
de oorzaak
‘worden
gezocht in, Europa, in de in Ne-
derland zoowel als in de overige landen gevolgde geld-
politiek? Het is deze vraag, die in het bedoelde arti-
kel aan de orde was en aldaar in het licht van de
wetenschap, waarover wij thans ten opzichte van het bedoelde tijdvak en van liet wisselkoersverloop toen
en daarna beschikken, ontkennend werd beantwoord.
Immers, het is ‘thans duidelijk, dat het tbedoelde
tijdvak gezien moet worden als de laatste periode,
voorafgaande aan •de hevigste conjunctuur- en prijs-
omslag, dien de wereld in de laatste eeuw heeft ge-
kend, in de Vereenigde Staten speelde het gebeuren
zich in de eerste plaats af. Daar ontstond in deze
periode een voortdurend toenemende spanning op de
geldmarkt. De Vereenigde Staten zijn houder ‘van
ontzaglijke bedragen aan vorderingen op korten ter-mijn op Europa. iie spanning op de geidmarkt moest dus tot direct gevolg hebben een geforceerde intrek-
king van buiteniandsche credieten, wat, bij het onver-
mogen van Europa, op de wisselmarkt gelijke span-
ningen teweeg moest ‘brengen. Vandaar in die periode

de voortgaandv stijging van het dollardevies in alle
Europeesche centra. .Proef op de som is, dat, zoo
spoedig na den conju.nctuuromslag de spanning op de
geidmarkt verminderde, ook de dollarkoersen in
Europa ‘omsioegen en zich in dalende ‘richting gingen
‘bewegen, zonder dat de Europeesche landen verande-
ring brachten iii de door hen gevolgde geldpolitie/c, integendeel, voor zoover zij het deden., zelfs tot een
vrijgeviger politiek overgin gen.

Van hoe doorslaggevende beteekenis de geforceerde
opvoering van den dollar voor het wisselkoersverloop
in de bedoelde periode is geweest, volgt voorts wel hieruit, dat in de landen, die een uiterst geserreerde
geldpolit.iek hebben gevoerd, geserreerder ‘og dan de
Vereenigde Staten zelve, de stijging van’ den dollar
nauwelijks geringer is, geweest dan in landen, waar
een ruimer politiek werd gevoerd.
Hoezeer de dollar dus ook voortdurend op goud-
waarde is gebleven, de koersverschuivingen in de ge-
zegde periode zijn niettemin aan den dollar te wijten
en niet aan maatregelen of omstandigheden in Europa,
terwijl het goud eenvoudig de geforceerde beweging
van zijn eenigen bondgenoot, den dollar, heeft mede-
gemaakt. Vandaar, dât
in,
het ‘bewuste artikel tot de
slotsom werd gekomen, dat het voor een oordeel, over
de door eenig Europeesch land .gevoerde geldpolitiek
in de ‘bedoelde periode juister is, ‘het land in quaestie
in de eerste plaats te vergelijken met de overige lan-den van Europa, en vandaar dat..in de bij thet artikel
gevoegde graphiek het pond sterling tot uitgangs-
punt werd genomen.
Op het oogenblik zijn ‘wij weder vier ‘maanden ver-‘der. In deze periode is ook de tweede geforceerde stij-
ging van den dollar, die sedert den wapenstilstand te
constateeren valt, weder verdwenen. Ook deze stijging
was er eene van den dollar alleen tegenover alle andere
valuta’s en ook voor deze stijging is de speciale oor-
zaak —de aanvankelijke verplichting van Duitschiand
om de sehadevergoedingstermijnen in dollars te be-
talen
–
met duidelijkheid aan te wijzen. Opnieuw dus
een beweging, die zich in den dollar, en met den
dollar in het goud, heeft voltrokken en mi’tsdien ‘aan
het bovengevoerd betoog nieuwen steun geeft.
–

B.

DE FINANCIEELE TOESTAND VAN INDZIij.

Het Indische financieele beleid, het erediet van

Indië, zijn in opspraak en een der jongste teekenen is
cle mislukking van de serie-B der Indische leening-

1921. Slechts 56 van de gevraagde 100 werden er ge-plaatst en toch had de aangeboden obligatie van 634 pOt. tegen 99 voldoende ‘aantrekkelijkheid, stond in
elk geval niet ‘sterk ten achter ibij die van de Serie A,
welke meer dan v.olteekeud ‘werd. Meerdere verkla-

ringen voor dezen keer van zaken zijn beproefd, zullen
wel alle een graad van aannemeljkheid hebben; maar
op een der omstandigheden, welke den uitslag mede
moeten
hebben beïnvloed, werd toch te weinig nadruk
gelegd. Juist binnen de enkele maanden, welke tus-
schen de uitgifte van de eerste en de tweede serie-leening verliepen, werd de campagne tegen de In-
dische financieele politiek met ongekende felheid her-
opend door voormannen in de indische geld- en han-
delswereld. Wat natuurljker, dan dat die kritiek in-
vloed heeft gehad op het groet bankwezen, dat weer
in sterke mate de houding van het o’pnemend publiek beheeracht. Zoo wezenlijk en schadelijk is de uitwer-
king van deze beweging, dat de 1~ederlandsche regee-
ring financieele toevlucht heeft ‘moeten zoeken op de
Amerikaansche geld,markt en dan tegen neer ongun-
stige voorwaarden.
Het ‘blijft onze overtuiging, dat de onguustige voor-

stelling, welke omtrent den Indisc,hen financieelen
toestand wordt gekweekt, volstrekt onjuist is. Wat
indië thans doormaakt is niet anders en niet erger
dan een, daarginds wat later opgetreden, invloed van
in ‘deze jaren geheel normale en onvermijdelijke oor-

logagevolgen, niet zwaarder ‘of ernstiger dan, alle neu-
tralen, ook het moederland, hadden te verwerken.

–

Wij willen van ons inzicht nog eens met feiten en
cijfers rekenschap geven. Eerst door een belijning
van den toestand in navolging van de financieele
schets, welke de Minister van Koloniën in de aan-
hangige ‘ontwerp-begrooting over de jaren 1912-1922
geeft, en verder dbor een poging om met cijfers aan-
nemelijk te maken, dat uitsluitend een gebrekkige ver-werking van de oorlogsgev’olgen het begrootingsbeeld
ontsiert.

Op blz. 9 van zijne Memorie van Toelichting constateert de Minister een formeel tekort over
1912—’22 van niet minder dan
f
1154,521 millioen
op den geheelen dienst; ‘maar wanneer men dat cijfer
als het ware heeft gepeild tot op de kern, welke het
inderdaad aanwezige tekort op de Indische huishou–
ding over die elf jaren vertoont, idan zinkt het mii-
liarden-cijfer terug tot rond 107 miljoen.
Van het aanvankelijke schrikwekkende cijfer be-
hoort allereerst ruim 805 aniilioen te worden afge-
trokken, welke aan ,,buitengewoon” zijn besteed, d.i.
aan ‘werken, ‘bijna zonder uitzondering van commer-
cieel productief karakter. Deze uitgaven zijn bron, van
verrijking, geen oorzaak van verarming. Verder zijn
in het administratief tekort ruim 20 unillioen be-
grepen, welke in een sedert 1916 bestaand fonds voor
vlootuitbreiding zijn verwerkt iboven ‘de in dit fonds
gestort deel der belastingen. Ook dit bedrag is niet

‘begrepen in de gewone huishouding. in de derde
plaats is in ‘het inilliard-tekort opgenomen een be-
drag van
10934
milLioen, welke voor voedselvoorzie-
ning van regeeringswege zijn uitgegeven, ‘maar door
de ‘bevolking worden terugbetaald. Ten slotte mag het

totaal-tekort nog worden verminderd met een op 100
millioen, geschatten achterstand in aanslag en hef-
fing van de oorlogwinstbelasting en van de extra-
winstbelasting, welke haar verving. N’og enkele ande-
ie posten komen in mindering. Voor 1920 werd er
‘bijna 4 inillioen uitgetrokken. voor munt-grondstof,
waartegenover sedert nog geen muntslag is geschied
(Id. v. T. blz. 2), terwijl voor 1921 gerekend is op

9 millioen munitie en ‘artfflerie-benoodigdheden, welke
echter eerst in 1922 worden geleverd en waarmee de
begrooting voor 1922 thans wordt belast (Id. v. T.
blz. 51).
‘

Wij komen dan tot dezen’staat:
Te verminderen met:

Geraamd tekort geh. dienst
1912—’22

f
1.154.521
buitengewone uitgaven
– ……………..
805.127

f
349.394
fonds vlootuitbreiding …………….
,,

20.048

f
329.346

1110

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21
December 1921

Transport ……
f
329.346
nog te ontv. voor voeclselvoor7. ……
,,
109.500

f 219.846
achterstand be1ating ……… . ……

,,
100.000

f 110.846
munt-overschot
1920 ……………….,

4.000

f 115.846
ovet’gebradht oorlogsmaterieel naar
’22

,,

9.000

f 106.846

:De Indische huishouding liet dus in de laatste elf
jaren een tekort van rond 107 of nog geen 10 millioen
jaarlijks, maar heeft dan overigens letterlijk alle finan-
cioele oorlogsgevolgen uit de gewone kas betaald.
Tegenover dit tekoit staat dan een kapitaalsvergroo-
ting van ruim 800 miljoen. Waar bovendien al dadelijk
kan worden gezegd, dat de financieele oorlogsgevolgen
verre die 107 mil1ioen overtreffen, vertoont dit proef-
beeld van de laatste eLf jaren allerminst trekken van
ontaarding. Van deze elf jaren bieden de •beide
lantste voor de ‘beoordeeling hunner uitkomsten
nog uitsluitend
ramingen
als maatstaf. Zöo ziet

de Minister (op bl. 9 van de M. v. T.) het jaar 1911
ten bedrage van 50 milliodn aan ,,gewoon” donkerder in
dan werd ..geraamd, maar anderzijds is de verwachting
van de inkomsten – welke voor wat de in.k6mstenbe-lastin.g betreft het goudjaar 1920 tot basis hebben
nog geheel onbekend. Ook heeft de minister zijn in-

komsten-raming ‘voor
1922
reeds in het volle teeken
der malaise geplaatst. De Banka-opbrengst stelde hij
8,5 millioen beneden de Indische raming, zonder
daarbij meerdere deskundigheid te bewijzen. Voor het
aandeel in de Billitonwinst, door Indië op 2,5 mil-
lioen geraamd, •d.i. reeds op de helft van 1921, trok
de Minister niets uit. De invoerrechten werden ge-
houden op het bedrag voer 1921 (54 nim.) zonder
verwachting op eenig accres niet alleen, maar ook
zonder verwerking van de 11,6 geraamde jaarlijksehe
.hoogere opbrengst uit de jongste tariefwet-wij-
ging. Zelfs de 25 opcenten, voor 1922 opgelegd, hon-
den niet tot een hoogere raming dan voor 1921 vèr-
lekken. De productenbelastingen, voor 1921 op 129
millioen geraamd, werden voor 1922 slechts voor 17,1
millioen op de middelen uitgetrokken, een terugval,
waarin wel vrij afdoende de malaise werd verwerkt.
Dat kan ook worden gezegd ten aanzien ivan de raming
der inkomstenbelasting, welke slechts 10 millioen
hooger is gesteld (603′ millioen) dan die voor 1921
en dan ongeacht de stijging kracihtes de belastingwet van 1921, ongeacht de voorgestelde opeentenheffing
(30 voor physieke personen en 20 voor rechtsperso-
nén), ongeacht ook de verscherpte perceptie.
Er zijn ten aanzien van de uitkomsten van de jaren
1921-1922 inderdaad nog groote onzekerheden.
Gunstig is ‘d.e indruk niet, maar ook allerminst is
er aanleiding voor een alarm, waardoor het firian-
cieele beleid en het ‘Indische crediet onvoorwaardelijk.
en tot over de grenzen in verdenking worden gebracht:

De Indische k’hsmoeilijkhodein worden door nage-
noeg alle critici op rekening gesteld van het beleid
van den’ afgetreden landvoogd. ‘De heer Idenburg –
zegt men -. was een afdoend finaacier, maar nauwe-liijks drong het. bestuur van .den heer van Limbu.rg
Stirum idoor, of de ellçndo begon. Het is waar, dat
van af ‘het jaar ’17 op ’18 de financiën begonnen
scheef te trekken, maar dan alleen, doordat juist
toen
de algemeene misère ook voor Indië intrad.
Bij een poging tot demonstratie van de werkelijke
(,orzaken, schijnt een splitsing in ‘de twee ‘vijfjar’ige
t.ijdperken 1913-1917 en 1918-1922 bruikbaar.
Eenerzijds staan dan de vijf jaren v66r de moeilijk-
heden; anderzijds de vijf, waarin ‘deze zich deden en
nog zul].en doen gelden. Hieronder volgt idan eerst
een staatje van de voornaamste groepen der ,,zu.ivere
gewone l.andsuitga ‘z i
ven”, d.. iushonideijke uitgaven,
na aftrek van de hiertegenoner staande reehtstreek-
sche ontvangsten. (Gerubriceerd o.p staat IX ‘van de
Begrootingsbijlage 8a). Om de waardeering ‘van de

stijgingen over de vijf crisis-jaren te vergemakke-

lijken, geven wij tevens ‘de cijfers over de geheel for-
made periode 1908-1912.
1908/12 1913/’17 Stijging 1918/’22 Stijging
Vervoerkosten
burg. ambt
9,5
11,8
2,3
76,8
65,-
Allerlei

……..
20,8
21,3
0,5
168,1
146,8

Wchtge1deo, enz.
borg. ambt.
31,2
37,3
6,1
62,7
25,4

Defensie ……..
261,2 337,5
76,3
583,9
246,4

Politie……….
18,6
48,4
29,8
90,9 42,5

Gevangeniswezen
11,8
14,2
2,4
33,8
19,6
7… Burg. Openbare
Werken
78,2
131,2
53,-
181,1
49,9

Onderwijs

……
44,9
77,2 32,3
160,6
83,4

Burg.
Gen.
Dienst
25
–
48,1
23,1
75,4
27,3
Landbouw,handel,
nijverheid,enz
6,3
12,9
6,6 24,2
11,3

Algemeen Bestuur
14,3
20,8
6,5
33,2
12,4

Biun. Bestuur
59,1
61,8
2,7
77,1 15,3

Rechtswe7eu .,
13,3
15,6
2,3
20,6
5,-
Rente en aflossing
20,-
47,6 27,6
205,7
158,1

Totaal ……..614,2 885,7 271,5 1794,1

908,4

Laten wij ‘de groep ,,rente en ‘aflossing” nog even
ter zijde, ‘dan trekken op dit lijstje vooral de eerste zes
groepen de aandacht wegens .de sterke stijging gedu-
rende de crisis-jaren. Het zijn dan ok voora1 deze
groepen, welke den invloed van de .00rlogsgevolgen
gedeeltelijk direct tot uitdrukking brengen. De groepen

1-3 omvatten de duurtetoeslagen (begrepen in ,,Aller-
bi”), de zeer sterke stijging van de overtochtskosten
door verhoogde tariéven met het dooigangsverbljf in Amerika, en ten slotte de verhoogde verlofsalarissen
en pensioenen. De gezairnenljke stijging nu in deze
drie groepen beloopt 237,2 millioen tegen slechts 8,9
over ’13-’17. Hoeveel er nu van die gestegen
onver-

mijdelijke
ën
niet in te krimpen,
uitgaven precies als
oorlogsgevolg moet worden beschouwd, is uit de zeer
gebrekkige begrootin.gsgegevens niet te becijferen,
maar i’ndieii als normaal accres voor ’18-’22 30 pOt.
wordt aangenomen (het accr•es over ’13-’17 was 14
pOt.), dan rest er nog een extra toename van 215
millioen, welke, meenen wij, zonder kans op al te
hooge schatting als oorlogsgevolg zou mogen worden

geboekt.
Defensie, politie en gevangeniswezen zijn de groe-
pen (4-6), welke bovenal hadden te offeren aan te
sterk gestegen prijzen van voeding, kleedin,g en werk-
materiaal. Defensie ging in verhoogde uitgaven over
’18-’22, de stijging van ’13-’17 met ruim 170 mii-
lioen te boven; het accres over laatstgenoemd tijdvak
was 29 pOt. tegen (voorloopig) 73 pOt. over ’18-’22.
Aannemende, dat het normaal aceres voor deze greep op
35 pOt. mag worden.gesteld – en dat is hooger dan
hare vele begunstigers mogen verlangen – dan zou-
dener rond 125 anillioen mogen worden geschreven
op rekening van de tijdsomstandigheden.
Van de 42,5 ‘millioen, weLke de politie ‘over ’18-
1
22
meer vraagt, kunnen er – op ‘den grondslag van een
hoog accres van 40 pOt. – 20 in ‘verband mej de
duurdere adsse.haffingskösten ‘worden gebracht; de
stijging over ’13-’17 beliep wel rond 30 miuioen (of
ruim 160 pOt.), ‘maar bestreek een tijdperk van ‘zeer in-
tensieve politie-reorganisatie, terwijl het jongste tijdvak voornamelijk de nieuwe veldpolitie ‘bracht. Onze schat-
ting ‘moet steviger grondslag derven, maar blijft stel-
lig aan de’ lagen ‘kant.

Ook de
stijging
van de groep gevangeniswezen
‘mag voor een zeer groot deel aan de oorlogsge:
volgen worden geweten. De bouw van nieuwe ge’-
vangenissen ging uiterst onverantwoordeljk traag
en blijkëns herhaalde ministerieéle verklaringen in
de stu.kken ging deze ‘pest ‘bijzonder tengevolge ‘van
duurdere kleeding en voeding naar boven. Van de
19,6 miulioen of 140 pOt. stijging (2,4 of 20,3 pOt.
over ’13-‘171) mag, rekenend op een normale stij-
ging van 40 pOt., wel 15 millioen geplaatst worden
buiten eIken ,,weeldèroes”.
De oorlogsgevolgen werkten dus alleen reeds op de

21 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

groepen 1-6 ten bedrage van minstens 215 + 125 +
20 + 15 = 375 millioen tin. Het spreekt wel vanzelf,
dat deze poging tot distillatie van financieele oorlogs-
gevolgen allerminst heel de begrootting doordringt;
de meer dan kreupele opzet van het Indische budget
sluit elke gedachte hieraan uit.

De’groepen 7-13, waaruit dan de eigenlijke huis-
houding goeddeels wordt bekostigd, stegen in ’13-’17
gezamenlijk van 241,1 ‘millioen in de vorige vijf jaren
tot 367,6, of met 52,4 pOt. In ’18-’22 vereischen
zij 572,7 millioen of 55,6 pot: meer dan in het on-
middellijk ‘voorafgaande vijfjarige tijdperk. Het ware
nu wel zeer getwensc-ht, zelfs te eischen, dat, zij,
die verzekeren, dat de Indische huishouding door
weelde-ziekte is aangegrepen, zij het met één enkel
cijfer deze aanklacht bewezen. Natuurlijk zal er zijn
te klagen over de milde hand der bureaucratie in
eigen kring, – een klassiek verschijnsel in elke staats-
huishouding, waar parlementaire invloed ontbreekt of
faalt. De enkele millioenen, die er mee gewonnen kun-
nen worden, zijn gaarne te aanvaarden, maar geen
sprake van, dat zij doorgang zullen verschaffen in het
slop, waar men thans stuit. Wij vragen echter de cijfers,
welke moeten waarmaken de bewering, pas nog door den
heer E. Helfferich op weer nieuwe wijs geformuleerd
in zijn beschouwing over het jongste optimistische
jaarverslag van de Javasche Bank
i),
dat n.l. de gron-
den voor de speciaal Indische crisis liggen in ,,de ge-
forceerde economische expansie” van de laatste 10 tot
15 jaren, in de jongste ,,intensiveerin.g van de huis-houding en van het -bestuur der kolonie”. De cijfers
vai onze groepen 7-13 s-preken alleen van een uiterst
sobere ‘verzorging van, een zeer normaal accres voor
alle diensten, welke de bevolking economisch ster-
ker moeten maken, ook hare belasting-capaciteit
bevorderen. De onderwijsgroep, zal men zeggen,
steeg over ’18-’22 dan toch met 108 TOt. tegen
een stijging van 72 pOt. over ’13-’17. Maar -in
de jongste stijging zijn behalve een deel. der oor-
logsgevolgen, ook belangrijke weddeverhoogingen
begrepen; de eigenlijke uitbreiding van onderwijs-
gelegenheid is volstrekt onevenredig aan de stijging.
van de uitgaven en zoowel de Europeesche als -de
inheamsche wereld in Indië klagen ernstig en terecht
over een beschamend tekort -aan noodigste voorzieni.ng
.

Overigens 6preken de cijfers van 7-13 voor zich zelve; van financieele afgrond-politiek spreken zij
stellig niet. Voor defensie zal ixr ’18-’22 minstens
24 maal meer zijn uitgegeven dan voor landbouw,
nijverheid, handel en visseherij, -voor heel de volks-
kracht samen.

Is aannemelijk geniaakt, dat de sitjging der uit-
gaven over ’18-’22, voorzoover ‘zij boven een normaal accres uitgaat, overwegend verband houdt met de oor-
logsigevolgen, clan haal in Indië al dadelijk moeten ge
schieden wat in elk der-onder oorlogsiuvloed staande
landen is geschied: het zoeken van -buitengewone
middelen. Bijzondere belasting van hen, die van- de-
zelfde omstandigheden, welke den staat tot schade zijn,
juist voordeel trekken, lag dan-voor de hand. Bijzonder
was dat het geval in een koloniale, op export aangewe-

zen gemeenschap, waar de oorlogawinsten van nature
het land verlaten en relatief uiterst weinig aan het
plaatselijk .volksvermogen bijdragen. Een ander middel,
(lat voor Indië geheel weed verwaarloosd, is de dwang-
leening.

De buitengewone beiastingmaatregelen traiden niet
aileen ‘te laat in, maar de aidministratie bleek ook
volkomen onmachtig, ‘ze 1dOOT te voeren. De gelegen-
held tot ontduiking was in ruimte gelaten – de ge-
legenheid tot betalen weed op groote schaal onthou-
den. De Minister -van Koloniën heeft in deze der-
‘ving van middelen het zijns bijgedragen. De In-
dische belastingvoorstellen, welke op invoering -met

,)) ,,Jaarverslag
1920-191
ider Javasehe Bank in ver-
band met ‘de crisis”, Kol. Studiën Oct.
1921.

ingang van 1920 waren berekend, hield deze staats-
man zoolang aan, dat zij eerst -in Mei 1921 het
Staatsblad konden bereiken. Hierdoor viel de hef-
fing niet alleen samen met de intrede van de

scherpe reactie op de vette jaren, maar de vertraagde
invosi’iug heeft ook voor millioenen de schatkist ge-
schaad. Volgens de Indische Regeering (in hare Me-
morie van Antwoord op het Volksraadsverslag over
‘de ‘begrooting voor 1921) kostte de rvertraging, alleen
al van
de
verhoogde invoerrechten en accijnzen en -de
(teri,iggen-omen). verkeersbelasting van 3 millioen, het
Land
f
365.000 per week. De aanhouding duurde
meer dan een jaar, zoodat de schade minst genomen
op 20
t
25 niillioen kan worden gesteld.

Wij ge-ven tenslotte hieronder een staatje, waarop,
in denzeifden vorm, als zooeven de voornaamste ge-
wone uitgaven; nu ook de hoofdgroepen dor middelen
staan becijferd.
1908/12 1913/17 Stijging 19181’22 Stiging
Inkomstenbelast, – 29,8

65,-

35,2 175,4

110,4
Ooriogswinstbel.

–

–

–

43,-

43,-
Productenbelast.

–

–

–

157,2
157,2
Invoerrechten

91,1 119,8

28,7 233,6

113,8
Uitvoerrechien

11,5

12,5

1,-

46,2

33,7 Accijnzen

47,1
–
59,9

12,8

95,-

35,1
Lande!, inkomsten 99,3 108,7

9,4 120,3

11,6
ZE’gelrecht

9,4

12,6

3,2

34,5

21,9
Verponding

11,8

16,6

4,8

26,3

9,7
Groudaf.tand

9,6

12,1

2,5

17.2

5,1
Mijuconcess., enz

4,9

6,-

1,1

8,7

2,7
Opium ……….97,2 138,3

41,1

177,4

39,1
Panilhuisdienst

9,8

32,4

22,6

4-2,7 – 10,3
Zout…………43,6

42,3

1,3

53,5

11,2
Producten ..

116,6 151,9

35,3 215,2

– 63,3
Bedrijven

48,8

80,6

31,8 132,9

52,3
Haven- en bagger- (14-17)

dienst ……..-

-3,2

–

9,6

9,6

Totaal ……- 630,5 858,7 231,4 1688,7

730,0 –

De groepen 2-3, en gedeeltelijk ook 1 ‘voorzoorver
1918-’22 betreft, geven een -indruk van de belasting
dier oo.rlogswinsten, -maar dan nog onzuiivez, omdat
aân oorlegswinstbelast.ing en extra-winstbelastiag
-over ’20 -volgens ministerieele schatting- nog 100 mii-
lioen moet woeden geïnd. Elke conclusie omtrent hef-
vermoedelijk totaal van -enkele oorlogsheffing ware
daarom wankel en ‘voorbarig, ook omdat bij de onmo-gelijkheid om het totaal der oorlogswiasten eenigszins
aannemelijk te ramen, elk verhoudingsmateriaal ont-
breekt. Men veet tot nu alleen heit cijfer van tien heer
H-elfferioh, die over 1915-’20 ‘cle Indiiscihe oorl-ogs-
winst op ruim 2 tmilliard stelt.
‘) – –
Opvallend zijn -de geringe stijgingen 9-11 en het
is wel een an-der bewijs ‘voor
–
de ‘verwaarlopzijzg der
inkomsten -in
z.00
moeilijke jaren, dat bijzonder -de
tarieven voor grondafstand en mijnco-nQessie.s onver-
anderd zijn gebleven, terwijl andere tarieyen – tot
aan de scthooigelden toe – verhoogd wenden wegens
de waa.rdeverminidnr-ing van ht geld.
De groepen 12-17 vertolken de inkomsten uit de
coimmeroieel-productiieve land seigesadommien, clie over
’18-’22 185.8 millioen meer bate zullen geven, dan
over ’13-17. De post ente en aflossing groeide over
hetzelfde tijdvak met 158.1 en nu dunkt -het ons toch
een uiterst gunstig teeken -voor ‘cle goeds gezondheid
van het Indisch financieel lichaam, thans voorbij-gaand ongesteld, dat heel die stijging aan rente en
aflossing in ï-uimte zal worden opgebracht door de win
sten uit ‘landseijgendommen, waarop de Indische
schuld voor het o’vsrgroote deel rust.
Het feit, dat de bezittingen van Indië, aan onder-
nemingen en duurzaamheiidswerken, verre het schuld-
bedrag overtreffen,
2)
wordt nu, wel algemeen erkend,
nog onlangs d-oor den Gouverneur-Genet
–
aatl in den

i) E. Heifferich ,,Die Wi-rtschaft N.-I. ‘im Weltkriege
und heute, Hamburg
1921, iblz. 21.
Dat over de jaren
’08-’12
en
’13-’17
(te inkomsten-
belasting in verhouding tot de andere groepen een zèer
laag cijfer aanwijst, is moeilijk te weerspreken.
—
2)
–
Zie ,,Ec. Stat. Ber.”
12
Jan. en
2
Maart j.l.

1112

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 December 1921

Volksraad. Indië heeft geen eent ongedekte schi.ild, is in dit opzicht een uitzondei:ing in wel heel de be-
schaafde wereld. Onhegrijpelijk is het dan, hoe kan
worden beweerd, idat zulk rijk bezit voor groote
uitzetting
vatbaar – geen wezenlijke beteekenis heeft,
omdat er een tekort aan kasgeid is. Het geeit immers
onweersprekelijk volle zekerheid aan eiken schuld-eischr, het is een onderpa.nd zoo deugdelijk als een
land kan bieden. En als niettemin Indië tevergeefs
in eigen kring om crediet smeekt en ‘onder zware voor-
waarden zich tot den vreemdeling gat wenden, dan
blijven wij dat wijten aan een onbekendheid met den
werkelijken toestand, welke de volle gelegenheid liet
tot het kweeken van onjuiste en ongansixige voorstel-
lingen.

De Indische huishouding is zuinig verzorgd; de In-
dische staat is rijk. De bestaande moeilijkheden zijn uitsluitend veroorzaakt door een late en slechte ver-
werking van onvei-mij delij ke oorlogsgsvolgen.

J. E.
ST0KVIS.
den Hahg, Dec. ’21.

LONDENSCHE CORRESPONDENTIE.

Het in gebreke blijven van Duitsch-
land; de Premier; de Chancellor of the
Exchequer en de Lord Chancellor over
hei schadevergoedingsvraagsiuk; voor-loopige resultaten van de bezuinigings-
commissie; stand der werkloosheid; de
vlottende schuldpolitiek der regeering;
een lezing. van
Prof.
Irving Fisher.
Onze Londensche correspondent sdhrijft ons d.d.
17 Dec. 1921:

The warniugs of Mr. Keynes have again been justi-
f.ied, and the default of Germany is, if not
an accomplished fact, at least a certainty. The inner

circie of experienced business men and financiera
have fora long time. been looking forward to no’thiixg
else, and even t,he general public cannot have been taken completely by surprise, though in its case the
process of complete en].ightenment will take longer.

The two Premiers are to meet next week, and the
important question at the moment iof writingis what
the attitüde of the British Government is likely rbo be. On that
‘we
have available the recent remarks of
the Prime Minister bimseif, thosë od the Lord Ohan-
ceilor, and certain commenta ‘by the Cha.ncellor of the Exchequer: On Thursd.ay the P r i me M i n i s-
te r received a deputation of the Labour Party, and
the Trade Union Oougress, which rereseated to him
that the unemployment situation ir( this country was due in the niaiu to the attempts to squeeze too mucdi
ut of our e-ehemies, and to the absence of trade

with Russia. Mr. Lloyd George made an attempt, not
entiredy u.nsuccessf al, to involve the Labour Party
with the attitude of the Government. All that the
country wantod, said the Premier, was to.. see Oer-
many pay for the cost of repairing the damage she
had caused, and for the war pensions inivolved. Nobody
could deny the moral. right of the Frenli to zee the
war damage made good, not even the Labour Party,
which had alsv.ays said the same o’n this point. Ger-
many was not a,sked .to pay an indemnity, bat only
to meet the coat of this restitution, whic.h France
was now meeting herself. He was prepared to discuss
the question of international debts, and would on any
case go into the queatiGn of Russia with M: Briand,
but he was bound to recail to thé recollection of the
Labour Party that British business men were not
communists, and that they had an old-fashioned desire
to receive payment for goods whioh they sent to a
country.

– On the same occasion, t ii e Oh a n c e 11 o r stated
in reply to the ieader of the miners, Mr. Frank Hoci-
gas, that the sale price of German coal, which was
hanipering the British export trade, was ‘being unduly

depressed by the German subsidies on food and rail-way rates, and that lie hoped that they would be able
to induco the German Government to give up these
practises.

Finally, on the same day, t h e L o r d 0 h a n-
c e 11 o r, who had distinguished himsei.f during the
election cainpaign after the Armistice by particul-ar
ferocity on the subject of Genman reparations, in
spealcing at the annual dinner of the National Union
of Manufacturers, said that ,,he thoughit it had be-come dear that the payment of reparations en any-
thing like the scala recommended by the high fina.n-
cial experts was simply impossible”. It simpl could
not lie done”. His audience agreed with this, and lie
went onto say that lie himseLf thought that the Oer-

mans should be coimpelled to restore all he daimage in
France and Belgium, but whilst ,,it might be agree-
able to make good a peace of vindictiveiiess, it did not
pay if they starved their own people in the procees.”

Finally, a special article in the Times this morning
goes so far as to say that the occupation of the Ruhr
is not entertained, and that the main reason for the
dedault is the fall in the value of the mark, apd this
turn is largely due to the Upiper Silesian decision.
This had made the payments in kind yield very

much loss than the Reparations Com.mission had
,,confidently” expected in August. The article, which
was not signed, concluded en a hopeful note.
There is thea some reason to suppose that the
British Government will ‘take up a moiderate attitude
uext week. It is of course realised that in the long

run the claims of the French will be met at the
expense of the share going to the United Kingdons.

The unsigned Au.gus1 agreement, relating to the dis-
tribution of the first £ 50 millions, will certainly go,
and so wiJl the attemipt to treat the sums due under rthe Wiesbaden agreetment as a general fund to the

Allies, at least in part. Meanwhile, it appears from
a statement in the House of Oommons yesterday that
the sums so far paid by Geemany are not yet suffi-
dient to pay the cost of the Armiies of Occupation.

So far as the -domestic situation is concerned,
the event of the week is the p r e ii m i n a r y a n-

nouncemept of the results of the Ged-
des Economy Ootmmittee. It is stat-ed that

the committee suggests redsuctions -in the Nat,ional
Expendiitiire of about £ 200.000.000. Oonsiderable
economies are to be achieved by the creation of a
Ministry of Defence, which is to aibsonb the three
separate departments at present at work: the activi-
ties of the Ministry of Labour are to undergo an
alteration, for the Labour Exchanges are for the lar-

ger part to go, and the two aspecits of compulsory
indurance are to be amalgamated: the education grant
is to be cut iby reducing the grants for university

and secondary education: theO work •of the Ministry
of Hëalth is to be simplified, and so on. These fore-
casts are ïot official, in the sense that the report is
not-yet public, Ibut it is dear that the statements in
the Press are dffici-ally inspirod. Needless to say, the
prospect of a reduction of the income tax by seine
two to three shillings, which is the tax aspect of
these redictions, will go a long way to reconoiling
the public to the ohanges suggested, -but sense of them
will -mean -a very serious departure from the higher
standard.s of sQcial improvement which were held out
to the electors at the last election. Moreover, the
reductions, even if -all of thans are accepted., will not
imply an immediate out in tax-rates to an equivalent
extent, for the income tax authorities must reckon
with the trade slump, which will reduce the yield per nhilling of tax. The Oppozition is placed in a
ddfficult position: it must accept the reduct.ions, in wbich case it will oppose soc.ial. reform, or oppose them, in which casa its professions of economy can be held up to ridicule.

For the first time for some weeks t h e f i g u r e s

21 December
1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

UW

o f
u
n e m
p 1
o y m e n t show some signs
of
stabili-

sation. There lis even a very small reduction: the net
total of unemployed being in two successive weeks
1.833.000,
with a difference of
209
for the two weeks.
A crisis has already been reached in the allocation
of fun-d-s to the local authorities under the ten mii-
lion scheme sanctioned -by parliament recently.
So
far schemes involving £ 7,6 millions have been ap-
proved, but the total of schemes submitted runs up
to £
14,8
millions. News from the industrial districts
is more cheerful, even the doleful story of the cotton
industry is not quite so black this week. From America
comes the news that British coal is again competing
on the Atlantic seaboard, so that it looks as if soine
of the old markets are being regained.

The Government continues to bor-
row very cheaply from the market. This
week’s result of tendering for £
45
millions of bUis
was that the average rate was down to £
315/3,41,
bein.g
2110
below the rate for last week. it is true that
last week nearly £
83
millions ware -tendered, and this week only £ 67 millions were offered the Government,
but still the fali in price is remarkable. A certain
mystery attaches to the Government’s financial dea-
lings at the moment. The City Editor
of
the Man-
chester Gu-ardian has been dmawing attention to the
fact that the item ,,-Govemnment Securities” in the
Bank Return, after deduction of the am-ount of Ways
and Means advances, shows -a considei’able increase.
This is attributed by him to borrowin.g to meet the
debt to the railways, which is due next month, whilst the sums
so
raised from the Bank have been rein-
vested for the moment in Treasury Buis. This ex-
planation presents considerable difficulties; though it
js not known at what rate the Government can her-
row at the Bank, it is surely more expensive to borr-ow
from the Bank than from the market. 1f the Govern-
ment wanted to raise a special fund of this character,
it would seem easier to get the :money by an increase
of the weekly Treasury Bill quota by some £
5-10
millions, which it ‘would have no difficulty in getting,
though of course not quite so cheaply.

Prof. Irving Fisher of Yale
has
been lec-
turing at the London School of Economics to a very
brilliant audiënce on ,,Business Depression and the
Instabiity of Money”. His lecture contained nething
éssentially new,
so
far -as his own scheme is concerned,
but it is interesting that he has proclaimed himself
an adherent of Prof. Cassel, and suggested that the
immediate policy for European countries was the ces-
Sation of infiation, and the intro-duction of the gold-
exchange standard. He believs that the only country
w]iich can inimediately atteimpt to return to the gold
standard is the United Kingdom: the rest of the:
belligerenta would have to select sotme new panty for
gold.

AANTEEKENING.

De koers votn dea gulden.
– In het voor-
loopig
verslag van de Tweede Kamer op Hoofdstuk
VII
B der begrooting voör
1922
wordt over dese
kwestie het volgende opgemerkt: –

Sommige leden, die er op wezen dat de aanhoudend lage
stand van de Nederlandsohe geldeenheid tegenover hare
wettelijke basis, het goud, -tot uitdrukking komend in len
koers van den dollar hier te lande, mede ten gevolge -heeft,
dat de prijs in guldens voor verscheidene dringende leveus-
benoodigcLhedea hooger is dan
i
het geval behoefde te zijn,
stelden de vraag, of de Regeering van oordeel is, dat door
haar tegen dit euvel behoort te worden opgetreden, e
aoo
ja,
of zij dan bereid is, aan de Kamer mde te deelen,
welke maatregelen zij te dien einde denkt te moeten – iie-
men. Mocht -de Rageerung een in-grijpen harerzijds niet
g
e-
w’nscht oordeelen, dan zouden cle hier aan het -woord zijnde
leden liet op prijs stellen te mogen vernemen, op welke
gronden dit oordeel berust. – – –

Dezelfde leden vestigden er de aandacht op, dat de ge-
noemde lage stand der geldeenheid blijkens het jongste

jaarverslag der Nederlandsche Bank aan deze instelling
belangrijke Niinsten heeft opgeleverd. Acht – vroegen deze
led-eii – de ï{egeér.ing het toelaatbaar, dat de Nederland-
sche Bank uit de depreciatie van den gulden voordeel
heef t getrokken en -voortgaat dit te doen? Zoo ja, is zij
dan bereid aan de Kamer de gronden -mede te deelen, waar-
op -dit oordeel steunt?
Andere leden gaven naar aanleiding van deze vragen als hunne meaning te kennen, dat er geen enkele reden
bestaat de Nederlandsche Bank tten deze in een uitzonde-
ringspositie te plaatsen.
Eenige leden brachten in herinnering, dat in het afge-
lonpcu voorjaar door de Necterlandsche Bank goudzenctin-
gen naar Amerika hebben plaats gehad, in totaal ten be-
drage van 30 niillioen gulden. Zij verklaarden in verband
hiermede gaarne te zullen vernemen, welke regeling is ge-
troffen nopeus het uitvoerrecht, hetvelk ter zake van deze goudexporten dooi de Nederlandsch Bank aan ‘de N.U.M.
moet worden betaald.

Hierop heeft de Minister vaii Financiën als volgt
geantwoord.
(M.
v. A. pgn.
5 v.):
Lage stand der geldeenheid.

–
Bij de beantwoording van de onder dit hoofd weerge-
geven opmerkingen, wenscht de ondergeteekende voorop
te stellen; dat het, naar zijne meaning, minder juist is,
uitsluitend het oog te vestigen op dan stand van de Neder-
landsche -geldeenheict ten opzichte -van den dollar, liet
geldt hier niet een Nederlaucisch, doch een Europeesch
probleem. Amerika bevindt zich tegenover geheel Europa
in eene bijzoudere positie en onder de Europeesche landen
neqmt Nederland in dit opzicht eene zeker niet ongun-
stige plaats, in.
lie vraag, waanop het ten dezen aankomt, is-of, onder
cle bestaande internationale omstandigheden, op korten ter-
mijn maatregelen zouden getroffen kunnen wor-den, welke
een duurzaam herstel van de paiiteit tusschen den gulden
en den dollar verzekeren. Van deze vraag hebben -de leden,
clie de opmerking maakten, zich blijkbaar -niet voldoende
rekenschap gegeven, waar zij als bewezen aannemen, dat
cle
–
prijzen ili guldens hooger zijn ,,dan het geval behoefde
te ziju”. Do meerbedoelde vraag wordt, gelijk bekend, door
de directie onzer circulatiebank in -dien zin beantwoord,
da de middelen, welke onder normale omstandigheden
plachten aangewend te word-en om de pariteit der -geldeen-
held te handhaven, t.w. goucluitvoer en ‘discoutoverhoo-
ging, in de tegenwoordige tijden van algemeene ontwrich-
ting van het internationale geldverkeer -niet in staat zou-den zijn, cle pariteit tussehen gulden en dollar blijvend te
verzOkeren. Volgens het dezer dagen in de dagbladen op-genomen uittrek.sel uit het rapport van de conferentie van
de circulatiebanken van Zweden, Noorwegen en Deneinar-
ken, zijn de leiders -dier tbanken tot geheel -dezelfde slotsom
gekomen.

Het zal wel geen betoog behoeven, dat de beoordeeling
van dezç aangelegenheid in cle eerste plaats tot cle com-
petent.ie behoort van de Neclorlandscihe Bank. Dit neemt
niet weg, dat de Regeering zich rekenschap had te geven
van: de juistheid van het door de bankdirectie ingenomen
standpunt en zulks zoowel wegens het algemeen belang,
bij de zaak betrokken, als wegens de verantwoordelijk-
heicl, welke -xij ten opzichte van de goudpolitiek droeg door
het handhaven van het uitvoerverbod van goud. Zij heeft
dan ook, toen op dat standpunt critiek werd geoefend, uiet
nagelaten zich te doen voorlichten door alleszins ,bevoegde
deskundigen. De van de hêeren mr. G. W. J. Bruins, mr.
F. S. van Nierop, dr. A. Plate en mr. M. W. F. Treub
destijds ontvangen adviezen leidden haar tot de slotsom,
dat de goudpolitiek der Nederlandsche Bank als juist moet
worden erkend. In deze adviezen -werd de vraag, of het
in het algemeen belang wenschelijk zou zijn tot afgifte van
goud op groote schaal te besluiten, zonder u-izonclering
ontkennend beantwoord.
1)

1)
[Bij de enorme veranderiiigen, clie zich in cle laatste
twee jaren in de positie van den gulden en in het algemei
in het internationaal financieel aspect hebben voltrokken,
is het te betreuren, dat de -1liuister niet aangeeft, uit welke
periode dze adviezen stamme. Tot recht verStand van
zaken aieiie hierom, dat de adviezen i’erden uitgebracht
naar aanleiding van een. schrijven van ‘s Ministers ambts-
voorganger van 3 Ndvember 1019. De adviezen dateeren
dus uit de periode, toen voor het eerst een disagio van den
gulden tegen-over dan dollar intmad, welk disagio toen-
maals niet meer dan enkele percenten beliep. Gelijk men.
‘eet, heeft
i,u
de. laaiQp volgende periode dit disagio snelle
orderinen gemaakt tbt in-November mat-een disagio van
(Voortzetting op pag. 1115.)

1114

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21
December
1921

MAANDCIJFERS.

HANDELSBEWEGING OVER DE MAAND OCTOBER 1921

(volgens

de

groepen

der naamlijst van goederen, opgesteld door het Centraal Bureau voor de Statistiek.)

1

Invoer
Uitvoer
Saldo Invoer
Saldo Uitvoer
Groepen ll
Waarde
Gewicht
Waarde
Gew’icht
Waarde
Gewicht
Waarde

K.G.
Gulden

K.G.
Gulden

K.G.
Gulden

K.G.
Gulden
1 Dieren en dierlijke
producten
11.301.431
9180.538

48.504.879
29.337.700

–
–

3
20.157.112

II Plantaard.

voort-
242.360.380
46.327.466 276.175.882
22.162.793

–
24.164.673
,
33.815.502

III Mineralen,nietalen
en

niet in andere
groepen

opgepo-
men fabrik. daarv.

841.271.219
33.440.334 145.682.700
10.434.6681

695.588.519
II
23.005.666

–
–
–

brengselen

……..

IV Meel en meelfabri-
.
22.778.157
.
4.997.900

19.871.439
1
4.175.141

2.906.718
822.759

– –
katen

………….

V Chemische produc-

ten,

geneesmidde-
len, verfwaren

en
kleurstoffen
18.961.461

.

.

4.499.355

5.574.829
1
2.388.9791

13.386.632
1110
.
376

–
–
VI Olie,hars,was, pek,
teer en

distillalie-

producten van leer;
fabrikaten van deze
stoffen, n. a. g.
48.407.457
8.710.593:,

24.661.363
12.244.5001

23.746.094
–

–
3.533.907.
VII Hout en fabrikaten
.
1′
van hout en derge-
.
lijke stoffen; meu-
belen,
v.a.s
…….
150.122.334
11 .225.894,j

3.687.034
736.626f

146.435.300
10.489268,1

–

VIII iluiden, vellen, le-
‘der, lederwerk

en
scboenwerk
2.573.237

..

.

4.885.3651

2.832.821
3.369.676:

–
1.515.689

259.584

IX Garons,

touw

en
touwwerk, weefsels
en stoffen, kleede-
24.163.7191

3.610.310′
,
10.539.18111

3.772.235.
ren
en
modewaren
7.382.545
13.624.538

–
–
X Aardewerk, porse-
‘lel n,

potten lak- kerswerk,

gebak-
ken steen en andere

126.651.805
2.7Ø4.3ll

5.981.876 738.202

120.669.929
1.966.109

–
–
3.648.977
873.613

2.356.270 747.455

1.292.707
126.158

–
il
–
4.407.854,
1.780.445

17.207.788
2.674.542

,

–
–

12.799.934
894.097
XI Glas …………..
XII
Papier …………
XIII Voedings- en ge-
notmiddelen,

niet

kunststeen ……..

genoemd indegrne-
pen 1, rI, IV en VI
22,336.469
10.537.505

25.233.485
12.751.411

–
–

2.897.016 2.213.906
XIV Rijtuigen, voertui-

gen, vaartuigen en
luehtvaartuigen ..
22.374.572 3,972.824
1

1.224.052
1.238.650

21.150.520 2.734.174

–
–
XV Andere

goederen
dan gebrachtonder
de groepen

1 tot

en met XIV

….
17.697.078
14.991842

5.951.516
5.543.587

11.745.562
.9.449.255

–

Totaal
…..’.
1.542.274.976
182.292.754 588.556244
119.083.111

953.718.732 63.209.643

–

Waarvan Goud elS Zilver,
–
al of niet gemunt (op
genomen ingroep hij
17.235
3.249.583

47.523
4.388.470
1

–
–

30.288
1.138.887

OVERZICHT van
de waarde
van den In- en Wtvoer
voor elke maand van
het loopende jaar
en de
‘drie daaraan voorafgaande
jaren, met uitzondering
van Munt’ en Muntmateriaal,
in guldens.
S)

Maanden
Invoer

‘
‘Uitvoer

1918

1919

‘

1920
1921
1918
1919
1920
1921

“
68.009.520 75.073.388
256:207.615 214.136.278
51.437.578
41321.453
135.932.785 115.835.310
Februari …..
45.903,517
106.229.028
233.591.043
170.494.270
54.372.261
44.543.205
113.309.645
120.956.498

Januari

…….

48.897.456
148.758.852 187.916.138
213.830.220 47.372.422 52.660.723
68.210.466
107.204.662
Maart ………
35.302.563
189.565.086
203.592.812
.195.781.602
30.702.241
50.827.142 99.448.337
108.819.697
April

………
Mei

……..
‘
35.055.767 257.009.336
298.514.162
168.114.951
35.843354
96.168.708
170.393.137
93.818.710
Juni

……..
258.181821
345.402.373
188.559.719
23.040469
126.270.353 179.478.445
120.815.908
Juli
……….
274.264.390
314.861.366′
170.674.007
35.046.826
133.623.129 177.114.162
105.420.129
Augustus

.

..
40.567.746 313.403.619
267.956.122
186.640179
25.501.391
163.771.619 130.018.883
142.566.083
September’ ….

..
30.330.163
67.610.188 298.107.886 317.368.670
197.271.439
27.641.796
162.131.110
165.965.569 135.749.765

..
47.764.858

–
67.702.922 319.833.079
337.338.332
179.043.171
12.704.155
214.577.467
148.140.438
114.694.641
Noveniber

….
57.929.799 296.351.809 270.811.334
—

–
15.278:909
171.171.804
156.557.011
–
–
Oc’ober

……..

December

….
63.282.114
288.958.920
298.867.123
–
22.268.327
154.241.692
156.922.833
.. –

Totaal….
2.825.739.214
608.356.613
3.332-.427.090 1.884.545.836
381.209.729
1.411.308.405
1.701.491.711
1.165.881.403
In de Statist,eic over December
1919 zijn de bedragen vermeld
met
inbegrip van
g’uden en zilveren
munt en muntmateriaal.

21 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1115

De Regeering is derhalve van oordeel, dat er voor haar
geen aanleiding bestaat tot het nemen ‘van maatregelen.
Met de bankdirectie en met vorengenoamde deskundigen
meent aij, dat ten deze met groote voorzichtigheid en
onder het sparen van
onze
goudreserve moet te werk wor-
der gegaan om tot deflatie en tot herstel van de pariteit
tussehen gulden en dollar te geraken.
Inderdaad heeft de Nederlandsche Bank in het boekjaar
1920121
eene belangrijke winst op hare buitenlaisdsohe
wisselportefeuïlle gemaakt. In hoofdzaak sproot die winst
voort uit liquidatie van creditsaicli in Amerika. Deze saldi
vonden niet haren oorsprong in den uitvoer van goud uit
Nederland naar Amerika. Het is der Regeering niet cluide-
lijk, op welken grond zij er bezwaar tegen zou kunnen
opperen, dat deze winst door de bank werd gemaakt. Hier-
bij dient ook in het oog te worden gehouden, dat i.n vorige
jaren voor de bank uit de depreciatie rvan andere valuta’s
tegenover den gulden verliezen zijn voortgevloeid en voorts,
dat de winsten der Bank voor het overgroote deel in
‘s Rijks schatkist v1eien. Van de totatle winst over het
boekjaar
1920-1921
ad
f 27.413.007,46
kwam aiet min-
der dan
f 22.322.665,08
aan den Staat ten goede.

Uitvoer van goud.
Zooals door eenige leden in herinnering werd gebracht,
hebben in het afgeloopen ‘voorjaar door de Nederlandsche Bank goudzendingen naar Amerika plaats gehad; in totaal
ten bedrage van
30
millioen gulden. Ten opzichte van deze
zendingen is toegepast de regeling, welke, vdtr de oprich-
ting vaii de N.1J.M., was getroifea door de toenmalige
Ministers van Financiën en Landbouw, Nijverheid en
Handel. Deze regeling bestond
hier.in
dat ‘voor goudaen-
dingen door de Nederlandsohe Bank niet in elk bijzonder geval toestemming van den Minister van Landbouw, Nij-
verheid en Handel zou vereischt zijn, doch ‘volstaan zou kunnen worden met de machtiging van den Minister van
Financiën. Bij die toepassing is buiten beschouwing ge-
laten, dat bij het Kdninklijk besluit van
22
December
1917
(Staatablad No.
726),
hetwelk zijn grondslag vond
in ‘de wet van 1 September
1917
(StaatsbladNo.
576),
werd bepaald, dat consenten voor uitvoer, behoudens de
is
dat besluit omschreven, hier iiet ter zake dienende,
uitzonderingen, uitsluitend zouden worden afgegeven ten
name van de Nederlandsche Uitvoersnaatsohappij. Verschil
van gevoelen tis denkbaar. over de ‘vraag, of deze bepa-
ling ook geldt voor gouduitvoeren door de Nederlanidsche
Bank en derhalve de hierboven bedoelde goudzendingen
naar Amerika niet zonder consent van de N.U.M. hadden
mogen plaats hebben. De directie van oe Nederlancische
Bank heeft principieele bezwaren tegen het vragen van
ern:isent aan de N.TJ.M., zoodat zij ongetwijfeld niet tot
do maerbedoelde goucl.zen’dingen zou besloten hebben, wan-
neer deze ‘van een consent van de N.U.M. afhankelijk wa-
ren gesteld. Het overleg, dat de ondengeteekende omtrent
deze aangelegenheid met de directie der’ Nederlandsche
Bank voert en dat, naar hij zich rvleit, tot oplossing ook
voor de toekomst van de gerezen oeiljk.heid – zal leiden,
is nog niet ‘beëindigd. Hij meent zioh derhalve op dit
oogenblik van uadeie mecledeelingen te moeten onthouden.

ONTVANGEN:

(Va..s wird aus Euro pa.?
von triedrich Edier von
Braun, Berlin 1921.
In •de eerste plaats zet de ivoorzitter van den Reichs-
wirtsehaftsrat in deze brochure uiteen, waarom ndar zijn
meening Duitschland de schadevergoeding volgens hèt
Londensehe ultimatum onmogelijk kan opbrengen. }Iij er-
kent echter, dat de toestand beter kon .zijn, indien de
positie der regeering krachtiger was. Dat de oorzakk ‘van
de krachteloosheid der regeering echter alleen in het leit
gelegen zou zijn, dat het Versailler ‘verdrag haar de noo-
dige m.achtsmi.ddelen onttrekt, is echter wellicht wel wat
eenzijdig gezien. Interessant zou het in dit verband geweest
zijn, waar de heer Von Braun als ibedrag der staatsin.kom-

ruim
35
pCt. (koers
3,384)
het hoogtepunt werd bereikt.
Danrna volgde in direct verband met den conjunctuurom-
slag in de Voreenigde Statn de geleidelijke ontspanning
van den dollarkoers in Europa, waarmede wederom het
aspect belangrijk veranderde.
Nu de Minister op deze adviezen een beroep doet, mag
aangenomen worden, dat bij hem geen bezwaar bestaat te-
gen publicatie. Het is jammer dat deze publicatie niet reeds
twee jaar geleden is geschied. Misschien echter, dat thans
de leden der Kamer, die aan den passus in het Voorloopg
Verslag debet zijn, aandrang in deze richting willen oefe-
nen. B.]

sten (exclusief de tekorten van posterijen en spoorwegen)
over het afgeloopen idienstjaar
46,1
m.illiard mark opgeeft,
van hem te vernemen, hoe groot de achterstand bij de
inning van het 1(ciehsnotopfer aan heteinde van dat jaar
wa ,
Vervolgens wordt gewezen op de ontwrichtende gevolgen,
welke een enorme stijging van den Duitsehen uitvoer, ten
einde uit een exportsurplus de schadevergoeding te betalen,
01) economisch gebied zou meebrengen, afgezien nog van
het feit, dat het Duitsche gebied onmogelijk zoodauig sur-
plus aou kunnen opleveren.
De eenige manier, om Duitschland tot betalen in staat
te stellen, is, betoogt de heer Von Braun, toe te laten, ‘dat
hit zich met ‘den wederopbouw ‘van Rusland belast. Op deze manier zouden aan Duitschland grondstofgebieden ontsloten
worden, waarin het door eigen arbeid waarde kan scheppen,
terwijl deze dan op de wereldmarkt afgegeven kan wordon.
Is het vraagstuk hiermede opgelost? Stel de Duitsche
industrie verkrijgt -vele concessies in Rusland en verdient
daar groote sonnuen (het arbeidsloon wordt in Roebels be-
taald!), zal dit de positie, dus de inkomsten der regeering,
die de schadevergoeding moet betalen, verbeteren? Eerder
zal de maehtsverhoudiug nog ten gunste der industrie ge-
wijzigd worden. En bovendien, liet eerste werk zal wel
nioeten zijn het opnieuw inrichten van het transportwe-,
sea, credietverleening op langen termijn sneebrengende,
groote winsten voorloopig toekomstmuziek makend.
De schrijver is (hier’ overigens niet geheel consequent.
Zegt hij eenerzijds, dat Duitschland uit Rusland geén con-
current zal behoeven te verdrijven, in devolgende alinea
betoogt hij, dat de heele wereld bij den wederopbouw zal
moeten helpen! Voor ,,moeten” had hij ook ,,willen” kun-
nen eehrijven, zodra althans de toestand in Rusland wat
gestabiliseerd is. Zocht alleen Duit.schlan’d naar nienwe
afzetgebieden?
Ten slotte blijft natuurlijk voor de so,huldeisehers steeds
de vraag bestaan, wat aan te vangen met de ontzaglijke
hoeveelheden goederen of geld, die zij, mocht Duitschiand
zijn verplichtingen ooit kunnen nakomen, zullen ontvan-
gen. Het schrikbeeld door den schrijver opgehangen van de
gevolgen ‘van een enormen Duitschen goederenuitvoer ten
einde de schadevergoeding te betalen, -onverschillig waar
diie goederen geproduceerd worden, in Duitsehland en Rus-
land,’ of in het eerste land alleen, ‘blijft bestaan, al ver-
meldt hij het niet. ‘Slechts de bezwaren tegen de technische productiemogeljkheid heeft hij ondervangen.
– – Los -van dit alles staat natuurlijk de overweging, dat op
zichzelf het weder inschakelen van Rusland in de Welt-
wirtschaft een werk’ van de allergrootste beteekenis is.

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

–

BANKDISCONTO’S.

d 1Vrach.inR.C.

Disc.Wissels.
4 1Juli ’15
Zweeds.R.ksbk 5
19Oct.’21
5k Bel.Binn.Eff.5
19Oct. ’20
Bk.v.Noorw..
6} 6Juli ’21
61 190ct. ’20 Zwits.
Nat.Bk
4 13 4ug.’21
Bk. van Engeland
5
3Nov.’21
Belg.Nat.k.
5-51 19Mei
’21
Duitsehe Rij ksbk. .
5
23
Dec.
’14
Bank v. Spauj. 6
4Nov.’20
Bk. van Frankrijk
5
28 Juli’21
Bank v. Italië, 6
20Mei
1
20
Oostenr. Hong. Bk. 7
30Nov.’21
F.Res.Bk.N.Y.
4
1
2Nov.’21
Nat. Bk.v. Denem.
5}
5Nov.’21
ravasche Bank 3
v,
1Aug.’09

OPEN MARKT.

Data
Amslerdam
1
Londen
1

Part.
Berlijn
Part.
1
Parijs
1
Part.
1

N…Yorh
1

(all
–
1
disconto
gatic
disconto disconto
1

disc.
mones,

17 Der.

’21 ‘3/8
4
33/s
4_51

..
–
5-
1
1
3
1)
12-17 D. ‘2l3’/4-‘/5
1
4
“
1
12
3’8-112
4_’,
–
14.6
5-10 ,,
‘2114’
C”
3
18
I3112-4
3
5
i

‘
IS
is
–
4_5f
–
4-6
28N.-30.’2114
1
1
4
–
1
1
3

3112
31s-/8′
18
–
4-5
1
.
1
2

13-18 D ‘2031
4
1
/
4
_5
6
.!

14 8
-518
–
6-7
15-20

‘l94’/43/5
P.
331
4
_5
55/
s

4_61
1
–
5-8
20-24Jul.’143’/
5
_
3
j
16

211-
4
,
2′!
4_,
3′
4
2118-‘/2
21,
15
1
1
2
4
1
1
1) Noteering van 16 December 1921.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

Na de zeer vaste wisselkoersen op Maandag trad er
Dinsdag een scherpe reactie in. Londen daalde van 11.60 tot
11.46 op
Woensdag vroeg. Daarna trad ii
–
eder een rijziug in,
mailr al i,poedig had de flauwe stemming weder cle overhand.

1116

ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN

21 December 1921

Ook Parijs en België waren flauwer. De koersen voor deze
wissels aren echter nog veel onzekerder en herhaaldelijk
waren alleen koopers of alleen verkoopers te vinden. Illar-
leo waren eveneens aangeboden. Vooral Vrijda.g was het
cin-od zeer sterk en ‘s morgens vroeg, werd voor 1.275
afgedaan. Daarna trad weder een krachtig herstel in, zoo-dat heden weder voor 1.55 verhandeld werd. Skandinavië
was onveranderd voor Stockholm, maar zeer
vast
en boven-
dien hoogst, onzeker voor Topanhagei en Cliristiania.’
Znitsei liind dat de geheele week prjshoudend bleef, was
hedeii piotseling sterk aangeboden en aanzietilijk lager ver-
krijgbaar. Spanje na een sterke verhekin in het midden der week, tea slotte weder op dezelfde hoogte. Dollars
aangeboden op leeningsberichten voor Indii. Om (lezeitde
reden Indië aanzienlijk va 4
ster, 98 bieclea. Buenos Mres
onveranderd.

KOERSEN IN NEDËRLAND

D
010
Londen
5)
Partij S)
Berlijn
S)
Weenen
S

)
Brussel
*5)
New
Yor155J

12 Dec. 1921..
11.60
22.42+
1.69
0.11
21.30
2.76
1
/
13

1921..
11.50+
22.15
1.45 0.11
21.10
2.75
14

1921
11.50
1

22.22.
1.55 0.11
21.26
2.751
15

1921
11.51
22.30
1.57
0.11
21.35
2.741
16

..

1921
11.46
21.37.
1.40
0.11
20.40
2.75
1
/
17

.1921
11.45
21.60
1.41
0.11
–
–
Laagsted.w.
1)
11.44
21.25
1.27,,
0.09
20.30
2.73
1
1
Hoogste

..
‘)
11.60
22.65
1.72
0.13
21.65
2.78
10 Dec. 1921..
1 1.45
21 .62,
1.50
0.10
20.92
1
‘
2.79+
3

,,

1921
11.33, 20.45
1.291

0.10
19.80
2.79
Muntpariteit..
12.10
48.-
59.26
50.41
48.-
2.481
S)
Noteering
te Amsterdam.
5*)
Notcering
te Rotterdam.
1)
Particuliere opgave.
5)
Noteering
van 9
December.
8)
Idem van 2
Decmber.

D
0
a
Slock.
helm
5
)
1
Kopen-
1
hagen°)
1
Chris.
1
Iiania)
1
Zwitser.
land
5
)
1
Spanje

1
8

Balaula
telegrafisch

12 Dec. 1921
67.75
52.90
41.40
54.-
40.20
98
1
/,
13,,

1921
67.50
52.50
41.50
53.65
41.50
98
1
/
2

14

,,

1921
67.50 52.75
41.75
53.65
41.40
98
1
1
2

15

,,

1921
67.70 52.82.
42.10 53.60 41.50
9811,
16

•,

1921
67.75
53.40
43.10
53.60 40.50
9811;
17

,,

1921
67.50 53.40
42.25 53.50
40.20
98
1
1
2

L’ste d. w.’i
67.25 52.25 40.80 53.25
40-

981
12
11’ste

,,

..

l
68.10 53.50
43.-
54.30 41.75
98112
10 Dec. 1921
67.50 52.95 40.75
54.-
39.85
98
1
/
4

3

,,

1921
66.75 52.20
40.55 53.60
39.25
98-98.1
Muntpa.riteit
66.67 66.67 66.67
48.-
48.-
100
5)
Noteering te Amsterdam.
1)
Particuliere op
g
ava.

Termijnnoteeringen der Valuta-Kas.

Ecarts tusschen termijnnoteering en contanten koers.

(week van 12-16 December 1921.)

Londen.
tJlt. Dec.
Uit. Jan.
Uit. Febr.

Hoogste B Koers
agio

1

ei.
agio

2
1
1
2
ct.
agio

3
3
1
4
ct.
Laagste B

,,
.
.

112

,,
,,

11
4

2/
Hoogste L

,,
1
1
1

,, ,,

3
4114

Laagste L

,,
1

,,
,,

2
1
1
4

,,
•,,

311

New-York.

Hoogste B Koers
Pari
disagio

1
1
8
ct.
dkagio

‘/
5
ct.
Laagste B

,,
disagio

‘f5ct
.,,
‘/g

,,
,,
Hoogste
L

,, agio

,,
agio

‘/

,, agio

1
1
8

Laagste L

,,
disagio

1
1
8

,,
disagio

11
8
,,
disagio

‘/

Brussel

Hoogste B Koers
agio

2
1
1
2
ct.
agio

5

ct.
agio

10

ct.
Laagste B

,,
Pan
2
1
1
5
Hoogste L

,,
agio

7’/

,,
.
.10
Laagste L

,,
..

2’/

,, ,,

5

,
0

5

«’

Parijs.

HoogsteB Koers
agio

2
1
1
2
ct.
agio

5

et.
agio

7
1
1
2
ct.
Laagste B

,,
disagio 1112

,,
Pan
21
1
Hoogste L

,,
agio

5

,,
agio

711
3

,,
,,7112
Laagste L

,,
Pan
.2
1
1
3

2
1
12

.Berlijn.
Hoogste B Koers i
Pari
agio

1

et.
agio

1

c.t.
LaagsteB

,,
disagio

‘1
2
ct.
Pan
Pan
Boogste .L
agio

1

,,
agio

2 agio

2
Laagste L

,,
11

11

,,
.

,1

1
11

1

KOERSEN TE NEW YORK.

D°
‘
Col,le Lond.
1
(In .t
pe,.C)
Zicht Parijs
1
(in
cts.p.frs.)

Zicht Berlijn
(In
cl. P.
Mrk.)
1Zicht Amsterd.
(In
eis. P. gid.)

17 Dec.
..

1921
4.17.87
7.84 0.49
36.61
Laagste d. week
4.16.75
7.80 0.49
36.36
Hoogste ,,

..
4.21.65
8.27
0.60
36.61
10 Dec. ..

1921
4.14.62
7.81
0.53
36.01
3

,,

..

1921
4.05.37
7.29
0.46 35.70
Muntpariteit
4.86.67
5.18’i
95
1
1
4

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN

Plaatsen en
Landen
Noleerings.
eenheden
3
Dec
1921
1
10Dec.
1921
12-17 Dec.
’21
Laag sle Hoogste
17Dec.
1921

Alexandrië .
.
Piast.
p.

97
7
1,
97
116
97
116

1]6
9771,

•B. Aires’)..
d. p. $
4331

43
9
1,
6

43

437/s 4351,
Calcutta .
. . .
Sh. p. rup.
114’132

113
1
1
1131
4

114
1
1
16

114
Hongkong ..
id. p. $
218
1
1

2171
16

2,61
4

218
27
1
1
2

Lissabon ….
d. per Mil.
471
,

431 411

5
41
12
Madrid

….
Peset.p.0
28.90

28.65
27.30

28.60 28.53
Montevideo’
d. per $
40/

1
4014
39314

40112

4031

Montreal….
$
per £
‘4.401 4471
12
.4.49

4.55
4.51
•R.d.Janeiro«
d. per Mil.
7
25
1
32

723132 7113

.

7111 7112
Lires p. £
9415f

93
1
1
3

891

93
92
Shanghai.

..
Sli. p. tael
3/9518

3
1
75
1
3,6

3811,
I18

Rome

…….

Singepore

..
id. p. $.
2’3

2/3/8
213
1
1

213
15
1
213
7
1
8

5
Valparaiso..
peso p. £
3770
2
) 39.50
39.70

40.60
40.30
Yokohama ..
Sh. p. yen
2j3116

2131
.
2
j
illI
jt

Koersen der
vooraFgaande dagen. ) Telegrafisch
transfert.
1) Noteering
van
2 Decenber.

NOTEERING VAN ZILVER Noteering
te Londen

te New
York
17 Dec.
1921
361
8

67
10

,,
1921
651
4

3

,,
1921
37
1
4

67
26
Nov.
1921
39
1
1

.
691
18 Dec.
1920
……41
63’1
20 Dec.
1919
……78
1
/
2

133
1
1
2

20
Juli
1914
……2411
5411

NEDERLANDSCHE BANK.

Verkorte Balans op 19 December 1921.
Activa.
Binnenl.Wis-(H.-bk.

f147.387.477,80’/
3

sels, Prom.,

B.-bk.

»
53.463.034,77
enz. indisc.lAg.sch.
»
68.831.897,35’12
f

269.682.409,93
Papier
o.
h. Buiten
1.
in disconto

..
–
Idem eigen portef.

f
36.145.680,-
Af: Verkocht maar voor
de bk. nog niet af gel. ”

–
‘

36.145.680,-
Beleeningen
t
H.-bk.

f
41.290.903,57’1
2

mci.
visch.
B.-bk.,,

16.503.783,96
1
1
2

in rek.crt.,AgscI,.
,,
68.826.913,7611
op onderp.
T
126.62.1.601,30
1
1
2

Op
Effecten

……f101.906.O49,l3
Op
Goederen en Spec. …24.715.552,l7’/3
126.621.601,3011
Voorschotten a. h..Rijk
……………..
12.779.276,09’/
Munt en Muntmateriaal
Munt,..Goud ……
f
56.238.060,-
Teluntinat., Goud
..

,,549.730.929,59

/
6O5.96.98Y.59
Munt. Zilver, enz.

,,

8.366.475,60
1
12
Muntnat.,Zilver.. ”

–
614.335.465.19
1
1
,
(2

Bel.w h. Res.fonds..

f

5.344.515,25
id. van
‘1s
v. h. kapit. ,,

3.892.467,37’/
,,

9.236.982,6211
Geb. en Meub. der Bank ………………
3.74750O,-
Diverse rekeningen .

…………….
..17.235.198,89

[1.089.784.114,04

Passiva.
Kapitaal

………………………
f

20.000.000,-
Reservefonds

………………. …..
5.386.72862’/
3

Bankbiljetten in omloop
…………
..1.014342.840,-
Bankassignatiën in omloop……………
1.862.716,43
Rek.-Cour.
)
Het Rijk
f

–
saldo’s:

J
Anderen
,,

29.96.532,60
1
1
29.936.532.60’/
3

Diverse
rekeningen

,,,I8.255.296,38

[1.089.784.114,04

21 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

.

1117

NED. BANK 19 December 1921
(vervolg).
.

DE SURINAAMSCHE BANK.
Beschikbaar metaalsaldo

f

404.366.42130
Voornaamste posten in duizenden gu1den.
op
de basi8 van ‘I

metaaldeicking
…….
195.138.003,50.

Data
1
Metaal
C1rcu1a11
Ande,
opeI3chb.
Dlsconto’3
Div. ,cke-
Minderbedragaanbankbiljetten inornloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is.
.
,, 2.021.832.105,-
. _

1
ac/iu!den
nlngcnl)

Verschillenm.d.vorig.weekst.:

Meer

Minder
5Nov.1921

1.516

2.207

857

1.958

265
.

.
Disconto’s

12.078.711.79
Buitenlandsche wissels.

2.472.193,-
29Oct. 1921

. .

1.508

2.074

963

1.931

223

Beleeningen

……….4.O88.342 7011
2
22

,,

1921
…..1.508

2.014

1.008

1.932

217

Goud

–

–
…………..
8

,,

1921

1.534

2.200

1.082

1.952

341

.
Zilver

…………….

89.996,11
Bankbiljetten

6.883.320,-
24 Sept.1921
. . .

1.514

2.031

1.575

1.975

227

Part. Rek.-Crt. saldo’s
.

3.439.723,10
1
1

i

,,

1921 …..1.519

2.131

1.263

1.959

218

.
6 Nov. 1920..
.

1.055

2.170

649

1.747

440
Voornaamste posten in duizenden_guldens.
8 Nov. 1919….

1.060

1.667

1.114

1.536

465

25 Juli 1914
. . .

645

1.100

560

735

396
Bt7k
Andere
.

Data
Goud
Zit oer
biljetten

opelocliba,a
,chulden
Sluitpost der
activa.

605.969
8.366
1.014.343
31.799
12

1921 …….
605.969
8.276
1.021.226
35.811
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
605.969
8.143
1,034.520
39.255
–
605.969
8.614
1.021.065
32.649
BANK VAN ENGELAND.

19 Dec.

1921 …….

5

1921 …….
28

Nov.

1921

… …

20

1920
Dec.

……

605.969

636141

8.695
1.023.996
41.349
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
21

,,

1921 …..

20.952
1.070.488
79.992
in duizenden pondsterling.
20 Dec.

1919..
637:329
6.761
1.032.710

102.737
Data
Metaal
Ctrculatie
—

Currenci, Notc,.
25 Juli

1914
162.114
8.228
310.437 6.198
Bedrag
Gouda’.
G
00
.
Sec.

Data
Toto0
bedrag
hiervan
Schatkist.
promesoen

–
Belee.
ningen

Beochik.
baar.
Metaal.
“°
percen.
14 Dec.

1921
128.437 124.734
318.329 28.500 281.545
disconto,
,cchi,Ireeko
saldo
lage
7

,,

1921
30 Nov. 1921
128.434
128.442 124.962 125.113
315.714 312.628
28.500 28.500
278.702 275.609
.19 Dec.

1921 269.682

88.700

126.622

404.366

59
23

1921
128.438
123.306
311.687
28.500 274.482
12

,,

1921 281.761

93.700

122.533

402.097

58
16

1921
128.433 123.587
313.066
28.500
276.053
5

,,

1921 287.332

90.000

129.178

398.617

57
9

1921
128.421
124.403
314.118 28.500 277.008
28 Nov. 1921 278.618

.

90.000

117.763

403.099

58
21

1921 290.326

102.500

117.890

400.757

53
15 Dec.

1920
126.812 131.236
359.176 28.500 328.153

20 Dec.

192

187.622

46.000

253.388

426.202

57
0,
17 Dec.

1919
91.499 90.300
348.373
28.500
329.463

20 Dec.

1919 158.162

77.500

254287

416.107

57
22 Juli

1914
40.164
29.317
–
–
–

25 Juli

19141

67.947

14.300

61.686

43.521′

75
1

Go.

Other

Public

Other

1

Re.

Dek
o
Data

Soc..

Sec.

Depos.

Depos.

acTe
e

1

bingo.
‘) Op de baei.
van
‘1,
nietaaldekking.

Uit de bekendmaking van den M
i
n
i
ster v a n F
i
n a
ii
perc.
1)

ciën blijkt, dat uitstonden op:
14 Dec. ’21

69.800

80.683

13.858

140.869

22.153

14,32 7

..

’21

70.064

86636

11.996

142.743

21.922

14,17
12 Decembcr192IIlBberl92I

Aan schatkistpromessen..

1499.190.000,-
1
f500.840.000,-

30Nov.’21

57.438

82.735

13.749

130.411

21.779

15,11

wsarv. direct bij Ned. Bk.

,, 93.700.000,-

,, 88.700.000,-
’21
23

,,

50.314

83.572

15.601

124.083

23.582

16,88
16

’21
Aan schatkistbiljetten ..

,,256.170.000.-,,259.129.000,-
Aan zilverbons

…….. …33.185.943,50

83.287.626,50

35.726

84.823

20.067 .106.038

23.296

18,47
9

’21

37.302

80.834

17.893

05.834 22.468

18,27

Onder de vlottende echuld is begrepen:
15Dec. ’20 ‘77.123

72.207

19.401

126.070

14.025

9,64

Voorech. aan cle Koloniën
1
,,319.727.000,-

326.887.000,-
17Dec.

19

68.189

.768601 21.538

125.312

19.649

13,38
22Juli

14

11.005

33.6331
13.735

42.185

29.297

521

VoorschotaanGeneenteu}’

3′ Qciobc,

December
voor door Rijk voor hen

48.363.001.54
I.
62.064.079,83
‘) Verhouding tusecheu Regerve en Deposite.
te heffen Ink. belasting
1
12 December

19 December
Tegoed v.d. Postch. & G.dst

,, 23.284.114,98

25.315.133,31
DUITSCHE RIJKSBANK.
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-
Voornaamste posten in duizenden guldens.De samengetrokken
kassenscheine, in duizenden Mark.
cijfers der laatste weken zijn telegraphiach ontvangen.

Data

1
1
Metaal

Daarvan

1

Goud

1
Kassen.
3cheine
Ctrcu
1

latie
t Dek.
1
bingo.
Data

Goud

Zilver

fi
nk

Andee

Besrhlkb.
opeischb.
1
biljelien

metaal-
schulden
1

saldo
_
1
1
1)
Iperc.

7 Dec

’21
.
1.005.750

993.6971
3.522.209
102.789.6341
4
10Dec.1921

181
.00Q
289.500 93.500
104.400
3

1921

181.250
.,,
286.000
82.000
107.650 ’21
30 Nov.
1.001.693

993.6981

4.472.583
100.943.6321
5

26Nov.1921

188.750
282.500
91.000
114.050
’21
23
15

;,

’21

1.008.000

993.709

1.009.230

993.710
5.014.796
5.233.273 96.463.895
1

95.186.123
6 6
12Nov1921

162.065

25321
294.542
88.995
111.103
7

’21
1.008.890

993.639
4.560.228
92.609.995
6
5

-.

1921

162.096

24.772
291.870 91.105
110.102
31 Oct.

’21
1.007.868

993.631
4.589.992 91.527.679
6
29Oct. 1921

162.160

24.043 292.034
105.746
107.073
7 Dec. ’20
1.098.454 1.091.644
20.524.898 64.684.655
33
11 Dec. 1920

218.422

9.345 374.792
146.256
123.717
6 Dec.

’19
1.112.598
1
1.091.265
9.92 6.549
32.460.351
34
13])ec’.1919

170.802

2.937 311.155
104.166
90.870
1
25 Juli 1914

22.057

31.907
110.172 12.634
4.8422
23 Juli

’14
‘)
Dekking
der
1.691.398 1.356.857
circulatie door metaal
65.479
en
Kassenechejne.
1.890895

______________

93

Data
Dis.
conto’s
betaalbaar

WisseIs,
buiten
N..Ind.
Belee. ntngen

1

Voor.
1

schotten
aan het
Gou,s.nem.

1

Diverse

1

rekc.
1)
ningen

1

De/t.

1
perccn-
lage
Data
________________
Wtsodo
_____________
Rek. Cit.
_____________

D
J

kas bij de
geven

Reichobank
10Dec.1921
106I
32.900
sss
47
7 Dec.

1921
109.803.798117.325.757
***
3

,,

1921
200.500

1
23.000
***
49
26Nov.1921
201.500

21.800
***
51
30Nov. 121
115.469.084125.313.114
11.829.700
4.379.900

12 Nov.1921
36.029

103.

42.349
,
4.033
48

23

,,

1921
101.661.516
105.049.6941
15.440.677 12.122.300
4.924.800

5

,,

1921

34.972

20.409,
107.121

38.922

1

1
6.985
49
15

,,

1921
20.869.119
12.361.400
5.144.000

290ct. 1921
35.3751 20.4571125.394

27.881
11.543
47
,,

1921
31 Oct.

1921
96.094.810113.860.368
11.790.800
4.473.000

11Dec.1920
30.6471 20.1161128445
1
73.270
53.768
99
.
586
.
242
1
18
.
302
.
663

11.938.400
4.501.600

13 Dec. 1919
13.628

10.7901168.890′

–
60.233
42
7 Dec.

1920
‘49.979.083I
11.561.280
32.878.700
20.480.500
J
u
li 1914
7.259

6.3951

47.9341

6.446
2.228
6 Dec.

1919
32
.
772
.
612
1
9.688.711

23
.
271
.
1
001
9.896.700

[

0
Sluitpost
der activa.

2)
Opde basis
van ‘is
metaaldekking.
23
Juli

1914
750.8921
943.964
–
–

1118

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21
Decembèr
1921

UANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in duizenden francs.

Data
Goud Waarvan
In liet
Buitenland
Zilver
Te goed
in het
Buitenland

Bulageto.
voorsch.
old. Staat

15 Dee.’211 5.524.122
1.948.367
279.448
•608.015
24.500.000
8

’21 5.522.102
1.948.367
279.432 611.122
24.600.000
1

21 5.524.093
1.948.367
279.298 610.346
24.900.000
24 Nov.’21; 5.524.043
1.948.367
279.072 611.039
24.500.000

16 Dec. ’20’ 5.499.045
1.948.367
264.468
592.438
26.600.000
18 Dec ’19 5.577.925
1.978.278
272.160
796.711
25.600.000

23juii’14i

4.104.390
–
639.620
–

Uitge-
Wissels

stelde
Wisse!,
Belee.
ning
1

Bankbil.
jetten
Rek. Cr1.
Part i-
cuue,en

t

Rek.
1

Cr1.
Staat

2
.
347
.
515
1

61.201
12.206.364
36
.
407
.
1’32
1
2446
.
282

42.348

E.
2.216.673

62.339 2.314.029 36.666.338;2.454.393 62.559
2.431.7261

63.265 2.250.519
36.488.8462.625.224
30.165

0
c
2.287.510j.

64.117 2.212.134
36.336.2752.508.796
54.301

3.255.933

415.819
2.196.063
37.509.1973.542.463
110.075

1

1.1 94.308

631.040
1.397.497
37.378.4323.182.251
82.179

1.541980

–
769.4O0
5.911.910
942.5701400.590

BANQUE NATIONALE DE DELGIQUE.
Voornaamste posten in duizenden 1 ranca.
1
Metaal
1
Beleen. Beleen.
1
Blnn.
1
—
1
tnd.
1
van

1
van

t wissels
1
Circu.

Rek.
Data
. 1
bulten!.
1
buiten!.
1
prom. d.
1

en

1

lalie

1

Crt.
1
saldi
1
vorder.
1
provtnc.
1
beleen.
1

t

portic.

15 Dec.’21 326.001 84.653 480.000 5055396.256.913I 328.523
8 ,, ’21 325.734 84.653480.000
1
490.554 6.273.485 354.891
1.,, ‘21322.721 84.653 480.000 540.1-75’6.265.791 .479.332
24 No
v.
‘21326.99084.653480.000 550.845 6.127.136 275.104

16 Dec. ‘20323.790 84.653 480.000738.623 6.005.529 1.008.768
18 Dec.’ 1 9349.610, 84.955480.000,426.883,4.695.7082.142.639
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA
FEDERAL RESERVE BÂNKS.
Voornaamste posten in duizenden dollars.

Data
‘aouaL’orra
oaa
Zilver
vie.
Notes in
circu-
Tolaal
Dekking
In liet
___________
bedrag
F. R. Notes
buiten!.
latle

30 Nov. ’21
2.849.397
1.895.244
‘-

139.7452.366.006
23

’21
2.835.229
1.924.288
–

142.999 2.389.916
16

’21
2.823.901
1.926.127
–

145.567 2.398.224
9

’21
2.816.299
1.846.326
–

i 44.484 2.420.831

3 Dec. ’20
2.023.916
1.359.862
70.10 171.3643.325.629
5 Dec.

‘191
2.087.264
1.290.895 132.935

66.831,2.881.359

Data
Wissel3
Totaal
Deposito’s
Gestort
Kapitaal

.,4!gem.
Dek.
kings-
pete.
1)

72,7

Percent. Goud.
dekking
cireul.
.9)

100,6
30 Nov. ’21
1.255.255
1:742.830
103.104
23

’21
1.274.567
1.728.497
103.216
72,3
99,3
16

’21
1.266.349 1.737.716 103.166
71,8 98,5
9

’21
1.335.652 1.726.865
103.120
71,4 97,3

3 Dec. ’20
3.019.856
2.401.781
99.140
43,1
48,8
5

19
2.622.327
2.681.820
1

86.973
45.0 46,4
i)
Verhouding
tuochen, den totalen goudvoorraad,. zilver eic., en de
opeiochbare schulden: F. R.
Notes en netto deposito’s.
9)
Na aftrek
van 35 pCt, der totale
dekkingsmiddelen
als
dekking
voor
de
netto
depoo,t&s.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET

FED. BES. STELSEL.
Voornaamste posten in. duizenden dollars.

EFFECTENBEURZEN.
.

Amsterdam,
19
December
1921.
. De beurzen gaain nog steeds gebukt onder dd onzekerheid
omtrent hetgeen te gebeuren staat inzake de i)uitsehe
sdhadevergoeding. Naast de ontwapèningsconferentie te
Washington, of juister gezegd, claarbtYven, is de belang-
stelling van de ga.usche wereld, wel op dit punt gericht.
. Îa:
n
een spoec1ige en verstandii.ge reorganiiatie verwacht
IflOn heil voor de geschokte economische omstandigheden en
zoo is het te verklaren, dat de meeste beurzen een vrij op-
gewekte stemming aan den dag hebben kunnen leggen, hoe-
wel het uog geenszias zeker is 61 en zon ja, op welke voor-
waarden een vijzigiingin de Duitsche verplichtingen, zal
wot’-
den gebracht. Ook is men er in serieuze kringen absoluut
niet. van overtuigd, dat een dergelijke wijziging, hoe libe-
taal ook doorgevoerd, vel het redmiddel voor cle lijdende
wereld zal blijken te zijn. E’n waar de beurs steeds rekening
houdt ‘met strooming en tegen.stroomin.g, waar zij alle toe-
komstmogelijkheden zooveel mogelijk tevoren verdiscon-
teert, ligt .de verklaring voor de hand, waarom de stemming
slechts
vrij
opgewekt is geweest, zooals hierboven werd ge-
releveerd, waarom men zich reserves heeft opgelegd op het
tijdstip, dat een eenigszi.n.s ruimer inzicht in de wereld-
economie zich begint baan te breken.
Zelfs in het direct het meest belaiaghebbend la.ad, .Duitseh-
land, ziet men met belangstelling, ‘doch met gematigd op-
timisme en ‘met gernengde gevoelens de ontwikkeling der
dingen mn. Reeds vroeger is h.t.p. in het licht gesteld,
dat lang niet alle kringen in Duitschland ingenomen zou-
den zijn niet een poging tot verheffing of stailisatie valt
den Markenkoers. Vele i!ndu.strieele’n zien in een laag Mar-
ken-niveau een stimulans voor hun export-mogelijkheid en
de effeotenwereld zou zeker niet gebaat zijn bij een
plot
–
selingen ommekeer
01)
het gebied van deviezen. De afgeloo-
pen week heeft dit nog eens bewezen door de Krach bij de
Pfiilzische Bank en door de staking van betaling bij adcicre
instellingen. Men had, dus kunnen verwachten, dat het vooruitzicht op hulp. .door de Entente .te verleenen, in
welken vorm dan ook, ‘deprimeerend op de . ffecten.beurs
zou hebben gewerkt (immers stijgende deviezen brengen
dalende effectenkoersen mede), doch het feit, dat dit nibt,
of althans niet in omvangrijke mate is geschied gedurende
de achter ons liggende dagen, toont ‘oidoetide het scepticis-
me aan, waarmede men in beurskringen cle gevolgen van het
Daitsche verzoek om. een moratorium beschouwt. Men ver-
liest hier niet uit het oog, dat er een totaal van 112Y2
milliar.d aan sehatkistpapier en van 102
mill.iard aan bank-
biljetten in omloop is, tezamen een papierberg vornienci
van rond 2143′ milliard, w’aartegenover een gouddekki’ng van slechts ecu ‘milliard staat. Op deze ‘basis zou de Mark
dus een waarde van ongeveer pfennig moeten hebben,
terwijl clie waam-de in het binnenland nog te taxeeren is
op 5 ii 6 l)feilnig (de prijzen van cle eerste levensbehoeften
toch ziju tot het 16 á 18-.voudige gestegen, minder nog
zelfs, indien men de huren in de lerekening opneemt)
en iii het buitenland op ongeveer 2 pfen.nig. Er zou dus,
zuiver mathematisch geredeneerd, eerder, reden bestaan tot
verdere daling van de Mark; men moet echter impondera.
biliën als .d.e Duitsche werkkrach’t en het vertrouwen in de
toekomst ja aanmerking nemen, om tot een meer juiste
waardebepaling te komen. Deze zijn natuurlijk niet in cij-
fers nit te drukken; de waardeering hangt van persoonlijke
opvattingen af. Toch is er hij een zeer optimistische per-
soonlijke opvatting nog ‘voldoende marge over om voor
Duitsche begrippen niet te gelooven aan een, zeer scherpe rij-
ing van de Mark en aan een evenredige krachtige daling
van vreemde ‘deviezen, derhalve ook niet aan een heftige
reactie ter beurze. lIet in’dexcijfer van de Frankfurter Zei-
tung toont voor de laatste week dan öok een ‘terug-
gang van slechts
2
punten aan, nl. ‘van 336 op. 334, tegen
468 op 10 October j.l. ,
Het is, onder deze omstandigheden, begrijpelijk, .dat de
aciiviteit eenigszins heeft moeten inboeten. Dit was op
vrijwel alle internationale beurzen het geval, speciaal wel
te Londen, waar de grondtoo’n echter vast is gebleven. Dit
kan niet van Pa rij s worden gezegd; hier niaakte de
mededeeling. van de Duitsohe Regeering, dat zij niet in
staat was de termijnen .der schadeloosstellin.g van 15
Januari en 15 Februari te betalen, een zeer slechten in.
druk. De liquidatie per .15 December is zeer vlot verloopen; niet soozeer door de meerdere ruimte van de geldimarkt dan
vel door de uitermate kleine., posities, welke gereporteerd
moesten ‘worden. Ook hier ziet cle beurs natuurlijk’.vooruit en men verwacht, dat het per saldo toch wel zal moeten ko-
men tot een vergelijk inzake de Duitsche schadeloosstelling, waarbij ook Frankrijk eenige concessies zal hebben te doen.
peciaaI de mogelijkheid van uitblijven van contante beta-
lin.g stemt de beurs lusteloos.

Daia Aantal
banken

Totaal
uiigezeitc
gelden en
beleggingen

Reserve
bij de
F. R. bank,
Totaal
deposito’s
Waarvan
time
deposits

23Nov.’21
807
11.308.660
1.267.69213.363.133
3.009.356
16;

’21
807
11.353.212
1.269.059Il3.452.53

3.002.576
9

’21
807
11.385.928
1.239.060 13.421.095
2.982.861
2

’21
808
11.398.359
1.247.699113.423.590
2.987.820

26 Nov. ’20
824
16.732.012
1.206.4613.791.044
2.811.123
28Nov. ‘191
794
13.481.453
1.414.779,13.827.879
2.287.964

Aan het
eind
van

ieder
kwartaal wordt een
overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen banketaten.

21 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

I1

Alleen te N e w Y o r k heeft overheersch end een gun.
stige opinie bestaan. De oitwapenings-conferentie doet in
Vallstreet uit den aard meer invloed gelden dan elders.
1-let is toch binnen het grondgebied der Unie, dat de on-
derha.n-delingen worden gevoerd en de Regeeringspersonen
der Vereenigde Staten hebben in -vele onderdeelen der be-
sprekingen de leiding. Ook zijn er wel eenige positieve
resultaten behaald, zelfs indien men rekening houdt met de
Fransche verlangens inzake den vlootbouw. Eén en ander
heeft op -de beurs eeu gunstige uitwerking gehad, waarbij
nog lvamen de optimistische prognoses ten aanzien van
een economische opleving. Al zijn die laatste meerendeels
wat te sterk gekleurd (zooals in het vrig overzicht raails
wûrd aangeduid) toch is er een grond van waarheid in de
betere opvattingen.
Te o n z -e n t is het marktverloop zeer onregelmatig ge-
weest. Voor binnenlanclsche -staatsfondsen bleef het aanbod
csv-erheerschen, zoociat de koersen van de -meeste soorten een
reactie aantoonen. Zelfs het gerucht, dat er onderhandelin-
gen gevoerd zouden worden ten aanzien van de plaatsing
van een Nederlandsche Staatsieening in Amerika, waar-
door hier de markt zou worden ontlast, kon geen betere
tendens te voorschijn brengen. Wel was dit het geval voor
Indische leeningen; hetzelfde feit heeft dus op verschillende
f-oadseu ook verschillend gewerkt. Buitenlandsche soorten
waren iets meer gezocht; speciaal Russen in verband met
de beteré stemming voor deze fondsen te Londen.

12 Dec. 15 Dec. 19 Dec.
Rij:ingof

5
°/o
Ned. W. Sch.

1918
8718

871
2

8611 – 71,

1
/2 °[

1916 83!
2

84

8311
– 2/
4

4
o

–

1916
761
8

761

76

I8
3112

,,,,……

65
1
1

651

651

+ ‘/
3
0
/o

56

5518

553

11
4

2
1
1
2
0
/0
Cert. N. W. S…….48

48

4734 -114

5

0
/u Oost-Indië 1915 . . . .

91
9
1

91
3
1
4

9111116
-1-
118

6

0
/0

,,

1.919

92
1
1

9211

933
8 +
7
1,
4
0
/o
Oosteur Krnnenrente

3131

3131

3131

5 % Rusland 1906 ……5’/
3

6

6

+ 1/
4 ‘/o Rusl. bij Hope & Co

6/

61

711 + 014

4113
0/
China Gniid 1898

64

66I

661 + 2f
-4

0/
Japan 1899 . …….

597/s

5971

11

5918
4 °/
o
Argentinië Ruiten!

5351s

5
010
Brazilië 1895 ……58

58

57314 –
i
ll
7

0/
Staatsspor ……..103
3
/
4
1031
4
103
‘1
+
31

7

0l
Amsterdam ……..102
1
/4
102
1
4
102/

+ ‘i,
Voor
Bank-aandeelen
ontwikkelde zich grooter belang.
stelling; het schijnt, dat het publiek thais tot cle overtui-
ging komt zijn pessimisme wel wat te hebben overdreven-Vooi-ts ons de markt bepaald vast te noemen voor
taba1c-
waarden,
die zender speciale aanleiding vrij aanzienlijk
konden verbeteren. Vermoedelijk staat dit in verband met
de onistandigheid, dat deze markt-afdeeling lang verovaar-
loosd is geweest en dat er nogal contramine-posities in be-
stonden. –
Industrieele
waarden
toonden zich nauwelijks prijshou-
•dend; tegenover fractioneele verbeteringen van sommige
fondsen stond algeheele lusteloo-sheid en afbrokkeling vail
het koerspeil voor andere.
De
suikermarkt
was eerder aan den lusteloozen kant. De
noteeringen voor Cuba-suiker varieeren nogal sterk in de
laatste dagen, zoodat onze markt hieraan geen enkelen
maatstaf heeft gehad. Daarenboven scheen de tendens in
Indië weifelend en men gaf er hier dan ook de voorkeur
aan, niet al te -veel in suikerwaarden te ondernemen.

12 Dec. 15 Dec. 19 Dec.
Rij:ingof

Amsterdamsche Bank …. 145″

150
1
1
2
– 150
1
/
2

5
Koloniale Bank ……….1 I3
1
1
4
111
1
1
2
112113 – 3/
4

Ned. Handel-Mij.cert.v.aand. 133
3
1
4
132
3
1
4
1331
4

Rotterd. Bankvereenigiog.. 97

102
1
1

102
1
1
3
+5
1
1,

Amst. Superfosfaatfabriek . 51

54

51
Van Berkel’s Patent ……50

421

49

–
insulinde Oliefabriek ……

95/

911

91/

11

Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand. 80
1
1
4

801

80
1
1
3
+
114
Hollandia Melkproducten .. 155

156

156

+ 1
Philips’ Gloeïlampnfabriek 258
1
1
4
2421 2521
4
– 5’/
3

R. S. Stokvis & Zonen …. 578

578

578
Vereenigde Blikfabrieken … 65
1
1

68

70

+ 41
3

CompaniaMercantil Argent. 72

71
1
1

72
Cultuur-Mij. d. Vorstenland 135

135

137

+ 2
Handelsver. Amsterdam . ..
337112
329!
3
333

-4112

Hol!. Transatl. Handelover. 25

21

21

—4
Linde Teves & Stokvis …. 82

81
1
1
2
841 + 21
Van Nierop&Co’sflandel-Mij.

9’/

8
1
1

8

– 1114

Tels & Co.’s Handel-Mij…. 4311
3

413/

43

–
1
12
Gecons. HolI. Petroleum-Mij. 141

1381
4
1391
4
– 11
4

Kon. Petroleum-Mij. …… 428/
4
4261
4
4301
4
+
2

12 Dec. 15 Dec. 19 Dec.
Rijzing of
daling.
Orion Petroleum.Mij.
Afgest. Aand. 34314

33112

33

–
11
4

Steaua Romana Petroleum
Mij. .. Afgest. Aand. 49 . 45

45

– 4
Amsterdam-Rubber-Mij. . – 109
1
1

107’1
4
107
1
1
8
– 21
Nederl.-Rubber-Mij……..62’/
3

621

63

–
4
-1
12
Oost-Java-Rubber-Mij…….174’/

1711

175

+ 314
Deli-Batavia …………..
3111/3
312

3261
2
+ 15
Deli-Maatschappij ……..265’/3 265

274
1
1
2
+ 9
Medan-Tabak-Maatschappij . 272

272

272
Senembah-Maatschappij…. 379

3761 388

+ 9
De petroleummarkt
heeft tijdelijk voor het hoofdfonds den
invloed ondervonden van de zeer gunstige uitlatingen op
de jongste algemeene vergadering uit den mond des heeren
Deterding. Lang heeft dit echter niet geduurd; toen het
buitenland niet voldoende weerklank bleek te hebben, ver-
flauwde hier de belangstelling. Hoewel de middenkoers van
den laatsten beursdag der berichtsperiode nog een -kleine verbetering aantoont, in vergelijking met de vorige week,
*as de slotkoers toch gevoelig lager. In-aansluiting Ifler-
aan ‘waren ook de overige petroleumfondsen aangeboden.
De
rubbe-rmarkt
bleef echter doorgaans vast, met vrij
aardige omzetten, vooral in de laag geprjsde soorten.
$cheepvaartwaarden
bleven verlaten, met uiterst geringe
variaties.

–

12Dec. 15 Dec 19 Dec.
Rij:ingof

Holland-Amerika-Lijn

158

152

157112 – 11
3

,,geon.eig 143

136
1
1
2
141
1
1
2
.

1
1
1,

Holland-Gulf-Stooinv.-Mij. –

95

95

95
Hollandsche Stoomboot-Mij 49

49

49
Java.China-Japan-Lijn

102

102

108

+6
Kon. Hollandsche Lloyd.

21
1
1
2

181

20
1
1
3
–
Kon. Ned. Stoomb.-Mij…..86’/
2

851

86
0
1
2

Koninkl.-Paketvaart Mij.

95112

94
1
1
4

941
4
– 114
Maatschappij Zeevaart

70

70

70
Nederl. Scheepvaart-Unie

106

105t1 109

+ 3
Nievelt Goudriaan ……..140

139

145

+ 5
Rotterdamsche Lloyd ……138

135
1
1
4
137114 – 21
4

Stoomv.-Mij.,,llillegersberg”
52113

521
3

70

+ 171
3

,,Nederland” . 162’1

1613
11
163
14 +
1114

,,Noordzee” . .

29

31
1
1
2

311

+ 2/
4

,,Oostzee”…..65

621

66

– + 1
Op de Âmes/kaansche markt
outstond groote levendig-
held voor aandeelen Missouri Kansas & Texas in verband
met het geptlbliceerde reo-o-gaaiisaitieplan. flat sChijnt, dat het
Ilollandsehe publiek de stortiugen, die gro-ote bedragen ver-
eisehen voor– het meerendeel niet zal bewerkstelligen, in
verband waarin-ede het” zijn stukken verkoopt. Vermoedelijk is het Amerikaansc-he garantie-syndicaat, dat eCn Vrij groots vergoeding -ontvangt voor’ het -doorvoeren der reorganisatie,
-de kooper.

– 12Dec 15 Dec. 19 Dec.
Rij:ingof

Arnerican Car & Foundry.. 162

162

162
Anaconda Copper ……..111
1
/
4
108
1
1, 108

– 218
Un. States Steel Corp…..95

9411

941
1

–
1
12
Atchison Topeka ………. lOO’/
4
1001
4
100
1
1
4

Southern Pacific ………. 90

90’1
4

90112 +
1
1
Union Pacific …………l44’/
2
1421
3
142
1
3
– 2
Int. Merc. Marine orig. Com
. 171

16
1
/
3

16
3
/
4
– l’/
,,

,,

,,

,, prels. 72

70

701

– 1
3
1
8

–

De
geldonar/et
toonde neiging -tot zekere stroefheid; pro-
longatie ten slotte 4% pCt.

– GOEDERENHANDEL

GRANEN.
De nadei
–
eude feestdagen hebben ziCh reeds sterk in dien
graanhand-el doen gevoelen; de stemming was dientenge-
volge uiterst kalm met -geringen omzet. De prijzen -van tar-
we zijn zoovel in Noord- als in Zuid-Amerika wederom
teruggeloopen, doch tenslotte v-ond een klein herstel plaats.
1-let is geruimen tijd geleden, dat wij schreven over ,,Dollar”-
tarve te Chicago. Onmiddellijk -nadat dat cijfer bereikt
werd, vond ei- eene reactie plaats, èn het langste punt van
de vorige week voor den Deoember-teo’mijn was 1.07%; op
19 December sluit de markt op 1.09
1
/8. –
De weer- en oogstberichten toonen weinig ves-andering bij
cle vorige week; nog steeds klaagt Noord-Amerika over
droogte en als gevolg daarvan worden reeds bij voorbaat de
ralniligdn van den oogst’ van wintertarwe verminderd. Van
hieruit is het nog steeds niet mogelijk een goedei indruk
te krijgen van den ernst van deze dlrpogtesehade, dccli ern-
sti
g
ongerust schijnt men er zich toch aan de ‘Indere zijde

1120
ECÖNOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

–
21 December 1921

Noteeringen.
Locoprijzente
Rotterdam/Amsterdam.

Chicago’
Buenos Ayres
Soor1n
19Dec.

1
1921
2 Dec.
1921
20 Dec.
‘

192)
Data

Tarwel
MaY,

1
Haver
1

Tarwe
May,

.1
Lijnzaad

Tarwe*

………… .’,
13,25
13,50
26,-
Dec.

Dec.

{

Dec.

Febr.

Febr.

Febr.

1
Rogge (No. 2 Western) ‘,
11,75
12,25
25,75
17 Dec.’211 107
1
1
4

46112

32
5
1
11,60
7,50
17,35
MaIs (La Plata)

…..
2

178,-
200,- 275,-
10

,,

21J 1101
4

48
321 11,65
8,10
17,90
Gerst (481b.malting)

.’
207,-
214,-
340,-
17Dec.20

179112
69
3
1
4

46′
17,75
8,90
17.05
Haver(381b.whitecl.).
,1,
12,-
12,75 17,50
17 Dec. 19j 246
147
7
1
82
5
1
8

1
13,70
1
)
6,70 23,701)
Lijnkoeken (Noord-Amen-
17 Dec 181 231
138
1
1
71
3
1
12,20
1
)
5,701)

119,55
ka van La Plata-zaad)
8
)
1

16,50
18,-
20,25
20 Juli 141 82
56
3
1
8

36
1
1,
1

9,40
5,38
113,70
Lijnzaad (La Plata).,
. .
375,-
380,-
460,-

1)
per Januari.
0

‘)
p. 100 K.G.

2)
p. 2000
K.G.

8)
p. 1000 K.G.
4)

per
1960 K.G.
*)
Nr. 2 Hard/Eed
Winter
Wheat.

AANVOEREN in tons van 1000 K.G.

Rotterdam
Amsterdam
Totaal

Artikelen.
12117 Dec.
Sedert
Qvereenk. 17117 Dec. Sedert

Overeenk.
1921
1920
1921
1 Jan. 1921
tijdvak 1920
1921
lJan: 1921

tijdvak 1920

«'”1

1.440.326
702A57
890
46482
131.612
1.486:808
834.069
Tarsve ………………19.208
Rogge

…………….,

1.412
142.996
215.070′
1.289
1.831
752
144.827
215.822
Boekweit

…………….627
9.558
5.929
–
576
664
10i34
61593
Male

…………….

25. 053
975.808 470.759
8513
106.903
65.264
1.082.711
536.023 241.288
100.312
261
9.010
6.247
250.298
106.559
70.429
‘

26.300
–
4.285
–
74.714
26.300
Lijnzaad
.
. …. ………

4.569

.

151.197
43.145
3.576
fl3.817
38.314
265.014
8li459

Gerst……………….250
Haver ……………….940

112.651

1
63.173
935
29.958
4.606
142.609
67.779
Lijnkoek ……………1.800
.

f3.697
26.747
l’ 406
4.955
–
58.652
1
26.747
Tarwemeel ………….590
Andere meelsoorten

–
37.646
38.555
‘-
,,

1.950
176
39.596
38.731

niet over te maken, getuige de zeet kalme markten.
Argentinië begint iets meer snede te tellen als tarwe
exporteerend land,- en gezien de goede oogstberichten en
veel lager prijzen voor Februaritarwe, mag men wel ver-
wachten, dat in de komende -maanden de verschepingen van
dat lan’l aanmerkelijk zullen toenemen. Zaken op spoolige
ver.chnjing bleven beperkt; wegens het gebrek aan scheeps-
ruimte.
De berichten van Australië waren iets minder gunstig;
Van Indië waren zij weliswaar beter, doch voorloopig mag
toch nog nict op export van dat land gereknn-1 worden. De wereldve”schepingen waren lçlein, hetgeen niet te verwon-
deren v,lt, aangezien de verleden jaar zoo belangrijke im-
portianden als Frankrijk en Duitschiaad, zdö goed
als
uicts
betrekken. Italië daarentegen is voortduread &in van de
grootste importlan-den van Europa. In de a’igeioopen week
begon Duitschland ook wederom meer belangs.teling te ton-
non, en eenige zaken, vooral in Australische tarwe, kwa-
men tot stand.
In verband met de stells terugloopende markten -voor
inlandsche tarwe toonde .de consumptie in Engeland wei-
nig neigin.g voorraden te maken. De handel aldaar beperkte
zich dus bijna uitsluitend tot spoedige levering, waarvoor
.de vraag tenslotte wel iets verbeterde.
Wat maIs betreft, ligt er een flauwe week achter ons.
In Noord-Amerika toonden de prijzen voortdurend neiging
tot afbrokkelen, hetgeen niet te verwonderen was ‘onder den invloed van de zeer groote aanvoeren op de binnen-
landsohe snarkteas. Op 14 December noteerde de December-
termijn te Chicago 46 c., doch sedert dien vond wederom
een kleine reactie plaats, zoodat op 19 December dezelfde
termijn op 47Y
4
sluit. Ontegenzeggelijk zijn de pr.ijzen in
Amerika zoo lang, dat het steeds moeilijker wordt conces-
sies van verkooper ‘te krijgen, doch waar d,e ‘beschikbare
hoeveelheid maïs over dc ‘geheele were1d zoo ruim is, is het moeilijk om aan eene aanmerkelijke verhooging te gelooven.
Tengevolge va.n den dalenden dollarkoers onderging de Euro-
peesche markt aanmerkelijk meer -verlaging dan de Amen-
kaansche, en waar de consumptievraa.g, vooral in Engeland,
zeer teleurstellend was, zoodat spoedig aankomende ladin-
‘gen La Platamaïs geen belangstelling ontmoetten, liepen
ook voor ‘dat artikel -de prijzen terug. De loco-voorraden zijn
in de meeste ‘markten gering, doch vooral in verband met
de naderende feestdagen, en de dalende prijzen -in Noord-
Amerika, voelde men nergens voel moed om op eenigszins ruime schaal in te koopen.
Ook
–
voor gerst was cle handel van geringen omvang. In
de meeste -markten en v-oor de meeste soorten liepen de
prijzen geleidelijk terug.
Voor haver deed zich in een enkele mar1c vraag gelden, doch over het algemeen was de stemmnng zeer kalm.
Nog steeds gaat Argentinië rvoort op tamelijk ruime
schaal 1 liii z a a -d te verschepen, zoodat het nu wel blijkt,
‘dat de vorige, oogst keer veel -grooter geweest is dan de

grootste ramingen. Uit alles ‘blijkt, dat de ramingen van
de oogsten in Argentinië nog geheel onsystem-atisch zijn,
en dat men daar al te vaak ‘te kleine cijfers als de vel
.-
moedelijke opbrengst naar Europa telegrafeert. Onder’ die
omstandigheden vinden nu ook de cijfers betreffende dan
nieuwen oögst zeer weinig be1angstel1iig. Deze cijfers zelf
.trou wens, wisselen in zOS groote mate. af
, dat, waar
men geenszins kan nagaan, waarom het eone cijfer meer be-
troiawbaar zou zijn dan het andere, er met recht -geen weg
–
in te vinden is. Velen in Argentinië zijn .pessTmis-tisoh over
de opbrengst vn,, den oogst,
–
bewerende, dat de langdurige
droogte in zeer belangrijke districten veel kwaad gedaan
‘heeft, en uit die bronnen worden cijfera van 800.000 tons
en enkele zelfs van 600.000 to’ns vernomen, als beschikbaar
oor export. Anderen daarentegen zijn veel optimistischer
en schatten .dat er een m.illioen en zelfs nog meer tons zul-
len geëxporteerd kunnen wor.de
.
Heel merkwaardig is de wijze waarop in dit ceisisjaar
Europa en Amerika lijnzaacI geabsor.beerd hijbben. Tot en
met 15 Decemfber werden 1.268.000 tons van Argentinië verscheept en waar in geen enkel centrum cie voorrnclen
van olie of ljnkoeken van groote beteekenis zijn, kan
men ‘gerust zeggen, dat ook deze hdeveelheid -dit jaar gecon-
sumeerd werd. Blijft de vraag voor lijnolie dus in het vol-
gend jaar even groot, dan is inderdaad een groote oogst
van Argentinië noodzakelijk.

De kooplust voor ‘ljnzaasl was in de afgeloopea week
slechts gering,, doch de markten blijven ‘zeer -prjshoudend,
vooral daar ‘het aanbod voor ‘spoadige nflading klein is, mede
in verband met ‘de geringe beschikbare scheepsruimte. Voor
januari/Februari aflad.ing komen slechts zeer weinig zaken
tot stand. –
M a r k te n in N ede r.la n
–
d. De binnenlaudschetmar-k-
ten voor tarwe bleven slap gestemd en ook in -buitenland-sehe soor-ten ging ‘slechts weinig om. Ook voor maIs was
cle stem.mni-ag zeer kalm. Voor het eerst sedert ‘langen tijd
vonden aangekomen -partijen slechts moeilijk plaatsing en
een kleine voorraad ‘heeft zich daardoor gevormd. Ook voor
‘latere levering was weinig ‘belangstelling en behalve in de
termijnmarkt, waar af en toe een kleine op1evng viel waar
te nemen, kwamen er weinig transacties tot stand.
Gerst zeer kalm -en n.auweljks prjshoudend.
II
a v e r met zeer weinig belangstelling.
Ook onze markt was zeer kalm vöor 1 ij n i. a a d, doch
de prijzen voor spoedige levering werden goed geha.ndhaafd.
De prijzen voor olie liepen iets terug en waar de prijzen
van koeken eene aanmerkelijke verlaging ondergingen i
de verhouding voor olieslager-s zeer ongunstig geworden,
zoodat nieuwe zaken slechts moeilijk tot sta.i:nl komen.

SUIKER.
In de Europeesche bi-etsuikerlanden’ is
met het oogsten en verwerken der ‘bieten zoogoed als ge-

21 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1121.

eindigd, het zal echter nog eenigen tijd duren alvorens cle
definitieve produotiecijfers bekend gemaakt worden.
De opbrengst in T s ‘j,e cli o-S 1 ow ii. k ije wordt thans op
circa
650.000
tons geraanid en is van liet voor uitvoer be-
schikbare surplus reeds meer dan de helft verkocht;
De daling op cle suikermarkten is in de a.fgeloopen week
cenigszins tot stilstand gekomen, hoewel er zich no
g
geen
teekenen voor een verbeterde stemming voordoen.
De A in er i kaans eb e markt biedt tegenwoordig
beneden cdie overige wereidmarkten aan, hetgeen nog in de
hand gewerkt wordt door de daling van den Dollarkoers. Amerikaansche bietsuiker werd op Europeesche markten
verhandeld beneden de marktw’aarde van andere witte sui-
ker. Belangrijke hoeveeheden Peru- en Cubasuiker uit, den
ouden oogst werden niet alleen naar Engeland en Frankrijk,
doch ook naar het verre Oosten, Japan en China verkocht.
Te N e ‘.v Y o r k bleef ‘de notecriug voor Spot. Ceritti-
fugals onveranderd, dle.
4.11,
terwijl de noteeringen op ter-
mijn nogal aan schommelingen onderhevig waren en op
het laagste
piut
sloten, al. dle.
2.14
‘voor Januari, dle.
2.14
voor Maart, dle.
2.27
voor Mei en dle.
2.39
voor Juli.
Op C u b a is men reeds eenigen tijd bij eene gunstige
veersgesteldh.eid met het oogsten werkzaam cii hebben
reeds S fahriekeu den maaltijd begonnen. De voorraden van
oude-oogst-suiker in de ha.venplaatsen bedragen 950.000
tons.
Aan het einde der laatste week deden de producenten
weer een partij suiker uit den nieuwen oogst af en wel on-
ongeveer
50.000 picols No 16
en hooger tot cle verlaagde
limite van
f
10,-. Er ‘wordt tevens bericht dat ook supe-
rieur tot
f 11,-
venkoeh,t werd.
De stemming van de II
011 a n cl s cli e markt richtte zich naar de New Yorksche ternijnnoteeringen en was het
slot lusteloos met verkoopera tot
f
20.50
en zonder koopers.
NOTEERINGEN.

DoM
Amsier.

dom
PC;

Londen
New York
96pCi.
T
afej
Whlle Java
1 Amer. Gra.
loopende
f.o.!,.
per
1
nulatedc.I.f..
Cen!rI.
Cube3
No. 1
Dec.! Jan.
J

Dec/be/,.
maand
j50!3

Sh. Sh.
$cts.
14 Dec. ’21
f20113
54
1-
’17/6
I81
1
1
3,86
7

,,

’21
J9
3
1,
54j6
1719
1913
4,11
14 Dec ’20,,
–
841- 301-
–
4,63
14Dec. ’19!,,
–
721-
711-
–
7,28
4Juli ‘I4J,,11
18
/
a

181-
– –
3,26

KATOEN.
Markibericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,

Manchester, d.d.
14
December
1921.

De stemming op de Amerdkaansehe katneumarkt heeft
zeer geleden door de laatste oogstsc-iiatting cii de stijging,
ilie ie het begin ‘der week was begonnen, heeft tlicns ge-
heel opgehouden. Het aantal gegtiacle balen tot het einde van
November bedroeg
7.641.000
tegen
10.141.000
tverleden jaar.
iret bureau schat den oogst op
8.340.000
balen en schrijft de
vorige lage sehatting van
6.537.000
balen toe aan een ver-
giasing in cle toenmalige cijfers omtrent den aanplant. Deze
.4dhatting had groots likwiclaties tot resultaat en daardoor
lagere prijzen, doch sedert heeft de markt zich weer groo-
tendeels hersteld. De verbetering van den sterliagkoers op
New York maakt Amerák-aaiische katoen in Liverp.nol iets
igoedikooper, hoewel liet verschil gedurende de week slcdhts
gering is. Egypiisdhe katoen is beter gevraagd en prijzen
zijn wat vaster. Spinners van Aim’erikaansche garens maken sledkts ge-
ringe vorderingen. Er sohijn.t wel wat meer aan’viaag voor
het binnenland te rijn, doch prijzen blijven onregelmatig en
men hoort van zeer lage afsluitingen tegen contante beta-
ling. De aandrang van versohiillende bankiers op fabrikan-
ten om hun debetsaldo te verminderen schijnt hierop ‘van
invloed te zijn geweest. Spinners wenken dan ook met
grof verlies en het is niet waarschijnlijk, dat prijzen nog
verder zullen daden. De enporthan’de.l worat iets beter en enkele verkoopen voor Calcultita en Madnas worden ver-
meld, ‘terwijl er ook belangstelling van Ohin’a voor
4212
en
60/2
bestaait. Bonibay vraagt naar
3012
en
40/2,
maar zal
tot de tegenwoordige noteeringen wel niet kunnen koopen.
Er zijn ook enkele aanvragen voor Egyptiisdhe .gar’ens, zoo-
wel fvan China als Japan, tioch tot nu toe zonder veel resul-
taat. Over het algemeen zijn prijzen gedurende de week
weinig veranderd, bdhoudens Egyptiisehe garens, die iets
lager zijn.
Over het algemeen zijn de berichten over de doekinarkt
niet slecht en men hopt alge.meen, dat deze na het Nieuw-
jaar weer wat zal Qpleveri. Er worden nog wel niet veel

zaken gedaan, maar er schijnen meer aanvragen aan de
markt te zijn. Vooral uit het binnenlainici, cle koloniën, als-
ook uit Zuid-Amerika, waar do steniniring beter ‘schijnt na
‘de Washingtonsehe Conferentie. Het is wel jaanimer, dat de
politieke toestand in Indië nog zoo slecht blijtt, 7MOd.at zaken
met dze belangrijke markt vrijwel nihil zijn.

7 Dec. 14Dec.

Oost. koersen.

6 Dec. 13 Dec.
Liverpoolnoteeringen.

T.T. op Indië….
1131
8
113/
4

F.G.F. Sakellaridis
19,75 20,75 T.T.
op Hongkong
2
1
71
12
217
G.F. No. 1 Oomra
6,75 6,75
T.T. op Shanghai.
317314 317’/4

Notecring voor Loco-Katoen.

(Middling Uplands).

19Dec.’21 12 Dec’211 5Dec.’21
117
Dec. 201 19Dec.’19
New York voor
Middling

..

19,-c

l’l,’lOc

17,60c

16,-c

39,25c
New Orleaus
voor Middling 17,75c

17,- c

16,75c

I4,75c

40.- c
Liverpool voor
F’y Middhiug

10,91d’)

11,35d
2
)
11,070, 12,08

27,37 d
1)

17 Dec. 1921.

2)

10 Dec. ’21.

3)

3 Dec. ’21.

Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen)

1
Aug. ’21 Overeenkomsllge perioden
tot
’17Dec. ’21
—
1920

1919

Ontvangsten Gulf-Havens..
2357
2481
1990
11

Atlant.Llavens
876 660
1469
Uitvoer naar Gr. Brittannië
677 829
1262
‘tVasteland. 0
1317 1199
Japan eto..
J

–

Voorraden
in eluizendtajlen

1

19 Dec. ’21
17Dec. ’20
19Dec. ’19

Amerik. havens ……….
1365
1406
1568
Binnenland …………..
1570 1522
1255
.

24
62
New York ……………87
384

.

469
465
New Orleans ………….
Liverpool

……………
952
937
829

KOFFIE.
(Mededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon, Kolf t
& Witkamp en Leonard Jacobson & Zonen).

Noteeringen en voorraden.

Data
Rio
Sanlos
Wisselkoers
Voorraad
.

1

1Çi1
Voorraad
.

17 Dec.

1921
1.799000
13.750
2982.000
18.000
7
1
/
10

,,

1921
1.798.0001 13.500
2.963.000
18.000
71/32
3

,,

1921
1.796.000
13.000
2.885,000
16.800
7131
17 Dec

1920
553.000
7.825
3.026.000
9.000
10

Ontvangsten.

Rio

Sanlos
Data

Afgeloopen
1

Sedert

Afgeloo pen

Sedert
week

‘1 Juli

week

1

1
Juli

17 Dec. 1921….1 84.000 2.151.000

185.000 4.184.000
17 Dec. 1920….1 62.000 11.429.000

259.000 5.858.000

Statistiek der firma G. Duuring & Zoon.

Zichtbare voorraad op 1 December 1921, in duizenden balen.

1921 1920 1919 1918 1917

Voorraad in Europa.. 1.699 2.120 2.218

727 2.862

n.Europ {Ver.

Brazilië ..

433

741

706

127

524
Stoomend
Oost-Indjë.

63

–

49

?
a

Staten

–

–

–

–

–

2.195 2.861 2.973

854 3.386 Voorraad Ver. Staten 1.298 , 1.719 1.566 1.229 2.532
Stoomend
rBrazilië ..

939′

628

441

212

631
naar ‘
Ver.StatenjO0Stluu

1

7

7

1

4.432 5.208 4.980 2.295 6.549
Voorraad in Rio …. 1.763

522

463

938

603
,,

,, Santos.. 2.862 2.692 4.597 7.785 2.695
19

Bahia ..

55

27

28

64

76

Totaal……9.112 8.449 10.068 11.082 9.923
Op 1 November …. 8.950 8.053 10.494 11.429 10.707

Op 1 Juli ……….8.700 6.750 10.336 11.702 7.778

1122

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

21 December 1921

THEE.

(Opgave van den makelaar
J.
van Eck.)

Bericht van den afloop Theeveiling op 24 November 1921.

Aanbod in veiling bestond uit:

Heden:
10152, 12012, 2014 kn. Java thee
7297

Sumatra thee
560

in naveiling
162

., ex voorgaande veiling

Totaal. . 18171, 12012, 2014 kn. thee.

25 November 1920: 16666, 4812, 20116 kn. Java thee
640

Sumatra thee
582

,, ex voorgaande veiling

Totaal.. 17888, 4812, 20116 ko. thee

Aanbod 1 Januari j.l.totheden: idem 1920 idem 1919
15 veilingen 13 veilingen 13 veilingen.
Java thee

254879 kn. 215834 kn. 180716 kn.
Sumatrathee 2889 ,,

13784 ,,

5609

Totaal

……..28:668 kn. 291318 kn 186325 kn.
De stemming was vast, met vrij vlug iverloop.
Voor prima mooi blad met zeer veel geel was iets meer
vraag dan in vorige veiling, en enkele nummers bedongen
iets betere prijzen, doch het aanbod van deze theen. was
Vrij ruim en grooter dan de vraag.
De midden kwaliteiten werden vlug verkoett en bedon-
gen meereudeels 4 t 5 ct. moer. Ordinair blad met zeer klein
aanbod werd tegen midden kwaliteit aan betaald.
Prima mooi gruis met zeer rveel geel tot vorige prijzen en
iets hooger. Zeer goed gruis met veel geel was in prijs
belangrijk hooger, vele soorten bedongen 10 ets, en meer
boven taxatie.
Ook goed en midden kwaliteiten G. 0. P. en G. P. had-
den een zeer goede markt, vooral voor de Java’s liepen de
prijzen zeer sterk op, ‘voor ordinair gruis werd nnar ver-
houding betaald.
Volgende veiling zal plaats hebben op Donderdag 15 De-
cember e.k., aanbod circa 15000 kn.

KAPOK.

(Opgave van de Makelaars Gebrs. van der Vies, Amsterdam.)

Kapokstatistiek op 30 November 1921.

Voorr.
Aanv.
Verk.
Voorr,
Importeurs:
1 Jan.
tot
tot
op
1921
30 Nov.
30 Nov.
30Nov,
H. G. Th. Crone ……..
507
4286 4793
–
Edgar & Co .

……….
-.
1731 1731
–
Van Eeghen & C’o. ……
334
14686
15020
–
Hard. Veno Mairitz & Co
–
4738 4738
–
Van bekeren & Co…..
–

100 100
–
Hoving
&
Beer……….
200
1013
1213
–
Internationale Prod. Cie
1058
232
1290
–
Landb. Mij. ,,Geboegan”
–
226
226
–
Mij.
v.
Hand. md. en Cult
–
417
417
–
Mendes De Jong
&
Co
–
1265
1265
–
Mirandolle Voûte
&
Co
2253
17251
19504
–
N.V. Heybroek
&
Co.’s Mij.
10
10
–
Ned. Mij. v. Overzeehandel
500
10106 10606
-.
S. L.van Nierop&Co.sMij
933 6336 7269
–
C. Strauss—Evaris
–
1482 1482
–
W. Tengbergen
&
Co
–
1100 1100
–
Voûte
&
Co………….
–

1200 1200
–
Weise
&
Co…………..
270
8297
8063
504
Order………………
–

333
333
–

6055 74809 80360

504

RUBBER.

De markt was Vrij kalm gestemd in de afgeloopen week,
en noteeringen toonden geen verandering van beteekenis.
De grondtoon blijft echter tamelijk vast en verkoopers zijn
terughoudend.
De Amsterdamsche inschrijving had een gunstig verloop,
het aangeboden quantum werd tegen over het algemeen gun-
stige prijzen verkocht.
De noteeringen op de termijnmarkt zijn:
einde voorafgaande week:
Prima Crpe loco ……….60 c………..59 c.
Jan./Maart .. . .. 61′!,
,………..60
111
April/Juni . . . 62
/2 ,. ……….
61’/
Smoked Sheets loco ……..61!, ,……….. 61′!,
Jan./Maart .. , 62

61
,
11

April/Juni . .

62
1/
,.

……….
62
19December 1821

COPRA.

De markt is deze week tengevolge van dringend aanbod
van stoomende Ned. ludische Copra sterk teruggeloopen.
Consumenten koopen regelmatig. De noteeringen Zijn:
Java f m.s., stoomend ……………..
f
29,
Januari/Maart

. .

31,-
19 December 1921.

HUIDEN.
Bericht van de firma Grisar & Co. De La Plata.markt blijft zeer gean.ianeer4 en men heeft
wederom 1500 Frigorico’s gedaan voor Noord-Amerika tot
60Y2 pesos, geljkstaaiide met 12 3 pence inlaidingsgewicht
c.i.f.
New York is zeer vast gestemd en noteeringon voor goede
huiden zijn honger. De verwachting, dat, doordien Duitsnh-land niet als ooncurrent optreedt, de prijzen moesten daden,
is aldus beschaanid.
Iii droge Buenos Aires Arnericanos zijn zaken lot 9 d.
tot stand gekomen. kan de markt zijn 1750 gezouten Santa Cruz hu.uien.
Ja’vamnrkt: Vest.
In 1 and s clie huid en: De Amsterdaimsohe veiling
bradht 1hooger prijzen op dan verwacht werd. DuiAsdkjaad
onthield sich bijia geheel. De Hollandsc.he looierij kodht
tot prijzen 15120 pOt. boven de laatste Rotterdamsche
veiling. De Rotterdamsche veiling veilt 20 December circa
4200 huiden en 3200 vellen.
K alf Sv
elle n: blijven kalm gestemd.
L oo is to f f e n: met meer vraag, prijzen vast.
Rotterdam, 17 December 1921.

METALEN.

Loco-Noteeringen te Londen:

Dato
Ijzer
Koper Standard
Tin
Lood
Zink

19 Dec. 1921
130m.
66.1716
172.12
1
6

25.101-
27.1216
12

,,

1921

.
oom.
66.17j6
171.76

25.151-
26.12/6
5

,,

1921,.
nom.
67.51-
167.2:6

25.7/6
26.51-
20 Dec. 1920..
Tom.
74.2/6
207.151-

23.5/-
26.-1_
20 Juli 1914..
514
61.–
145.151_

19.-/_
21.101-

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.
GRAAN.

Petra-
Odeasa
Ad. Kust
Ve,. Stoten
San Lo,enzo
Data
grad
Londen
Rotte,-

R dam
dom
Rotte,- Brisiol Rotte,-
Enge-
dom
Kanaal
dam
land

12-17 Dec.
1921

–
–

41-

41_
30′-
301-
5-10

,,
1921

-,
–

41-

41-
27/6
27/6
13-18 Dec.
1920,

–
–

716

716
40-
40/-,
15-20
Dec.
1919

–
–

–

–
–
–
Juli
1914

ild.
713

1/11
1
/
4

111
1
1
121-
121-

KOLEN.

Cardif
.

Oostk. Engeland
Data
–
Bor-
deaux

1
Cenua
Port
Sotd.

1

La
Plata
IRtvIe,
Rotte,-
dom
Gothen-burg
12-17Dec.1921
71-
1213
141-
13141
519
9/-
5-10

,,

1921
7
1
4
11,
12/6
1416
18/6
63
9/-
13-18 Dec. 1920
121-
20-
15;-
–
1216
–
l5_2OD
ec
,1919t
–
–
–
–
– –

Juli

1914
fr. 7,—
7/-
713
1416
312
41

DIVERSEN.

–
Bom bay
Birmo
Vladlvo.
Chili
D ata
West
Europa
West
Europa
1

,tock
West
1

West
Europa
(d. w.)
(rijst)
Europa (zalpeter)

12-17 Dec.

1921

.
206
–
351-
391-
5-10

,,

1921..
2013
–
351-
389
13-18 Dec.

1920..
4716
– –
69,9.
15-20 Dec.

1919..
–
–
–
–
–

Juli

1914..
1416 1613
251-
2213
t.
– raan t’etrograd per guarter van 496 Ibs. zwaar. Odessa per unit, Ver. Stoten
per guarte, van 480 163. zwaar.
Overige noteeringcn
PC,
ton van 1015 K.G.

21 December 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1123

Veertiendaaigsch overzicht.

De meeste belangstelling gednreiide de afgeloopen 14 da-
gen waa weer gericht op de La Platamarkt. Op deze markt
zijn talrijke booten bevracht tegen vrahten van. 2716 tot
32)6
voor December lading.
Voor latere belading, nl. Januari, wordt ook 27/6 tot 301- betaald, terwijl voor Februari het cijfer ongeveer
27/6 is.
lu verband met deze hoogere vrachten zijn de vrachten
van Wales naar La Plata zeer sterk gedaald. De laatste
bevrachting is voor een prompte boot van 5000 ton lading
tegen 1316.
De vrachten van Noord-Amerika blijven ongeveer het-
zelfde met 4/- per quarter heavy grain van de Atlantische
havens naar United Ki.ngdom en 14 cent per 100 lbs. naar
de Antwerp Hamburg range.
Van de Gulf naar Antwerp Hamburg range werd 14>
cent tot 15 cent per 100 Ibs. betaald.
De graanvrachten van Australië blijven ongeveer 01) het-
zelfde niveau. Een groote boot van 8100 ton heeft echter
47/6 geaccepteerd, hetgeen een reductie beteekent van 2/6
er ton. Er is weinig vraag naar ruimte van Indië naar
Europa; Boinba.y en deadweight noteert 2016.
De vrachten voor steenkool van Cardff zijn nagenoeg on-
veranderd, behalve naar La Plata. Wellicht zijn de vra.ch-
ten naar de Micidellancische Zee iets minder vast en naar
Indië vaster.
De naderende Kerstdagen beginnen zich op de ‘vrachten-
markt te doen gevoelen en het gevaar is niet denkbeeldig,
dat booten welke de laatste dagen in Wnles zijn aangeko-
men niet voor de Holidays zullen kunnen ivertrekken.

RIJN VAART.

‘ Week van 5 tot 12 December 1921.
Lii de algeloopen week kon de scheepvaart op den Rijn
weder worden hervat. Niettegenstaande den lagen stand
van het waiter bewogen vrachten en sleeploonen zich op een
laag peil ten gevolge ‘der geringe aanvoeren. Van Rotterdam naar de Ruhiihavens werd scheepsruimte slechts tegen daghuur aangenomen en bedroeg deze 2y
4
tot
3 cents per ton. Het sleeploon Robterdaim/Ruihiihawens
varieerde tusschen het 75 en 105 cents tarief.
Op den Bovenriju was de scheepvaart ten gevolge van
het lage water gering. De vracht Ru.hiihavens/Man.nbeim
varieerde tussehen Mik. 35,- en Mik. 38,- per ton, terwijl
een enkele maal sdheepsruimite tegen 60 pf. per tn in dag-
huur werd afgegeven. Het sleeploon R uhrhavens/iilannlieim
bedroeg gedurende de geheele week Mik. 50,- tot 55,- per
last.
De.vradht ivoor exportkolen bedroeg in ‘het begin en nijd-
den der week 75 cents, daarna
f
1,- per ton met Vrij
sleepen. –
Het water bleef langzaam vallende; Cauber Pogel wees
einde der week Mtr. 0,61 aan.

INKLARINGEN.

DELFZTJL.

herkomst
Landen van

November 1921

Aantal

N. R. T.
schepen

November 1920

Aantal

N.
R T.

schepen

Binnenl. havens
2
361
–
…

–
Groot-Brittanië
3
1.975
1
.

129
Duitschland
7
594
19
2.395 Zweden
27
5.646
.

1
113
Denemarken
2
466
1
72
Rusland- Oostz.h
3
2.777
3
1.299
Finland
6
1.785
15
4.740
Chili

……….
–
–
1
2.971

Totaal….
50

..

13.604
41
11.719

Nationaliteit.

Nederlandsche
10
2.647
II
1.989
Britsche
2
648
–
–
5.209
30

.
9.730
Duitsche

…….24
Zweedsche ……
2.410
1

–
–
Deensche

…….2
.12
.
2.690
–
‘

–

Totaal….
50
13.604
41
11.719

(A. van Dijk.)

IJMUIDEN.

November 1921
November 1920
Landen van

her kom s t
Aantal

N. R. T.
Aantal

N. R. T.
schepen schepen

Binnenl. havens
7
4.703
23 15.086
Groot-Brittannië
93
69.163
65
37.819
Duitschiand…,
37
34777
42
33.065
Noorwegen
6
1.943
2
1.013
Zweden
27 15.999
18
7.381
Denemarken
6
2.755
7
2.647
Rusland-Oostz.h
1
790
–
-.
Finland ……..
30
20.381
39
22.853
2
1.398
4
2.275
Frankrijk
9
2.151
.

19
10486
Spanje
4
4.027
4
3.456
Italië ….

….
3
2.983
1
720

België ………..

Oostenr-Hong.,

..

Griekenland
1
637
–
–
Levant
4

..

3.940
2
3.195
And. lsIidd. Zeeh
1
298
– –
Senegal,Dakar
3
4.530
1
1.008
Voor-Indië

..
1

.
2.481
–
–
Ned. Oost-Indië
6
23.695
3
12.830
Vereen. Staten
5 15.334
6
20.128
Canada
3
6.806
–
–
Ned. West-In dië-
Ned. Antillen
5
8.730
6
9.235
ArgenL,Urugua.y
3
20.800
–
–
Cliii

………..
1
2.228
.

3 13.769

Totaal ….
258
250.549
245
,
196.966

Periode 1 Jan.-
30November..
2.446 2.658.547
2.126
1.932.712.

Nationaliteit.

Nederlandsche.,
109 144.351
103
116.143
Britsche
46
46.754
25
25.173
Duitsche
62
27.863
86
34.794
Noorsche
17
11.553
12
6.967
Belgische
4
2.055
1
1.268
Franschè
3
1.516
3
363
Zweedsche
12
9.900
7
3.782
Deensche
4
3.357
2
1.095
Vereenigde Stat
1
3.200
2
5.118
Andere ……..
–
–
4
2.263
258

..

250.549
245
l96.966

(Vereenigde Scheepsagenturen van

Halverhout & Zwart en Zurmühlen & Co.)
VLISSINGEN.

–
November 1921
November 1920
Landen van
herkomst
Aantal

BrutoiP.

schepen
Aantal

Brutoli8.
schepen

Groot-Brittannië
29
191.230 28
181.815
Frankrijk
– –
1.049
Italië ‘)
9
7.693
2
6.360
Rusland-
ZwarteZee’)
18
9.530
15
7.680

Totaal ….
56 208.453
48
196.904

Nationaliteit.

Nederlandsche
42
197.558
32
191.455
Britsche
5
4.790
4
1.590
Duitsche
1′
1.517
4
776
Noordsche
1
1.180
–
–
Belgische
4
1.931
6
2.531.
Fransche
3
1.477
2
552.

Totaal ….
56
208.453 48
196.904

‘) Bijleggers.
2)
Sleepbooten.

‘

(B. Stofkoper.)

1124

21 December 1921

Hollandsche

Stoomboot Maatschappij.

Amsterdam—Rotterdam.

Londen en Huli.

Leith (Glasgow, Edunburgh),

Aberdeen en Dundee.

Liverpool, Manchest., Belfast,

Cork en Dublin.

<
Southampton, Plymouth, Fo-
woy, Bristol en Swansea.

((GoudkustliJn).

02
West-At’rika (Kameroenlijn).

1(CongoliJn).

Zuid- en Oost-Afrika Walfisch-

baai tot Beira
(mci.)

Ruime loodeen. Spoorwegaaneluiting.
Billijke vrachten. Afvaartkaarten worden
deeverlangd geregeld toegezonden. De
etoomechepen vervoeren een beperkt aan-
tal passagiere.

•1!

AFD. POMPEN

CENTRI FUGAAL-

POMPEN

in
Serie

voor de meest verachille:;de
doeleinden

Spoedig leverbaar

MACUIIfABAM ING 1

L

Economisch-Statistische Berichten

Begin Januari a.s. stellen wij voor het Weekblad

,,Economisch-Stalisjjsc/,e Berichten”,
2
de
halfj aar,

weder
losse stempelbanden
verkrijgbaar tegen den

prijs van
f
1,80
bij franco toezending.

Bij eventueele bestelling gelieve men tegelijk remise

in te zenden.

(Levering kan
desverlangd ook
door
lusschenkomsl
van den Boekhandel
geschieden.)

Nijgh 4 Van Ditmar’s Uitg.-Maatschappij, Rotterdam

Vestigingen

Friesche

Bailk.

asga

Kapitaal en reservo

4.500.0004
,

o
N
ru
v
AN G-
E
13E
TAA.
1.
J
A
S.
,NIEUWE DOELENSTRAAT 20-22, AMSTERDAM.

Rentevergoeding voor gelden
&
cleposito:
met 1 dag opzegging
………………….2

•i.
Bedragen tot
f
20.000,— terstond betaalbaar.
met 10 dagen opzegging ………………2 ‘/
1
19

Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden.

OPEN EN GESLOTEN BEWAARGEVING VOLGENS REGLEMENT.

SAFE.DEPOSIT.INRICHTING.

GEOPEND: op Werkdagen van
8’I
v.m. tot 4
1
1,
uur n.m.
op Zaterdagen en Beursvacantiedagen van 8
3
1 v.m. tot 12 uur.
Loketten van f2,50 per maand
–
f
10.— per jaar – en hooger te huur voor
bij de Directie bekende of geTntroduceerde personen.

Gebroeders MereHs

HAARLEM

Telefoon No. 103

Telegramadres-Gomfabriek

Fabriek van

Technische Caoutchouc,

Asbesten Ebonietartikeleri

Speciale aandacht voor:

Rubbervloerbekleeding

in alle dessins en diverse !

kleuren; zij is duurzaam,

zindelijk, geluiddempend,

ondoordringbaar, vastgaand +

FRANSOR-HOLLANDSCHE
OLIEFABIRIEKEN

,,CALVE-DELFT”

TE DELFT

ARTIKELEN:

Delftsche
Slaolie

Arachide-olie

Sesam-olie

Soya-olie

Bakkers-olie

Plantenvet Delfia

Cocos-olie N. 0. F.
Paimpittenolie N. 0. F.

Grondnotenkoeken
en •meel

Sesainkoeken en .meel

Cocosmeel

Paimpittenmeel