Jrg. 2, editie 95

24 OCTOBER 1917

Economisch~,
‘
Statistiosche

Berich
.
ten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID. FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR
ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

2E JAARGANG

WOENSDAG 24 OTOBER 1917

No. 95
t

INHOUD

BIz.
EEN-NEDERLANDSCHE
IJZER
–
EN STAALFABRIEK ……….785
De toekomstige verhouding tusschen Scheepvaart en Over-
heid in Engeland …………………………..
787
Het Goud- en Inflatie-Vraagstuk ………………..
789
Het Wetsontwerp op de.verkrijging door Landarbeiders
van land met woning in Eigendom of van los land in Pacht
790
De Rijksmiddelen …………………………….
791
AANTEEKENINGEN:
De Rotterdamsche Huiden- en Lederbeurs ……….. .
792
Vlootpiannen der Vereenigde Staten…………….
792
De betalingsbalans• der Vereenigde Staten…………
f
792
De zevende Duitsche oorlogsieening …………….
792
Turksche oorlogsflnanciering ………………….
792
RECEERINGSMAATREGELEN
OP
HANDELSGEBIEO
…………
793
MAANDCIJFERS:
Overzicht der Rijksmiddelen ………………….
793
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN ………………
794–801
Geldkoersn.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhandel.
– Bankstaten.

Verkeerswezen.

INSTITUUT VOÖR ECONOMISCHE
GESCHRIFTEN

-WEKBLArEC0N0MIBCH-BTATIBTISCHE
BERICHTEN

Het secretariaat van het weekblad is gevestigd te
Rotterdam, Pieter de Hooghweg 12, telefoon. no. 3000.
Telegramadres: Economisch Instituut.
Bijdragen en mededeelin gen, den. inhoud betref-
fende, gelieve men te zenden aan het secretariaat.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in. Nederland, f10,—, buitenland en kolonin
f
12,-
per jaar. Losse nummers 25 cents.
Leden en.donateurs van het Instituut ontvangen het
weekblad gratis.

De verd?re publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen’ d. abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Mededeeligen betreffende abonnementen ei adver-
teniën riche men tot Nijgh & van. Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, Den Haag.
Advertentiën f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief.

23 OCTOBER 1917.’

In de gesteldheid van de geidmarkt kwam gedu-

rende de afgeloopen week aanvankelijk weinig ver-

andering. Geld was tamelijk ruim, de omzetten waren

echter weder gering. Particulier disconto noteerde
2
1
1
8
â 234 pOt. Toen echter de uitslag bekend werd van

de inschrijving op het schatkistpapier, werden geld-

gevers meer terughoudend en kon slechts tot 218

2%
pOt. worden afgesloten. De prolongatiemarkt was

weder bijzonder stil. Alleen Maandag, Woensdag en

Donderdag kwani een noteering tot stand, steeds 234

pot.
;
de overige dagén geen noteering.

De inchrijving op het schatkistpapier had slechts

een tamelijk bevredigend verloöp. Het aangeboden be-

drag aan driemaands papier was blijkbaar te groot in

.vrhouding tot de op de markt beschikbare gelden,

zoodat van de aangeboden vijftig miljoen
maar voor

• f32.990.000 plaatsing te vinden was en slechts tot

een in verhouding tot de laatstè noteeringen voor

particuliere disconto, tamelijk hooge rente. De prijs

van toewijzing -was
f
992,86, gevende een rendement

van circa 2/8 pOt. In het geheel was ingeschreven

voor
f
34.560.000, zoodat bijna alles werd toegewezen.

Daarentegen vonden de zesmaands promessen zeer

– illik plaatsing: Toegewezen werden
f
8.400.000 tot

f989,66, hetgeen op ongeveer 2 pOt. netto uitkomt.

Het resteèrende bedrag aan zesmaands papier, werd
geplaatst in schatkistbiljetten tot
f
1008,85, waarvan

áus
het rendement ongeveer gelijk
is
aan de 8-maands

Iromessen.

De wisselmarkt was stil en zeer ilauw voor alle

wissels op oorlogvoerede landen. De koersen voor dé

neutralen ondergingen weinig verandering. Alleen

Stockholxi was wederom zeer vast en bereikte deze

week weder een nieuw hoogterecord. liet sloot op den

hoogsten- koers, circa 88,45 biedend.

•
EEN’NEDERLANDSCHg IJZER- EN

STAALFABRIEK.

Daar bij de lezers der Economisch-Statistische
Berichten waarschijnlijk wel belangstelling bestaat
voor de thans veelbesproken hoogovenplannett,
wil ik
trachten er hier iets van,mede te deelen, voor zoover
nadere berichten
op
dit oogenblik reeds mogelijk
zijn.

Tot. voor korten tijd werd, wat de Duitschers
,,Schwer-Indu8trie” noemen, als niet geschikt
voor
bns land beschouwd. Na het voor ongeveer 40 jaar
verdwijnen der heel ouderwetsche Geldersche Hoog-
oventjes, die uit in Nederland op enkele plaatsèn ge-
vonden ijzererts (ijzeroer) ijzer maakten, dacht eigen-
lijk niemand er ernstig aan déze industrie op te vat-
-ten
5
teneinde van de millioenen tonnen ijzererts, die
jaarlijks dôSr ons land vervoerd werden, ook een deel
hier te lande tot ijzer te verwerken. Met de enkele

iitzondering van een curieus wâlswerkje met staal-
oven, dat een tijdlang bij Utrecht -in werking was,

dacht men er ook niet aan staal te maken om dat uit
te walsen tot halfproducten. Op eenige plaatsen
5
b.v.
te Zuilen en te Ridderkerk,. wordt met zeer goed ge-

volg gietstaal gemaakt, waaruit stukken in vormen
gegoten worden, maar deze bedrijven sluiten aan bij
de ijzergieterjj, en behooren dus evenals deze eigen-
lijk meer tot
–
de rnachinenijverhejd gerekend te wor-
den
5
ál werken ze met de ovens der si’aalwalswerken.
In de laatste jaren kwam kentering in de opvattin-
gen, wekten
–
mannen, als de heer F. 0. Dufour in het
Tijdschrift der Maatschappij van Nijverheid met aan-

drang op tot de stichting van een jjzer en staalwerk

786

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

24 October 1917

over te gaan, en waren er anderen, die verdere stap-

pen •trachten te
4
doen; tot daden kwam het daarbij

niet. De ernstigste pogingen werden hierbij gedaan
door den heer Ir. Ankersmit, ingenieur in dienst van

het Departement van Koloniën.

De heer Wenckebach, oud-directeur-generaal der
Staatsmijnen in Limburg en later directeur der Gou-

vernementsbedrijven in Indië, kwam na zijn terig-
komst van daar op grond van nauwgezette studiën der

zaak tot de conclusie, dat een Nederlandsche Hoog-

ovenindustrie in de
nabijheid
van de Noordzeekust,
aan een onzer groote waterwegen geplaatst, levens-
vatbaar moest zijn en bespreking en gezamenlijk nader
onderzoek met eenige metaalindustriëelen en gezag-
hebbende buitenlandsche deskundigen, versterkten

hem en
zijn
eerste medewerkers in deze meening.

Toen werd besloten pogingen te doen om
hij
een aan-
tal groot-industriëelen, reeders en financiers belang-
stelling te wekken, welke werd gevonden. Daarbij

kwam aldra als algemeene meening op den voorgrond, dat de stichting van een nieuwe groote ijzer- en staal-

industrie eerst dan tot een
werkelijk
nationale onder-

nening zQude kunnen worden, als niet alleen ruw
–

.ijzer (gieterij-ijzer) werd geproduceerd, maar ook –

door de vervaardiging van staal in den vorm van
scheeps- en andere platen, profiel- en
staf-ijzer
en

dergelijke producten – de belangrijkste grondstoffen
voor ouzen scheeps- en machinebouw zouden kunnen

worden geleverd.
1
1

Van deze gedachte uitgaand, worden thans de plan-
nen voor de fabriek voorbereid, wier bouw successie-
velijk zal geschieden, waarschijnlijk zoodanig, dat zoo

spoedig mogelijk met den bouw van die afdeelingen

zâl worden begonnen, waardoor het meest gewenschte

materiaal voor binnenlandsch gebruik zal worden ge-
produceerd, wel zullen dientengevolge niet dadelijk de
meest economische productievoorwaarden geschapen

zijn, daar deze eerst vervuld zijn na geheele voltooiing.
Met een enkel woord wil ik uiteenzetten hoe het bedrijf

gedacht is, als dit laatste het geval zal zijn.

De ertsen en kolen zullen in zee- of rivierschepen
worden aangevoerd en door transportinrichtingen oif-
middellijk uit de schepen worden gebracht op de plaats
waar ze noodig zijn, waarbij de inrichting zoodanig
wordt gemaakt, dat op de opslagplaatsç.n voldoende

voorraad kan worden geborgen. De kolen zullen in
cokesovens tot cokes (de brandstof voor de hoogovens)
worden gestookt, waarbij evenals in de gewone licht-
gasfabrieken gas wordt gewonnen. De zuivering vaTI
deze groote hoeveelheden gas levert kostbare bijpr6-
ducten, als teer, ammonia, benzol .enz.

Het vrijkomende gas wordt voor de verhitting der
cokesovens zelf en voor de verdere fabricage of kracht-
levering gebruikt. De gevormde cokes worden met de
ertsen, die zij moet• smelten en reduceeren, door
elevatoren boven in de hoogovens gebracht. Waar-
schijnlijk zullen een viertal hoogovens van moderne
constructie en afmetingen worden opgesteld. Een deel
van het in deze ovens gewonnen ijzer, dat door zorg-

vuldige keuze der ertsen van de beste kwaliteit,
.4-.

z.g. gieterj-ijzer en hematiet zal wezen, wordt als
ruw-ijzer afgeleverd. Verreweg het grootste deel
echter gaat in den gesmolten toestand, waarin het uit
de hoogovens afgetapt wordt, naar de staalfabriek,
waarin het onder bijvoeging van oud-ijzer en ertsen
in de zoogenaamde Siemens-Martin-ovens
bij
hooge
temperatuur tot de juiste samenstelling wordt ge
mengd en in staal omgezet. Het verhitten dezer ovens geschiedt ten deele door gas, van de straks genoemde
cokesovens en uit de hoogovens afkomstig, ten deele
door eigen gas uit goedkoope steenkool in generato

ren gestookt. De warmte bij dit hoogovenproces in het
vloeibare ijzer opgehoopt, gaat
bij
deze combinatie

niet verloren, maar wordt voor de staalfabricage ge-
bruikt.
Bij het hoogovenbedrijf komen ook groote hoeveel-
heden gas vrij, die voor dat bedrijf zelf, voor de staal:
ovens en voor het drijven der groote krachtcentrale,

die electrischen stroom en samengeperste lucht noet

leveren, nuttig worden gebruikt. Het eigenaardige
voordeel der tegenwoordige inrichting ligt hier in de

gebruikmaking van dit gas. Wie in vroeger jaren de
ijzerdistricten bezocht, was getroffen door de prach-
tige illuminatie, die dt brandende gassen boven de
hoogovens te zien gaven. In het moderne
bedrijf
is die

schilderachtige vertooning verdwenen, daar de warm-
te, die toen voor illuminatie werd gebruikt, nu geuti-

liseerd wordt. Wat afval was, is tot waardevol bijpro-duct geworden. Zoo gaat het ook met de z.g. slakken,
het zuivereude afschuimsel der hoogovens. Vroeger
werden deze slakken hoogstens voor wegverbetering

gebruikt; in de thans geprojecteerde fabriek zullen
zij ten deele tot een uitstekend cement worden ver-
werkt, deze gewichtige ,grondstof der bouwindustrie..
Een belangrijk deel der Nederlandsche behoefte kan

hier worden bevredigd.

In de Siemens-Martin-ovens wordt vloeibaar ijzer
met ijzerafval, z.g. schrot en uitgezochte ertsen, tot
staal verwerkt. Dit schrot is een product van eigen
bodem, daar in scheeps- en machinebouw en con-

structiewerkpiaatsen een zeker percentage afval ge-
vormd wordt, dat. tot. dusver in normale tijden naar
het buitenland moest worden uitgevoerd en aan de
staalfabriek met winst voor beide partijen – verkoo-pers en kooper – kon worden verkocht.

-Het vloeibare staal uit de Siemens-Martin-ovens
wordt in ijzeren vôrmen gegoten, en op gelijkmatige
hitte zoover afgekoeld, dat het waisproces kan begin-
nen. Hierbij worden de verschillende ijzer- of staal-
soorten gewonnen: platen, profiel- en
staf-ijzer
voor

den scheeps- en machinebouw en smederij,
terwijl
de

geheele aanleg van de zaak zoodanig is gedacht, dat
ook de vervaardiging van spoorstaven of andere der-
gelijke producten, keteiplaten, enz. ter hand kan wor-

den genomen, indien dit noodig of wenscheljk mocht
blijken. Ook hierin komt een der voordeelen van den
grooten opzet aan het licht. Wanneer eenmaal de
grondslagen voor deze groot-industrie zijn gelegd, be-

staat er gelegenheid tot aanpassing aan de Neder-
landsche werken van verschillenden aard.

Op den voorgrond bij de geheele fabricage staat, dat producten van eerste kwaliteit geleverd moeten
kunnen worden.

Zooals reeds werd aangeduid zal de zaak in eenige groote stappen voltooid moeten worden. Deze indus-
trie is nieuw in ons land; onder uitstekende techni-
sche en commercieele leiding zal zij het best kunnen
slagen, als het beambten en werkliedenpersoneel met

de nieuwe verhoudingen vertrouwd gemaakt en ge-
schoôld is. Daarvoor is eenigen tijd noodig, en de
bouw der geheele fabriek mag daarom niet worden
overhaast. Aan den anderen kant was het noodig bij
den finantieelen opzet de mogelijkheid van den gehee-
len bouw te verzekeren. -.

Qm eenige voorloopige
cijfers
te geven, kan ik
hieraan toevoegen, dat de geheele hoeveelheid door-
gevoerde ertsen in de laatste jaren voor den oorlog
ca. 8 millioen ton bedroeg.
Bij
onze vroegere gebrek-
kige handeisstatistiek is dit cijfer natuurlijk met de
noodige reserve aan te nemen. De hoogovens zouden

500.000
t
600.000 tonnen erts verwerken per jaar. De hoeveelheid kolen, die voor deze verwerking ir cokes
moet worden omgezet, bedraagt ongeveer 250.000 ton.
Door de Limburgsche kolenmijnen zal deze hoeveel-
heid in de naaste toekomst gemakkelijk te leveren zijn. Het totaalverbruik van ons land bedraagt 6
700 duizend ton ruwijzer en haiffabrikaten en dat van
de scheepsbouwnijverheid 160 á 180 duizend ton. Voor
een economische productie moet jaarlijks ongeveer
220.000 ton
ruwijzer
afgeleverd worden, welke hoeveel-
heid zonder uitbreiding der fabriek niet onbelangrijk
kan worden overschreden. Van deze productie zullen 70
80 duizend ton als ruwijzer verkocht kunnen worden,
terwijl voor de staalfabrieken 140 i. 150 duizend ton
beschikbaar blijft. Deze staalfabriek, die behalve eigen hoogoven-ijzer,

24 October 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

787

zooals ik straks mededeelde, groote hoeveelheden
andere grondstoffen verwerkt, zal per jaar 150 dui-
zend ton kunnen afleverèn, waarvan een hoeveelheid
van 100
t
120 duizend ton vôor scheepsbouwijzer be-
schikbaar is. De rest voor andere doeleinden.

Deze cijfers zijn allen natuurlijk slechts zeer glo-
baal en de hier genoemde producties zullen wel niet
dadelijk worden verkregen. Men kan er echter uit zien,

dat slechts een deel van het Nederlandsche verbruik
kan worden gedekt, terwijl de totale productie van het
werk voorloopig niet meer dan 1 á 1Y2 pOt. zoude

bedragen van de totale Duitsche productie. Gevaar
voor overvoering van de wereldmarkt zal dus door de
oprichting van deze fabriek niet gaan besta.n!! Toch

is reeds een zeer belangrijk kapitaal noodig, dat, ten-
einde de zaak volgens de plannen te kunnen bouwen,
vastgesteld is op 25 millioen gulden.

Om een dergelijk groot kapitaal – voor zoover wij
weten werd nog nooit voor één onderneming hier te lande tegelijk zooveel gevraagd – bijeen te brengen,
was samenwerking en krachtige deelneming van vele
belanghebbenden noodig, maar bovendien moest warme

belangstelling aanwezig zijn. En men mag gelukkig
constateeren, dat deze in ruime mate gevonden werd.
Gevonden bij verschillende mannen van naam op in-
dustriëel gebied, gevonden ook in hooge mate bij de
Regeering. Zij toch verklaarde zich bereid de indie-

ning te bevorderen van een wetsontwerp, waarbij de
Staat aanneemt voor 7,5 millioen gulden deel te ne-
men in de onderneming, op voorwaarde, dat het
overige bedrag van 17,5 millioen geplaatst is
1)•

Deze finantieele deelneming is noodig om de zaak
op den gedachten voet in te richten.
Zij
is bovendien
van groote moreele waarde, vooral tegenover het bui-
tenland, waar men zeker de deelneming van den Staat
der Nederlanden op de juiste waarde zal weten te
schatten. Het is te hopen, dat de Volksvertegenwoor-
diging de Regeering in deze zaak krachtig en met de
noodige voortvarendheid zal steunen, opdat de Staats-
deelneming verzekerd worde.

De industriëele-, reeders- handels- en finan-
tiëele kringen hebben zich alreeds voor belangrijke
kapitalen verbonden, maar 17,5 millioen is een

groot bedrag en men heeft terecht gemeend dit
bedrag in een betrekkelijk kleinen kring van personen
te moeten plaatsen. Een emissie op de gewone wijze

zoude bezwaarlijk succes hebben, daar de zaak, al zal
zij op den duur, naar wij hopen en vertrouwen, zeer
goed moeten slagen, in de eerste jaren wel geen divi-
dend zal kunnen opleveren. Dat de plaatsing thans
als vrijwel verzekerd is te achten, is, gelijk dankbaar
moet worden erkend; mede te danken aan den steun van vele niet direct-belanghebbende Nederlandsche
en Nederlandsch-Indische industriëelen en particu-
lieren. In afwachting van de beslissing over de staats-
deelname,
zijn
de statuten der nieuwe onderneming
voorloopig vastgesteld, zoodat de Koninklijke bewil-
liging kan worden aangevraagd, zoodra de volteeke-
ning verzekerd is. Wel zal er nog vrij geruimen tijd
voor projecteeren, etc. moeten overblijven, alvorens de
eigenlijke bouw ter hand wordt génomen, maar als er
zich geen onvoorziene onoverwinbare moeilijkheden
voordoen, kan men aannemen, dat binnen afzienbaren
tijd het bedrijf in werking zal zijn. Is dit het geval, dan
zal het bewijzen, dat de
tijden
rijp waren voor een zoo
grootschen, industrieelen opzet, als waarvan men
eenige jaren geleden niet droomde. De striemende
zweepslagen van den oorlog hebben hier in tweeërlei
opzicht ten goede gewerkt. Men wil om practische en
zakelijke redenen trachten minder afhankelijk te wor-

1)
Het Comité, dat zich voor de oprichting van een hoog-
oven-, .staal- en waiswerk hier te lande heeft gevormd,
bestaat uit de heeren: C. J. K. van Aalst, H. Colijn, F. U.
Fentener van Vlissingen Jr., Dr. A. C. C. G. van Hemert,
J. B.
A.
Jonckheer, J.
A.
Kalff,
A.
0. Kröller, Mr. F. S.
van Nierop, J. Muijsken, Â. F. Philips, W. F. Piek,
A.
Roelvink, Bern. E. Ruijs, H. Smulciers, C. F. Stôrk, D. W.
Stork, U. J. E. Wenckebach, W. Westerman, J. H. Wilton.

den van buitenlandsche leveranciers,waar liet produc-
ten geldt, die hier te lande in een op gezonde basis
gegrondvest bedrijf even voordeelig zijn te maken als
elders. In den oorlog is onze afhankelijkheid het meest
gevoeld, van daar de veranderde zienswijze
bij
velen.
Men wil ook in industriëele kringen de oprichting
van de onderneming niet alleen om
zakelijk
voordeel,
maar ook om meer ideëele motieven, daar men i deze
griote onderneming den sluitsteen ziet van het ge-
bouw onzer, ondanks de ontzaggelijke moeilijkheden
van dezen tijd krachtig omhoogstrevende scheepsbouw-

en metaalnijverheid, samenwerkend met, en gesteund
door, onze bloeiende scheepvaart en groot-industrie.

0. F. S
–
iORK.

i5k
TOEKOMSTIGE VERHOUDING TUSISCHEN

SCHEEPVAART EN OVERHEID IN

ENGELAND.

‘De vraag, welk standpunt na den oorlog de Britsche
overheid tegenover de scheepvaart zal hebben in te

nemen, is in de laatste maanden in Engeland voortdu-
iend aan de orde geweest, iets waartoe het bekend
worden van de vèrreikende plannen der Duitsche re.
geering – zie E. S. B. 1917, no. 65, blz. 226 en no. 82,

blz. 545 – het zijne bijdroeg. Nieuw voedsel is thans
aan de discussie gegeven door het enkele weken gele-
den gepubliceerde belangwekkende rapport van de in
Maart 1916 door de ,,Ohamber of Shipping of the
United Kingdom” gezamenlijk met de Liverpoolsche
,,Steamship Owners’ Association” ingestelde commis-
sie, welke commissie tot taak had ,,advies uit te bren-
gn aan’aande de maatregelen vereischt om de Brit-
sçhe handelsmarine opgewassen te doen blijven tegen
haar taak met het oog zoowel op de belangen van het
Britsche
rijk
in vredestijd als op de behoeften van den
oorlog.” Het rapport, dat de onderteekening draagt
van een reeks eerste mannen uit de Engelsche
scheepvaartwereld – voorzitter was W. H. Reaburn,
leden o.a. G. H. Melly, Sir Percy Bates, Sir Norman
Hill, H. B. Hooper, Sir James Mills, J. H. Scrutton,
ir Owen Philipps, die niet teekénde, en aanvankelijk
ook Lord Inchcape, die evenwel verhinderd was de ergaderingen bij te wonen – is veel te uitvoerig om
ih zijn geheel te worden weergegeven, zoodat met een
globaal overzicht van de hoofdzaken, in de 178 para-
graphen behandeld, moet worden volstaan.
, Het rapport vangt aan met een uitvoerig overzicht
vn de laatste 10 jaren, die aan den oorlog vooraf-
gingen. Blijkens de officiëele cijfers over 1911 – de
laatst gepubliceerde – bedroeg de gansche wereld-
vloot 22 millioen netto reg. tonnen. Hiervan bezat
Engeland 104 millioen ton of 48 pOt., de Dominions en bezittingen bijna 1 riiillioen ton of 4 pOt., de hui-
dige bondgenooten van Engeland 3 millioen ton of
14 pOt., de neutrale landen 4Y2 millioen ton of 20 paf.
ei de centrale mogendheden 3 millioen ton of 14 pOt.
Vergeleken met 1904 bedroeg de toeneming voor het
gansche Britsche rijk 23,89 pOt. vöor de gealliëerden
42,47 pOt., voor de neutralen 51,24 pOt. en voor de
centralen 40,08 pOt., cijfers, die door het grooter aah-
tal buiten gebruik gestelde schepen ongunstiger zijn öor Engelând dan op grond van de
cijfers
voor dan
tieuwbouw ware te verwachten. Op de jaren van hoo-
gb vrachten. 1899 en 1900, ws in de wereld een
periode van ,,overbuilding” gdvolgd, die toen zich
hierbij kwam voegen de door de crisis van 1907 ver-
ôorzaakte achteruitgang in den wereldhandel, in 1908
eh beide volgende jaren leidde tot een daling der
vrachten, die voor de scheepvaart erristige finan-
cieele verliezen tengevolge had en den nieuwbouw tot
50 pOt. van het cijfer van voorafgaande jaren deed

dalen. Eerst sedert 1911 vertoonden èn de vrachten
èn de cijfers aangaande den nieuwbouw weder een
tijgende lijn. 90 pOt. van den ganschen handl tus-
schen Engeland en de overzeesche deden van het
Britsche rijk alsmede practisch de gansche kustvaart
in het rijk in Europa waren naar de
cijfers
van 1913
iii handen van de Engelsche scheepvaart. Van den

788

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

24 October 1917

handel tusschen Engeland en den vreemde was in 1913
56 pOt. onder Engelsche vrag, een percentage dat

intusschen in 1904 63 had bedragen. Van de 44. pOt.,
die in 1913 niet in Engelsche handen was, werd 8 pOt.
door schepen der bondgenooten, 26 door neutrale sche-
pen en 10 pOt. door den huidigen vijand bedreven.

Van deze niet-Engelsche schepen vormde in meer dan

de helft van de gevallen Engelsche steenkool de
retourvracht van uit Engeland. Voorts mag, voor-
zoover gegevens aanwezig zijn, worden aangenomen,

dat in het algemeen ongeveer de helft van alle wereld-
scheepvaart onder Engelsche vlag plaats vond, terwijl

voor de vaart, waarin de Dominions en Engelsche
koloniën betrokken zijn, de verhouding belangrijk gun-
stiger was. Evenals de scheepvaart geeft, gelijk in het
kort wordt toegelicht, ook de ontwikkeling van den

Engelschen handel in de laatste 10 jaren voor den

oorlog in het algemeen reden tot tevredenheid.

Beheerschend voor de komende Engelsche handels-

politiek zal moeten zijn de noodzakelijkheid afzetge-
bied te vinden voor de, Engelsche industriëele pro

ducten en den Engelschen steenkool. Beide tesamen
moeten jaarlijks £ 500 millioen inbrengen tot deiking

van den invoer van voedingsmiddelen, rond £ 300
millioen, en nijverheidsgrondstoffen, rond £ 200 mil-
lioen. De steenkool, naar de waarde slechts 10 pOt. van den ganschen export, speelt in het overzeesche

verkeer een beslissende rol. In -gewicht toch bedraagt
de steenkool % van den ganschen export. Alleen Enge-

land is hierdoor in staat tegenover de veel ruimte inne-

mende voedingsmiddelen en grondstoffen een export-
artikel te stellen, dat eveneens veel ruimte vult. Hetis
deze omstandigheid, die door redelijkerwijs steeds ook
een uitgaande lading te garandeeren, in niet geringe

mate tot de kracht van de Engelsche scheepvaart en de

positie van Engeland in het zeeverkeer heeft bijge-dragen. Van de steenkool gaat – op basis der 1913-
cijfers – 8 pOt. naar andere deelen des rijks, 44 naar
de huidige bondgenooten, 36 naar de neutrale en 12
pOt. naar de centrale rijken. Daarentegen blijven van
de industriëele producten 44 pOt. binnen het rijk en
gaan 15 pOt. naar de bondgenooten, 32 naar de neu-
tralen en 9 pOt. naar den huidigen vijand. Ook voor
den invoer in Engeland is het land van de geheele
wereld afhankelijk.
Moet het vraagstuk op den grondslag van deze
cijfers worden bezien, het staat vast, dat veel meer
dan andere bedrijfstakken in Engeland de scheepvaart
door dan oorlog en door het intensief gebruik van deze
jaren geleden heeft, terwijl aan den anderen kant de
sterIe druk, door de Engelsche overheid op het vracht-
niveau uitgeoefend, in finantieel opzicht ria den oor-
log aan de neutrale scheepvaart een grooten voor-
sprong zal geven. De vraag, die zich nu, en niet alleen
voor de scheepvaart, maar evenzeer voor handel en
industrie voordoet, is deze: moeten reeders, kooplie-
den, industriëelen, hierbij geleid en gesteund worden
door den Staat of behoort de taak overgelaten te wor-
den aan de individueele energie en zakendurf?
Het rapport kiest wat de scheepvaart betreft prin-
cipiëel partij tegen het stelsel van ingrijpen van over-
heidswege. Reserveering van het kust- en binnenrjks-
verkeer op de wijze der oude Navigatie-acte of bij
wegë van surtaxes is, het blijkt uit de boven aangé-
haalde cijfers, geheel onnoodig en zou licht tot ver-geldingsmaatregelen van andere landen kunnen lei-
den, die vermoedelijk, belangrijk grooter schade zou-
den kunnen toebrengen dan de mogelijke winst ooit
zou kunnen bedragen. Bovendien is het Australische
voorbeeld daar om te bewijzen, dat een moderne demo-
cratische regeering spoedig aan de verleende voor-
rechten eischen verbindt, die reeds op zich zelf de
eigen scheepvaart in een nadeeliger positie stellen dan
voorheen. Ook tegen het plan de thans door den staat
uitgeoefende contrôle over de door de gansche wereld
verspreide Britsche kolen- en oliestations na -den
oorlog te handhaven, teekent het rapport verzet aan.
Het
onvermijdelijke
gevolg toch zou zijn, dat andere
stations op vreemden bodem zouden worden opgericht,

zoodat in een lateren oorlog Engeland in dit opzicht
lang zoo sterk niet zou staan als thans. Ook de beslis-

sing of tot aanbouw zal worden overgegaan en welk
gebruik van het schip zal worden gemaakt, behoort
na den oorlog geheel in handen van den reeder over
te gaan.

Wat het vraagstuk betreft van den finantiëelen

steun – den weg, dien als bekend het Duitsche voor-stel in beginsel opgaat – neemt het rapport eveneens
in het algemeen een
afwijzende
houding aan. Enkele
uitzonderingen, niet zonder beteekenis, worden echter
genoemd:
Als bekend, bezit het Britsche rijk ongeveer de

helft van de aandeelen der Suezkanaal-maatschappij,
gekocht
indertijd
voor £ 4 millioen en een jaarljksch
dividend afwerpend van £ 1 millioen. Reeds in 1895

werd berekend
–
dat de aankoopsom met een billijke

rente geheel uit de dividenden was terugontvan-
gen. Sedertdien is aan dividend nog ongeveer £ 22
millioen geïncasseerd. Op verlaging of afschaffing der
kanaalrechten dringt de commissie niet aan: de ove-
rige aandeelhouders hebben recht op eene commer-
ciëele bedrijfsvoering. De Engelsche regeering echter behoort in het vervolg de dividenden die zij ontvangt,
te bezigen voor – zooals het rapport het uitdrukt –
,,developing trade through the canal to the best ad-
vantage of the United Kingdom.”
De herovering van vroegere afzetmarkten brengt
mede, dat de Engelsche scheepvaart op die landen

zoo spoedig
mogelijk
na den oorlog weder zal worden
hervat. Dit is een belang niet enkel van de Engelsche
scheepvaart, maar evenzeer van den Engelschen ex-
porthandel. Zoo noodig zal de staat in de eerste
periode van herstel steunend hebben op te treden.

Bij
het veroveren van nieuwe rnarkten zal de

Engelsche regeering op het voorbeeld van andere lan-
den bereid moêten zijn in de overgangsperiode, tot het verkeer self-supporting zal wezen, directen financiëe-
len steun aân de te openen lijnen te geven.

Wat het reizigersverkeer betreft, zal naar interna-

tionale gelijkstelling en volstrekte
vrijheid
van keus

voor de passagiers moeten worden gestreefd. De betee-
kenis van het reizigersverkeer als steun aan een regel-
matig goederenverkeer wordt dikwijls over het hoofd
gezien. Duitschiand en Oostenrijk hebben deze betee-
kenis begrepen toen zij onder verschillende voorwend-
sels het landverhuizersverkeer uit hun landen aan de
eigen groote lijnen in handen hebben gegeven. Derge-lijke voorrechten zullen internationaal moeten worden
afgeschaft.
Verder wordt aangedrongeii op afschaffing van af-
zonderlijke rechten voor betonning en verlichting.

Iedere regeering moet de zorg hiervoor geheel op zich
nemen. Met name geldt dit voor de Dardanellen en
de Roode Zee. Ook op afschaffing van de Fransche
surtaxes ‘d’entrepôt ware aan te dringen.
Zeer scherp kiest het rapport partij ten opzichte van het staatsingrijpen in de wijze van bouwen en
uitrusten van het schip – het standaardizeerings-
vraagstuk. ,,State control can only be worked on the

basis of standards, and the danger of the establish-
ment of a standard is that it cr.ystalises methods
which are capable of improvement.” De geheele ge-schiedenis van den scheepsbouw is een voortdurend
zoeken en vinden van verbeteringen. De ervaring van
vroeger is hierbij van onmisbare nuttigheid, hoofd-
zakelijk echter als ,,a guide to the direction in which
further improvements can be made.”
Iets anders is, dat de staat aan zijn politiebevoegd-
heid zal moeten vasthouden en deze uitbreiden. Ook
hier is nog veel te verbeteren: politietoezicht op bouw,
uitrusting en uitkiaring, tegen ,,undermanning”, ha-
venpolitie en wat dies meer zij. Ook vreemde schepen,
die Engelsche havens aandoen, behooren aan de Mer-
cantile Shipping Act van 1906 onderworpen te wor-
den. Internationale vaststelling van de te stellen

– eischen is dringend noodzakelijk.
Ook omtrent het arbeidsvraagstuk bevat het rapport
enkele paragraphen, die doen zien, dat in het bijzon-

24 October
1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

789

der de werkgever aan het woord is. Verbetering van
belooning en arbeidsvoorwaarden is s]eclits mogelijk
indien tegenover regelmatig loon regelmatige arbeid
gegarandeerd wordt, terwijl tot het sluiten van col-
lectieve contracten eerst kan worden overgegaan, wan-neer vaststaat dat de individueele arbeider de door zijn
vertegenwoordigers aangegane verplichtingen op zich
neemt. De Staht zal zich, voorzoover hij in deze
materie moet ingrijpen, op het standpunt moeten stel-len, dat nalatigheid of weigerachtigheid .van den zee-
man om
zijn
plicht na te komen, een inbreuk vormt op
de openbare veiligheid en niet enkel een verbreken
van zijn arbeidscontract. –

De belastingen, welke gedurende den oorlog aan de scheepvaart zijn opgelegd, houden er volgens het rap-
port geen voldoende rekening mede, dat de gestegen

aanbouwkosten geheel in de gedurende den oorlog ge-
maakte winsten moeten worden teruggevonden. Ook
de toegelaten algemeene afschrjving ad 4 pOt. is te
laag.

Voorts zal gedurende ten minste
vijf
jaar na den
oorlog de overdracht van Engelsche schepen aan
vreemdelingen verboden moeten worden, terwijl gedu-
rende twee jaar de Engelsche reparatie-inrichtingen
voor Engelsche schepen gereserveerd zullen moeten
worden. –

Een speciaal punt is ten slotte nog het bezigen van
vreemdelingen als agenten van Engelsche stoomvaart-
maatschappijen in vreemde havens. Iedere poging dit
te verbieden zou, naar het rapport opmerkt, ,,risk
goodwills which have taken years to build up, and
lead to the loss of not only the carrying, but even of
the trade itself.”

Het rapport eindigt met een veertigtal op zich zelf
weder uitvoerige conclusies, waarin de boven uiteen-
gezette beginselen’ worden geresumeerd. Meer nog dan
in de algemeene uiteenzetting van het rapport treedt
in deze conclusies naar voren,dat, enkele uitzonde-
ringen daargelaten, staatssteun en staatsingrijpen uit
den booze zijn. Wat op het oogenblik te zien wordt ge-geven, wijst zulks naar de meening der commissie dui-
delijk uit. ,,Our experience during the war of the
State as a manufacturer, a merchant, and a ship-
owner has demonstrated the impossibility of Govetn-
ment controlled business ever holding its own in
international commerce.” Betalende vrachten zijn
noodzakelijk. Ook hieraan kan evenwel de Staat niets
doen. Fixatie van vrachten maakt garantie van vol-
doende lading tegen de gefixeerde vrachten noodza-
kelijk, dus limiteering van het aantal schepen. Het
zoude krankzinnigheid zijn, aldus het rapport, indien
de Staat hiertoe overging. ,,It is only by leaving its
ports open, that the nation can get the fullest benefit
of the enterprise of the shipowners and shipbuilders
of the world, and free and open competition is the
best possible guarantee of good services at reasonable
rates. The State which foregoes these advantages must
be at a disadvantage in all international commerce.”
Het rapport, waarvan wij in het bovenstaande een
overzicht hebben gegeven, heeft voor zoover uit de
spaarzaam en vertraagd inkomende Engelsche berich-
ten en gegevens valt op te maken, reeds tot velerlei
beschouwing aanleiding gegeven. Tegenover lof staan
ernstige bezwaren. ,,Nothing more or less them a free
trade pamphlet,” wordt het rapport geacht. En ge-
vraagd wordt, of het dus waar zal zijn, wat ,,Herr
Ballin and his friends” blijkens verschillende van hun
uitingen sedert Augustus’ 1914 steeds als vanzelfspre-
kend hebben aangenomen, dat dadelijk na den oorlog
zij en de hun door huidig stilliggen helpende neutra-
len zoo maar weer in allè Engelsche zeeën en havens
zullen worden toegelaten? Ook de Look-out man in
Fairplay is niet recht over het rapport te spreken.
Heeft de commissie wel voldoende rekening gehouden
met de wijzigingen door den oorlog in de verhoudin-
gen gebracht? Brieven uit 1902 en 1903, opnieuw door’hem afgedrukt, doen zien, dat onder de toen-
malige vracht- en concurrentieverhoudingen dezelfde

groepen en ten deele zelfs dezelfde personen toen over
het beginsel van staatssteun gansch anders dachten.

Zullen de omstandigheden na den oorlog, wanneer de
neutrale en daarnaast in het bijzonder de Amerikaan-
sche en Japansche scheepvaart in geheel andere con-
ditie zullen
zijn
dan in 1902, voor de Engelsche
scheepvaart zooveel beter zijn? Ook het vraagstuk van
staatsingrjpen kan men niet met een enkele beginsel-verklaring afdoen. De feiten zijn, dat een regeerings-
handelsvloot bezig is tot stand te komen en onder
leiding van den Shipping Oontroller een actieve rol iii het vervoer ‘gedurende den oorlog gaat innemen
;

Veel te zoetsappig acht hij ook het ingenomen stand-
punt tegenover de neutralen, vooral die, welke thans

hun schepen uit de vaart houden. Komen zij straks
weer in de vaart, ,,they should be forced to carry for –

the benefit of civilisation at such rates as civiliation
thinks fair; and Allied owners..should have the full
advantage of current market rates.” En de Louk-out
man, die er blijkbaar een eigen begrip van ,,civilisa-
tion” op na houdt, sluit met de volgende waardige tirade: ,,I am not suggesting that neutral countries
possessing a mercantile marine should become serfs.
But we have been fighting for their freedom all
along, we have impoverished ourselves in the process,
wè cannot recover if they have the right to take
advantage, to our detriment, of what we have done for
them, and it would be deplorable for the civiised
world if the Allied countries were unable to carry out
their mission in life because the smaller neutrals
unexpectedly found themselves our financial. supe-
riors trough having picked our pockets.”

HET GOUD- EN’ INFLATIEVRAAGSTUK.

Iedereen spreekt tegenwoordig over goud en infla-
tie. Het moeilijke vraagstuk van den overvloed van
circulatiemiddelen en de prijsstijging der goederen in verband met den toevoer van goud is geen strjdvraag
gebleven voor de studeerkamer, voor academische be-
handeling door economen, maar gemeen goed gewor-
den voor jan en alleman. Ieder wil er het zijne van
weten en zeggen.

Bij het afnemend broodrantsoen, bij de kille kamer-
temperatuur, die men zich moet getroosten uit zuini.g-
heid met brandstof, bij de stijgende prijzen van alle
levensbenoodigdheden, ontstaat er eene wrevelige
stemming en langzamerhand begint men te gelooven,
dat de groote goudverzameling in De Nederlandsche
Bank uitsluitend de schuld van al die narigheid is.
Het blinkend gele metaal dreigt een onzichtbare
vijand te worden, die geniepig over de grens is geko-
men en een sterke stelling heeft ingenomen in de
kelders van de circulatiebank, van waar uit het met
zijn hulptroepen, de bankbiljetten, het land over-
stroomt, de prijzen opzweept en aldus het volk kwaad-
aardig bestookt:

Op zichzelf steekt in die algemeene belangstelling
voor dit belangrijk economisch voorval volstrekt niets
verkeerds, al noopt de bittere stemming, waarin men
redeneert allicht tot het maken van scheeve, eenzij-
dige conclusies. Het is de taak der financieele bladen
om deze belangstelling langs rechte paden te leiden en
vooral verkeerde voorstellingen bij het publiek te
voorkomen. Daarom is het bedenkelijk, dat de be-
schouwingen van de Redactie van een der eerste fi-
nancieele bladen zich gaan bewegen
OP
zijpaden en
afdwalen tot gevolgtrekkingen, welke afbreuk kunnen
doen aan het groote vertrouwen, dat het publiek stelt
in de instelling die te zorgen heeft voor de voorzie-
ning van het land met fiduciaire circulatie-middelen.

Een voorbeeld daarvan treffen .wij aan in ,,De
Nieuwe Financier en Kapitalist” van 14 October j.l.,
waarin de redacteur eenige woorden richt tot Mr.
Vissering, President van De Nederlandsche Bank en
onder zijn aandacht brengt:

• 1°. dat de geldruimte of inflatie zeer wel haren
oorsprong kan hebben in de opeenhooping van goud
bij De Nederlandsche Bank;

790

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

24 October 1917

2°. dat dit goud voor de Bank natuurlijk dood, ren-

teloos liggend kapitaal is, dat de Bank, als zij rente
wil maken, meer biljetten moet uitgeven dan zij aan

goud heeft liggen, en dat zij derhalve om dividend te
kunnen uitkeeren een excedent aan biljetten in om-
loop moet houden;
3
0
. dat de Bank dan ook een
bijna
constant cxce-

dent van
f
140 millioen aan biljetten in omloop houdt,

dat gerekend â 4 pOt.
f
5,6 millioen het leeuwendèel
– vormt van de jaarlijksche bankwinsten.
De twee laatste punten zijn nu van die afgedwaalde
gevolgtrekkingen, welke ieder, die iets van het bank-
wezen afweet even doen rachen, maar die jan en alle-

man een verkeerden indruk geven van de werking der

circulatiebank en deze voorstelt als een soort van bil-
jetten-riachine, welke men slechts op een hoogen druk
behoeft te zetten om winst te maken.
Wat nu vooreerst de uitgifte van bankpapier aan-

gaat, is de Bank geheel een instrument in handen van het publiek. Zij kan geen biljetten uitgeven, wâarnaar

het publiek niet vraagt, geen biljet terughouden, waar-
aan het behoefte heeft. De ,,Nieuwe Financier” die
meent, dat de Bank een excedent aan bankpapier in
omloop weet te houden, zal dit niet onbekend zijn.
Hoe maakt vervolgens De Nederlandsche Bank
winst? Door crediet te verleehen onder berekening
van rente, terwijl ij
tegenover die rente gevende

credietzaken
bankbiljetten uitgeeft, m.a.w. rentelooze,

•zij het dan ook dadelijk opvorderbare schuld jegens.
het publiek kan aangaan.
Al het bankpapier, dat voor een deel
werkelijk
cir-

culeert, dat waarschijnlijk voor het grootste gedeelte
door het publiek in kas wordt gehouden, opgelegd of
misschien begraven, levert de Bank geen cent wiitst

op, tenzij er bij de afgifte een
rente gevende
operatie

tegenover gestaan heeft.

Wil dus ,,De Nieuwe Financier” een g]obalen maat-
staf hebben voor het grootste gedeelte van de bruto-winst, welke de Bank maakt, laat hij dan het gemid-
delde bedrag nemen van het zoogenaamd opereerend

kapitaal
1),
nl. dtt gedeelte van de bedrjfsmiddelen
der Bank, dat uitstaat tegen vorderingen wegehs
crediet-operaties, en van dat bedrag de gemiddelde
rente becijferen, welke de Bank in rekening brengt.
In het jaarverslag van de Bank komt telkens de op-
gave voor van het productief opereerend-kapitaal der
laatste jaren. Zoo in het laatste verslag op pag. 26.
Men zal daar vinden, dat dit kapitaal gemiddeld

bedroeg:
in 1912113 ……..
f
162.5 millioen

1913114 ……..

161.1
1914/15……..,, 255.7
1915116……..,, 177.3
1916117 ……..,, 150.9

Mr.
L. F. A.
M.
VAN OGTROP.

HET WETSONTWERP OP DE VERERIJGING

DOOR LANDARBEIDERS VAN LAND MET

WONING IN EIGENDOM OF VAN LOS

LAND IN PACHT.
2)

– Nu dit reeds door wijlen minister Talma, naar aan-
leiding van in 1909 uitgebrachte rapporten van de

Staatskommisie voor de Landbouw, ontworpen en
naderhand slechts gedeeltelik gewijzigde, wetsvoorstel
het dezer dageil wellicht eindelik tot een toch nog
plotselinge en ietwat overhaaste openbare behandeling
zal brengen, moge het vergund zijn er hier enige

opmerkingen over te maken. Voorop zij dan gesteld, dat de ekonomiese en sociale
toestand van de landarbeiders tans nog even dringend
verbetering behoeft als een achttal jaren geleden.

Over verschillende punten betreffende het beheer en be-
drijf van De Nederlandsche Bank, waarover nog al eens wan-
begrip blijkt te bestaan, schreef
ik
in de eerste aflevering
van de periodiek ,,Neerland’s Welvaart”, een jaar geleden
verschenen.
In vereenvoudigde spelling.

Deze verbetering moet
enerzijds
en voorM gebracht

worden, doordat zich de vakbeweging ook op het plat-

teland veel meer verbreide en zo de positie van de’
landarbeider tegenover zijn werkgever versterkt
worde.
Anderzijds
door wetgevende maatregelen, die
rechtstreekse bescherming van de landarbeid ten doel
hebben en door wettelike verzekering. Tevens ook door
het verschaffen van grondgebruik aan landarbeiders.
Doch dit laatste middel is niet van gevaren ont-

bloot. Dat leren ons de ervaringen, opgedaan bij het
gebruik door landarbeiders van grond, die ze in het
vrije verkeer in pacht of eigendom verworven hebben
(een hier te lande behalve in de Greidstreek van

Friesland en in het Westand algemeen voorkomend

verschijnsel) ,,Schollenkleberei” ontstaat en er worden
zeer veel keuterijtjes gevord, met een hestaansmoge-
likheid, welke eigenlik beneden die van een marginaal

gezond kleinbedrijf ligt. Een goedgeorganiseerde
staatshulp, die ruim krediet verschaft en dus ook aan
het euvel van de te hoge pacht- en koopprjzen tegemoet

komt, kan hier zeer veel helpen; en dit is dan ook de
strekking van het aanhangige wetsontwerp. Doch zo-
als dat tans luidt lijkt het ons weliswaar beter dan
niets, maar toch met ernstige gebreken hehept. We
kunnen deze in een viertal punten samenvatten.
Wat de
personen
betreft,
die van de wet zullen
moeten profiteren,
vinden we geen reden om, gelijk de

Staatskommissie deed en in navolging daarvan de
regeringsontwerpen, een scherpe afscheiding te maken
tussen landarbeiders en keuterboeren. Het verschaf-
fen van grondgebruik aan landarbeiders is een vorm

van z.g.
binnenlandse kolon.isatie.
Deze kunnen we
onderscheiden in binnenlandse kolonisatie meer als
ekonomiese maatregel d.i.. tot herstel van een ontbre-
kende of zwakke boerenmiddenstand en ter bestrij-
ding van grootgrondbezit en grootlandbouwbedrijf
(hiertoe behoren b.v. de bekende maatregelen in Oost-
Elbië en de smallholding’s-beweging in Engeland) en
binnenlandse kolonisatie meer als sociale maatregel

d.i. ter verbetering van de ekonomiese ‘toestand van
zekere bevolkingsgroepen. Onder de laatste valt de
tans te bespreken maatregel. Daarbij is echter geen
motief om niet tegelijk met de landarbeiders de keu-
ters te helpen. Ook zij verkeren – de in 1912 uitge-
brachte rapporten van de Staatskommissie leren het

duidelik – in zorgwekkende omstandigheden. Het
door lapmiddelen in stand houden van allerlei onge-
zonde keuterbedi-ijfjes is echter ongewenst; vandaar
dat men deze lieden eveneens van staatswege aan
grond moet helpen tot het inrichten van een rationeel
kleinbedrjfje. Gelijktijdige behandeling van beide
groepen is te meer aangewezen, waar tussen hen geen
scherpe scheiding bestaat, doch de overgang van uit-
sluitend landarbeider tot kleine boer zeer geleidelik
is en men daartussen allerlei schakeringen vindt van
arbeiders met grondgebruik – en keuters, die nog wel
eens in de drukke
tijd
in loondienst uit werken gaan.
We zouden dus in deze maatregel ook de keuterboeren
willen opgenomen zien en zouden dan wettelik als –
keuter willen definiëeren: ,,ieder persoon, die van het verrichten van landarbeid in een eigen bedrijf, waarin
geen niet tot het huisgezin behorende landarbeider ge-
regeld arbeid verricht, zijn hoofdberoep maakt en
voorts minstens 14 dagen in het jaar zelve arbeid in
loondienst verricht.” Om versnippering te voorkomen
zou men dan bij een keuter, die een aanvraag om
grondverschaffing indient en die zelf reeds een be-
drijfje bêzit, dat meer waard is dan b.v. de halve
waarde van de krachtens de wet te verschaffen plaats-
jes, kunnen bepalen, dat hij zijn oude bedrijfje moet

laten varen.
De personen, sub 1 genoemd, willen we grond in
gebruik geven op tweeërleiwijze. Vooreerst moeten ze

los land krijgen en wel zd, dat de landarbeider daarbij
arbeider blijft en de keuter zijn eigen bedrijfje aan-
houdt. Deze grond mag hen dan echter nooit in hun
bewegingsvrijheid belemmeren; het moet dus slechts
een klein lapje voor de teelt van de eigen voedings-middelen zijn en moet in pacht uitgegeven worden.

24 October 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

791

Daarnaast moet er gelegenheid bestaaw tot h&t ver-
werven van een geheel bedrijfje, een z.g. ,,plaatsje”,
d.i. land met een woning zodanig verbonden, dat ze
een geheel vormen. Men moet hierbij echter niet weer
irrationele keuterbedrijfjes doen• ontstaan en deze

onekonomiese instituten op kunstmatige wijze dan
met staatshulp in het leven houden; men moet ook
niet ,,de landarbeider gelegenheid geven om lang-
zaam op te klimmen tot kleine boer” (gelijk de minis-
ter volgens de memorie van toelichting, blz. 9, wil),
want dat kan alleen langs de weg van ontbering en
ongezonde keuterij.
Zij,
die door deze wet een plaatsje
krijgen, moeten ineens tot boeren gemaakt worden, die
een rationeel kleinbedrijf bezitten. Zo heeft men het,-
dooi de ondervinding wijs geworden, ook in de Skan-

dinaviese landen begrepen en de daar gevoteerde wet-
ten, die aanvankelik meer ,,Arbeiteransiedlungsge-setze” waren, zijn spoedig in deze geest gewijzigd.
(Vgl. de Deense wet op de Statshusmaend van 1899,
herzien in 1904, 1909 en 1914; de Zweedse wet van
1904, gewijzigd in 1908, 1910 en 1912; de Noorse wet
op de Arbeiterbrug og Bolig van 1903, aangevuld in
1905, 1907 en 1908, herzien in 1915). De maksimum-
waarde van het krachtens de wet te verschaffen
plaatsje moet dan ook, mede met het oog op de sterk
gestegen landprijzen, minstens dubbel zo groot zijn
als tans in art. 4 van het ontwerp wordt voorgesteld.
Dit geldt voor de individuele landverschaffing.
Ernstige overweging verdient echter ook de vraag of
het niet aanbeveling verdient grotere perselen land
aan koöperatieve landarbeiders- en keut erve-reni gingen
uit te geven.
III. Wat de
rechtsvorrn
aangaat, waarin de plaats-
jes dienen uitgegeven te worden, pacht is hier natuur-lik uitgesloten wegens ‘t onzekere en persoonlike van
dit gebruiksrecht. Maar daarom hoeven we nog niet
tot uitgifte in eigendom te besluiten, gelijk let ont-werp, dat geen andere rechtsvorm schijnt tkennen,
doet. Hiertegen toch zijn o.a. twee belangrijke be-
zwaren:
1
0
. Voor het krijgen van een plaatsje in eigendom
is kapitaal noodig; nu zal hier de staat wel helpen,
‘doih altans
1/10
van de waarde van het perseel moet
‘olgens het ontwerp dodr de arbeider zelf gestort
orden. Dit bedrag nu bezit hij meestal niet. Boven-
dien zal de landarbeider gedurende 30 jaren behalve
de rente 3Y2 pOt. nog 2 pOt. aflossing moeten be-
talen, hetgeen hij duidelik in zijn bedrijfskapitaal zal
voelen. Voorts heeft de staat voor zijn schuldvoide-
ring een eerste hypotheek op het plaatsje, zodat de
bezitter moeilik van elders nog krediet zal krijgen;
en krediet heeft zo’n nieuw bedrijfje, wil ‘t werkelik
rationeel gevoerd worden en niet tot keuterij verval-
len, broodnodig!
2°.
Bij
uitgifte in eigendom komt dë onverdiende
waardevermeerdering van de grond (het z.g. unearued
increment) niet ten goede aan de gemeenschap, die
hem voortgebracht heeft.

Daarom zouden wij de plaatsjes willen uitgeven in
een rechtsvorm, die de voordelen van eigendom en
van pacht bezit, doch beider nadelen mist, n.l. in
tijdetike, hernieuwbare erfpacht.
En wel op de vol-
gende vobrwaarden: * –

De staat blijft eigenaar van het plaatsje; de erf-
pachter (die een zakelik recht heeft) betaalt een jaar-
likse canon van 3
Y2
pOt.; alles conform art. 767
e.v. B.W.

De erfpacht is tijdelik, n.l. voor 30 jaar, doch
bij het einde van die termijn heeft de erfpachter het
recht om ‘t plaatsje opnieuw voor 30 jaar in erfpacht
te krijgen.

Bij iedere vernieuwing van de erfpacht kan de
canon verhoogd of verlaagd worden, in overeenstem-ming met de waardevermeerdering of -vermindering,
die ‘t land heeft ondergaan door oorzaken, welke aan
de erfpachter niet kunnen worden toegeschreven.
IV. Ten slotte lijkt ons het scheppen van ,,rechts-
persoonlikheid hebbende verenigingen en stichtingen,
uitsluitend ter bevordering van de verkrijging van

oiiroereiid god door landarbeiders werkzaam” onwen-
selik. Zij kunnen evenals de ,,Landarbeiderskommis-sies” van het oorspronkelik ontwerp gerust geschrapt
worden. In dergelike filantropiese verenigingen toch
zouden allerlei ongewenste invloeden van landbouwers-
zijde zich kunnen laten gelden, terwijl kontrole moei-

lik is. Daarom kan de uitvoering van deze wet het
beste uitsluitend aan de gemeenten worden opgedra-
‘den, met een ruim recht van hoger beroep op de ge-
wone administratiefrechtelike wijze. In het buiten-
lid
zijn
het ook vooral de publiekrechtelike organen,
die de wetten op dit gebied uitvoeren; in Engeland
heeft de ondervinding zelfs geleerd, dat sterke centra-

lisatie nodig was, daar de Allotments en Small hol-
dings Acts, toen ze uitgevoerd moesten worden door
dé landeigenaren en hun standgenoten, een dode let-
ter bleven.

– We wilden deze kwesties hier even schetsmatig aan-
stippen om er op te
wijzen,
dat het wetsontwerp in
zijn tegenwoordige vorm ernstige fouten aankleven.
Moge Nederldnd bij zijn eerste wet op het gebied van
de binnenlandse kolonisatie tans geen lapwerk krj-
gen, doch van de ondervinding van het buitenland
zijn voordeel doen!
M. G. LEVENBACH.

`[Bljkens gisteren bekend gewoden nota van wijziging
iá het bedrag in art. 4 verhoogd van 2500 tot 4000;
voorts de rente van 3Y2 tot 4 en hierdoor de annuïteit
an 5 op 541
5•
1 –

DE RIJKSMIDDELEN.

,, In dit nummer treft men aan het maandelijksch
overzicht van de opbrengst der Rijksmiddelen.
In totaal brachten de middelen gedurende de eerste
negen maanden van het loopende jaar een bedrag op
van
f
172.360.455 of
f
24.964:068 meer dan in het-
zelfde tijdvak van het vorig jaar en
f
27.523.452 meer
dan 0/12 van de raming voor 1917.

Voor het grootste deel, te weten voor
f
15.362.186,
is dit gunstig resultaat te danken aan de ontvangsten
-uit de Inkomstenbelasting. Deze stijging is in hoofd-

iaak het gevolg van den aanslag in oorlogswinstbe-
lasting en voorts van de getroffen maatregelen, welke
eene juistere aanslagregeling verzekeren.

Voorts is de hooge opbrengst in het loopende jaar
ten deele .toe te schrijven aan nieuwe belastingheffing;
oor meerdere ontvangsten uit dien hoofde tot dus-
ver zou een bedrag van rond
f
5.000.000 kunnen wor-
den gerekend. Eindelijk zij nog gewezen op het ruim
vloeien van den gedistilleerd-accijns en van de suc-cessierechten, welke twee heffingen onderscheiden-lijk ruim
f
3.000.000 en
f
2:100.000 meer opbrachten
dan verleden jaar.

Vergelijkt men de ontvangsten in de eerste negen
maanden van 1917 met die in hetzelfde tijdvak van
1913, toen de oorlog zijn invloed nog niet deed gevoe-
len en worden daarbij, na uitsluiting van den invloed
der zooeven genoemde belastingheffing, de noodzake-
lijke correcties aangebracht (door de vervanging van
de bedrjfsbelasting door de inkomstenbelasting en de
daarmede verbandhoudende verlaging van de vermo-
gensbelasting uit te schakelen en door het overbrengen
,van een ge’deelte van den suikeraccijns in den vorm
van opcenten naar het Leeningfonds 1914, te verre-
kenen), dan komt men tot de volgende cijfers:

-191T7 tijdvak Januari tot en met Sept.
f
129.253.822
1913

,,-

,,

,,

,,

,, 110.816.276

Stijging …………..
f
18.437.546

>- Deze stijging bedraagt 16,60. pOt. of per jaar gere-
kénd 4,15 pOt. Deze percentâges dalen tot 14,64 en
3,66 indien de opbrengst der wisselvallige successie-
rechten in beide tijdvakken buiten rekening wordt
elaten. De bovenbedoelde stijging bedraagt dan

f
14.491.952.

De suiker-, gedistilleerd- en geslachtsaccijns brach-
ten te zamen
f
11.098.417 meer op, terwijl uit de zegel-
en registratierechten, na aftrek van hetgeen geacht

792

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

24 October 1917

wordt uit de nieuwe regeling te zijn ontvangen

f
7.16.4.393 meer werd verkregen.
Daarntegen bleven, als gevolg van de belemmering
van het internationaal verkeer, de invoerrechten en de
loodsgelden sterk bij 1913 ten achter. Deze mindere ontvangst bedraagt in totaal
f
6.429.396.

iie Oorlogswinstbelasting en de Verdedigingsbelas-
tingen brachten tot dusver in totaal op een bedrag

van
f
163.733.518, waarvan
f
121.258.550 komt voor

rekening van eerstgenoemde heffing. Voegt men bij
het eerste bedrag hetgeen aan opcenten ten behoeve

van het Leeningfonds 1914 – met uitzondering ech-

ter van de opcenten op den in hoofdsom verlaagden
suikeraccijns, welke geen verzwaring van belasting-
druk -meebrachten – in ‘s Rijks schatkist is gevloeid,
dan blijkt, dat uit de extra-belasting als gevolg van

de buitengewone omstandigheden een gezamenlijk be-

drag van
f
220.676.975 werd ontvangen.

AANTEEKENINGEN.

De Rotterdamshe Huiden- en Leder-

b e u r s.
– Dinsdag 16 October is te Rotterdam de
nieuwe Huiden- en Lederbeurs geopend, omtrent wel-
ker voorbereiding en grondslag in de nos. van 9 Mei

p. 345 en 18 Juli p. 534 heteen en ander werd medege-
deeld. Uit de rede van den Voorzitter, den heer W. H.
Oroockewit, blijkt, dat het de bedoeling is de beurs
wekelijks te houden, die in bijzondere vakken als leder,

bontvellen enz. wellicht een- of tweemaal per maan’d.
De arbitrageregeling en handelsconditiën voor de

verschillende artikelen zijn otworpen en zullen bin-
nenkort hun beslag ki-ijgen. De opening geschiedde
in tegenwoordigheid van den Burgemeester van Rot-
terdam, den Directeur van het Rijksdistributiebureau
van Huiden en Leder, vertegenwoordigers der Am-
sterdamsche en Tilburgsche zustervereenigingen en
verdere genoodigden.

1 o o t p 1 a n n e n d e r V e r e e n i g d e Staten.

– Wanneer de berichten van de Times juist zijn, zijn
de plannen van de Amerikaansche 1-egeering tot op-
bouw van een eigen handelsmariue inderdaad van

ontzaglijken omvang. –
Gecontracteerd zou zijn voor 433 sche-
pen van ongeveer 2.000.000 ton ……£ 57.000.000

Als ,,ready to be contracted for” worden
genoemd 452 schepen van ongeveer
3.000.000 ton

………………….,, 91.100.000
Onderhandeld wordt over 237 schepen
van ongeveer 1281.000 ton ……….,, 38.800.000
Waarbij te voegen nog diverse schepen:
150 van ongeveer 1.800.000 ton …….,, 60.000.000
Naast dit alles zal nog £ 103.000.000 worden besteed

voor ,,commandeered ships” en £ 30.000.000 voor den
aankoop van schepen niet tot de vorige groepen be-hoorende Alle tesamen genomen schijnt volgens de-
Times de regeering der Vereenigde Staten voorne-
mens in totaal ongeveer £ 400 millioen uit te geven
voor de aanschaffing van nieuwe schepen, hetgeen
tegen £ 30 per ton deadweight neer zou komen op on-
geveer 13.300.000 ton deadweight en in waarde zou
gelijkstaan met de gansche wereldvloot in Juli 1914.

De be(alingsbalans der Vereen.’igde

S
t a t e n. –
In de laatste maanden namen de goud-

exporten uit de Vereenigde Staten steeds stijgende
afmetingen aan, tot, als bekend, enkele weken geleden door den President een gouduitvoerverbod werd uitge-
vaardigd. Het thans hier te lande ontvangen Septem-
bernummer van de maandelijksche publicatie der Na-
tional City Bank, verschenen voor de uitvaardiging
van het verbod, houdt zich in den breede met het ver-schijnsel en de er uit blijkende voortgaande verzwak-
king van de Amerikaansche betalingsbalans bezig. De
oorzaak acht de schrijver te liggen niet zoozeer in de
in- en uitvoerpositie van Amerika zelf,
hls
wel in het
feit, dat door de tusschen dollar en pond sterling in
het leven geroepen vaste waardeverhciuding, ongeveer

op pariteit, de Vereenigde Staten
feitelijk
mede den

last van de zoo in zijn nadeel gewijzigde betalings-
balans van Engeland hebben te dragen. Voorzoover
leveranties van de Vereenigde Staten zelf oorzaak
zijn van deze verzwakking, geeft het geen bezwaar.
Ook echter tegenover tal van andere, landen is Enge-
land sterk in het nadeel gekomen, welke landen, om-
dat Engeland aan zijn koers op die landen geen

specialen steun geeft, thans in toenemende mate via
de Vereenigde Staten hun vorderingen op Engeland
trachten te innen. Gouduitvoer, met name naar
Spanje, Japan en Britsch-Indië was het gevolg, een
gouduitvoer, die in Juni ruim $ 57 millioen en in Juli

$ 67 millioen beliep en bovendien nog deze onaange-
name zijde had, dat eerstgenoemd land’ het goud

slechts met 6 pOt. disagio aanvaardde. Een gouduit-
voerverbod, dat reeds toen te voorzien was, kon aan

de g
feitelijke gouduitvloeiin een einde maken doch

neemt de oorzaak niet weg, outneemt integendeel aan

den wisselkoers een steun te meer. De Nat. Citybank
stelt dan ook,
zij
het in voorzichtige bewoordingen, de
vraag of op den duur de Vereenigde Staten den last
van Engelands ongunstige betalingsbalans, bezwaard

bovendien met voortdurend tôenemende credieten aan bondgenooten, wel zullen kunnen
blijven
dragen. Zoo

neen, dan zal handhaving van den sterlingkoers op
het huidige niveau niet mogelijk
blijven.
Voor het

overige wordt wat het heden betreft de aandacht ge-
vestigd op den nog steeds van de zilveraankoopen van
v66r 1893 in de Treasury aanwezigen zilvervoorraad

van $ 400.000.000, waartegen zilvercertificaten circu-
leeren doch die thans, nu het centrale bankwezen ge-
regeld is, een volstrekt overbodige dekking vormen.
Britsch-Indië aanvaardt het zilver thans gaarne en

het is niet te verwachten, dat zich in jaren weder een
gelegenheid voordoet om dit zilver tegen
prijzen
als

thans gelden, van de hand te doen.
Voor zoover bekend, is aan dit denkbeeld tot dusver
geen gevolg gegeven. Mag men echter den City Editor
van de Times gelooven, dan heeft de overweging van
de mogelijkheid van dezen maatregel reeds het hare bijgedragen tot de jongste daling van den zilverprijs
– altijd nog maar van 55 op 48,
terwijl
voor den oor-
log 23 gold.

De zevende Duitsche oorlogslee-

n
1
. n g. –
Van Duitsche
zijde
wordt bericht,,dat blij-

kens de voorloopige gegevens, op de zevende oorlogs-
leening in totaal voor ongeveer 12,5 milliard Mark
ingeschreven is. De leening is op een na de grootste.

Opbrengst Ie leening…. 4.491.861.000 Mk. Iie –

, …..9.106.394.700
Iiie

,…..12.161.630.100
IVe

,…..10.767.598.000
Ve

, …..10.698.994.900
Vie

,…..13.122.069.600
Slechts
bij
de zesde staat
zij,
gelijk uit bovenstaande

cijfers blijkt, achter.

T-urksche oorlogsfinanciering. –
Over de wijze, waarop Turkije den oorlog financiert is
tot dusver betrekkelijk weinig bekend geworden. En-
kele berichten in de Frft. Zt
g
. brengen thans gege-
vens, waaran het volgende is ontleend.
Tot dusver is in totaal ruim 85 millioen Turksche
Ponden aan papiergeld uitgegeven (1 T. Pnd. staat in

vredestijd gelijk met
f
10,85). De uitgegeven biljetten
zijn op verschillende tijdstippen na dèn oorlog inwis-

selbaar
bij
de Dette Publique Ottomane. De eerste
emissie van 5,5 millioen T. Pnd is gedekt door in
Duitschland en Oostenrijk gedeponeerd goud, de vol-
gende door rentedragende Duitsche Schatzanweisun-
gen in het bezit der Dette Publique. Voor het econo-misch weinig ontwikkelde Turkije, waar men boven-
dien de kwade ervaringen met het papiergeld der 70er
jaren opgedaan, niet vergeten had, was dit bedrag
zeer hoog, zoodat zich reeds een belangrijke depreciatie
was gaan voordoen. Dezer dagen is nu door den Turk-
schen minister van Financiën, Dschawid Bey, te Ber-
lijn een nieuwe overeenkomst gesloten, waarbij weder-

24 October 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN.

793

om Duitsche Schatzauweisungen, thans tot een bedrag

van 50 millioen T. Pnd., ter beschikking komen van de Turksche regeering. Het is thans evenwel niet de

bedoeling tegen deze Schatzanweisungen nieuw pa..
piergeld uit te geven, doch de Schatzanweisungen zelf
zoo mogelijk bij de bevolking onder te brengen. Hun

looptijd is in verband hiermede belangrijk korter ge-
steld en tot 3-12 maanden beperkt.

Niet enkel op de Turksche financieringswijze werpen
deze berichten eenig licht, zij doen tevens zien, hoe

niet alleen neutrale landen, doch ook Duitschlands
bondgenooten bij de onderbrenging van het Duitsche
papier een rol hebben te spelen.

•
REGEERINGSMAATREGELEN OP’

–
HANDELSGEBIED.

Uitvoer van groenten. Met ingang van
1.8 dezer mag geen roode of gele kool meer voor

het buitenland of voor de fabrieken worden geveild;
hetzelfde geldt voor Deensche witte kool; voor een
deel van het uitschot dezer koolsoorten kan vergun-
ning tot uitvoer worden verleend. Winterprei mag in
geen geval voor buitenland of drogerijen geveild
worden. Verder zijn bepalingen gegeven voor den uit-
voer van bloemkool, schorseneeren en zuurkool.

Distributie van groenten. Door den
Minister van Landbouw zijuweder aangewezen onder
de artikelen, beschikbaar gesteld ingevolge art. 1 der
Distributiewet 1916, stapelgroenten, nl. roode en gele
kool, uien, peen en knolrapen en vatgroenten, n.l.
enkele en dubbele spercieboonen, pronksnijboonen en
zuurkool. Voor deze artikelen zijn tevens maximum-
prijzen en een maximuminkoopprijs voor de gemeen-ten, ingevolge art. 3 der wet, vastgesteld. De distribu-
tie zal 6 November aanvangen.
B r o o d r a n t s o e n. Volgens mededeeling van

het B. M. V. •mag op verhooging van het geldende
broodrantsoen, zonder nieuwen aanvoer van brood-
koren van overzee, niet worden gerekend. Van toepas-sing der, beide methodes om meer voordeel te trekken
uit aardappelen voor broodmateriaal, vermeld in No.
93 van dit blad, wordt niet een eenigszins beteekenen-
de vermeerdering van grondstof voor de broodberei-
ding verwacht.

Landbouwgewassen. ‘Gezien de aanbie-
dingen Ôm in 1918 landbouwgewassen op contract te
verbouwen of om bouwland te verhuren, waarschuwt
de Minister van Landbouw belanghebbenden nadruk-
kelijk tegen het aangaan van desbetreffende contrac-
ten, aangezien bij de ook het volgend jaar te verwach-
ten schaarschte aan .voedsel voor mensch en dier, de
regeering met de gesloten contracten geen rekening zal kunnen houden, en geen ander vervoer van dezé
gewassen zal toestaan dan van het land naar de op-
slagplaats van de betreffende boerderij, waar ze door
de regeering in bezit zullen worden genomen.

Verbouw van voedingsgewassen. Nu
vele arbeidskrachten in hun gewoon bedrijf door de
tijdsomstandigheden werkloos worden, wijst de Minis-
ter op de wenschelijkheid om deze arbeiders tuinwerk
te doen verrichten, waarvoor in de omgeving der fa-
brieken wel terreinen te vinden zullen zijn, en’ waar-
door meer voedingsgewassen kunnen worden geteeld.
S t ij f s e 1. Verboden’ is de verkoop, de aflevering
en het vervoer van stijfsel, tenzij het vervoer plaats
vindt in hoeveelheden van minder dan 5 K.G., dan
wel vergunning is verleend. Tevens is den burgemees-
ters opgedragen opgave te vorderen van de hoeveel-
heden stijfsel, in hunne gemeente aanwezig, anders
dan voör gebruik door den houder of zijn gezin.
T e r p e n t ij n. Verboden is de verkoop, de afleve-
ring en.het vervoer van terpentijn, tenzij vervoerd in
hoeveelheden van ‘niet meer dan 1 K.G.; ontheffing

van het verbod kan worden verleend. Tevens is inven-
tarisatie gelast van de aanwezige voorraden terpentijn, niet uitzondering van wat bestemd is voor eigen huis-
houdelijk gebruik van de eigenaien of voor eigen ge-bruik bij schilders.

S t e e n k o 1 e n. Met het oog op het zeer groote
verschil in prijs tusschen de Limburgsche en de uit
het buitenland ingevoerde kolen, dient een egalisatie
van prijzen plaats te vinden; in verband hiermede
wordt de prijs der Limbuigsche kolen aanzienlijk ver-
hoogd. In den loop der maand zal een Centraal Ver-
rekenkantoor van brandstoffen worden opgericht.
,s.Vervoer te water. In verband met de tegen-

woordige buitengewone omstandigheden zijn door den
Minister regelen vastgesteld ten aanzien van het ver-

voer te water. Het land is verdeeld in vijf districten,
in elk waarvan is aangewezen een inspecteur voor de
binuaenschipperij, amb,tshalve voorzitter van de Beurs-
commissie.

MAANDCIJFERS.

OVERZICHT DER RIJKSMIDDELEN.

(In Guldens).

September
l917
Ne;en eerste
maanden
Van 1917
Negen eerste
maanden
van 1916

Directe belastingen.
511.697 12.364.567
12.041.140
Personeele belasting
.
1.145.440
9.942.782
9.628.046
Inkomstenbelasting 2.550.229 41.098.047
25.735.861
.Vermogensbelaiting’ 189.253
1.7 12.359
1.405.700
accijnzen.
3.101.262
22.248.044 24.240.637

Grondbelasting

………

394.972 1.210.303
1.091.105
2.626.764 22.408.956 19.360.616
1.771.345 1.660.762

“SVijn ……………….
Gedistilleerd

………

‘Bier
489.161 1.850.410
1.243.384 955.848

..

1.000.027

7.809.387
6.928.601

Suiker

……………

Iuclirecte belastingen.
Zegelrechten

…….
,
9.032.978
‘5.716.013

Zout
……………..216.874
en azijn

………..

Registratierechten ..
1.299.760
10.618.409
7.230.913

Geslacht

……………

H
y
p
o
th
ee
k
rec
ht
en
..
2.119
655.714
737.457
1.193.164 15.816.902 13.708.476
854.900 8.755.363 13.155.428
Formaatzegel ……..
–
1.378
19.623
Ohden enzilverenwerhen
52.900
492.560
482.311
Essaailoon
39
529 428

Successierechten ……..
Invoerrechten
…………

Bélasting …………..

136.949
1.407.834
–

..

4.500
43.664
51.349
146.291
2.165.398
1.706.104

Statistiekreclit

‘
……..

17.122
453.536 453.385

ltijnen
………………
Dnneinen

…………..

Jacht en visscherij

..
13.299
200.577 183.326

3taatsloterij

…………

22.945
299.413
635.722
Ioodsgelden

…………

Totaal………..
16.925.515
172.360.455 147.390.387

OPOENTEN VOOR HET LEENINGFONDS 1914.

–
September
1917
Negen eerste
maanden
Van 1917

Negeneerste maanden
van
1916

Directe belastingen.
• Grondbelasting
103.647
2.480.606
2.248.201
.Personeele belasting
. .
299.051
2.401.921
2.046.504
•
Inkomstenbelasting

..
974.349 14.155.176 7.839.243
•Vermogensbelasting ..
87.358 597.755
384.507
accijnzen.
620.252
4.449.609
4.848.127
78.994 242.061
218.221
Wijn ………………
Gedist. (binn.-enbuitl.)
262.676
2.240.895 1.936.062
•Suiker

…………….

indirecte belastingen.
Zegelrecht van buitl.eff
49.529
633.193
353.434
Registratierechten ….

1.051
596.492 720.132
Hypotlieekrechten ..
218
65.417
73.104
Totaal ..
2.477.125
27.863.125 20.668.535

BELASTINGEN IN VERBAND MET DE BUITEN-

GEWONE OMSTANDIGHEDEN.

1
September 1917
1

Negen eerste maanden v. 1917

Oorlogswinstbelasting
17 .425.Ö71
121.217.813
Verdedigingsbelasting la ….
184.989′
1.610.131
Verdedigingsbelasting Ib ….
1.530.289
14.878.106
Verdedigingsbelasting II ..
. .
1.121.759
20.891.374
20.263.008
158.597.424

794

ECONOMISCH-STÂTISTISCHE BERICHTEN

24 October
1917

STATISTÏÊKEN EN OVERZICHTEN..

Door het uitblijven van beurs- en haudelstelegrammen
uit Amerika en Engeland, – kunnen verscheidene koersen, noteeringen en verdere gegevens voor de verstreken week
niet worden medegedeeld.

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvangen;

r

GELDKOERSEN.

I. BÂNKDISCONTO’S.

20 October 1917

20 Juli 1914

– –

(Disc.Wissels.
4
1
/,sedert 1 Juli’ ’15
3
1
/2sedert23 Mrt. ’14
Ned.,B
e
1Bj
nfl

Elf.

Bank
4
1
1

,,

1

,,

’15 ’14
4

,,

23

,,

IVrsch.in R.C.
5
1
19

,,

19Aug.
1
14
’14
5

,,

23

,,
Bank van Engeland
5

,,

6Apr.
1
17
3

,,

29Jan.
1
14
Duitsche Rijksbauk
5

,,

23 Dec. ’14
4

,,

5 Febr.’14
Bank van Frankrijk’S
,,

20Aug.
1
14
3
11

,)

29Jan. ’14
Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

10Apr.’15
4

,,

12 Mrt. ‘-14

Russische Staatsbk.
6

,,

27 Juli
1
14
5

,,

1 Apr.’14
Nat. Bank v.Denem.
5

,,

10

,,

.’15
5

,,

6 Febr.’14
Zweedsehe Rijksbk.
6

,,

28 Spt. ’17
4
1
1,

,,

6

,,

’14
ZwitscrscheNat.Bk.
4
1
1s

,,

2Jan.’15
312

,,

19

,,

’14
Bank van Italië ..
5

,,

1Juni’16
5

,,

9 Mei

’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
3-4

–
–

–
Javasche Bank….
3
11

,,

1 Aug.’09
3
1
1,

,,

1Aug.’09

II. OPEN MARKT.

Amsterdam

1 Londen

Berlijn
1
Parijs N. York
Data

Port.
1
Prolon.

Part.
1
Part.
1
Part.

Cail.
disconto
1

gatie

1
disconto disconto
1
disc.

monctî

20

Oct.’17
2
1
18-
1
10
2V2′)
***
4-BIo
–

13-20

,,

’17
2
1
1s-2
1
1,
2’1

.
4-1I8
–

8-13

,,

’17
2-2
8
18
2’1
*8*
4..51
–

1-6

,,

’17
1

/42 l/
2
I1.31
4

*5*
4..81
–
*5*

16•210ct.’16
1
51
2’14-
3
14
5
11
182
4-‘/s
–
2 ‘/-3

18-230ct.’15
2″/jo 31/
4118-16
–
118

20 -24Jul.’l 4
3
1/,8/,o

2 l/4_8/4

2
114_814

2
‘io-
/o
2
3
14
1 81
4
.2
t/
s

1)
Noteering van 18 October 1917.

WISSELKOERSEN.

t

1. KOERSEN IN NEDERLAND.
Voor Londen Berlijn en Parijs worden voorloopig ook de
dageljksche noteeringen teAmsterdam opgenomen. De dage-
lijksche koersen op New York, alsmede de laagste en
hoogste der week zijn aan particuliere opgaven ontleend.

OVERZIGIIT.

De wisselmarkt was deze week buitengewoon stil en
bovendien zeer flauw. Londen liep terug van 11,18 tot 11,05
‘le.
Parijs eveneens aangeboden, hoewel minder sterk. De daling
was dan ook in verhouding niet zoo groot, 40,57’12-40,20.
New York bijna zonddr omzetten,
234’I2-232I4.
Berlijn
eveneens weder flauw, 32,45-31,70. Weenen 20,75-20,25.
Zwitserland zonder veel verandering, eerder vaster, 50,30-
50;50. Kopenhagen ouzeker, aanvankelijk flauw, later iets
verbeterend, 74,25-73,90-74,15. Spanje zonder zaken.
Stockholm weder sterk gevraa.gd, oploopend van 85,80 tot
88,45. Roebels flauw, dalend tot circa 33, waarna zich op
dezen prijs weder eenige kooplust ontwikkelde.
II. KOERSEN TE NEW YORK.

Cable
Zicht
Zicht
Zich!

Data
Londen
Parijs
Berlijn
Amsterd.
(1n
(in fra.
(in cents (in cents
per

1
P. $)
p. Rm. 4)
per gid.)

5.79
l/
nom.
5.79

5.79
1
11

5.79
uom.
5.79
1
12
nom.
–
5.18’1
95
I
1
40
1
/,

1) 13-18 October.

III. KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP

LONDEN.

Plaatsen en
Londen
Noteerings-
eenheden
24Sep1.
1917
5
Oct.
1917

-tø1,e’

Laagste
1
Hoogste

12 Oct.
19I7

Alexandrië..
Piast.
p. £
97
8
15
97
1
/s
97
8
18
97118 97818

B.
Aires
….
d.p.gd.pes.
49
1
14
49
1
14
49
49
/s
49
5
18

Calcutta
. . . .
sh/d.p.rup.
115
1
/
115’/
1/5
1/5’/io
1/5
1
182
Hongkong
. .
id.
p. $
312
7
18
2110’14
219’14
2110
1
12
21914

Lissabon….
d.p.escudo
3118
31
1
18
30
8
14
31ij2
31.-

Madrid

….
Peset.
p. £
20.46
20.35
20.25
20.45
20.29

Montevideo..
d.p.peso
53814 54111
5481
4

54814
541

Montreal….
$
per
£.
4.76’1
47581
475112
4.70
4.75’1
Petrograd
..
R.
p. £10
27512
314
300
314
301

R.d.Janeiro
1)

d.
p.
milr.
12
87/
13’182
131/s2
13
1
/
j
,
13
8
/88

Lires
p. £
36.92 36.79 36.80
37.-
36.86
Shanghai

..
sh/dp.tael
4110
1
12
412
1
12
4/0
412
3
14
4(0
Rome
…….

Singapore . . id. p. $ 214
1
/io 214
5
1,2 214

214
1
182 214’/,o

Valparaiso
1)
d.p.pap.p. 15’12 15
8
/e 14
21
182 15’116 1428132
Yokohama .. sh/d.p. yen 211
1
18 211
5
18 2/1 ‘ho’ 2/1
I8/

211
118

‘) Noteeringen
opiO
dagen.

18 October

1917
4.76.45
Laagste d. week’)
4.76.45
Hoogste,,
4.76.45
11 October

1917
4.76.40
6

,,

1917
4.76.45
Muntpariteit ….
4.86.67

Data
Londen
Berlijn
Parijs
New York,

15

Oct. 1917

..
11.17
1
12
32.47
1
1
40.60
2.34
1
12′

16

,,

1917

..
11.1711
2

32.30 40.60
2.34/8
GOUD EN ZILVER.
17

1917

..
11.17 32.22’12
40.60
2.3411,

18

1917

..
11.16 32.10 40.55
2.34
19

1917

..
11.11
31.80 40.30 2.32
5
/
20

,,

1917

..
11.06
31.75
40.25
2,32
1
14′
GOUDBEWEGING BIJ DE BANK VAN ENGELAND.

1.1
Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksche ontvangsten
2.32

Laagste der week
11.05
3 1.60
40.20
en onttrekkiugen van goud door de Bank van Engeland
Hoogste

,,

,,
11.18’1
32.55
40.62/2
2.36
tijdelijk niet bekend gemaakt.
13 Oct.

1917

..
11.16
1
12
32.55
40.62’1
2.34112
6,

,,

1917

..
11.27’4
32.721/,
40.90
2.36
1
/
Muntpariteit

..
12.I0
1
18
59.26
48.-
2.48/g ZILVER.
1)
Noteeing van
30 Aug.
t’

Noteering te Londen.

‘

te New York.

20

Oct.

1917
……..
”

83113
Data
Zwitser.
land
Weene
n
Kopen-
hagen
Stockholm
Batavla
telegrafisch
15

1917
……..***

86114

5

,,

1917

–

90’18 96
5
18
20

Oct.
1917
50.50 20.25 74.15
88.45
£
99F100..
29

Sept.

1917 ……..49
Laagste d.
w.
50.20 20.15 73.90
85.50
–
22

,,

1917 ……..55

108’/,
Hoogste

1,
50.50′
20.85
74,40
88.50
–
13 Oct.

1917
50.20
20.85
74.05 85.50
99-100i
,

21

Oct;

1916 ……..32e/s

6718

6

,,

1917
50.27’12
20.85 73.95 84.50
99-100
23

Oct.-

1916 ……..23’/s

’48
7
18

Muntpariteit
48.-
50.41 66.67
‘66.67
100
20

Juli

1914
……..

24″/,

.

541!.

24.
October
1917 ‘

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

795

NEDERLANDSCHE BANK.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
VERKORTE BALANS OP 20 OCTOBER 1917.

(In duizenden guldens.)

Activa.

Biunenl. Wis- ( H.-bk.
j
64.295.272,54
sels, Prom.,’ B.-bk.

125.777,32
enz. iirdisc.I Ag.sch.

7.717.311,65
1
1

Papier o. h. Buitenl. in
disconto ……………………..
Idem eigen portef..
f
7.913.954,-
Af: Verkocht maar voor
de bk. nog niet afgel.

Beleoniugen {H..bk.

46.352.776,68′
12
mcl.
vrsch.
in rek.-crt. B.-bk.

5.289.556,95

op onderp. Ag.sch.

27.226,416,92
1
12

f
78.868.750,56

Op Effecten ……
f
75.1 16.650,56
OpGoederen en Spec. ,, 3.752.100,-

Voorschotten a. h. Rijk…………….

MuntenMuntmateriaal
Munt, Goud ……
f
86.946.820,-
Muntmat. Goud
.
…..598.621.906,45
ij

f685.568.726,45
1
1
Munt, Zilver, enz..

7.379.824,65
Muntmat. Zilver ..

–
692.948.551,10
V
Effecten
Bel. v.h. Res.fonds..
f
5.209.192,50
id. van
‘Is
v. h. kapit.

3.915.939,62
1
/1
0.125.132,12
‘/2
Geb.en Meub.der Bank …………….

1.465.000,-
Diverse rekeningen ………………

61.848.853,92
937.337.228,42
1
1

Paesiva.

Kapitaal ……………………….
f

20.000.000,-
[(eservefonds

……………………
,,

5.234.534,1811
Bankbiljetten in omloop …………..
,, 820.702.320,-
Bankassignatiën in omloop …………
,,

2.657.115,28’1
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk ……
f

–
Van anderen ……

84.358.180,65’1
84.358.180,65 Vs
Diverse rekeningen

………………
,,

4.385.078,30

–
f

937.337.228,42
1
1,

Beschikbaar metaalsaldo…………..
f

510.474.519 ,29’/
Op de basis van lis metaaldekking ……
,,

328.930.996,10
1
12
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is
..
,,
2.552.372.595,-

Bij vergelijking met den vorigen weekstaat blijken de volgende
verschillen:

Meer

Minder
Disconto’s
2.753.377,83
1
12
Buitenlandsche wissels….
135.174,-
Beleeningen

…………
8.891.670,57
Goud

………………
547.599,01
Zilver

………………
.48.374,44’/2
Bankbiljetten…………
5.109.330,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s
4.827.672,67

N.B. Uit de bekendmaking van den Minister van Financiën blijkt, dat uitstonden op:

20
Oct. 1917
13 Oct.

1917

Aan schatk.itpromessen
f115.400.000,-
f
118.400.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
61.000.000,-
64.000.000,-
Aan schatkistbiljetten
,,115.403.000,-
,,115.403.000,-
Aan zilverbons

………
,, 26.267.028,50
»
26.111.628,-

ijata
–
uOua
Lilver
Bank-

oiijetten
Andere
opeisc aare
schulden

20
Oct.
1917
….
685.569
7.380
820.702
87.015
13
1917
….
685.021
7.331
815.593
81.888
6
,,
1917
.

.

..
675.916
7.211
816.307 68.108
29
Sept.
1917
.

.

..
675.916
7.264
808.812 70.458
22
1917
….
674.376
7.376
784.733
86.831
15 ,,
1917
..

.

.
676.780
7.310
787.108 82.835
8
1917
..

..
664.182
7.364
788.448
101.260
1
,,
1917
….
664.145
7.270
789.761 102.046
25
Aug.
1017
.

.

..
656.911
7.375
766.667 70.081
18 ,,
1917
..

..
656.851
7.229
768.531
66.385
11′
,,
1917
.

.

..
656.748
7.007
770.707
66.264
4′
,,
1917
. .
:.
647.041
7.060 778.969
57.932
28tmJuli
1917
.

.

.,
633.304
7.247
767.152
58.470
s-t

21Oct.
1916
….
583.658 8.410
715.965
91.762
230ct.
1915
….
393.517 2.424 551.501 20.484

25rJuli
1914
….
162.114
8.228
310.437
6.198

13
t
° °

Disconto’s
–

Ee/ee-
Bcschik-
baar
Dek-
kings-
Hiervan
T taal
Schatkist-
ningen
Metaal-
percen-
promessen
saldo
lage
rechtstreeks

20 Oct. 1917
72.138 61.000
78.869
510.475
76
13

1917
74.892
64.000
69.977
511.880
77
6,

,,

1917
67.541
57.000
70.078 505.252
77
29 Sept.1917
57.628 47.000 72.055
506.310
78
22..-

1917
55.517
45.000.
70.934
506.430
78
15

,,

1917
52.451
42.000
71.095
509.039
79
8

–

1917
90.728 80.000 71.915
492.542
75
1

,, .1917
78.763 68.000 76.110
492.002
75
25 Aug. 1917
31.951 21.000 74.621
495.884
79
18

,,

1917
31.402
20.000 73.697
496.045
80
11

,,

1917
37.913
26.000
74.812
495.414
79
4

,,

1917
45.467 34.000 75.101
485.707
78
28 Juli 1917
44.781 33.000
75,195
474.413
78

21’Oct. 1916
98.853 83.000 60.507
427.622
73
23 Oct. 1915
75.483 45.560
86.030
281.027
69

25 Juli 1914
57.947 14.300
61.686
43.5211)
54

‘) Op de basis van
‘Is
nietaaldekking.

JAVASCHE BANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden Guldens.)

–

Data

.
•
Goud
Zilver
b
J
.
a
e
1
en

Andere
opeischls.
schulden

83.673
17.324 171.395
48.460
82.721
17.789 170.107
48.174 81.034
18.407
171.903
43.620

28

Juli

1917 …….
21

1917 …….

78.400 19.006 164.939
45.237
14

,,

1917 …….
30

Juni 1917 …….

84.204
25.674
150.635
56.645
29

Juli

1916 …….
33.151
32.411 119.292 30.238
31

Juli

1915 …….

25

Juli

1914 …….
22.057 31.907 110.172 12.634

Data
Dis-
conto’s
Wissels.
1

huilen
N.-Ind.
betaalbaar

1
Belee-
ningen
1

1
Diverse

ningen
t)

Beschik.
haar metaal.
saldo

.’i
kings.
percen.
lage

28 Juli1917
7.443
35.167 65.656 13.764
57.338
46
21

1917
7.325
35.135 67.312
13.779
57.188
46
14

;,

1917
7.026 35.172 65.264 14.196
56.622
46
30 Juni1917
7.102 34.667
62.042
13.125
56.555
46

29 Juli1918
6.694 38.787
68.711
5.896 48.422
43
31 Juli 1915
6.542
9.879
53.228
16.311
35.657
44

25 Juli1914
7.259 6.395
47.934
2.228 4.8421)
44

1) Sluitpost der activa.
1)
Op de basis van
‘Is
metaaldekking.

1
72.138.361,51
1
12

78.868.750,56

13.028.625,20

796

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

24. October 1917

SURINAAMSCHE BANK.

OVERZIC
‘
HT DER VOORNAAM
“
STE POSTEN.

(In duizenden guldens.)

Data
‘Metaal
Circulatie
Andere
opeischi,.
1
1
Disconto’s
Dlv. reke.
fin gen
1)
schulden

28

Juli

1917

..I
782
1.206 1.100 902
735
21

1917

.
.1
719′
1.108 1.001
.

898
589
14

1917

. .
750
1.186
1.003 890 589
7

1917

..
760
1.248

1
960
1

895

1
616

29 Juli 1916 ..

728

1.054890

917

618
31 Juli 1915 .. 1.078

1.056

1.548

850

992

25 Juli 1914 ..

643

1.100

560 . 735

396

t)
Sluitpost der activa.

t

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven
van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

t BANK VAN ENGELAND.

WEEKSTA.AT VAN 10 OCTOBER 1917.

ISSUE DEPARTMENT.

Notes issued.. £ 71.676.685

Governm.Debt £ 11.015.100

Othersecurities,,

7.434.900
Gold coin and
– bullion ……53.226.685

£ 71.676.685
1

£ 71.676.685

BANKING DEPAR TMENT.

Capital……£ 14.553.000

Government
Rest ………,

3.091.294

securities .. £ 58.271.720
Public deposits,, 42.186.150

Othersecurities

88.944.306
Other deposits,, 119.625.251

Notes ……..,, 29.998.370
Seven-day and

Gold and silver other bills. .

20.775

coin …….,

2.262.074

£ 179.476.470

£179.476.470

Door het uitblijven der Engelsche bladen konden de cijfers
van den laatsten weekstaat hierboven niet worden opgenomen.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens de cijfers der door de
Regeering uitgegeven currency notes van 1 £ en 10 sh. met
het bedrag der gouddekking en der tot dekking aangewezen
Government securities. De publicatie dezer cijfers geschiedt
sedert 26 Augustus 1914.

(In duizenden P. st.)

Currency Notes.
Data

Metaal

Circulalie

Bedrag
1
Goudd.
1
Goo. Sec.

17 Oct. 19171 56.035 141.639 II

1

°”

1
10

,,

1917
1
55.489

41.678

183.109
1
28.500

156.062
3

,, 1917

55.727

41.829

180.749 28.500

154.062
26 Sept. 1917

55.097

41.182

178.640 28.500

152.062

18 Oct. 1916 56.455

36.668

134.934 28.500

102.633
20 Oct. 1915 58.886

32.573

79.315 28.500

29.621

22 Juli “1914 40.184

29.317

1

Go,,.

1
Other
t
Public 1 Other 1 Re- 1 kings-
Data

1

Sec.

1

Sec.

1
Depos.
1
Depos.
1
scrvc
1
perCcn-

17 Oct. ’17 59.232 100.359 42.732 132.069 32.846 19,93
10

’17 58.272

88.944 42.176 119.625 32.260 19,93
3 ,, ’17 58.735

98.372 42.512 128.745 32.348 18
1
18
26 Sept.’17 58.189

93.594 44.285 121.703 32.365 19,50

18 Oct. 16 42.188 101.390 55.589 108.496 38.237 23
1
/4
20 Oct. ’15 18.896

98.618 46.128 98.381 44.762 31

22 Juli ‘141 11.005
1
33.633 1 13.7351 42.185 129.2971 52e1s

II. DUITSCHE RIJKSBANK.

STAAT VAN 15 OCTOBER 1917.

De biljetten zijn sedert den oorlog niet inwisselbaar.

Metallbestand

……………………
Mk. 2.507 .476.000
davon Goldbestand

………………
,,

2.404.265.000
Reichs- und Darlehenskassenscheine …… 1.002.121.000 Noten anderer Bankeu

……………..
,

3.799.000
Wechsel ………………………….
,,

12.004.932.000
Lombardforderungen

………………..
12.781.000
Effekten…………………………
,,

138.584.000
SonstigeAktiva

…………………..
,,

1.552.873.000

Grundkapital………………………
,,

180.000.000
Reservefonds ……………………..
,,

‘

90.137.000
Notenumlauf ……………………..
,, 10.295.726.000
Snstige tglich fitllige Verbindlichkeiten.
.
5.942.991.000
Sonstige Passiva

……………………
713.712.000

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens het cijfer der uitgegeven
Darlehenskassenscheine. De Scheine, welke niet in kas zijn
bij de Reichsbank, circuleeren grootendeels
onder het publiek.
Darlehenskassen zijn ingesteld op 11 Augustus 1914.
,De
(In duizenden Mark)

Data Metaal
Daarvan
G
oud
Kassen.
scneine
-. Circu-
tatte
kings-
percen- tage
)

15

Oct. 1917
2.507.476
2.404.265
1.002.121
10.295.726
34
6

,,

1917
2.507.295
2.404.151
1.019.392 10.366.711
34
29 Sept. 1917
2.505.761
2.404.006
986.481
10.204.936
34 22

,,

1917
2.511.513 2.403.854
864.219
9.603.573
‘

35
14

Oct. 1916
2.518.042
2.501.223 340.427 7.126.516
40
15

Oct. 1915
2.462.543
2.426.359
830.792
5.777.260
57

23 Juli

1914
1.691.689 1.358.857 65.479 1.890.895
93

t)
Dekking der
circulatie
door metaal
en Kassenscheine.
Data
Wissels
Rek. Crt.

Darlehenskassenscheine

Totaal
in kas
uitge-
de Reicits.
geven
l,ank

15

Oct. 1917
12.004.932 5.942.991
6.584.100
989.800
6

,,

1917
12.057.556 6.019.934 6.583.700
1.008.400
29 Sept. 1917
15.632.509
9.540.925
6.523.200
975.000
22

,,

1917
11.265.959 5.972.139 6.110.700
749.400

14

Oct. 1916
7.478.921 3.289.675
2.466.000
326.600
15

Oct. 1915
4.390.377
1.677.611
1

1.735.000 785.000

23 Juli 19141

750.892
1

943.964

III. BANK VAN FRANKRIJK.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEW
Van 6 Aug. 1914 tot 28 Jan. 1915 werden geen staten
gepubliceerd. De met * geteekende posten komen eerst sedert
28 Jan. 1915 in den weekstaat voor. De biljetten zijn sedert
den oorlog niet inwisselbaar.

(In duizenden francs.)

J

Waarvan * Te goed * Buit.geut.
Data Goud in het Zilver in het voorsch.
Buitenland Buitenland a/d. Staat

18 Oct.’17 5.257.401 2.030.0001 256.964 *** 12.250.000
11 ,, 17 5.322.715 2.037.1081 259.043

769.149 12.100.000
5
,, ’17 5.321.227 2.037.1081 259.782

761.964 12.100.000
27Sept.’17 5.319.381 2.037.1081 260.286

681.594 11.650.000

19 Oct. ’16 4.885.785

–

328.560 778.340 8.600.000
21 Oct. ’15 4.692.674

–

363.292 1.029.787 6.900.000

23 Juli’14 4.104.390

–

839.620

–

–

1 * Uitge- 1 Belee- 1 Bankbil-

Rek. Cr1.

Rek.

1
Wissels
1

stelde

1

Parli.

t

Cr1.
1

Wissels

ning

jelten

culieren. 1 Staat

606.338 1.158.046 1.124.579 21.680.181 2.859.536 35.663 592.104 1.159.612 1.114.526 21.607.953 2.821.696 25.315
.. 728.320 1.161.654 1.097.085 21.420.039 2.899.713 27.269
574.860 1.162.999 1.099.488 20.994.829 2.910.211 38.607
452.150 1.377.592 1.175.617 16.800.016 2.541.756 79.451
268.326 1.930.954 575.512 13.831.994 2.574.027 82.594
t)
Verhouding tusschen Reserve en Déposits.

1.541.0801

–

1 769.4001 5.911.9101 942.5701400.560

24 October 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

797

IV. RUSSISCHE STAATSBANK,
–

EFFECTENBEURZEN.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
(In usillioenen RoebeÎ)

Data n. st
Goud Te goed
,,,
tenland

Zil.

ver

Schat-
kist bil.
jetlen

Dis.
ontos
enbelee.
.
rangen

ircu.
latie

Rek.
Cou.
rant

13 Oct.

’17
1.297
2.309
155
14.098 2.150 17.290
2.721
1
6

,,

’17
1.293
2.309
151
13.743 2.036
16.661
2.717
29 Sept. ’17
1.295
2.309
146
13.395
2.027
15.887
2.839
21

,,

’17
1.295
2.309
133
13.091
1.965
15.850
2.738

14 Oct.

’16
1.554
2.055
104
5.144
798
7.587
1.620
14 Oct.

’15
1.595
37
18
2.650 1.405 4.893
1.329

21

Juli ’14
1.601
144
74
..

.

.
757
1.634 1.099

V. SOCIÉTÉ GNÉRALE DE BELGIQUE.

Sedert einde 1914 niet de functie van circulatiebank belast.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden francs.)

Metaal
Beleen. Beleen.
1

Binn.
Rek.
Data
mcl.
buiten!.
van
buiteni.
van
prom. d.
wissels
1

en
Circu.
latie
c71.
saldi
vorder.
provinc.
1

heleen.
saldi

18 Oct.

’17
476.043 90.903 480.000
100.351
1.172.474
91.204
11

,,

’17
473.465
90.886
480.000
103.115
1.045.276 91.945
27 Sept. ’17
460.199 90.386 480.000
98.010
1.015.657
102.801
20

’17
441.194
90.287
480.000
98.885 1.013.858
86.363

19

Oct.

’16
352.872
76.033 480.000
39.834
828.739
110.068
21

Oct.

’15
158.994 34.315
440.000 50.433
495.530
189.052

VI. VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.

In werking getreden op 16 November 1914.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden dollars.)
Waarvan
w00,
1

.
FR.

Data
Goud
voor dekking
van in
het bui.
1

Zilver
1
cle.
Notes in
circu.
F. R. Notes
tenland
1
latie

31 Aug. ’17
1.353.498
500.264
52.5001
52.610
587.915
24

’17
1.372.229 495.911
52.5001
52.540
558.782
17

’17
1.374.583
512.383
52.5001
52.906 549.244
10

’17
1.370.942 494.741
52.500j
53.117
540.785

1-Sept. ’16
528.806
178.847
–
13.605 170.561

–
Dek.
Percent.
Totaal
Waar.
klngsper.I
Goud.
Data
Wissels
Depositos
von
centage
1
dekking
Kapitaal
De pa.
circu.
sito’si)I
latie

31 Aug. ’17
301.906
1.393.343 58.904
79.9
85.1
24

’17
287.964
1.351.989 58.484
80.6
91.7
17

’17
299.275
1.424.480 58.093
77.4
90.1
10

,,

’17
284.019
1.374.828
57.970 79.3
88.2

1 Sept. ’16
105.670
535.615
55.390
72.7
104.9
1)
Verhouding tussehen: goud, zilver etc, uitgezonderd
het voor de dekking der F. R. Notes gereserveerde goud,
en: netto deposito’s met iâbegrip van het kçpitaa1.

VEREENIGDE NEW YORKSCHE BANKEN EN TRUST
MAATSCHAPPIJEN.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(Gemiddelden in duizenden dollars.)

Liata
i-eserve
cieposito
5
Circulatie
Beleeningen
en

–
isconto
5
Surplus
Reserve

29Sept.’17
547.Ö60
3.731.950
31.910
3.895.880
61.010
22

,,

’17
550.560
3.693.750
31.830
3.874.970
85.320
15

,,

’17
541.070
3.718.140
31.630
3.808.280
75.770
8

,,

17
505.770
3.712.990
31.330
3.850.650 50.050

30Sept.’16
665.210
3.471.460 31.190
3.339.550
96.360
2 Oct. 15
684.000
2.959.700
36.490 2.778.190
192.900

25 Juli’14
467.880 1.958.320 41.730
2&57.570
28.170
1
)

t)
Op basis van 25 Plo van alle deposito’s.

Amsterdam, 22 October 1917.
In de achter ons liggende week hebben scherp opvallende
gebeurtenissen op politiek gebied niet plaats gevonden. De diplomatieken onderlrnndelingen tusschen de belligere.nte
landen, zij het dan, dat deze tot nu toe niet rechtstreeks
zijn geschied, schijnen wel geheel tot staan te zijn gekomen.
De als voorloopige vredes-conferentie gedachte samenkomst
der democratische partijen te Stockholm moet als mislukt
worden beschouwd; een der bij deze conferentie meest voor-
aanstaande personen, de heer Troelstra, is juist in ons land
teruggekeerd. Ook de actie van den Paus is scihijnbaar op
het doode punt aangekomen, waarover wellicht alleen nog
de krjgsverrichtingen ons heen kunnen brengen. Want het
i5
niet te ontkennen, dat deze in de 1ai’tste dagen een zeer
veel grootere plaats hebben ingenomen, dat
n1
het eenigs-
zins kalmer geworden Vlaamsche offensief het geval is
geweest. Voor een deel zal deze hetnieuwde activiteit welke,
vooral in de Golf van Riga haar hoogtepunt bereikt, wel
toegeschreven moeten worden aan de pogingen, een gunstige
stemming voor de inschrijving op de zevende oorlogsleening
in Duitschiand te voorschijn te roepen, doch voor een verder,
en wellicht niet het kleinste gedeelte, moet hierin waar-
schijnljk worden gezien een zich wapenen tegen alle even-
tualiteiten, om een vrede te sluiten, die niet in overeen-
stemming is met de tot nu toe gebrachte offers. Ook aan de
andere zijde van het strjdvoerende kamp koestert men
trouwens deze gevoelens, zoodat het tlans reeds vrijwel
een communis opinio is geworden, dat de wereld nog het
leedvan een vierdeis oorlogswinter zal hebben te doorstaan.
.Allerwege riçht men zich dan ook hierop in en het is
merkwaardig te zien, hoe onder den invloed van de ijzeren
oorlogsiioodzakelijkheid principes worden verlaten, die
voorheen als het steunwerk en de ruggegraat der samen-
leving werden beschouwd. Vooral in de Vereenigde Staten
komt deze gewijzigde opvatting zeer sterk naar voren. Reeds
is men er doende, het ga.nsche geldwezen onder den centra-
liseerenden invloed van den Federal Reserve Board te
brengen, hetgeen middellijk den invloed van het Gouverne-
meit op de geldmarkt veel krachtige maakt. Doch ook
rechtstreeks is de Regeering doende in te grijpen op ver-
schillend gebied van het zakenleven en van de industrie en
staatsbemoeiing in de plaats te stellen van het particulier
initiatief. Nu alle faculteiten ingespannen moeten worden
terberei1çing van één doel, kan niet het Vrije spel der
maatschappelijke krachten, met al zijn tegeustrijdige en ver
uiteenloopende belangen, de taak van hoogste leider ver-
vullen. Reeds is men in de Unie overgegaan tot het vast-.
stellen van maximumprijzen voor ijzer ‘en staal en tot het
in het vooruitzicht stellen van nog scherper regeerings-
contrôle over het spoorwegverkeer, terwijl in de allerlaatste
dagen hierbij nog is gekomen de waarschuwing aan de
exploitanten der kolenmijnen, dat de Regeering ook hier tot
ingrijpen zal overgaan, indien niet tijdig wordt gezorgd,
dat de arbeiders-onlusten tot het verleden zullen behooren.
Het valt niet te ontkennen, dat deze drastische maat-
regelen een revolutie op het gebied der economische
tructuur, niet alleen van de Vereenigde Staten, doch van
de gansche samenleving, te voorschijn kunnen roepen.
Allerwege toch zijn de kosten van levensonderhoud op een
geweldige manier gestegen; de ook in dit tijdschrift regel.
niatig gepubliceerde index-cijfers geven een scherpe weer-
spiegeling van dit feit. Hier tegenover staat wel, dat in de
verschillende landen door eenige groepen der bevolking
groote fortuinen zijn verdiend, doch deze groepen vormen
percentsgewijze slechts een klein gedeelte van het totaal.
De meerderheid heeft haar inkomen niet in die mate kunnen
opvoeren, dat het eenigszins in overeenstemming is gebleven
mét de verhoogde kosten van noodzakelijk levensonderhoud
en hieruit zijn dan ook de gistingen en woelingen onder de
aibeiders-bevolking te verklaren. In Amerika waren deze
uit den aard der zaak krachtiger, dan in de overige landen;
primo, wijl de democratie in de Unie vrijwel het sterkst
ontwikkeld was en daar derhalve spoediger het verlangen
opkwam ook een deel te verkrijgen van den voorspoed,
secundo, omdat de Vereenigde Staten tot voor korten tijd
niet aan den oorlog deelnamen en dus aan het streven van
de arbeiders naar hooger loon gemakkelijk tegemoet was
te komen, van welle omstandigheid door de leiders der
vakvereenigingen dan ook gebruik werd gemaakt. Zoodra
echter ook President Wilson het gewicht van zijn land in de
schaal had geworpen, veranderde de situatie en werd van
gouvernementswege ingegrepen, zoowel naar de eene zijde
(het vaststellen van de eindopbrengst der producten) als
naar de andere (het bepalen der productiekosten, waaronder de bonen). Deze gang van zaken zal, bij een voortduren van
den krijg, vermoedelijk steeds meer toegespitst worden, zoo-

798

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

24 October 1917

dat ten slotte in handen van het Staatsbestuur een zeer
groot deel vasi voortbrenging en distributie zal worden
vereenigd. Of de hieruit groeiende toestand ook na, het
sluiten van vrede zal worden bestendigd, valt af te wachten,
doch aan de beurs te Walistreet wordt deze vraag door de
meesten bevestigend beantwoord. Althans voor de eerste
tijden zal hoogstwaarschijnlijk een iekere centralisatie
noodig blijken, welke over het algemeen als niet gunstig
voor de resultaten der afzonderlijke bedrijven wordt
j
be-
schouwd. Ook de juistheid van deze opvatting zal ntuurljk
doof de toekomst bewezen moeten worden, doch inmiddels
staat het wel vast, dat cle vraag naar aandeelen en schuld-
brieven der binnenlandsche industrie te New York lang niet meer zoo groot is, als wij gedurende de achter ons liggende
oorlogsjaren hebben kunnen opmerken. Het is nu eenmaal
een feit, dat in de Vereenigde Staten regeerings-bemoeiïngen
met het particulier initiatief steeds de beurs eenigszins
schichtig hebben gemaakt; de voor enkele jaren plats
gehad helbende koersteruggangen in spoorwegwaarden, als
gevolg van het ingrijpen der Interstate Commerce Corn-
mission zulen velen nog versch in het geheugen liggen:’ Men
beoordeelt dan niet het al- of niet gunstige der genomen
besluiten, doch ziet slechts het afschrikwekkende van den opgelegden dwang. Zoo gaat het ook thans weder. Hierbij
is in de afgeloopen week de vrees voor een dure geldm.rkt
gekomen. De Vereenigde Staten treden hoe langer hoe 1eer
op als de geldschieters der gealliëerde Mogendilieden; tegen
de uitgegeven enorme bedragen worden dan in het binflen-
land de gelden o.a. door middel van oorlogsleeningen opge-
nomen. Dit heeft natuurlijk wel steeds een zekere stroef heid
van de monétaire toestanden tengevolge, doch behöeft’ nog
geenszins te leiden, althans niet in een land als de Unie,
waar groote kapitalen zich hebben opgehoopt, tot ‘een
paniekstemmin, als waarvan de beurs te Walistreet inde
afgeloopen herichtsperiode blijken heeft gegeven. Wel zijn
de berichten hieromtrent vrij schaarseh, hetgeen te wijten
is aan liet nog steeds uiterst onregelmatige telegrafisch
verkeer met de overzeesche landen, doch desniettegenstaande
s tot hiertoe doorgedrongen, dat uien op het punt heeft
gestaan de beurs tijdelijk te sluiten. Dit is niet geschieden
zelfs schijnt een georganiseerde steun aan de markt te zijn
verleend, blijkens de aanmerkelijke verbetering, die de
enkele koersen, welke ons land bereikten, hebben aaiige-
toond.
Te L o n de n is de geldmarkt, na een periode van grooteit
overvloed, thans ook weder iets stijver geworden. Dit is
echter geen beletsel geweest om groote omzetten te doen
plaats hebben in zeer speculatieve waarden. Langzamerhand
is ook naar Londen overgeslagen de speculatiezucht van de meeste buitenlandsche beurzen. Weliswaar had men aan de
Theems steeds zeer groote belangstelling voor aandeelen
in rubber- en mijnbouw-ondernemingen (wat de laatste
betreft, voornamelijk Rhodesische waarden) doch thans is de
interesse bovendien gevestigd op de laag-genoteerde waarden
van binnenlandsche spoorweg-maatschappijen. Deze bewe-
ging vindt haar concentratie weliswaar op de Londonsche
beurs, doch het initiatief gaat hiei- meer uit van de pro.
vincie en w’el voornamelijk van die gedeelten des lands, waat
de industrie het sterkst ontwikkeld is. Vermoedelijk geldt
ook hier weder het motief, waarop wij de vorige weekbij
een bespreking van de speculatie aan de beurs te Budapest
weien: u.l. de betrekkelijk gemakkelijke wijze, *aarop thaiis
geld wordt verdiend door personen, die_dit vroeger Of niet,
Of slechts met zeer veel grootere moeite konden doen.
Behalve deze sterk opvallende handel in spoorweg-aan.
deelen, valt voor de afgeloopen week nog te vermelden een vaste houding voor de 5 pCt. Obligaties der oorlogsleening,
die tot 95 pOt. (den emissieprjs) konden monteeren. Ookin Japaiisclie ne Chineesche staatspapieren vonden nogal
om-
zetten van beteekenis plaats; de laatste mochten zich zelfs
in een zeer vasten tendenz verheugen, hoewel aanvankelijk
cle teruggang van den zilverprijs van 55 tot
44/4-
pence
eenigen tegenwerkenden invloed uitoefende. Een reactie had
plaats in den koers van Argentijnsche spoorweg-aandeelen;
oorspronkelijk waren deze nogal gezocht, omdat de stakings-
beweging in deze Zuid-Amerikaansche republiek zich niet
tot de spoorwegen uitstrekte; thans echter hebben de
meeste ondernemingen lagere dividenden dan het vorig jaar
uitgekeerd, hetgeen verkoopen uitlokte. Canadeesche Spoor-
wegen daarentegen bleven gezocht in verband met de ver-
wachting, dat de Regeering tariefverhoogingen zal toestaan.
Van de overige soorten konden rubberwaarden zich op een
ongeveer gelijkblijvend niveau handhaven, ondanks den
lichten teruggang in den prijs van het ruwe product en
gaven oliewaarden blijk van een zeer geanimeerde stemming.
Te B e r 1 ij n heeft de beurs grootendeels in het teeken
gestaan van de zevende oorlogsieening, d.w.z. de algemeene
tendenz is vast geweest. Op het oogenblik, dat wij dit

schrijven, is het eindresultaat
8
der inschrijving nog niet
bekend
1),
doch wel mag worden aangenomen, dat ook thans
weder groote bedragen ter beschikking van den Staat zijn
gesteld. Onder den invloed van de door de Duitsche dag-
bladen dagelijks gepubliceerde inschrijvingsbedragen out-
stond een geanimeerde tendenz, welke zich in de eerste
plaats op petroleumwaarden overplantte. Voornamelijk aan-
deelen Steaua Romana waren gezocht in verband met de
door deze Maatschappij gepubliceerde berichten omtrent een
zeer groote productie en uiteist gunstige vooruitzichten.
Doch ook montan-waarden werden, soms tot aanmerkelijk
hoogere koersen, uit de markt genomen; Bismarck- en
Iaurahuitte mogen met name veimeld worden. De Staats-
fondsenmarkt was uiterst stil, ook hier echter met uitzonde-
ring van Chineesche waarden, die in aansluiting aan de koers-beweging te London van een vaste stemming bij
tamelijke omzetten hebben blijk gegeven.
Te P a r ij s hebben de realisaties vn scheepvaart-waarden
nog steeds voortgang gehad in verband met de reeds hier
ter plaatse gereleveerde requisitie door de Regeering. Daar-
entegen valt een lichte verbetering op te merken voor koper-
waarden, speciaal voor de aandeelen der Amerikaansche
ondernemingen, evenals voor die van sommige Russische
industriën. Fransche rente is vast gebleven; de 3 pOt.
noteert thaxis circa 61.10, de 5 pOt. 88.50. Overigens is de
beurs stil; inheemsche industriewaarden werden nogal ge-
zocht, doch konden hun koerspeil niet noemenswaard
opvoeen.
Te o n z en t was de markt voor Nederlandsche Staats-
fondsen over het algemeen vast te noemen in verband met
den nog steeds voortduren&en gunstigen stand van de geld-
markt. Laiigzamerhand zal wellicht ook hier èen verande-
ring iiitreden, als de najaars-behoeften zich zullen doen
gelden, terwijl ook de nieuwe Staatsleening voor de deur
staat. Doch voorloopig houdt men rekening met een ruime
geidmarkt, hetgeen een belegging van tij’elijk liquide
rniddeleu in schuldbrieven van den Nederlandschen Staat
in de hand werkt. De meeste dezer waarden verlaten dan ook
de week op hooger koerspeil. Van vreemde staatsfondsen
was Oosteurijksche Kronenrente iets in reactie als gevolg
van het meer op den achtergrond treden der vredes-moge-
lijlcheid. Ook Russen geven nog steeds geen blijk door het
geldbeleggend publiek opnieuw te worden gefavoriseerd; de
berichten uit het voormalige Tsarenrjk zijn dan ook niet
in staat een rustige beschouwing van de Russische finan-
ciën te doen wederkeeren. –
–

–
16 Oct. 19 Oct.
22 Oct.
Rijzingaf

5

°/o Ned. W. Schuld ….
100
1
1
10018
100116
+
‘1
16

02
01

,,

,,

,,

1916
101
7
18
10021
4

10014
–
118

4

O/

,,

,,

,,

1916
93518
9381
4

94
+
1/

312

0
10

,,

,,

,
…..
82
83I8
8311s
-1-
l/s
3

s/s

,,

….
71
7
18
71’116
72
1
1
-+•

/s
2’12
01

Cert. N. W. S ……. 61/
61’1j6
60/g
–

5.

0/

Oost-Indië 1915 ….
10Q’/ic
101
101
+
/i
4

Olo
Hongarije Goud
. .
..
38’1i6
37
–
38
1
1i
+
71

4

°/o Oost. Kr.r. Jan./Juli
38
1
12
37
371/4
–
111
4

4
1
12
Olo
Iwangor. Dombr.

…
551
55
8
/2
55118
– 818
4

°/o Rusland Cons.1880
. .
47
11
128
46
8
1s
46
—
4

O/

Rusl.bijllope&Co. ..
4718
47
t
/is
471
+
11

4

°/o

Servië

1895 ………
49
4818
48I8
‘Is
412
0
10
China Goud 1898 ..
64
8
110
64110
64Ii
4

ijs

Japan 1899 ……..
68Vs
68
1
12
68
1
12
5

‘ijo

Brazilië

1895 …….
67
67
6614
–
11
4

Op de locale markten hebben
soheepvaartwaarden
de ver-
hetering, die te constateeren was (p den laatsten dag der
vorige berichtsperiode en waarvan dan ook in deze kolom-
men melding werd gemaakt, kunnen voortzetten. Vooral
voor aandeelen Hollandsehe Stoomboot Maatschappij bestond
zeer groot.e belangstelling, welke gepaard ging met allerlei
geruchten omtrent fusie’s, opening van nieuwe routes, enz.
Ten slotte is gebleken, dat de koersverheffing eenvoudig
het gevolg is geweest van het plan een nieuwe tranche van
het geauthoriseerde aandeelen-kapitaal aan de markt te
brengen. Toen dit bekend werd en de bewoordingen van het
prospectus gemeen goed waren geworden, trad dan ook
onmiddellijk een reactie in; desniettegenstaande blijven de
geruchten omtrent een samensmelting met één onzer groote
scheepvaart-ondernemingen ter beurze de ronde doen. Beves-
tiging hiervan werd voorloopig niet verkregen; wij ver-
melden dit feit dan ook alleen vollecligheiclshalve. – –
De reactie in aandeelen Hollandsche Stoomboot sleepte
andere waarden mede waardoor vooral de aandeelen der
jongere maatschappijen als Noordzee werden aangetast. Ook
heden was van een hernieuwde geanimeerde stemming ter
beurze voor scheepvaartwaarden nog niet veel te bemerken;

1)
Zie de aanteekening op pag. 792.

24 October 1917 .

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

799

als uitzonderingen moeten echter worden gereleveerd aan
deden Stoomvaart-Maatschappij ,,Nederland” en aandeelen
Nederlandsche Scheepvaart-Unie. Naar men zegt, werden
deze voor Scandinavische rekening uit de markt genomen.
De
rnbbermarkt
was gedurende de gansche week zeer stil,
doch vast gestemd. Een keer trad hier op den 20sten dezer
maand in, toen ter beurze bekend werd, dat de Rubber
Cultuur Maatschappij ,,Amsterdam” zou overgaan tot het
emitteeren van
f
3.000.000 6 pOt. converteerbare obligaties..
Men zag hierin een voorlooper van de politiek van andere
rubber-ondernemingen, die bij de steeds grooter wordende
productie ook hun behoefte aan werk-kapitaal zien uit-
breiden. Heden echter was hiervoor een kalmer beschou-
wing in de plaats getreden, waardoor dan ook aancieelen Amsterdam Rubber het grootste gedeelte van hun verlies
konden inhalen en de overige waarden van de rubber-af dec-
ling ook een beter koerspeil konden behalen.
De
tabaksmarkt
was in een eenigszins afbrokkelende
houding, hetgeen in de hand werd gewerkt door de uitgifte
van nieuwe aandeelen der Amsterdam Dcli Maatschappij.
Speciaal de aandeelen van deze onderneming werden nogal
aangeboden, waarbij natuurlijk de overige fondsen van deze
rubriek zich min of meer aansloten.
De
Pctroleum4narkt is,
onafhankelijk van het ontbreken
van nieuwe vredesgeruchten, zeer vast gebleven. Oorspron-
kelijk had men het oog gericht op de waarden der
Roemeensche ondernemingen, die langzamerhand weder in
productie komen. Doch thans’ worden ook aandeelen
Koninklijke Petroleum Maatschappij meer gefavoriseerd,
zoodat zij de berichtsperiode verlaten met een avance van
ruim 6 pCt., na zelfs vrij beteekenend lager te zijn geweest.
Inheemsche indnstrieele waarden
beginnen thans den druk
van ons isolement te voelen; hoewel bij vele ondernemingen
nog geen sprake behoeft te zijn van stopzetten, werpt de
mogelijkheid daarvan toch reeds haar schaduwen vooruit en is het publiek afkeerig van het entameeren van nieuwe
zaken in deze markt-af deeling. De omzetten zijn dan ook
veel geringer geworden, hetgeen trouwens ook het geval is voor de aandeelen der handelsondernemingen. Alleen voor
aandeelen Compania Mercantil Argentina blijft een gedeci-
deerd vaste stemming de overhand behouden. –
Cultuurwaarden
afbrokkelend.

16 Oct. 19 Oct. 22 Oct. Rijzingof

Ned. md. Handelsbank …. 254
1
12
257
3
18 256’/, + 2
Nederi. Handel Mij. …… 195 12 194
1
/2
19411116 –
l811

Anist. Superfosfaatfabriek.. 170

174

180

+ 10
Insulinde Oliefabriek …… 242’/1 24992 247

+ 4112
Philips’ Gloeilanipenfabriek 350

340% 340 VI -9 ‘/2
R. S. Stokvis & Zonen …. 580

584

580
Cultuur Mij. d. Vorstenlanden 233
5
18 227
1
18 227 /8 – 6
/o

Noteeringen.

Chicago

1

Bueno, A,,re

Data
Tarwe

Man

Haver

Tarwe
1 Maïs 1
Ltjnzaad
Dec.

Oct.

Dec.

Oct.
1

Oct.
1

Oct.

16 Oct. 19 Oct. 22 Oct. Rijzingof

Handelsver. Amsterdam …. 470

473

469112 – ‘ja
Kon. Petroleum Mij ……. 563

559

569
1
12 + 6’12
Amsterdam Rubber Mij.

236’/, 243% 240
1
1I
+ 4
Holland Amerika Lijn . .

443 , 449
1
1 437

-6
Kon. Hollandsche Lloyd

204’14 20914 203
1
14 – 1
Kon. Ned. Stoomboot Mij.

270
1
12 277
1
14 27314 + 3114
Bothnia Vrachtvaart Mij

349

60

360

+ 11
Dcli Maatschappij …….. 515
1
12 510

509

-6’/,

D’
Amerikaansche markt
was in aansluiting aan de boven
reeds gereleveerde betere berichten uit de Vereenigde Staten
in eèn vrij geanimeerde houding, welke zich vooral uitsprak
in een koersverheffing voor industrieele waarden. De moge-
ljkheid, dat de Steeltrust het eerstkomende extra-dividend
op hare gewone aandeelen zou passeeren, werd niet meer
zoo sterk besproken; ook de hernieuwde vraag naar koper-
producten oefende een stimuleerende werking uit, waardoor
voornamelijk aandeelen Anaconda Copper naar voren werden
gebiacht. Doch ook spoorwegwaarden verheugden zich in
groötere vraag dan ooit, hoewel hier de koersvariaties
binnen meer bescheiden grenzen beperkt bleven.

16 Oct. 19 Oct. 22 Oct.

American Car & Foundry

69

69

71
9
110
+ 2’/,,
Anaconda Copper ……..142

145
1
18 147
7
18 + 5718

Un. States Steel Corp…..99
‘I

lOO/o 102
22
182 ± 322182
Atchisôn Topeka ………. 94’/s

95
5
18

96
1
iI
+ 118
Southern Pacific ……….

91v/s

91
0
1
10

92
1
1

+ 114
Union Pacific …………130

13014 132

+ 2
Int. Merc. Marine afgest. .. 28

28″!,, 29
12
/1,
+ 1’/,,
prefs 84

85

86

+ 2
Geld op prolongatie bleef gemakkelijk verkrijgbaar
3.
24 pCt.

GOEDERENHANDEL.

GRANEN.
22 October 1917.

Tengevolge van het uitblijven van cabels, kunnen wij
lechts de berichten geven, die ons per post toekwamen,
welke berichten echter ongeveer 10 dagen oud zijn. De
berichten van Noord- en Zuid-Amerika blijven gunstig
luiden; de uitzaai van tarwe in Noord-Amerika (oogst 1918)
is nog niet geëindigd, doch men schat dat de oppervlakte
vooái den uitzaai 10 pCt. grooter dan het vorige jaar zal
zijn: J)e Amerikaansche Regeering heeft een minimum-prijs
va $ 2 gegarandeerd, wat er ook wellicht toe bijgedragen
zal hebben een grooteren uitzaai te doen plaats hebben.
Zooals reeds in vorige berichten aangegeven, zijn de voor-

Loco-prijzen te Rotterdam/Amsterdam.

Soorten

1

22
Oct. 1

15 Oct. 1

22
Oct.
1

1917

1

1917

1

1916

Tarwe

………………
1

588,-‘)
1

588,
–
‘)
1

426,-
9
)
20 Oct. ’17 220

5)
114’/2
58’1
_o)

_o)

_s)
Rogge (No. 2 Western) ..
nom.
1

/
nom. nom.

13

,,

’17 220

0)
112
7
18
58’12
–
5)

5)

_s)
hials

(La Plata)

……..
1

360,-‘)
1

360,-‘)

1

285,-‘)

20 Oct. ’16 169
1
12

84
1
18
1
)
50’14

13,35
4)
6,75
4
)

20,604)
Gerst

(46 lb.

feeding)..
.
.1
360,-‘) 360,-‘)
1

360,-‘)
20 Oct. ’15 104
8
14

64
3818

10,45
5,05

13,20
Haver (38 lb. white clipped)
1

18,-‘)

1

18,-1)

1

17,-‘)
20 Oct. ’14 116
1
18

–
50214
‘

4,55
1
)

8,95e)
Lijnkoeken (Noord-Ame-
250,-‘)
1

250,-‘)

1

180,-‘)
20
Juli ’14

82

‘)

56218

‘)

36
1
12
1
),
9,40
‘)

5,38
‘)

13,70
‘)
rika van La Plata-zaad)
.(
1

‘)
per Dec.
1)
per Sept.
2)
of
lie.
vastgestelde locoprijs.
4
) per Nov.
Lijnzaad (La Plata)
…….
nom. nom.
610
1
–

‘)
niet ontvangen.
1

1)
Regeeringsprjs.

AANVOEREN in tons van
1000
K.G. voor verbruik in Nederland.

–
Rotterdam

II
II
t,’.

Am,terdam
II
Ii
Totaal

Artikelen.
14-20
Oct.
,
1

Sedert
2
1

Overeenk.

II
l4_.20
Oct.
Sedert
1

Overeenk.

II
1917
1916 1917
1

1
Jan.
1917

1
tijdvak
1916

II
1917
1

1
Jan.
1917
1

tijdvak
1916

–
‘253.376 580.035
–
,

38.227 21.153
291.603 601.188
Tarwe………………
Rogge

……………..
–
8.465 18.763
–
–
.

525
8.465
19.288
Boekweit

…………
2.314 10.032
–
–
500
2.314
10.532
–
114.637
335.643
–
80.134
173.133
194.771
‘

508.776
Gerst

…… . ………
–
30.600 90.009
-,.

–
11.886
18.726
42.486
108.735
–
12.399
43.460
,,

,-
27.269 7.840
39.668 51.300

MaIs

……………..

Haver

……………..
Lijnzaad
……. . …….
–

.

8.322
88.607
,
–
7.560
50.012
15.882
138.619
Lijnkoek ……………
–
.
34.078
.

125.710
.,

–
27.985
5.735
62.063
131.445
Tarwemeel
………….
.-
19.988
21.370
–
3.051
–
23.039 21.370
AANVOEREN
in tons van
1000
K.G.
voor België.

7.207
351.171
760.331
-‘

– –
–
351.171 760.331
Tarwe
……………..
–
12.335
1
74.829

12.335 74.829
1
MaIs

……………..
Tarwemeel
………….
–
6.962
1.260
–
–
–
6.962
1.260

800

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

24 October 1917

uitzichten voor tarwe in de productielanden zooals Amerika,
Indië en Australië zeer goed en zullen de surplussen het
tekort in Europeesche Entente-landen goed maken, indien de
sc.heepsruimte den aanvoer toelaat, hetwelk voorloopig nog
niet te beoordeelen is. Men zal zich wellicht op import van de meest nabijliggende exportlanden moeten toeleggen, en
in geval Europa zich met andere artikelen v6or menschelijk
voedsel wil behelpen, kan Noord-Amerika met gerst, haver
en mais bijstaan, waarvan buitengewone oogsten zijn.. Hoe-
wel de tarw’eoogst in Noord-Amerika belangrijk lager is
dan het gemiddelde over 1911-1915, bedraagt de oogst van
tarwe, gerst, haver en mais tezamen ongeveer 9 millioen
ton meer dan het gemiddelde van genoemde jaren, terwijl.
vergeleken met het vorige jaar de oogst van deze vier
artikelen ruim 24 millioen ton meer is. Buitendien moet de
aardappeloogst in Noord-Amerika uitstekend zijn en 7
millioeu ton meer dan in 1916 bedragen.
M a i s. De oogst in Noord-Amerika is zeer groot ‘en daar
-de nieuwe mais spoedig aan de markt kan komen, kan men
een belangrijke verlaging van den prijs van loco maïs
tegemoet zien. Het verbruik in Amerika zal naar verwach-
ting zeer groot zijn, daar er zich een enorme marge in-het
mesten bevindt. Men zal dus in Amerika een grooteren
veestapel kunnen verwachten.

Buitenlandsche granen in Nederland.

Ook deze week is geen verandering in den toestand geko-men. De door onze Regeering gepubliceerde mededeelingen
betreffende de onderhandelingen toonen aan, dat er nog
niets bereikt is, zoodat wij voorloopig op onze eigen
opbrengst blijven aangewezen.

SUIKER.

De export van Bietsuiker utt ons land schijnt geregeld
door te gaan. Deelnemers aan cle Suikervereeniging o1it-
vingen n.l. eene tweede uitkeering van
f 1.—
per zak.
De ‘oogstberichten luiden uit alle productielanden nogal
bevredigend. Volgens een regeeringsverklaring in ‘den
Duits clie u Rijksdag zullen de voorraden uit den ouden
oogst juist voldoende zijn tot de nieuwe oogst binnen komt
en hoopt men hieruit evenveel suiker te verkrijgen als het
voorgaande jaar en dus de binnenlandsche cornsuniptie op
dezelfde schaal als tot dusver te kunnen dekken. J)e door
vele geuite veronderstelling, dat in het
–
rijk nog belangrijke
voorraden aanwezig waren om bij het sluiten van den vrede
te dienen ‘als exportartikel in ruil voor andere noodige
voedingsmiddelen, werd door de regeeriug als onjuist
gekenmerkt.
Al kon de telegrafische bvestiging van de Java Suiker-vereeniging nog iiiet ontvangen worden, zoo wordt de in
ons laatste bericht reedaangeduide transactie met de
Engelsche Sugarcommission door belanghebbenden hier• te
lande als in orde beschouwd. Het verkochte kwantum be-
draagt 2.400.000 picols op basis van
f
9,— voor No. 16 en h.
eerste kosten en
f
88/
4
voor Muscovaclos, betaling in Engelsche
schatkistbiljetten loopende tot 1921 en gegarandeerd door
de Bank of England. Tot dezelfde prijzen werden in het
begin dezer maand op Java verkocht 775.000 pic. Na deze
verkoopen beschikt de Suikervereeniging op Javti nog over
ongeveer 9
1
12
millioen pic., bestaande hoofdzakelijk uit
Superieure Witte Suiker, die voor opslag beter. geschikt is
dan No. 16 en h. en Muscovados.
Over de Amerikaansche markt ontbreken verdere
berichten.

JAVA KINABAST.

(Opgave van het Kina-Bureau).

De Unit-Limite vooi den verkoop der Pharmaceutische
basten voor de veiling van 8 November 1917 is vastgesteld op:

19,64 Cts. per
11
2
K.G.

–

KATOEN.

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,.
Manchester dd. 26 September 1917.

Het schijnt niet moeilijk te zijn in Amerika een voor-wendsel te vinden om katoenprjzen op te drijven, hetzij
vredesgeruchten, slechte weerberichten of waarschijnlijk
gebrek. De vorige week zijn prijzen dan .00k weer flink
gestegen en werd de markt nog geholpen door belangrijke aankoopen voor de industrie. Daarna had weer een reactie
plaats, zoodat de markt flauwer sloot. Daar de -stijging
bovendien een gevolg was van dekkingsaankoopen, verwacht
men weer lagere prijzen, zoodra de aanvoeren in Amerika
en Egypte wat grooter worden. De laatste berichten van
Alexandrië zijn beter en de oogstschattingen zijn weer
meer optimistisch. –

Voor de laatste stijging is er in Amerikaansche garens
voor binnenlandech verbruik nog al wat gedaan, doch de laatste noteeringen zijn ongeveer 2 pence hooger dan die
op 18 dezer. Koopers moeten nog eerst daaraan wennen en
nemen dus thans meer een afwachtende houding’ aan, Wat
export-garens betreft, is nog al veel gedaan voor F-ankrjk
en ook in speciale soorten voor Scandinavië. Er is ook wel vraag van de neutrale markten, hoewel de moeilijkheid om
licenses te krijgen, vele zaken tegenhoudt. De vraag naar
Egyptische garens is vrij levendig, doch prijzen blijven
onregelmatig, terwijl het verschil tusschen oude en nieuwe
oogst weer grooter is geworden.
De vraag naar manufacturen is wel verbeterd, doch de
vrij plotselinge groote, prijsverhooging heeft weer vele zaken
doen afspringen. Vele koopers meenen echter, dat het steeds
moeilijker zal worden manufacturen voor een een igszins
redelijke levering te krijgen en dat daardoor prijzen nood-
zakelijk nog verder zullen stijgen. Indië is geregeld in de
markt en ook de andere Oostersche markten, ‘behalve China, plaatsen nogal orders. Ook de Regeeringsbehoeften schijnen
nog niet bevredigd te zijn en de meeste fabrikanten van
deze goederen zijn nog voor vele maanden bezet.

Manchester, dd. 3 October 1917.

In het begin van de week bleef de markt vrijwel onver-
anderd; daarna werd het Bureau-Bericht gepubliceerd, dat een oogstconditie aangaf van 60,4 pCt. tegen 56,3 pCt. en
60,8 pCt. in de beide voorgaande jaren, terwijl volgens het
Ginners-Bericht tot 24 September totaal 2.498.000 balen
gegind waren tegen 4.082.000 balen verleden jaar en 2.904.000
balen in 1915. Dezë cijfers hadden een flinke verhooging
tengevolge, omdat daaruit blijkt, dat de oogst Vrij laat zal
zijn en dus meer gevaar loopt om de nadeelige invloed van
nachtvorsten te ondervinden. De markt is dan ook zeer
bullish gestemd, terwijl prijzen van Egyptische katoen ruim
twee pence per lb. zijn gestegen, zonder dat garenprijzen
daardoor veel veranderden.
Amerikaansche garens waren gisteren
1
1 9
1
14
pence duurder
dan Vrijdag, doch sedert de jongste stijging zijn prijzen veer
veel hooger. Er is goede vraag voor binnenlandsch gebruik,
speciaal naar grove nummers voor Regeeringsorders. De
exporthandel is hoofdzakelijk beperkt, tot Frankrijk, hoewel
ook voor Noorwegen en Zweden nog wel wat gedaan wordt, niettegenstaancie de moeilijkheid om licenses te krijgen.
De vraag naar manufacturen is vrij levendig, dochde
steeds stijgende prijzen blijven een groot struikelblok. De
adviescommissie voor de bleekerijen heeft dez’e week alle
bleekprijzen voor gevulde en geapprêteerde goederen weer
belangrijk verhoogd tengevolge van de prijsstijging van de
daarvoor benoodigde materialen. Vele fabrikanten zijn huiverig
orders voor latere levering te accepteeren, omdat productie-
kosten, ook door het stilzetten van een gedeelte hunner
weeftouwen, geregeld blijven stijgen en zij bovendien ver-
wachten later nog betere marges te zullen makcn Er zijn
nog vrij groote regeeringsorders aai de markt ende binnen-
landsche vraag is ook weer beter, onidat men begint de
behoefte voor het winterseizoen te dekken. –

Noteeriugen voor Loco-Katoen.

119
OcL ’17)11
Oct.17
5 OcL ’17
19 Oct. ’16h9
Oct.

15

New York voor
Middling.
,
28,65e
27,35 c
26,70 c 18,35 c
12,65 c
Lierpool

voor 17Oct.
Middling Middling
Good Middling
20,97 d
20,57 d
19,82 d
10,61 d
–
d
19Oct.
New Orleans
– –
27,13
26,25
25,63
17,81 12,07

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen.)

1Aug.’17
Overeenkomstige perioden
tot
II

0c1.’17
1916

’17

1915-16

Ontvangsten Gulf-Havens.
704
1176
353
‘,,

Atlant.Havens
554
707
699
Uitvoer naar Gr. Brittannië
636
583
371
‘t Vasteland.
338 579 548
Japan etc…
–
–
–

Voorraden
in
duizendtallen
6 0ct.’17
6 Oct.’16
6 Oct. ’15

573
952
1092
Binnenland …………..
413 793 706
Amerik. havens …………..

85 74
270
New York

……………….
87

….

200
173
–
New Orleans ……………..
Liverpool

…………….
l3Oct.316
13 Oct. 559 13 Oct. 932

24 October 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

HUIDEN EN LEDER.

Bericht van de firma Grisar & Co.:

–

De berichten omtrent huiden zoowel van No o r d- als van
Zuid -Amerika zijn iets gunstiger, en de prijzen zijn weder
eenigszins stijgende. Toch zal er van nieuwe zaken niet veel
komen, zoolang de Elollandsche Commissie in Washington
nog geen resultaten van hare bemoeiïugen heeft, en huiden
waarvoor vorig jaar reeds volgens overeenstemming Hol-
landsche huiden geruild zijn, afgeladen zijn. Nog steeds is
geen toestemming gegeven voor afvaart der Holland-Amerika
lijn booten, zooals ,,Poeldijk” en ,,Maasdijk”, welke reeds
geruimen tijd zijn afgeladen met inlandsche huiden en vellen.
Er is daardoor geen ondernémingsgeest meer, bovendien is
de vrees gerechtvaardigd (lat die kostbare lading vellen,
door het lange oponthoud, in waarde achteruitgaat. De hui-
den ex. Kennenierland, circa drie maanden geleden geveild,
zijn eindelijk vrijgegeven en zal de aflevering daarvan on-
middellijk plaats hebben. Van de Rijnland is nog steeds geen
vrijgave gekomen, niettegenstaande, zoowel het Bureau voor
Huiden, Leder en Looistoffen als het Uitvoerend Comité
van de N. 0. T. al het mogelijke daartoe gedaan hebben.
Ook daardoor wordt menige looier gedupeerd.
lul and s clie huid en: Voortdurend voldoende vraag.
Overige inlandsche artikelen verlaten.
Java-markt: Behalve de 1000 Padang Rinderhuiden,
is er niets eerste hands aan de markt.

M. L: Rosenberg, Amsferdam, schrijft:

Door de N.O.T. zijn enkele partijen zool-, over- en technisch
leder vrijgegeven, welke (de importeurs hadden niet anders
verwacht) door de Regeering resp. het R.D.H.L. in beslag
zijn genomen.
De vrijgegeven partijen zijn een klein deel van hetgeen
nog ouder N.O.T.-verband ligt en het is te betreuren, dat
niet alles is vi-ijgekomen. Er ware dan ten minste voor
maanden voldoende overleder voor de fabricatie van schoenen
in voorraad geweest. Thans begint het erg nijpend te worden
met het beschikbare overleder.
Binnenkort zullen onderhandelingen plaats hebben tusschen
de Commissie van Bijstand resp. het R.D.H.L. hiet de im-
porteurs, welke naar wij hopen tot gunstig resultaat voor
de importeurs zullen leiden. Wat de bedoeling van de
regeering is met deze goederen te onteigenen, zal wel binnen
enkele weken blijken. Voor de curiositeit zij vermeld, dat
bij de aangehouden partijen een enkele is, die reeds vanaf
October/November 1915 is vastgehouden, de andere zijn.
meestal van Augustus 1916. Over de vrjgeving der thans
nog aangehouden goederen wordt onderhandeld.
De handel van het in Vrij verkeer zijnde leder is vlug
en hiervoor worden goede prijzen besteed. De voorraad van
vrij Ieder geschikt voor reparatie is nihil, daar zooals bekend
is,de lederfabrikanten geen reparatieleder behalve naar het
Rijks Centraal Magazijn te ‘s-Hertogenbosch mogen ver-
voeren. Aa.n Distributieleder is over. de maand October
ca. 100.000 Ko. verdeeld. Dit kwantum is nog veel te gering
voor de werkelijke behoefte. Er zijn dan ook vrij wat
ontevredenen, die steeds over te. weinig leder komen klagen
en een enkele over de kwaliteit. C’est bien difficile de
cont.enter tout le monde et sa.. –
In vele gemeenten zijn reeds bons afgegeven en het is wel vermeldenswaard, dat voor het afgegeven kwantum
leder binnen een maand een hoeveelheid van ca. 400.000
bons moeten binnenkomen.
De huidenvoorraad is groot, alleen door gebrek aan
looistoffen komt geen voldoende leder beschikbaar.
In korten tijd. worden maximumprijzen voor alle leder-
soorten verwacht, zoodat de vrije handel alsdan geheel
ophoudt te bestaan.

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.

22 October 1917. In de Vereenigde Staten was de vrach-
tenmarkt vast gestemd; op de net charter werd 2301- naar
Engeland betaald. De prijs voor bunkerkolen werd vastge-
steld en komt op ca. $ 4 per ton Hampton Roads, hetgeen
ongeveer de helft is van den tot dusver geldenden prijs. Aan Frankrijk lvordt een twintigtal groote vraehtbooten
afgestaan voor transatlantisch verkeer in ruil voor Fran-
sche zeilschepen, welke voor de vaart op het Westelijk half
–
rond gebruikt zullen worden:
In Chili is een beweging gaande om tot afbreking der
diplomatieke betrekkingen met de Centrale mogenclheden
te geraken, en zoodoende de hand te leggen op de geïnter-
neerde booten. Behalve het in no. 90 aangekondigde wets-
ontwerp nopens bescherming der Chileensche kustvaart, is

een wetsontwerp in behandeling, hetwelk beoogt de natio-
nale’werven te steunen, door het verleenen van subsidies.
Voorgesteld wordt de volgende bedragen per register ton te
betalen: voor ijzeren of stalen schepen, 40 pesos goud
stoombooten, 30 pesos zeilmotorvaartuigen, 20 pesos zeil-
schepen; voor houten schepen door stoom of motoren voort-
bewogen 15 pesos, zeilschepen 10 pesos. Voorts zou subsidie
verleend worden voor het bouwen van droogdokken.
Voor aanvoer van kolen van Engeland naar 1I,211and
heeft de regeering een aantal schepen gehuurd; ze betaalt
daarvoor
f
15 per ton draagvermogen per maand voor de
eerste 2000 ton met telkens
f 1
reduktie voor elke volgende
1000 tons, terwijl ze alle kosten voor molestverzekering
voor haar rekening neemt.

GRAAN.

Data
–
Peiro grad Londenl
R’dam

Odessa
Rotler-
dam
1

AtI. Kust
Ver. Staten
San Lorenzo
–

Rotte,-
Bristol
Roiier.
Enge-
dam
Kanaal
dam
land

15120 Oct.

1917
– –
–
301-
–
1451-
8113

,,

1917
–
–
–
301-
–
1451-
16121 Oct.

1916
–
–
1:14*)
11
1
6
1100*)
1241-
18123 Oct.

1915
–
1214’12
121-
,,45,—
7016
Juli

1914
11 d.
713
1/111/
4

1/11’14
121-
12/-

HOUT.

Cronsladt

Golf van Mexico

Oosik.
Holland
1
Engeland
Data ,

Holland
1
Engeland (pitch.
1
(pïtch-
(gezaagd)I (mijn.

i

pine)

1

pine)

15120: Oct 1917

–

–

–

–
8113 ,, 1917

–

– – –

–
16121 Oct. 1916 …….-

–

–

4751_1)
18123 Oct. 1915 …….-

–

–

2501_1)

f

Juli 1914 ……. 12,—

2416

751-

7716

ERTS.

1

Bilbao
Carta.
Grieken.
P0t1
‘

Data
1
Middle3-
f

li

‘
d
jij
Mldd!es.

¶
bro’
6
TO
•
Pro
6,0

15120 Oct.

1917

–

–

–

–
8113

,,

1917

–

–

–

–
1641

Oct.

1916 …….18/6

1916

—

–
18/23

Oct.

1915 …….
1712
1
/4

191-

–

–
Juli

1914 …….4/3

51012

519

816

KOLEN.

Cardiff
Oostk. Engeland

Data
Bot.
Genua

Port
La
p
Rotte,-
Cron.
deaux
Said
Rivier
dam
stadt

15120 Oct. 1917
691-
10113

8113

,,

1917
691-
10113
– – –
–
16121 Oct. 1916
341-
7716
601- 311-
,,6,50
–
18123 Oct. 1915
fr29,—
4118
45i7
1
1
3916
,, 6,—
–
Juli 1914
,,

7,—
71-
713
1416
3!2
51-

DIVERSEN.
Data

West

West

stock

West

Europa

Europa

West

Europa

(d. w.)

(rijst)

Europa
1
(salpetc,

15120 Oct. 1917

–

–

–

–
8113 ,,

1917

–

500/-

–

–

16121 Oct. 1916 …….135/-

1651-

–

–

18123 Oct. 1915 …….52/6

751-

8414
1

12

801-

Juli 1914 …….14/6

1613

251-

22/3
1)
Per zeilschip.
,*) Regeèringsvracht
f
7,— Nd. Amerika f52,50 San Lorenzo
t*)
p. t. d. w. pr. maand.

Graan Petrograd per quartet van 496 lbs. zwaar, Odeisa per Unit, Ver.
Staten per quarter van 480 lbs. zwaar.
Hout gezaagd en pitc/,pine per St. Pet. Standard van 165 kub. vt., mijn-
stutten per vadem van 216 kub. vi
.
Overige noteeringen per ton van 1015 K.G.

802

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

24 October 1917

Nedéflandsche Bank ‘v
‘oor Russischén Handel

BANQUE NÉERLANDAISE POUR LE COMMERCE RUSSE

Kapitaal 5.000.000 Roebels.

Kantoor: 20 NEWSKY 19ROSPECT

–

Telegramadres: NEDRUSBANK

De Bailk ileemt gelden deposito en in rekelling-courant en verricht alle soorteil issol- en bankzaken.

Voor inlichtingen kan men zich wenden tot alle kantoren van.

de NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ en de TWENTSCHE BANK,

zoomede tot de heeren HOPE
&
Co. enLIPPMANN, ROSENTHAL & Co. te Amsterdam

en R. MEES & ZOONEN te Rotterdam.

J. & J. M. VOORHOEVE

Makelaars in 1ssurantiën

Anno 1836

ROTTERDAM

NÈDÊLANDSCHE GRONDBRIEFBANK

HEERENGRACHT 495, AMSTERDAM

tegen
p
CjL.
Oh! iga tiön
(Grondbrieven)
Beurkoers

Gecertificeerd door de Centrale Trust-Cornpagnie

Verkrijgbaai in stukken van
f
2500,.—,
fl000,—, f
500,— en
f 100,-

•

op elk goed effectenkantoor

GEBROEDERS CÎ-IABOT

ROTTÈRDAM

KONINKLIJKE

• ‘

HOLLANDSCHE

KASSIERS
en MAKELAARS in
ASSURANTIËN

LLOYD
Deposito’s. – Rekening-Courant. – Franco.. Chèque-Rekening.

An- en Verkoop van Wissels op het Buitenland. -. Aan- en Ver-

AMSTERDAM

koop van Fondsen. – Bewaarneming en Administratie van Effecten.
Geregelde

Passagiers- en Vrachtdienst
Oorlogs-, Transport-, Casco-, Brand-, Diefstal- e. a. verzekeringen

met nieuwe, moderne

van elken aard.

post-stoomschepen

TUSSCH EN

ONTVANG-
EN
BETAALKAS.

NIEUWE DOELENSTRAAT
20-22

AMSTERDAM

A M S T E R D A M

KAPITAAL EN RESERVEN
f
5.500.000,—

EN

DEposITo’s VOOR i JAAR FIXEâ
4
PCT.

ZUID-AMERIKA

GELDEN OP DEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN NA AFLOOP VAN HET

VIA
JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR,

NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE POST STILZWIJGEND VOOR

NEW YORK
GELIJKEN TERMIJN VERLENGD’

–

DE RENTE KAN NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER HALF JAAR
OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.

INCASS’0~BANK

AMSTERDAM – ROTTERDAM – ALMELO – ARNHEM – DORDRECHT – ZAANDAM
Ii

Volgestort Kapitaal
f 10.000.000,—
4

Reserve /1.664.000,-

KANTOOR TE ROTTERDAM, LEUVEHAVEN W.Z. 103

t

24
October
1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

803
GEO. H. MÇFADDEN
&
BRO COTTON MERCHANTS

PHILADELPHIA—NEW YORK

Vertegenwoordiger voor Nederland: D.
BREEKLAND, Oldenzaal—Enschede

RUSS[SCH-HQLLANDSCHE RANK
RUSSKOCOLLANDSKI BANK

Telegram-Adres: PETRODAM

BANQUE RUSSO-HOLLANDAISE

PETROGRAD
–
NEWSKI PROSPEKT 21

ILINKA IPATEWSKI PEREOULOK
3
–
MOSCOU

T,

•

1

li

T%

1
1

Rentevergoeding op chèque-rekeningen
r.apitaai en reserven
-1S.
£
£.UUU.UUU

tot nader order 4 pCt.

–

Finânciering
van
im-en export.
Rembours-credieten.
Incasseerin
en aan- en verkoop van
wissels.
Handelsinformatie..

Inlichtingen verkrijgbaar bij de Hoofdvertegenwoordiging voor Nederland:

de Rotterdamsche Bankvereeniging te Amsterdam en Rotterdam

VAN RIJN &
.
C2
DE SPAARNE-BANK

UTRECHT
–
POSTBUS 40
HAARLEM

EENIGE FABRIKANTEN
Gestort

en Reserves f1.184.000,—
.Kpitaa1
VAN DE UTRECHTSCHE
REKENING-COURANT, CREDIETEN, INCASSEERINGEN, ASSURANTIEN,

FIJNE TAFELMOSTERD
WISSELS,

EFFECTÉN; COÏJPONS, PROLONGATI ËN, DEPOSITO’S, ENZ.

NEDERLANDSCH INDIScHE HANDELSBANK

AMSTERDAM

BATA VIA
1

‘s-GRAVENHAGE

AMPENAN, BANDOENG, CHERIBON, HONGKONG, INDRAMAJOE,

MEDAN, PEKALONGAN, PROBOLINGGO, SEMARANG, SINGAPORE,

SOERABAYA, TEGAL,
TJILATJAP,
WELTEVREDEN.

Kapitaal /30.000.000,
–

.

Reserven /14.800.000,—

INSTITUUT VOOR

DE GRONINGER B
ECON OMISCHE GESCHRIFTEN

•

Groningen,
Winschoten,
Stadskanaal, Wilder-
In de reek8 afzonderlijke geschriften zagen het licht:

vank,Sappemeer,
Deifziji, Emmen, Veendam
i. Mr. G. VISSERING:

en
Ter
Apel
(Firma TIMMERMAN
& SASSEN)

–
et vraagstuk van de geidruimte

Kapitaalf 6.000.000,— Geplaatst engestort/4.000.000,—

in Nederland en de Uoudpolitiek

van de Nederlandsche Bank

Reserves
/
401.498923
2. Mr. G. J.

•

–
Het Bankwezen in Nederlandsch

•
VERRICHT ALLE BANKZAKÊN

West-Indie

–

–

–

••

–

•.
Prijs per nummer
f
1,50

Belast zich met het incasseeren van wissels op binnen-
•

.
Verkrijgbaar bij den Boekhandel en bi3 NIJCH
&
en buitenland
VAN DITMAR’S UITG.-MIJ., Rotterdam

WERKSPOOR, AMSTERDAM

Ld

ScheepMachis
–
Dieselmotoren

–

Installatiën voor Suikerfabrieken

–

Polderbemalingen.

Ijzerconstructiën

ARTIKELEN:

Gist.

gerectificeerde en
Spiritiis (
gemetiiyieerae
)

Amyl-alcohol

J en eve

Brandewijn

Aether Sulfuricus

Kurken en

Gedroogde Spoeling

P. Cbs & Leembruggeil

LEIDEN
Opgericht 1 Mei 1766

Tel. Intercomm. 370

Telegr.-Adres: CLOS

Sajetten en Wollen

Garens voor Hand-

en Machinebreien

ROTTERDAM

WE
–
ISE & CO.
AMSTERDAM

Import van en Handel in

OVERZEESCHE PRODUCTEN

speciaâl
RUBBER, GUTTA-PERCHA en BALATA.

804

ECONOMISCH-STATISTISCHÉ BERICHTEN

24 October 1917

HOLLANDSCHE BANK VOOR ZUID-AMERIKA

AMSTERDAM

BUENOS AIRES

RIO DE JANEIRO

SANTOS

KAPITAAL EN RESERVEN
f
15.865.000,-

REMBOURSCREDIETEN – IN- EN VERKÖOP VAN WISSELS – INCASSEERING VAN WISSELS

CREDIETBRIEVEN – TELEGRAFISd-IE UITBETALINGEN – HANDELSINFORMATJËN

VERLEENT BEMIDDELING TOT HT AAN’KNOOPEN VAN HANDELSRELATIES IN

–

ARGEN1INIË
EN
BRAZILIË

The Ph.yan Ommeren Corporation of NewYork

42 BROADWAY

NEW YORK

belast zich met expeditie en verscheping van goederen van

Amerika naar Holland, Ned Oost- en West-Indië

enz. enz. en desgewenscht ook met opdrachtén van anderen aard

Nadere inlichtingen worden gaarne, verstrekt door

PHS. VAN OMMEREN, Rotterdam.

NAAM LOOZE VENNOOTSCHAP

Wester-Suikerraffinaderj

AMSTER DAM

GROOTSTE RAFFINADERIJ
IN NEDERLAND

Levert de mooiste Suiker,

omdat haar zuiveringsver

mogen het grootst is.

Produceert behalve alle soorten
Melis-

suiker
en
Basterds:

Cristallen, groots en kleine, Klont jes
(Cubes), Theeklonties, Crushed (brokken)
Tab letten, Brooden, Poedersuiker, fijne Suikers voor Vruchtengebruik, ens. ens.

Nederiandsche 6ist-

en Spiritusfabriek

bELFT

Dr. F. G. WALLER en
(
Directie E. G. VERKADE

MAATSCHAPPIJ

voor

Schoeps-
011
Werkt
u
igbou

,,FIJENOORD”

ROTTERDAM

Kruisers – Torpedobooten

Onderzeebooten
Mailstoomschepen

Vrachtstoomschepen

Baggermateriaal

Machine-installaties

tot 65000 P.K.

Scheeps-Zoelly-Turbines

Machines en apparaten voor

Suikerfabrieken. enz.

HAARLEMSCHE BANKVEREENIGING

HAARLEM, AALSMEER, BEVERWIJK, EDAM, ËILLEGOM, HOOPDDORP, LEIDEN, LISSE, IJMUIDEN

Volgestort Kapitaal
/
3.050.000,—

–

Reserve /712.500,-