Jrg. 13, editie 654

11 JULI 1928 Economisch-Statistische Berichten ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER 13E Jaargang WOENSDAG II JULI 1928 No. 654 STOOIVAART’MAATSCHAPPIJ —NEDERLANDfl – Amsterdam ROTTERDAMSCHE LLOYD Rotterdam ?*> MAIL-, PASSAGIERS- EN VRACHTBOOTENDIENST HOLLANDŠJAVA vice versa via SUEZ KANAAL ?*> JAVAŠNEW YORK LI[JN Geregelde vrachtbootendienst tus- schen Nederlandsch-Indië en de Oostkust van Noord-Amerika in samenwerking met andere Maat¬ schappijen. JAVA ŠBENGALEN LIJN Geregelde dienst tusschen Neder- landsch-Indië, Rangoon en Calcutta. JAVAŠPACIFIC LIJN Geregelde vrachtbootendienst tus¬ schen Nederlandsch-Indië, Singa¬ pore en de Westkust van Noord- Amerika. Het Handelsblad 1 O o JAAR het familieblad der beschaafde kringen. Elke adverteerder weet wat dat zeggen wil! Algemeen Handelsblad Afd. Advertentiën – Amsterdam ARNHEMSCHE HYPOTHEEKBANK 4‚Ai °/o Pandbrieven k 99°/o Hyp. Kap. beschikbaar. Directie: Mr. S. J. v.ZIJST;Mr. J. F. VERSTEEVEN V KOSSEMS HAVANA MELANGE RESIDENTIE HYPOTHEEKBANK ™s-GRAVENHAGE Anna Paulownastraat 97 Trustee™s en Accountantscontrole Geplaatst Maatsch. Kap. f 1.400.000.Š Reserve f 601.000.Š 4i pCt. Hypotheekbr, tegen 98f pCt. Opeischbaar k pari na 10 jaren Directie: K. E. Abbing, D. van Oordt. Nederlandsche Hypotheekbank opgericht te Veendam in ,89°- Directie: Mr. M. J. BOS Mr. J. WILKENS. Kapitaal . f 4.000.000,Š Reserves . ruim f 2.200.000,Š Hypotheken.plm. f 54.000.000,Š Pandbrieven…plm. f 51.000.000,Š 472% Pandbrieven k 9972% Bij omwisseling tegen uitgelote pandbrieven is de koers 1/2% lager. 5** ROTTERDAMSCHE BANKVEREENIGING BOTTERDAM AMSTERDAM DEN HAAG KAPITAAL / 50.000.000 RESERVE / 2Q OOO. OOO DEPOSITO’S CHEQUE REKENINGEN MET RENTEVERGOEDING ALLE BANKZAKEN How to write an English Business Letter door J. E. BERRINGTON Prijs … 1.90 NIJGH & VAN DITMAR™S UITG.-MIJ. ROTTERDAM B. MEESaZOONEH A° 1720 Bankiers en Assurantie-Makëlaars ROTTERDAM Safe-Deposit Bezorging van alle Verzekeringen STEENKOLEN-HANDELSVEREENIGING (COAL-TRADING ASSOCIATION) Hoofdkantoor te Utrecht Ł Filialen te Amsterdam en Rotterdam ONTVANG- EN BETAALKAS NIEUWE DOELENSTRAAT 20Š22, AMSTERDAM Kapitaal … 5.000.000,Š Reservefonds … 1.000.000,Š Rentevergoeding voor gelden h deposito: direct opvorderbaar .. 2 % met 10 dagen opzegging. 2yt % Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden OPEN EN GESLOTEN BEWAARGEVING VOLGENS REGLEMENT SAFE-DEPOSIT. RAADGEVEND BUREAU VOOR ORGANISATIE Ir. V. W. VAN GOGH HEERENGRACHT 125 Ir. ERNST HYMANS AMSTERDAM Verschenen: De Vestigingsfactoren der Katoenindustrie in de Vereenigde Staten van Noord-Amerika door Dr. J. WISSELINK Prijs ingenaaid f 6.Š Gebonden f 7.50 Moge dit gave en rijpe werk de belangstelling vinden die het verdient. Wetenschap, industrie en arbeid zijn door de verschijning ervan gelijkelijk gediend. Prof. VOLMER in —De Naamlooze Vennootschapfl. Nijgh & Van Ditmar™s Uitgevers Mij. – Rotterdam. ^iiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiii^ 1 OPEN HEM DE DEUR 1 NILLMSJ BIEDT DAARTOE DEN SLEUTEL: VERZEKERING VOOR KINDERVERZORGING | ‘S-GRAVENHAGE I | AMSTERDAM – UTRECHT | Ï)lllllllllllllllllll||||||||lll1|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||i||||j= Utrechtsche Hypotheekbank Utrecht – Drift 17 Kapitaal f5.000.000 Hypotheken f47.000.000 Res. f 1.115.398,115 Pandbrievenf47.000.000 De Bank stelt beschikbaar: 47,7. Pandbrieven a 99’AVo in stukken van flOOO.Š, f500 Š en flOÜ.Š DIRECTIE: Mr. A. J. S. VAN LIER. Mr. P. R. HOORWEG. Nederlandsche Handel-Maatschappij Amsterdam Gestort kapitaal f 80.000.000.Š Statutaire Reserve f 40.000.000.Š AGENTSCHAPPEN TE ROTTERDAM EN ™S-GRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, Britsch-Indië, China en Japan 2 In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten. – Incasseeringen en Financieeringen. – Schrifte¬ lijke en Telegrafische Credieten. – Reiscredietbrieven. -Deposito™s. – Rekeningen-Courant. – Aan- en Verkoop van Effecten. – Administratie van Vermogens. – Open en Gesloten Bewaarneming SAFE-DEPOSIT KOFFERKLUIS 11 JULI 1928 AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN. Economisch-Statistische Berichten ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN 13E Jaargang WOENSDAG II JULI 1928 ™ No. 654 INHOUD. Blz. Internationale Conferentie in zake de afschaf¬ fing VAN UITVOERVERBODEN VOOR HUIDEN EN BEEN¬ DEREN door Dr. F. E. Posthuma. 590 Hilversum en haar verbinding te water II (Slot) door Mr. P. J. Reymer. 591 De controle in de Ziektewet door Dr. F. E. Posthuma.. 593 De Administratieve zijde van de Ziektewet door Mr. A. N. Molenaar. 595 BUITENLANDSOHE MEDEWERKING: Duitscliland onder het herstelrégime II (Slot) door Dr. F. H. Repelius.. 598 Aanteekeningen: Indexcijfers van groothandelsprijzen. 000 Maandcijfers: Giro-kantoor der Gemeente Amsterdam . 601 Statistieken en Overzichten. 601Š608 Geldkoersen. I Bankstaten. I Goederenhandel. Wisselkoersen. j Effectenbeurzen. | Verkeerswezen. INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN. Algemeen Secretaris: Mr. Q. J. Terpstra. ECONOMISCH-STATISTISCIIE BERICHTEN. COMMISSIE VAN ADVIES: Prof. Mr. D. van Blom; J. van Hasselt; Jhr. Mr. L. H. van hennep; Mr. K. P. van der Mandele; Prof. Dr. E. Moresco; Mr. Dr. L. F. H. Regout; Dr. E. van Welderen Baron Rengers; Prof. Mr. H. R. Ribbius; Jan Schilthuis; Mr. Q. J. Terpstra; Prof. Mr. F. de Vries. Gedelegeerd lid: Prof. Mr. Dr. G. M. Verrijn Stuart. Redacteur-Secretaris: S. Posthuma. Secretariaat: Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam. Telefoon Nr. 3000. Postrekening 8408. Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p. in Nederland … 20,Š. Buitenland en Koloniën … 23,Š per jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het weekblad gratis. De verdere publicaties van het Instituut uitgaande ont¬ vangen de abonné™s, leden en donateurs kosteloos, voor zoo¬ ver. daaromtrent niet. anders wordt beslist. Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruigeplaatweg. Advertenties … 0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver¬ tenties: Nijgh & van Ditmar™s Uitgevers-Maatschappij, Rot¬ terdam, Amsterdam, ™s-Gravenhage. Postchèque- en giro¬ rekening No. 6729. 10 JULI 1928. Reeds kort na de maandswisseling is ‘geld Š voor zoover het op hungeren termijn betreft Š gemakkelij¬ ker geworden. Privaatdisconto is tot 4 pOt. terugge- loopen, met echter maar weinig aanbad van materiaal. Voor gelden on call bleef nog goede vraag bestaan; de noteering handhaafde zich op 4/4 a 4/4’ pöt. Pro¬ longatie 414Š3/4 p’Ct. * * * ïsia de belangrijke stijging bij de maandswisseling blijkt de post beleeningen op den weekstaat van De Nederlandsch© Bank weder te zijn afgenomen en wel met ruim … 35 millioen, zoodat de post is terugge- bracht tot iets meer dan … 5 millioen boven bet bedrag der laatste balans van Juni. De post binnenlandscthe wissels daarentegen is nog opgeloopen en wel met bijna … 4,3 millioen. Het rente¬ loos voorschot aan bet Rijk is weder verminderd met ruim … 7 millioen. De post papier op bet buitenland vertoont geen wij¬ ziging van beteekenis; de diverse rekeningen onder het actief zijn toegenomen met bijna … 7,2 millioen. Door afgifte, voornamelijk van zilveren munt, nam de metaalvoorraad der Bank af met ruim … 0,4 mil¬ lioen. De bankbiljetten in omloop daalden van ‘bijina … 829 millioen met ruim … 22 millioen tot bijina … 806,6 millioen. De rekening-courant-saldi van anderen daal¬ den met bijna … 9 millioen. Het beschikbaar metaalsaldo steeg van. ruim … 283,1 millioen met bijina … 6 millioen tot ruim … 289 mil¬ lioen. Het dekkingspercentage bedraagt ruim 54. * * * Qp de wisselmarkt ging weinig om en de koersen bleven flauw. Ponden liepen ‘tot 12,08% terug en Dol¬ lars kwamen op 2,4810. Marken varieerden eerst wei¬ nig; na een kleine rijzing kwam bet slot op 59,23/4. Ook Parijs ‘bleef aangeboden op 9,73. Te vermelden valt nog de fcoersteruggang van den Angentijinsehen Peso, die ten slotte iets onder de 105 noteerde. Op de termijnmarkt was veel vraag voor Ponden op termijn; voor één maand deed bet £ ca. % cent agio. Ook Fransche Franken op 1 maand werden gezocht; hiervoor betaalde men 114 cent. LONDEN, 9 JULI 1928. Zooals gewoonlijk in de eerste week na bet einde van een maand, waarin op ruime schaal van de Bank van Engeland werd geleend, was geld ook verleden week zeer ruim. Deze geldruimte, verkregen met geleend geld, zal wel grootendeels verdwijnen, zoodra de markt de Bank van Engeland heeft afbetaald, hetgeen mid¬ den deze week zal geschieden. Eerst daarna zal bet mogelijik zijn de markt in een normalen toestand te beoor’deelen. Disconto was zwak onder den invloed van goedkoop geld en eveneens door de meerder© vraag van wissels voor buitenlandscbe, hoofdzakelijk Fransebe, rekening. De noteering sloot op 31:l/ieŠ% voor 3-maands prima bankaecepten. Algemeen wordt aangenomen, dat dis¬ conto einde deze week wel aantrekken zal, zoodat de markt bier slechts sporadisch als kooper optrad in af¬ wachting van betere prijzen over eenige dagen. * 590 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN II Juli 1928 INTERNATIONALE CONFERENTIE IN ZAKE DE AFSCHAFFING VAN UITVOERVERBODEN VOOR HUIDEN EN BEENDEREN. [Geschiedenis: No. 3 van de Acte final, van 8 No¬ vember 1927, van de internationale conferentie voor de afschaffing van verboden en beperkingen met be¬ trekking tot den in- en uitvoer gaf een aanbeveling voor het bijeenroepen vain de vertegenwoordigers van die landen, welke belang hadden bij de afschaffing van verboden t.a.v. huiden en beenderen. Hierdoor wilde men voorkomen, dat deze landen voor deze ver¬ boden uitzonderingen vroegen op grond van art. 6 van de conventie van 8 Nov. 1927, met de bedoeling die verboden te mogetn handhaven. De Oonseil van den Volkenbond riep op grond van deze aanbeveling be¬ langhebbende landen samen op 14 Maart jl. te Genève. Uitgenoodigd waren België, Denemarken, Duitsöh- land, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Indië (En- gelsch), Italië, Nederland, Oostenrijk, Polen, Roeme¬ nië, Tisjecho^Slowakije, Joago-Slavië. Griekenland en Indië (Engelsch) verschenen niet. De conferentie duurde van 14Š16 Maart. Voor het verslag kan naar de Ecoin.-Stat. Berichten van 28 Maant verwezen worden.] De conferentie kwam 29 Juni bijeen en stond, even¬ als de conferentie van 14 Maart, onder leiding van den heer D. Serruys, president van het Comité économique. Vertegenwoordigd waren: België, Denemarken, Duitschland, Engeland, Finland, Frankrijk, Honga¬ rije, Italië, Japan, Letland, Luxemburg, Nederland, Nooirwegen, Oostenrijk, Polen, Roemenië, Tsjeoho- Slowakije, Jpego-Slavië en Zwitserland. Aan de orde is de behandeling van de protocollen voor de huiden en de beenderen, zooals die in de con¬ ferentie van Maart vastgesteld zijn. Wat de huiden be¬ treft, hebben acht landen (Engeland, Erankrijk, Ja¬ pan, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Zweden en Zwitserland) zich, zonder daaraan eenige voorwaarde te verbinden, bereid verklaard, een overeenkomst in zake huiden te teekenen, die de in het betreffende protocol genoemde voorwaarden bevatten zou. Acht andere landen (België, Denemarken, Duitsch¬ land, Finland, Hongarije, Italië, Oostenrijk en Tsje- cho-Slowakije) verbinden aan hun instemming een voorwaarde. Sommige staten, bijv. Italië, maken hun instem¬ ming afhankelijk van die van Australië, Vereenig-de Staten van N.-A. en Turkije. Indië (Engelsch) heeft geweigerd mede te werken op principieele gronden, nl. dat een conferentie, die bijeenkomt, voor de afschaffing van uit- en invoer¬ verboden, niet bevoegd is zich met douane-rechten te bemoeien. Roemenië, Letland en Estland hebben der¬ gelijke bezwaren. Portugal wenscht om ‘binnenlandsch- economische redenen niet mede te werken. De hou¬ ding van Bulgarije is onzeker. Wat de beenderen betreft hebben zes landen (Enge¬ land, Frankrijk, Japan, Luxemburg, Noorwegen en Zweden) zonder eenige voorwaard© te stellen, het pro¬ tocol geiteekand en zeven landen (België, Denemarken, Duitschland, Finland, Hongarije, Nederland en Tsje- cho-Slowakije) hebben hun instemming betuigd op voorwaarde, dat voldoende of bepaalde landen mede¬ doen. Oostenrijk en Zwitserland vragen de uitsluiting van de vleeschlijm. Hongarije wenscht ook de mogelijk¬ heid om de overeenkomst met zes maanden op te zeg¬ gen. Italië wil wel met een regeling medegaan, maar kan het voorstel, zooals het protocol dat wenscht, niet aannemen, omdat dan het uitvoerrecht belangrijk op¬ gevoerd zou worden. Zwitserland heeft een zelfde be¬ zwaar. Nederland wenscht verder een bepaling in het verdrag opgenomen te hebben, waardoor het mogelijk wordt, dat verschillende landen te zamen kunnen ver¬ klaren van elk uitvoerrecht af te zien. Na zes vergaderingen kwamen twee conventies tot stand, die aan de groot© conferentie aangeboden zui¬ len worden, als regelingen voor de huiden en beende¬ ren. Door deze conventies komt in de eerste plaats vast te staan, dat de landen, door welke ze geteekend worden, gemeenschappelijk afstand -doen van. de uit¬ en invoerverboden voor huiden en beenderen en van iedere reserve, die zij1 op grond van artikel 6 van de conventie van 8 Nov. 1927 voor de afschaffing van uit.- en invoerverboden en beperkingen zouden kunnen vragen. Deze landen zijn: België, Denemarken, Duitschland, Engeland, Finland, Frankrijk, Honga¬ rije, Italië, Japan, Letland, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Roemenië, Tsjecho-Slo- wakije, Joego-Slavië en Zwitserland. De conventie voor de beenderen houdt de volgende bepalingen in: De uitvoer van beenderen en hetgeen de conventie hiertoe verder rekent zal vrij’ zijn. Die landen, die thans g-een uitvoerrecht voor been¬ deren heffen of een uitvoerrecht, dat lager is dan 1,50 goudfranc, zullen, geen hooger recht dan 1,50 goud- franc heffen. De landen, die thans een hooger uitvoerrecht dan 3,Š goudfranc heffen, zullen dit tot dit bedrag terug- br engen. De landen, die thans, een uitvoerrecht tussohen 1,50 en 3,Š ‘goudfranc heffen en geen uitvoerverbod heb¬ ben, zullen, hun uitvoerrecht niet verhoogen. Bestaat in een dergelijk land thans wel een uitvoerverbod, dan zal zoo™n land zijn uitvoerrecht tot 3,Š goudfranc kunnen verhoogen. Geen land mag voor beenderen een belasting instel¬ len of handhaven (behalve het statistiekrecht), die niet op alle handelsovereenkomsten in een land toege¬ past wordt. De conventie laat toe, dat sommige landen met elkander overeenkomen .geen uitvoerrecht te heffen of tot een lager’ bedrag dan 1,50 goudfranc. De conventies moeten geratificeerd zijn voor 1 Juli 1929. Is daarvan op dien datum van een of meer lan¬ den geen bericht bij het secretariaat van den Volken¬ bond ingekomen, dan worden de landen, die geratifi¬ ceerd hebben, voor 1 September samengeroepen om over het in werking treden te beslissen. De conventie treedt in werking 1 October 1929, hetzij doordat alle onderteekand hebbende landen geratificeerd hebben, hetzij doordat degenen, die ratificeerden, daartoe be¬ sloten. Twee jaren na het in werking treden kan V% der toegetreden landen herziening van het artikel vragen, waarbij het uitvoerrecht op ten hoogste 1,50 goudfranc bepaald is. Vindt geen herziening plaats of vindt een land de aangebrachte wijziging onge- wenscht, dan kan het zes maanden na de weigering of na het in werking treden van het gewijzigde arti¬ kel zijn vrijheid hernemen. Treden op deze wijze lan¬ den uit, dan kan % der overblijvende een nieuwe samenroeping der1 deelnemers aanvragen. Vijf jaren na het in werking treden kan ieder land uittreden en houdt de verbintenis op, 12 maanden nadat aan het secretariaat van den Volkenbond kennis gegeven is. Meent een land, dat door het uittreden van een ander de toestand zoo geworden is, dat het noodig is met de mede-onderteekenaars overleg te ple¬ gen, dan richt het een verzoek tot het secretariaat van den Volkenbond om een conferentie samen te roepen. Deze kan dan de conventie teniet doen of haar wijzi¬ gen. Meent daarna een land, dat het de gewijzigde conventie niet kan teekenen, dan kan het zijn ver¬ plichtingen opzeggen met ingang van den dag, waar¬ op de nieuwe conventie in werking zal treden. Van de conventie van 8 Nov. 1927 zijn de artikelen 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12 en 13 ook op die voor de been¬ deren van toepassing. In het protocol, dat bij1 de conventie gevoegd is, wordt voor Italië een uitzondering gemaakt, omdat het door zijn handelsverdragen zijn uitvoerrecht van I Juli 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 591 2 papieren lires niet kan verhoogen. Het uitvoerver¬ bod blijft daarom in Italië bestaan. Worden de han- delsverdr-agen gewijzigd, dan zal Italië de vrijheid van den handel in beenderen moeten instellen. Voor Hongarije, Oostenrijk en Tsjechn-Slowakije, die geen liooger recht dan 1,50 -goudfranc zouden mogen heffen, wordt een bijzondere toestand erkend en toe¬ gelaten, dat zij tot 3,Š goudfranc heffen. Voor Estland, Letland, Polen, Roemenië en Joego¬ slavië wordt ook eén bijzondere toestand erkend en toegestaan, dat zij voorloopig van elke verplichting in zake het uitvoerrecht, zooals die in de conventie ver¬ meld is, ontheven zijn. Estland, Letland, Polen en Roemenië verklaren hun uitvoerrechten niet te zul¬ len verhoogen en alles te zullen doen om ze in de toe¬ komst te verlagen, terwijl Joego-Sl-avië niet boven 4 Zwitsersche francs zal gaan. Wat de vleeschlijim betreft, moeten alle rechten tot 33 pOt. verminderd worden. De conventie voor de huiden houdt de volgende be¬ palingen in: De uitvoer van huiden en pelterijen zal vrij’ zijn. Er zal van huiden en pelterijen geen uitvoerrecht geheven en geen belasting ingesteld of gehandhaafd worden (uitgezonderd het statistiekreeht), die niet- op alle handelsovereenkomsten in een land toegepast wordt. De overige bepalingen zijn gelijk aan die van de conventie voor de beenderen. In het bij -deze conventie gevoegde protocol wordt een bijzondere toestand erkend voor Estland, Letland en Roemenië. Deze landen verklaren in een brief aan het secretariaat van -den Volkenbond, dat ze de- be¬ staande rechten niet zullen verhoogen en alle pogin¬ gen zullen aanwenden om ze in de toekomst te ver¬ lagen. Posthuma. Genève, .7 Juli ™28. HILVERSUM EN HAAR VERBINDING TE WATER. II (Slot). Uit het eerste gedeelte van dit artikel is duidelijk gebleken, -dat de waterverbinding met Hilversum ten eenenmale onvoldoende is, terwijl -deze gemeente, ver¬ geleken met gemeenten in ons land van eenzelfde be- teekanis, eene uitzonderingspositie inneemt. Het is buiten twijfel, dat een goede waterweg, ge¬ schikt voor voertuigen van 300 a 400 ton, tot1 verbete¬ ring der scheepvaartverbinding de moeilijkheden zal overwinnen. Onmiddellijk is al op een i ge in het oog loopende voordeelen te wijzen, zoowel ten aanzien van het ver¬ voer te water als te land. O]) het vervoer te water, omdat geen sprake meer behoeft te zijn van ; le. extra overladingskosten; 2e. extra kosten van vervoer per lichter; 3e. jaagkosten; 4e. hoogere kosten tengevolge van het gebruik van kleine vaartuigen op een inferieuren scheep¬ vaartweg. Met de grootste omzichtigheid zijn de besparingen uit -deze hoofde becijferd op … 75.000 voor het ver¬ voer eind 1924. Op het vervoer te land zijn eveneens belangrijke besparingen te maken.. Na vergelijking met andere gemeenten van gelijk karakter en werkende onder ge¬ lijke omstandigheden, is het onomstootelijk, -dat als gevolg van den inferieuren waterweg het goederen¬ vervoer te land in abnormale verhouding staat tot het vervoer te water. Met groote mate van zekerheid is aan te nemen, dat na aanleg van een kanaal, geschikt voor schepen van 300 a 400 ton, -deze verhouding zich in gunstiger zin zal wijzigen. Daaruit wordt een bezui¬ niging becijferd van … 75.000. In totaal komt men alzoo tot een besparing van … 150.000. Deze raming is, aan den zeer veiligen kant, gebaseerd als zij is op cijfers, die nu reeds ten- | gevolge van -de bevolkimgstoenaming belangrijk zou- j den dienen te worden gewijzigd. Met het oog op de | toeneming van de bevolking -der laatste 25 jaren, die eenigszins maatgevend is voor de toekomst, is een besparing van … 200.000 nog op verre na niet een gewaagd cijfer te noemen. Uit economisch oogpunt mag, met deze cijfers voor oogen, -de aanleg van een kanaal voor schepen van 300 a 400 ton dan ook volkomen gerechtvaardigd besten, mits vaststaat, dat de kosten van uitvoering van zoo¬ danig kanaal de becijferde besparing niet te niet doen. De ‘aanlegkosten van zoodanig kanaal volgens het gekozen tracé worden geraamd op … 1.350.000. Het. ka¬ naal verkrijgt de volgende hoofdafmetingen, bodöm- breedte 15 M., bodemdiepte in de as 3 M. beneden kanaalpeil, bodemdiepte in de kim 2.70 M. beneden kanaalpeil; taluds 2 a 3:1; breedte op den waterspie¬ gel 28 M., natdwarsprofiel 62.3 M2. De afmetingen van de sluis zijn als volgt: -doo-rvaartwijdte 7.50 M. slagdrempeldiepte 2.70 M. beneden den laagsten wa¬ terstand, schutfcolfclengte 50 M., schutkolkbreedte bij1 de aansluiting met de hoofden 7.50 M., in het midden 8 M. Deze sluis is ruim voldoende om Sen schip van 400 ton te .schutten en tevens geschikt om twee vaar¬ tuigen van 150 ton tegelijk in de kolk op te nemen. Voor rente en afschrijving (aflossing) van het be- no-odigde kapitaal is uitgegaan van 6 pCt., voor on- derhöuds- en bedianingskosten van het kanaal 2 pOt., te zamen alzoo 8 pOt. De te verwachten voordeelen zonden dus per jaar … 108.000 moeten bedragen, om j de werken volledig rendabel te maken. Hierboven j werd aangegeven, dat de besparing is becijferd op j … 150.000 per jaar en in de naaste toekomst op | … 200.000. Eenige gunstige factoren izijn daarbij bui- ! ten beschouwing gelaten. Met deze cijfers voor oogen mag de gegronde verwachting worden gekoesterd, dat het werk een rentabiliteit bezit, die voor een open¬ baar werk buitengewoon mag heeten. Dat men daarvan zoowel te dezer plaatse als bij’ het provinciaal bestuur overtuigd is, mag gerust worden aangenomen, daar de gemeenteraad van Hil¬ versum inmiddels reeds heeft besloten tot aankoop van -de terreinen, waar de nieuwe haven zal worden aangelegd en waar de Provinciale Staten van N-oord- TTolland dezer dagen de voordracht van Gedeputeerde Staten zullen hebben te behandelen, om voor het te graven kanaal naar Hilversum uit de provinciale kas een bijdrage van 40 pCt. der kosten tot een maximum van … 540.0001 beschikbaar te stellen, welke voordracht in de laatste zitting zonder hoofdelijke stemming werd aangenomen. Hieruit blijkt tevens, dat de aanleg van dit kanaal door het provinciaal -bestuur van groot belang wordt geacht, niet alleen voor deze gemeente in het bijzon¬ der, doch ook voor -dit -deel -der provincie in het- al¬ gemeen. Tiet Gooisoh Kanalenc-omité ziet dit belang zelfs nog van veel verder strekking en is van meening, dat bij den aanleg van dit kanaal de algemeen-e be¬ langen dermate zijn betrokken, dat met recht de ver¬ wachting mag worden -gekoesterd, -dat ook het Rijk naar evenredigheid van dit algemeen belang in de kosten zal bijdragen. * * * Ik moge thans nog even stilstaan bij het gekozen tracé en de gevolgen, welke voor het Gooi als woon¬ oord worden geducht, De keuze van het tracé was met het oog op het zoo geheel eigen karakter van deze streek bij dit vraag¬ stuk juist niet de vraag van de minste bet-eekenis. Ten zeerste te bejammeren zou het toch zijn, dat de aanleg van het kanaal een verder teloor doen gaan van het natuurschoon door vestiging van allerlei industrieën ten gevolge zou hebben. Aan het natuur¬ schoon dankt deze streek haar opkomst en bloei en vooral de verantwoordelijke bestuurders van de laatste jaren zijn er diep van doordrongen, -dat wil de streek 592 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 11 Juli 1928 %€Z.UIDE/? MUIDE WEESP UITERMEER J % 1 % VftjIE >^”GAT NAARDEN & BU5SUM & Łs GRAVEN LAN .tHEMELTJE ^.KORTEN HOEF EEM HILVERSUM KORTE N WETÏERIN X /rQ BEREN’ STEIriSCHEWEG z w 01S( ^SCHt ZUWE – )ISCHE VAART LU O UJ 2 WESTELIJK HAVENTERREIN Q: UJ X o Ui ‘hare aantrekkelijkheid als woonoord behouden, maat¬ regelen behooren te worden genomen ‘om het verdwij¬ nen van het natuurschoon zooveel als mogeljjik is tegen te gaan. Er mag in dit opzicht van een doel¬ bewust beleid worden gesproken. Ter bereiking van dit doel wordt voor het brengen van aanzienlijike gel¬ delijke offers niet teruggedeinsd, terwijl voorts door maatregelen van wetgevenden aard mede in die rich¬ ting wordt gewerkt. Allerminst nu mag van de tegenwoordige bestuur¬ ders worden verwacht, dat zij aan dit beleid ontrouw zouden worden door mede te werken aan de uitvoe¬ ring van plannen, welke daar recht tegen zouden in- druischen. Het ligt daarom voor de hand, dat ook bij de . keuze van het kanaaltracé vooreerst, behalve met de scheepvaartbelangen, rekening is gehouden met de bewaring van het natuurschoon, terwijl natuurlijk de kosten, welke aan het verkrijgen van een beteren scheepvaartweg zijn verbonden, mede een voorname rol moesten spelen. Bij de verschillende mogelijkheden van oplossing, is in het rapport van het Gooisch Kanalencomité zeel¬ ui tvoerig stilgestaan. Het zou natuurlijk te ver voe¬ ren, wanneer te dezer plaatse van elk der trace™s, die daarin zijn besproken, ook maar een beknopt over¬ zicht werd gegeven. De keus is ten slotte bepaald op het tracé, dat voert van het gekozen haventerrein ter zijde van den Berensteinschen weg in het westen der gemeente, langs de bestaande Gooische vaart, de Kor- tenhoefsche Zuwe en de Kortenhoefsche Wetering naar de Vecht bij ™t Hemeltje, van waar de vaart naar Nigtevecht wordt voortgezet. In het rapport is duidelijk uiteengezet, dat met het oog op het natuur¬ schoon aan dit tracé verre de voorkeur is te geven hoven het tracé van uit het oosten, hetwelk ten ge¬ volge zou hebben en dit juist in tegenstelling met het westelijk plan, dat een ibeteekenende terrainopper- vlafcte aan de bebouwing zou moeten worden ont¬ trokken, terwijl overigens daarvan ware te vreezen, dat voor den woningbouw weder terreinen in beslag zouden moeten worden genomen, welke anders nog jaren onbebouwd kunnen en moeten blijven. De steeds groeiende bevolking van het Gooi maakt het immers noodzakelijk, dat met de beschikbare bouwterreinen zeer zuinig wordt omgegaan, wil voorkomen wor¬ den, dat die deelen, welke men om -hun natuurschoon z-o-o lang mogelijik wenscht te behouden, niet ontijdig voor de huisvesting -der bewoners in beslag worden genomen. Het terrein in het westen is niet voor be¬ bouwing geschikt. Door ophooging van het met het door den havenaanleg verkregen zand, lcom-en han¬ delsterreinen -en opslagplaatsen beschikbaar, waar¬ door de voor woningbouw beschikbare gronden wor¬ den gespaard. De bebouwing wordt daardoor als het ware afgetrokken van het centrum van het Gooi, -dat men liefst als open terrein wil behouden en gericht naar -den rand van het Gooi. Ook de Directeur van publieke ‘werken van Hil¬ versum stelde zich in zijn rapport van 1919 aan het Gemeentebestuur over de verbetering van de verbin¬ ding te water-op het standpunt, dat zoowel om andere redenen als -met het oog op het natuurschoon de -oplos¬ sing moest wor-den gezocht i,n westelijke richting. Ook hij stelde op den voorgrond, dat, daar Hilversum zijn opkomst hoofdzakelijfc te danken heeft aan -de schoon© natuur, zich daardoor heeft ontwikkeld tot gezochte woonplaats, een tuinstad, of zoo men wil een —foren¬ sengemeentefl, getracht moest worden, dat dit zoo zou blijven en met alle middelen krachtig moest worden bevorderd. -Dit streven vindt steun bij het gemeente¬ bestuur. Dat ook Gedeputeerde Staten aan deze zijde van het vraagstuk ernstig aandacht hebben geschonken, blijkt uit hunne voordracht aan de Staten. Zij hebben daar- II Juli 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 593 over zelfs speciaal advies ingewonnen van de Vaste Commissie voor uitbreidingsplannen in Noord-Hol- land. In aansluiting aan het door die Commissie uit- gebracht rapport zijn Gedeputeerde Staten van mee- ning, dat in dit opzicht geen gevaar te duchten valt; het gemeentebestuur van Hilversum heeft het College desgevraagd nog uitdrukkelijk toegezegd in het bij¬ zonder bij het aanleggen en uitbreiden der haven¬ werken voor het behoud van het natuurschoon te zul¬ len waken. Voor wat Hilversum betreft behoeft dus geen reden tot ongerustheid te zijn. Strenge hand¬ having van uitbreidingsplan, bouwverordening en industrieverordening zullen bij dat bestuur op den voorgrond staan. Nu zou kunnen worden beweerd, dat Hilversum alleen maar voor eigen gebied kan zorgen en over wat in de naburige gemeenten, waardoor ‘het kanaal is geprojecteerd, zal gebeuren geen zeggen¬ schap heeft. Ter geruststelling mag hier worden op- gemer’kt, dat het kanaal zoodanig traject volgt, dat van afbreuk aan het natuurschoon ook in omliggende gemeenten weinig of geen sprake zal zijn en voor de toekomst niet valt te vreozen. Doch ook al is alle invloed aan Hilversum, ten aanzien van hetgeen in andere gemeenten in de nabijheid van het kanaal tot ontwikkeling zal komen, niet te ontzeggen, daar hei; kanaal over zijn geheele lengte bij Hilversum in be¬ heer en onderhoud zal komen, niet uit het oog mag worden verloren, dat ook voor die gemeenten de vast¬ stelling van een uitbreidingsplan kan worden ge- eischt, waardoor Gedeputeerde Staten een wakend oog in het zeil kunnen honden. Verwacht mag wor¬ den, dat de Regeering het algemeen belang bijl de uitvoering van dit plan zoodanig zal erkennen aan¬ wezig te zijn, dat ziji door beschikbaarstelling van een bijdrage uit !® Rijks kas de uitvoering zal helpen be¬ vorderen. Dit plan houdt in sterke mate in zich alle factoren van een productief werk onmiddellijk dien¬ stig aan de economische voorziening in de ‘behoeften van een steeds wassend bevolkingscentrum. Voor vele handen wordt hier al dadelijk een prachtige werkge¬ legenheid geboden, hetgeen met het oog op ‘de bestrij¬ ding der in het land heersehende werkloosheid een niet uit het oog te verliezen factor is. Aan de ge¬ meente Kortenhóef die zich thans in zoodanige om¬ standigheden schijnt te bevinden, dat een actie gaan¬ de is tot samenvoeging met het naburige ™s Grave- land wordt een betere toekomst geopend. Eindelijk zal de totstandkoming van kanaal en havenwerken ook de werkgelegenheid verruimen voor ‘de arbeiders¬ bevolking dezer gemeente. Zoo zullen met dit werk in velerlei opzicht groote en algemeene belangen worden gediend. Aan de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Gooiland en haren adviseur komt een woord van warme hulde toe, dat zij deze zaak op zoo energieke wijze een groeten stap heeft vooruitgebracht’. Moge inderdaad de wensch, welken de adviseur aan het slot van zijn rapport uit¬ sprak, dat het Gooi spoedig de beschikking moge ver¬ krijgen over scheepvaartwegen een zoo belangrijk en volkrijk centrum waardig, zeer spoedig worden ver¬ vuld. Groote werken ontmoeten steeds bestrijding en cri- tiek; mits deze critiek opbouwend is, is daartegen geen bezwaar, zeker niet in dit geval, waar de geleverde arbeid den toets der critiek volkomen kan doorstaan. Men bedenke echter, dat de voortgaande toeneming der bevolking op de bestuurders der Gooische ge¬ meenten den plicht legt in de behoeften dier bevdl- king op de beste wijze te doen voorzien. Ook op eco¬ nomisch gebied heeft een gemeentebestuur een roe¬ ping te vervullen. Noodzakelijk daarvoor zijn in de eerste plaats goede toegangswegen te land en te wa¬ ter. De eerste zijn aanwezig en worden waar noodig steeds aan de eischen van het modern verkeer aan¬ gepast, de ‘tweede laten alles te wenschen over. De studie van de Kamer van Koophandel heeft aange- toond, dat ook hier een oplossing tot verbetering mo¬ gelijk is, economisch te verdedigen en met volkomen behoud van het eigen karakter der streek. Ik moge dit opstel eindigen met den wensch, dat deze verbe¬ tering binnen het kortst mogelijk tijdsbestek tot stand zal komen. Mr. P. J. Reymer. Hilversum, Juni 1928. DE CONTROLE IN DE ZIEKTEWET. In de afleveringen der —Economisch-Statistische Berichtenfl van 13 en 20 Juni jl. zijn artikelen opge¬ nomen van Mr. Dr. J. van Bruggen over —De Con¬ trole in de Ziektewetfl. De heer Van Bruggen betoogt in zijn eerste artikel, dat, waar het ontwerp tot wij¬ ziging der Ziektewet alle arbeiders, die niet voor risico van een bijzondere instelling verzekerd worden, voor rekening van de openbare organen verzekerd doet zijn, die openbare organen over betrouwbare con- tróle-middelen moeten kunnen beschikken, willen zij niet te weinig premie ontvangen. Het eenige werke¬ lijk betrouwbare contróle-middel is, naar het oordeel’ van den heer Van Bruggen, een algemeene registra¬ tie van alle verzekerden; het wetsontwerp schrijft deze registratie echter niet voor, aangezien blijkens de Memorie van Toelichting de Minister van meening is, dat de benoodigde controle ook langs anderen weg mogelijk is, en wel aan de hand van de loonlijsten, welke voor de Ongevallenwet-1921 worden aangehou¬ den. De heer Van Bruggen bestrijdt -deze meening uitvoerig en geeft talrijke argumenten waarom z.i. deze loonlijsten niet als deugdelijk controlemiddel voor de ziekteverzekering kunnen dienen. In zijn tweede artikel gaat de heer Van Bruggen in op het vraagstuk der kosten eener individueele registratie van alle krachtens de Ziektewet verzekerden, waarbij hij betoogt, dat de eerste inschrijving van alle verze¬ kerden slechts van beperkten omvang zal zijn, im¬ mers alleen betreft degenen, die niet reeds onder de toepassing der Invaliditeitswet vallen, naar schatting ongeveer 400.000 personen. De helft van de ‘kosten van inschrijving dezer personen zal echter ten laste van de uitvoering der Invaliditeitswet mogen worden gebracht, aangezien binnenkort de kring der krach¬ tens . die wet verzekerden door verruiming der loan¬ ed leeftijdsgrenzen nog zal worden uitgebreid. Naar eigen ervaring stelt de heer Van Bruggen de kosten eener nieuwe inschrijving op 60 ct., zoadat derhalve de eerste inschrijving voor de uitvoering der ziekte¬ verzekering op rond … 120.000 zou komen te staan. De kosten van het verdere bijhouden der registers meent de heer Van Bruggen buiten beschouwing te moeten laten, aangezien oo;k, zooals het wetsontwerp luidt, deze mutaties zullen moeten worden bijgebonden. Ten slotte merkt de heer Van Bruggen op, dat de wet alle risico-dragers, ook de bijzondere, zal dwingen om, ten spijt van collectieve premie-inning een hoofdelij’ke boeking voor alle voorkomende ziektegevallen in te voeren, aangezien zij anders bij de toepassing van vef- afchillende wetsbepalingen zullen, vastloopen. Waar na ongeveer 2 a 3 jaar vrijwel alle verzekerden min¬ stens eenmaal ziekengeld zullen hebben getrokken, zullen dus na enkele jaren vrijwel alle verzekerden hoofdelijk zijn geregistreerd, echter op een niet uni¬ forme en zeer verbrokkelde wijze. Gelet op deze feiten bepleit de ‘heer Van Bruggen een voorafgaande regis¬ tratie van allen, waarbij uniformiteit kan worden be¬ tracht; hij spreekt den wensch uit, dat op dit punt tot de regeling der ongewijzigde wet-Talma zal wor¬ den teruggekeerd. Ik heb er prijs op gesteld, aldus het betoog van den heer Van Bruggen sameingevat weer te geven, omdat het mij noopt tot enkele opmerkingen en uitgangs¬ punt is voor een beschouwing, die in de tegenoverge¬ stelde richting zal voeren. Ik wensch hierbij voorop te stellen, dat- den heer Van Bruggen moet worden toegegeven, dat het wetsontwerp, zooals het thans aan¬ hangig is, noodwendig tot een individueel uitgevoer- de ziekteverzekering zal leiden; de verklaring van den Minister in de Memorie van Toelichting, dat de bij- 594 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 1 1 Juli 1928 zon-dere organen bevoegd zullen zijn het collectieve stelsel toe te passen, is van geen enkele beteekenis, zoolang de wet inhoudt, dat ieder arbeider voor zich¬ zelf zal mogen uitmaken, of hij al dan niet bij’ de ziekenkas van zijn onderneming of bij de bedrijifsver- eeniging, waarvan zijn werkgever lid is, zal zijd ver¬ zekerd. Het staat vast, dat, indien de ziekteverzeke¬ ring wordt ingevoerd op den voet van de door Minis¬ ter Slotemaker de Bruine gedane voorstellen, wij! een hoofdelijke boeking van alle verzekerde arbeiders zul¬ len krijgen, ongeacht of de wet een voorafgaande in- dividueele registratie imperatief voorschrijft of niet. En nu openbaart zich hier het verschil van inzicht tusschen den heer Van Bruggen en mijl De heer Va-n Bruggen betoogt, de regeling van het; ontwerp in aanmerking nemende, dat men dan toch maar ver¬ standiger zou doen van den aanvang af een goedge- regelde uniforme hoofdelijke boekhouding der verze¬ kerden in te voeren en wettelijk verplicht te stellen; mij daarentegen is de consequentie van een indivi- dueele registratie, welke uit het wetsontwerp voort¬ vloeit, aanleiding om dit ontwerp ondeugdelijk te ver¬ klaren en het verlangen uit te spreken, -dat heit ook op dit punt grondig herzien worde. Mij( dunkt, dat iemand die, gelijk de heer Van Bruggen, op indivi- dueele uitvoering der verzekering aandringt, aller¬ eerst behoorde aan te toonen, dat een dergelijk stel¬ sel, hoe kostbaar dan ook, noodzakelijk is om de ver¬ zekering te doen slagen en dat een collectief uitge¬ voerde verzekering geen voldoende zekerheid biedt, of uit ander oogpunt- verworpen moet worden. Een betoog als van den heer Van Bruggen wekt den in¬ druk, -dat de schrijver een individueel© (boekhouding om haar zelfswil verlangt, om welke reden -dan ook; hij maakt het middel -tot -do-el en het eigenlijke -doel, nl. de invoering eener ziekteverzekering, -die behalve sociaal bevredigend, o-o-k economisch geen -onnoodige eischen stelt, ziet hij volkomen over het hoofd. Ik heb al eerder als mijn me-ening uitgesproken en herhaal deze thans, -dat een aandeel in de kosten der ziekte¬ verzekering -door het bedrijf zal moeten -en kunnen worden aanvaard, maar -dat naast die erkenning de edoch moet en mag worden gesteld van een regeling der verzekering, welke alle niet strikt noodige lasten vermijdt. E.n als -de h eer Van Bruggen hu redeneert, dat het voorgestelde wijzigingsontwerp toch met een omweg op een ho-ofdelijke (boekhouding neerkomt. en dat deze -daarom evengoed openlijk aan de verplichte ziekteverzekering ten grondslag kan worden gelegd, dan stel ik -daartegenover, dat hij daarmede de zaken op den kop zet en -dat de in het ontwerp liggende ten-denzen tot een indivi-dueele registratie daaruit moeten worden verwijderd, in plaats van te worden versterkt en aangevuld. Ik kan hier niet uitvoerig uiteenzetten, hoe ik mij de uitvoering der Ziekteverzekering -denk en moet mij ertoe bepalen zeer in het algemeen aan te geven, hoe ik mij de oplossing alleen als mogelijk voorstel. Naar mijn meening zal de administratie -der verzeke¬ ring niet beschouwd moeten worden van het stand¬ punt van iederen individueel en verzekerde, maar zal zij1 haar uitgangspunt moeten nemen in de verzeke- ringsplichtige ondernemingen, zoodat alle arbeiders in -dienst van dezelfde onderneming als een eenheid kunnen worden beschouwd en behandeld. De wet moet daartoe de gelegenheid geven door af te zien van den onmogelijfcen eisch, dat iedere verzekerde vrij zal zijn zich bij een eigen ka-s te verzekeren, een ei-seh, die de verzekeringsadministrat-ie onredelijk belemmert en de arbeiders niets gelukkiger of invloedrijker zal maken. Bovendien zal van -de uitbreiding der verzekering tot alle arbeiders, buiten een onderneming werkzaam, moeten worden afgezien; voor -dezen, -grooten-dee]s huispersoneel, bestaat, naar mijn oordeel, geenerlei behoefte om onder de ziekteverzekering te worden be¬ grepen en geven de bepalingen van de wet op het arbeidscontract- voldoende bescherming. Een in -dezen geest geregelde ziekte-verzekering zal voldoende ge¬ legenheid bieden om ook de verzekerde arbeiders bij de uitvoering te interesseeren en daaraan een uitvoe¬ ring te geven, sociaal zoo ruim als -de wetgever of de inzichten der betrokkenen dat aangeven, en econo¬ misch zoo weinig bezwaarlijk als mogelijk is. Het wordt- wel eens te veel voorbijgezien, -dat dit laatste óók een arbeidersbelang is. Ik geloof gerust te mogen stellen, dat een uitvoe¬ ring der ziekteverzekering op den grondslag eener hoofdelijke boeking van alle verzekerden noodzakelijk -duur moei zijn, veel -duurder dan een collectief uit¬ gevoerde verzekering, welke de ondernemingen tot -basis heeft. Het bedrag van 60 cent per nieuwe in¬ schrijving is niet vatbaar voor discussie en ook niet van veel belang, waar ik het uitgangspunt van den heer Van Bruggen -onjuist- acht-. Dit- uitgangspunt is, dat de Invaliditeit»- en de Ziekteverzekering bijl elkaar hooren en -dat de bestaande wijze van uitvoeren der Invaliditeitswet als- een onaantastbaar gegeven kan worden beschouwd. Naar mijn vaste overtuiging zal op den duur ook de administratie -der Invaliditeits-. verzekering belangrijk moeten worden vereenvoudigd; een papieren bezuiniging d-oo-r aan de Baden van Arbeid naast de uitvoering der Invaliditeitswet ook een belangrijk aandeel te geven in de administratie der Ziektewet is niet het soort bezuiniging, waarvan ik veel baat verwacht. Het is -opvallend, hoe goedkoop de administratie altijd is, wanneer van dien kant met abstracte gegevens gewerkt wordt. De heer Wittert van Hoogland wist -de kosten van een eerste inschrij¬ ving op 2 cent per verzekerde te- berekenen; de heer Van Bruggen noemt een bedrag van in totaal … 120.000. Het is moeilijk om over dergelijke, in de lucht hangende, cijfers te twisten, maar ik houd mij liever aan -dat- andere cijfer, waaraan ik deugdelijk houvast heb, omdat het officieel is vastgesteld, nl. het jaarlijkseh bedrag van circa 5 millioen gulden, dat thans -door de administratie -der Invaliditeitsver¬ zekering wordt vereischt. Het komt mij- voor, dat- -dat bedrag, al betreft het slechts één ‘bepaalde tak van verzekering, toch ook in het algemeen iets te zeggen heeft over administratie door openbare lichamen, en mij vooralsnog het- recht -geeft een van dezelfde zijde -gegeven, onschuldige voorstelling van -de geldelijke gevolgen van ©enigerlei a-dministratieven maatregel ©enigszins sceptisch te bejegenen. Het schijnt mij bui¬ ten kijf, -dat voor het vervolg veel meer zal moeten worden gelet op de vraag, hoe het sociaal noodige zal kunnen worden bereikt- met den minsten financieel en druk. De oplossing van dat vraagstuk zal niet gevon¬ den. kunnen worden -door een verder -gaan op den in 1919 ingeslagen, onjuisten weg, maar door een terug- keeren op dien weg. Voor de ziekteverzekering moe¬ ten wij niet aansluiting zoeken -bij het -kostbare en ‘omslachtige stelsel der Invaliditeitswet; de Ziekte¬ verzekering zal -de evolutie moeten volgen, die ik meen -zich te zien voltrekken in de ongevallenwetten. Ook afgezien van deze algemeen© gezichtspunten meen ik, dat -de kostenberekening van den heer Van Bruggen aanvechtbaar is. Met welk recht meent hij tegenover het Invaliditeitsfonds v-o-or de Ziektever¬ zekering aanspraak te kunnen, maken op een gratis beschikking over alle ten koste van veel geld en moeite voor de Invaliditeitsverzekering verkregen gegevens? Zeker, het zullen misschien maar weinigen zijn, -die straks wel onder de Invaliditeitswet en niet onder de Ziektewet vallen, maar stel -eens, -dat Invaliditeit-s- en Ziektewet op -denzelfden voet en gelijktijdig waren ingevoerd; zouden dan ook de kosten van het- in rich¬ ten der indivi-dueele registratie geheel of voor het grootste deel op Rekening van de Invaliditeitsverzeke¬ ring alléén zijn geschreven? Evenmin zal, wanneer na verlo-op van tijd een ziekteverzekering parallel met de invaliditeitsverzekering wordt ingevoerd, daarvoor kunnen worden klap geloo-pen op de administratie -der Invaliditeitsverzekering. De beheerders van het Invaliditeitsfonds zouden hun plicht al zeer slecht verstaan, wanneer zij daarin, zonder protest, berust- II Juli 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 595 ten. Hiermede ontzinkt, naar ik meen, de grond aan de financieele zijde van het betoog van den heer Van Bruggen. Evenzeer past een vraagteeken naast zijn stelling, dat de registratie der ziektegevallen der rièieodra- gers implicite zal voeren tot een registratie van alle verzekerden. Het schijnt mij volstrekt geen uitge¬ maakte zaak, dat in verloop van enkele jaren alle verzekerden de revue zullen zijn gepasseerd langs den weg der ziekengelduitkeering; dat mogelijk in ver¬ loop van enkele jaren evenveel uitkeeringen van. zie¬ kengeld zijn gedaan, als er verzekerde personen zijn, bewijst dit natuurlijk in geenen deele. Bovendien stelt het aanhouden van een overzicht over de vóór¬ gekomen ziektegevallen, waarvan de aangiften van¬ zelf binnenkomen, veel minder eisehen dan het op- sporen en het. bijhouden van alle verzekerden, die mogelijk wel eens voor uitkeering in aanmerking zul¬ len kunnen komen. Het eerste zal noodig zijn en zal dus moeten geschieden; zoolang niet is aangetoond, dat het. tweede volstrekt onmisbaar is voor het slagen der verzekering, is iedere daaraan bestede gulden weg¬ gegooid geld. Ik geloof, dat het verbazingwekkend mag worden genoemd, dat er aangedrongen wordt, op het invoeren van het omslachtige individueele stelsel voor de Ziek¬ teverzekering zonder dat deze aandrang zich grondt op het geleverde bewijs van de noodzakelijkheid van dit stelsel. Dit. ‘bewijs moet. ik nog zien leveren; zeer zeker ligt het niet in het door den heer Yan, Brug¬ gen aangevoerde —positieve voordeelfl, dat zoowel de risico-,dragers als de werkgevers en de arbeiders steeds kunnen informeeren bij’ de Raden van Arbeid, bij welken ri sico-drager een bepaald arbeider voor ziekte was of is verzekerd. Moet ik de veronderstelling, dat het voor den arbeider ‘bij moeilijkheden tussöhen werk¬ gevers en arbeiders van groot belang is, buiten den werkgever om te weten te kunnen komen, tot welke bedrijfsvereeniging hij. zich moet wenden om uitkee¬ ring, onnoozel of kwaadaardig noemen? In elk geval zal de heer Yan Bruggen wel niet willen volhouden, dat daarvoor een individueele inschrijving van alle verzekerden noodig is, en dat de wetgever geen een¬ voudiger en goedkooper middel zou ‘kunnen vinden, omi de verzekerden op de hoogte te doen zijn van wat zij dienen te weten. Maar een betoog als dat van den heer Van Bruggen toont mij wel voornamelijk dit aan, hóe weinig in den gedachtengang dezer heeren de economische belangen van het bedrijfsleven mee¬ tellen, om maar niet dadelijk te zeggen, dat deze voor hen géén rol spelen. Het is deze bureaucratische men¬ taliteit. der ambtelijke sfeer, w7elke wij ‘bovenal vree- zen, wanneer wij den eisch stellen van het particulier initiatief tegenover de overheidsgestie. De heer Van Bruggen leert ons wel in de eerste plaats dat wij, voorstanders van het zelf-doen, nog geenszins op onze lauweren kunnen gaan rusten. Posthuma. Genève, 29-6-™28. DE ADMINISTRATIEVE ZIJDE VAN DE ZIEKTEWET. In de nummers van 13 en 20 Juni van dit weekblad is van de hand van Mr. Dr. J. van Bruggen een be¬ schouwing verschenen over de controle in de Ziekte¬ wet. Naar aanleiding daarvan zij het ons vergund op deze zaak een ander licht te werpen dan door den schrijver dier artikelen is geschied. Mr. van Bruggen acht. het eenige ‚betrouwbare mid¬ del om te waarborgen, dat de premie geregeld Wordt betaald en dat iedere arbeider, die volgens de Wet ver¬ plicht verzekerd is, inderdaad ‘het hem toekomende ziekengeld ontvangt, gelegen in een algemeene regis¬ tratie van eiken verzekerde door de Raden van Arbeid, terwijl hij meent, dat. het vraagstuk van die registra¬ tie op eenmaal zou zijn opgelost, indien de kringen der verzekerden volgens de Invaliditeitswet en de Ziektewet, werden gelijkgesteld. De kosten acht hij geen bezwaar van beteekenis. Daartegenover zijn wij. van oordeel, dat een indivi¬ dueele registratie van eiken verzekerde door de Raden van Arbeid voor een goede uitvoering der ziektever¬ zekering noodig noch wenschelijk is, en dat de admi¬ nistratie van de Invaliditeitsverzekering practiisch niet bruikbaar is, terwijl wij’ geenszins eo-o licht over de kosten denken als hij’. Naar onze meening dienen ‘bij’ de uitvoering der sociale verzekering in ‘het algemeen belang der ver¬ zekerden zelf, de kosten tot het strikt onvermijdelijke te worden teruggebracht. Dit kan geschieden door een zoodanige wijze van uitvoering der Wet toe te passen, dat alle bij denzelfden werkgever in dienst zijnde arbei¬ ders bij hetzelfde uitvoeringsorgaan verzekerd zijn. Deze stellingen wenschen wij in het hieronder vol¬ gende nader toe te lichten. * * * Om te beginnen merken wijt op, dat in het stelsel der Ziektewet, zooals dit door Minister Slotemaker de Bruine is ingediend, de individueele registratie van alle verzekerden noch bedoeld, noch noodig is. De artikelen van Mr. van Bruggen wijizen er echter wel op, dat het gevaar niet denkbeeldig is, dat de Raden van Arbeid toch dien kant zullen uitgaan. Juist -daar¬ om achten wij1 het .noodig aan te toonan, dat. ooik in ihet systeem van het ontwerp een algemeene registratie volkomen overbodig is. Vooreerst is die algemeene registratie overbodig om te waarborgen, dat de premie geregeld wordt, betaald. In het stelsel van Minister Slotemaker de Bruine moet de ondernemer, die niet is aangesloten ibij een bedrij’fs- vereeniiging en die ook geen ondernemingsziekenkas heeft, de premie betalen aan den Raad van Arbeid. Wil dus de Raad van Arbeid een waarborg, dat de premie geregeld wordt voldaan, dan moet deze aanleg¬ gen een register van de werkgevers, wier arbeiders bij’ den Raad van Arbeid verzekerd zijn. Dit register is zeer gemakkelijk .samen te stellen. Kent de Raad van Arbeid de werkgevers, die premie moeten betalen, dan moet hij’ alleen nog controleeren of ‘zij’ voldoende premie betalen. Hier kan o.i. met steekproeven wor¬ den volstaan. In de tweede plaats rijst de vraag of een Ziektewet, op deze eenvoudige wijze, volgens het stelsel -der Onge¬ vallenwet uitgevoerd, wel voldoende waarborgen, geeft, dat de individueele arbeider ook inderdaad ziekt egel d krijgt, wanneer hij: wegens ziekte verhinderd is zijn arbeid te verrichten. Wijl meenen te mogen aannemen, dat dit inderdaad het geval zal zijn. Immers de arbeiders krijgen in géval van ziekte hun uitkeering, hetzij, direct van de fabriek, -daar deze of een eigen kas heeft öf als- uit- bet al i n gs-kan toor optreedt voor de bedrijf svereeniging, waarbij’ de onderneming is aangesloten, hetzij’ van den Raad van Arbeid. -Voor zoover sommige arbeiders mochten zijn verzekerd ‘bij’ een erkende bijzondere zie¬ kenkas, levert -dit evenmin moeilijkheden op. Zij weten bij’ welk adres zijl moeten zijn voor hun. uitkeering. Het is niet noodig dat de Raad van Arbeid al die verzekerden leent. Zelfs is niet noodig, dat de Raad van Arbeid weet, welke arbeiders ‘bijl zijn kas verzekerd zijn en waar die arbeiders op een gegeven oogenbli’k in dienst zijn. Komt een verzekerde bij den Raad van Arbeid om ziekengeld aankloppen, dan dient hij een bewij’sje van zijn ondernemer mede te brengen, waarin van het werkverzuim melding wordt gemaakt. De Raad kan dan onmiddellijk nagaan of de arbeiders van den betrokken werkgever bij’ den Raad van Arbeid zijn verzekerd. Mocht dit niet’ het geval ‘zijn, dan kan de Raad van Arbeid den arbeider verwijzen maar het risicodragend orgaan, dat voor de uitkeering heeft te zorgen. In het stelsel-Slo’temaker de Bruine zal de Raad van Arbeid alleen de bij een ‘bijzondere kas verzekerde arbeiders inominatim moeten registreeren. Zij zijn de enkelingen, die het collectief systeem van uitvoering doorbreken. Vandaar, dat de eenvoud van uitvoering 596 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 11 Juli 1928 zeer zal worden gebaat, door de vrije keuze voor den arbeider, om zich bijl een bijzonder erkende kas aan te sluiten, uit bet ontwerp te verwijderen. Dan krijgt men een zuiver collectief stelsel van verzekering, waar. bij de Raad van Arbeid alleen met- de namen der’ onder¬ nemers en -hun risicodragers te maken heeft. * * * De heer Van Bruggen wil een anderen kant uit, ge¬ lijk wij reeds zagen. Hij wil -alle verzekerde arbeiders individueel -do-en registreeren. De deskundige schrijver vestigt bij’ de verdediging van zijn -denkbeelden den in¬ druk, als zo-u -de aanpassing van de Ziektewet aan, de Invaliditeitswet de administratie, welke thans -door de Ra-den van Arbeid wordt gevoerd voor de uitvoe¬ ring van laatstgenoemde Wet, bruikbaar -maken voor de uitvoering van de Ziektewet. Wijs -daarentegen, achten het volkomen illusoir dat men de administratie van de Raden van Arbeid v-o-or de Invaliditeitswet in eenigszins beteékenende mate zal kunnen gebruiken voor1 de Ziektewet. Als lid van de Commissie voor de vereenvoudi¬ ging in de uitvoering van de sociale verzekerings¬ wetten hebben wij ons rekenschap kunnen -geven van de bescheiden, welke op -dit oogenblik bij de Ra-dén van Arbeid vo-or -deze administratie worden gebezigd. Er worden niet minder dan negen verschil¬ lende formulieren, kaarten en registers -voor gebe¬ zigd; terwijl o-.i. met een viertal -zou kunnen worden volstaan. Hieruit hebben wij de -op zichzelf reed-s be¬ langrijke les geput -om, indien eenigszins mogelijk, geen ambtelijke organen met de uitvoering van sociale verzekeringswetten te belasten. Ambtelijke uitvoe¬ ring Š aldus weer de ervaring met- -de Invaliditeits¬ wet Š leidt tot een omslachtige en vaak dubbele administratie, -omdat de uitvoeringsorganen geen vol¬ doend sterken drang naar het meest eenvoudige stelsel hebben en bovendien zich niet veilig gevoelen als zij -niet een reeds ingest-elde controle nog eens -doen controleeren. Het twee keer onbruikbaar maken van dezelfde routekaarten Š eerst bij de Raden van Ar¬ beid, -daarna n-og eens bij de Rijk-sverzekeringsbank Š spreekt in dit verband wel het sterk-st. Graan wij! nu eens na, welke bescheiden Rijbsverze- ‘keringsbank en Raden van Arbeid voor de Invalidi¬ teitswet aanhouden en wat -men daaraan voor -de Ziek¬ tewet- heeft. Men heeft ten eerste fortnulie-ren van aanmelding, die numeriek worden opgeborgen in een dossier, ten tweede een numeriek register, waarin -die formulieren worden ingeschreven. Ten -derde treft men aan een lexicografische (alfabetische) klapper van de kaarten, die van elke aanmelding worden aangelegd, voorts een ag-endalijist waarop -da namen der verzekering.Š plichtig verklaarden bij dertigtallen worden geplaatst en met de aanmeldingsformulieren ter goedkeuring aan het Bestuur w-o-rdeu gezonden; ten vijfde een ver- valdag-register, waarin de vervalmaanden -der kaar¬ ten worden -aangeteeken-d; ten -zesde -een routekaart vo-or lederen verzekerde; ten zevende een renteboek je, ten achtste een vijfjaarlijksche rekeningskaart; ten negende een permanente rekeningskaart. In het dossier, het numerieke register en het lexi- co-grafisehe register nu vindt men vermeld naam en voornamen, geboorteplaats en -datum van geboorte en -datum van het begin der verzekering. Wat heeft- men nu aan deze administratieve bescheiden voor -de ziek¬ teverzekering? Men kan natuurlijk voor de arbeiders, die -o-nder de ziekteverzekering vallen -dezelfde num¬ mers gébruiken. Maar de kaarten, vo-or de invalidi¬ teitsverzekering gebezigd kan men op geenerlei wijize vo-or de ziekteverzekering gebruiken. Het- feit, -dat een arbeider in de invaliditeitsadmi- nistrat-ie voorkomt, stelt nog niet vast, -dat hij tevens volgens de Ziektewet verzekerd is. Wie op-gehouden heeft arbeider te zijn valt in -sommige gevallen direct en in andere gevallen na een maand buiten de Ziekte¬ wet, maar -kan verzekerd blijven volgens de Invalidi¬ teitswet. Naast de verzekerden, die in de Invali-di- teits-administratie den treffend-en naam van —slapersfl hebben gekregen, komt -dus vo-or de Ziektewet een gansch andere groep ml. van —uitgetrokkenenfl. Aan het dossier, het numeriek register en de alfabetische kaart-enklapper, heeft men -dus voor -de vraag of een arbeider op een bepaald oogenblik in de ziekteverze¬ kering valt, en daarop komt het toch aan, nog niet heel veel. Trouwens op zichzelf heeft het naar ons oordeel weinig waarde te weten, -dat A. B. -en C. enz. op het kaartenre-gister van -de Ziektewet voorkomen. Zou er een geschil ko-men -over de vraag of A. of B. of C. in -de Ziektewet- vallen, dan is dit geschil ook zom-der register, dat toch geen bewijskracht heeft, wel op te lossen. Waar het op aankomt is, dat -de verze¬ kerden bij1 -ziekte uitkeering krijgen en dat wat de Raden van Arbeid betreft voor hen premie is gestort. Maar daartoe is het register iniet noodig. De agen-dalijst is louter formeel en kan zelfs voor de invaliditeitsverzekering vervallen. Ditzelfde geldt trouwens o-o-k -voor he-t numerieke register. Een ver- valdagenregis-te-r is bij de ziekteverzekering zeker over¬ bodig. Er is hierbij geen no-odzaak, -dat een of andere kaart periodiek wordt ingezonden, tenzij de Regee- ring de premiebetaling, althans voor de bij -den Raad van Arbeid verzekerden, -door -middel van zegels zal willen -do-en geschieden. De vijf jaarlijksche rekeningskaart en de permanente rekeningskaart voor de Invaliditeitswet kunnen voor -de Ziektewet evenmin diensten bewijzen. Het doel van de Ziekteverzekering is immers niet, na een zeker aan¬ tal jaren Š of reeds vroeger, ingeval van invaliditeit Š1 een vaste rente aan den arbeider te verzekeren, waarvan de -hoegrootheid sam-enhangt met het -totaal bedrag aan betaalde premiën en -den duur -der verzeke¬ ring, doch om d-en verzekerde bij1 ziekte een uitkeering te verschaffen, waarvan de hoegrootheid alleen samen¬ hangt met de loonklasse waarin premie is betaald. De verplichting tot geregelde premiebetaling staat hier lo-s van het bedrag -der uitkeering. Aan de voor de Invaliditeitswet, -gevoerde admini¬ stratie heeft de Raad van Arbeid derhalve vo-or de ziekteverzekering -bitter weinig. Wat -moet de Raad van Arbeid dan Š indien -de heer Van Bruggen zijn wen-schen vervuld -zag Š voor de uitvoering der Ziek¬ tewet -do-en? Natuurlijk -moet hij- dan ten aanzien -van iederen verzekerden arbeider no-t-eeren in -welke loonklasse voo-r hem premie -moet- worden betaald. Gebruikmakend van het -nummer, -dat de verzekerde in zijn invaliditeitsklapper heeft Š zie hier het eenige vo-ordeel Š zal de Raad -dus voor iederen ver¬ zekerde een geheel -nieuwe -kaart moeten maken. Op -die kaart -moeten ook voorkomen -de namen -en adres¬ sen van alle werkgevers, bij- wie -de verzekerde achter¬ eenvolgens’ in -dienst was Š wat er moet gebeuren als -de arbeider tijdelijk niet in loondienst is, ver¬ meldt de heer Van Bruggen niet Š eri ingeval van ziekte, gedurende hoeveel tijd hij! ziekengeld -heeft genoten, zulks in verband o.a. met de bepalingen van de artikelen 34Š38 -der Ziektewet. Wil de R. v. A. dus alle verzekerden, -die voor -de Invaliditeitswet onder zijn ressort vallen ook voor de Ziektewet gaan admi- nistreere-n, dan moet hij een geheel nieuw stel kaar¬ ten opmaken en daarop alle mutaties vermelden. Bovendien moet de- Raad van Arbeid, wanneer de arbeider van woonplaats verandert, daarvan ook het uitbetalin-gskant-oor in kennis stellen. Men be¬ denke immers, -dat het aantal Raden van Arbeid beperkt is; elk ressort bezit een aantal kleinere ge¬ meenten, ook op -tamelijk groeten afstand van hun zetel gelegen. Men -denke bijv. aan Wageningen, dat tot -den Raad van Arbeid te Apeldoorn, en Oost- Vlieland, -dat tot -dien -te Alkmaar behoort. Het gaat eenvoudig niet aan, indien men prij-s -stelt op een waarlijk sociale uitvoering -der wet, arbeiders die ziek worden o-f hun gezinsleden te verplichten aan de kas van den Raad het ziekengeld -te komen halen. Er II Juli 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 597 zal dus voor al die plaatsen een uitbetalingskantoor moeten komen. Dit wondt mogelijk gemaakt in de artikelen 105 en 106 der Ziektewet, maar krengt mede, dat ook elk uitbetalingskantoor moet, weten, aan welken arbeider zij1 eventueel ziekengeld kan uit¬ betalen. Noodig zal dus zijn, dat in al die plaatsen een extract uit het centrale register van. den Raad van Arbeid aanwezig is, dat telkens moet worden ge¬ wijzigd, wanneer de arbeiders van woonplaats ver¬ anderen en waarin elke verandering in het centrale register ton gevolge van verandering van patroon moet worden bijgehouden. Zooals men ziet, moet dus bij een volledige regis¬ tratie van alle verzekerden een gansch nieuwe admi¬ nistratie voor de Ziektewet ingevoerd worden. Hiermede meenen wij de onhoudbaarheid té heb¬ ben aangetooind van de bewering van den heer Van Bruggen, dat het vraagstuk der registratie eenvoudig is opgelost van a£ het oogenblik, dat men den kring van de verzekerden krachtens de Ziektewet met dien van de Invaliditeitswet gelijk maakt. Wil men dus bij1 de Raden van Arbeid de verzeker¬ den individueel registreeren dan is daarvoor een ge¬ heel nieuwe administratie vereischt. ‘Onderzoeken, wij thans of die registratie inderdaad noodig is. Mr. van Bruggen ‘beroept zich in den aanvang van zijne beschouwingen op het verplicht karakter van de Ziekteverzekering, dat bepaalde administratieve eischen stelt aan allen, die bij de wet betrokken zijn. Wij meenen boven reeds duidelijk te hebben aan- getoond, dat ook in het stelsel der Ziektewet die —be¬ paaldefl eischen geenszins die zijn, welke Mr. van Bruggen wil zien gesteld. Ook de Ongevallenwet gaat uit van het beginsel der verplichte verzekering; nie¬ mand zal echter willen volhouden, dat daaruit de eisc’h van individueele registratie van alle verzekerden volgt; ieder is het er over eens, dat, ‘hierbij’ het stelsel van collectieve verzekering het juiste is en dat indi¬ vidueele administratie van alle verzekerden onnoodig en ongewenscht is. Welnu, …gelijk wij’ in den aanvang van dit artikel reeds deden uitkomen, dat stelsel dient ook hier zooveel mogelijk gevolgd te worden door de verschillende bijzondere risicodragers. Maar hoe moet het dan met de controle gaan?, vraagt Mr. van Bruggen. De Raad van Arbeid is toch in zijn functie van risicodrager voor alle arbeiders, die niet elders verzekerd zijn, gedwongen tot een —in¬ tensieve controlefl. Het antwoord is ‘zeer eenvoudig: die controle Š welke niet —intensieverfl behoeft te zijn dan die, welke de overige risicodragende organen uit¬ oefenen over de ‘bij’ die risicodragerts verzekerden Š heeft de Raad, van Arbeid alleen uit te ‘oefenen over de bij zijn kas verzekerde arbeiders. -Het toezicht op de wijze, waarop de andere risicodragende organen de verzekering uitroeren berust nu eenmaal niet bij de Raden van Arbeid. Wij geven toe, dat bij ongewijzigde handhaving van het s’telsel-Slotemaker de Bruine de administratie van de arbeider- bij’ den Raad van Ar¬ beid verzekerd, wellicht meer moeilijkheden zal kun¬ nen opleveren dan die der arbeiders, welke bij de bij¬ zondere risicodragers verzekerd zijn, omdat men bij de Raden van Arbeid al die arbeiders verzekerd zal krij¬ gen, die door den aard van hun arbeid niet zijn ouder te brengen bij ondernemingsziekenkassen of bedrijfs- vereenigingen. Dit is de schaduwzijde van het stelsel der Wet, se¬ dert deze door Minister Slotemaker de Bruine is uit¬ gebreid lot de arbeiders, die niet werkzaam zijn. in ondernemingen. Speciaal de arbeiders, die huiselijke diensten verrichten en die vaak bij verschillende werk¬ gevers in dienst zijn, telkens van dienstbetrekking en ook dikwijls van woonplaats veranderen, zullen moeilijkheden opleveren. Maar dit moge allicht wel een reden zijn om op deze uitbreiding der Wet-Talma, die ook door het sociaal belang der verzekerden niet voldoende wordt gemotiveerd, aangezien voor hen bij ziekte voldoende pleegt te worden gezorgd, terug te komen, het is zeker geen reden om nu de niet bij’ de Raden van Arbeid verzekerden allen één voor één door de Raden van Arbeid te doen registreeren. Waar het, wat de premie-betaling betreft, op aan¬ komt, is, of over het loon der bij’ de Raden van Arbeid verzekerde arbeiders voldoende premie is gestort. Acht de Raad van Arbeid voor1 deze controle een indi¬ vidueele registratie van de bij’ zijn bas verzekerden on¬ misbaar Š wat wiji betwisten Š dan volgt daaruit toch niet, dat nu ook alle niet ‘bijl de kas van den Raad van Arbeid verzekerden hoofd voor hoofd op kaart moeten worden gebracht. De premie-betaling ‘kan men Š wij wezen er reeds op Š door steekproeven ‘bij’ de ondernemers controleerein. En wat het vaststellen van het premietarief betreft, ‘heeft de Raad van Arbeid toch waarlijk aan de uit anderen hoofde te zijner ‘be¬ schikking staande gegevens genoeg, om zijn taak te vervullen. Hiervoor behoeft men zeker de namen van de bij andere risico-organen verzekerden niet te weten. Van de arbeiders, die ziek worden en uitkeering ontvangen, dient natuurlijk de identiteit, in verband met ‘de bepalingen der Wet omtrent den duur der uit¬ keering, uitsluiting v’an recht op uitkeering, enz. te worden vastgesteld. Wat de niet bijl de Raden van Arbeid verzekerden aangaat, moeten de Raden van Arbeid deze vaststel¬ ling alweer overlaten aan de bijzondere risicodragers, terwijl de Verzekeringsraad het noodige toezicht zal uitoefenen. En in de Š waarschijnlijk niet talrijke gevallen Š dat er bij den Raad van Arbeid klachten inkomen over het onthouden van ziekengeld of het beknibbelen op die uitkeeringen, zal de Raad de kla¬ gers naar de onafhankelijke organen, die over de aan¬ spraken der verzekerden beslissen, moeten verwijzen. Daarvoor is geenerlei dossier, klapper of kaartsysteem noodig. De wetenschap, ‘bij. welken werkgever hij werkzaam is of laatstelijk werkzaam was, mag men bij eiken arbeider toch wel aanwezig achten. Een raad¬ pleging van het werkgeversregister wijst dan spoedig den weg naar het risicodragend orgaan. Bovendien verlieze men niet uit het oog, dat de R. v. A. in dit opzicht den verzekerden slechts volkomen onverplicht de behulpzame hand biedt. Een wettelijke plicht rust ten dezen niet op hem. Blijft de vraag, of de individueele registratie niet noodig is met het oog op de ‘mogelijkheid, dat een ar¬ beider, die een vorig jaar al 180 dagen uitkeering heeft ontvangen van een der andere in de Ziektewet ge¬ noemde risicodragers overgaait naar den R. v. A., en dus voorkomen moet worden, dat deze opnieuw zieken¬ geld gaat uifcbetalen? O.i. is dit hoegenaamd geen mo¬ tief om alle verzekerden te gaan registreeren biji de Raden van Arbeid. Elk uitvoeringsorgaan zal zich in de gevallen, ‘dat daartoe aanleiding is, gebruikmakend van artikel 104c der Wet, tot dan werkgever of het vorige uitvoeringsorgaan kunnen wenden ten einde de inlichtingen te verkrijgen, die het behoeft. Dit geldt ook voor den Raad van Arbeid. Deze Raad kan bovendien, indien hij dit noodig acht, een zwarte lijst aanleggeii van saboteurs van de Ziekteverzekering, doch een en ander is zeker geen voldoende motief om een volledige administratie van allen, die krachtens de wet verzekerd zijn, in te voeren. Wij zien dus de noodzaak om voor de Ziektewet van alle verzekerden een individueele administratie in het leven ‘te roepen geenszins in. Veeleer verdient het aanbeveling, vooral in het belang van de ziekenkassen van de Raden van Arbeid, om de administratie zoo eenvoudig mogelijk te houden. Iïet denkbeeld van Mr. van Bruggen, om den ‘kring van verzekerden volgens de Invaliditeitswet gelijk te maken aan dien volgens de Ziektewet, brengt in die administratie zeker geen vereenvoudiging, compliceert de zaken veeleer. In het voorbijgaan wijden wij’ op de opmerking van Mr. van Bruggen, dat er geen extra arbeid en kosten noodig zullen zijn om de z.g. slapers (diegenen, die hoewel daartoe gerechtigd, hun ver¬ zekering niet hebben doen vervallen verklaren) uit te 598 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN Juli 1928 schiften, omdat deze bij’ de Raden van Arbeid reeds zijn aangeteekend. Wij wezen er in den aanvang reeds op, dat Mr. van Bruggen hier voorbij ziet, dat voor het eindi¬ gen der Ziekteverzekering heel andere regelen gel¬ den dan voor het eindigen der Invaliditeitsverzeke¬ ring. Deze —slapersfl, die in de administratie van de Invaliditeitswet apart zijn —weggesteldfl, moeten ge¬ deeltelijk voor de Ziekteverzekering juist weer —inge¬ steldfl worden, terwijl de —uitgetrokkenenfl uit de Ziekteverzekering in vele gevallen weer niet de func¬ tie van —slapersfl in de administratie van de Invali¬ diteitswet zullen vervullen. Hoe de geachte schrijver onder zulke omstandigheden kan zeggen, dat deze schifting geen extra arbeid en ‘kosten zal meebrengen, is ons niet geheel duidelijk. Belangrijker is intusischen, dat in het stelsel van den heer Van Bruggen al diegenen moeten worden opgespoord, die niet volgens de Invaliditeitswet, maar wel volgens de Ziektewet verzekerd zullen zijn. De schrijver schat dit aantal op 400.000 en maakt dan een becijfering, waaruit ‘blijkt, dat de kosten van dezen opsporingsdienst … 240.000 zullen bedragen. Komt een in uitzicht gestelde uitbreiding van den kring van de verzekerden krachtens de Invaliditeitswet tot stand, dan zal Š naar de berekening van Mr. van Bruggen Š dit bedrag slechts de helft bedragen. Dat dit verschil zonder ‘beteekenis is, omdat in dit geval de kosten voor rekening van de Invaliditeitswet in plaats van voor de Ziektewet komen, ziet de schrijver gelukkig in. Maar dit kostanJbezwaar heeft voor den geachten schrijver minder beteekenis dan voor ons. Hij; stapt daar tamelijk luchtig overheen. Met Mr. Wittent van Hoogland schijnt hij van oordeel, dat het voteeren van een dergelijk bedrag van … 240.000 geenerlei bezwaren mag oplevereu, omdat, mits men dit bedrag maar in 10 jaarlijksche annuïteiten afsehrijft, de kosten per verzekerde minder dan 2 centen per jaar ‘bedragen. Alsof men met een dergelijke redeneering ooit een overigens niet gerechtvaardigde uitgave kan billijken. Reeds -dit onderdeel in het betoog van Mr. van Brug¬ gen toont aan, wat wijl in het begin reeds in den breede motiveerden, nl. dat diens stelling, als zou met de uitbreiding van den kring van de verzekerden krachtens de Ziektewet tot die der Invaliditeitswet het vraagstuk der registratie op eenmaal zonder dat het een cent zou hosten zijn opgelost, onjuist is. Niet alleen is, gelijk wij hebben aangetoond, een ge¬ heel nieuwe administratie noodig, maar de uitbrei¬ ding van den kring der verzekerden kost al … 240.000 alleen voor eerste inrichtingskosten. Wij’ meenen met het voorgaande wel te kunnen vol¬ staan. Resumeerende komt het ons voor, dat het ge¬ heel verschillend karakter van de Invaliditeitswet en de Ziektewet een administratie van de verzekerden krachtens de Invaliditeitswet voor de Ziekteverzeke¬ ring volkomen onbruikbaar maakt. De verandering van werkgever, die bij’ de Invalidi¬ teitsverzekering geen rol speelt, zal voor de ziekte¬ verzekering tot een gansch andere, meer gecompliceer¬ de administratie, moeten leiden. De omstandigheden, waaronder voor een arbeider de verplichte ziekemgeld- verzekerimg eindigt, verschillen sterk van die, waar¬ onder de verplichte Invaliditeitsverzekering eindigt. De alphabetische klapper plus de vijf jaarlijksche route¬ kaarten van de —slapersfl geven dus geen inzicht om¬ trent de personen, die op zeker oogenblik krachtens de Ziektewet verzekerd zijn. Aan de noodzakelijkheid, om aan de plaatselijke uit- betalingskantoren een extract van de administratie van den Raad van Arbeid bij1 te houden, heeft de heer Van Bruggen niet gedacht. Of het per se noodig is, dat de administratie biji de Raden van Arbeid bij ongewijzigde invoering van het huidige ontwerp alle bij den Raad verzekerden indi¬ vidueel registreert, achten wij aan twijfel onderhevig. Vast staat echter, dat die Raden in geen geval be¬ hoeven te kennen de namen enz. vain alle elders ver¬ zekerde arbeiders, behalve de bij een bijzondere kas ver¬ zekerden en, dat, indien de keuze voor den arbeider, om zich bij een bijzondere kas aan te sluiten door den Minister wordt teruggenomen, de administratie bij de Raden vain Arbeid zeer veel wordt vereenvoudigd. Op grond van deze overwegingen achten wij een hoofdelijke administratie voor de verzekerden van alle risico-dragende organen bij de Raden van Arbeid over¬ bodig. Daarom pleiten wij ook voor zoodanige wijzi¬ ging van de bepalingen der Wet, dat een volledige collectieve Ziekteverzekering wordt mogelijk gemaakt, waardoor geenerlei behoefte aan individueel© regis¬ tratie over’blijift, de omvang en de kosten van de admi¬ nistratie geringer worden en de wet’in populariteit zal winnen. Molenaar. BUITENLANDSCHE MEDEWERKING. DUITSCHLAND ONDER HET HERSTELRÉGIME. II. (Slot). Dr. F. H. Repelius te Berlijn schrijft ons: De verdeeling der betalingen gedurende de eerste negen maanden van het vierde hersteljaar onder de verschillende crediteurstaten blijkt uit de volgende tabel: (in millioenen G.M.) Leverant. in natura Reparation Recov¬ ery Acts. Dienst der leening Bezettingskosten . . Rechtstreeks over¬ gemaakt . Intergeall. comm.2) Diversen. 354,8 39,4 39,6 i 80,4 221,1 9,5 32,5 21,2 36,1 65,0 25.3 65.8 1,9 17.8 50,1 12,6 562,9 260,5 66,0 51,0 304,7 7.6 5.6 614,1 263,1 57,2 90,2 85,2 69,0 1257,9 1) Afwijkingen in de optellingen zijn te verklaren uit afrondingen en, wat het algemeen totaal betreft, uit het feit, dat dit cijfer ook de niet aan bepaalde crediteurstaten ten goede komende uitgaven van den GeneraaJ-Agent (dienst der leening, onkosten en rentevergoeding) bevat. 2) Commissie van Herstel, Bureau van den Generaal- Agent, Rijnland-Commissie en Militaire Controle Commissie. Afgezien van het bedrag van R.M. 5.500.000, dat aan. de Spoorweg Maatschappij en aan de Bank voor Industrieele Obligaties wegens door deze verrichte vooruitbetalingen als rentevergoeding is uitgekeerd, is het totaal bedrag aan de buitenlandsche rechtheb¬ benden overgemaakt; 52,27 pOt. werd ditmaal in valuta getransfereerd (in de eerste drie bersteljaren bedroeg dit percentage resp. 30,27, 35,35 en 49,45). In dezen vorm werden overgemaakt de bedragen, moo- dig voor den dienst der buitenlandsche leening 1924, voor de betalingen in verband met de Reparation Recovery Acts, voor betalingen volgens een speciale regeling met de Vereenigde Staten en voor overma¬ kingen in valuta als rechtstreeksche betalingen aan de crediteurstaten. Hadden laatstgenoemde overma¬ kingen gedurende het derde hersteljaar slechts plaats in die maanden, waarin door de betalingen op de in- dusitrie-obligaties tweemaal ™s jaars een zeer groot be¬ drag ter beschikking van den Generaal-Agent stond, ditmaal werden zij regelmatig verricht en wel G.M. 75.000.000 in April, G.M. 35.000.000 in Mei en G.M. 25.000.000 in elk der overige maanden en boven¬ dien G.M. 36.000.000 aan de Vereenigde Staten op grond van hunne prioriteit wegens achterstallige be- zetitingskosten. Op 31 Mei 1928 had de Generaal-Agent G.M. 162.500.000 in kas, waartegenover standen G.M. 27.000.000 crediteuren en G.M. 92.000.000 ter II Juli 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 599 betaling van loopende contracten voor leveranties in natura. De leveranties in natura bleven zich uitbreiden; vooral die aan Frankrijk hébben een belangrijken om¬ vang aangenomen. Het voornaamste artikel is steen¬ kolen, ;dan volgen vee, machines, suiker en andere landbouwproducten, metalen, hout en kunstmest ; een nieuwe wet heeft de uitvoering van publieke werken op reparatie-rekening zeer vergemakkelijkt, zoodat thans verschillende belangrijke werken op dezen grondslag onder handen zijn. Vermeld moge no-g worden, dat de betalingen op grond van de Fransche Reparation Recovery Act thans volgens een regeling, soortgelijk aan die, welke reeds eenigen tijd met Engeland bestond en die berust op vrijwillige overdracht van deviezen door de Duit- sche exporteurs, plaats vinden. Voorts is de rente aan de Spoorweg Maatschappij! vergoed voor vooruitbeta¬ lingen van 5 pCt. op 6 pOt. gebracht. Hat is nnogelijk gebleken ook de betalingen uit de industrie-obligaties nog «enigszins, zij’ ihet ook voor een kort tijdsverloop, te verdeelen. Eindelijk hebben de arbiters inzake het vraagstuk, of de opbrengst van door de geallieerden geliquideerd Duitsch particulier bezit in mindering van de herstelprestaties volgens het Expertsplan mo¬ gen worden gebracht, in ontkennen den zin uitspraak gedaan. De verschillende Commissarissen en Trustees heb¬ ben terzelfder tijd hunne rapporten uitgebracht.*) De Spoorwegeommissaris wijst op de moeilijke pro¬ blemen, waarvoor de Spoorwegmaatschappij zich thans ziet gesteld, te weten de bestrijding der steeds stijgen¬ de exploitatiekosten en de financiering der kapitaals¬ uitgaven. De Commissaris vestigt, nu de Regeering hare toestemming onthouden heeft aan het voorstel der Maatschappij om de tarieven, zoowel voor’ passa¬ giers- als voor goederenvervoer, te verhoogen, 2) de aandacht op de wetsbepaling, volgens welke de con¬ trole der Regeering ten aanzien van de tarieven nim¬ mer in dien zin mag worden uitgeoefend, dat daar¬ door de Spoorwegmaatschappij! zou worden verhinderd voldoende netto-inkomsten te verkrijgen om rente en aflossing voor de obligaties en preferente aandeelen te betalen. In geval overeenstemming tusschen Spoor¬ wegmaatschappij en Regeering niet te bereiken is, dient de uitspraak van een speciaal College, verban- . den aan het Duitsche Hooggerechtshof, te worden in¬ geroepen, waarvan nog hooger beroep mogelij’k is of een arbiter te benoemen door den President van het Permanente Hof van Justitie. De Commissaris voor de Verpande Belastingen heeft regelmatig de maandelijksche betalingen verricht op rekening van den Generaal-Agent, terwijl hij! boven¬ dien de in het plan voorziene reserve vain R.M. 100.000.000 heeft gevormd. De opbrengst der verpande belastingen blijft zeer bevredigend. Zij zou zelfs voldoende zijn om de geheele annuïteit, waar¬ voor zij, voorzoover niet direct erbij betrokken, een onderpand oplevert, te betalen. Niettegenstaande de dienst der industrie-obligaties thans naast 5 pOt. rente voor het eerst 1 pCt. aflos¬ sing bevat, waarmede de jaarlijksehe bijdrage der industrie het maximum bedrag van G.M. 300.000.000 heeft bereikt, en niettegenstaande het feit, dat een aantal ondernemingen door faillissement e.d. is uit¬ gevallen, kon de belasting, te beginnen met het tweede halfjaar van 1928, met 20 pOt. worden verlaagd. Het opereerend kapitaal der ondernemingen, dat de basis oplevert voor de ter opbrenging van deze reparatie- verplichting ingestelde belasting, moet dus niet onbe¬ langrijk zijin toegenomen. Overigens is de situatie ten aanzien van de obligaties, zoowel van de industrie als van de spoorwegmaatschappij, die zich in de handen 1) Voor ‘dat van den Commissaris van de Rijksbank moge naar het nummer van 20 Juni jl. worden verwezen. 2) Zie het artikel van Dr. Ing. G. Gotheiin —Het voorstel tot itariefverhooging van de Duitsche Rijksspoorwegeinfl in het nummer van 6 Juni jl. (Red.). der Trustees bevinden, niet veranderd. Van verkoop dezer obligaties is nog geen sprake geweest. Hieronder volgen de gebruikelijke conjunctuur¬ cijfers : Faillis¬ sementen Werkloozen (duizenden) Productie Spoorwegverv. (1000 goederen¬ wagens) Algem. index¬ cijfer (1924-26 = 100) Steen¬ kool Ijzer Staal (1000 tonnen) November 1927 December 1927 Januari 1928 Februari 1928 Maart 1928 April 1928 574 019 766 699 791 614 605 1.188 1.333 1.238 1.011 729 129,3 126.5 127.8 128,0 126.9 122.5 12.864 13.239 13.421 12.926 14.117 11.715 1.119 1.150 1.181 1.122 1.170 1.045 1.401 1.308 1.469 1.323 1.423 1.161 4.156 3.811 3.541 3.584 4.069 3.439 Buitenlandsche Handel Lev. in nat. Prijzen Uitvoer Invoer Oi tl, O o cu x: > > O COtfl c ) Sedert 1922 gebaseerd op 48 artikelen. 9 1926= 100. 9 Jaargemiddelde. e) Sedert October 1923: Juli 1914 = 100. ™) Midden 1914=100. De volgende opmerkingen zijn ontleend aan de des¬ betreffende maandpublicatie van het Centraal Bureau voor de Statistiek en hebben betrekking op de Neder- landscbe indexcijfers met basis 1913 Š 100. Bij beschouwing der cijfers over Mei 1928, in ver¬ gelijking met de maand April 1928, blijkt, dat het algemeen indexcijfer met één punt is gedaald, het indexcijfer voor voedingsmiddelen e.d. daarentegen ging, in vergelijking met April 1928, één punt om¬ hoog. Tegenover een prijsstijging van 17 artikelen met in totaal 80 punten staat een prijsdaling van 15 artike¬ len -met in totaal 127 punten. Met 10 of meer punten stegen de artikelen: haver (11) en peper (14 punten) ; met 10 of meer punten daalden daarentegen de arti¬ kelen: aardappelen (10), melk (12), kalfsvleesch (11), schapen vleesch (13) en paardenhuiden (.43 punten). MAANDCIJFERS. GIRO-KANTOOR DER GEMEENTE AMSTERDAM. Mei 1928 Mei 1927 In millioenen Aantal Giro™s (eenzijdige ver¬ melding) Girobetalingen aan gemeenteinstellingen Girobetalingen aan particulieren. Geldomzet. Ontvangsten .. Betalingen. Part. rekeninghouders Waarvan rekeningh. welke gelden voor 1 j aar vast hebben gedeponeerd.. 1) Gemiddeld saldo te goed. >) Einde der maand. … 57.8 — 16.5 — 5.1 » 7-2 — 18.91 9.4 in millioenen 26.286 78.691 6.908 34.329 32.8462 3.6832 …75.4 — 22.9 — 4.7 — 6.7 —19.41 9.3 Aantal 23.699 84.698 6.864 29.424 30.096 2 3.292 2 STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN. N.B. *** beteekent: Cijfers nog niet ontvangen. GELDKOERSEN. BANKDISCONTO™S. (“Disc. Wissels. 4$13 Oct.™27 Zwits. Nat. Bk. 3$ 22 Oct.™25 Bk. 4£73 Oct.™27 5 73 Oct.™27 6 73 Oct. ™27 JavascheBank… . 4 lJf Juli ™26 Bank van Engeland 4$21 Apr. ™27 Duitsche Rijksbank 7 5 Oct. ™27 Bank v. Frankrijk. 3$19 Jan.™28 Belgische Nat. Bnk. 4 30Juni™28 B™ed. Res. BankN.Y. 4$17 Mei ™ Bank van Spanje— 5 23Mrt.™ N.Bk.v.Denem. 5 23Juni™27 ZweedscheRbk 4 30 Apr.™28 Bank v.Noorw. 5126 Mrt.™28 Bk. v. Tsjecho- slowakije . . 5 8Mrt, N.Bk.v.O™rijk. 6 27 Jan. N. Bk. v. Hong. 6 26Aug Bank v. Italië. 5$25 Juni™28 Z.-Af r.Res.bnk 5$ 9 J an. ™28 ’27 ‚26 OPEN MARKT. 1928 || 1927 1926 1914 7 Juli 2/7 Juli 25/30 Juni 18/23 Juni 4/9 Juli 5/10 Juli 20/24 Juli Amsterdam Partic.disc. Prolong. i) Londen Daggeld .. Partic. disc. Berlijn ]) Daggeld .. Partic.disc. 30-55 d… 56-90 d… Waren- wechsel. New York Daggeld !) Partic.disc. 4-l/s 33/4 21/4-31/2 311/16-3/4 7-81/* 63/4 65/8 67/8-7 51/2-3/4 41/4 4- 6/i6 31/2-41/4 2-31/2 311/16-7/8 7-10 63/4 65/8-3/4 67/8-7 5- 101/4 41/4 4-3/8 4- 1/2 3-6 3U/lS 15/16 5- 10 63/8-3/, 63/4-7/8 7 61/2-81/4 41/4 4- 1/4 B5/. 343/16 21/2-31/2 33/4-7/8 5- 71/2 61/2-5/g 61/2-5/8 63/4-7 51/2-68/4 41/8-1/41 31/2-5/8 31/4-1/2 23/4-4 45/10-3/8 6-9 57/8 57/s 57/8-61/4 4-3/4 33/4-7/8 27/8-3 21/2-31/2 33/4-43/4 41/8-5/16 31/2-7 41/2-5/8 41/2 5-1/4 41/2-3/1 31/2 31/8-3/16 21/4-3/4 13/4-2 21/4-3/4 21/8-1/2 13/4-21/2 !) Koers van 6 Juli en daaraan voorafgaande weken t/m. Vrijdag. WISSELKOERSEN. KOERSEN IN NEDERLAND. Data New York**) Londen V Berlijn V Parijs V Brussel *) Batavia l) 3 Juli 1928 4 — 1928 5 — 1928 6 — 1928 7 — 1928 9 — 1928 Laagste d.w.1) Hoogste d.w1) 2 Juli 1928 25 Juni 1928 Muntpariteit 2.481/a 2.48V, 2.48s/16 2.48s/16 2.481/2 2.48i,16 2.48s/, 2.48i/— 2.48./, 2.48% 12.09% 12.09|| 12.09% 12.09/¥ 12.08% 12.08s/, 12.097/, 12.09,95 12.10% 12.10% 59.25 59.25$ 59.25J 59.27$ 59.25 59.21 59.28 59.26 59.31$ 59.26 9.74 9.74$ 9.73J 9.73J 9.73J 9.72$ 9.76 9.741 9.75$ 9.75 34.64$ 34.64$ 34.64 34.64 34.63 34.61 34.66 34.63$ 34.66$ 34.59 99% 99% 99% 997/8 99i/s 99% 99% 1001 /, 99% 99% 100 Data Zwit¬ serland V Weenen V Praafj Boeka¬ rest !) Milaan **) Madrid **) 3 Juli 1928 4 — 1928 5 — 1928 6 — 1928 7 — 1928 9 — 1928 Laagste d.w.1) Hoogste d.w1) 2 Juli 1928 25 Juni 1928 Muntpariteit 47.83% 47.84 47.84 47.84 47.83% 47.80 47.86 47.82% 47.84% 48_ 34.95 34.97% 34.97% 34.97% 34.97% 34.85 35.10 34.95 34.95 35Š 7.34$ 7.35 7.35 7.34 7.35 7.344 7.32 7.374 7.35 7.34 a) 1.52 1.52 1.52 1.52 1.52 1.52 1.474 1.55 1.52 1.51 48_ 13.04 13.044 13.04 13.04$ 13.03 13.02 13.08 13.05 13.05$ 13.09 40.88 40.98 40.96 40.98 40.99 40.77$ 41.07$ 40.90 41.08 48_ Data Stock¬ holm *) Kopen¬ hagen*) Oslo V Hel¬ sing¬ fors !) Buenos- Aires!) Mon¬ treal !) 3 Juli 1928 4 — 1928 5 — 1928 6 — 1928 7 — 1928 9 — 1928 Laagste d.w.1) Hoogste d.w1) 2 Juli 1928 25 Juni 1928 Muntpariteit 66.60 66.57$ 66.60 66.57$ 66.55 66.50 66.65 66.60 66.57$ 66.67 66.47$ 66.47$ 66.47$ 66.47$ 66.45 66.40 66.55 66.50 66.52$ 66.67 66.42$ 66.42$ 66.42$ 66.42$ 66.42$ 66.35 66.45 66.42$ 66.42$ 66.67 6.24 6.24$ 6.24 6.24 6.24 6.24 6.22 6.26 6.24 6.24 6.26* 105% 105»/, 105s/8 105% 105s/— 105% 105 105% 105% 105% 105s/s 2.47% 2.47% 2.47% 2.47% 2.47% 2.47% 2.47% 2.48 2.47% 2.47% 2.48% *) Noteering te Amsterdam. **) Noteering te Rotterdam. *) Particuliere opgave. 2) Wettelijk gestabiliseerd tusschen 7.534/s en 7.211/2. In het eerste nummer van iedere maand komt een overzicht voor van een aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen. 602 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN II Juli 1928 KOERSEN TE NEW YORK. (Cable). Data Londen ($ per È) Parijs (§ p.lOOfr.) Berlijn ($ p. 100 Mk.) Amsterdam ($p. 100 gld.) 3 Juli 1928 4 — 1928 5 — 1928 6 — 1928 7 — 1928 9 — 1928 11 Juli 1927 Muntpariteit.— 4,87% 4,87 Vs 4,87 V8 4,87 Vs 4,86 Vs 4,85 »/,— 4,8667 3,92% 3,92 i/s 3,92% 3,92% 3,92% 3,91% 13,92 23,87% 23,87% . 23,88 23,88 23,88 23,69% 23,81% 40,30% 40,30 40,29% 40.29 40.30 40,06 40s/,, KOERSEN TE LONDEN. Plaatsen en Landen Noteerings- eenheden 23 Juni 1928 30 Juni 1928 2/7 Ju Laagste i 1928 Hoogste 7 Juli 1928 Alexandrië. . Athene …. Bangkok … Budapest . … B. Aires . .. Calcutta Constantin.. Hongkong .. Kobe .. Lissabon Mexico. Montevideo Montreal R.d. Janeiro Shanghai .. . Singapore. .. Valparaiso i). Warschau — Piast. p. £ Dr. p. £ Sh. p. tical Pen. p. £ d. p.$ :Sh. p. rup. Piast. p. £ Sh. p. $ Sh.p.yen Escu. p.£ d. per $ d. per $ $ per £ d. per Mil. Sh. p. tael id.p.$ $p.£ Zl. p. £ 97% 375 1/10»/. 27.984 47 Vs l;5f! 957% 2/OVs l/10f | 108% 23% 50 Vs 4.88fi 2’8 7 -l°TS 2/3»/. 39.50 43.47$ 07% 375 n’IOit 27.901 17 Vs l/5fï 957 i/i Ü/021/32 1 /10 Vs 108% 23% 50% 4.883% 5″/o, 2/8,7/8* 2/3% 39.60» 43.48$ 97 V,« 374% 1/10A 27.93 47 »/s 1/5 Vs 945 2/0 Vs 1/10% 107 23% 50 4.88 Vs 5!t 2/7% 2/3) in pence p.oz. stand. 3) Foreign silver in ge. p. oz.fine. 3) in sh. p. oz.fine STAND VAN ™s RIJKS KAS. De Minister van Financiën maakt bekend: V orderingen. 30 Juni 1928 7 Juli 1928 Saldo bij de Nederlandsche Bank…. Saldo b. d. Bank voorNed. Gemeenten Voorschot op ultimo Mei 1928 aan de gem. op voor haar door de Rijks¬ administratie te heffen gemeentelijke inkomstenbelasting en opcenten op de Rijksinkomsten belasting. Voorschotten aan Suriname. Kasvord. weg. credietverst. a/ii. buitenl. Daggeldleemngen tegen onderpand van Staatsschuldbrieven . Saldo der postrekeningen van Rijks¬ comptabelen . Vordering op het Staatsbedrijf derP., T. en T.s). ld. op andere Staatsbedrijven 3).. 134.839,25 — 13.132.183,93 — 9.199.046,14 — 146 681.891,84 — 13.000.000,Š — 11.676.112,30 — 2.755.348,03 … 89.746,88 , 13.132.183,93 , 9.210.795,47 , 147.796.199,27 — 13.459.265,78 — 2.935.348,03 Verplichtingen. Voorschot door de Nederl. Bank…. … 7.859.573,21 Schatkistbiljetten in omloop1). — 103.526.000,Š Schatkistpromessen in omloop. Waarvan direct bij de Ned.Bank.. Zilverbons in omloop. — 11.818.970,50 Schuld a. d. Bank v. Ned. Gemeenten 3).. Š ld. aan Ned.-lndië . — 15.180.450,58 ld. aan Curasao… — 245.051,79 ld. a. h. Alg. Burg. Pensioenfonds 3) .. 25.533.248,52 ld. a. h. Staatsbedrijf d. P., T. en T. »).. — 26.959.320,59 ld. aan andere Staatsbedrijven2). 1.465.000,Š ld. aan diverse instellingen 2). 6.654.155,58 -) Waarvan … 12.056.000 vervallende op 1 juli 1929. 3) In rekg.-crt. met ™s Rijks Schatkist. … 8.619.512,63 — 103.526.000,- 11.517.533,50 12.585.329.79 229.166 68 5.177.806,22 30.114.182,76 1.565.000,Š 6.634.686,96 NEDERLANDSCH-INDISCHE VLOTTENDE SCHULD. 30 Juni 1928 7 Juli 1928 Vorderingen: Saldo bij ™s Rijks kas. Saldo bij de Javasche Bank. Verplichtingen: Voorschot uit ™s Rijks kas aan N.-lndië Voorschot javasche Bank aan N.-lndië Schatkistpromessen in omloop. Muntbiljetten in omloop . Schuld aan het Ned.-lnd. Muntfonds.. Idem aan de Ned.-lnd. Postspaarbank. …15.180.000- — 12.347.000,Š — 150.000,- , 34.824.000,- , 852.000,- , 713.000,- f 12.585.000,- — 6.969.000,- — 150.000,- — 35.448.000,- — 1.160.000,- — 1.055.000,- NEDERLANDSCHE BANK. Verkorte Balans op 9 Juli 1928. Activa. Binnen!. Wis-( Hfdbk. f 42.172.398,45 seis,From.,| Bijbnk. — 2.847.751,55 enz.in disc.^ Ag.sch. — 10.870.254,77 Papier o. h. Buitenl. in disconto. Idem eigen portef. . … 195.737.726,Š Af :Verkochtmaar voor de bk. nog niet af gel. — Š Beleeningen f 55.890.404,77 195.737.726,- Tid.!”ch. f in rek.-crt.J BlJbnk’ op onderp.l Ag.sch. 38.670.326,57 8.484.413,16 60.792.374,03 / 107.947.113,76 Op Effecten. __f Op Goederen en Spec. — 103.752.913,76 4.194.200,Š. Voorschotten a. h. Rijk Š Š_Š Š Munten Muntmateriaal Munt, Goud.… 67.512.970,Š Muntmat., Goud Š — 367.528.459,64 f 435.041/429,64 Munt, Zilver, enz.. — 23.075.761,43 Muntmat., Zilver . . — Š 107.947, 5.076 .113,76 .892,53 Belegging t/6 kapitaal, reserves en pen¬ sioenfonds .. Gebouwen en Meub. der Bank. Diverse rekeningen Š_.. Š.- Passiva. Kapitaal.- Š. .__ — Š.. Reservefonds.-.— _ Bijzondere reserve.- —. Pensioenfonds … Bankbiljetten in omloop.. Bankassignatiën in omloop. Rek.-Cour. … Het Rijk f Š saldo™s: (Anderen — 36.221.596,53 Diverse rekeningen.. 458.117.191,07 24.538. 5.000. 35.285. 320,37 000,Š 077,89 f 887.592.726,39 20.000 7.157. 8.000. 5.492. 806.578. 243. 36.221. 3.897. .000,Š 903,12 000,Š 748,39 825,Š 869,81 596.53 783.54 _…_887.592.726,39 171,54 313,27 Beschikbaar metaalsaldo.. f 289.001. Op de basis van s/, metaaldelcking…. — 120.392. Minder bedrag aan bankbiljetten in om¬ loop dan waartoe de Bank gerechtigdis. — 1.445.005.855,Š Voornaamste posten in duizenden guldens. Data Goud Munt Muntmat. Circulatie Andere opeischb. schulden B esc hi kb. Metaal¬ saldo 806.579 828.755 768.177 778.059 790.555 811.834 808.322 310.437 36 465 45.884 50.439 45.490 46.753 34.961 52 231 6.198 289 001 283.110 294.754 293.255 290.097 289.607 257.397 43.5211) Dek- kings perc. 9 2 25 18 11 4 11 25 Juli ™28 — ™28 Juni ™28 — ™28 — ™28 — ™28 Juli Juli 67.513 67.521 67.573 67.567 67.563 67.616 68.275 ™14 65.703 367.528 367.528 367.466 367.469 367.469 367.469 333.571 96.410 54 52 56 55 55 54 50 54 Data Totaal bedrag disconto™s Schatkist¬ promessen rechtstreeks Belee¬ ningen Papier op het buitenl. Diverse reke¬ ningen2) Juli 1928 1928 25 Juni 1928 14 — 11 — 4 — 11 Juli 25 Juli 1928 1928 1928 1927 1914 55.890 41.592 57.881 50.410 53.449 57.484 161.845 67.947 14.300 107.947 143.155 102.901 104.869 108.647 109.161 125.733 61.686 195.738 195.765 196.745 196.568 196.473 196.397 134 659 20.188 35.285 28.087 35.783 36.635 38.696 40.880 24.407 509 9 Op de basis van 2/& metaaldekking. 2) Sluitpost activa. SUR1NAAMSCHE BANK. Voornaamste posten in duizenden guldens. Data Metaal Circu¬ latie Andere opeischb. schulden Disco nt. Div. reke¬ ningen 1) 2 Juni 1928 Š 26 Mei 1928.. 19 — 1928 Š 12 — 1928- 5 — 1928.. 4 Juni 1927- 5 Juli 1914., 1.081 1.090 1.090 1.090 1.090 1.030 645 1.584 1.495 1.471 1.472 1.612 1.568 1.100 574 550 507 554 508 551 560 814 813 815 809 805 951 735 469 492 446 442 444 535 396 0 Sluitpost der activa. 1 Juli 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 603 JAVASCHE BANK. Voornaamste posten in duizenden guldens. De samengetrok¬ ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen. Data 7 Juli 1928 30Juni 1928 23 — 1928 9Juni 1928 2 — 1928 26 Mei 1928 19 — 1928 9 Juli 1927 10 Juli 1926 25 Juli 1914 Goud Zilver 188.700 189100 189.700 174.216 174.251 174.351 174.401 148.846 200.024 22.057 Data 7 Juli 1928 30 Juni 1928 23 — 1928 9 Junil928 2 — 1928 26 Mei 1928 19 — 1928 9 Juli 1927 10 Juli 1926 25 Juli 1914 15.353 14.825 14.282 14.188 14.345 11.817 7.259 1) Sluitpost activa. 2) Dis¬ conto’s 16.623 16.808 17.877 17.885 23.974 33.927 31.907 Wissels, buiten N.-Ind. betaalb. Circulatie 316.900 310.700 307 600 311.171 306.429 304.634 304.589 321.494 338.773 110.172 Andere opeischb. schulden 38.900 49.600 50.000 47.783 44.011 43.193 43.780 63.753 45.666 12.634 Beschikb. metaal- saldo 117.540 117.040 118.180 119.400 121.311 123.003 122.910 132.294 157.504 4.842*) Belee- ningen 139.600 137.700 133.300 19.636 73.130 67.059 19.128 68.339 64.042 16.888 65.169 66.108 17.913 64.941 65.903 26.840 81.073 48.250 24.410 53.626 64.899 6.395 47.934 2.228 Basis 2/e metaaldekklng. Diverse reke¬ ningen1) *** *** *** Dek- kings- percen- tage 53 52 53 53 55 55 55 54 62 44 BANK VAN ENGELAND. Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes, in duizenden ponden sterling. Data 4 Juli 1928 27 Juni 1928 20 — 1928 13 — 1928 6 — 1928 30 Mei 1928 6 Juli 1927 22 Juli 1914 Metaal Circulatie 173.428 172.287 171.691 168.100 164.074 162.902 151.074 40.164 137.166 136.256 135.027 135.074 135.662 135.985 138.258 29.317 Currency Notes Bedrag Bankbil…. Gov. Sec. 300 296. 296, 296. 295. 293. 300. ,157 030 454 508 651 697 037 56.250 56.250 56.250 56.250 56.250 56.250 56.250 250.791 246.606 247.017 247.055 246.185 243.935 250.626 Data 4 Juli™28 27 Juni™28 20 — ™28 13 — ™28 6 — ™28 30 Mei ™28 6 Juli ™27 22 Juli ™14 Gov. Sec. 28.769 30.779 31.633 34.440 36.187 28.967 47.547 11.005 Other Sec. 79.741 60.868 52.378 51.668 52.579 53.985 61.488 33.633 Public Depos. 19.687 23 873 24.433 18.250 8.853 22.284 19.205 13.736 Other Depos. 126.829 105.593 98.122 102.793 110.273 89.568 104,377 42.185 Reserve 56.012 55.781 56.415 52.776 48.168 46.668 32.567 29.297 Dek- kings- perc. i) 38)4 43 46 43Ji 408/8 42M 265/16 52 ‘) Verhouding tusschen Reserve en Deposits. BANK VAN FRANKRIJK. Voornaamste posten in millioenen francs. Data Goud1) Zilver Te goed in het buitenl. Wis¬ sels Waarv. op het buitenl. Belee- ningen Renteloos voorschot a.d. Staat2 29 Juni™28 25 — ™28 21 — ™28 14 — ™28 30 Juni™27 23 Juli™14 28.99.0 28.935 5.543 5.543 5.547 4.104 732 785 343 343 345 640 15.559 15.985 63 63 50 15269 13517 1.714 1.890 2.494 1.541 11.702 10.562 15 16 6 8 1.890 1.884 1.897 1.909 1.602 769 3 200 3.200 Data Bons v. d zelfst. amort, k. Diver¬ sen 3) Circulatie Rekg. Courant Staat Zelfst. amort.k Parti¬ culieren 29 Juni™28 25 — ™28 21 — ™28 14 ,, ™28 30 Juni™27 23 Juli™14 5.930 5.930 1.309 1.239 31.305 31.183 22.321 60.628 58.772 58.882 59.190 52.786 5.912 4.555 5.079 9 85 10 401 1.933 1.934 5.294 5.744 7.371 7.609 12.372 943 t)Bij de stabilisatie van den franc op 25 Juni is de goudvoorraad gewaardeerd volgens de nieuwe waarde van den franc. 2)De schuld van den Staat aan de Banque de France is op 25 Juni afgelost. 3) Sluitpost activa. DUITSCHE RIJKSBANK. Voornaamste posten in millioenen Reichsmark. Data Goud Daarvan bij bui¬ tenl. circ. banken i) Deviezen als goud- dekking geldende Andere wissels en cheques Belee- ningen 30 Juni 1928 23 — 1928 15 — 1928 7 — 1928 31 Mei 1928 30 Juni 1927 30 Juli 1914 2.083,8 2.062,2 2.062,3 2.040,8 2.040,8 1.802,6 1.356,9 85,6 85,6 85,6 85,6 85,6 57,9 250,0 245,3 251,7 266,9 274,1 67,0 2.477,2 1.860,9 1.924,8 2.238,1 2.469,4 2.494,6 750,9 138,3 27.2 7.8.2 21,6 43,0 146,6 50.2 Data Effec- . ten Diverse Activa*) Circu¬ latie Rekg.- Crt. Diverse Passiva 30 Juni 1928 23 — 1928 15 — 1928 7 — 1928 31 Mei 1928 30 Juni 1927 30 Juli 1914 94,0 94,0 94,0 94,0 94,0 92,9 330,8 684.2 616,9 604.3 602.4 666.7 461.8 200.4 4.674.2 3.906,7 4.039,3 4.218,0 4.486.9 3.815.2 1.890.9 525,2 512.7 471.8 532,7 581.5 669.5 944,- 215.1 208.1 213,3 204.8 197.9 318,1 40,0 30 Juni ’27, resp. 2i; 58; 48; 47; 24; 47 mill! ™ NATIONALE BANK VAN BELGIË. Voornaamste posten in millioenen Belgas. Mei ™28, Data 1928 Goud Munt en metaal Te goed in en wissels op het buitenl. Juli Juni 5 28 21 — 14 — 7 — 7 Juli * 799 799 798 787 787 645 447 466 444 466 429 447 44 44 44 Cu u ct, j cq-3 543 568 557 568 541 475 f.a o Ł3®) § 3 $ a.j|I .5 »- %€eg Łc: o c y o p £ 5 SS* £ to-k 48 43 42 54 56 34 387 387 387 2.138 2.102 2.085 2.108 2.122 1.902 Rekg. Crt. 20 24 19 12 20 15 71 144 128 148 65 96 *) Aan de schatkist gecedeerd. a) 1927. VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA. FEDERAL RESERVE BANKS. Voornaamste posten in millioenen dollars. Data Goudvoorraad Wettig betaal¬ middel, Zilver etc. Wissels Totaal bedrag Dekking F.R. Notes In her- disc. v. d. member banks In de open markt gekocht 20 Juni™28 13 — ™28 6 — ™28 29 Mei ™28 23 — ™28 16 — ™28 22 Juni™27 2.580.9 2.580,4 2.608.9 2.606.9 2.634,3 2.640,8 3.028,3 1.198.4 1.189,7 1.174,6 1.186,2 1.198.5 1.225.6 1.663,2 156.4 153,6 152.5 150.6 161,1 160,8 165,5 990.8 1.042,9 982,0 943.8 847,5 807,4 438,7 223,9 240.4 266.4 304,0 330,6 347,3 183,2 Data 20 Juni™28 13 — ™28 6 — ™28 29 Mei ™28, 23 — ™28 16 — ™28 22 Juni™27 Belegd in U. S. Gov. Sec. 222,9 223.3 210,0 219.4 230.5 262.3 369.3 F.R. Notes in circu¬ latie 1.599.4 1.605.4 1.598.4 1.593.3 1.579.4 1.583,1 Totaal Depo¬ sito’s 2.366,2 2.436.1 2.423,8 2.407,6 2.416,5 2.434.2 Gestort Kapitaal 140.3 139,7 139,6 139,6 139,6 139,2 129.4 Goud- Dek- kings- perc1) 65,1 63.8 64.9 65,1 65.9 65.7 74.7 Algem. Dek- kings- perc.2) 69,0 67.6 68.7 68,9 70,0 69.7 78.8 , 1.689,3 | 2.364,8 x) Verhouding totalen goudvoorraad tegenover opeischbare schulden: F. R. Notes en netto deposito. 2) Verhouding totalen voorraad munt- materiaal en wettig betaalmiddel tegenover idem. PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET FED. RES. STELSEL. Voornaamste posten in millioenen dollars. Data 13 Juni™28 6 — ™28 30 Mei ™28 23 — ™28 16 — ™28 15 Juni™27 Aan het Aantal banken 641 641 642 642 642 668 eind Dis¬ conto™s en beleen. 15.878 15.851 15.893 15.851 15.937 14.648 van ieder Beleg¬ gingen 6.658 6.653 6.683 6.689 6.654 6.176 Reserve bij de F. R. banks 1.765 1.762 1.748 1.758 1.763 1.816 Totaal depo¬ sito™s 20.719 20.650 20.668 20.699 20.897 20.107 kwartaal wordt een Waarvan time deposits 7.002 6.990 7.003 6.985 6.972 6.172 overzicht gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten. 604 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN I I Juli 1928 EFFECTENBEURZEN. Amsterdam, 9 Juli 1928. De plotselinge dood van den heer Alfred L-oewenstedn, den stichter van de International Holding & Investment Company, de Hydro Electric Securities Corporation en nog eenige andere, combinaties op het gebied van kunstzijde en eleetr-iciteit, heeft niet nagelaten een heftige beroering op de fondsenmarkten van Europa -teweeg te brengen. Te¬ voren was de ontwikkeling vrij ru-stig geweest en had men zich bijna volkomen overgegeven aan de leiding van Wall- street. Daarna echter hebben de gedachten zich in de eerste plaats geconcentreerd op de mogelijke gevolgen van Loe¬ wenstein’-s -overlijden. Over het algemeen was men te dezen aanzien pejssimistiseh gestemd, totdat de bankiers van den overleden financier te kennen gaven, dat maatregelen genomen zouden worden, om de zaken, door -hem gevoerd, voort te zetten. Een .schielijk herstel -is gevolgd, waardoor dn vele gevallen de koersverliezen voor het grootste deel werden genivelleerd. Aan de beurs van Londen is de -invloed het sterkst geweest. Daar ter plaatse worden de aandeelen International Holding en Hydro- Electric verhandeld en het aanbod in deze beide fondsen was zoo sterk, d-a-t zee-r groote koers¬ verliezen plaats hebben gevonden. Uit -den aard der zaak werd de o-verige markt hierdoor dn ruime -mate in-edege- sleept. Later is, d-o-or de verbetering van -de prijzen van de genoemde papieren,’ ook in de overige -afdeeilingen een ver- booging van het koe-rsp-edl jngetre-den, zoo-dat het slot no-g tamelijk vast is geworden. Het aanbod van nieuwe .l-eeniu- gen te Londen is in de achter ons liggende bericbtsweek weder omvangrijk geweest; de meeste hebben een .goed ont¬ haal gevonden, hoewel een uitzondering gemaakt dient te worden voor -de leening ten laste van East London. Ta Berlijn is vrijwel hetzelfde verloop op te merken geweest. Merkwaardig was het, dat de ho-oge geldkoers te New York in het m-id-den van de -afgeloopen b-eriohtsweek veel minder uitwerking heeft gehad, -dan de dood van Loewenstein. Hiertoe bestond -dan ook wel e-enige .aanlei¬ ding, gezien de belangen, welke de overleden financier ook bij de Vereinigte Glanzstoff heeft bezeten -Š -althans vol¬ gens zijn eigen mededeelingen Š en in -verband -met de aanvankelijke onzekerheid, wat met -dii-t bezit z-ou geschie¬ den. Te Berlijn, zoo- goed als elders, hebben de .latere ge¬ ruststellende mededeelingen inzake het Loewenstein con¬ cern een verbetering in de hand gewerkt; alleen kun-s-tzijde- soorten bleven een uitzondering vormen. Ondanks het in¬ getreden herstel zijn de koersverliezen hier vrij belangrijk gebleven. Van de beurs te Par ij. s valt weinig vermelden,s-waardigs mede te -deelen. Het algemeene verloop was geheel in -overeen¬ stemming met -de beurzen van Londen en Berlijn. Eei-ten, welke van bijzonder belang waren voor Fransche fondsen, hebben zich niet voorgedaan. De fondsenmarkt van -New York is volkomen onaan¬ getast gebleven door de beroeringen in andere beursplaat- sen. Alleen werden de n-o-teeringen tijdelijk sterk aangetast -door de stijging van den geldkoers, welke -op een -gegeven oOgenblik 10- pCt. bedroeg. Een dag later echter werd weder een peil van 5 pCt. bereikt en het hiermede- in verband staande herstel van -de koersen is -dan ook omvangrijk -ge¬ weest. De berichtsweek werd -op een ho-oger peil verlaten, hoewel -de positie van -de Federal Reserve Banken n-iet als al te .gunstig -wordt beschouwd. Ten onzent heeft men wel de uitwerking van het overlijden van den heer Loewenstein -gevoeld, doch in veel geringere mate dan -de gr-o-ote -beurscentra. De beleggings- afdeeling bleef volkomen onaangetast, hoewel hier en daar een lichte reactie viel op te merken, zij het -u-it oorzaken, wie-lke in verband stond-en met de geldmarkt. 6 pCt. N-ed.- I-n-d. Werk. -Schuld 1922: 104%, 104u/1#; 4% pC-t. Ned. Werk. Schuld 1917: 10-13/16, 101%, 100-%, 100%; 4% pCt. Ne-d.-Indië 1926: 99%. 907/m, 993/10, 99&/le; 5 pC-t. Brazilië 1903 £ 100: 8734, 87%, 86%, 86%; -5 pC-t. Brazilië 1913 £ 20Š100: 7-834, 79%; 8 pCt. Sao- Paulo 19-21: 10-7%, 107, 10-6%. Daarentegen heeft -de afdeeling voor industrieele fondsen een krachtige weerspiegeling gegeven van -de depressie in andere markten. Voornamelijk -kunstzijd-e-aandeelen zijn hierbij op den voorgr-o-nd getreden, aanvankelijk zo-nder eenig onderscheid, l-ater, nadat v-o-or sommige een herstel was ingetreden, meer dn het bijzonder aandeelen Holland- sche Kunstzijde Industrie en Enka. Tevens werden -de ove¬ rige in-dustriee-le papieren min of meer aangetast, bijv. Philips en, in m-in-dere mate, Margarine Unie. To-en de eer-ste schok echter was doorstaan, is voor beide -laatstge¬ noemde soorten evenwel een sterke verbetering ingetreden. Aangeboden waren aan-deelen Centrale Suiker Mij., -doch uit¬ sluitend in verhand met -overwegingen, welke -dit fonds in het bijzonder betroffen. Centrale -Suiker Mij.: .86, 90, 93%, 92, 91; Ho-1-1. Kunstzijde Industrie: 220-, 219%, 19834, 202%; Int. Viscose: 1012, 104, 99%, 100%, 106; Jurgens: 270, 271, 279, 285; Margarine Unie: 210%, 216%, 215%, 218%, 226%; Maekubee: 20-3%, 207%, 19-5%, 203%; Ned. Kunst¬ zijdefabriek: 460, 467%, 445%, 449, 4,57; Philips Gloeilam- Ł pen: 639% (ex claim), 653, 654, 657%, 6-69; Ougrêe Mari- haye: 349, 347, 337, -345, 344; Separator: 170%, 169, 173, 167%,; Zweedsehe Lucif ers: 415%, 417, 415, 410. De andere afdeelingen van de markt hebben een onaf- hankelijken gang van zaken getoond. V-o-or-al rubber aandee- len hebben te midden van een «enigszins zwakke houding goeden weerstand geboden. De voortdurende vermindering van -de voorraden te Lond-en heeft een gunstigen invloe-d op- den rubberprijs uitgeoef-end en -daar de markt voor dezen p-rijs zeer gevoelig™ -is, konden o-ok de koersen van de -des¬ betreffende aan-deelen een stijging -aantoon-en. Amsterdam Rubber: 216%, 22134, 227%, 232%; Del-i Batavia: 140-, 146%, 151, 155, 159; Hessa Rubber: 296, 29534, 296%, 301; Kali Telepak: 230, 236%, 240% ; Kendeng Lemb-oe: 276%, 289, .313, 321% ; Majangl-anden: 281, 290,-299, 300; Ned.- In-d. Rubber & Koffie: 242, 247, 251%, 255; R’-darn T-apa- no-el-ie: 97%, 100-, 104%, 109; Serbadj-adi: 163%, 174%, 172, 176%; Sumatra Caoutchouc: 165, 170%, 173, 176; Suma¬ tra Rubber: 167, 178, 175, 179; Ver. I-n-d. Cultuur On-d.: 123, 125, 129%, 134%; Intercontinental Rubber: 8%, 9>5/32, 10 732. In aansluiting hieraan en in verband met -den uitslag van -de voorj aar-sinschrijvingen, werden ook sommige tabaks- aandeelen uit de markt genomen. Het meest zijn hierbij op den voorgr-o-nd getreden aan,deelen Deli Maatschappij en Senemb-ah, terwij-l certificaten —De Oostkustfl waren ge¬ vraagd als gevolg van de verbetering van rubber,aandeelen. Van -de Javaso-o-rten traden aan-dee-le-n Ngoepit naar voren. Ar-ends-burg: 614. 612, 615; Bes-oeki Tabak: 512, 511%, 521; Deli Batavia: 520, -525, 522%; Del-i Mij.: 428%, 443%, 448%’; Gno-ep-it: 327, 345, 352; Oostkust: 177%, 183, 186%; Senernbah: 490%, 498%, 506%. Suiker aandeelen hebben een kalm, doch weinig opgewekt verloop gehad. Het vooruitzicht, dat de suiker binnen enkele maanden ve-rmoedelijk opgesla-gen za.1 m-oeten worden, heeft een druk op -de markt ui-tgeoefend, zonder dat dit n-ochtans aanleiding heeft gegeven tot groote koersverliezen. Industrieele Disconto Maatschappij AMSTERDAM LONDEN BERLIJN PARIJS KOPENHAGEN MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL … 10.000.000.- VOLGESTORT GEPLAATST EN RESERVES / 7.900.000.Š Financiering van den afzet van industrieele producten. II Juli 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 605 Besito: 270 (ex div.) ; Cultuur Mij. der Vorstenlanden: 161, 1.64; H.V.A.: 665 %, 663, 668, 670; Javasche Cultuur Mij.: 358%, 364, 368; Marong: 259, 257; Moormaan: 348, 347; Ned.-Ind. Suiker Unie: 242, 240, 243, 242; Poerworadjo: 110, 108%, 109%; Simd-anglaoet: 425, 394 (ex div.), 402, 420, 415; Tjepper: 730, 740, 742; Wat. Bopipoh: 735, 739, 748. De afdeeling voor petroleumaandeelen daarentegen was opgewekt onder leiding van aandeelen Koninklijke. Een «ogenblik is eenige stilstand ingetreden in de opgaande beweging voor dit fonds, doch spoedig kon de stijgende richting weer worden ingeslagen. Dordtsche Petr. Ind. Mij.: 397%, 386 (ex div.), 388, 389% ; Gee. Holl. Petr. Cy.: 200% ; Koninklijke Petr. Mij.: 416%, 409% (ex div.), 40674, 409%; Perlak Petroleum: 83%, 83%, 81% ; Peudawa: 21, 20%, 21%, 20%; -Martod Oil: 349/16, 36, 36%, De scheepvaartmarkt was aanvankelijk zeer rustig, doch vertoonde later een neiging tot krachtige stijging, in het bijzonder voor aandeelen Holland-Amerika Lijn. Enkele van de overige scheepvaartfomdsen hebben deze beweging over- genomen, -zoodai -de grondtoon van -deze beurs-afdeeling op¬ gewekt is geweest. Holland-Amerika Lijn: 71, 77, 79%; Java-Chin®-Japan Lijn: 127 (ex -div.), 129, 128%; Kon. Ned. Stoomb. Mij..- 83%, 85%, 84; Ned. Scheepv. Unie: 205%, 207%, 209%, 208%; Nievelt Goudriaan: 106%, 105%, 109%, 109; Stoo-mv. Mij. Ned.: 189%, 190%, 193%. In -de af deeling voor mijnbowmandeelen was -de ontwikke¬ ling rustig, zonder bepaalde bijzonderheden. Alg. Explora¬ tie Mij.: 99, 96%, 95%; Billiton le Rubriek: 850; Boetou Mijnbouw Mij.: 164%, 163%, 164, 170%; Müller & Co. Mijnbouw Mij.: 100, 99%, 100%, 100%, 100%; Redj-ang Lebong: 136, 135, 137; Singkep Tin Mij.: 344%, 344, 343, 344. Bankaandeelen bleven vast; de fluctuaties zijn hier zeer gering geweest. Amsterdamsche Bank: 182%, 182%, 182%, 182%; Incasso Bank: 126, 126%; Javasche Bank: 382; Koloniale Bank: 243, 244, 247%; Ned.-Ind. Handelsbank: 168%, 168, 167; Ned. Handel Mij. C. v. A.: 176%, 176, 177%, 180%; Rotterdam-sche Bankvereeniging: 98, 98%, 99, 98%; Twentsohe Bank: 142%!, 143%, 143%. De Amerihaansche markt is doorgaans opgewekt geweest, , met uitzondering van die dagen, waarop de hooge geldkoers in Wallstreet invloed heeft uitgeoefend. Daarna evenwel heeft men aan onze beurs de koersverbeteringen ten volle overgenomen, zonder dat dit echter aanleiding heeft ge¬ geven tot -al te uitgebreiden handel. Het -slot kwam vrij¬ wel op de hoogste prijzen van de berichtsweek. American Water Works: 58, 59%;; ‚Studebaker: 67%, 68%, 68%, 72; U. S. Leather C-orp.: 41%, 43%, 43; U. St. Steel Corp.: 136%, 140%, 139% (ex div.), 139%; Atchison Topeca: 188% ; St. Louis & San Francisco: 114%, 115%, 115; Union Pacific: 194, 192 (ex div.); Wabash Railway: 689ji8, 71%, 7 43/32, 7 75/i0. GOEDERENHANDEL. GRANEN. 10 Juli lg28 Voor tarwe is de markt deze week in vaste stemming -begonnen, hetgeen voornamelijk heit gevolg was van de vrij omvangrijke Russische inkoopen van in West-Euro- peesohe havens -aanwezige en daarnaar onderweg zijnde Plata- en Noord-Amierikaansohe tarwe, welke inkoopen ook dadelijk aan de termijnmarkten in Noord- en Zuid-Amerika een verhooging ten gevolge hadden. Van de aanzienlijke hoeveelheden Pl-ata-tarwe., welke in alle Noordwestelijk vastelandsche havens aanwezig waren, is op -deze wijze een flink gedeelte opgeruimd. Blijkens de intusschen voor deze tarwe afgesloten bevrachtingen is zij zoowel voor Leningrad als voor de havens der Zwarte Zee bestemd. Deze eerste Russische inkoopen schijnen ongeveer 150.000 tot 200.000 ton te hebben bedragen en hadden dadelijk ten gevolge, dat ook in Europa de ondernemingslust voor -tarwe toenam en de omzet nogal denige vermeerdering onderging. Lang heeft dit echter niet geduurd, want de Russische inkoopen werden niet dadelijk voortgezet en de voortdurend uitste¬ kende C-anadeesche oogstberiobt-en bleken spoedig weder een sterken druk op de markt te oefenen. De prijsverho-o- ging, welke op 30 Juni aan de termijnmarkt te Chicago en Winnipeg was ingetreden en -die op 2 Juli ook in Argen¬ tinië een aanzienlijken omvang ‘aannam, heeft zich dan ook later niet meer kunnen staande houden. Wei heeft Rusland ook verder in den loop dezer -week van tijd tot tijd weder tarwe gekocht en een enkelen keer werden zelfs uit Canada directe verkoopen naar Rusland vermeld. De markt ondervond hiervan dan wel eenige steun, doch de prijzen zijn in -den loop der week geleidelijk weder gedaald en vooral te Chicago was de prijsdaling belangrijk. Aanvan¬ kelijk werd uit het Zuidwesten der Vereenigde Staten nog verdere regenval gemeld, -die het oogsten belemmerde en de aanvoeren van nieuwe tarwe aan de Zuidwestelijk Ame- rikaansche markten waren dan ook klein. Later is echter het weder verbeterd, en het aanbod van nieuwe tarwe nam sterk toe. Bovendien waren door -den regelval -de vooruit¬ zichten voor de. zomertarwe in het Noordwesten der Ver¬ eenigde Staten den 1-aatsten tijd verbeterd en ook de win¬ tertarwe, welke in het Middelwesten indertijd niet door het zeer ongunstige winterweder verloren was gegaan, liet zich beter aanzien. Dat dit echter niet dadelijk tot een uitbreiding van de te verwachten -opbrengst leidde, blijkt uit de particuliere oogstramingen, die in den loop dezer week gepubliceerd werden en die gemiddeld slechts onge¬ veer 6 niiiliocn bushels grooter waren dan de offieieele raming per 1 Juni. Ook de particuliere schattingen voor de zomertarwe der Vereenigde Staten zijn niet hoog. Haar gemiddelde bedraagt slechts 248 millioen bushels, terwijl in het vorige jaar 319 millioen bushels zijn binnengehaald. Hoewel dus den -1-aatsten tijd de vooruitzichten in de Veir- eenigde Staten er niet slechter op -zijn geworden, mag nu toch wel met zekerheid worden -aangenomen, dat de geza¬ menlijke tarweoogst dit jaar belangrijk zal achterblijven bij dien van het vorige jaar. Daar -tegenover staat echter de groote kans, dat Canada een reoordoogst -zal hebben, terwijl tevens in Noordwestelijk Europa -de stand -der gewassen eenigszins1 verbeterd de. Dit neemt echter niet weg, dat Frankrijk een kleineren tarweoogst zal hebben -dan -in 1927, dat uit Polen nog steeds klachten komen en dat dn Duitsch- land alsook in Nederland en de Noord-Europeesche landen de oogst nog steeds een achterstand vertoont van ongeveer 14 dagen. Met dit voorbehoud is -de stand van het gewas echter .bevredigend. In Engeland schijnt -de uitzaai iets kleiner te zijn geweest dan in het vorige jaar en de stand der te veilde staande tarwe is er ook niet van dien aard, -d-at desondanks toch op een groote opbrengst kan worden gerekend. De inkoopen -der Europeesche invoerlanden, welke aan het begin der week een uitbreiding hadden -ondergaan, zijn later weder aanzienlijk in omvang afgenomen. In ver¬ band daarmede, alsmede met de groote hoeveelheden Cana- deesche tarwe, die dit seizoen nog verscheept moet worden en dei goede oogstberichten uit Noord- en Zuid-Amerika heeft de markt ten slotte een zeer flauw karakter verkre¬ gen. Op 9 Juli traden aan alle Noord-Amerikaansehe ter- mijnmarkten (Argentinië was gesloten) zeer sterke prijs¬ verlagingen in, waardoor niet slechts de. prijsstijging van den laatsten tijd weder geheel is verloren gegaan, doch zelfs de laagste prijzen zijn bereikt, welke voor nieuwe tarwe sedert Februari, toen Juli reeds werd verhandeld, waren voorgekomen. In vergelijking met 2 Juli sloot Chicago op 9 Juli ruim 8, Winnipeg 4 & 5 dollarcent per 60 lbs. lager. Aan de Argentijnsche termijnmarkten bedroeg op 7 Juli de verlaging nog slechts 5 a 15 centavos per 100 KG., doch de uitwerking der zeer flauwe Noord-Amerikaansehe markt van 9 Juli, zal eerst op den lOden blijken. De verschepin¬ gen waren deze week zeer klein en vrij wat minder dan de weikelijksohe behoefte van Europa. Steun der markt is hiervan echter niet uitgegaan, ofschoon juist met het oog op de vertraging in ‘de Europeesche oogsten de kans be¬ staat, dat de tegenwoordig aanzienlijke behoefte der invoer¬ landen aan buitenlandsche tarwe nog geruimen tijd zal voortduren. Rogge blijft zeer stil en wordt in Europa slechts wei¬ nig gekocht, nu uit vroegere groote Amerikaansehe ver¬ schepingen voortdurend beneden Amerikaansehe marktp-a- riteit wordt aangeboden. In verband met de kleine Ameri- baansehe verschepingen van de laatste weken ontstónd hierin in den loop der week voor rogge op afladdng in Juli wel eeniige verbetering, maar tot nieuwe zaken van Amerika is het slechts hij hooge uitzondering gekomen en de ook voor rogge uitermate flauwe markt van 9 Juli heeft den kooplust nog verder doen afnemein. Chicago sloot op 9 Juli voor rogge 7 a 8 dollarcent per 56 lbs. lager dan een week tevoren. Voor maïs blijft.de markt bij voortduring levendig. Ook in deze week zijn enkele dagen met flauwere markten voor¬ gekomen, toen bekend werd, dat ook ditmaal weder op een groot versehepingscijfer van Argentinië kon worden gere¬ kend, maar reeds zeer spoedig herstelde zich de markt met levendige vraag in geheel Noordwestelijk Europa niet slechts voor reeds afgeladen en spoedig te verladen Platamaïs, doch -ook voor Jul-i-af lading. Daarbij kon de premie voor spoe¬ dige maïs zich ten volle handhaven, ofschoon de grootere hoeveelheden, die ma het einde der Argentijnsche staking verladen zijn, nu in Europeesche wateren beginnen aan te komen. Overal blijken de voorraden maïs zoo klein te zijn, dat arriveerende partijen onmiddellijk tot zeer hooge prij¬ zen koopers vinden en speciaal dn Nederland worden voor 606 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN II Juli 1928 Noteeringen. Data 7 Juli™28 30Juni’28 7 Juli ™27 7 Juli 26 7 Juli ’25 20 Juli™14 1) per Aug. Chicago Buenos Aires Tarwe Juli Maïs Juli Haver Juli Tarwe Juli Maïs Juli Lijnzaad Juli 133 s/g 1375/8 145:/8 1377/s 147% 82 106 103% 97s/— 70 7/a 99% 56«/8 517/s 54% 45% 381/8 46i/s 36% 11,35 11.15 12,45% 13,201) 13.15 9,40 8,30 8,15 6,501) 6,851) 8,95 5,38 15,55 15,50 16,-1) 17,- i) 19,45 13,70 Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam. Soorten 9 Juli 1928 Tarwe (Hardwinter II) Rogge (No. 2 Western) Maïs (La Plata) ….___ * Gerst (No. 2 barley) .. . .s Haver (Canada 3).i Lijnkoeken (Noord-Ameri- ka van La Plata-zaad) Lijnzaad (La Platal.3 14,25 13,50 248,Š 248,Š 13,Š 13,50 359,Š 2 Juli 1928 14,25 13,60 246,Š 246,Š 13,50 13,50 361,_ 11 Juli 1927 15.25 12,20 170,Š 234,Š 12.25 12,10 369,Š ») per 100 KG. *) per 2000 KG. 3) per 1960 KG. AANVOEREN in tons van 1000 KG. Artikelen Rotterdam Amsterdam Totaal 1/7 Juli 1928 Sedert 1 Jan. 1928 Overeenk. tijdvak 1927 1/7 Juli 1928 Sedert 1 Jan. 1928 Overeenk. tijdvak 1927 1928 1927 Tarwe. Rogge . Boekweit . _. Maïs. Gerst.. Haver.. Lijnzaad .. … Lijnkoek .. -. Tarwemeel. Andere meelsoorten …. 24.605 7.087 383 16.648 7.086 2.226 383 1.710 2.173 1,076.871 119.512 11.097 490.099 -178.281 92.418 104.438 100.066 62.999 5.590 1.125.379 217.230 11.284 691.480 241.708 114.497 140.185 96.327 62.770 7.584 3.838 2.962 173 12.924 908 38.576 109.563 3.540 383 189.524 1.184 22.12! 38.501 100 67 106.755 6.529 2.728 133.122 19.695 1.115.447 119.512 11.097 599.662 181.821 92.801 293.962 101.250 85.120 5.590 1.163.880 217.330 11.351 798.235 248.237 117.225 273.307 96.327 82.465 7.584 aangekomen maïs met zeier gering aanbod telkens buiten¬ gewoon hooge prijzen betaald. Maïs op aflading in de maand Augustus en later is tot zeer veel lagere prijzen te koop, doch ondanks dit deport worden daarin toch veel minder zaken gedaan dan in eerdere posities. Men ver¬ wacht namelijk, dat in den nazomer Argentinië zijn mono¬ polistische .positie op de maïsmarkt zal verliezen wegens de concurrentie van Zuid-Afrika, terwijl tegen het einde van het jaar Roemenië en de Vereenigde ‘Staten zich daar¬ bij zullen voegen. Zuid-Afrikaansehe maïs op Juli/Augus- tus-aflad-ing werd trouwens in den loop dezer week meer gekocht en vooral naar Nederland kwamen daarin vrij ge¬ regeld zaken tot stand, waarbij voor de witte Zuid-Afri- kaansebe maïs vrij wat hoogere prijzen dan voor Platamjaïs worden betaald. Geleidelijk hebben zelfs die prijzen nog eenige verbooging ondergaan. Chicago was aanvankelijk voor nieuwe maïs vrij vast, omdat het weder niet erg gun¬ stig scheen te zijn voor den oogst. Zaken in Noord-Ameri- kaansohe maïs naar Europa kwamen dan ook sledhts zeer weinig voor, doch op 7 en 9 Juli was wegens beter weder Chicago zeer flauw en de prijsdaling, welke tot stand kwam. heeft een hervatting der zaken, ook naar Nederland, ten gevolge gehad. De prijsdaling voor den Decembertermijn heeft ten slotte 314 dollarcent per 56 lbs. bedragen. Voor maïs van den ouden oogst zijn te Chicago de prijzen in den loop der week veel meer gestegen dan aanvankelijk voor nieuwe, omdat de zichtbare voorraad abnormaal klein is en daarvoor zeter goede- vraag bestaat. Later is echter ook voor oude maïs .de markt te Chicago flauw geworden. Juli daalde weliswaar na de sterke prijsstijging van het begin der week slechts 14’ cent beneden de -noteering van 2 Juli, doch voor September bedroeg de verlaging ten slotte onge¬ veer 5 cent. In Argentinië zijn de maïsprijzen dadelijk bij de zeer goede Europeesohe vraag weder vrij wat gestegen en de inzinking, welke op 3 en 4 Juli plaats vónd, was spoel dig weder hersteld. Zelfs vond verdere prijsstijging plaats en het slot was te Buenos Aires en Rosario op 7 Juli 5 & 15 oentavos per 100 KG. boven da,t van den 2den. Voor gerst in spoedige posities blijft de vraag nog al¬ tijd slecht, hetgeen niet te verwonderen is bij het sterke deport voor nieuwe gerst uit Zuidoost-Europa en Noord- Afrika. Dit neemt echter niet weg, dat nog altijd geregeld Noord-Amerikaansehe gerst op zeer spoedige verscheping door Nederland en soms ook door Noord-Duitschland wordt gekocht. Meer en meer concentreert zich echter de belang¬ stelling op nieuwe gerst, waarin tot dalenden prijs gedu¬ rende deze week nog al wat zaken werden gedaan uit Noord-Afrika naar België, Nederland en Dudtschland. Dit geldt eveneens voor Donau-gerst, waarvan de oogst zeer goed belooft te worden en waarvan de verschepingen reeds aan het einde van Juli een aanvang zullen nemen. Ver- sehepers uit Roemenië waren dan ook in toenemende mate met nieuwe gerst op Juli en Augustus aan de markt, Waar¬ voor echter nog altijd een belangrijke premie boven Sep¬ tember aflading wordt gevraagd. Ook in de Vereenigde Staten en Canada blijven de vooruitzichten voor den nieu¬ wen oogst uitstekend, zoodat de termijnmarkt te Winnipeg nog al wat is afgebrokkeld. Ook uit Noord-Amerika is men nu met eerste helft September en September aflading tot slechts weinig hoogere prijzen aan latere verscheping aan de markt. Juïi-gerst was te Winnipeg aanvankelijk zeer vast, doch ook daarvan hebben de prijzen zich niet kunnen handhaven. Op 9 Juli was te Winnipeg het slot voor Juli 1%, voor October 2% dollarcent per 48 lbs. lager dan op den 2den. Tot de gedaalde prijzen is op 10 Juli de belang¬ stelling voor Noord-Amerikaansehe voergerst ter verlading in de laatste maanden van het jaar in Dudtschland en Ne¬ derland weder toejgenomen. In tegenstelling met het vasteland, waar geregeld zaken in gerst worden gedaan, toont Engeland voor deze graan¬ soort weinig belangstelling en de zaken bepalen zich daar voornamelijk tot Noord-Amerikaansehe en Perzische gerst. In haver was ook deze week de markt weder aller¬ minst levendig. Vooral in Engeland worden daarin weinig zaken gedaan en op het vasteland wordt wel vrij geregeld Canadeesche haver gekocht, doch de omzet is slechts klein. Haver was aan ‘de termijnmarkt te Winnipeg aanvankelijk zeer vast, doch ook daarvoor is de prijs later belangrijk ingeizakt wegens de uitstekende vooruitzichten voor den nieuwen oogst. Dit geldt evenzeer voor Chicago en op 9 Juli waren beide markten voor haver zeer flauw en aan¬ zienlijk lager. Voor Juli-haver daalde te Chicago op dien datum de prijs zelfs niet minder dan -6 dollarcent per 32 lbs. of 12 pCt. __ SUIKER. De verschillende suikermarkten bleven -de afgeloopen week kalm, doch prijshoudend gestemd. In New York brokkelden prijzen op de termijnmarkt in den loop der week iets af en sloten de noteeringen als volgt: Sp. C. 4,36; Juli 2,45; Sept. 2,53; Dec. 2,63; Mrt. 2,56; Mei 2,63. De ontvangsten in de Atlantische havens der V. St. be¬ droegen deze week 55.000 -tons, de versmeltingen 58.000 tons tegen 77.000 tons in 1927 en de voorraden 542.000 tons tegen 243.000 tons. In Cuba- en -andere koloniale suiker was de omzet zeer gering. Zaken sprongen af op het verschil van 1 …32 d,c. De waarde van prompt© Cuba bedroeg 2% d.c. c. & fr. New York. De laatste ‘C ub a-statistiek is als volgt: iy28 1927 1926 Tons Tons Tons 4.037.833 4.508.620 4.878.764 65.030 72.620 65.000 30.093 45.207 55.029 3.029.957 3.394.641 3.816.998 51.670 73.695 67.042 1.846.529 2.238.211 2.489.406 1.157.428 1.156.430 1.327.592 968.846 1.041.359 996.766 Oubaansche prod, tot 3/7 . Consumptie. Weekontv. afscheephavens Totaal sedert 1/1. Weekexport. ŁTotale export sedert 1/1 Voorraad aïsekeephavens. . Voorraad Binnenland. II Juli 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 607 Tn L o n d e n was de markt gedurende de afgeloopen week kalm gestemd. Prijzen op de termijnmarkt liepen tusschen 3 d. en 2/ d. terug en het slot was: Juli Sh. 14/3; Aug. Sh. 14/3%; Dee. Sh. 14/5%; Mrt. ’29 Sh. 14/7%; Mei Sh. 14/9. Op J ava verkochten de V.I.S.P. nog wat No. 16 en hoo- ger tot …13,Š, terwijl zij biedingen weigerden van … 13,75 voor Superieur. De totale verkoopen der aangesloten fabrie¬ ken bedroegen tot begin Juli 1.057.750 tons, waarvan 663.1501 tons Sup. en 394.600 tons bruine suiker. De .waarde van tw-eedethandseh suiker daalde in den loop der week tus- sehen … % en … %. Het rendement van 116 fabrieken bedroeg op 1 Juli 20% pCt. meer dan op dat tijdstip ver¬ leden jaar. Volgens Czarnifcow is naar aanleiding eener bijeenkomst van fabrikanten in Japan besloten de suikervoorziening voor 1929 te controleeren in dier voege, dat fabrikanten niet meer dan 750.000 tons Japansehe suikers zullen verwerken van en voor Japan zelf, Taiwan (Formosa), Chosen (Ko¬ rea), Okinawa (Luchoo), de Daito eil., Hokkaido, Karafuto (Sachalin) en de Zuidzee-eilanden onder Japans protecto¬ raat. Slechts indien de door de aangesloten fabrieken te verwerken Japansehe suiker dit kwantum niet haalt, zal men overgaan tot import van vreemde ruwe suiker. In 1926/27 bedroeg de oogst uit bovengenoemde landstreken 526.705 tons, terwijl de consumptie in 1927 750.000 tons be¬ droeg; verder dient in aanmerking te worden genomen, dat de herexport naar China groot is, zoodat de import toch belangrijk zal zijn. Hier t e lande bleef de termijnmarkt de geheele week kalm gestemd zonder dat noteeringen veel fluctueerden. Aan het einde der week waren deze: Aug. … 15%! a % ; Dee. idem; Mrt. … 15%| a 16%, en Mei … 16% ft %. De omzet bedroeg 3000 tons. NOTEERINGEN. Data Amsterdam per Augustus kristalsuiker basis 99° 9 Juli ™28 2 — >28 9 Juli ™27 9 Juli ™26 f 15% y> 157 /i6 — 1811/16 — 16»/, Ł 4 Juli ™14 ruwsuiker basis 88° f 1118/S2 basis 99 o f Londen Tates Cubes No. 1 White Java’s f.o.b. per Cuba™s 960 c.i.f. Juli] Aug. JulilAug. Sh. 29/7J 30/U 33/6 33/3 18/- Sh. 13/3 13/- 13/3 15/11/, Sh. 12/3 12/3 13/3 11/9 New York 960 Centri¬ fugals $ ets. 4,36 4,36 4,58 4,14 3,26 1) Het verschil tusschen ruwsuiker 88» en krist.suik. 99° is aan te nemen op …3 p. 100 KG. KATOEN. Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons. Manchester, d.d. 4 Juli 1928. De Amerikaansche katoenmarkt is gedurende de afge¬ loopen week geheel onder den invloed geweest van de ver¬ anderlijke weerberichten en berichten over boll weevil schade. Prijzen werden opgeschroefd, zoodat Vrijdag Octo- ber-futures zelfs 11,85 noteerden. Op Zaterdag was Liver¬ pool flauwer, doch prijzen in New York stegen belangrijk. Maandag liepen prijzen in Liverpool weer «enigszins op, doch, zooals gewoonlijk in deze periode, stonden koopers eenigsziins sceptisch tegenover deze hausse en was er giste¬ ren een daling van ca. 16 tot 18 punten, terwijl New York 43 tot 50 punten lager sloot. Hedenmorgen opent Liverpool 2/4 punten lager, doch New York is vandaag gesloten voor Independence Day. Privéschattingen over de beplante oppervlakte loopen nogal uiteen, doch het officieels Bureau- Rapport verschijnt a.s. Maandag, 9 Juli, op welken dag de Ldverpooibeurs geopend blijft tot 5,45. Ook Egyptische ka¬ toen heeft aanmerkelijk gefluctueerd, doch F.G.F. spot. noteerde gisteren 5 punten lager dan verleden Woensdag. Er ging de vorig© week weinig om. en de totaalverkoopen bedroegen slechts 33.000 balen. De Amerikaansche garenmarkt is gedurende de tweede helft van de vorige week meer actief geweest. Er werden vrij: goede zaken gedaan in medio en fijnere nummers, doch naar grove nummers bestond slechts weinig vraag. Deze week is er nog minder belangstelling en er gaat weinig om. Er zijn verder goede zaken gedaan in 40/2 en 42/2 voor Bombay tegen verhoogde prijzen, hoewel de vraag voor bin- nenlandseh verbruik van weinig betreken is is. Naar Egyp¬ tische soorten bestond gedurende de tweede helft van de vorige week een goede vraag, zoodat er dan ook goede zaken gedaan zijn, terwijl hier en daar ook flinke posten twistgarens zijn afgesloten. De daling in het ruwe mate¬ riaal, die gisteren plaats vond, is een beletsel voor ver¬ dere zaken, zoodat er dan ook weinig gekocht werd. In bun- delgarens heeft Calcutta fijne medio nummers gekocht in flinke hoeveelheden en Bombay enkele partijen getwijnde garens. Voor de andere markten is de vraag gering en er gaat slechts weinig om. Er zijn geen serieuze pogingen gedaan om de golf tus¬ schen prijsddeeën van koopers en verkoopers in doekmarkt te overbruggen. In overeenstemming met heit ruwe mate¬ riaal zijn ook hier prijzen opgeschroefd en hoewel er nu in katoen een kleine reactie schijnt te zijn ingetreden, zijn huidige noteeringen nog te hoog om overzeesche koopers tot zaken te amimeeren, zoodat er dan ook dn de afgeloopen week weinig is omgegaan. Er bestaat een goede vraag van de voornaamste Oostersehe markten en voorraden schijnen ook wel gering te zijn, zoodat er zeker wel zaken gedaan zullen worden, indien men het over prijzen eens kan wor¬ den. Op het huidige prijsniveau schijnen zaken absoluut uit¬ gesloten te zijn. Liverpoolnoteeringen Oost. koersen 26 Juni 3 Juli 27 Juni 4 Juli T.T. op Br.-Indië 1 /5z/8 1/5 j? F. G.F. Sakellaridis21,05 20,75 T.T.op Hongkong 2/0»/» 2/0s/s G. F. No. 1 Oomra 8,65 8,60 T.T. op Shanghai 2/8% 2(8% Noteering voor Loco-Katoen. (Middling Uplands.) 6 Juli 1928 29 Juni 1928 22 Juni 1928 6 Juli 1927 6 Juli 1926 New York voor Middling . — New Orleans voor Middling Liverpool voor Middling . — 22,85 c 22,60 c 12,53 d 22,80 c 22,63 c 12,49 d 21,80 c 21,44c 11,65 d 17,15 c 16,67 c 9,13 d 18,40 c 17,70 c 9,19 d Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens. (In duizendtallen balen). 1 Aug. ™27 tot 29 Juni ™28 Overeenkomstige periode 1926/27 1925/26 Ontvangsten Gulf-Havens. — Atlant.Havens Uitvoer naar Gr. Brittannië — — ™t Vasteland etc. j 8380 1393 5036 1015 12026 2562 6568 1778 9678 2246 4486 1186 Voorraden. (In duizendtallen balen). 29 Juni ™28 Overeenkomstig tijdstip 1927 1926 Amerik. havens___ — Binnenland. 892 438 83 215 521 1224 470 222 333 955 632 986 49 174 489 New Orleans… Liverpool … KOFFIE. De markt bleef sedert het vorig overzicht onveranderd vast gestemd bij wel iets verbeterden omzet. Tn Brazilië liepen de kost en vracht-prijzen van Santos ongeveer 1 /- op en die van Rio ongeveer 2/-. Nederlandsch-Indië bleef met de ongewassehen Robusta voor het meerendeel zoo goed als onveranderd; enkele dezer soorten liepen echter iets omhoog. Gewasschen Robusta daarentegen was belang¬ rijk hooger; het verschil met verleden week bedraagt voor deze kwaliteit dooreen ongeveer 3% et. Aan de termijnmarkt te New York stegen de noteeringen 32 ft 50 punten, dat is 2 a 3 pCt., doch in Nederland liep het Gemengd contract aan de beide termijnmarkten niet minder dan 2 ft 2% cent op, dat is 4% a 6% pCt. De oorzaak van de zooveel grootere stijging ten onzent was hoofdzakeilijk le zoeken in den loop van den prijs van Robusta W.I.B., welke soort in de laatste twee maanden in Indië in totaal ongeveer 6 ct. is gestegen en in de afge¬ loopen week alleen, zooals hierboven reeds vermeld, onge¬ veer 3% et. Aangezien Santos en Centraal-Amerikaansche koffie™s voor levering op dit contract, door in verhouding veel te hoogen prijsstand, absoluut niet in aanmerking kunnen komen en ook Rio koffie, die nog altijd tegenover Santos veel te laag staat, toch voor het bedoelde contract eenige centen te hoog is, is Robusta op het oogenblik de eenige soort, die voor levering in aanmerking komt en moet de prijs van dat contract zich dus thans regelen naar den loop dezer soort. En dat Robusta, nadat zij geruimen tijd verreweg de goedkoopste koffie ter wereld is geweest, eindelijk in prijs begint aan te trekken en daardoor iets 608 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 1! Juli 1928 beter in verhouding komt tot de andere kwaliteiten, is niet te verwonderen nu ook Amerika in de laatste weken heeft ingezien, dat de prijs zeer aantrekkelijk was en de Ver- eenigde Staten er om dié reden niet ‘onbelangrijke hoeveel¬ heden van hebben gekocht. De limiet der dagelijksehe aanvoeren te Santos is door het Comité tot Permanente Verdediging van de Koffie op 5 dezer teruggebraeht van 36.000 balen op 29.000 balen. De dezer dagen verschenen Statistiek van de Firma. G. Duuring & Zoon te Rotterdam geeft aan, dat in Juni de aanvoer geweest is als volgt: 1928 1927 1926 balen balen balen in Europa . 1.082.000 800.000 685.000 — Ver. Staten v. Amerika 896.000 839.000 838.000 Totaal…. 1.978.000 1.639.000 1.523.0ÖÖ~ De Aanvoeren in Europa en in Amerika tezamen ge¬ durende de eerste zes maanden van het jaar bedroegen 12.211.000 balen tegen 10.663.000 balen in 1927 en 10.095.000 balen in 1926. De Afleveringen in Juni waren: 1928 1927 1926 balen balen balen in Europa . 968.000 871.000 720.000 — Ver.Statenv.Amerika 810.000 794.000 774.000 Totaal…. 1.778.000 1.665.000 1.494.000 De Afleveringen in Europa en in Amerika Ł tezamen ge¬ durende de eerste zes maanden van het jaar waren 11.578.000 balen tegen 10.588.000 balen in 1927 en 10.398.000 balen in 1926. Vanaf 1 Juli tot 30 Juni waren de aan voeren in Europa en in Amerika tezamen dit seizoen 23.078.000 balen tegen 20.926.000 balen in 1926/27 en 20.315.000 balen in 1925/26. terwijl de Afleveringen bedroegen 22.579.000 balen tegen 20.597.000 balen in 1926/27 en 20.495.000 balen in 1925/™26. De zichtbare voorraad was op 1 Juli in Europa 2.188.000 balen tegen 2.074.000 balen op 1 Juni. In Ame¬ rika bedroeg hij 861.000 balen tegen 775.000 balen op 1 Juni. In Europa en in Amerika tezamen was de zichtbare voorraad dus op 1 dezer 3.049.000 balen tegen 2.849.000 balen op 1 Juni. Hij bedroeg op 1 Juli 1927 2.550.000 baleu en op 1 Juli 1926 2.221.000 balen. De zichtbare wereldvoorraad was op 1 Juli 5.729.000 balen tegen 5.438.000 balen op 1 Juni en 4.720.000 balen verleden jaar (in deze cijfers zijn niet begrepen de voor¬ raden dn het binnenland van Sao Pauhj, waarvan het cijfer van 1 Juli nog niet bekend is, doch die op 1 Juni bedroegen 11.714.000 balen en op 1 Juli 1927 3.312.000 balen). De prijzen van gewoon goed beschreven Superior Santos op prompte verscheping zijn thans ongeveer 105/ a 107/6 per cwt. en van dito Prime ongeveer 108/- a 110/-, terwijl zij van Rio type New York 7 met beschrijving, prompte verscheping, bedragen 76/- k 76/6. Van Robusta op aflading van Nederlandsch-Indië zijn de prijzen in de eerste hand op het oogenblik: Palembang Robusta, Juli-verscheping, 38% ct.; Ben- koelen Robusta, Juli-verscheping, 38% ct.; Mandhéling Robusta, Juli-verscheping, 42 ct.; W.I.B. f.a.q. Robusta, Juli-verscheping, 51 ct., alles per % KG., cif, uitgeleverd gewicht, netto contant. De officieele loco-noteeringen bleven onveranderd 65 ct. per 54 KG. voor Superior Santos en 49 et. voor Robusta. De noteeringen aan de Rotterdamsche termijnmarkt waren aan de oehtend-eall als volgt: Santos-contract ” basis Good Gemengd contract basis Santos Good Sept. Dec. Mrt. Mei Sept. Dec. Mrt. Mei 10 Juli 3 — 26 Juni 19 — 58 5/g 58ü/8 58>£ 58)^ 57*/, 57*/, 57% 57% 1 I 1 1 Š 49’/, 46 s/, 46 s/— 46% 47 45 44*/, 45 46i/s 44 437/, 44 457/, 43% 43*/, 437/, De slot-noteeringen te New-York van het aldaar gel¬ dende gemengd contract (basis Rio No. 7) waren: Sept. Dec. Maart Mei 9 Juli . 2 .. 25 Juni . 18 — . $ 15,84 — 15,35 — 15,30 — 15,25 $ 15,98 — 15,60 — 15,45 — 15,36 $ 15,90 — 15,55 — 15,40 — 15,30 $ 15,80 — 15,48 — 15,30 — 15,20 Rotterdam, 10 Juli 1928. THEE. In de lichte verbetering, die op de theemarkt was inge¬ treden, kwam weinig verandering ten goede, eerder een Š zij bet .slechts geringe Š achteruitgang. Van de buitenlandsche markten meldde Londen afdoe¬ ningen tot ongeveer vorige prijzen, terwijl somtijds de stem¬ ming iets in het voordeel van koopers was. Calcutta .tele¬ grafeerde daarentegen hoogere prijzen voor alle sortee- ringen. De Noordelijk Britsch-Indisohe oogst tot ulto. Juni, wordt voorloopig geraamd op 76% millioen lbs. tegen 73% mdl- -lioen dbs. over dezelfde periode van 1927. Amsterdam, 9 Juli 1928. VRACHTENMARKT. De Noord-Amerikaansohe graanvrachtenmarkt was de afgeloopen week tamelijk kalm. Voor prompte tonnage van Montreal bleef weinig vraag bestaan. Naar U.K. werd 2/6 d. per qtr. betaald, terwijl naar het Continent 10 54 cent gedaan is naar Antwerpen/Rotterdam per Juli. Van Montreal zijn ook orders aan de markt per Oct./Nov./Dec. doch reeders toonen hiervoor slechts weinig belangstelling. De vraag van de Golf van Mexico was zeer beperkt en er werd slechts één boot bevracht, n.1. een stoomschip van 32.000 qtrs. per 20/30 Augustus naar Antwerpen/Rotter¬ dam tegen 14 cents, optie Havre/Bremen/Hamburg 1454 cents. Er was iets meer vraag naar tonnage voor suiker, zoo¬ wel van Cuba als van San Domingo. Van Cuba werd een Juli boot gedaan naar U.K./Continent ‘tegen 17/6, terwijl een 7000 tonner 16/- heeft geaccepteerd naar U.K./Conti¬ nent, optie Marseille of Genua 17/6 per 1/25 Augustus. De markt van La Plata bleef vast gestemd, speciaal voor handige tonnage. Van boven La Plata zijn handige bootjes gedaan tegen 23/- naar U.K./Continent terwijl voor groote booten in dezelfde positie,21/- is betaald. Van Rio is een 7600 tonner gedaan voor Manganese erts naar Antwerpen direct tegen 17/6 per prompt. De vraag naar tonnage voor volle ladingen van Cbili is kalm en er is slechts één order naar Noord-Spanje per Augustus. Ook voor ruimte per lijnbooten is de vraag min¬ der geworden, hetgeen niet te verwonderen is na de vele boekingen van de voorafgaande week. Gerapporteerd wlordt dat 2000 tons is gedaan per Juli/Augustus tegen 18/6. De oostelijke. afdeelingen bleven kalm en de vrachten zijn over het algemeen teruggeloopen. Van ‘Wladiwostoek, optie Dalny is per Augustus 28/- betaald naar Rotterdam en/of Hamburg met volle noordelijke opties tegen 1/3 d. extra. Van Java is een Juli boot bevracht naar de Middelland- sche Zee/U.K./Continent tegen 27/-. De lage vracht van 33/9 welke de vorige week betaald is, werd herhaald van West-Australië naar die Middellandsche Zee/U.K./GontiL nent per Augustus, terwijl van Zuid-Australië een 7000 tonner is bevracht naar Callao tegen 31/3 per 15/31 Juli. Van Kaapstad werd 31/6 betaald voor een handige boot en 20/6 voor een 6000 tonner. Van Kaapstad/Durban range heeft een 7300 tonner 20/- geaccepteerd. Van de Middellandsche Zee werd nog steeds in hoofdzaak bevracht naar Rotterdam. Voor erts werd o.m. betaald: Melilla/Cardiff 6/7 %’, Algiers/Rotterdam 4/3, Bona/Rot- terdam 4/3. De Golf van Biscaye bleef vast met een goede vraag naar tonnage voor Rotterdam. Bevrachters kunnen niet makkelijk tonnage vinden en hebben 6/- betaald. Verder wjerd naar IJmuiden 6/- en Cardiff 5/10 54 betaald. De uitgaande kolenvrachten van Engeland zijn iets vas¬ ter geworden, speciaal naar Zuid-Amerika. Van Zuid-Wales werd o.m. betaald: Rouaan 3/9, Aden 11/6, Las Palmas 8/-, Montreal 6/3 en van de Oostkust: Norrköping 5/6, Rotter¬ dam 3/9, Rouaan 3/6, Alexandrië 9/6 en Adelaide 19/-. RIJNVAART. Week van 1 t/m. 7 Juli ly28. In de, aanvoeren van zeezijde kwam geen wijziging. Seheepsruimte bleef, hoewel beperkt, voldoende beschik¬ baar. Er was voor erts slechts matige vraag, aangezien de benoodiigde seheepsruimte grootendeels werd aangewild door reederij-schepen, iwelke hiertoe ledig van de Ruhr- havens kwamen. Bij’ onderling besluit der ‘betrokken partijen werden ide onderhandelingen met een termijn van acht dagen verlengd, zoadat de verwachte staking onder het Rijnsleep- booten-personeel voorloopig achterwege bleef. Deze omstan¬ digheid was direct van invloed op de vrachten. De erts- vrachten naar de Ruhrhaven’S liepen terug tot 50 a 45 cent met 54 en 60 & 55 cent met 54 lostijd. Vracht voor ruwe producten naar Mannheim ca. … 1,Š k … 1,10 per last. Het sleeploon varieerde tusschen het 40 en .35 cent tarief. Aktiebolaget Kreuger & Toll te STOCKHOLM. In verband met de aangevraagde opneming in de officieele noteering te AMSTERDAM van Zw. Kr. 55.000.000 aandeelen B is een Bericht bevattende bijzonder¬ heden over deze maatschappij verkrijg¬ baar ten kantore van MAHLERS BANK N.V. HOLLANDSCHE KOOPMANSBANK. en modern E bedni f d, W’ijnhcwen 113 Rotterdam Telefoon 7831 (vier lijnen) NIJGH & VAN DITMAR™S DRUKKERIJ is een modern bedrijf van groote capaciteit zoodat liet de meest omvangrijke orders snel kan uitvoeren. Een verzoek per te¬ lefoon of briefkaart brengt U een verte¬ genwoordiger. Waarom adverteeren in, en ™n exempl. koopen van KELLY™S DIRECTORY? Omdat deze uitgave jaarlijks wordt gekocht en geraadpleegd door tien- duizende groote firma™s over de geheele wereld, en U, wanneer Uw naam daarin opvallend is gedrukt, voortdurend exportaanvragen zult ontvangen. Op Uw beurt vindt U er de adressen in van alle handelslichamen, welke in Uw artikel belang stellen, zoodat de gelegenheid om het aantal Uwer relaties uit te breiden, voor het grij¬ pen ligt. Wanneer U Exporteur, Importeur, Fabrikant of Groothandelaar is, moogt U niet nalaten zich ten minste van de uitstekend bekend staande Kelly™s Directory op de hoogte te stellen. Vraagt kosteloos prospectus of bezoek van een vertegenwoordi. ger aan NIJGH & VAN DITMAR™S UITGEVER S-M A ATSCHAPPIJ WIJNHAVEN 113 Š ROTTERDAM TELEFOONNUMMER 7843 4 Va pCt. Cumulatieve prioriteits Onder-aandeelen der Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot Exploitatie van Petroleumbron- nen in Nederlandsch-indië. DE DIRECTIE bericht, (lat Coupon No. 34 van bovengenoemde aandeelen vanaf 16 Juli 1928 bij de Amsterdam- sche Succursale der Banque de Paris et des Pays-Bas met Fl. 4.50 betaalbaar is. De coupons moeten worden aange¬ boden met lijsten, welke verkrijgbaar zijn Heerengracht 539, Amsterdam. ™s-Gravenhage, 9 Juli 1928. Nederlandsch Indische Handelsbank AMSTERDAM ™S-GRAVENHAGE ROTTERDAM BATAVIA AMOY,AMPENAN,BANDOENG,BOMBAY,CALCUTTA, CHERIBON, GORONTALO, HONGKONG, KOBE, MAKASSAR, MEDAN, MENADO, PALEMBANG, PASSOE- ROEAN, PEKALONGAN, PROBOLINGGO, SEMARANG, SHANGHAI, SINGA¬ PORE, SOERABAY A, TEGAL, TJILAT JAP, TOKIO, WELTEVREDEN, YOKOHAMA 11 JULI 1928 1SB JAARGANG No. 654 HOE BELEG IR MIJN GELD 9 Ł DOOR J. GROOTEN Directeur der Levensv. Mij. N.O.G. Leeraar M.O. Boekh. en Wiskunde PRIJS / 2.50 HUI Het boekje munt uit door duidelijkheid, terwijl de vraagstukken waarvoor de belegger zich ge¬ plaatst ziet, op heldere wijze worden uiteen¬ gezet… Het boekje zal voor velen, die ver¬ mogens hebben te beheeren, in verschillende opzichten als voorlichter kunnen strekken. Nieuwe Rotterd. Courant … en geeft daarbij blijk van feitenkennis, gezond verstand en vooral van solide beginselen . . . het is aangename lectuur en er zijn heel wat wijze lessen in verwerkt. Flnane. Weekblad v. d. Fondsenhandel. Het behoeft geen betoog dat een zoo ervaren man, als deze directeur, elk onderdeel in bijzon¬ derheden heeft samengesteld, waaruit hij die aan belegging wenscht te doen, groot voordeel kan trekken. . . Het is een nuttig boek. Dagelijksche Beurscourant. Alom verkrijgbaar bij den Boekhandel en bij Nijgh & Van Ditmar™s Uitg.-Mij., Rotterdam ADVERTEEREN GEEFT SUCCES! Werkloon- berekening Onmisbaar boekje voor allen die werklieden in hun dienst hebben. – Met berekeningen in uurloon van 5Š100 cent Prijs f 1.50 Geb. f 1.90 Verkrijgb. bij den boekhandel en bij NIJGH & VAN DITMAR’S UITG.- MAATSCHAPP1J, ROTTERDAM NIJGH & VAN DITMAR™S UITGEVERS-M1J ROTTERDAM Wijnhaven 111-113 Tel.7841-™42-™43-™61 Belast zich met het verzorgen van uit¬ gaven en tijdschrif¬ ten op elk gebied Naamlooze Vennootschap Wilton™s Machinefabriek en Scheepswerf Rotterdam Scheepsbouw en Machinefabricage. Speciale inrichting voor reparatiën van eiken omvang. Vijf droogdokken met lichtvermogen tot 46000 ton. Dwarshelling. Drijvende kranen met een lichtvermogen tot 120 ton. Telefoon: Telegramadres: —WILTONfl Rotterdam NIJGH & VAN DITMAR’S BOEK- EN HANDELSDRUKKERIJ, ROTTERDAM