Jrg. 13, editie 649

6 JUNI 1928

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

Economisch~Statistisché

Benchten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

I3EJAARGANG

WOENSDAG 6
JUNI 1928

No. 649

INHOUD
Blz.
IJITLECCING VAN HET DAWES-RAPPORT door
Mr. L. E.
J.

J.

Merel ………………………………..
480
De Financieele Perspectieven van Nederlandsch-Indië
III
(Slot) door
Mr. Dr. B. J. F. Steinmetz ……….
481
IJzer en Staal in
1927 1
door
G. S. K. Blaauw……..
485
De Haringcontrôle door
P.
E. van Renesse ……….
487
BUITENLANDSCHE MEDEVERKING:
Het voorstel tot Tariefverhooging van de Duitsche
itijksspoorwegen door
Dr. Ir. G. Gothein ……
488
AANTEEKENINCEN:
Het rapport van den finantieelen adviseur van de
Poolsche

regeering
……………………….
489
MAANDCIJFERS:
Statistisch Overzicht van den economischen toestand
van t’Iederlandseh-Indië

…………………..
491
STATISTIEKEN EN OVERzICHTEN
………..
. …. 492-498
Geld koersen.

1

Bankstaten.

Goederen handel.
Wisselkoersen.

1

Effectenbeu rzen.

1

Verkeerswezen.

INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN.
Algemeen Secretaris: Mr. Q. J. Terp8tra.

ECONOMISCH.STATISTJSCHE BERICHTEN.

COMMISSIE VAN ADVIES:
Prof. Mr. D. van Blom; J. van ilasselt; Jhr. Mr. L. Ii. van
Lennep; Mr. K. P. van der Mandele; Prof. Dr. E. Moresco;
Mr. Dr. L. F. II. Regent; Dr. E. van Welderen Baron
Ren gers; Prof. Mr. ii. R. Ribbins; Jan Schilthuis; Mr.
Q. J. Terpstra; Prof. Mr. F. de Vries.
Gedelegeerd lid: Prof. Mr. Dr.
G.
M. Verrijn Stuart.
Redacteur-Secretaris: S. Posthuma.
Secretariaat: Pieter de iioochweg 122, Rotterdam.
Telefoon Nr. 3000. Postrekening 8408.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p. in
Nederland
f
20,—. Buitenland en Koloniën
f
23,— per
jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van liet
Instituut ontvangen het weekblad gratis.
De verdere publicaties van het instituut uitgaande ont-
vangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos, voor zoo-
ver daaromtrent niet anders wordt beslist.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruigeploatweg.

Advertenties
f
0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement
volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver-
tenties: Nijgh d van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, [tot-
tardaus, Amsterdam, ‘s-Gravenhage. Postchèque- en giro-
rekening No. 6729.

5 JUNI
1928.

De geidm.arkt was deze ‘week weder vast. De geld-

vraag voor de msands’wisseling was zeer belangrijk,

zoodat de koersen allen verder aantrokken. Particulier
disconto noteerde 4
8
/s
i.
4/6 pOt., terwijl ‘het aange-

boden papier slechts moeilijk plaatsing vond. De pro-

longatierente schommelde tusschn 4% en 4 % pOt.

de oallreute steeg van 4 tot 4% pOt.
* *
*

De invloed van de maandwisseling op de cijfers

der w’eekbalan’s van de Nederl’and’sche Bank blijkt van

geringen oim’van’g te zijn geweest. De post binnenland-

sohe wissels steeg mert bijna
f 5 millioen, terwijl de pont

beleeningen terugliep met ruim
f 3%
millioen. De
post papier op het buitenland wijst een toerisme aan

van ruim
f
214 millioen; de diverse rekeningen onder

het actief eene vermindering met rnim’f 0,6 millioen.

Het voorschot aan het Rijk steeg met tbi.jna
f 2,2

millioen.

Gering vijii ‘de wijnigingen in den metaalvoorraad

dei. Bank; ‘deze stelde zich door een geringe afgifte

van gouden en zilveren munt ruim
f 80.000
lager dan

op de vorilge weekbalans. De ibankbilj~n in omloop

namen toe van ruim
f 797
m,iilioen op de vorige week-

balans met ruim
f
14,5 nullioen tot bijna
f
812 mii-

lioen thans; aangezien •de ‘saldi in rdkening-eour’ant

van anderen terugliopen met slechts eeh weinig meer

dan
f
1 millioen, hangt deze toename ‘der ‘banidbiljet-

ten in omloop blijkbaar ten dele samen met afboe-

kingen op cle ‘diverse rekeningen onder het passief,

welke met ruim
f
8 millioen vernniniderden.

Het beschikbaar rnetaaisai’do daalde van
j
‘&nd

f
292,4 millioen met ‘bijna
f 3
millioen tot rond

f
289,6 ini’]iioern.. 1-let dekkingapercen’vage ‘bedraagt

ruim 54.
* *
*

in verband met hart ‘dure geld waren ‘de meste wis-

seilcoersen fla uw er. Vooral Ma xken waren’ nogal aan –

geboden. De Panische ‘koers was minder stabiel dan

cle laatste ‘maanden het geval was. Het uitblijven van

de officieele sta;bili’satie geeft aanleiding ‘aan verschil-

lenide groepen in Prainknij’k om voor revaloni’sa’tie te

blijven ijveren. De vraag n’aar Franos neemt dienten-

gevolge weder ‘sterk toe en de Ba.nque ‘de France is
genoodzaakt, groote posten Pon’deri en Dollars op te

nemen. G
–
isteren gaf ‘haar dit aanleiding om haar aan-
koo’pkoers te verhoogen; blijkbaar om goed duidelijk

te maken, ‘dat van een ‘daling geen sprake is en om

speculanten te ontmoedigen.

LONDEN, 4 JUNI
1928.

Hoewel in ‘de ‘afgeloopen ‘be±ichtsweek ‘het einde der

maand viel, was geld gemakkelijk te krijgen. Zelfs

deden geruchten over een ‘discontoverlaging de ronde.

Veel geloof werd er echter niet’ aan gehecht, vooral

in verband met ‘de onlangs plaatsgevondeii ‘disconto-

veihooging in New York. Aan ‘den anderen ‘kant vreest

men echter niet, dat ook Londen tot een verhooging

zal bosluiten.

De koersen voor geld, dat hoewel gomakkelijk, niet

o’vervloedig was, bedroegen
3 h 3%
pOt.

Disconto viel op het bericht van verdere goudver-

schepingen uit New York. Aan het eind van de afge-

loopen week was het aanbod van gelid ‘zeer ruim ‘door
de bedragen, welke op ‘den eersten dag van ‘de nieuwe

maand beschikbaar kwamen.

r

480

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Juni 1928

UITLEGGING VAN HET DAWES-RAPPORT.

Wederom is een alt’ting van het ‘Sch’eidsgerecbt,
‘h’etwellc’ tot taak heeft geschillen te :besieehten, welke

rijizen rtussc’hen de Duitsche Regeering en de
Oommis-
sie van Herstel, betreffende ‘cle interip’reibatie van het
ugu. ,,Daw’es-Pl’an” gesloten
‘door
de uitspraak van

het Vonnis op 29 Mei 1928, in ‘de kleine rechtszaal
van het Vr.edesp’aleis
Waar
‘cle beide vorige vonnissen van dit Scheid’s-
gerecht reed’s in dit ‘weekblad werden besiudken.
1)

‘kan ‘hier, wat de samenstelling van het gerecht ‘be-
treft, worden volstaan met de meidedeel.i’nig, dat deze

sinds 1927 .geen wijziging ondervond.,

De thans gevoeTd’e procedure betrof eenige vragen,
welke door de Duiüsohe Regeerin,g, met goedkeuring
van de ‘Commissie van Herstel ‘aanhangig zijn ‘ge-

maakt, met betrekking tot de opbrengst van Duitsche

ei’gen’d’om.men, rechten en belangen, wdl’ke ‘door Gealli-
eerde Regeeriugen n’a de in werldng treding van het
Dawes-Pi’an geliqui’d’eer,d werden of aul’len worden,

overeenkomstig ‘de ‘bepalingen van het Verdrag van
Tersailles

• De Duitsch’e Regeerin,g is van meonrinig, ddt de door

haar ingev’olge de ‘bepalingen van ‘het Da.wes-Plan ‘te
betalen ‘a.nnuïtieit’en ‘met ‘deze netto ‘bedragen zenden moeten worden verminderd, wat van de zijde der Oom-
missie van Herstel ‘ondt be.sbreden. In verband met.
‘dit standpunt wordt door Duitsclhland ook gevraagd

van genoemde ‘annuï’tei’ten af te trekken eenige lerira-

gen, welke door de Si’arneescihe Regeerinig aan de

Commissie van Herstel betaald werden ‘als netto op-
brengst van door haar in Si’a.m ‘geliqui’cleer’de Duit.sc’he

goederen enz. –
Na beëindiging der schriftelijke procedure hadden
van 7 tot 11 Mei de pleidooien plaats, welke voor ‘de
Duitsc’he Regeering gevoerd werden door Pr’ofesso Eridh Kaufmann, uit Bonn, voor ‘de Commissie van.
Herstel ‘door hare juridische adviseurs Si.r Jdhn Fi-

soher Willi’amis, K. 0., Lyosi, Pil’otti -en M’arcq.
De verdediger van het Duitsohe standpunt be-
toogde, kort ‘samengevat, dat ‘het de ‘bedoeling ‘der Des-

lnuzdigen geweest was -biji het samenstellen van hun
Rapport, dat de ‘door ‘Du±bschl’and te betalen a.n-nuï’tei-
ten aouden ‘omvatten alle bedragen voor welker ‘be-
taling Duitsohlan’d tegen’over ‘de Geallieerde en Ge-
associ’eeu”de Mo’gen’dhederï aansprakelijk zou zijn uit
“hoofde van uit der ‘oorlog ontstane vorderingen. Vol-
gen’s ‘het Rapport vonden ‘deze Ibetaliin;gen beperkt zijn
tot de uitchnkkelij’k ‘daar genoemde bedragen; indien
•nu, na de in werking treding van ‘het D’awes’-Pl’an,
Geallieerde en Gea-ss’oc’ieerde Regeeri’n gen gebruik maakten ‘van ‘de ‘hun door het Verdrag van Versailles
(Part X, Annex to Sec’tioia IV, p’ar. 4) gegeven be-
voegdheid, Duitsche ‘eigendommen, rechten. en ‘belan-
gen, te liiqui’deeren, zoo zou ‘de ‘netto opbrengst van
een ‘dergelijke liquidatie violgeris Dui’ts’che opvatting
beschouwd moeten worden els een Duitsche betaling,
wellce deel uit zou in’eken van ‘de ‘totale door Duitsch-
1-and :te betalen ainirmïteit.
Do rec’htskundigen
‘ven
‘de Commissie van.
H’ers’tel
voerden hiertegen in hoofdzaak aan, ‘dat alle Dui-t’sch’e
eigendommen, rechten ‘en belangen’, ‘welke onder de
bovengenoemde
bepaling
van het Verdrag van Ver-
sailles vallen, op ‘het ‘oogenbli’k van in ‘werking ‘treden
van
-dlit
Verdrag (10 Januari 1920) ‘ophielden tot de
Duitsch-e economische eenheid te bebooren; dat ‘de
Deskundigen in 1924 Duiitsoh’l’and alleen als econo-
misch geheel hebben beschouwdl, daar’ zij’, woa!lr
au’
in
hun Rapport vo’or’opstellen,.tot taak ‘hadden
,
d:e mid-
delen te zoeken om de Dui’ts’c’he begi’ooting in even-
wicht te ‘brengn en om de mark te stabili’s’eeren.
Waar zij’ om ‘deze reden het ‘hun voorgelegd pro-
bloem uit economisch standpunt ‘bekeken, m’een’t de
Commissie van Herstel niet ‘aan te kunnen nemen,
dat zij goederen, waarover Dui’tsc’he ‘onderdanen. ‘alle
beschi’kk’irigs:recht ‘hadden verloren, zouden beschouwd

1)
Zie Ec.-Stat. Bericht., 1926, blz. 304, en 1927, blz. 100

hebben -als te behoor-en bot ‘de Du.’itsohe ‘economie. Dit

zou ‘dan ‘bot gevolg hebben, dat liquidatie van ‘dergelij-
ke goederen en’z. na 1 Sept. 1924, een -daad zou
die Dui;tsëhlanjd econoniisch niet ‘meer zou kennen
ben adéielen.

Het Sciheidsgerecht -heeft nu ‘beslist dat ‘de meerge-
noemde anmuï tei’ten
niet
verminderd mogen worden
niet cie ‘opbrengst van Dui-tsc’Jie goederen enrz. •geliqui-
deerd – of te Iiqui’deeren als boven ‘vermeld.

Aan ‘dit dictum -zijn ‘de volgende ‘overwegingen toe-
gevoegd : .

— 1″ar-tijen zijn ‘hot -erover eens, dat ‘de aan het. Sc’hei’rlis-

gerecht gestelde vragen één ‘geineenrsoh’app’elijken

grondslag ‘hebben, en daarom ‘door uuruzelf’de recl’en’ee-
ring ‘kunnen worden ‘beantwoord. Niet wordt besit.re-d-en, da-t Duitschland in eenigen ‘vorm gecrecliteerid

kan worden v-oor’de opbrengst van geliquicl:eerd
Duitsoh eigen-dom, -maar dat de
‘e
bekclen an’nuïteiten
met de ‘waarde of een ‘deel van de waarde van deze

goederen -moeten -verminderd worden. ‘Dit fiznjd’arnen-
teelo punt wordt in -de ,,Overweging’en” van het -von-
mis uiteengezet.

Na een h’or’i-nsierinig aan ‘de uitvoerige schriftelijke
en monidelinige argumentatie vn
partijen,
stelt
–
het
Sdheidsgerech’t ‘op den voorgrond, dat zijn ‘taak scherp
ornlijn’d is ‘door ‘de ‘opdracht o’m, evenmals’ ‘bij vorige ge-
l’egenhecl en,
–
het Deskundigen-Rapport uit te 1-eggen,
en ‘dat -daarom dit Rapport ‘het middelpunt is waar- –
van het ‘Sc’hei’dsgerecmht moet uitgaan
hij’
‘de ‘beant-

woording der ‘gestelde vragen. –
Het standpunt van ‘de Duitsche Regeering ‘kom-t
hierop neer, d’at volgens haar ‘de titel en ‘de ec’ono’ini-
sche -waarde van eigendom, rechten en belangen van

Du i-tscmhe onderdanen in ‘het gebied -van een Geel lieei-
‘den ‘of Geiistocieez’d-en Staat, en du tit0l en -economi-sche waarde
‘van.
de ‘op’breugst. ‘daarvan, blijven bij den
Dui:tsch’eu -end er-d’a,an tot het ëogenbl;ik, ‘dat de Geal-
lieerde of Geas’s’oeieerde St’aat zijmn recht uitoefent, omschreven in -art. 297 (h) van het Verdrag van Ver-
sailles, om dergelijke eigendommen enrz, te liquii’dee-
ren; -en dat pas het uit-oefenen -van dit recht een over-
‘clrac’ht volgens het Verdrag van Versailles ‘beteekeot,
waarbij’ de Dui’bsche ‘cnder’d’a’an, volgens h-et ‘gel’dend recht ‘van -den Geallieerden ‘S-baat., aan ‘dien Staart zijn
eigendom, rechten en ‘belangen o’vei’d’raa gt. Wanneer
nu -een dergeljlke ‘overdracht plaats v-on,d sinds 1 Sep-
tember 1924 (-datum waarop -het Dos’lrun’cii’gen-Rap-
port
in
war-king -trad) zoo zou ‘dan ‘de waarde van -den
-overgedragen eigendom opgenomen moeten worden
in
cle ‘annuïte&i’tien als een bijdrage tot ‘de ‘betaling ‘daarvan
of -als een ibedrag,daaruit -betaald.
Het Scbeid-sgercciht ‘kam zich ‘met deze opvatting
niet vereenigen. Immers, ‘de Deskundigen waren
zalkenmen-schen, zij ‘zeggen ‘dan ook, dat zij als z-ood’a-
ni’g getracht hebben hun taak te ver’vnl’len. Meerdere
citaten uit den aanvang vara ‘het Rapport worden aan-
gehaald, welke di:t uitdrukkelijk bevestigen. Om, -de
Duitsclie begrcotiimig in evenwicht te brengen, moes-
ten van te voren vas-tsta’am-de j’aarlijksdhe bedragen ge-
vonden v’orcl-en v-oor Duitschiands verplichting aan
‘de Geallieerde M-ogen’d’heden. Als -‘bronnen, waaruit ‘de h’erstei’bebalingen in -maakeri zouden ‘v’oortkomen, wrer
den. aangewezen de s-p’oorwego-bii’gati’es en. de transport-
belasting, ‘de in’dustri-e-o’b]i’gaties -en -de gewone bar
gi’ootiiig. –
liet is voorts bekend, da-t ‘de -stalbil-i-tei’t der ‘mark ‘ge-
waarborgd werd door Eet ‘instellen van een ,,Tram-
fer-0osnit6″, welk beoordeelt,
welke
‘bedragen in mar-
ken gedeponeerd -hij’ -don Agent-Generaal voor Her-
‘stel’bebalin-gen, omgowi-s-el-d ‘kunnen ‘worden in vreeni-
-cle valuta’s.
De ‘Dres’kun’digen, wier -ontwerp één geheel vorntt,
stelden -met nadruk vast, dat zij’ na een nauwkeurige
studie van den -ecoinomischen toestand van Duiitsch-
land, ‘de ‘bedragen bepaald-en, welke ‘dooi’ Dui-tiscihland
betaald ‘lc’ond-en worden, zonder het begrootingseven-
wich-t
iii
gevaar ‘te bi’en’ger, terwijl ‘als veilighei,d:sklep
voor cle valuta het Tra:nsfer-‘Oomi’té moet -dienen..

6 Juni 1928

ECONOMISCH-STATISPISCHE BERICHTEN

481

Het Scheidsereclit bracht nu in dit schema de
plaats te viucieri ‘voor ‘de ‘opbrengstcler Dui’tsohe •goe’

deren, geliquideerd in Geallieerde en Gaaissocieerde
S’bwten. Mdt ‘het ovenwicht ‘der Diiitscho ‘begrooting

staan deze liqui’d’aties slechts in verwijtde’rcI verband.

De vérplich’ting, ‘voortvl’oeien’d voor ‘de D’uitsche Re-
geering uit heib Vercl’rag ‘van Ve.reailles om’ aan haai’
op deze wijze benadel’d:e ond’er’dieruein schaidever’goe-

ding uit te kees-en, kan geen a;anleicliiag zijn om cle
opbrengst der liquidatie in ‘cle anniuï’tei’ten op te

nemen. De vergoediin’g, ‘betaald ‘aan ‘Duitsche on’dêr-
daken, moet beschoinwn worden ‘als een ‘deel van

Duitsdhl’anid’s hui’sh’o’uiclelij ïri’tgav’e’n: het vorige
Vonnis van het Scheids’gerech’t s’tlde dit uj’bdritkke-
lijk ‘vaak, onder ‘meen overwegeuzd, ‘dat de .annuïtaiten
bedoeld ‘waren als betalingen ‘aan Geallieerde en Geas:
socieende Mogend’heiden ‘en nooit ‘train Du’i.tsche onder»

clanen.
Ook zullen cle liqaid’aiti’es ‘den Dui’tsc’hek marken-

niet
in gevaar kunnen brenigen ;imimers, er lie’euit
door liquidatie geen ‘verkoop van marken plaats, noch
overdracht van Duitae.he goederen naar een ander

land.

De opbreugsE van ‘deze ‘geliiqu’ideer’de goederen, ‘werd
ook niet ‘genoemd door de Deskundigen, n’aasit ‘de drie
door ‘hen aangeduide ‘br’onned voor de ibeti.Iin,g der
an,nuïteiten. De opbrengst van deze liquidatie bestaa:t
niet uit in’aa:’keu en. wordt ii’iet in marken gestorit
‘Oj)
.rkeni’ng ‘run ‘den A’gent-Gen’eraa.l voor ETertelbeta.-
lingen.
Ook ‘kam, ‘de opbrengst d’&r geuiquideerd’e goederen
o
jet worden beschouwd als een Iblagis i’o’or clén ‘aftrek
van ‘de •an’riuïtal ten. ,[m’mers, ‘de ‘begroomting heïrrvl’oe’cl t
‘zij’ niet, e.ndoo’r ‘de ihi,steili’inig van het Trans’fer-Oomi:t
‘bb’ben ‘de Ds’kiin’d igen gervaakt tegen een ‘in geuar
brenging van den Du,i’tschen ‘wisselkoers, Het is waar
dat, indien ii&oct’anige aftrek we’ricl boegesitiaan, bedragen
uit ‘het ec’onoinisc’h syis’teem van Duj.tschlccn’d in ‘dat
‘der Goalliderden zo’umd’eh ‘kunnen’wo,r’d’en o’vengelhcvel’d,
op tijdstippen «ran ioriguins’ti.geii na*enik’oeis, mnaai- ‘dit
‘is nici een handelwijze, ‘die (‘OOr ‘de ‘Deskundigen i’s

aangegeven.

}J’eit Schai’d’sgerc’ht is van m’ëen’iing, dat ‘het Rap-
port een ui.tl’e’gging in brded’en zin ‘behof’t. ‘Het feit,
d’at ben betaling nieit ui:bcfru,kkélij,k genoemd wordt
als ‘onder ‘de ‘anu’iteiten te ‘vallen, ‘sluit niet uit, dat
zij ei. toch ‘toe gerekend zou ‘kunnen “rno’r’d’en ‘door haat’
‘aard oi
wezen.
Maar ooff ‘zien. ‘dezen kaart ‘bezien kar
geen aanleiding gevonden mkr.or’dek ‘de liquidatie-op-bren’gs’ten al’sn’og in ‘te sluiten ‘in ‘de j’awelijksèhê be-
‘talingeh.
En bui’endieh is er een pasisage in I-t’oof’dstuk Xi
van ‘het Rapport, waar een opeoniming gegeven wordt.
vn ii alle ‘verjschill end e Duitsc,he betalingen, welke in
‘de anmnuiteiten begrepen worden. Hoewel ‘deze opeom-
‘uiikg niet ,,’et’c” eindigt,’ en ‘d’uîs ‘niet ‘exclusief kan
zijii bedoeld. zestig-t liet Schei’dsgerecht
CL
–
nneitmn’acl’ru’k
aanid’acht op, dat ‘daar o.’a. gesproken’ wordt van
‘cl ebefei.n’ddal’d
i
1),
al’s.’ ‘gevolg ‘va,n, ‘v’eri’ekdn imu’glirrt tas’
schen Dui’ttscihlan’d’ en ‘de Getllieerdeu, welke, voor
zOover zij tien slotte iten laste van Du,itschl’irnd wor
den geb.t”aclh’t’, betaald ‘neokten ‘v’orden uit de a,n-
ii uïtditen.
Het’ Scheiclsgei’ech’t. meent, ‘dat wa!dr ‘hier u,irbdruk-
ko
lijk gezegd wordt ‘dat
debet-saldi
niet door Dui’tscmh-
l.n’d naast ‘de annuïteiten behoeven te worden betaald,

er geen
reden
is aan tiP nemen, ‘dat door iiquidati’es
vor’oonvaiakte
dreditposten
itt deze boekhouding
Duitsclhl’aii’d recht zok’d’en geven
“0])
ëen asznu,ïiteiten, mede gelet op het lim’itiatiêf karaikter der
‘eimel’dimnig.

‘De •&venvdgi’ûgên van ‘het ‘vonnis eindigen met de
opne.rlcin’g, dat iii het mi’d’di gelaten kan. worden, ‘op

1)
Deze debet-eindsa,ldi zijn de resultaten
van
een in liet
Verdrag
van
Versailles voorgeschreven en geregelde acimi-
ii istrcitievo procedrire, waarbij ‘privaatreolitelijke vorderingen
iu1
schulden
‘,iui
‘Duitschla’n’d ten opzichte ‘der Geallieerde tateut, geboekt en onderling verrekend worden.

welk oogentili’k in juri’dischen zin ‘de eigendom der

geliquideerde goederen verloren zou ‘nijd gegaan ‘voor
den Duitschen eigen’aa.r. Vent staat ‘echter, ‘dat cie
economische waarde van ‘dit recht voor den Duiitschen
eigenaar voor het gToo’tate ‘deel vernietigd werd ‘door
‘het in ‘werking treden van ‘de ‘bepalingen van artikel

297 van ‘het Verdrag van Versailles. Dit fei’t moet ‘den
Deskundigen ‘bekend geweest zijn in 194; als csaken-
m’enmschen hebben zij
1
terecht de pro’blematidke wa:arde
van deze ‘goederen niet in aanmerkFn’g genorneii iii

hun Iberekeningek van wat door Duitsohland kon wor-
den betaald en wat onder ‘de ‘a.nnuïteiteu ‘moest wor-

‘den gerekend.
Deze ‘overwegingen hebben het ‘Sohei’dsgerecih,it ertoe ‘gebracht, de ‘haar ‘gestelde vragen a]]’o on,tke,nmne’nd ‘te

‘eamnitwoorden.
MA7EL.

DE FINANCIEELE PERSPECTIEVEN VAN

NEDERLANDSCH.INDIË.

III (Slot).

Vooral indien een vergelijking wordt gemaakt met

zoovele andere landen, ‘d’i’e uit ‘de
oorl’ogs-
en crisisjaren

een groote on’ged’ekte ‘shu1d hebben overgehouden staat ‘de Indische financieele positie ei- in zooverr’e
zeer ‘guns’t’i g voor, ‘dat de sichui’d van heb land’ ‘althans
voor een zeer ‘groot deel ‘d’oor ‘direct rendabel bezit is
gedekt. O’nvermen’gd ‘kan de blijdschap ‘hierover niet
zijh, omdat naast ‘deze licht- de ‘sci’a,duwzijde ‘ik ‘het
oog moet, ‘worden gehouden: de uiterst ‘geringe ‘kapi-
taa’lkracht en de gebrekkige economische capaciteit
der I’nl’andsch’e
beolldng,
‘de smalle ‘economische basis
van het Indisch ibiedget, weiks iEuspect in ‘hooge mate
van ‘de uitkomsten ‘van een acih:bta,l export-culturen af-
h’ankelij’k is. ‘

Met het oog hierop kar het slechts worden toege-
juicht, dat ‘de. Rcgeeri’ng na het einde van ‘de ‘bønnin’i
.gi’ngsperiode weerstand ‘heeft ‘gdhoden aan ‘dein hei–
‘hiaai’delij’k op ‘haar geoefen’den aandrang om ‘zoowel
gewone aus huit’iangewo’ne uitgaven witt te ‘zetten en een
ru’iini,ere loemnir’gspol’i-tiek te voeren, ‘ook ‘al mocht tien-
gedo’l’ge ‘daarvan ‘h’et ‘gedurende ‘de erisimnj’aaien ontstane
tekort niet ‘of ‘slechts ton deele kanmn,etri worden af-
gedekt,
Reedts ‘thans legt de leen’i’n gsd ien’st een z’w’aren druk
op het economisch ‘zoo zw’eik gefundeerd In:ditcli bud-
get, ‘het is allereerst in ‘liet ‘ivolbegrepen belang de
Indische bevolk’in g zelve, ‘dat ‘deze d rnk niet zonder
noodzaak en ‘de uiterste ‘behoedzaamheid ‘wordt- vèr-zwaard. Dat ‘deze ‘gedachte ook aan ‘de financieele
p0-
litiek des’ komende jaren ‘ten ‘grondslag zal ‘moebei
liggen weet ieder, ‘diie’ ook nii’at’r eeni’gsziins min ide :gehei-
men, van, ‘den Inidischkn ieeui’ngtsdien’at ‘is’ ingewijd.
Aa’n den anderen kant rn’ag ‘het ‘begrooti,ngsihelei’d, oo’k niet eenzij:dig ‘op de versterking der vermogen’s-
positie ‘worden gericht. Het bestuur van een ‘land is nu
eenm’ka’l iets ‘anders ‘dan ‘het ‘beheer eener naamloezo
venino’o’tscihap en ook dooi- een firrcan’cieele politiek,
welke to neer en als hij’ uitsluiting d’e verbetering ‘der
fitnancieele positie zou ‘heoogen, ‘zouden ‘de werkelijke
‘belangen van het 1 eind word en ‘opgeofferd.
De’gevaren, ‘die ‘het Indische begroo’tingbel’eid be-
dreigen, de richting welke d’it ‘beleid heef’t ‘te volgen,
zijn in ‘deze kenischets’ing besloten. Natuur’lijk geldt
voor iedr land, dat ‘de vermogonspbsi’bie moet word’én
bewaakt en ‘tevens aan sociale en eoon’om’i’s’he n’oodetri
moet ‘worden ‘begern oetgelc”en, d’och voor Neder-
I’a’n’d’sch-Io,dië is dit probleem ‘daarom noo ongemeen
moeilijk, ‘omjd’at een’erzijils naar reeds opgemerkt d
econonniscihe ‘basis van ‘dit ‘budget zoo zwak ie, ander-
zijda ‘de overheidstaa’k in’ rsoo menig opzicht nog ttot
zoo geringe on’Üw’i’lPk’elitn’g ‘is gekomen en ‘Voor ‘aanzien-
1 ijke uitibre’iidiuig vatbaar is.

Theoretisch is, naar ‘vanzelf spreekt, een ‘soo groet
mogelijke ge] ei’d’euijk,hei’d ‘gewonsc’hit: een rustige ‘uit-
zetting der over’heid’smbaak gepaard gaande met een ‘ge-
staidige verbetering r’a,o geschokte vorm ogen sp ositie.
Het fbi’telijic vei-loöp echter icani ertoe dw,i nge’rl, ‘heeib

482

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Juni 1928

naar uit liet voorgaâu,cle ,genoegzaam is gobloken er

inderdaad toe ‘gedwengen om dan in de eene dan in
1

de ‘andere richting verder ‘te ‘gaan, ‘dan
met
‘dien eisdh
in ‘overeenstemmiin’g is. En ‘d’aaru’it weer valt te ver-
‘klaren, dat ook de critiek un een dezer heide ric’hitingen
geuit wel eens iets te hoog -ram den ‘toren bl;aast.

Er thans- toe overgaan-de om enkele toekomstvragen
in beschouwing te nemen
moge
ik allereerst een korte
bespreking wijden aan de wijze van uitvoeriug ‘der In-
cl’ische bedrijvenwe’t.

Te dien .aanizien doet zich de volgende s-trid-vraag’
voor. ‘Gielijk uit het voorgaande
blijkt,
heeft bijl som-

-mi’ge uitzetting van ‘kapitaalsuitgaven, ‘,,k’apiMaaJstu-
waterin,g” plaats gevonden. Mag -nu ibiji het ‘vaststellen
der openin,isiyalaais een afsc’hr-ijlving ineens op dit
,

kapitaal plaats uvinden, waardoor naar van-zelf speelct

-voor ‘de overgdkapi,talius’eer,de ‘be&rijîven de ‘druk -van
rente en ‘af sciirijrviru belangrijk zal worden verlicht?

Mr. Trip heeft zich in een artikel over de leenrings-
politiek in In- en
Uitvoer mist
groeten nadruk tegen
afs’cJurijving in eens uitgesproken. Door zood;anige

handel’wijize zou het runt van ‘de -edrijivernv’et vrij-
wel ilhinoir woTd:em gemaakt, zouden grootien’dieel s
fictieve kapit’aalrekenin’gen. worden geopenid en zou de
toepassing der Bedrijrveuniweit tengevolge van ‘de vele,

technische moeilijkheden ad ca]end’as graecais worden
verschoven. Derhalve zal -een adortgelijke ged’ragaliju moeten worden gevolgd als in Nederland bij ‘de invoe-
rin:g ‘der Bedrijvonwet, waar alleen een j’aarlijlcsclh-e-

afschrijving is ‘toegepast en. dus
‘bij
-een afsdhrijlvinigs-

percentage van 2 pOt. van -de 49 ja-ren ogeleden iun het
bedrijf gestoken sommen -nog 2 pOt. -wordt -opgeun’ome’n,

van de op een na de oudste -groep 4 pClt. enuz.
In het -hierhoven kort weergegeveti ibetoog van Mr. Trip wordt rn.i. ‘het woord. ,,fictief” wel eenigsin-a en-. eigendij:k gdbr’ui’kt.. In ‘de particuliere ondermemi.n’g
heeft de a.fsohrijivd’n’g op het kapitaal ingeral van over-
-kapitaliseeniirg toch juist de Ibedloeling ‘om een zuivere

‘.nooistelliung -to geven van de werkelijkheid, op grond
van ‘eenzelfde orverwegi-rug zou ook de voorgestelde ‘af-
t

sdhrij-vin’g ‘op ‘het in de Indische l’ar’dsbed’rijv-en ge-,
stokeu – kapitaal kunnen, worden verdedigd. Em ‘het

s -cie ibedoeli-nig van ‘de Bedrijvenwet ‘om ‘het beheer der oveiiheidisonder-nemiingeui ‘dat dier ‘prticuliere he-
‘clrij’ven zoo getrouw ‘mogelijk nabij te doen kamer.
,Tejreoht ‘beschouwt men’ de periodieke taxatie van ‘de
in een ‘gemeentelijk grondbedrijf ingebrachte onroe–
ren-de goederen ‘als aan ‘der gronid’znil’en, waarop liet
-beheer van zoodanig ‘bedrijf berust. Uk-t een oogpunt
zoowel van reëele -met de feiten artrookeride voorstel-lirig ‘als mede -van, solide “beheer. Mr. Trip zou stellig
wel. gesteld hij werd tot een uitspraak in erover ge-
roepen, ‘de laatste zijn -om -zich -tegen de pen’odieke
,ba.x-a’ti e en -de op grond ‘daarvan eventueel plaats vnu –
d’en’de -afsc’hrijrirn,g ‘op ‘de waarde van ‘de in ‘het ground-
hecinijif gebrachte gronden -te verzetten. Nu is zeer ‘zekcr -de ‘periodieke ‘taxutie en, d’aarm-ede

gepaard gaande
afsc,hrijrrinig, het ‘noodzakelijk pen’da.nt

van de gellieel’e ‘of gedeeltelijke -hijschrijvin,g van, de
ex’ploi-ba-ti everl’i eren ‘der -nog niet houwi’-ijpe -gronden i
op ‘de waarde ‘dier gronden ‘doch ‘daarnaast ‘kan men

‘heide, -zo’orwel hij. al’s afsclhs-ijtving, in een meer alige-

meen licht bezien.
Het iesultaat -ain ‘de gevolgde werkwijze komt ‘hier-
-op neer, dat ‘van het kapitaal in het gemeentelijk
grondbedrijf aanwezig, ‘een zoorveel mogelijk
–
met de
werkelijikheid ,stroo’ken’d’e ‘voorstelling wordt gegeven. Deze -ei’s-oh ‘client naar -mijn rneeninig ‘voor ‘alle over-
heidshecinij-v-en te gelden; dat slechts-
-bij
gemeenschap-
pel ij-ke g’ro’nd’bedrijrven zJoo sterk behoefte is gev’oe]ucli –
aan kertaxatie is mede te verklaren uit ‘de gr’oote
waaiudewisseliiaig, waaraan ‘het iri’ ‘deze bedrijven ge- –
s’t’ken kapitaal onderhevig is. ‘

Daarom gaat ook mi. ‘het door Mr. lri,p gedane te-
roep tot navolging -van -de in Ned-erla,n’d in 1912 ‘ge-
volgde werkwijze niet op. Wanst ‘dat ‘er toch wel een
groot verschil is tussc-hen liet jaar 1912 en het ‘tijd-
stip vam -iunwer’kinigtreden der Inuçl’i’sëhe ‘bedrijuven,wet

indien
ce
aan dat jaar en -da-t tijids’t-ip voorafgegane-
perioden ‘onderling worden ‘vergeleken, spreekt van-
zelf.

Theoretisch stelt – het ‘hierboven verdedigde stand –
p
–
u’nt niet ‘minder- zware eisohen aan -het financieel be-
‘heer en iis het -zeker niet ‘m’in’d’er ‘so]itde dan’ d a,t -door
Mr. ‘Trip iunigenom-en. Want het ‘spreekt vanzelf, dat

-ook hier als ibiji -de -gemeentelijke -grond’bedrijven de
afsoh’rijv.iing op liet ‘kap’iuta’al. feitelijk gepaard sou moe-
t’et -gaan met ‘aflossing van chulid’ c.q. reservevour-
nzin-g , -in- een – ‘betrekkelijk kort ‘tijds-verloop.

Echter moet op het wooid ,,-tiheoreitisc,h” wel eenig-e
nadruk worden ‘gelegd. Inderdaad -zou, indien ‘bleek,

dat stel honderd ‘mill-ioen moest ‘word-en afgeschreven,
‘de ei-ach moeten worden gesteld, ‘dat deze interiing
in ‘zeer ‘korten -tijd, hijv. een vijftal jaren, ‘ongedaan zou, worden -gennaakt.. Doch het sreelst vanzelf, dat

hierbij, m-et practische -m’ogelijlcbecieui ‘rekening moet
worden gehorudier. Er ‘bestaat -dus in, zooverxle ver-schil
met ‘de ‘opvatting
van,
Mr. Trip, -dat ‘de ‘o-ver”kapuitali.-
seeriug -door middel -van afschrjlvirng ‘ten ‘laste van -den

a’lgoin’een’en ‘dienst wørdft, ‘gebrachit en’ niet ‘drukt op -‘de
hecirijiv-en. ‘doch ook, da’t het opheffen- -der itnutening
yan, ‘het al-gemeen financieel aspect -afhankelijk wordt

gesteld. M.-a.w. ‘cle ommiddeilijk uit -de cijfers’ ‘hlij’kend’e
i.ntering, namelijk het in vroegere jaren ontstane ‘te-
kort
-op
‘den ‘gawotn’eu -dienst, was,- naar uit de in het

voorgaande gegeven u’i’t-eenuzetting ‘bleek, ‘op 1 Jan-uauri
1928 vrijwel ingehaald, daarnaast -echter
,
lheefiteen
tering vnu meer verborgen aard plaats ge-vonden, wel-

‘ker – omvang eerst na zeer naiswkeuuuri’g -en gedetailleerd
oncier-zoielc kan -w-ord’en .vtastgesteld Op dit punt -zal

i.n-sgeiijks ‘zoo-v-eel mogelijk naar ‘herstel moeten wo’r-
‘den gestreefd, doch ‘de mate van, het ,,-inoeten” wonde
oolk ‘hier weer van ‘het ,,kununen” afhankelijk ge-
rvt-elid.

I,n ‘ch-t veiband- nog een enkele ‘op’merldng over de

ontwikkeling van -den ‘leeni.ursgsdienst in de eersrbk-o-
m’eiide jaren.
Gelijk
ibekrend,
–
is ‘de ‘aflossing op de
leenuin’gen niet ‘a’anke]ijk van de afsclirijtvuimg ‘op ‘he-t
in ‘de bedrijven gestoken kapitaal, welke tot tijd en

wijle de ‘bedrijivenwet -van, -toepassing is geworden geen
invloed heeft op ‘de heigroo
–
bi-ng. Alleen is het -dieiimcie-
lijk, ‘d’att het ideaal van ‘de (bedk-ijlvenwet ‘zon-veel moge-
–

lijk wordt
verwezenlijkt,
indien regelmiati-g en hehoor
lijk aflossing )liaatis ‘vindtt. In ‘dit licht moet -de z.g.
extra s’chui’d’ciei’giin’g ter comp’enisa.’tuie van liet uiitvbel
‘van, aflossing op de Erngelsclhe ‘en Amorikaansche 1-ee-
iringen worden ‘bezien; ‘het Land is vooralsnog n,iet
verpluildrt tot ‘a.flossing, mist zelfs het recht daartoe,
echter moet uit een oogpunt van goed financieel be-
heer langs anderen weg naar .
o
h
u
lid
ver
,
n
ni-
n
,d’e
u
ri
n
,g

worden gestreefd. –
Aan
,
de extrs-t-sc’hulddeigin’g g’ediu’en’de de jaren
1,026-1933 ligt- voorts een annuït’eits’ged’achte ten
grondslag, welke echter in ‘de cijfers niet ‘o’n-midid.elhjik
tot uitdrukking -komt.
De ‘bedoeling i-mtniens i’s ‘om ‘door de extra-afl’os-ziin-
gen een zo’odianiige vermindering -van rente in. ‘cie jaren
– 1932 en, 1933 te
veiikrjtgen.
d’at de ‘sprong van’ den
leeiiingsdienist ten gevolge, van ‘clie alsdan ‘een -aanvang
n’em-encie venpluichJte
aflossingen op -cie -dollar- en s-ter-
iiirgl-een-ingen wordt op-geheven. Het meest s’pretkend
zou ‘deze bedoeling ‘bot uiting zijn gekomen. indien
‘beruggerdketn’d van, het jaar 1933 tot en niet 1.926 ‘de
‘totale ‘druk van rente en ‘aflossing over ‘de verschil-
1 enudie tegrtotingsjaren zou zijn geëgaliseerid.
De Regeering was echter van oordeel, dat door -zon-
‘clanige -egal’iseeriung het hegrocsbingsevenwidht ‘van de
eerstkorten’de jaren ‘te zeer in gevaar zou ‘worden ge-
‘bracht, ‘daarom ‘w’er’den ‘de voor extra-sc’hii l-ddeigü.ng
uitgetrokken bedragen- zoo
verdeeld,
‘dat die ‘totale
leeningsdi-en’st ‘van. 85 miilli’oen in het jaar 1926 toe-
–
-neem-t tot 02 ‘milli’o-nn. in 1933, waarna in 1934’weer
een vermi-nd’eriinug
van,
circa 2 millioen ‘p’l’aats ‘vindt en in de jaren 1935 e.v.
de
l’ee’niun’gsdi-enst ‘telken jare -weer
gewoon met de ‘door de aflossingen besp’aarida rente –

vermindert. –

6 Juni 1928

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

483

Door die ooniverale 1926 is het verloop van iden lee-
nilnigaclienet, niet i:ruacffiitnerning van de
.
extra-‘scihu.lici-

del ging, aldus gen’ijzi gd:

1927

………………
81,9 nrni

ios

………………
82,8

ioo

………………
83,8

1930

………………
84,7

1931.

……………….
85,6

1932

……

.

…………
86,5
…..87,1
1933

…….

. ……..
1.934

………………
86,4

Het becientkeilijike van het noodgedwongen aanvaar-

de accres ‘behoeft ‘wel geen betoog, te meer omdiat zelfs
tegen een ige] ijkblijiverrden lieeningadi enat in welk ge-
val de voor extra-schulddelgiing uritgetrokk corn-
men ‘beuken jaire slechts met heb bedrag der vnu ge-
k
ou
s
en
rente toenemen, eim stii.ge theoretische bezwa-

ren bestaam.
Eindelijk kyl:oge nog wo
r
den opgemerkt, dat de vr-

lichting van den ieeniinged;ienis’t in de jaren 1935 e:v.
nog iets verder gaat dan uit d:e stukken blijkt. Aldaar

Vordit siecihts’ gesproken van. rentevermiiusdennig, idaa
naast eciuber otrudergaait liet leemiugsplau dien dollar:- en
s ten ingleeningeu ook in zcoverre wijki ging, dat jaar-

1 jjin minder moet worden
afgelost.
Lniiiners zuilen on-

der cle uitgel ote stisk’ken zich ‘telkens enkele bevinden,
die door het Lanri zijn ‘aanigkociht en. gecian.ceid. In totaal ‘wordt aangekocht tot een ‘nominaal betirag van
circa 15 millioen igulden, de verm’in.d:eeing ‘der jaar-
lij’lcsche aflossing bedraagt dus circa 2 â 3 nii’Ilioen,
een preci’et cijfer is nieit op te geven, orndiati de ieen’in-
gen eeu verschilleniclen looptijid ‘hebben:
In geval eener eventueele oouversi’e der ieen.in’gen
1.921D, 1.922A én 1923C, die een korte.ren looptijd heb-
ben dan 40 jaar (namelijk resi. 30, 25 en 30 jaar),zal
ntoeten worden overwogen of ‘aani die ieeniing(en) ‘tot

con’versie cl.ienen.de
een: lanigere looptijd, ware te
geven dai de nog resteerende looptijd «der gecorn ver.:

teerde l’eeninigen.
Hierdoor zou een ige ‘verdere .yei1iclhtirug van dien

1 een.iinigsd’ienst worden vork-regen.
Eer enkele opmerking over oonv’ers’iemogeuijlk-
‘lieden
Op het oogenhiik zijn oonverteerbaar ‘d’e leeniugen
1.915, 1916 en 1911, met inigaing van 1 Jijui. van dit

j
,
a;a,-
,
d6 5 pOt. )..eeniu’g 1923A, met ingang van 1. Sep.
tembeir 1929 de 6 pOt. leening 19231). Indien het
mogelijk is om ‘al deze leeningen op een rente!bas’is van
4Y2 pOt te co’n’v’ea’tteeren, ‘zou een ren’tdbespari’ng wor-
den verkregen van ‘circa twee .mi’llioen gulden.
Esenrtueeie coixversie der
,
diollae- en sterliniglieeni’n-

gen
is
eerst
‘mogelijk
‘op ‘het tijdstip, ‘dat die ta.flostsin-
gen op die loeningen een aanvang nemen. En dan zal

vich ‘het ‘bez’waar ‘doen gevoelen van sterk ouder pa.ri
uitgegeven leeningen, ‘dat op ‘zoo ui’tnenen’de wijze in het z.g.n. Ool’wijnrapport (pag. 51. e.v.) is uiteen-
gezet, nitainelijik gedeeltelijke inconverta’hili’teit. Om

een sterk voorbeeld te noemen: ‘de reei ei rente der
5Y5 pOt. leeisinig 19211) bedraagt circa. 7 pOt.. Con-
versie is ‘uiteraadi eerst inroigelijk indien de rente-
stand lager is d’ani’54 pOt. En vindt opnversie plaats,
dam, moet voor ‘de ‘berekening van ‘de r’eëele rente ook
geciuien’de dien ‘looptijd der oolnveTsiieieeuiing die rente-
opslag in rdkening worden’ gebracht, die correspon-
deent meit ‘het versdhil tansochen ooniverstie en pani’koers.
M.a.’w. ook na ‘e’ventueele conversie der dollar- en ster-
ii n’gleenim,gen blijft ‘die reëele rente van. ‘cle In’d’iscie
Schuld nog boven dien geldenden rentestand. Met het totaal dticagi.o
van
die dollar’- en sterling-
i’eenircgen rtat een som van. 44,6 ‘miilio’en ooTrespon-
dert een rente-opslag van bijna 6 rni’llioen ‘s jaars,
zodeit e’en’genioem’d ‘b1ijvend en ‘onoonve.rteer’baar ver-
schil ‘tuiscih’en ‘de gemiddelde rente der Indische lied-
niiugen en den gelden’dien rentestand circa
Y2
pOt. be-
‘draagt.
Voor ‘de verdere ‘beoord’eelin’g van ‘de fmniancieele’ perspectieven van Ned’erlan
,
dsc’hIn
,
dlië ‘dient aan een

L
iebal punten in het bijzonder ‘aandacht te w
or
d:en

esclionkeu.
Het eerste betreft die’ finaucieele verhouding tot
-het moedenla’njd. Aan ‘het bestaan, van ‘een vood’anige

verhouding wond Indië og ‘onliangs herinnerd door
het ‘besluit om de ‘kosten van het Bureau van ‘dien Ge-
oosiunnitteerde vo’or In’diiscJie Zaken, heitwelk midden
1927 werd’ ‘opgericht en formeel noowel als s’taatsr:ecih-

tcljk tot het Departement van K’ol’oniën, dus ‘bot ‘de

N’ederlands’che. adiniinijstratie ‘bch’oont, ten laste van
de Indische ibegi;ooting te brengen. Op dien ‘duur
zou dit tocih moeten geschieden’, ‘daar ‘het ‘cie bedoeling
is, ‘om’ dit, bureau in een eigen orgaan venz het Indisch

.:hestu’nr, het z.g. Indisch. ‘agenitsohap, om te zetten.

Echter is, naar. het suihijlit, wel een overgroote en niet

geheel noodige’ haast betoond.
Principieel en financieel helanigrjiker is ‘de ver’dee-
ling der vlootuitgiaven tus’sc’hen Nederland en Inidë.

Naar ‘bekend’, ‘ie ‘in ‘de laatste jaren, met feitolijike bui-

tenwerksitellinig van, het K.B. in N’ed. Stibl. 1891, No.
141, op een nieuwe regeling voor ‘deze verdeel’iizg voor-

u’i’bgei’o’open en ‘een groo.ter ‘deel der totale uitgaven
ten laste van Indië gebracht ‘dan met even’genoeind

K.B. ‘overeenkomt. Protest vaii de zijide van den Volks-
raad ijs’en en ‘andermaal niet uitgebleven, o.a. ‘tegen

‘liet feit, ‘dat aankoop van vliegtuigen aanvankelijk
voor’ ‘cie ‘helft ten laste van de Indische ‘begroo’Üing
‘komende, daarna voor het ‘geheel ‘daarop wenden ‘ge-
bracht. Bij: ‘de behandeling der ‘bëg’rootin’g voor 1928 werd een amen’denent-Kerkkamp ‘aangisomen, daartoe
streitkende om N’ederl’an,d»een ‘deel
‘van
de kosten v1o’or

‘vii egtu’ienhouw te ‘doen dragen. Daar de Regeeriug
zich niet met dit, amendement kon vereeni.gen., vond toepassing plaats van artikel 108, lid 2 ‘der mnid’i’sh’e

Staatsregeuinug.
‘Vergelijkt men de’ ontavikkeling ‘der nianmnze
–
uitga-

ven ‘in Nederland eii Indië, dan blijkt, ‘dat in beide
handen ria 1922 een ‘aanzienlijke vemnsi’in’d.erirrug plaats

vindt. In Nederland blijft deze vermindering igehand-
‘h’safci, in Indië daarentegen niet, na 1924 nemen’ de
– ‘marine-uitgaven weer toe en bereiken in 1928 weer
het peil van 1921. Een en ‘ander ‘moge ‘blijken uit on-

‘cierstaan’d overzicht:
Marine-uitgaven Indië en Nederland (niet-militaire
uitgaven inbegrpen).
In millioenen guldens.
1921 1922 1923 1924 1925′.1926 1927 1928

Indië…..
35.- 37.2 25.2 19.4 23.9
‘
31.- 33.9 35.4
Nederland.
50.9 52.2 41.1 40.3 43.6 44.1 41.- 40.5,

Heropening van de d’elbatjten over het door, wijlen

senator Van K’ol, ‘ben ‘aanzien van de v’erdeeling der
marine-uitgaven, in:ge’nenSen stiainidp niet, ring practisch

uitgesloten word en geacht.
‘J’uist echter met het oog op het ten aanzien van deze
uitgaven ïngen onien otarsd punt is het zaak om aan een
ander plint ‘der -‘v.e’rdeeling van, fiscale ibevoegdiheden
tussoh’en Nedierl:a.nid ‘en. Indië ‘alle .aand’scht ‘te

schenken.

Allereerst idi
,
eii.t er op te worden gewezen, dat pen-
sioenen, tractementen enz. door niet_ingezetenen uit
cle Indische schatkist genoten, ,s’clrobv.rij’ zijn ‘tegenover
die
n
Ind’ijsc’hen fiscus (verg. art. 1 van de herziene er-
donnantie op ‘de I.B. 1920, die van ‘dezen vorm van
hel’a:stingpliolztighei’d niet rept). Nederland ‘belast
deze opbrengsten wel (v’e’rg. ‘art. 2
jo.
art. 24, wet I.B.
1914) met
één ui’tizondbrinig, ‘namelijk ‘indien de he-
lanighebbenjdie hier te lande woont. (artikel 36). Deze
uitzondering mist ‘directe ‘betedkenis’, daar het aantal
Ned’er’lan,disc’he gepens’i’on.neercien cnn. ‘hier te laude
wonende, met een lampje is fto, zoeken. Zijlist blijkbaar
uitsluitend als ,,inï’v’ite” ‘bedoeld (verg. ook ‘Siuniugihe Danisté, 3’de ‘druk, pag. 252). De ‘wed’erkeerigheid be-
staat dus slechts’ in naam, niet in wezen. En’ zoedoende wordt in feite ‘aan Indië een heiffing’onthoud’en, welke
‘Nederland wèl voor zich ‘opeischt ‘en die tadkgeheel in
overeensteimizing is met de door de technische Vol-
.keu’b’on’d’soommmistsiie, ingesteld voor liet vraagstuk ‘der

ECONOMISCH-STATISTISCH.E

dubbele ‘belasting, gef’ormuiièerdé desiderata (verg.

rapport Genève 192/7, ‘ontwerp-conventie, art.. 8): Uit een oogpunt van fairheid van wetgeving ‘ware ‘schrap-
ping van. ‘artikel 36 I.B. 1914 gewenischt.

Indien Iiidië ‘alsd’an er ‘t’de overgaat om gepen’ai’on
neer-den enz. in NeldeTlánd te belasten, •d:oot het niet
‘anders dan van zijn goed recht gebruik maken. Voor

dubbele belasting van in Nederlahid wonende belas-tingplichtigen behoeft niet te worden gevieesd, ‘daar

art. 99, wet 1.B. 1914 alsidan vain toepassing wordt.
1)

m
Theoretisch oeilijker is een ‘ander vraagstuk, na-
melijk da-t van Ibelaisrting van in Nederland gevestigde

naamlooze vennootschappen. De ‘in’ Nederlandd geves

ti’gde naamJooze venn’oo’tsch’âp,’ die ‘in. Indië een be-

drijf uitoefent ‘en op grond daarvan ‘over ide ,,Indische
winst” in ‘de vennootschapsbelasting wordt aa.ngesia

gen, wordt ruw uitgedrukt voor ‘de met ‘de Indische
winst cor’respon’deeren’de uitdeeiliingen slechts ged’eel-

.telijk, ‘namelijk met ide helft ‘belast (art. 27 wet divi-
‘denid- en tantièm’elbeliasting). Op zichzelf is dit in

overeenstemming ‘niet ieven’genoenide onttwe’rp-conven
tio van ‘de V’olkedbon’ckcommissie; artikel 4 en 2 van

het ‘ontwerp stellen vent, dat ‘divii’denden en taiitièmes
belast kunnen w’rden ‘door het land waar zich de

,,idirectio’n effec’tive” vaai”d’e ‘onidernenaing be’vi’n’dt.
Echter moet volgens a,rit,ikel 10 der ontwerp-c’oirventie

van de inkomstenbelasting worden ‘afgetrokken het

bedrag van de in ‘den ‘vreemde geheven rnkelij’k’e iho-
‘l’asting i.c: ‘dch de .ïennootsohapsbel’asting, dan wei
‘van de ‘belasting, ‘die Nederland ovei de ‘door de ‘ven-
nootscihapsbelasting’ getroffek winst’
beu
‘hebben ge-
he’ren. Weliswaar vindt volgens het slot van ‘artikel 10
dere aftrek niet plaats, indien het land van den inge-

zeterie i’n,s’ge’li.jks iakelij’ke ‘belastingen heft, ‘wiaard’oor

het in ‘den ‘vreemde ‘belaste bronnen-inkomen wu wol-
den getbeffen. Deze ‘bepaling heeft echter kennelijk
en ‘odk volgens’ dd toelic.hting ‘de bedoelinig ‘mii te voor-
kernen. .dat ‘de ingezetene die ‘bronnen van inkomen

in ‘den vreemde heeft in vergelijking met andere ‘b’c-
dstingp’lichtigen zou ‘iîo,rden ‘hevoordeel’d. In het en-
de.rhuirige geval zo’n wdliswaa.r volledige tftrek van do
venn,dabschapsbel’astinig to ‘ver
.
gaan, ‘doch aan den
a.nrienen kant ‘zou ‘bij’ ‘gebreke ‘v’an
e’enigen
‘af trek het
doel: ‘voorkomen van dubbele be1’astig niet worden

bereikt, ‘omdat d’e belastingplichtige eigenaar van In –

dische aand’eelen behalve door venn’oo’tschapshelastiing
en Ned’erl’an’dsche inkomsteu’beia’stinig ook, zij het ‘ten
ddeie, ‘door dividend- en: .tan:t.ièirn’ebeiast’iiag wordt ge-
troffen.

Het verschil in karakter t’usschen vennoo’tschaps-
hel’asitin.g ‘en dividend- en taiatiè.m’ehelasting, .m’aa’kt de
formudeeri’hg ‘eenigszhrs moeilijk. D.e bedoeling is
edhter, naar i’k hoop, rduádelijk. Billij’k ware een
d’an’ige regeling, ‘dat ‘de totale aanslag ‘van ‘den .in No-
derianid w’oneaden bezitber “van Indische aan’d’eelen in
‘eiinootachap’sbelas.ting ‘en dividend- en tentièmebe-

las’ting gelijk is’ aan den ‘bezitten ‘van N’ederlan’dsche
aan,deelen, in dividend – en tantièmdbelast’ing, ‘derhalve
restitutie ‘van ‘de divi’den’d- ‘en ‘t’antième’belastin’g ‘ter

gelegenheid van ‘den aanslag in ‘de T. B. Weliswaar is
van, een aanslag in juri’d’ischen zin in genoemde
be-
i’astimaagen ‘voor ‘d’én indlividneelen ‘aandéellaou’der geen
sprake, doch wol, althans voor ‘den genie, ‘die ‘de leer d’er
juridische coinist’i-‘uctie verwerpt, in, fi’scalen zin en
‘daar komt het in. d’ezen ‘op ‘aan. ‘Dus han’delen’d zou
Nederland zich
0.1)
‘het ‘standpunt plaatsen, ‘dat v’oor
zeover aandeelhouders en ‘ta’ntièmisten in Nederland
wonen, aan .af’zjon,clerlij’ke bel:’asting ‘voor het land’ waar

nich ‘de ,,l’ei’ding” ‘der ‘onderneming ‘bevindt ‘geen be-
hoefte hestatt en ‘met ‘heffing ‘an I.B. genoegen ‘kan

worden genomen. Daarmede is niet ‘gezegd, dat ‘de In-
diische ven n oo’tsoh’ap’sbeiaisting zon moeten worden
verhoogd, ‘doch ‘zij ‘die erover klagen, dat het ‘kapitaal

‘door de boo’ge belastingen ‘laier’te l’an’de wordt af ge-
‘schrikt, dienen w’e] te bedenken. d’a’t Nederland daar-

1)
Velg, ook de
besehouoingeu
‘va.n Mr. M. W.
in zijn
bekende beiastingnota over de tin,aiiciee’le
ding
Neder’laii.cl en
Tiiclië,
pag. 87 cv.

aan in evenredighei’d wellicht nog meer ‘schuldig is
clan Indië. En ‘het spreekt vlain,ze
‘
1f, ‘dat ‘de Indische
schatkist ‘van ‘eventueel meerdere toastrooming van
kapitaal ‘als gevolg ‘ven ‘ver.minidec-iin.g van belasting-
druk, ausbo,m’a’ti sch zou pr’ofit’eeren.

Over het ‘tweede pnnt : ‘de financie’ele ‘verhou’d’ing
‘tot prov
–
inc’iën, reg’en’tscirappen, gewesten en ‘stad’sge-

‘meenten slechts een enkel woord. s Lands financiën

zijrn ‘aan ‘die ‘van pro’vinciën en regentsch’app’en ‘door

‘een s’lui.tpo’str’egel in g, aan ‘die van .s’ta’dsge,meen’ten en
gennasten door enkele uitkeeringen v’as’bgekoppe’l’d’.

I-Iet ‘financieel on’to’eiaa’tiba,ro van een sluitp’os’tr’ege-

li:ng ‘behoeft ‘wel ‘geen nadere toelichting. Meer en

meer blijkt, dart het een ‘groote fout is geweest tot uit-
veerin.g ‘der ‘hestuursher:v’oi-miing lover te gaan zonder

‘de fin’anoi.eele conse’quen.ti’es ‘onder ‘het oog te zien en
een behoorlijke financi’eele regeling aie”tr effen. De

hoop moge ‘worden udt’gaspro!ken, ‘d’at ‘de Commissie

‘voor ‘de fi’n.ancieele ‘v’erh’ouiding er ‘spoedig in ‘s’l’ago

zulk een regeling te ‘ontwerpen, ‘waardoor ‘het mogelijk

zal zijn om, aan ‘de ‘s’iotpo’stuitkeenirng een ‘einde’ te
maken.

Volgens den regel., ‘dat een goed ‘o’pigezet’te bezu,iri-
ging elders ‘aanvangt, zijn destij’d’s ‘d’e z.’g.n. accrosui.t-
keeringen aan sta’dsgem’eenten’ en ‘gewesten sterk be-

sn:oei’cl ‘en op ‘de ‘aldus ‘bes.n’oei’de bedragen gefixeerd.
Wil de gemeentelijke taak niet te zeer ‘verschr’omp’el’en,
s/eo ‘zal het wel onvermijdelijk blijken om n de j’ar’én

van hepeikiing than’s weer eeni’gszins ‘d’e teugels te
gaan v:ieren, o.a. valt te denken aan ‘de ‘noodzaak ‘vn
verbetërin,g van ‘het wegennet, kampoo’gv’er’betepjn,g
enz.

Zeer’ noodig zal ‘het echter zij’n, ‘dat ‘op ‘de financie’ele
gestie ‘der ‘gemeentebesturen n’auwle’t’ten’d ‘toezicht
wordt gehouden, o,a. ‘bij’ de ‘discussie over de twee mii’
li’oenisleening der gemeente B’atiavia, waaraan, ‘dooi
gedeputeerden van West-J”ruv’a goedkeuring werd ent-

houden (aan welk besluit ‘de Rogeeain’g ‘haar ‘zegel

hechtte), is ‘deze ‘noodzaak wel zeer ‘duidelijk gebleken.
Yerdere verscherping van dit toezicht, fkianc’ïeel ‘des-

kundige leiding ‘daarvan zal met het ‘oog ‘op de “eisdhen,

‘die ‘thans reeds en in ‘de ‘toekomst wellicht ‘nog mooi
‘voor een goede ‘verzorging van ‘d’e taak ‘der locale r’es-
sorten, ‘aan
‘C
Lands’ financiën’ worden gesteld’, ,oei
i
af
wijs’haar ‘blijken’.

Ten,sl’oite, en ‘d’at is het iaarts te punt, waarop ik wilde
wijzen, is ‘zelf-critiek ‘geboden, Eén ‘ding is ‘zeker: de
fi’n’anci’eele ‘ontwikkeling ‘d’er laatste jaren ‘h’eef t wel

geleerd, .dat een ibetrekkeiij’k snel neem’s’ ‘van uitgaven,
zij het nauwkeurig getoetst aan en afhankelijk van ‘het mi’d.delenaccres voor Indië, nu een’maal onvermij’de-
lijk is. Wat ‘den gewonen ‘dienst betreft is’ van de ,be-
zuin’iging ‘weinig ‘nieer .o’vengoblev’èn ‘en ‘d’aarren”boven
hebben zee ingrijpende ‘maatregelen ‘al’s bestuursher-
vorming, salarisregeling e.’d. tot ‘aanzienlijke vermeer-
‘d’eriinig van uitgaven ‘geleid. Ook is ‘gebleken, ‘d’at met
enkele bezuiniging, ‘hoezeer
destijds
volstrekt nood-
zakelijk, geen ‘afdoende en ‘duurzame verbetering wordt
heiieikt. De naar ‘beneden gedrukte iiitgaven springen
als’ een ‘duiveltje in ‘een ‘dos ‘na eeziigen ‘tijd weer m’ef
te meer ‘kracht ‘ornffrobg, ‘zoo’als het geval was ten aan-
zien van leger, politie en gebo’uwen’d’i’enist. Des te meer
echter zal het .n’oodig zijn ‘om, wil .m’en.iiiet telkenmale
vas’tloopen, naa’r ‘d’oelm’atige en ‘economische organi-
satie, ‘taakverdeeling en ‘werkwijbe ‘te stieven. Onge-
twijfeld valt ‘op dit ‘gebied hier te lande ook thans

nog ‘veel te verbeteren. Het financieel gezicftitspun’t
zal ‘daarbij’ tot leidster ‘moeten ‘dienen, voor alles is
dan ook ‘n’oodi’g een ,gedleit’ailleerd ‘overzicht van de ‘ge’-
bede l’an’dsaid’min’istratie in al ‘hare .on’derdeel’en en
‘van ‘de ‘daar-aan ‘verbonden finaincieele consequenties
in ‘zon nauwkeurig mogelijke ‘analyse. In ‘dit ‘verband
m’ogo .de hoop worden uitgespm’ken, dat ‘de herin,rich-
tung ‘der l’an.debegrootin’g, welke nu reed’s een vijftal

jaren ‘op hêt program staat en welk ond’e.r”wr’r.p blijken’s
‘de ‘a.l”Jajar gèv’oerd’e ‘besprekingen ook ‘d’e vnorbdu’i’en’cle
aandacht heeft van ‘den Volksraad, tot ‘krachtige en
spood’i’ge uitvoering moge komen,. Dan eerst zal ‘he:

6 Juni 1928

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

85

ook m’ogeiij’k ij[o om de cononvi’sche reproluctivitalt

der l’a.rsdisuitgav’en, welke orucla;nks cle )]ooclzaak van
be-
vordering van cultureele belangen voor Indië zoo bit-
ter noodig is, tot een ornclewerp van nauwkeurig en-
cl•e.rzoek to maken.

Noocizaaic om de iuteiing van vroeger jaren nog
verder in te halen, ‘onvermijdelijkheid ‘om de uitgaven

in orvereen.stesnmi:n,g met het ‘acores der middelen ver
–

der uit te zetten, wenschelijkiheid van verdere vet-min-

cl erinig’ van belastingdruk (al is
r
ati
o
n
e
ei
ev
.
er
ptl
aa
t

e.ing mieer urgent), ziecl’aia’r de moeilijke taak waar-
voor het Indische fiinannieele beleid ‘ouder op het
no’genhlik weinig gunstige voorwaarden is geplaatst

en ‘die waakzaamheid en ‘bethoedraamheid zoowel naar
buiten als in eigen boezem gebied end noodzakelijk
maakt.

B. J.
F. STEINMETz.
Wel tevreden, April 1928.

IJZER EN STAAL IN 1927.

T.

In tegenstelling met 1926, ‘toen ‘de s’takin’g ‘der
Engelscihe mij’nwerkera en. ‘de oprichting van het In-
terna’ti’oinale Ruws’taal’k’aa’tel het m’arktbeel’d zeer sterk
beïnvioed’d’en, was 1921 een jaar, ‘dat ‘vrij gelijkmatig

verliep voor do ijner- en staal’i’ncl’ustrie. De prijzen
w.a
ren laag:

Staf ijzer f.o.b. Antwerpen p. E.
t.
1927

1926 hoogste

prijs

10734 sh.

116
sh.
laagste

,, ..

92

.

92
gemiddelde ,

96

103

Gieterij-ijzer f.o.b. Antwerpen p. E.
t.
hoogste

prijs…
..

80

90
laagste

:…

57 . –

58
gemiddelde

.:..

64

,,

72

De verhoogde eeqro’r’tch’ang ‘van ‘de F ransche ijzer-
en sta.al’i.ndusitrie, een gevolg ‘van het verminderde
opnnnnngs1rerTnogen van de binrienl.ain:d’seh
e
markt
na ‘cle feitelijke stabilisatie van ‘den franc in Dec. 1926,
speelde hij de prijsvorming op de wereldmarkt een be-

l’i.ngrjke rol. Frankrijk exporteerde in 1927 bijna 40
POL meer ijzer en ‘staal dan in 1926, hij een productie

clie iets ‘lager was dan het vorige jaar, terwijl de
m:arkt, o.’a. in verband met ‘de gebeurtenissen in het
Vemc Oosten, verre van. will’i.g was. Zeer waarschijn-
lijk zou het prijsniveau nog meer gedrukt rijn ge
worden, ware het niet, ‘dat Duiitschla,n’d — ‘daartoe in

staat gesteld. door de gun’stige
ban
n’enIasi’dsce con-
ju.nctuur — zich ‘hij ‘den oxpor’t kon bopei1cen. De van
het In:teunat’i’ona]e Ruwsibaal’kaj’tel verwachte invloed
op de prijsvorming bleef. uit. Zooals vroeger in ‘bij-

soincterheclen, in dit blad werd uiteengezet, ‘ranet de

oor-raak hiervan, worden .gezioclht ‘in allerlei bijkomst,i-
ge omstandigheden, waard oor van een min of ‘weer

juiste aa.npstsing van. de pioc1u.citie aan ‘de vraag
geen sprake was
air
vooral in het ontbreken iiin in-
te.rnati’orua.le syndicateni, ‘die,, in aans’Iuitiiag ‘op het
kartel, ‘den afzet en ‘de prijzen ‘regeln. De v.n.1. van

de zijde der Dnitsc’he ijzer en staalindustrie steeds
wenr ondernomen pogirigeal om tot de vorm’i’isg van
‘dergelijke syndicaten to komen, ‘werden tot nu toe nïet

met, succes ‘bekrooid. Een uitzondering moet worden
gemaakt voor het wals’d’raacl-‘sjn’dic’aat, ‘dat in Octôber
1927 voorl’oopig voor 6 maanden tot stand kwam, en
onlangs tot einde 1928 ‘is verlengd. Hierbiji rijn

Dui.tsohlan’d, België, Frankrijk, Luxenïburg aangeslo-

ten; dezer ‘dagen ‘werd bericht, dat Tsjcih-Slo’tkijë,
Oostenrijk en Hongarije zich babbetn verbonden niet
beneden de prijzen van thet syndicaat te no’teeren.

Het W’est-Eur’oinesche gieterij-ij’zerkartel, d’at
Frankrijk, België en Luxemburg omvat, werd tot

1 Januari 1929 verlengd. Ook hier liepen pogingen
om bot nauwere a’an’eensluiting te komen en ‘behalve

de prijzen, ‘ook ‘de productie ‘te regelen, ‘op niets ‘uit.
In verband hiermede kon het Roheisenveniharud er nog
niet toe ‘besluiten tot ‘het kartel toe te ‘treden. Intus-
soh’en was van prijsregelend’en invloed van het kartel
nog weinig te ‘merken. Wel werden van
tijd
tot
.tijd
exportprijzen vastgesteld, doch ‘de markt bewoog zich
meestentij’d.s op een lager niveau, mede als ‘gevolg van
de p’olitiek ‘van het kartel ‘zelf, ‘dat den deelnemers toe-stennimi’ng gaf lagere dan de officieele prijzen te eotee-
sea, ‘luiden dit in verban,cl ‘met ‘de .manipul’aties van
ou’tsid’ers n’oodz’aikelijk was.

‘ZooaJs
‘de grafiëk van de p’roduc’tiecijfers doet zien, ‘was zoowel ‘de ruwijzer- als ‘de ruws’taalproducti,e , in 1927 in ‘do meeste ‘landen ‘vrij stabiel., Een uiteonide-
ring hierop maken de Ver. Staten van N.-A.merika,
waar na Maart een scherpe daling intrad, en Enge-

land. ‘Hier ‘ging ‘de productie, na de hervatting van
den arbeid in ‘de ‘kol’enmijinen in December 1926, steil

omhoog, ‘wat moet worden ;boegesQhreven aan ‘d’e op-
.xamel’ing van orders ‘gedurende de staking. Na Mei
ti-aci een ‘daling in, ‘die ‘voor staal seer sterk ‘was. De

P UWIJZEQPrQODLJCTIE
P UWSTAALPPQDUCT)E

4500

3,500

5000
xj.ToN
,4____

4000

2500

VE T. N.
AMEQItSA

2000

1500

–

‘

DUITSC.HLAND
p
f’/–

”.,DUITSChLANQ,

_________

!’

zoo
ENGELANb

ENG.ELAND_

300

200

100
1925

192G

1
927

192.3

ie-) 2G

1

192.7

486

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Juni 1928

•
jaarto1ailmi voor cle verschillende landen zijii als volgt

(x
1000 metr. tonnen) :

Ruwijzer
Ruwstaal
1927
1926 1927 1926

Ver. Stat. v. N.-Amerika
37.151
39.698 43.730
47.687

Duitschland

……….
13.103
9.644
16.305
12.342

Frankrijk

…………
9.297
9.393
8.275
8.430

Engeland

…………
7.409
2.481
9.244
3.617

België
.
……………
3.751
3.399 3.708
3.34

Luxemburg

……….
2.723
2.512
2.471
2.244

Wereldproductie

……
86.400
78.700
100.700 93.000

–

* *
*

Zooals in ‘het vorig jaaroverzicht (E.-S. B. van 11
Mei 1927) werd vermeld, kwam in den nialais’e-toe-

stand van de ijzer- ‘en etaajiind
–
us’trie van
D’witsc/vl and

een ‘belangrijke verbetering, toen halverwege 1926 ‘de
kolen mijnbouw, ‘cliaaek ziji de Engeilsche kolensttaldjn,g, in
staat werd gesteld zijrn seer .groote voorraden te ver’ko’o-

pen’ en ‘het wijgekomen piitaail te ‘gebruiken voor

allerlei. ratiori’alisatie-maatregel’en. De 1iiercloo.r in het

leven
geroepen’ vraag inaax oons;trrac’tiewerk, madlirnes.

enjz. kwam inclireeit de ijrzer- en staaI-ptr’oduoeerende

industrie ten goede. ‘De productie begon sterk op te
loupen en zij hauidihaaM’e zich in 1927 op een zeer
,
hoog

niveau. Deze stidbiliteib was voor een belangrijk deel

te.dain’ken ‘aan. ‘cie verbeteriin,g en vernieuwing van ‘het
prod’uct,ie-apparaat, ‘in 1926 begonnen, voornamelijik
met ‘behulp van vreemd kapitaal, en in 1921 verder

voortigezet. De ruwizerprod’uctie was in 1927 bijna 37

pOt., de …rutaalproduc’tie ruim 32 pOt. ‘hooge’r d’an
in 926, en- voor ihet eeret na ‘den oorlog werden de
cijIfer van 1913 – ‘voor nrat het tegenwoordige’ Duit-

scihe ‘groind’gehied beitreft – ‘niet ‘alleen bereikt, doch zelfs seer ‘belangrijk otertroffen. De Duitsc’he exp:oet,
die in-1926,.00k al weer ‘dank zij cle Engelsche staking,
sterk kn worden opgevoerd, moest begin 1921, toen
de Engeische ijer- en s,taalindustrie weer op ‘cle we-

reldmarkt temug{keerde, worden ingekrompen. Ingev’oi-
ge een ‘overeenkomst met ‘hare partners in het liniter-
nationale Ruwstaalkartel beperkte de D ui’tsche ijzer
en.fataalimdustrie zieih, verder gedurende 1927 ‘bijt ‘den
export, hiertoe in staat gesteld door de groote v’raag

van ‘het binnenland. Bij het lage prijisnivea’u van ‘de
wereldiniarkt kon ‘dit niet anders dam gunstig werken.
:El:ieiitegenover staat, dat ziji de verwerkende industrie’
de groinichs’toffen -v’oör te exp’o’rteeren machines, con-
s’tru.ctiew’erk, en. levert tegen prijnen, ‘die slechts
‘wei-

,nig liggen boven ‘die van d’e .werei’dm;ar’kt, z’o’odat zij
voor een belangrijk ‘deel ‘van haren binnniandscberi
a.fzeit niet do voordeelen geniet van ‘de aeer hooge prij-

zen, welke voor ‘de Duirtselhe ‘afnemers harer produc-
ten gelden. In verband hiermede wordt hem, die wijst
op de ;gujnstiige conjunctuur, waarvian’de Duitsc’ho’
ijzer- en s’taaii’nid’ustr,ie ‘nu reeds soo geruiimen tijd ‘de

vruchten •plu’kt, ‘gewooniijk onder het oog ‘gebracht.,
‘dart siec’hbs ‘van een ,,Mengen’k’onjunktur” ‘sprake is.
Bi,j een zon s’teir’k ‘opgev’oeide ijzerprod’uctie nam uiteraard ‘ook ‘de invoer van e’ren ‘zeer belangrijk toe.

Zij ‘bedroeg in 1927
11,4
.nrill. ton tegenover 9,5 mili.
t’orn in 1926. De helft van ‘deze ertsen was ‘van Zweed-
schen ‘oorsprong (8,1 miii. ton), ‘Spanje voerde 3,1
mifl. ton, Noord-Afrika ruim 1 ,mi’il. ton ‘in, New’
F’oun’di’an’cl (W’ajb’an’a-ent’s) leverde 808.000′ ton. Ter-
loops zij’ bier opgemerkt, dat meen ‘dan cle helft van
deze ertsen over Rotterdam n’aar Duitsch’lanct werd
‘doorgevoerd; Volgens onze h’anjcielsst’atistink was het
kwantum in 1921 niet minder fdlan 10,4 nul. ‘ton

.tegen’o’ver 5,4 mili. tien in 1926.
Ein,d 1921 dreigde de goede gang van ‘zaken in de
Duii-tsch’e ijizer- en staalindustrie verstoord te zullen
wnorcien door moeilijkheden’ met ‘de ai-‘beid’ers, die het
afloopen van het contiracct betreffende bonen en werk-
tijden per 1 Jdnuaai 1928′ aangrepen ‘om te ta,chten

verschillende verbeteringen ‘te verwerven. Het eio’n-
flict ‘kreeg een ernstig aanzien, toen de werkgevers de
sluiting ‘der fa’brd’eken aaniloomdigden, indien de h.ri.
sterk overdreven e,i,scihen ‘der ‘arbeiders ‘zouden worden
ingewilligd. Een ‘door de Rijksregeering bindend ver-

‘klaarde, sc’heridsrechtet’]ijlke uitspraak, waarbij ten deeibe

aan de wen’schen ‘der arbeiders wei’cl tegemoet geko-
men, deed ‘de donkere wolken overdrijven. De werik-

gevers vonden i n de meerdere lasten, welke ‘hen door

deze uitspraak ‘werden opgelegd, aanleii’ding , om de
s’taaJp’rijzen, clie sedert 1925 engeiwi.jkigd waren gebie-

ven, mix. 1 Janu’ari 1928 eenigszins te verh’oogen.

Met inrgan’g van 1 Januari 1927 verhoogde ‘h
”
et Rob.

ei’senverband ‘den prijs ‘ven Luxeniburger gieterij-ijzer
van 69 ‘tot 75 Mik. Begin September wnerd’en do prijizen

van eeniige soorten ‘verlaagd om ‘den eenig overgeble-

ven ‘bui.’tenstaa’n’der, die ‘de synrdicaatsprijstn onder-
bood’, te n’o’odzaken hiermede op ‘te honden: Deze ‘toe-
leg ‘gelukte niet alleen, ‘doch zijl bewerkte ‘bovendien

sijn toetreding -tot het syndicaat m.i.’v. 1 Jainnairi 1928,

waarna de pi-ij’zen weer werden verhoogd’, ‘doch niet
tot -het -vroegere niveau. Iutamsch’eii waren n’l. ook cle

prij!zen. ‘van andere ruwij’zers’oorten – volgen,s (het syn-
‘dicaa’t in verband met de Engelsohe ooncurrentie —
met eenige ma.r’ken verlaagd.
Niet onvermeld’ mag ten slotte blijven, ‘dat in, Augus-

tus ‘het Dnitsch-Fra,nsche h’anidelsverdt-ag, waa,ro’ver
de onderihandelingen sedert eind 1994 waren gevoerd;
tot stand kwam en ‘dat in Febr’usri jl. tusscben

Duitsc,hlaind en Fraaik’rij,k een verdrag werd gesloten,
waarbij ‘het h’an’dels’veik eer met het S’aangebied ‘defi-
nitief ‘werd geregeld. Vooral tdit laatste verdrag is
van ‘zeer groot belang ‘voor de Dni’tsc!he ijzer- en staal-
industrie.
* *
*

–
Bijl vergelijking ‘van ‘do ru’wijrzer- en ru.wstaalpr-
ductie van
Fran.Jcrij7
in 1921 met die in’ 1926, blijkt
dat de riefliatie weinig invloed op ‘de pr’od’ucti’e ver-

mocht uit ‘te ‘oefenen. W’el’ijsrw:aa’r was ‘de vraag ‘naar
ijizer en staal ‘van de ‘zijide ‘der hin,nenlain’dsche indijstrie
veel minder ‘dan het jaar tevoren, ‘doch ‘de ‘export nam
zeer ‘belangrijk ‘toe. Ten deele ‘was dit te danken aan

die hierboven ree’ds gereleveerde beperkin’g wel’ke
Dui’tscihla’n,d zich biji den export oplegde, doch -voor
een ander deel forceerde ‘de 1? rain’sche ij’zer- en staal –
inidasitirie dezen ,meer’dereu uitvoer, door prijaconces-
sies ‘te doen. Ook op de ‘binn’enl’an’d’sche markt ‘verlaag-
de zij de prijeen, d’oh minder ‘grif dan ‘op de export-
markt.
De prijs van gieterij-ijizer No. 3, ‘dat in ‘de ‘laatste
maanden van 1026 600 franos noteierd’e, moest in
Januari 1927 tot 540 franc’s worden verlaagd’ en zij
daalde in ‘dein loop ‘van ‘het jaar tot 420 fi-anos. ‘ftet
feit, dat
en. E’n’gei’sch ru’wijzer de Fransohe markt
kon binnenidringe’n, ‘speelde hierbij een groote rol.
Sita.fijzer ‘kostte eind 1926 810 frarnos en was eind’ 1927
voor 560 franc’s verkrijgbaar. Hj’ertegenover staat, dat
ook ‘de ‘kolenprijzen. in 1927 beel’anigrijk ‘teru’gliepein.
Bovendien .toucheerde ‘de Fransche ijer ‘en staalin-
dustrie, die ‘met haar sbaadpro’duct.ie het geheele jaar
beneden (het quotum ‘ven het linteruzationaJe Ituwstaia.1-
kartel ‘bleef, hiervoor niet onibelangrjIke vergoedingen.
Een en ‘ander ‘v’erzacihtrte aanmerkelijk de gevolgen
‘van de stabilisatie ‘der munteenlhei’d, ‘zoodet over (het
geheel geueom’en 1927 niet ongunstig afsloot.
In het begin, ‘van dit jaar werd een veirkoiopcntgani-
sa’tie-gevormcl voor halffairikaten en ba’lkijber als
eersten stap ‘op den weg naar nauwere miternatiornaie
aaineenisluirtin’g ‘binnen ‘het bestek van ‘het Intern’a-
ti’ouraie Ruw’staaikarrtel. De invloed hiervan op de prij-
zen was o,nm’i’dd’eiuljrk mer’kbaer. Eind 1927 werd ‘de
prijs-cornven’tae voor igierteriji-ijzer ‘(een onderafdeeling
van het O.S.P.M.), diie 1 Januari 1928 eindigde, tot
1. Jianuari 1929 ‘verlengd; over die vo’ortize’trtinig van ‘die
voor he.ma:tiet ‘kon men het niet zon gemakkelijk eens
worden en ‘de bestaande overeenikomisrt werd na eeni’g
oncterhan’dieien ‘voorloopig tot 1 April 1928 besten’digrd,
om op dien datum opnieuw pro’visioreeei verlengd ‘te

ivoaden.
,Een nieuw tarief van invoerrechten, ‘wakrini o.a.
voor ‘de ver&chillen’d’e r’tiwijizers’oorben ‘belangrijk ‘boei-
gere rechten waren neergelegd,
‘werd’
in het ‘begin ‘van
1927 door de Frarnhe regeering ‘bij( het Parlement

6 Juni 1928

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

487

ingediend. in zijn geheel kwam het niet tot stand;
het resultaat voor wat ruwi.jrter betreft was, dait ten

slotte in Idaart van dit jnar het in’v’oerrec& voor
hematiet van 50,70
frs.
tot 80 .frs. per ton werd ver

hoo]gd. G. S. K. B.
(Slot volgt).

DE HARINGCONTRÔLE.

De Hariugwet 1927 en de regeling, welke op grond
daarvan is vastgesteld, zijn op 1 Juni ji. in werldng
getreden.

Die regeling atemit in ‘hoofcizaaik overeen met het-

geen de Regeering indertijd in haar Memorie van
Antwoord op het ‘afcieelrings’versiag omtrent het nat-

worp van wet als’ haai voornemen dienaangannde ter kennis van de Tweede Kamer heeft gebracht.
Zi geldt uiten vto•r pokolharing. Deze moet als
regel verpaikt zijn, in B’ollaaidsche of Schotiscthe ton-
nen. De Hollamd’sche tonnen worden onderscheiden
in koele, halve, kwauit, achtste, iestieircie en twee en
dertigs4e, de
ScFhotsche
in heele en halve tonnen. Beide soorten moeten van hout verrvandigd zijn, en ‘de voor-
geschrev’en minimum-.afmetiugen e ii ,inh.ouden ifiebben.
Etn heele Hollaindisehe ton moet ten minste 100 KG.,
een ‘heele Soh’otscbe ton 115 KO. -h’a,rinig ‘bevatten,
o’n’d;epdeeleu van heele 1-1olla,nidsche tonnen het even-
redi’g gedeelte van 1.00 KG. en een halve Sc’ho’tsdhe
ton 57 KG.
De Minister, met de uitvioeriing der Hariogwet be-
last, is bevioegd in ‘hijaondere gevallen, oriider ‘de non-
clige -voorwaarden, ster voorkoming van misbruik,
schriftelijk vergunning te verieenen tot het ‘heugen
van een andere ‘verpakking. Van deze bevoegdheid
heeft ‘hij, reeds gebruik geinaiakt, om tot wed’eroipseg-
ging te verguim’en pekelihaning uit te voeren: naar
Canada in houten ton,
n
,etjes
, v.’g. kegs met een mini-
mum netto vinchgewic’ht van 4,54 KG. (10 l’be.),
4,00 KG. (9 ths.), 3,63 XCI. (8 l(bs.) en 2,95
XCI. (614 ]bs’.), naar Groot-Brittannië, Zuid-Aim’e-
ri’k’a, Zuid-Afrika. de Vereenii’gde -Staten van Noord-
Amerika, Australië, Nednrlanjd’sch- en Britsch-Ind,ië
‘in houten tonnen met een minietum netto vischge-
wicht van 90,8 KG. (200 lbs.), 45,4 KG. (100
lbs.), 22,7 XCI. (50 l’bs.) en 11,4 XCI. (25 l’bs’),
naar Zuid-Amerika; Zuid-Afrika, Aua’tralië, No-
derlaindisch- en Bri’tsch-Indië, Japan en- Chirna in
houten tionnetje.s (‘kegs) met een minimum vischge-

wioht van 4,09 KG. (9 lbs.) en- in blikken met een
minimum netto viischgewicht van 6 XCI., 3 KG., 114
XCI. en % XCI., ‘welke blikken op hun ‘beurt in ‘kisten
nerpiakt zijn, naar ‘de Vereeniigde Staten van Noord-
Amerika in houten tonnetjes (kegs) met een mini-
mum netto visukgewicht van 4,54 XCI: (10 lbs’.), 4,09
KG. (9 lbs) en 3,63 XCI. (8 lbs.) en in [blikken (ver-
pakt in kisten) niet een minimum visethgewicht van
5,22 XCI., 4,54 XCI. en 4,09 XCI. De -verpakking in
blikken van 4,54 KG. en 4,09 XCI. voor verzending
naar -de Vereenigdé Staten’ is ‘slechts toegelaten ge-
du.renjcle het jaar 1928.
Iedere ‘ton, waatrï,u ptkelharin’g ‘verpakt is, welke
wordt uitgevoerd’ of aan een middel van
vervo’er
tot
uitvoer ‘wordt aangeboden, miont op beide bodemss
voorzien ‘zijn van een atempelimenk, hetw’el’k aangeeft
hot formaat van ‘de ton en ‘heb ‘minimum’-v’iach.gewicht
der in ‘de ton ver-pakte haring, benevens het ‘d’oor, het
Hdofd’ van den Dienst ‘des- Ned’e.rlandsc’he Haringeon:
trôle vastgestelde vo’lgnumimer van ‘dien exporteur.
De afmetingen van heb siteunp’elm’erk verschillen
naar gelang van ‘de gu’oot’te van. ‘cle ,ton. Zijs, ntoebn door lof ‘van wege den exporteur op ‘daartoe zoo non-
dig af te ‘schaven plaaits’en worden ‘aangebracht in
wijinrood’en stempedi’nikt ‘of -verf, door m’iididel van’ rob-
‘her-stempels’, te betrekken ‘van het ‘oofd van dien
Dien’s[t ‘dør N’ed’eria.nslsche Harin’goanrbrôle, en ‘bohoo
ren goed leesbaar tie zijn.
Bij de tonnen van afwijkende afmetingen, waarvan
‘de Minister thet gebruik tot ‘w’ecleropzegging vengund
heeft, moet ‘het, ‘merk ‘op ‘den ‘buik -gepl’aatet woeden en

hij ver-zending in ‘blikken op beide zijden van “de kis-
iten
3
waarin ‘deze ‘verpaikt ‘zijn.

Voor ‘het gebruik van het stempel meet per ton
of blik een ldei,ne vergoeding worden betaald, welke
ve.rsohiit ‘naar gel’anig van de ‘grootte d’er verpakking.
Behalve het s’tempei’nxeik, kan ‘op ‘de venp’a’ldcing van

pokeffiaring, ‘welke wordt uitgevoerd of -aan een ‘mud’-

del van vervoer tot uitvoer wordt ‘aau’gobodien, ‘wonden
aangebracht een papieren merk.

In ‘de M’em’orie van Anitevoord op het V’oorloo’ii’g Verslag dier Tweede Kamer was ‘medegedeeld, dat dit

merk ‘gebezigd zou ‘mogen, ‘worden voor
‘gave, levend op nee ‘geikasvkte ‘haring, welke van ‘de
Nederl’and’sclie vi s’sn’herij afkoona’tiig is, en dat daarop
zou worden aangegeven, wl’ke soort haring ‘de ton zou
bevatten, nJ. ,,vo’lle”, ,,maatjes” ‘of ,,ijil’e” haring. In, het
bij Xoninklij’k Besluit van 24 Maart jI. v’astestelde
‘reglement voor ‘het tbezidh-t op den uitivioerhan’del.vain

‘haring vindt men naast de ‘o’ndersctheidi:ng ,,v’olle”,
,,m’aatjeis” en ,,ij,le” haring ook die van ,,zomei(ha.ring”.

Dat is onder een anderen naam hetzelfde al’s ,,nraat-
jesharing”. –

‘Onder ,,maatjesiharing” en ,,nomerhai-ing” verstaat
het regiaettnt: ‘p’tkel,haain’g, ‘bereiid van ‘haring, ‘die

geen kuit of ‘hom hov’a;t ‘en van z.g. ,,’besito’keia” haring,
-waaronder ‘verstaan wor’clt haring, waai’van ‘de ‘kuit

of hom nog in het eerste stadium van ‘ontwikkeling
verkeert, noodat de aanwezigheid ‘daarvan’ nog niet
uitwendig aan de ‘haring te zien is. Onder.
– ,,vollé
‘haring” ‘verstaat het pekelhaing, ‘bereid’ van haring,
voorzien ‘van reeds’ hdh’oorlijk tot ontwikkeling -geko-
men kuit of hom
;
waarvan, ‘d’e aanwezigheid uitwendig
aan
de
hairing te zien is; onder
,
,,ijile ‘haring”, pekel-
‘haring, ‘bereid
an
haring, zonder h’om of kuit, ‘diie
uitgepaai’d is’. Verder heet het iie het reglement, ‘dat
pdkelh’aring, ‘bereid van vroege voorj’aair.s’haristg, niet
beschouwd wordt als ,,mraatijesllra’ring” ‘of ,,’zo’merha-
ring”: Die ‘haring mag -dus niet ‘onder papieren merk
worden uitgevoerd, ‘vermoedelijk, onisd’at zij aus min-
deiwaard’iig, althans voor exportjdoelein’den, wordit ‘be-
scihouwd. Het trekt in’tiussc’hen die ‘aandacht, ‘dat een
scherpe ‘onderscheiding, ‘gelijk ten aanzien van ‘de
andere haringsoorten gemaakt wordt, voor deze haring
on’tlbreekt ‘en men vraagt zich af, wat het criterium
is, ‘om vast te stellen ‘of man met vroege ‘voorjaars-
haring te ‘doen heeft en of ‘dit c’ritermun’ voldoende
is, ‘om in die pracitijk moeilijkhedien te’noor’komen:

In vroeger eeuwen heeft men wel het ‘kiakan en zou-
ten van vroege ‘haring verboden, ntar de wet noemde
toen een ‘datum, nl. den len Juli ‘of St. Jansd’ag, waar-
i’a ‘de. haring gevangen moest zijn, om gekaalot en ge-
zouten,te mogen worden. Dat was ten minste een, veste
maatstaf.

Een ‘belangrijke aanvulling ‘van het aanvankelijke
voornemen ‘der ‘Regeerin’g ‘is voorts, ‘d’at het papieren
merk thans ook moet ‘dienen, om aan te geven ‘het
jaar van de ‘teelt’, waarvan ‘de p’dkel’h’aw,imng a.fkomis’ti’g
is. Een verpakking, voorzien van het papieren merk,
mag duis slechts gave, van ‘de Nederlain’dsc’he viissche’
rij afkomstige, levend op zee gekaaikte, hetzij m’aatje’s-,
‘zomer-, volle- of ijle haring bevatten van de teelt van
het jaar, op het merk aangegeven. Zij wordt goaeht
‘de ‘door het merk ‘aaxngecluid’e soort pekelharirsg te be-
vatten, ‘indien ten minste 95 procent van het aan-tal
hariin’gen van ‘d’ie soort is. Pen hoogste 5 procent van de ‘onder het papieren merk verpakte ha,ringen megen
voorts ,,wrakke ‘harimgen” zijn, ‘d.w.’z. pekelharin,gen,
die gedeeltelijk licht geel zijn aangeslatgen. ‘Verder
zegt ‘het reglement, dat ‘h’arin’gen ,,’van mindere kwa-
liteit” ‘niet in ‘de ‘verpakking m’pge’n voorkomen. Die
sin is ‘onduidelijk, daar niet
blijkt,
waarmede ‘de ‘kwa-
liteit vergeleken ‘wordt. Vermoedelijk ‘wordt bedoeld: ‘mindere ‘kwaliteit ‘d’i crkkke liaringen, bij$v. ‘dubbel-
wrakke haringen. De
onduidelijke
redactie ikan wel-
licht ‘aanleiding ‘tot moeilijkheden geven.
De ‘papieren merken moeten ‘bttrokken worden ‘bij’
het Hoofd van d’en Dienst ‘dier Ned’erl’andsche H’ar’i.nig-
oontrôle. ,He’t papier is ‘o’ranjeJkl’e’uirig, reclithoeldig

488

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Juni’ 1928

va± vorm en van veracjhil1end fomaiat, naar gelang,.»

van ‘de grootte der verpakking, waarvoor heit merk»

hes’temicl is. –
Het papieren mr’k bevat ‘de woorden: ,,Nederlan-
scho E[a,ri ngoon:trôle”, een volgn’uirn:mer, het jaairta],

aangev’ende de teelt, waartoe dre verpakte ‘haei n’ghe-
hoört, ‘het Noclerlaiidsc’he wapen btasschen twee afbeel –
‘dingen van een haring en cle ‘woorden: ,,Maatj’os
1
ha-

ring”, .,Znmerharing”, ,,Vto
,
iie ‘haring” of ,,l J’]e

haring”.
Een nuttig voorschrift is vaL’der dat, waarbij aan

de exporteurs de ‘verplicihtiiiig iis opgelegd, in een kos-
teloos van Rijkswege versrtreikt regirter, aan:boelkening
te horujden van de ‘van een stemrpelnreik voorziene

bonnen ‘of andere eenheden van ver.pakking, ‘welke zij’

tot’ uitvoer heibben aan!gdbod’en en van de door hen
ontvangen en gebruikte papieren ‘merken, die registers

steeds volledig bijgewerkt te hbben ‘tot het einde van

den ‘verigen’ ‘dag en op de eerste vordering daartoe ‘in-rage te verstrekken, aan, de ambtenaren, helast
met
het

toezicht, en aan het einde van iedere week aan ‘het

Hoofd van ‘de
N ederlaindsche Haringooin;trôl e ‘opgave te

deen ‘van ‘:1e’ in ‘den iloop dier wek in het .registe’r
opgenomen aanteekeningen.

Dit zal dan exporteurs wei ‘vajt last ‘veroorzaken,

maar er otn’g’ntwij’feld toe
bijdrgen,
om de contrôle
te

vergemakkeliiken; en van d’e doeltreffendheid ‘dier
contrôle hangt ten slotte liet ‘wel en wee ‘van het nieu-

we ins’t’ituu;t ‘voor een groot deel ‘af.
Van ‘de zijde van ‘belanghebbenden woedt wel ha’

w’eer’d, ‘da:t in de praktij ‘c niet altijd zal kunnen wor-

l:en vastgesteld, of een verpakking
gave,
van ‘de Nec] er
–

l’andseih’e vissc’he.rij afkomstige, ie’vend”op ‘riieegeka’akte
haring ‘bevat en zelf’s heeft men dit met proefnemin-

gen trachten aan ‘te tonnen, Van ‘andere zijde wordt ernstig ‘betwijfeld of ‘deze proeven wel op ‘de juiste
v’ijce zijn genomen ‘en ‘houdt men vol, ‘dat wel ‘dege-
lijk nagegaan kan wonden, ‘of haring aan cle gestelde

eisahen voldoet.

Het is tijnoeilijk uit te maken, v’ie ‘van beide paz
–

tijen ‘gelijk heeft. Men vraagt nic’h echter ‘af, ‘of het er

feitelijk wel veel ‘toe d
o
t, of ‘van een ‘papieren merk

vodrziene ‘verpakking geen van ‘de Nederlain’dscihe vi’s’
sch’erij afkomstige, levend op zee gekaakte haring ‘ho-
vat, indien ‘de tharin, welke er ‘zich in ‘bevin’d,t in geen
enkel opzicht ‘daarvan verschilt en daarvan ‘duo niet
onderscheiden kan wonden. Voor den ‘buitenlan’dschen
afuenier en coua’sum,enjt lijkt ‘de vraag meer ‘van ‘tdieore-

tti’sc’h ‘dan van pnaotiiseh belang.

Een andere vraag is, ‘of het systeem, om de p’api’e-

men merken voor iederen igegacligde vrij beschikbaar
te stellen, h’etwolk men gelhandihaafd ‘blijkt te hebben,

wel het juiste is.
In ‘het ‘tnu.mm’er van 12 Octdber 1927 ‘van ‘dit blad
stelde ik reeds d’e vraag, of ‘men niet ‘beter zou ‘doen,
deze merken alleen uit te ‘reiken voor haring ten aan-
zien waarvan voldoende zekerheid wordt igegeven, dat
zij ‘aan de ‘daarvoor ‘gestelde eisc’hen voldoet en inider-

daad
van de
‘soort ‘zal zijn, welke men op het merk w,il
aangeven, zoo’dat men een ‘dubbele contrôle, een van
preventieven en, een van repres’s’ireven ‘aar’d, zou ‘heb-
‘ben. Het nou mij niet verwonderen, indien ‘de ‘praktijk
‘hierop een bevestigend antwoord zou geven.. Ik ‘kan
‘mij’ verschillende m’ainieren denken, die ik om ‘begrij-
pelijke redenen hier niet wil ‘aatgeven, waarop men
bij’ ‘het ‘thans gevolgde ‘systeem van d’e papieren mer-
ken; misbruik nou ‘kunnen *i’aken, zonder dat de 11e-
ringoon’trôle daartegen iets zou vermogen.
Ik e1oof dus trüet, ‘dat men ‘de thans vastgestelde
regeling onveranderd zal kunnen ha.n’d,h’aven. Er is
echter een ‘begin gemaakt, men i’s op den ‘goede’n weg;
en in de leemten, die er nog zijn, zal malen ‘op den duur wel ‘weten te voorzien. Er wordt d’o’orget’a’st, ‘tegen ‘de

misbruiken, ‘die zoolanig den goeden naam
vaa
‘de Hol-
lansche ‘haring in ‘het bnitenland geschaad en onze
haringvisscherij benadeeld ‘hebben en daarvoor kunnen

wij dankbaar zijn.
P. E. VAN RENESSE.

BUITENLANDSCHE MEDEWERKING.

HET VOORSTEL TOT TARIEFVERHOOGING VAN

DE DUITSCHE RIJKSSPOORWEGEN.

Di’. ,im’.
G. G,’o’t,hein, o’ud-Mini,sto.i van ‘het Verkeer’s-
wezen te Berlijn, schrijft ons:

D’e ‘Directie van ‘de Duiiitiscihe Rijlk’s’spoorwegen, heeft

in haaim,’ ged’eiikboek ‘verklaard, ‘dat zij, ‘cle ‘noodzakelijke

uitgaven yoor vernieuwingen ‘en verbeteringen ‘niet

kan ‘doen, ui’di’en zij’ niet haar inkomsten met R.M. 250
milli’oen per jaar ‘kan opvoeren. Ziji ‘wil ‘dat bereiken

‘doom’ een v’erih’oogdumrg ‘van 10 ])Ot. van ‘de ‘normale goe-
c!erentarieven, waarvan zij’ jaarlijks R.M. 195 milli’oen

meejr;dere jnko’m’s,ten ‘verwacht en ‘door een veraaaide-

i’i’iig van ‘de porso’nen’ta.i’ieven, ‘clie R.M. 55 miljoen

moer ‘op ‘moeten ‘brengen. In plaats ‘van het teig’enrw’o’o’:i’-
‘cti’ge vi’emielaissens’telsel ‘wil zij slechts ééam klasse m’t
houten, zi’ttir gen en één, ‘met ‘ku’ss’ens invoeren, en in

luxe- en D-treinen – ‘voor zoo’ver ‘deze het intern a-

t,ion’ale ‘vem
4
keemr d i’enen één luxe-klasse (eerste

klasse). Het n’ojrm’a,l,e ‘tarief ‘v’an ‘de klasse met ‘de hou-
ten ici’t’Vingen ra.l ‘t’ussdhen ‘dat ‘van. het ‘teg’enwoorrdi’ge
tarief ‘der ‘derde en ‘vierde ldass!o, ‘dat ‘van ‘de klasse
met ‘lcnnsen ‘tu,sschen dat ‘van ‘d’e ‘derde en tweede
klasse liggen. ‘De spoorwegen hopen daarmede een ‘ver-

‘:lere ‘verscihdi’v.iin’g van de ‘hooigere naar ‘de lagere klas-
sen, ‘clie door ‘de ‘ba.riefverhooging en ‘de groote ver-
a.oming ‘van ‘den mji’cid’enis’tan’d ‘veroorzaakt ‘ijs en waar-
door ‘cie ‘i,nkornsten aanzienlijk ‘beïnvloed zijn, ‘tegen ‘te

gaan,. Zij meent, dat, dan, een ‘ajanzi’enlj’k deel van
‘:legenen, ‘clie tot dus’verre ‘derde ‘klasse reizen in ‘de
tweede klasse zal ‘teiu’gkeeren. Daar echter ‘de ‘tegen-

‘woordi,ge expresse-trein’eu wegvallen ‘of vpor haar ge-
evenals ‘voor dat ider sneltreinen (D-, ED- en
F.F.D.-‘trei nen) hooige, met ‘den, afstand toenemende ‘toeslagen geheven ‘zullen worden, zou – ‘afgezien ‘van
heel groote ‘afstanden —’cle klasse met ‘ku,ssenzi’btingen
in expresse- en ‘sneltreiinen toch nog ‘duurder ‘dan cle
tegen’w:oorci’ge ‘tweede klasse ‘en de klasse ‘meit houten
zit;tinigen duurder ‘dan de’tegenwoordige derde klasse

‘worden. Een
‘terujgkeer
‘tot het reizen in een laoo’gere

klasse is dus
nauwelijks
te verwachten. Voor de rein-

‘g’ers der vierde ‘klas’e zou het reizen ‘aanzienlijk duur-
der worden. Evenwel zônden de ‘,goeclkoo’p’e pTij’zen
voor ‘het stads- en ‘bunr’tver’keer, voor ‘arbeider’s- ‘en
scholiers’ka,arten, ‘voor speciale treinen en vooi’ ‘het

iondags’ve’rkeer niet veranderd worden. Iedere ‘tarief’
v’ei.’hooging ‘doet echter het verkeer afnemen. Ondanks’
‘de gunstige conjunctuur is ‘het personenverkeer in
1927 ‘toch nog ‘aanzienlijk bij’ ‘dat van 1925 ten achter gebleven. Hel finarscieele resultaat van’ een ‘dergelijke

hervomiminig is ‘daarom zeer onzeker.

Veel gevaarlijker nog is de voorgestelde ve’rhoogi,n’g
‘van, 10 pOt. der g’oød’er’Qntari’even. Dit springt ‘des te
‘meer in ‘het oog, indien men bedenkt, ‘dat het finamn-
cieele hervormingspl’an van Ohurchill een ‘aanzien-
lijke vermindering der belastingen van de En’gelsc’he
landbouw, industrie en. Spoorwegen op ‘het oog heeft,
‘clie -bijl de laatste ‘van een aanzienlijke ‘vermindering
van de goecleren’bariev’en ‘afhankelijk ‘gemaakt zou

worden.
1)
De c’oncurr”en’tiem’o’gelijkhed’en
van
Duitsch-

land ten opzichte van Eing’eland zouden ‘dus ‘bij’ een
verhooging van zijn ‘tarief voor goederenvervoer in
d’ubb’el opzicht .ouzgu,nst’i,g beïnvloed ‘worden. ‘De gevel –
gen ‘zouden ‘des rte nad’eeli,ger zijn, daar ‘de Duitse ep’r
0-

ductiekosten ‘toc’h al ‘door de voortgezette loon sver’hoo-

gingen, – die ‘o.’a. zeer aanzienlijke prijsstijgingen
voor ‘kolen in ‘het hinnenl’an,d’sc,he concurrentievrj’e
gebied ‘evenals voor ijzer veroorzaakt ‘hebben – sterk

gestegen
‘zijn
‘en nog verder ‘stijgen.

De
u
i:t
qjon
,d’
er
in
g
sta.rieven, die d’e spoorwegen in
con-

currentie ‘met bu’i,tenlandsche Spoorwegen of de ,bin-
nenscheep’vaart, ingesteld hebben, om ‘het ‘vervoer langs

hun
lijnen
te behouden, zullen ‘natuurlijk geen ‘ver-

1)
Wij verwijzen ‘naar ‘het artikel van
‘den
heer F.
W.
Forge ,,De Engelsche begrooting”, opgenomen
in
ons blad
van 2 Mei ji., waarin deze kwestie op blz. 378 besproken
wordt. (Recl.)

6 Juni 1928

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4&9I

hooging ondia.ain. Oogenischijrilijk ok .nie d ïee-
haven- cii andere 1Li:tonc1eringstariv•en bot onclersteu-
niirug ‘van noodlijdende gebieden, of ibedrijfatekken – Dan staat het ecihter te vreevren, dat, om de R.M. 195
m lli’onn meerdere i:nkoinjs’tan te herdiken, cle ‘andere

,goecierentari&ven niet ‘moer dan 10 pOt. verho’oigci moc

ten worden. .Duitschland heeft in 1923, irnplaats van”hot zuivere

tasi.ef.sys’teem ‘v’o1gens liet aantal kilometers, ‘het Staf-
fel-tarief-systeem ingevoerd, ‘dat bij’ de ‘destijds alg’e-
mcciie, groote tacïefv’eirho’oging ‘weLiswaar voor gro’ote

afstanden geen in’oemenrsw’aarcii’ge prijsvennieerclering
niet zich i:neebraoht, ‘doch voor korte ‘afstanden een des
te ‘grootere, zond at het tegenwoordig tarief, vaak liet

‘dubbele of drievoirdïige ‘van ‘dat van ‘v66r den oorlog
bedraagt, waardoor de produetiekosten van de in-
‘d’irstrie aanzienlijk beïnvloed izijii. Dit ‘heeft natuurlijk
tot een sterke toeneming ‘van, het ‘vervoer met vracht-
‘auto’s geleid. .De’s’p’oorweg’en zelf schatten, ‘dat ‘hun

door deze concurrentie nu reeds 6 pOt. van alle goe-
derenver’,”oer onttrokken is. iedere verdere pwijt’ver-
h•oogin.g zou clene on’ttu’dkkinig bevorderen. Van den
ka nit ‘der spoorwegen wordt ‘de ‘afneming vara ‘het goe-‘clerenverkeer ‘ten gevolge ‘van ‘de tarief v’erhooging van
10 pOt. slechts ‘op 2 pOt. geschat. D’it percentage is

naar alle waarschijnlijkheid ‘te laag, niet alleen ive-
genrs de’dan’v’olgend’e concurrentie van andere ‘ver-
v.o’er.miid’del’en, maar ook, ‘omdat iedere prijev.er’hoogitnig
zich ‘in een ‘afnermin.g van het verkeer pleegt ‘te uiten
en cle toch reeds ‘door ‘de loon- en prijsv’erh’oo’gi,ngen
van ‘cle ‘bel’angir’ij’kste grondstoffen en l’ialff’abri’k’aten
zeer labiel geworden conjunctuur een ‘tercrgs’l’ag ‘doet
vree’zen, ‘die door de ‘v.erh’ooigi.n’g ‘van cle goedenentarie-
von ‘versterkt cii versneld ‘zon wo’r’dien. Het ‘bedrijf’s-
leven heeft zich, evenals ‘do Rij’ksregeorinig, ‘daarom

‘tegen ‘cle taniefv’erhooging ui tgesprok’en. Men zal moe-
ten: afwachten ‘of ook ‘het ináeLi
,
vk
,
te ‘v’o’rm,en kabinet ten
aanzien van ‘cle in. ‘kent gend’enkboek ‘der Rijksspoo’rw’en-
geni naa’i.’ voren ‘gebrachte ‘ai’guim’enten ‘deze afwijzende

ho ucli uig zal handhaven. Indien dat ‘gebeurt, ‘schijnt de
directie nog bijr het sc’heiclis’genr•eclït ‘der Rijksspoorwe-
gen in ‘beroep ‘te ‘willen ‘gaar1

Het is niet te’ betwisten, ‘dat de aigemeene onkosten
van de spoorwegen ‘de laatste jaren een buitengewoon
sterke verhooging ondergaan hebben, die iii het ver-
mec.’rd’er’de ‘verkeer geen over’eenkorm’stiige dekking ge-
v.onjcien heeft. De ‘dienst van. ‘d’e obligaties der Rijks’-
spoorwegen voor herstelbetalin’gen bereikt binnenkort
het. maximum ‘bedrag ‘van R.M. 660 ‘millioen, die van
‘de uitgegeven preferente ‘a,aoideelen R.M. 100 ‘mill’i’oen.
Voor ver’keersibelasting moeten R.M. 290 milli’o’en aan
cle ‘h&’rateloomnrissie afgedragen worden. De uitgaven
voor het personeel zij,n ‘enorm •ge’stegen. In, ‘cle eerste plaats, omdat de ‘aniktenaren, ‘die in ‘den oorlog m.oes-
‘ten worden ‘aangesteld om degenen, ‘die ‘voor ‘den
.krij’gnsdienst werden ‘opgeroepen, te ‘vervangen, na ‘den
oorlog ‘moesten ‘w’orden aangehouden en later gepen-
si’onneord of op wachtgeld, moesten worden ‘ges.tcl’d en
‘verder, omdat men 50.000 ‘arbeidersbetrekkinnigen iii
anmbten’aars’betrolekingen .o’m.gewi sselrd’ heeft. Daardoor
wordt het pensioenfonds im,oteen uneer,dere uitgave van
R.M. 212 ‘mii’l’i’oen inn. ‘vergelijking met den normale
bootand belast, ‘terwijl ‘de l’angzanmenh’and piaa’tsgrij”-
psn’d’o reorganisatie van 50.000 a.m’btenaars’betrekki’n-
gen in a’rbeiders’betrekkin’gen R.M. 63 ‘miillioen nou
besparen. in beide gevallen ‘betreft ‘het dus voorbij-
‘gaande, niet ‘den ‘tij’d vervallende, uitgaven, ‘die ‘het
heden, ‘dat toch ‘al overbelast is, slechts met een ‘ge-
ring ‘bedrag hadden mogen ‘belasten. Hetzelfde geldt
voor ‘de ‘vevnieu’win:gen van weg ‘en werken, die in ‘den
oorlog- en inflati.etijrd ‘verwaarloosd ‘zijn geworden.
Deze ‘achterstand moet op het oog’enrblik ingehaald
worden, wat ‘begeuo’v’er ‘d’en rcoiim:al’en toestand een
jaarlijksche meerdere uitgave van R.M. 80 ‘m’illi’oen

vordert.
Verder worden R.M. 550 millioen vereischt voor
buitengewone vergroortirn,g ‘der installatie, ‘d.rw.’z. voor
werkelijke vermogensverimeerdering, die neker niet ten

laste van ‘de loopen’de bedrijfsinkom,steii gebracht
me-

4n worden, wanneer dat een verhoo’ging ‘der tarieven
o’n v.ereischen. Zijr ‘behooren ‘op ‘de kapitaal- ën niet
op ‘de ‘bed ri,jnlfs’rekenirng ‘tihuis’. De co’m.mis’s’anis ‘van ‘de

he’rstelco’nrmissie ibij
,
de Rijk,sspoorwegen,
‘de heer Le-

verve, heeft in rzijn verslag vara Deoestbenr
,
1921 zelf

naar voren gebracht, dat in ‘elk van ‘de laatste be-
drjfsj’aren ‘het ‘vermogen van de Rijkssp’oorwegen met
R.M. 500 ‘n’uillioen toegenomen i’s.

indien ‘o’p ‘hot oogen’blik ‘de no’o’dzakelij’kste of ‘ten

minste de meest ‘dringend gowenschte uitgaven ‘voor
een vergr;oo’tirn,g der installaties ‘niet ‘meer geheel uit

de l’o’opende inkomsten ‘bestreden. kunnen worden, ligt
dat zeker irüet ‘alleen aan de in dit jaar innge’trod’en
st’ij’gin,g ‘van R.M. 110 ‘millioen van ‘d’en last der her-

etclrhetalinngon, maar veeleer ‘aan de ‘uitgaven voor ‘het personeel ten gevolge ‘van, salaris- en loon’sv.e’rhoogin-
.gen, clie zich ook tot do pensi’oenslarsten uitstrekken

en ‘die ‘inn ‘vergelijking met ‘begin 1927 een meerdere

uitgave van R.M. 436
miHioen
vereisenhen. De Rijks-
spo’orrwegei’I moesten zich bijl het ‘bezoldigingsbesluit
van ‘het Rijk en ‘bij’ ‘dron scheiidsrechterlijken uitspraak

van het Ministerie van Arbeid neerleggen. Men kan
akn:nem’en, dat ‘aan. ‘zulke v’e’i’h’o’ogin,gen nu diniti:ef
een einde gekomen ‘ie, ‘en z(>oals reed’s beven ‘aange-‘t’oonjd, ‘vervalt juist een’aanzienljik ‘deel van deze uit-
gaven (R.M. 275 mii’li.oen) ‘in, ‘d’en loep. ‘der jaren.

Do kwestie van de financiering ‘van ‘de verriieuwin-
gen en uitbreidingen der spoorwegen ‘is – ‘daar van
een ‘tekort geen sprake is – ‘slechts een ‘vraag ‘van
kapitaalverschaffing. Voor ‘het herstel ‘van ‘haar ge-
heele capaciteit zijn aan cle Rijks’sp’oopwegen volgens
het Dawesp’l’an R.M. 1500′ nri]i’i’oen preferente aan,d’ee-
ten ‘ter beschikking ‘gesteld. IL-Ti’erv’amu. bezit ‘zij nog
R.M. 922 n’iillio’en, nadat zij’ in het aflo’op’en’de jaar
reeds R.M. 200 millioen i het ibinnenlmjd van de
hand gedaan heeft, ‘waarvan. de ‘opbrengst overigens
nog niet i’s gebruikt. De ‘herstelcornirmissie ‘sterm.t er
echter on’begrijpelij’keriuwij’ze niet in ‘toe, ‘d’at zij deze
bedragen. ‘op de ‘buiteul’anu,cl,s.che gel’d’nïarkt ‘o’nrderbrengt.
De ,hi’rm.enla.n,dsc’he merkt is door het beroep, ‘dat
anderen, reed’s ‘op haar ged’aa,n hebben., op het o’ogen-
‘blik niet bijken’der ruim; toch ‘zon ‘het opnieuw uit-
geven van R.M. 200 in’il.lni’o’en preferente aand’eelein op
‘de bin:n’enlan’dsc’he markt in het l.00pen.d’e jaar ‘veel
minder .nadecli’g zijn cl’an’de voorgestelde ‘tariefver-
hooging.

:D’0
Rij’k.s’sp’o’orwegen beschikken echter o’vui zulke
.groo’be vlottende reterves, ‘dat ‘ziji een uitgifte van
preferente ‘aan’cleel’en in het ‘geheel niet ‘n’oodni’g heb-
ben, Op dc’balans over 1927 parais’seeren ‘d’e posten
kas, teg’oed (bij barn’k’en, waardepapieren, wissels en ver-
deri’ngen m’et. R.M. 741 mi’lliocn, waarvan minstens
R.M. 450 millioen ‘direct voor investeerinn’g ‘beschik-
baas’ zijn. Hun zichtbare reserves bedragen R.M.
1400 mililoen en ‘zijn voor een ‘deel uitdrukkelijk ‘voor
het dekken van verliezen bestemd ‘geweest. In elk ge-
val kunnen zij’ uit hun vlottenicle reserves en uit de op-
brengst van de preferente aan’deelen ‘de vergrooting van
hun installaties nog voor een reeks van jaren ‘dekken.
1)

AANTEEKENINGEN.

Het rapport van den finantieelen adviseur van
de Poolsche regeering.

13 October 1921 aanvaardde ‘de President van de
Poolsche Republiek een programma voor de s’tabili-seer’ing van ‘de
Zl’o’ty,
15 October daaraan volgend
sloot de Poolsc’he Republiek een leeni’ug, ‘die deze
stabilisatie mogelijk moest maken. Nadere bijzbnnder-
h:e’clen over deze s’tabili’seeiiing vindt men in ‘het num-
mer ‘der 12.-S. B. van 16 November 1921. Eén van
de ‘bepalingen ‘v’an dit stabilis’atiepl’an was de verkie-
zing van een Amerikaan als lid van de Direc’bie van
‘d’e ‘Bank van Polen om .de ‘bank ‘bij te staan en te

1)
Bij ‘iet ter .per’se
gaan van (kit ‘blad
vernemen wij,
dat
heit voorstel der Rijksepoor wegen gisteren door het
Rijkekabinet verworpen is. (Redt.).

490

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

.

6 Juni 1928

adviseeren. Ook stemde de Regenring erin toe, dat
dit Amerik’aanscthe lid van. de Directie van. de. Pool!”

sohe B.a.nlk. zou worden -aangesteld als finaintieel
ed-
viseur van de Poolsche Republiek om -de Regeering
via het. Ministerie van Financiën van
bijstand
en
raad te ‘di-enen ten aanzien van, de maatregelen, die

rn diet plan waren voorzien. Als adviseur voor een

periode v-an drie jaren, werd gk’ozen de heer ‘Oharies
S. Dow-ey. Driema.and:elijhs zal .’deae een rapport in-

dienen. -over den voortgang van het -stahil’isa’tieplian en

‘de vraagstukken, die ermede in. ‘betrekking staan.
Kort geleden v.ersheen. het tweede kwartaaisr.apport,
waarin behalve de mantregelen, ‘die direct ‘met de uit-

voering- . van het -plan in verdiend ishaan, ook ‘de alge-
-meene econ.omisctha toestand, de hegrnotiing en -het
cred’ietvraagstak van den landbouw worden Ibpro.

kn Wij ontieenen aan ‘dit rapport de volgende op-
merkingen..

De cijfers, die sinds -het vorige rapport omtrent
den algemeenen ec
–
ouromi.scben toestand hekend. ge-
geword’en.zijn, bevestigen de overtuiging, dat het afge-
loopen. jaar een iner’kbaren vooruitgang veiitoon,de
t.oç-v. het voorafgaande, toen het zakenleven ‘had te

lijden onder de rkiling van ‘het ruilmiddel en andere
oorzaken. 192.1 Was iover het algemeen genomen, het
gunstigste. jaar sin’d-s den oorlog. De oogst was 10 -of

12 pOt. boven het gemiddelde en ongeveer even-
ee1 gi’ooter dan de oogst van 1926. De- piijs van
de landbouwpi-o’ducten was, in ‘tegenstelling met 1026

toen hij lager was, -ongeveer 15 piO. hooger ‘dan die
van de producten van mijnbouw – en industrie. Het
aantal wagonliadFngen was ‘eveneens 12 pOt. grotei-‘dan in 1926, het .akntal arbsideii, werkzaam in indu-

strie, en metaal’bedïijrven, overtrof liet des-
bnt.reffend cijfer over 1926 met ongeveer 20 pOt. Het
aantal werk1.00zen was ongeveer 30 pOt. kleiner dan
-het jaar tevoren. Ofschoon de uitvoer van steenkool-
producten uiteraard geringer was dan in 1926,
– ‘toen
de En.gels:che ‘koleas-tuking ‘haar -invlod deed gelden,
was de productie niettemin 6,5 pOt. grooiber. Het bin-
n.enlarsdsch ver’briiîk steeg met- ongeveer 30
–
pOt. De
productie van ruwijer o’verbrf die van 1926 met
meer dan 90 pOt. ‘trwijI de vermeerdering van de
productie van s-taal, zink en ijzererts resp. 60, 20 en
75 pOt. ‘bedroeg. Overigens heeft van de zee juist ge-
noem’de artikelen ‘alleen de productie van ijererbs
het cijfer van voor ‘den -o-oiog overschreden.

Van groote beteekenia
is-
de onsbwiklkel.ing van de
productie van ‘mi nera.le m’eetstoffen -zooa]s p-o’tasch,
nitratan en superfosfaat.

De -geringe daling in Februari van het gemiddeld
aantal nragon]adingen en van het ‘aantal tewerlkgesitield.e
arbeiders is, -evenals de vermeerdering van het aantal
werkloozen, hoofd’zakelijk aan aeizoensciiomm-e.li’ngen
t-ee. te schrijven-. .
Het prijsniveau steeg met 3,5 pOt., terwijl de cir-
culatie van. . ankpapier, pasmu.nt en cobadkiertbiljet-
met 30 pOt.. toenam, een stijlgi.nrg, die. uitsluitend

in verbnd staat met ‘de- ‘toenemende behoafjtdn van
den handel. –

Het credietvraags’tuk tblijft ‘de aandacht vragen. Nu
de induatrio de in ‘d.en oorlog ‘geleden -schade heeft
hersteld en in het tekort -aan goederen tengevolge van
den ‘o’orl-dig heeft’ voorzien, dient overp-roductie te
worden voorkomen. Het -hulpmiddel om producten -te
verloopen -op langeren termijtrï dan met gezond zaken
doen – overeenkomit, houdt ‘den interes’t hoog en belet
-de Bank van Polen ‘de credietsituatie ‘toh-nlp ‘te ko-
men, aangezien- wissels, getrokken -om ahnorm’aa’l groo.-
te v-orra.den te liquideeren, over het algemeen ziet in

aanmerking ‘komen ‘vroor hiardi-sconteering. Ondanks
-deze moeilijkheden getuigt ‘de vermeerdering -der de-
posito’s echter van een ‘toenemende sterkte. De -de-
posito’s van alle ‘hamjdelsbanllcen tezamen vermeerder-
dan van 167 inillioen Zl.oty in Juni 1926 ‘tot 447 mii-
lioen in December 1927, de ‘d-eposito’a ‘bijl sp’aarban-
ken vermeerder4en van- 90 mill’ioe.n
Zloîty
in 1926
tot 250 millioen op 31 Januari 1928.. In overeen-stem-
-mi-n hiermede stegen ook de credieten; zo-o vermeer-
derde liet –totaal -der credietein -op korten termijn voor

alle banken tezamen van 1.141 -mi’llioen. Zlo’ty-in Juni

1926 tot 1.934 ‘milli-oen in September -1927, terwijl het
cijfer in December -1927 slechts weinig lager ‘stond
ondanks ‘het feit, dat in November de Nationaal-

Economische Bank ongeveer 180 mil-lioen Zlo’ty over-
boekte naar -het hoofd erediaten op langen termijn

– De bui’tenland’sc’he -handel
–
van Polen’gaf in’ het
eerste kwartaal van 1928 -een ‘groo’te vermeerdering
-der
–
Junporten te zien. Voor zoover ‘het
–
geen eeisoen-
vermeerd’erin.g betreft, iis deze stijging voornamelijk

toe te schrijven -aan de verho-oging van de invoerrecih-.
ten, die op 14 Maart ji. in- werking ‘trad.

Deze verhoogin.g van dd invooimehtin, waarvan

rIo ‘bruto-opbrengsten voor den dienst ‘der sta’bilisatie-

leening zijn aangewezen, ‘wordt -gerechtvaardigd- door
het feit, ‘dat -de ‘daling ‘van de Zlo’ty tin-ds 1925 feite-
lijk – -gelijk stond
–
met een verlaging van ‘cle iaikomen:d-e
rechten. Immers, deze rechten worden niet geheven
in v.erh-oud’ing ‘tot de waarde der artikelen, d’odh uit-sluitend in- verhouding tot de ‘hoeveelheid. Aangezien

de Zlo’ty -op het oogendili’k inn de fei’telij’ke, en sedert
October 1927 van de wettelijke, sta’bilisatie 72 ‘pOt.
lager- -‘stond dan -op het oogen’bl-ik, dat . de vroegere
invoerrechten werden vastgesteld, was een verlh-ooging
van 72 pOt. ‘noo’dzalceuijik om het peil van de invoer-

rechten -op dezelfde hoogte teruS te heen gen. Overi-
gens verhoogde het douanejtiarief van 14 Maart jl. de

invoerrechten -slechts voor bepaalde groepen van arti-
këlen met ‘de volle 72 pOt. Het in’voerrech’t ‘op een aan-
tal neodrailcelijtke voedingsmiddelen’ en grondstoffen
werd in het .gcheel niet verhoogd, terwijl vônr vemchil-

lande -halffabrika.ten ‘de vermeerdering slechts 30- pOt.
bedroeg. Over het jaar 1921-1928 was de opbrengst
van de invoerrechten meer -dan vijf- -etaal zoo groot
als -de jaarlij’kscihe dienst van de stahilisatieleening
en ofschbon de adviseur hot ongcwenscht acht het
resultaat van de v’erh-oog±nig ‘der ‘invoerrechten, op de

-totale -opbrengst daarvan -te schatten, ‘gelooft deze
niettemin veilig te kunnen aannemen, -dat de inkum-
sten een weinig zullen verm’eerderen.
De begrooting sluit met -een -‘batig sal’dio van. 265
miillioen
Zl’o’ty,
ondanks het feit, ‘dat de uitgaven de
ramingen met ongeveer -26 pOt. overtroffen. Deze
vermeerdering
;
waarvan de m-ogelijik.h-eid overigens
in het stabilisaitiepian was voorzien, was in ‘hoofd-
zaak liet -gevolg van – een ‘tweetal toeslagen op de
a’nsbtenaarssalarissen en een -vergrooting van hot ka-
pi’baal van de bank Rolny ter bevordering van den
landbouw-, in het bijzonder van de kleine ‘boeien.

And-errzij:ds waren ‘de werkelijke inkomsten 39 pOt.
grooter dan de Taming.
Uit het getheel-e rapport ‘:bljkt, dat – -ondanks –cie
-mioeilijldh-eden, -de het credie’bvraagstuk -biedt – ‘de
verbetering ‘van, dien eoon’o,nii’sch’en toes’twn.d. ‘in het al-
gemeen. •en van de sta-atsfinanti ën. in het bijzonder
regelmatig voortganig vindt;

ONTVANGEN:

Vergadering n.a,.v. het Ontwerp van TTet tot wijziging
van
de Ziektewet,
‘gehouden op 11 April 1028 ‘te
‘s-Gravenhage. . (IStenografi’s-edi Verslag).

Rapport du Comité Co’nsultati-f Econonrique 5cr la
prnzière session,
‘tenue è Genève ‘du 14 au 19
maii 1928. Orga.nisatio’n Ec-onsomiq-ue. Genève,
10-28; Socié4é -des Nations.

De bedr’ijfruiticomsten van den boer
door B. Tam-‘
mi-nga, Dir. v. d. Ooöp. Oentr. Landb.boekh. in
Friesland. Leeuwarden, 1928; Ooöp. Ceutr.
L.n-dIb.-iboekh
:
in Friesland.

L’Année de la Société des Natione (Octobre 196-
Ocobre 197).
Genève, 1927; Secrétariat de la
S’ociété des Nation-s.Section d’Inform’ati’on.

La Anexion. de Centro Am,erica a Mexico
(Docu’men’tos
y escritos de 1821-1822). Tomo.II Archivo H-i-

6 Juni 1928

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

491

ATISTISCH OVEIICRT VAN DEN ECONOMISCHEN TOESTAND VAN. NEDERLANDSCH-INDI1
(Ontleend aan de Maandstatistieken van het CentraalKantoor voor de Statistiek te Weltevreden).

.
1927
192$
Januari/Februari
–

Sépt.

Oct.
Nov.
Dec.

j
Jan.

1
Febr.

JF

1927
1928
.

.

Prijsbeweging.

.
159 159
158 156
•

155
IM
129 128
128
•

127 130
129
fl

alle artikelen te zamen
153 152
151
150
150 149
KleinhandIsprijzen

,

inheemsche artikclen.
. .
165 163 162
160
160
159
uitheemsche
149 148
148
149
149
149
>

,,

,,

alle artikelen te zamen
.e,
157 155
155
155
154 154

(
Groothandeisprijzen van invoerartikelen …………
n

uitvoerartikelen

………..

166 164
165
165
166
165
p

,,

,
zeep en licht voor een Europeesch gezin
.

.

1

voor de Inlandsche bevolking …………
160
159 159
160
160
159
e
156 154
153
152
151
152

:;

Voeding voor een

Europeesch gezin …………….

-.;..

«

,
petroleum en lucifers v/d.
ml.
bevolking.
158 156
155
151
148
148
Effeotenkoersen.

.

..

oJ

1

Rubberondernemingen ……………………
200
199
213 217 217
201
.

e<

II

Suikerondernemingen ……………………
.158
154 152
149
145
143
i83
in
173
•

167
168
i
167 167
165
162
171
173 148
146
143
143
142
141
131
129
127
126
125
.
125

)-.o.

lii

Theeondernemingen ………………………..

161
163 158
158
162
166

–
00

IV Tabakondernemingen ……………………….

iiî

v

Cultuurbanken ………………………………

Q G 55
146
152
150
152
153
157

–

VI

Banken

……………………………………

Scheepvaartmaatschappijen

…………….
144 147
144
144
146
147

VII

Handelsondernemingen ……………………..

160
159
158
158
159 157 114
113
112
112
113
113
•

VIII

Spoorwegmaatschappijen ……………………

Groep

1

t/nL

IX

………………………….
:I

x

Obligaties Indische .leeningen ……………..

Voortbrenging
.
Geoogste uitgestrektheid padi ………
X
1000 H.A,
109
74
68
61
59
93
131
152
0

maïs ………….
.

.

.

n

,,

cassave ………
.9
115
139 130
276 429 646 705

.

J

«

0

knolgewassen
118
85
70
41
46
42 84 88
.

0

peulvruchten

,,
26
33
38
31
21
18
40
39
o.

”
61
77
75
51
32
53
68
‘5
e,,

0v.
gewassen
67
84
91
82
46
35 77
81 .-
in

totaal ……,,
480 468
481
396
40
653
1.031
1.133
Bijgeplante

padi………

»
58
117
386 594
1.131
713
1.973
1.844

cassave …….,,’
124
194
463 225
47
25
102
72
19
45
166 145
67
55
125 122
knolgewassen
24
21
42
27
19
15
58
34
peulvruchten

.
34
21
57
43
27
28
52
55
ov. gewassen
47
36
58
51
37
33
70
70

maïs ………….

in

totaal ….

ProJuctie van RtÇbber ………………
X
1000 K.G.
306
(585)
434
(584)
1.172
(582)
1.085
(595)
1.328.
(574)
869
(579)
2.380
2.197

ee
8.159 9.599 9.179
10.056
9.737
9.057
Koffie

……………….pik)ls
(233)

(146)
(115) (75)
(92)
113
47
18
11
7
7
Thee …………………

,,

K.G.
(204)

(203).
(212)

(209)
4.388 5.102 5.786 6.193 5.793 5.273
•

,,

Suiker

………………
(161)
(59)
(8)
–
408.461
138.370
9.741
– –
Kina

………………….,,
(76)
(74) (75)
(67)
(70)
(75)
05

Palmolie

……………
616
(17) 670 (16) 574
(17)
570 (16) 644 (17)
737
(19)
1.243 1.178
1.250
1.301
1.258
1.247
Palmpitten ………. . …
(15) (14)
(14)
(12)
(14)
(13)
190
210 227
258 272
257
Steenkolen ……………………..
120.057
122.297
122.244
116.202
Handel en verkeer.
Eetwaren en genotmiddelen …..waarde
X
f 1000
10.912
9.251
11.072 10.388 10.688
9.989 20.690 20.677
Mineralen, hoofdzakelijk aard-
olieprod. cement en steenkolen

662
1.337
1.045
1.579 1.315
1.123
1.906
2.438
.

Chemicalië’n, geneesmiddelen,
.
e

meststoffen, reukw. en verfw. .
3.710
4.263
3.768
4.662 5.946 6.322
10.273 12.268
Garens, manufacturen v.a.s. touw
en touwwerk, kleed, en modew.
15.095
13.767 13.423
13.652 16.597 18.842
30.083 35.439
Metalen, edele en onedele en
–

n

werken daarvan ……………
4.145
4.455
4.750
4.279
5.729 5.905
.

9.268
11.634
,s

Machinerieën, werktuigen, toe- stellen, instrumenten

enz ……

..
3.249
3.819
.3.438
3.820 4.493
5.336
8.374.
9.829
Geheele

invoer ………………
45.285
45.198
45.404
45.892
52.310
54.955 92.102
107.265
Buitengewesten .

,,

,,

…

27.264
26.877′
‘
54.141
1va en Madoera.br.gew.XI000K.G
104.357
112.564 121.376
136.681
143.926 146.760
261.188
290.686
Iuitengewesten .
,,

,,

,,
Ruber, gecult. en ficusrubber
..
waarde X
f1000
7.156 7.340
7.946
11.100
97.467
8.278
90.507
6.906′
17.139
187.974
15.184
Suiker,

v.
a.
s …………………

,,
59.266
39.102
28.757
31.123
24.053
19.014
28.990
,
43.067
Tabak,

v.
a.
s …………….
……,,

,,
230
492 470 456
843
3.099
3.977
3.942
o

‘0

Thee

…………………………,,

,,
5.149 5.973
6.674 7.659 7.632 7.146
14.421
14.778

Cement, ertsen enz
…………..
5.220
4.606′
5.233
6.153
4.182
7.151
2.025
1.677
2.389
1.978
4.066
Koffie,

v.
a.

S …………………

……..
Geheele

uitvoer
……………..
94.475
77.588
71.351
3.040 70.718 3.832
58.610
2.457
56.440
7.791
94.188
6.289
115.050
11

Buitengewesten.

,,

,,
‘
72.871
73.615
146.486
Rubïi,gecult.en ficusr.’) bruto gewicht
X
1000 K.G.
3.959
‘

4.159
4.501
6.281
5.326 4.428 8.995 9.754
Suiker,

v.
a.
s……….,,

,,

,,

,,
348.854 250.225
197.057
204.396
162.300
164.558
237.233
326.858
Tabak
v.
a.
s
Thee
‘5

{

………………
1.345
4.791
2.932
2.481
‘1.922
3.456
8.083
11.557
11.539

e
‘e

Koffie,

v.
a.
S ………..

..,,
Cement, ertsen enz
6.291
4.957

5.596 5.905 3.566

6.193 4.762
7.095 2.224 5.782 2.516 5.406
3.713
10.379
1.965
11388
6.229

Geheele uitvoer
…….
435.914
345.855
4.675
296.448 7.007 312.225 3.100 260.930 3.498 297 162 7.929 364.009
6.598
558.092
Buiteng.
•
375.828 374.058 749.866
Kat.toff.,gebl.en.ongbl.
2.273
‘

1756
1.829
1.905
1.923
1.959
3.647 3.882
Grof en fijn aardewerk.
1.350
1.161
1.046
867
1.005
920 908
1.925
°

Kedelee……………..
‘

4.748 4.602 3.753
6.445
8.219 3.010
23.393
11.229 ‘
.’
Rijst,

gepelde ……….

11.709
14.194 19.204
10.048
10.294
•

13.584
30.908
23.878
Gedroogde visch
,,

,,

,,

,,
3.258
2.625 3.125 4.434
4.909
4.145
8.827
9.054.
Bevolk,rubb.uitN.-li,dië

.

,;

•
13.200
9.771
22.971
5
0M

Copra’)

,,

,,
23.468
31.939
26.001
22.089
28.509
20.972
52.437
48.481
>
Peper’)
3.823
2.136
1.325
1.839
743
661
3.507
1.404

..
Reizigersvervoer. fOntvangsten
S. S.
j
,
ava en Madoera
Xf
1000
N.l.,….
…………

,,

,,
1.912 1.797
1640
1.925
1.673
1.539
3.209
3.212 376
333
303
331
296
Goederenvervoer

S. S.
Java en Madoera

,,

»
4.659 3.810 2.949
3.015 2.786
2.842
4.889 5.628
N. l.S…………….
2.032
1.469
953
948
931
Reizigersvervoer

S. S.
Buitengewesten
210
192
182
•

197
219
207
315
426′
,

Deli Spoorweg Mij..
»»

196
200
190
198
199
192
384
391
Goederenvervoer

S. S.
Buitengewesten

»

»
556
525 478 456 460 379
785
839
Dell Spoorweg
Mij..»»
,
581
659
587
621
629 558
1.164 1.187
Posterijen

lava en Madoera
…
uitengewesten
….
621
184
724 218
693 723
771
665
1.232
;

‘.

1.436

Telegrafie

iava en Madoera
385
150
385 223 378 240
388
246
421
213 478 35$ 803
•

.
459 900
Isuitengewesten
….
150
161
167
208
185
336
‘
393
1)
Uitvoer in 1927 in ntto gewicht.
2)
De getallen tes’hen
haakjes
betreffen
net aantal
ondernemingen
dat
opgave verstrekte.

492

ECONOMISCH-STATISTISCHE ‘BERICHTEN

6 Juni 1928

storico Diplematico Mexicano Num. 24. Oo’mpi-

i’acion
de
Rafael
HeliodoTo
Vaile.
Mexico,
192.8;

Secret’ari a cle Rel’acic,nes Exteri•ores.
fr
A.ppUca.tio’n. des Recornm,cidatio’n,s de la Con,férence
Econ.omique Internationale.
Expoaé relatif á la

periode mai 1927-imai 1928 préparé pour la

première réu’niien.
da
Comité Cousultat.if (14 mai
1928). Génève, 1928; Soci&bé ‘des Nati.ons – ‘Sec

tien éconornique
et
fi’nancière.

Conférence Internationale sur les Statistiques Econo-
miques.
Documents préparatoires. Génève, 1028;
S.ociété ‘des
N.atiarus – Coniité
Ecoitoinaique.

i’ro
jet de Covention relcLtif au Traitement des

Ët’rangers.
Gienève, 1928; Société des
N.atioiijs –

Comité Economiqu’d.

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvaisgen.

GELDKOERSEN.

OPEN MARKT.

1928
1927

11

1925

11

1914

2 Juni
28Mei!
21!26
1419
30Mei! 31Mei!
20124
2 Juni
Mei
Mei
4 Juni
5 Juni
Juli

Am3lerdam Partic.disc.
418
–
116
418
–
1i
41
J8/8
41
!16
-1
14
3
9
116
-5
18
25
1s
-3

3
1
8
-3
1,6
Prolong.
41
14
0
14
-1
I2
4-1
!2
4-
1
12
3
3
14-
41
14
2
1
12-3
1
14
2
1
14
3
14
Londen
Daggeid ..
2112-3112
2
1
12_4
2-4
1
12
2
1
12-4
1
!2
214-5
3-5
1
3
1-2
Partic. disc.
3
7
19
3!-
15
11
4-
‘!,
3″l,64
1
116
45116-3!8
4
1
14_
5
116
2114_314
Berlijn
Daggeld ..
7
1
1-9
5
1
!29′!
4
1
12-8
4
1
12-8
6-8
1
12
4
1
12-7
1
12
–
Partic.disc.
30-55 d…
6
5
!8
618-14
614
6
1
12-
3
14
5
4
1
10
–
56-90 d..
.
65
1

6
5
10-
3
!4
6%
612-31
5
4
5
1
2
1
1-
1
12
Waren- wechsel.
7
7 7
5i1_7
5
5ij4-3!8
–
New
York’)
CalI money
6’/2-‘!4
5’I,-6′!4
6-‘!d
5′!,-6′!4
4
‘!,
–
‘!4
3
‘!,
-5
‘!i
1′!42′!, Partic. disc.
4
1
18
4118-114
1

41
!4
41
14
3%

11
3
1
12
1

–
1)
Cail money-koers van 1Juni en daaraan voorafgaande weken tlm
Vrijdag.

WISSELKOERSEN.

KOERSEN IN NEDERLAND.

Da a
New
York)
Londen
‘)
Berlijn
)
Parijs
)
Brussel
‘.1
Data via
1)

29 Mei

1928
2.4711,
12.09f*
59.324
9.754
34.584
99% 30

1928
2.471i,
12.0981
8

59.3ii
9.754 34.59
99%
31

1928
2.4711/
16

12.09
1
T

59.30
9.754
34.584
99
1
Juni 1928
2.478/
8

12.09k
59.28 9.754 34.58
99%
2

,,

1928
–
–
– –
–
99%
4

1928
2.4711
8

12.09h
59.26 9.744
34.574
99%
Laagsted.w.’)
2.47w
I2.09t
59.23 9.73
34.56
99
Hoogste d.wl)
2.477/
8

1
,2.10
59.34
9.77
34.62
100
28 Mei

1928
–
–
–
–
21

,,

1928
2.4718/
16

12.10
59.314
9.754
34.59
100
untpariteit
2.48%
12.10%
59.26
48.- 134.59
100

) Noteering te Amsterdam. “) Noteering te Rotterdam.
1) Particuliere opgave.

Da a
ZWIt
_
d

serlan
Weenen
P.

1
Boeka-
rest’)
Milaan
)
Madrid
**)

29 Mei

1928
47.76
34.90
7.34
1.53
13.05
41.45
30

.

1928
47.75
34.90
7.34
1.53
13.054 41.40
31

,,

1928
47.76 34.87%
7.334
1.54
13.054
41.384
1
Juni 1928
47.75
34.87%
7.331
1.53
13.054
41.41
2

1928
–
–
7.34
1.54
–
—
4.

,,

1928
47.74% 34.90
7
34
1.54 13.05
41.344
Laagsted.w.
1
)
47.71
34.80
7.31
1.50
13.02
41.30
Hoogsted.wl)
47.77%
35.-.-
7.364
1.574
13.08
41.50
28.Mei

1928
–
–
–
–
–
–
21

,,

1928
47.77% 34.90
7.34
1.53
13.06
41.49
Muntpariteit
48.- 35.-
2)
48.-
48.-
48.-

)
Noteering te Amsterdam.
0*)
Noteering te Rotterdam.
Particuliere opgave.
Wettelijk gestabiliceerd tusschen
7.534j5
en 7.21
1
12.

Data
Stock-
holm
*)friagen*)I
1
Kopen-I
Oslo
0)

Hel-
sing-
Buenos-
Aires’)
Mon
treal
1)

29
Mej

1928
66.50 66.50 66.40
6.24
1057/
8

2.47
8
18
30

,,

1928
66.474 66.50 66.40
6.24
1057/
2.478/
8

31

,,

1928
66.50 66.524 66.40
6.24
106
2.4734
1
Juni 1928
66.50 66.50 66.40 6.234
106
2.47%
2

,,

1928
–
–
–
6.24
106
2.47%
4

,,

1928
66.50
66.50
66.40
6.24
105%
2.4711
8

Laagsted.w.
1
)
66.40
66.45 66.30
6.21
105%
2.47
Hoogste d.w’)
66.55 86.574
66.45
6.26
106% 2.47%
28Mei

1928
–
– –
–
–
–
21

,,

.1928
66.50
66.50
66.40
624
106
2.47%
Muntpariteit
66.67 86.67
66.67
6.281
1058/,
2.48%
-, ïuLeer1ng ie Ams,eraam.
•j
INOI. te toneraam. ) rart. opgave.

Laatstbekende noteeringen te Amsterdam en Rotterdam op
1 .)UUI

o4o voor
reiegrcvisscne
uitoetaiing
op:

Gulden per
Pan

,j
Koers
disconto

Europa.
0
18
Londen
)
£
12.104
12.09k
44
100
Mark
59.26 59.28
7
Parijs
‘) ………..
1
00
Franc
48.-
9754
34

Berlijn
*
)………..

100
Belga
34.59 34.58
44
100
Franc
48.-
6.914
Brussel
‘)

§)

……..

100

,,

..

48._
47.75
,
34
Luxemburg
……..
Zürich
*) …………
100
Kronen
50.411)
7.34

‘
5
Weenen
‘) ………
100
Schilling
35.-
34.874
6
Boedapest

………
100′
Pengö
50.41
‘)
43.274
6
100
Lei
48.-
1.524
6
100
Leva
48.-
1.79
10
100
Dinar
48.-
4.374
6
Turksch
£
10.93
1.274
100
Drachme
3.23 3.23
10

Praag
…………..

1
00
Lira
13.09
13.054
6
Madrid
0*)
100
Peseta
48.-
41.41
5
Escudo
2.684
0.1060
8
Kopenhagen
*)
100
Kronen
86.67
66.50
5
100
86.67
66.40
54
100

66.67
66.50
4

Boekarest

……….

Stockholm
*) ……..
100
IJsl. Kr.

..
..

66.67 54.68

Sofia

……………

100
Zioty
27.91
27.80
8

Stamboel

……….
Athene

…………

Kovno (Litauen)
100
Lita
24.88
24.70
7

Milaan
*’) ……….

Riga (Letland)
100
Lat

..

48.-
47.90
7 en 6

Lissabon
. …. ……..

Reval (Estland).
100
Eatl. Kr.
66.75
66.45
74

Belgrado
…………

100
Finnmrk.
6.264
6.234
6

Reickjavik
……….
Warschau

……….

Tjerwonets
12.80 12.85
(lORoebel)

Oslo’) …………..

100
Gulden
48.40
48.374
‘6
Amerika.
Danzig

…………

New-York
*)
$
2.4876
2.474
44
Canad.
$
2.4876
2.474

Helsingfors

……..
Moskou

………….

Mex. Dollar
1.184
Buenos Aires ……
Peso (papier),
1.0565
2

1.054
La Paz (Bolivia)
Boliviano
0.97
0.904

Montreal

……….

Rio de Janeiro
Milreis (pap.)
0.8075
8

0.294

exico

………..
.

Peso (papier)
0.9080
2

0.3045
74
.
84
Bogota (Columbia)
–
Peso
2.42
2.44
Valparaiso
………

Quito (Ecuador)

.
Sucre

‘
1.21
0.494
Lima (Peru)

…….
Per.
£
12.104 9.93
Montevideo (lJrug.)
Peso
2.5725
2.52f.
Caracas (Venezuela)
Bolivar
0.4795
0.4790
Gulden
1.-
97.68
Willemstad (Curaç.)
Gulden
1.-
1.014
San José
(C.
Rica)
Colon
0.6220
0.62
Quetzal
2.4875
2.494
Managua (Nicarag.)
(Jordoba
2.484 2.4585
San Salvador (Salv.)
Colon
1.2440 1.224
Azië.

Paramaribo

……..

Calcutta
……….
Rupee
0.807 0.904
7

Guatemala
……….

Batavia

……….
Gulden
I.C.
1.-
0.99
4
Kobe

…………
Yen
1.24
1.154
5.48

..

Dollar
1.26

.. ..

Taël
1.6630
Hong Kong

……..
Shanghai

………
Singapore

……..
Straits
Doil.
1.4125
1.394
Phil. Peso
1.214 1.224
Bangkok
……….
Baht

‘
1.10
1.12
lianilla

…………

reheran (Perzië)

..

Kran
0.264
Afrika.
Kaapstad

.

£
12.104
12.05
54
Uexandrië…….
Egypt.
£
12.42
12.464
..4nstralië.
lielbourne, Sidney
en Brisbane
£
12.104.
12.034
ieuw Zeeland
£
12.104
12.05

t. te An.5i’lim..

6 Juni 1928

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

493

KOERSEN TE NEW YORK. (Cable).

D
a a
Londen
($ per £)
Parijs
($ p. IOOfr.)
Berlijn
($ p. 100 Mk.)
Amsterdam
(3 p. 100 gld,)

29 Mei

1928
4,8871,
6

3,937,
,23,95y
4

40,37
30

,,

1928
4,88
71
16

3,9318
23,95k
31

,,

1928
4,8833/
3,937,,
23,94% 40,37%
1 Juni

1928
4,88
13
/
32

3,9371
8

23,9434
40,39
2

,,

1928
4,8861
8

3,9371,
23,94%
40;39
4

1928
4,8851
t6

3,93%
23,93
40,38

6 Juni

1927
4851
1
10

3,91e1,
23,69%
40,04%
Muntparite.it..
4,8667
19,30
23,81k
40
1le

KOERSEN TE LONDEN.

Plaatsen en

INoteerines-I
Landen
eenheden
19Mei
1
1928
26Mei
128
1928
Mei/2Juni
I928
LaagstelHoogsteI
2Juni
1928

AIexandri.
.
iast.p.£
97
9734
9715
132
9717f
32
97%
Athene

.. ..
Dr. p.
£
37414
374
nk,
374
375k
3741
Bangkok …
Sh.p.tical
1j10%
111081
ll1

6
TT
1
1
10
w
1110

Budapest
.
..
Pen. p.
£
27.96
27.96
27.93 27.99 27.97
B. Aires’). ..
d. p.
$
47251
473
4

47’1,6

47181,
6

47%
Calcutta
… …
Sh. p. rup.
116
1
1
32

1j6110,
1563154

116
1
1
68

1;6
Constantin..
Piast.p.g
9521,
950 940 955 947%
Hongkong ..
Sh. p.
$
2117 32
2/la!,
2/
0
%
2j35/,
21
1

Kobe

–
…
.
Sh.p.yen
110′
7’2
1’10
6

l
1’lOii,
3/11
11086

Lissabon

.
Escu.p..
114%
114
113 114% 113%
d. per
$
24 24
232%
24%
24
Montevideo
1)

d. per
$
50%
50%
50
50%
50
11
1
32

Montreal’)
..
$
per
£
4.88
6

4.89
4 89
1

4.89k
4.89k

Mexico ………

R.d.Janeirol)
d. per Mii.
5191
64
559f
164
5291
(32
515f
(18
5591
(84
Shanghai
..
.
5h. p. tael
21911
8

21981,
28%
21108/, 2,911,
Singapore. ..
id. p.
$
2/33%
2/3%
2/311/
86
T5
2
213s1
4

Valparaiso
2).
$
p. Z
39.46 39.45 39 41
39.50
39.43
Warschau -_
Zi. p.
£
43%
43
5
1
8

43.25
43.75
43.51
‘)Telegrafisch transfert,
2)
90 d.

ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS
3)

Londen’)
N.York’) Londen
28 Mei

1928..

–
611
28 Mei

1928….
–
29

,,

1928.. 28y,
6171,
29

,,

1928…
84/10%
30

,,

1928.. 27%
–
30

,,

1928….
84111
31

,,

1928..

271
1
/,,
6071
5

31

,,

1928….
84111
1

Juni 1928..

2811
10

61%
1
Juni 1928….
84111 2

,,

1928..

2715,,
60%
2

,,

1928….
84111
4 Juni 1927.. 261
8

57
4 Juni 1927….
84111%
20 Juli

1914.. 24
11
1
16

59
20
Juli

1914….
84111
1)
in pence
p.
oz.stand.
2)
Forelgn sliver In

c. p. oz.
line.
2)
in
ah. p. oz.
line

STAND VAN ‘s RIJKS KAS.
De Minister van Fina nciën maakt bekend

Vorderingen.
1

23 Mei 1928
1

30 Mei 1928

Saldo bij de Nederlandsche Bank
– –
–
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten
/

437.329,10
f

612.694,39
Voorschot
..p
ultimo April

1928 aan
de gem.
op
voor haar door de Rijks-
administratie te heffen gemeentelijke
Inkomstenbelasting en ôpcenten
op
37.209.570,08
,,

37.209.570,08
Voorschotten aan Surinan,e ……….
,,

8.868.152,85
,

8.942.561,89
de Rijksinkomsten belasting………..

l(asvord. weg. credietverst. aJh. buiteni
,,
136.968.422,52
..
,,140.504.307,09
Daggeldleeningen

tegen onderpand
13.000.000,-
,,

18.500,000,-
Saldo der postrekeningen van Rijks- van Staatsschuldbrieven

…………

18.981.455,04
•

15.214.694,24
comptabelen

……………………
Vordering
op
het Staatsbedrijf der
P.,
–

–
T.

en

T.
2
)…………………………
Id.
op
andere Staatsbedrijven
2)
.

3.295.348,03
,,

2.395.348,03

Ve rp11_c h t
1
n_ge_n.
i
Voorschot door de Nederl. Bank
….
/

3.947.512,36
/

5.189.597,65
Schatkistblljetten In omloop’)……….
,
103.526.000,-
,,
103.526.000,-
6.950.000,-
,,

6.950.000,-‘
Schatkistpromessen in omloop
………
Waarvan direct bij de Ned. Bank..
–
–
11.714.992,50
11.874.617,-
Schuld a.d.Bankv.Ned.Gemeenten’)..
–
–
,,

19.249.431.54
,,

16.224.378,91

Zilverbons In omloop
………………

Id. aan

Curaçao…………

……….
A lg
Id. a. h.

.
Burg. Pensioenfonds’)
..
,,

195.442,10
,,

2.254.224,38
219.811,54
,,

2.342.863.47

Id. aan

Ned.-Indië

………………..

Id. a. h. Staatsbedrijf d.
P., T.
en T. ‘)..

.

,,

45.465.183,43
,,

40.559.021,89
Id. aan andere
Staatsbedrijven’)
……
1.315.000,-
Id. aan diverse Instellingen
5)
………..
…1.315.000.-
5.792.994,77
,,

5.793.229,14
1)
Waarvan
/
12.056.000 vervallende
op 1
Juli 1929.
3)
In rekg.-crt. met
‘s
Rijks Schatkist.

NEDERLANDSCH.INDISCHE VLOTTENDE SCHULD.

1 26 Mei1928 1 2 Juni 1928

Vorderingen: Saldo bij
‘s
Rijks kas……………..
f19.052.000,-
/
15.121.000,-
,,10.738.000,-
,,I1.547.000,-

Verplichtingen:
Voorschot uit
‘s
Rijks
kas aan N.-Indlë
–
–

Saldo
hij
de Javasche Bank
………..

Voorschot Javasche Bank aan N.-lndit
–
–
Schatkistpromessen in omloop …….
,,

150.000,-
,

150.000,-
Muntbiljetten in Omloop

…………
,33.834.000,-
..
,34.214.000,-
Schuld aan het Ned.-lnd. Muntionds..
,

9111.000,-
..
,,

1.039.000,–
Idem aan de Ned.-lnd. Postspaarbank.
,,

1.023.000,-
1.068.000,-

– NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 4 Juni 1928.

Activa.
Binnenl.Wis-f’Hfdbk. f 41.924.744,87
sels, Prom., Bijbnk. ,,

4.987.063,-
enz. in
cllsc.(
Ag.sclI.
,,

10.17
1.I16S, IS
57.483.776,65
Papier
o.
h. Buiteni. in disconto.
.. . … …
–
Idem eigen portef..

196.396.708,-
Af :Verkochtmaar voor
debk.nognietafgel.
«

–
196.396.708,-
Beleeningen
nc1.
vrsch.
Hfdbk.
f

39.044.944,-

in rek.-crt.
Bijbnk.
,,

6.927.414,34

op
onderp.
Ag.sch.
,

63.189.052,-

f

109.181.410,34

Op
Effecten..
. … …

‘
105.543.610,34
OpG-oederenenSpec.
,,

3.617.800,-
109.161.410,34
Voorschotten a. h. Rijk
…. .. … .. ……,,
6.477.318,80
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud

..

f

67.636.060,-
Muntmat., Goud
… ,, 367.468.818,36

f
435.084.878,36
Munt, Zilver, enz.
•

24.328.143,92
Muntmat., Zilver..

–
,,
Belegging
11

kapitaal, reserves en pen-
459.413.022,28

sioenfonds

…………………….,,
23.512.426,96
Gebouwen en Meub. der Bank
……… ,,
5.000.000,-
Diverse rekeningen
…… .. . … ………

,,
40.879.657,62

Paselva

f
___________________
898.324.318,65

Kapitaal
……..
……………
f
20.000.000,-
Reservefonds
……
._ …

,,
7.027.840,39
Bijzondere
reserve
……… .. . – S
8.000.000,-
Pensioenfonds

………………… . –
5.164.395,90
Bankbiljetten in omloop………….
811.833.685,.-.
Bankassignatiën in omloop………….
434.447,43
Rek.-Cour.
j
Het Rijk

–
saldo’s:

‘1,,
Anderen’ 34.528.419,63

,,
34526.419,63
Diverse rekeningen
– …. . .-…. ……. –

,,
11.337.530,30

f
898.324.318,65

Beschikbaar metaalsaldo
…………..
f
289.1107.420,27
Op de basis van 21. metaaldekking…
…
120.248.509,86
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop
dan waartoe de Bank gerechtigd
is. ,,
1.448.037.100,-.

Voornaamste posten in duizenden
guldens.

Goud
Andere
Beschikb.
Dek-
Data
Circu laffe
opelschb.
Metaal-
kin ga
Munt

Muntmat.
schulden
saldo
perc.

4 Juni ’28
67.616 367.469
811.834
34961
289.607
54
29 Mei

’28
67.625 367.469
797.333
35 975
292.386
55
21

,,

’28
87.675
387.469
794.461
42.132 292.401
55
14

,,

’28
67.680
367.469
811.535
37.650
289.788
54
7

’28
67.684
387.469
828.012
35.582
286.505
53
30April ’28
(37.689
367.469
853.274
35.288
283.122
52

7 Juni ’27
63.719
345.444 808.354
33 847 267.691
52

25 Juli ’14
65.703
96.410
310.437 6.198
43.521
1
)
54 Totaal
Schatkist-
B

–
ee
Papier
Diverse
Data
bedrag
l
disconto
promessen
nien
op het
reke-
s
rechtstreeks
bultenl.
ningen
5)

4 Juni 1928
57.484
–
109.161
196.397 40.880
29 Mei

1928
52.613
–
112.722
193.884
41.508
21

1928
57.788
–
111.073
193.781
40.397
14

1928
64.658
–
118.942
193.630
40.499
7

,,

1928
73.827
3.000
121.446 192 270 41.601
30April1928
63.288
4.000
155.380
189.706
40.865

7 Juni 1927
149.257
–
141.353 114.076 33.967

25 Juli

1914
67.947
14.300
61.686
20.188
509
1) Op de basis van
als
metaaldekking.
3)
Sluitpost activa.

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Andere
opeïschb.
schulden
Discont.
–

–
Dlv. reke-
ningen’)

5 Mei

1928..
1.090
1.612 508
805
444
28 April 1928-
1.090 1.658
543
816 450
21

1928-
1.090
1.413
576
817
437
14

1928..
1.090 1.498
581
817 453
7

,

1928-
1.101
1.552
531 819 428

7 Mei

1927-
1.030
1.543 648 940
571

5 Juli

1914_.
645
1.100
560
735 396
1) Slultpost der activa.

494

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Juni 1928

JAVASCHE BANK.

Voornaamste posten in ‘duizen n guldens.. De samengetrok-
ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen.

Data

Goud

Zilver

Circulatte opeischb.
metaal-
schulden saldo

26Mei1928

1ö.600

304.600

43.200 123.040
19

1928

192.600

304 600

43.800 122.920
12 ,, 1928

193.000

306 300

38.500 124 040

28Apr.192 174.445

18.950 303.568

48.804 123.277
21 ,, 1928 173.233

18.912 304.840

45.805 122.338
14

1928 173.028

18.652 311.183

38.827 121.973
7 ,, 1928 173.302

19.184

311.296

45.977 121.419
28 Mei 1927 185.245

29.278 308.361

54.393 142.768
29 ,, 1926 195.399

38.399 324.205

45.250 160.363

25 Juli1914 22.057

31.907

110.172

12.634

4.842e)

Data.

.

1

Dis-
1
t

N.-Ind.
1

betaalb.

1

Belee-
1
ningen
1

Diverse
reke-
ningen’)

percen-‘
tage

26Mei1928
11450

8**
55
19

1928
115.000

•••
55
12

1928
112.800
56

28Apr.1928
13.256

22.368 1

67.710

61.879
55 21

1928
13.316

23.126
1

67.448

60.862
55 14

1928
13.015

25.154
1

70.142

56.392
55
7

1928
12.548

24.732

74.812

59.253
54

28 Mei 1927
13.978

21.010

57.538

59.120
59
29

,,

1926 10.516

20.800
1

42.415

63.624
63

25Juli 1914
7.259

6.395

47.934

2.228
44
‘) Sluitpost activa.

2)
Basis
2
1

metaaldekkjng,

BANK VAN ENGELAND.
Voornaa.mste
posten, onder bijvoeging der Currency
Notes,
in duizenden ponden sterling.
–

.
Data
.
Metaal
Circulatie
Currency
Notes

Bedrag
1
Bankbzl/.
1
Oov. Sec.

30 Mei

1928
162.902
135.985
293.697
56.250
243.935
23

,,

1928
162.187 135.064
290.285
56.250
241.251
16

1928
161.947
134.834
294.655 56.250
245.057
9

,,

1928
161.905
135.218
295.084
56.250
245.463
2

.1928
160.730
135.756
294.769 56.250 245.082
25April 1928
160.467
134.743
292.024
56.250 242.566

lJuni 1927
152.578′
136.346′
297.979
56.250 248.216
22 Juli

1914
40.164 29.317
–
–
–

D ata
00v.
Other
Public
Other
R eserve
ngs
Sec. Sec.
Depos. Depos.

30 Mei ’28
28.967
53.985
22.284
89.568 46.668
41%
23

,,

’28
29.582
54.924
13.095
100.518
46.873
41%
16

,,

’28
29.577
55.846
19.165
95.377
46.863
40’5,,,
9

,,

’28 29.457 55.695
13.075 100.782 46.437
40%
2

,,

‘
’28
31.385 56.697
13.680
101.410
44.724
387/
8

25April’28
29.065 55.932
17.956
94.839 45.473
405/
15

1Juni’27
50.606
57.320
14.724
111.402
35.980
2834
22 Juli ’14
11.005
1

33.633
13.736
42.185
29.297
52
‘) Verhouding tusschen Xeserve en Lieposits.

BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in millioenen franes.

Waarvan
Tegoed
VII
–
Waarv.
B 1
e ee-
Data
Goud
in het
Zilver
2
het
‘
j
se $
op het
ningen
buitenl:’)
buitenl.
bulfenl.

31 Mei ’28
5.543
1.864
343
62
2.822
13
1.810
25
‘

’28
5543
1.864
343
61
2.072
13
1.848
18

,,

’28 5.543.
1.864
343

,
62
1.686
13
1.776
10

’28
5.543
1.864 343
61.
1.869
14
1.791
3

’28
5.543
1.864 343 60 2.711
14
1.714

2Juni’27
5.547′
1.864 345
52
2.644
7
1.630

23Juli’14
4.104
–

‘
840
–
1.541
8
769
–

.
Buit.gew.
Schat
Dl ver-
[Rekg. Courant
Data
voorsch.
kistbil-
sen
Circulatle
Parli-
ajd. Staat
Jetten’,) culleren
Staat

31 Mei’28
21.700
5.930
30.743 59.195 8.882
149
25:

’28
22.600
,5.930
30.924
58995
10.512
18,0
18

’28
22.700
5.930
29.749 59.719 8.459
59
10

’28
23.500
5.930
28.342
60.385 8.894
31
3

,,

’28 23.900
5.930
28.311
60.120 9.034
36

2Juni’27
27.100
.5.704
19.704
52.328
10.231
.30

23 Juli’14
.
–
5.912
‘

943
401 f
1)
Waarvan beschikbaar 463 millioen.
2)
in disconto
genomen
wegens
voorsch. v. d. Staat aan buiteni.
regeeringen.
2)
Sluitpost activa.

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 4 Juni 1928.

De achter ons liggeticle jberichtsweek is op de interna.
tionale fo,iclser,rnarkfen over het algemeen kalm voorbijge-
gaan. i)e tinwerking vnu de Piiikster.vaca,itie heeft zich nog
doen gevoelen. Onder den i,v,’1
,
oi ‘hienvLn zijitookdekoers
flueti,aties van geen groote beteekenis geworden. Toch vie-Jeu hier en daar veI l)e’laagwekkencle gebeurten.isseu op te
niet-ken. Zoo vi,s bijv. de foiiidsenmark’t te P a r ij s •rn.iiider
gea.iiiirieerd, in verband met de geruchten, volgens ve1ke
cle regeering niet aUce,:, nog iiiet tot stabilisatie van het
Fraiisclie betan]rniddel zou willen overgaan, dook zelfs z.oii
denken o’vei- pogingen tot revalorisntie. Dit heeft verkooperi
uitgelokt, zoowel van buiteiila,n.dsç:he als .vaii Fraiisclie zijde.
Ook heeft tot de rninder aaligename stemming bijgedragen
het feit, dat de
g’o1dn.ai’kt
stijiver is geniorcien en de koersen
‘oor
,
.,r eport” geul lijii,a .pr oh ibitief varen teis aanzien van
(in waugrijke h aUSSeI)OSiiieS. –
Te 13 e r 1 ij ii claarentogeii is de sternmii.sg bepaald oige-
iekt gebleven. Het algemeene koerspeil is niet onbe]aiig-rijk gestegen, dccli op den voorgrond stonden tal van spe-
cia.le ‘papieren zooal
S
aa.ndeeleii i ii kal i.’ondernemingen, iii
kunstzijdefa.brieken, ban kaandee] en, e nz. Tot deze hausse
heeft cle houding van het buitenland sterk bijgedragen.
Tobra.1 van ,Ajner,ikaansehe zijde zijn weer opdrachten iii
ta nielijk ruime liLate te Berlijn samengekomen. Te L o n
cl
e
11
is de handel bijzonder kalm geweest.
Si,nis
de vacantiadagen heeft cle handel zich nog niet kunnen her-
stellen; dientengevolge zijn ‘de omzetten klein gebleven,
ondanks het feit, ‘dat cle ondertoon niet listeloos kon wor-
den genoemd. De ‘belangrijke gouclzen;dingen’ van New ‘York
naar Londen’ ‘hebben geen stimu:leerenclen itivloeil uitge-
oefend, omdat cle geldma.rkt otibewogen is gebleven en om-
(lat men deze gociclpolitiek beschouwt als een onderdeel van
(le maatregelen, welke genomen moeten worden in verband
met de hervorming tei.s opaich-te van de ,,curiency notes”
als zoodanig.
Te N e
w
Yo i
–
k heeft cle markt i’el enkele minder op-
gewekte dagen gekend, doch over ‘het algemeen was cle stem-
ruing vast. Ook de omzetten zijn weder toegenomen, het-
geen thans meer naar voren is gekomen, ‘doordat de markt
in Wallstreet weder gedurende het geivone aantal uren
geopend is gebleven. Tegelijkertijd zijn 1e voorschotten aan beui-smakel,a,ars verder uitgebreid, zij het met een beschei-
den bedrag. Het heeft te New. York tien indruk gemaakt,
‘dat de markt nog.niet veel invloed heeft ondervonden van
‘cle lisoontomaatregelen der Fecleral lieserve Banken, waar-
van thans 11 tot verlooging van den rentevoet zijn over-
gegaan. De berichten uit de nijverheid hebben aangetoond,
dat de staalindustrie een iets kleinere ‘bedrijvigheid aan-
toont; daarentegen «’erken (le antonsobielfabrieken nage-
noeg op volle capaciteit.
De achter ons liggende week te ii on
S
en t heeft een
rustig ‘verloop gehad. Ook cle
hele ggi-ngsniarkt
heeft hierop
geen uitzondering gemaakt. De lichte reactie, welke in cle
voorafgaande weken op te merken is geweest, iii verband
met de houding van de geldmnarkt, ‘is tot staan gekomen
en de meeste koersen hebben ‘dan ook geen svij’ziging van
eenige beteekenis aangetoond. 6 pCt. Ned. Werk. Schuld
1922: 10415/
i
, l047/; 4% pOt. Ned. Werk. Schuld 1917:
100%,
1007/i,
100
3
/8; 4%, pOt. Ned.-Indlië 1926: 98
3
116,
981I1,
98e/1e;
5 pOt. Brazilië 1903 £100′: 87%, 87; 8 pOt.
Sao ‘Paulo: 106%, 107.

De grootste aandacht ‘is getrokken door de af cleeling voor
mndusirwele fond.s
,
en.
Met name stonden aan,cleelen in kunst-
zijdefabrieken ‘weer in het niidclelpnnt. Ditmaal waren het
in de eerste plaats aancleelen Maekubee, welke uit de markt
werden genomen, in verband met geruchten, volgens welke
opnieuw een buitenlandsch object met winst zou zijn i’er-
kocht. J,n verband ‘hiermede ‘konden ook nandeelen Enka
monteeren, hoewel eerst voor ‘dit fonds een’ige reactie was
inge-treclen. Aandeelen Hol] andsche J u’nslmzijcle Industrie en
Internationale Viseose Compagnie ‘hebben eenigszins op
den achtergrond gestaan. Van cle ‘overige i’ndustrieele soor-
ten waren Philips nancleelen gevraagd, terwijl aandeelep
5[argarine Unie vrijwel onveranderd, (100h met een goeclen
‘gron’c}toon bleven. Centrale Suiker:
78%,
79%, 80; Holi.
Kcuistzijde Ind.: 238, 244, 240%, 248; Margarine Unie C.
v.
,A.: 207%, 208%, 207%, 207%; Maekuibee: 209, 215%
1

222%, 234%; NocI. Knnstzijdefabriek: 534, 516% (ex (1iv.),
519
1
/, 536,’ 542; Philips G’loeilam’peufabiek: 760,753,770
1
/
2
,
786; Z’weedsc.he Lueifers Mij.: 4113’Ç, 417, 421
1
/
2
.
De af deel Ing ‘voor
petroleurnfoncisen i
s
Vrij opgewekt ge-
weest, voornamelijk voor aancleelen Koninklijke Petroleum
Mij. Het jaarverslag is vrijwel unaniem gunstig ontvangen
eis ei kwam ‘dit, na cle publicatie van het verslag, niet tot
uitdrukking in den tevoren reeds eenigermate gestegen

6 Juni 1928

ECONOMISCH-STATISTISCHE; BERICHTEN

495

koers, de groiicltoon is hierdoor toch wel vaster geworden.
Dordtsche Petroleum Lnd. Mij. 361%, 371, 376,
373%;
Gec.
Hoil. Petrol. Coinp. : 228, 220, 229, 228 ; Kon. Petroleum:
386, 3857/
s
, 396, 394
3
/8 ; Perlak Petroleum : 70, 72;
Peu•chuwa: 21
34,
21; Marland OiI: 38, 39%.
De
rubbcrmarkt
daarentegen was min of meer gedrukt. De
prijs te Lonileit is lichtelijk acltteriiitgeloopen en ook de
vermindering van den voorraad daar ter plaatse was dit-
maal te gering – ruim 900 ‘tons – dan dat hiervan een
krachtige steun kou uitgaan. Toch varen de react,ies van
bescheiden aard; de declaraties van sonimige dividenden
zijn door de ‘beurs nogal gunstig opgeuomeii. Amsterdam
Rubber: 244%, 237
3
/8, 242
1
/.-, 240%; Deli B,atavia: 186, 1.78,
1.79%, 178; ]Iessa Rubber: 322, 318, 324; Java Caoutchouc:
156%, 157, 156%.; md. Rubber: 260, 266, 265; Kali Telepak:
260, 261, 264% ; Kendeng Lemboe: 315, 312, 317, 314%;
Majainglauden: 300, 299; NecL-Ind. Rubber en Koffie: 285,
284,
286%.,
280; R’darnTapanoeli: 121%, 118, 119%, 118%;
Serbadjadi: 221%, 215, 218%, 224%; Su8natra Caoutchouc:
184, 178, 183
3
/,
; Ver. md. Cultuur O.ndern.: 141%, 140
7
/8,
144%, 142%; Interconti.nental Rubber: 13%, 13
7
/16,
13%.
De
tabaksma.rkt
was stil en zonder opmerkelijke veran-
.der.ingen. Over het algemeen was eenige husteloosheid aan-
wezig,
doch tegen ‘het ei.nde van de berichtsper.iode heft
deze plaats kunnen waken voor een opgewekte stemming,
oa. ten aanzien van Deli Batavia Tabak, Senembith, enq.
Arends’burg: 632, 630, 635, 638; Besoeki Tabak: 525, 24,
523; Bali 13.atavia: 529%,, 5.23%,;
530,
533%.;
Deli Mij.: 461,
458%, 460%;, 458
1
460%:; Ngeepit: 360, 365, 363; OostkNst:
210, 205, 206%, 202; Senembah: 519, .519
1
12:, 517%, 521%.
Suikeraandelen
hebben eenigseins op dan achtergrond ge-
staan. Gedurende het grootste deel van de berich.tsweek was
het aanbod hier overheersehend, met name voor aandeelen
Handelsvereeniging ,,Amsterdam”. De reageerende Cubano-
teeringen en het uitblijven van berichten omtrent af.d’oe-
ningen door de V.J.S.P. hebben ertoe bijgedragen eenig on-geduld hij de houders van suikeraaindeelen te voorschijn te
roepen, waaruit hier en daar verkoopdrang is ontstaain.
Tegen ibet slot viel echter ook hier van ‘herstel te gewagen.
Cult. Mij. der Vorstenlanden: 192%,
l89%,
190, 188%;
H.V.A.: 747, 744, 727, 730%
;
Javasche Cultuur Mij.: 396,
389, 384%; Kalibagor: 417, 414, 412; Manen: 269, 253.(ex
div.),
252%;
Moorman
:
358 (ex div.)
;
Ned.-Ind. ‘Suiker
Unie:
299%,,
296, 298, 295, 293; Poerw”oredjo: 123%, 1237/8,
121%, 120%; Singdanglaoot: 456, 452; Tjepper: 850, 845;
Watoetoel.is Poppoh: 810, 805, 802.
De
schecpvawrtafdeelinq
is vrijwel verwaarloosd, geble-
ven. Ondanks de iets betere berichten van de vrachtenmarkt,
viel geen ‘behingstelling voor de aandeelea uit ‘deze markt-
afdeelirig te ontdekken.’ Het gevolg is geweest, dat ook de
koersfluctuaties zeer gering zijn gebleven. Holland-Amerika
Lijn: 78%, 78%, 78%; Java-China-Japan Lijn: 135%,
1347/8, 133, 143; Kon. Ned. Stooinb. Mij.: 89%, 39
1
/2,,
87;
Ned. Sohenpv. Unie: 213%, 215
3
/s, 214%,
219%;
Stcomv.
Mij. Nederland: 191%, 192, 194%.
Van
inijnaasdeelcn
hebben aandeeleIL Redjang Lebong nogal aandacht getrokken ‘door een vrij krachtige koersver
–
heffing, gepaard gaande met ruime omzetten. Toch konden
de koogste noteeringen hier ‘niet ‘behouden blijven. In de
juist geïntrotluceerde aandeelen Compagnie Union Minidre.
du Hant Katniiga is ter beurze slechts w’einig omgegaan.
Alg. Exploratie Mij.: 100%, 98, 102%:; Billiton i.e Rubriek:
1000, 1010, 1001, 10.10; Boeten Mijnbouw Mij.: 1.69, 168. 170,
173%; Mi’iller & Go’s N:ijnbou.w Mij.: 94, 95, 90; Redjaiug
Lebong: 135, 153,
143%,
146%; Singkap Tin Mij.:413, 409,
405, 402.
Bankaandeelen w
aren vast. Aan’deelen Nederl andsche
Handel Maatschappij bleken het hoogere dividend reeds te-
voren in het koerspeil te hebben verdisconteerd. Am.sterd.
Bank:
189%,
181
1
/s (ex div.), 181
1
/8, 180%; Incassobank:
1257/s, 126, 126%; Javascbe Bank: 335; Koloniale Bank:
269, .267%, 272%; Ned.-Tnd. Handelsbank:. 185%, 186%,
188%; Ned. Handel Mij. C. v. A.: 1967/8, 196%, 186%; (ex
div.),
185%;
Rotterd. Bankverg.: 99%, 99%; Pwentsehe
Bank: 142%, 143.
De
A.rnerikaenchc af deeiinq
heeft zich, aooals gewoonlijk,
geheel bij de aanwijzingen van Walilstreet aangesloten. Toch
scheen Let, alsof cle ‘belangstelling aaii onze beurs in de
achter ons liggende ber,ichtsweek
iets
geringer is geweest,
met uitz.ondering van sommige fondsen, zooals Studebaker,
Bethiehem Steel, enz. American Water Works: 61 (ex
div.), 60%, 62; Anaconda Copper: 139
1
/4,
142, 140%, 147;
‘Stndebaker: 76, 78%, 80,
79%;
U. S. Leather Oemp. :
4
3%,
45%, 45; U. S. Steel Corp.: 142%, 1
4
3%, 1
4
7
3
/, 145%;
Atchison To’peca: 190%’, 190, 191%, 191; Baltiw:ore & Ohio:
114; Ene: 56,
57%,
57%; South. Pacific Cy.: 1257/
8
, 1267/,
126%; Union Pacific: 196, 198, 199; WabaslY Railway:
877/
8
, 89, 88%, 89.

GOEDERENHANDEL.

;

. .

GRANEN.

5 Juni 1928.

: T a r
w
e
:
Ofschoon er verschillende factoren in de tarwe-
markt aanwezig zijn, die een betere vraag zouden kunnen
doen verwachten, is deze in de afgeloopen w’eek toch niet
ingetreden, ‘adfhans de prijzen zijn niet verbeterd, ja zelfs
in de meeste gevallen nog wat teruggeloopen. In Noord-
Amerika hielden de prijzen vrijwel stand, doch de Cana-
deesche tanwapool toonde sterke neiging tot afgeven, het-
geen ook niet zoo verwonderlijk is, daar er toch onget’vij-
feld nog een groote ]ioaveeihei’cl tanwe in Oaiiadavoor export
beschikbaar moet zijn en cle tijd, die ons nog scheidt van de
nieuwe öogsten in Euro;pa, kort begint te ‘worden. Hoe
groot die hoeveelheid iii Canada is, velt moeilijk te zeggen.
Op papier is zij veel grooter dan een jaar geleden, maar men
noet in aanimer;king nemen, dat er een groote hoeveelheid
minderwaandiige tanwe geoogst is. Terwijl Chicago af en toe
vastere prijzen noteerde, werd dese beweging in Argentinië
niet gevolgd. Bijna dagelijks kwamen de no’teeringen onver-
anclerd’of ietst lager al. De stooniend,e hoeveelheid tarwe is
vooral naar het Continent gering. Er zal, naar men ‘er-
wacht, dan ook
nog-
wel hier en daar vraag blijven bestaan,
maar aan den ant eren kant geven de prijzen, diie vooral
voor spoedig verwachte tarwe beneden clie voor latere leve-
ring zijn, niet den indruk dat men, althans in de hoofd-
markten, om tarwe verlegen zAt. Zoo blijft in de termijn-
markt te Rotterdam het déport van Juli ten opzichte van
September en November zeer belangrijk.
De oogstberichten zijn in de meeste landen niet ongun-
stig, doch het is onvermijdelijk, dat er nu en dan berichten van droogte of zelfs van te veel regen gemeld wor’den.. In
sommige streken van het Noord-Westen der Vereenigde
Staten en Canada zou het wat te droog zijn, doch aan den anderen kant zijn wederom regens in die streken gemeld,
zoodat men moet aannemen, dat de bezwaren niet overwe-
genci zijn. Met belangstelling zal men nu het volgend oogst-
bericht van Washington tegexnoetziien. In Chicago heeft
men bij gebrek aan slechte berichten over de eigen oogsten,
nogal eens minder gunstige berichten van Europa genoemd
als een haussefaetor. Wij vermeenen, dat deze berichten,
voor zoover zij juist zijn, slechts een herhaling zijn van
reeds vroeger bekende berichten, me o.a. dat de stand van
de tarve in Frankrijk niet al te gunstig is, terwijl de
oppervlakte kleiner is dan een jaar geleden. In de meeste
Europeesche landen is evenwel het weer in den laatsten
tijd zeer gunstig gew’eest voor cle ontwikkeling van de
tarweplant en dit is ‘wel een van idr voornaamste redenen
dat men zich niet erg geneigd voelde groote voorraden van
tarwe aan te leggen.
Ho g ge: In Noord-Amerika is de markt voor rogge zeer
vast gestemd geweest, althans voor spoeclige levering. Voor
latere termijnen zijn de prijzen ernstig afgebrokkeld, doch ook daarvoor heeft men later een stevig herstel gezien. i)e
voorraden van tien ouden oogst zijn klein en waar men hier
en daar nog w’el rogge moet koopen, blijft een groote premie
gehandhaafd in tegenstelling met wat men in de tarwe-
markten ziet. Dat de prijzen voor den nieli,wen oogst in
Amerika gestegen zijn, zal w’el in de eerste plaats op den
geringeren u;i,tzaai in die landen zijn terug te voeren. Men
noemt en ook slechte berichten uit Duiitschland, maar hier-
omtrent heeft men ten onzen.t weinig vernomen. Gedurende
de Latste weken is het weer althans zeer gunstig geweest.
Dat men over ‘t ‘algemeen evenwel in Europa nauwelijks
een grooteren oogst verwacht dan verleden jaar, staat vrij-
wel vast. Van belang zou zijn iets weer van Rusland te
hooren, maar in den laatsten tijd is de berichtgeving va.n
die zijde wel uiterst weinig mededeelzaam.
M a 1
S:
De maïsmarkt is zeer stabiel gebleven gedurende
de afgeloopen week, Argentinië Leeft meer maIs afgeladen,
hetgeen te verwachten w’as, nu de staking te Rosanio op-
geheven is. Toch ‘hebben cle verschepingen eenige belemme-
ring ondervonden van regen en het aanbod voor spoedige
aflading van Argentinië is dan ook niet zeer groot. Kier-
tegenover bestaat er in enkele markten, vooral de Noord-
Dutitsche, goede vraag en dientengevolge wordt een belang-
rijke premie voor spoedige levering oniclerhoijden. In onze
markt is de vraag onvoldoende geweest en de prijzen zijn voor spoedige levering wat gedaald. Hetzelf cle en in nog
meerdere mate, geldt voor Antwerpen. ‘Wat de Britsehe
markt betreft, deze laat op het oogeablilk weinig van zich
merken. De voorraden moeten in Engeland vel gering zijn, maar blijkbaar kan men nog wat afwachten, alvorens de in verhouding hooge prijzen voor stoomende maïs te betalen.
Zuid-Afrika heeft bijna in ‘t geheel geen rol gespeeld. De
af ladingen van dit land hebben bijna opgehouden en men
kan niet vOOr Augustus/September, eenigszins belangrijke
verschepingen van den nieuwen oogst verwachten. Er won-

496

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Juni 1928

Noteeringen.

1

Locoprijzen te Rotterda/Amsterdam.

Chicago

1

Buenos Aires

Data

Tarwe

Maïs

Haver Tarwe

Maïs LiJnzaad

Juli

Juli

Juli
1
Juni
1
Juni i Juni

2Juni’281 1478/
8

1058/
s
1
56s1
8
111,90
1
8,30 115,90
26 Mei’28
1471/
8

10O
65i1
111,95
1

8,10
16,05
2Juni’2-7
1471/
8

107%
54% 12,70 6,55
16,35
2Juni’26
136%
711/
8

39%
13,20
6,65
15,30
2Juni’25
16)1/
8

114T/
47
1
15,05
9,35 21,10
20Juli’14
82
5681
8

36%
9,40
5,38
13,70

Soorten
j9i

Tarwe (Hardwinter II)
15,-
Rogge (No. 2 Western) _’
14,85
Mais (La Plata)

.. .. ..
232,-
Gerst (No. 2 barley)

•

.
259,-
Haver (Canada 3)…. …
…’
15,-
Lijnkoeken (Noord-Amen-
ka van La Plata-zaad)._
1
1

13,40

13,50
1

12,15

Lijnzaad (La Plata …..
8
370,_

372,-

376,-
1)
per 100 KG.
2)
per 2000 KG.
8)
per 1980 .KG.

?8
Mei

6Juni

1928

1927

15,-

15,50

15,10

– 13,20

238,-

177,-
260,- 250,-

15,40

13,25

AANVOEREN in tons van 1000 KG.

Rotterdam

II

Amsterdam

II

Totaal

Art! kelen

27 Mei12 Juni

Sedert

1
Overeenk.
27
Mei
j2
Juni

Sedert

1
Overeenk.
1928

1
1
Jan.
1928
1
tijdvak
1927

1928

1Jan.
1928
1
tijdvak
1927 1928

1

1927

37.892
909.533 923.935
–
30.254
30.565
939787.
9.54.500
Tarwe …….
.

……….
Rogge

……….
1.894
.
83.293
145.713
–
–
100
83.293
145.813
1.416
9.838
9.914
–
–
67
9.838
9.981 15.705
399.312 547.629
.

1.738
91.987 94.623
491.299 642.252
Gerst ……
.
……….
1.0.836
143.142 188.252
–
3.540
6.529 146.682
194.781

Boekweit ……………….

Haver…………….
2.890
74.032
78.112
50
210
.

2.728
74.2i2
80.840

Mais …………………….

Lijnzaad

…………..
1.418
96.665
108.207
808 169.298
107.063
265.963
21.5.270
1.213

…

88.773
77.269
–
1.184
‘-
89.957
77.269
Lijnkoek

.

…………….
1.962
49.1.72
51.222
358
18.698 17.257
67.870
68.479
Tarwemeel

……………
Andere meelsoorten
–
=

5.470
7.486
–
–
–
5.470
7.486

tien reeds pogingen gedaan oni op die termijn tot zaken te
komen, maar over het algemeen zijn de prijzen, die in Zuid-
Afrika genoteerd worden, nog te hoog in• verhouding tot
hetgeen in Europa maakbaar is.
Roemenië blijft nominaal. Offertes van maIs hoort men
zoo goed als niet. In Noord-Amerika vond een herstel plaats
na
cc
scherpe daling van de vorige week, doch de f]uctuat’ies
te •Chicago hebben op 1e inaïsmarkten iin ]uropa iii ‘t minst
geen invloed.
(le r s t: Aa.iuivankelijk varen cle zaken in gerst tamelijk
levendig, zoowel in Noord-Amerikaansche soorten op spoe-
tige af] adi ng als ook Donaugerst voor Augustns/Septeniber
aflndiuig. Ook in Marocco-gerst kwamen nogal wat zaken tot
stuid. Plotseling zijn de prijzen in Amerika evenwel scherp
gestegen. Deze stijging i’erd in ‘de Europeesche markten niet
gevolgd, zoodat op t oogenbliik cle markten tamelijk ver
uit elkaar zijn. De verschepingen van gerst zijn in tien laat-
sten tijd gering geweest en de Europeesche markten zijn
niet goed voorzien. H&t is dan ook begrijpelijk, dat voor
spoedig leverbare gerst hooge prijzen betaald moeten worden. II
a v e
1:
De Amerikaansehe markten zijn na een aan-vankelijke daling, wederom scherp opgeloopen voor den
octden oogst. In Chicago noteert haver per Juli 57 d.c. tegen
467/ d.c. per September. In Winnipeg staat de haver per
Juli op den pluenomeuale prijs 70% dc. In Europa hebben
cie prijzen voor haver zich goed weten te handhaven, maar
de omzet heel t zeer weinig te beteekenen. Daar evenwel cle
versch.epingen ook gering zijn, oeiclermndt men geen druk
van de zijde van verkoopers.

SUIKER.

De verschillende snikerniarkten waren de afgeloopen week
kalm gestemd.
Iii A inc r i k a kochten Raffinadenrs nog eenige .uiiet
0fl-
belangrijke posten ruwsuiker. Op cle termijnmarkt echter
zakten de uoteeringeu aan het einde der week plotseling in, zoodat deze gemiddeld 7 punten benede.n de voorafgaande
slotnoteeringen lagen. f1et slot was thans: Sp. C. 4,52; Juli
2,62; Sept. 2,72; Dec. 2,81; Mr.t. 2,73, en Mei 2,80.
De ontvangsten in cle Atlantische havens der V. S. be-
droegen deze . week 64.000 ton
5,
de versmeltingen 46.000
tons tegen 75.000 tons in 1927 en de voorraden 551.000 tons
tegen 280.000 tons.
Toen Raffinadeurs Cuba- en andere koloniale ruwsuiker
gekocht hadden tot om en bij 2% dc. c. & fr. New York,
werd het nanbod vrijer, waarna koopers zie], terugtrokken.
De laatste C ub a-statistiek is als volgt:

1928

1927

1926
Tons

Tons

Tons
(Jubaansche prod. tot 2915 . 4.000.000 4.493.000 4.786.157
Consumptie …………….38.840

52.000

60.500
Weekontv. afscheephavens

37.601

28.737

54 297
Totaal sedert 111 ………..2.880.276 3.153.999 3.467.322
Werkende fabrieken

3

4

9
Weekexport …………….66.127

74.251

84.736.

Totale export sedert 111 ……1.580.132 1.751.440 1.994.652 Voorraad afseheephavens .. 1.283.334 1.370.311 1.442.231
Voorraad Binnenland ……1.097.694 1.256.264 1.201.538

Volgens F. 0. L i c h t wccs het weer in Europa gedurende
Hei, hoewel koud en nat, over het algemeen niet ongunstig
voor cle velciwerkzaainheden met betrekking tot den a.s.
bietsuukeroogst. Licht publiceert verder eene iucawe ramiifg
van het bietareaal 1928129, met een totaal van 2.594.000 InA.. welke 34.000 H.A. hooger gegrepen is lan zijne vo
rige raming (het areaal 1927f28 bedroeg 2.481.254
De grootste verschillen komen voor hij

Duitschland ……+ 18.000 H.A.
Frankrijk ……..+ 11.000
Polén ………… + 12.000

vergeleken bij zijne
Jugo-Slavië …….-
1
L
5.000

April i-aming.
Roèmenië… …… – 15.000
Gr. Brittannië ….- 5.000
De laatste bietoogst wordt in vergelijking met de
0
1
)-

hrengst van 1926127 cldor Licht thans als volgt geraamd:

1927128

1926127

Raming

Opbrengst

Tons

Tons

Duitschland …………..1.665.000

1.657.088

Tsjecho Slovakije ……….1.240.000

1.031.489

Oostenrijk …………….
110.000

79.686
Hongarije …………….

187.000

175.086
Frankrijk

……………

865.000

705 126

België ………………..
275.000

233.421

Nederland …………….
260.000

286.125

Denemarken …………..
143.000

150.000

Zweden ………………
145.000

20.871

Polen …………………
560.000

562.790

Italië ………………..
284.000

313.738

Spanje………………..
215.000

245.000

Brittannië …………….
240.000

187.0(0

Andere Landen…………
320.000

294.860

Totaal Europa z. Rusland
6.509.000
5.942.280
–

Rusland

……………….
1.500.000
983.000

Totaal Europa
mcl.
Rusland
8.009.000
6.925.280
Volgens Czar.nikow was
de conscuuptie dci- voornaamste statistische

Europeesche
landen
gedurende

de
maanden
Oetober/Apr.il (uitgedrukt in ru.wsuiker)
als volgt:

1927128
1,926127
1925126
Duitschland

…………
.572
847.846
793.848
Tsjecho Slovakije ….
224.982
208.837
228.065
Frankrijk ……….
629.281
491.453
61.9.434
België ……………
105.421
99.674
105,493
–
Nederland ……….
137.809 131.839
130.284
Polen

…………..
218.483
189.909
162.733
Engeland (Geimport.)
998.700 932.100
1.022.500
Engeland

(Binnenl.)
*173.868
147.458
34.988

Totgal

…….
3.375.116
3.049.116
3.09L945
*)
October/Maant.

6 Juni 1928

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

497

In II ii g e 1 a n .d werden op cle termijnmarkt alle Mei-
posities ge1icuideerd, hetgeen tot een ietwat gemakkelijker
toon leidde, zoodat noteeringen ongeveer 1%. d. lager sloten
met: Juni en Aug. Sh. 15/3; Dec. Sh. 15/3% en Mei 1929
Sh. 15/6%.
Op J a v a was de markt lusteloos gestemd en brokkelden
noteeringen tussehen
f
%
en
f %
af.
II
i e r t e 1 a n 1 e. was de stemming op de termijnmarkt
de geheele week ongeanimeerd tot lusteloos, zoodat notee-
rin.gen ongeveer
f
% lager sloten dan de voorafgaande week,
nI.: Juni en Aug.
f
16% ; Dec.
f
167/
s
en Mrt.
f
17%. De
omzet bedroeg 1300 tons.

•

.

KOFFIE.

De kalme stenniiiug van de
–
voorlaatste week maakte in
den loop der afgeloopene wederom plaats voor een vastere
tendens. in Santos bleven weliswaar de kost- en vracht-
aanbiedingen vrijwel onveranderd en in Nederlandsch-Indië
ondergingen de elf-prijzen slechts in enkele gevallen een
kleine wijziging naar boven, ‘doch het varen ditmaal hoef cl.
zakelijk de termijnmarkten, clie hooger noteerden. De voor
naamste oorzaak hiervan was het iets hooger afkomen van
de offertes van Rio, ‘welke, na een daling van 2/- t 216 in de
voorlaatste week, nu weder ongeveer 1/- stegen. Ook werd
invloed nitgeoefend door een via New-York ontvangen ver
–
laagde ranling van -den volgenden Santoz-oogst van 6% mii-
lioen balen (het Instituut tot Permanente Verdediging van
cle Koffie van Sao Paulo raainde dezen oogst nog kort ge-
leden 7.392.500 balen).
De af zet. van loco laat helaas nog altijd te v,’ensehen over,
doch de prijzen handhaafden zich ten volle.
Uit een door het Instituut gepubliceerde statistiek blijkt,
dat op 9 April II. nog 1.232.933 balen, voor den uitvoer over
Rio bestemd, in de binnenlandsohe pakhuizcu voorhanden
varen. Daar de volgende Rio-oogst thans vrij algemeen ge-
raamd wordt op 234 millioen balen en de verschepingen uit
de ha’en van Bio in de laatste jaren dooreen ongeveer
3.400.000 balen hebben bedragen, mag werden aangenomen,
.dat de op het oogenblik bestaande binnenlandsche voorraad
in den loop van liet volgende oogstjaar geheel of anders
toch voor het grootste gedeelte naar Rio zal worden door.
gezonden.
Een particulier bericht uit New-York meldt, dat aldaar
uit Santos een telegram is ontvangen, mededeelende, ‘dat
meer dan 5 millioen balen uit den loopenden oogst door
regen beschadigd zijn.
Heden werd bekend, lat de limiet -der dagelijksehe aan-
voeren uit het binnenland naar de ‘haven te Santos vanaf
8 dezer verhoogd zal worden van 28.000 balen op 36.000
balen, terwijl die der dagelijksehe aanvoeren, te Rio vanaf
10 dezer zal worden gebracht van 10.240 halen op 9.800
balen.
De dezer dagen verschenen ‘Statistiek van de firma 0.
Duuring & Zoon te Rotterdam geeft aan, dat in Mei de
aanvoer geweest is als volgt:
1928

–

1927

1926
balen

balen

balen

in Europa …………1.005.000

970.000

757.000
Ver.Statenv.Amerika

855.000

755.000

622.000

Totaal….

1.860.000

1.725.000 1.379.000

De Aanvoeren -in Europa en in Amerika tezamen gedu-
rende de eerste vijf maanden van het jaar bedroegen
10.233.000 ‘balen tegen 9.024.000 balen in 1927 en 8.572.000
balen in 1926.
De Afleveringen in Mei waren:

1928

1927

1926
balen

balen

balen

in Europa ………….945.000

869.000

762.000
Ver.Statenv.Amerika

972.000

819.000

733.000

Totaal….

1.917.000

1.688.000 1.495.000
De Afleveringen in Europa en in Amerika tezamen getin
rende de eel-ste vijf maanden van het jaar waren 9.800.000 balen tegen 8.923.000 balen dn 1927 en 8.904.000 balen in
1926.
Vanaf 1 Juli tot 1 Juni waren de aanvoeren in Europa
en iii Amerika tezamen dit seizoen 21.100.000 balen tegen
19.287.000 balen in 1926127 en 18.792.000 balen in 1925126,
terwijl -de Afleveringen bedroegen 20.801.000 balen tegeii
18.932.000 balen in 1926/27 en 19.001.000 balen in 1925126.
De zichtbare voorraad was op 1 Juni in Europa 2.074.000 balen tegen 2.014,000 -balen op 1 Mei. In Amerika bedroeg
hij 775.000 balen tegen 892.000 balen op 1 Mej. In Europa
en in Amerika tezamen i’as de zichtbare voorraad -dus op
1 dezer 2.849.000 balen tegen 2.906.000 -bale’n op 1 Mei.
Hij bedroeg op 1 Juni 1927 2.576.000 balen en op 1 Juni
1926 2.192.000 balen.

De zichtbare wereidvoorraad was op 1 Juni 5.438.000
balen tegen 5.434.000 balen op 1 Mei en 4.631.000 balen
verleden jaar (in’ deze cijfers zijn niet begrepen de voor-
raden in het binnenland van Sao Paulo, waar-van het cijfer
van 1 Juni nog niet bekend is, doch die op 1 Mei bedroe-
gen 12.115.000 balei: en op 1 Juni 1927 2.810.000 balen)’.
De prijzen van gewoon goed beschreven Superior Santos
op prom.pte verseheping zijn thans ongeveer 105/. t 1071.
per ewt. en van ‘dito Prime ongeveer 108/. t
1101.,
‘terwijl
zij van Rio type New York 7 met beschrijving,- prompte
vorscheping, bedragen 74/6 t 75/6.
Van Robusta op af lading van Nederlandsch-Ind.ië zijn de
prijzen in de eerste hand op ‘het oogenblik:
Palexnban.g Robusta, Juni-verscheping, 38% ct.; Benkoe-
len Robusta, Juni-verseheping, 39% ct.; Mandheling Robus-
ta, Juni-verseheping, 42% ct.; W.I.B. f.a.q. Robusta, Juni-verseheping, 47% et.; alles per
34
KG., cif, uitgeleverd ge.
wicht
;
netto contant.
De officieele loco.noteeriugen bleven onveranderd 65 et.
per
34
KO. voor Superior Santos en 49 ct. voor Robusta.
De noteernigen aan de Rotterdamsche termijnmarkt wa-
ren aan de ochtend-cali als volgt:

Santos-contract

Gemengd contract
basis Good

basis Santos Good

1
Sept.l Dec.
1
Mrt.
1
Mei
II
Sept.i Dec.
1
Mrt.
1
Mei

5 Juni
5834 5734
–
–
46
6
/s
4511
44
44%
30 Mei
58
56
–
–
455/
t

44
‘J8
43$1
22

,,
58
5634
– –
46%
4534
15

,,
57
55)4
–
–
46y,
4434
4351
s

43i1

De slot-noteeringen te New-York van het aldaar geldende
gemengd contract (basis Rio No. 7) waren:

Sept.
1

Dec.
1

Maart
1

Mei

4 Juni
$
15,30
$
15,41
$
15,38
$
15,30
29 Mei
,,

14,93
15,-
,,

14,90
14,82
,

15,56
15,59 15,55
21

……..
14
15,59 15,50 15,55

Rotterdam, 5 Juni 1928.

(Mededeeling van de Vereeniging voor den Goederenhaudel
te Rotterdam.)
Noteeringen en voorraden in Brazilië.

te Rio
te San (os
Wisselkoers
Data
Voorraad
.
Prijs
Voorraad
Prijs
te Rio
o

Londen
‘
(In Balen)
No.71)

(In Balen)
NO.
4
1
)

4 Juni 1928
310.000 27.225
994.000
33.500
51271

28 Mei

1928
331.000 27.100
1.017.000 33.500
6
21

,,

1928
306.000 27.575 1.024.000
33.500
6
6 Juni

1927
202.000
22.200 957.000 24.000
515j

Ontvangsten uit het binnenland van Brazilië in Balen.

•
te Rio
te Santos
Data
Afgeloopen
1

Sedert
•

Sedert
week
1Juli
week
1Juli

2 Juni
1928
62.000
1
3.603.000
1

167.000
9.461.000
4 Juni 1927
75.000
3.274.000
180.000
8.862.000
1)
In Reis.

THEE.

Van de theemarkt valt ditmaal over de afgeloopen week
weinig te melden, aangezien ‘de Londensehe veilingen in
verband met de Pinksterda.gen waren gestaakt en er der-
halve weinig omging.
Ook hier ‘te lande was in verband met het vorenstaande
de markt stil. De voorraden te Amsterdam bedroegen op
ulto. Mei 82.061 kisten tegen 90.593 kisten op einde Mei
1927. Hiervan komen ca. 20.000 kisten in veiling op Don-
derdag a.s.
De Vereeniging van Thee-importeurs heeft besloten de vei-
lingen te beginnen met 1929 te houden om cle 2 in plaats
van om de 3 weken. Door (leze en andere maatregelen zal de aantrekkelijkheid der Amsterdamsche markt zeer zeker
worden verhoogd.
Amsterdam, 4 Juni 1928.

IJZER.

De oploopende beweging der staal-prijzen heeft zich in de
weken, welke verliepen sedert ons vorig overzicht werd ge-
publiceerd, nog verder voortgezet. Zij zijn thans belangrijk
hooger dan verleden jaar, -in tegenstelling met de ruwijzer-
prijzen, die over vrijwel de geheele linie lager liggen.

lI

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Juni 1928

In Frankrijk werden in den ioop van Mei de prijzen van
gieterij-ijzer niet 5 frcs. verlaagd. Overigens zijn de prijzen
onveranderd en iis de stemming vast. Intusschen is het hier-
onder genote?rcle Engelsche ijzer voor den export ‘eenige
1

shillings goedköoper verkrijgbaar.

Noteering in de .veek van

21127 Mei
28M.131
130 M./ 5 J.
1928
1928
1927

Ruwijzer.
f.o.t. furnace
8h.
Sh.
8h.
Cleveland Foundry no. 1
68*
68*
7
2* 3
66
66
70
4
65
65 69
Hematite East Coast
mixed numbers
70 70
79

Wagon départ Longwy
(Lot haringen)
Frs. Frs.
Fre.
440 440
460
Semi’phosphoreuse
475
475 495

abWerkRheinf..Westfajen
Mk.
Mk.
Mk.
Giessereiroheigen

no. 1
86*
86*
88
,,

3
82 82
86

Moulage

…………….

87*
87
*
931

f.o.b. Ântwerpen
Sh.
8h.
Sh.
Gieterj ruwijzer no. 3
61_62 61_62
60-62*

HAmatit…….

………….

IV als
p
r o d u eten.
f.o. b. A.ntwerpen (vrijbi.)
Sh. Sh. Sh.

Stafijzer

………….
114-115
115-117*

96-961
Plaatijzer 5 mM..
. .
12
8
-12
8*
12
8_
12
8*
120-12
3

..

……
.
1
3
2
*
132*
12571
27
*

SÏEENKOLEN.

De prijzen in Engeland hebben zich betrekkelijk goed
gehouden. De vraag is grooter dan zij eexligen tijd geleden was, maar toch
ziet
men in de Engelsche ‘productiegebieden
met verlangen naar, vermeerdering van orders uit, vooral
in Wales. In Westfalen wordt de positie hoe langer hoe
moeilijker; de productie aan de mijnen wordt ingekrompen,
terwijl de staking van de Duitsche schippers storend o.p clan
afzet werkt.
Er wordt een aankoop gerapporteerd van Poolsche kolen
voor Holland. Men mag met belangstelling afwachten, of
Polen op den duur in staat zal zijn, den wedloop met West-
falen en Engeland en last not least onze eigen mijnen vol
te houden.

De prijzen zijn:

Northumberland Ongezeefde ……….
f
950
Durham Ongezeefde ……………. ..10,25
Car.diff 2/3 large 113 smalls………..12,—
Schotsche Gezeef cle (Prime Lothians) ..,, 10,-
Yorkshire Gewasschen Doubles …… .. 10,75
Westfaalsche Vetförder …………. ..13,75
Vetstukken ……….. ..15,-
Smeenootjes ……….. ..14,50
Gasvlamför.der ……… .. 13,75
Gietcokes ………… …16,75
Holla.ndsche Eierbriketteu ……….. ..14,75

alles per ton van ‘1000 KG. franco station Rotterdam/Am-
sterdam.
Ongezeef cle bunkerkolen feb. Rotterdam/Amsterdam

f
10,25.
Markt prijshoudend.

METALEN.

L000.Noteeringen te Londen;

Data

.
Koper
Stan-
daard

.
Koper
Electro-
Tin
lytisch

Lood
Zink

4 Juni 1928..
64.-/-
69.-
11
–
223.1716
21.1216 25.1716
29 Mei

1928…
64.216
68.15
1
,
–
227.1716
21.2;6
95.1716
21

1928…
63.5;-
68.-/-
229.10/-
20.51-
26.-/-
14

1928..
62.5/-
67.-j-
232.7/6
20.716
26.51
7Juni 1927..
54.151-
60.76
1

295.1216
25.716_ 28.1716
20 Juli 1914..,
61-1-6
145.151-
19.-1-
21.101…

VERKEERS WEZEN.

VRACHTENMARKT.

Van ae Noord-Amerikaansehe graauvrachten.markt kan helaas ‘nog geen opleving worden vermeld. De vraag naar

tonnage blijft zeer gering en de vrachten blijven op ‘het lage
peil. De weinige vraag, die nog bestaat, is van Montreal en
is beperkt tot vroege belading. Montreal bevrachtte een
kleine boot naar Hamburg of Bremen op basis van 11 cents
zwaar graan, spotprompte belading, en voor dezelfde Rositie
een 32.000 qtrs. boot naar dezelfde havens tegen 1 cent
minder. Naar de Middellandsc,he Zee werd in het begin det
week een groote boot gedaan tegen ‘een basis vracht van
15 cents naar ,,picked ports” per eerste helft Juni.

i)e suiker.vrachtenniarkt van West-Indië bleef kalm, doch vast. Van Cuba werd een 7500 tonner bevracht nap.r de ge-
bruikelijke U.K.fCont. havens per Juni/Juli tegen 161-.
Kleine booten kunnen op het oogeublik slechts een geringe
premie..bedingen, daar er slechts weinig voorkeur aan ge.’
geven wordt.

De Nortih Pacific bleef lusteloos, ofschoon iets meer vraag bestond voor vroege booten. Vancou.ver bevrachtte een 8200
tonner per Juli op basis van 261- naar UK/Continent met
cle gebruikelijke opties, terwijl Portiand 2819 heeft ‘betaald
voor een iets kleinere ‘boot per begin Juli.

De markt van La Plata bleef kalm. l)e werkzaamheden
in boven La Plata havens verloopen veer normaal, maar
er is nu eenige oneenigheid in Bahia Blanca. Bevrachters
hebben practisch gesproken alleen interesse voor Juni ton-
ilage. Handige tonnage is bevracht vals boven La Plata naar
U.K./Continent tegen 22/6 en naar Antwerpen of Ro,tter-
dam tegen 211-, terwijl een boot van middelmatige grootte
gedaan is tegen 2219 naar Marseille/Genua/Ntpels, Aclr.iati-
sche Zee 241-.

De vracll.teT voör ehilisalpeter zijn niet beter geworden;’
voor verseheping met lijnbooten blijven de vrachten op een
zeer laag peil. Een Juni partij van 1800 tons-is gedaan naar
.Havre/J:tambui.g range tegen 15/9, optie Scandinavië 3/-
extra.

De oostelijke afdeel’ingeii bleven over het algemeen vast,
doch kalm. Van Saigon was w’ederom eeniige vraag naar
tonnage voor rijst en een 7500 tonner werd gedaan naar
de Middella.ûdsche Zee of Continent o’p basis van 301-, optie
een gedeelte rijstmeel tegen 216 extra, Juni. Een 6000 tonner werd gedaan tegen hetzelfde cijfer. naar U.K./Cont.inent per
Juni/Juli. Britsch-Indië was van de oostelijke afdeelingen
het meest actief. Van Bombay/Karachi/Marmagoa Rverd 22/3
tot 2216 betaald naar het Continent, naar gelang van groot-
te, optie U.K. ‘tegen 6 cl. extra, per Juni/Juli.

Van den Donau werd niet veel gedaan. Er is een order
voor het Continent tegen 1216. Van de Zwarte Zee kan
een ‘boot geplaatst worden voor graan tegen 1013, misschien
1016 naar het Continent met volle opties.

De M.sd.dellandsche Zee was zeer kalm en over ‘het geheel-
zijn cle .vrachten zwakker geworden. Erts betaalde om.: La
Goulette/Rotterdain 416, Bonn/Rotterdam 413, Hornillo/Rot-terdam 5/-.

De uitgaande koenvrach.ten van Engeland zijn zwakker,
speciaal naar Zuid-Amerika. Van Zuid-Wales werd o.m. be-
taald: Rouaan 3/6, Marseille 8/3, Venetië 919, Colon 14/-
en van de Oostkust: Elbehaven 3174,’ W.est-Italië 7/6, Pa-
lermo 101-, Buenos .Aiires 1013.

RIJN VAART.

Week van 29 Mei t/m. 2 Juni 1928.
De aanvoeren van zeezij.cle bleven mlddelmatig. Er was
matig vraag naar scheepsruimte, welke voldoende beschik-
baar bleef. Over het algemeen bleven de vrachten ongewij-
zigd. De.ertsvracht bedroeg f0,45 met
J/4,
fO,55 met
lostijd. Voor cle Rujirhawens alsmede Rhein-Herneka.naal
werden verschillende Duitsche schepen gecharterd, echter
zonder de bekende oponthominelausule bij staking. Ook een
aantal Hollandsche schepen, echter met de bepaling, dat
gelost wordt aal) ‘cle fabrieken, waar geen staking is. Naar
Man nheim bedroeg de vracht voor ruwe producten ca.
f
1,20
per last met verkorten lostijd, alsmede cent voor opont.
houd door staking gedurende ‘de reis of na afloop van den
lostijd. Het sleeploon bedroeg gemiddeld 50 cents tarief. De waterstand bleef gunstig.
In de Ruhrhavens ging zeer weinig oni. Vatiaf het Rhein-Hernekanaal waren de verschepingen van kolen levendiger.
De. vrachteii bleven ongewijzigd. Verscheidene schepen, mee-
rend’eels toebehoorende aan Hollanclsche reederijen, sleep-
ten ledig naar Rotterdam om erts te laden. De algemeene
situatie in de staking onderging geen wijriiging.