Jrg. 12, editie 594

18 MEJ 1027

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN

EconomischpwStatistische

Beri*chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

12
E
JAARGANG

WOENSDAG 18 MEI 1927

No. 594

INHOUD.
BIz.
Mededeelingen van de Centr. Commissie voor de Rijuvaart
448
DE LATIJNSCHE MUNTUNIE
door
S. Post h’uma

……..
449
De Engelsche Nijverheids. en Handelsenquête door
Th.
C.

Geudeker

………………………………
451
Oorzken en doeleinden der aanhnsluiting in den Duit-
a
schen Machinebouw door
Prof. Ir. D. Dresden
……
454
BUITENLANDSCHE MEDEWERKING:
De Duitsche geld- en kapitaalmarkt door i)r. Gen
Kriim.er
………………………………..
455
AANTEEKENINOEN:
Indexcijfers van scheepsvrachten

…………….
457
MAANDCIJFERS:
Postcheque

en

Girodienst…………………….
458 Giro-omzet bij De Nederlandsche Bank ………… 458
Giro-kantoor der Gemeente Amsterdam

……..
458
Statistisch Overzicht van den economischen toestand
van

Nederland

…………………………
459
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
…………….
460-466
Geidkoersen.

I

Bankstaten.

Goederenhandel. Wisselkoersen.

I

Effecte

I

Verkeerswezen.

INSTiTUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN.
Algemeen Secretaris: Mr. Q. J. Terpstra.

BOON OMISC1I.STATJSTJSC IIE BERIC JITEN.
COMMISSIE
VAN ADVIES.
Prof. Mr. D. van Blom; J. van Ijasselt; Jhr. Mr. L. H. van
Lennep; Mr. K. P. van der Mandele; Prof. Dr. E. Moresco;
Mr. Dr. L. F. ii. Regout; Dr. E. van Welderen Baron
Ren.gers; Prof. Mr. H. R. Ribbius; Jan Schilthuis; Mr.
Q. J. Terpstra, Prof. Mr. F. de Vries.
Gedelegeerd lid: Prof. Mr. Dr. G. M. Ver’rijn Stuart.

Redacteur-Secretaris: S. Posthuma
Secretariaat: Pieter de floochweg 122, Rotterdam.
Telefoon IVr. 3000. Postrelcening 8408.

Abonnemen.tspnijs voor het weekblad franco p. p.
in
Nederland f 20,—. Buitenland en Koloniën f23,— per
jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het. Instituut ontvangen het weekblad gratis.

Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement
volgens tarief. Administratie van abonnementen en aciver-
tcnties: Nijgh
c
van Ditn’car’s Uitgevers-Maatschappij, Rot-
tcrclam, Amsterdam, ‘s.Üravenhage. Postchè qua- en giro.
rekening No. 6729.

17 MEI 1927.

Ook deze week kwam er in den toestand van de geld-.
markt nog weinig verandering. Het aanbod van geld
was weliswaar iets grooter, maar was toch niet zoo
groot, dat een belangrijke daling van de rentekoersen
kon in’treden. Do prolonga’tierente noteerde 4-3%-
3% pOt.; maar daarna ook weder twee dagen 3% pOt.
i’a:rticulier disconto schommelde tussehen
37fio
en
3% pOt. Vooral Vrijdag en Zaterdag konden wissels
vrij regelmatig tot 3% pOt. plaatsing vinden; maar

gisteren moest weder
37fio
‘pOt. worden toegestaan. l)e
rente voor caligeld liep ongeveer eveuwidig. Deze
daalde in den loop der week van 4 tot 3 pOt., maai’
gisteren werd weder 3% pOt. betaald.

* *
*

Op den weekstaat van De Nederlandsche Bank geeft

de post binnenlandsche wissels een daling van
f
10,2
millioen te zien. De beleeningen blijken met
f
3,4 mii-

lioen te zijn afgenomen. Het renteloos voorschot aan
het Rijk, hetwelk verleden week
f
2,4 millioen bedroeg,

is inmiddels geheel afgelost en heeft plaats gemaakt

voor een credit-saldo van ‘s Rijks schatkist ten bedrage
van
f
5,4 millioen.

De goudvooiraa’d der Bank bleef vrijwel op derelfde
hoogte. Het zilver nam met
f
200.000 toe. De stijging
van
f20
millioen, die de post papier op het buitenlafld
te zien geeft, correspondeert
bijna
geheel met de ge-
lijktijdige vermindering van de diverse rekeningen op

cle actiefzijde der balans, ‘die gedurende de afgeloopen
week van
f
14,3 millioen tot
f
54;9 millioen terug-
liçpe’n.

De biljettencirculatie vertoont een teruggang van

f
11,4 millioen. De rekening-courantsal’di van anderen
dQal’den met
f
3,6 millioen. Het beschikbaar metaal-
saldo bedraagt
f
3,2 millioen meer ‘dan verleden week.
lIet dekkingspercentage beloopt nagenoeg 53.

De Dollarkoers was deze webk weder zeer stabiel.
De koers blijft hoog en door de hernieuwde verlaging
der vrachten bestaat de mogelijkheid van goudversche-

ping, indien men. van een snel schip gebruik kan ma-
kèn. Ponden waren minder stabiel dan men in den

laatsten tijd gewend is. De schommelingen gingen uit van New York en werden hier vrijwel geheel overge-

nomen. Berlijn was zeer bewogen. In het begin der
week daalde de koers plotseling van 59,21 tot 59,12,
hoofdzakelijk door aankoopen voor ,,Dawes” ‘betalin-

gen. Daar echter de Dollar- en Pondenkoer’s in Bei-ljn
evenals hier ongeveer op het goudpunt van uitvoer

staan, herstelde zich later de koers weder tot 59,20.
Van de overige wissels valt alleen te vermelden een
vrij scherpe daling van Madrid, terwijl Lires ongeveer
onveranderd bleven.

LONDEN, 16 MEI 1927.

De krapheid in de geidmarkt was verleden week
meer geprononceerd, zoodat op Dinsdag en Woensdag
de hulp van de Bank van Engeland ingeroepen moest
worden, welke een vrij belangrijk bedrag uitleende
voor een week è. 5 pOt. Als gevolg hiervan wees dc
•bankstaat op Donderdag eene belangrijke stijging aan ‘in het
cijfer
der other Deposits” en was geld daarom
op de laatste dagen der week ruimer. Het zal echter
moeten blijken of de markt zich morgen en Woensdag

van de dan vervallende schuld aan de Bank kan ont-
doen.

Als gevolg van een en ander is de toon in de dis-
contomarkt vaster bij een noteering van 3%—% pOt.
voor 3-maands bankaccepten. De optimisten, die op cene onmiddellijke verdere verlaging van het Bank-
disconto rekenden, zien nu ook in, dat het oogenblik
daarvoor nog niet gunstig was en schorten dus hunne
verwachtingen tot een later datum op. Intusschen is

particulier disconto hier op een te laag peil aangeko-
men en waar de Dollarkoers in de laatste dagen uit
dien hoofde duurder dreigt te worden, zoude een
eenigszins hoogere noteering, meer in overeenstem-
ming met officieel disconto, gewenscht zijn.

OF-

448

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

18 Mei 1927

MEDEDEEL:[.NGEN VAN DE CENTRALE COMISSIE

VOOR DE RIJNVAART.

VERSLAG VAN HET BIJBEAIJ OVER DE WERKZAAM-
}TJdDEN VAN D).E CIDNTB,ALE COkEkt.tSS1E
IN HET JAAR 1926.

(Slot).
CONVJ6NT.IONEELE EN REGLEMENTAiRE
BEPALINGEN.

–

Bijzondere bepalingen betreffende het
sleepen bij Dusseldorf.

Wij hebben in ons vorig verslag vermeld (technische kws-ties-brug bij Dusseldorf), dat de besprekingen over de te cie-
mcii niaatregelen bij de brug van Dusseldorf als de gratis
sleepdietist zou eindigen, tot de voorjaarsaitting van 1926
waren uitgesteld. ]In deze zitting heeft cle Centrale Commis-
sie, op voorstel van de Duitsche delegatie, besloten bij deze
brug en op een lengte van 3 KR., het laten drijven vati
vaartuigen van ’50 ton of meer laa:lve.rrnogen, te verbiedeiï.
Een in clezen zin aanvullend artikel is aan het Rijnvaart-
politiereglement van 1912 toegevoegd.

Diversen

Om een vergissing te herstellen heeft nog een kleine wij-
ligiu.g plaatsgehad iii deu Fransehen tekst van het politie-
inglenien t van 1.912. (verwisseling der woorden babord
anture” cii ,,tribord amure ” in artikel 13, 2e alinea valt
genoemd reglement).

TECEhN1SGKE KWESTLI6S.

Wijziging van den Rij.noever bij de havn
.van Str aatsbn rg.

– Artikel 359 van het verdrag van Versailles bepaalt dat ,,in
de Rijnvakken welke de grens vormen tussehea Fraukiijk
en Duitschland, ‘zal, onder voorbehoud ‘an cle bovengenocoide
-bepalingen., geen werk in de bedding of op een der beide oevers van de rivier uitgevoerd kunnen worden zonder de
voorafgaande goedkeuring van cle Centrale Commissie of van
hare gedelegeerden”. In uitvoering van dit artikel had de
Fraitsclie delegatie een ontwerp tot vij:ziging van den Rijn-oever bij Straatsburg ‘bij de Commissie ingediend; deze wij-
zigilig was noodzakelijk om cle werken tot uitbreiding der
haven van Straatsburg te kunnen uitvoeren. In cle Apr.i-
zitting vut 1926 heeft de Centrale Commissie dit ontwcbp
goedgekeurd. –
E[ydrometrische (lienSt.
7,00als in het verslag van het vorige jaar vermeld w’ërd,
had het comité voor den aiydi-ometrischen dienst tijdens -zijn
vergadering van 3 October 1925 zich over de wenschelijk-
heid van het instellen van een hydrometrischen dienst iog
niet definitief kunnen uitspreken, omdat ‘het nog inlich-
tingen over de gelegenheid tot lichten te Lauterburg noodig
bad. Ja •de November-zitting van – 1925 had cle Centrale
Commissie het comité verzocht zijn onderzoek, op grond van
de verklaring der Fransche commissarissen, dat alle moge-
lijke maatregelen genomen zullen worden om de schelpen
te Lauterbui-g gelegenheid tot lichten te geven, voort te
ietten.
Ter uitvoering van dit -besluit heeft het comité den 3eu
Februari 1926 te K.arlsrnhe vec-gadercl. ‘De heer Pizon, het
Franac-he lid, van ‘het -comité, stelde voor opnieuw een proef-
dienst, ditmaal voor een ‘jaar, in te stellen, daar de duur
van den proefdienst in 1925 (3 maanden) tekort was ge-
-weëst om een oordeel uit te -kunnen spreken; bovendien wa-
ren de belanghebbenden bij de Rijnvaart niet voldoende op
-de ‘hoogte geweest van liet bestaan van dezen dienst. Het
door het comité aangenomen voorstel heeft -het onderwerp
uitgemaakt van een bespreking in (le April-zitting van 1926 der Centi-ale Commissie, bespreking, welke heeft geleid tot
een besluit, waarbij het comité verzocht werd het nooclige te doen om een proef diénst voor een nienw jaar in te stel-
len cii haar clefinitieivè voorstellen te doen bij dc beëincli-
ging van liet proefjaar.
Naar aanleiding van dit besluit heeft het comité den 30en
Mei 1926 te Zürieh vergaderd en w’ederom een proef-dienst ingesteld, welke dcii ten Juli 1926 begonnen -is.
i)e volgende bekendmaking is ter kennis van de belang
–
hebbenden -bij de Rijnv’aa.rt gebracht:
,,De Centrale Rijnvaartcomi-ssie heeft den 26en April
1926 besloten om -bij wijze van proef gedurende een jaar
een dienst voor ‘liet voorspellen der waterstanden in te stel-
len. Er wordt dus aan de belanghebbenden bij de Riji.ivaart bekend gemaakt, dat te beginnen met 1 Juli 1926, cle voor-
spellingen vooi
–
cle peilschalen te Straatsburg en Max-au op-
nieuw zullen ‘medegedeeld worden en wel -te Straatsburg
bij w-atei-stan-clen -beneden 3.29 M. en te Maxau bij water-
standen -beneden 4.70 M. Elke voorspelling zal geldig zijn

s
,
00r den volgenden dag en wel voor Straatsburg -om 2 uur
-5
namiddags en vooi- M-axau om 8 inn- ‘s na-middags. Om te
beginnen zullen de vom
–
spelde waterstanden, evenals vroe-
ger, door aanpl-akking in cie haven-s van -Str-aatsbnrg, KehI,
Ka-rlsruhe, Lauter.burg, Ma-na-heim cii Lu-dwigsha-ven, bene-
vens aan cie schipbrug te Max-au, bekend worden gemaakt.
Vooi- de juistheid van de inlichtingen wordt niet ingestaait.

Bouw van-nieuwe bruggen over dan Rijn
tusscheii Keulen en leltil
–
heim en tusschen

Dusseldo-rf en Neuss.

–
In het begin van -de November-
–
zitting 1926 had de dele-gatie van
–
het Rijk en de Duitsche Oevers
–
baten bij cle Cen-
trale Commissie twee ontwerpen, -betreffende den bouw van-nieuwe bruggen over den Rijn, tusschen Keulen en Mül-heim
en -tu-ssehen Dusseidorf en Neuss, ingediend. –
De Commissie droeg -aan een technische sub-corn-missie op
een -onder-zoek betreffende deze ontiver-pen in te stelleti, de
noodige waarnemingen, als dit nuttig werd geoordeeld, ter
plaatse te doen en vervolgen-s rapport -uit te brengen. in
het -geval, dat dit rapport niet voor het einde derzitting in-
gediend zou kunnen worden, -behield de Centrale Corn-missie
-sich voor door middel v-an brief wisseling een besluit te
1
emen.
De sub-commissie, gepresicleerd door den heer Herold,
heel t verscheidene vergaderingen geditrende- -de zitting der
Centrale Commissie gehouden. In den loop der
–
besprekin. gen verklaarde de meem-der-heid -der leden, dat zij zich geen oor-deel zou -kunnen vormen zonder cle plaats te hebben -be-
zocht waar cle nieuwe ‘bruggen -zouden worden gebouwd. Naar -aanleiding hiervan -heeft de sub-commissie zich den
29en November 1926 aan boord van de ,,Preu-ssen”, door
de D-cntsche Regeering ter beschikking gesteld, ter plaatse
-begeven.
Op -rapport_van den heet- Hei
–
old heeft cle Centrale Com-missie door middel van- -brief-wisseling besluiten genomen,
waarbij -zij -vaststelt, dat tegen de
te
bouwen bruggen tus-
schen Keulen en Mülhim
cci
tu-sschen Dusseldorf en Neuss
van h,?t -standpunt -der scheepvaart geen bezwaar -bestaat
en dat de door de Duitsche Regeering aan de -aannemers
otgeleg:le -bepalingen gedurende de uitvoering der werk-
zaainiheden, als af doende beschouvd worden. Deze bepa-
lingen -hebben tot doel -het regelen der scheepvaart gedurende
de uitvoering der werkzaamheden; zij beoogen ni. de wij-ze
van liet aanbrengen der steigers; het instellen van een
waarschnwpost, als de -behoeften -der scheepvaart dit non-
-dig -maken; het gratis sleepei.i van stroomafw.aarts komende.
vlotten, op tzichzelf varende vaartuigen en losgeworpen
aken van sleept-remco; het -opstellen van borden met het
opschidft ,,Achtung Brüekenbau” boven en -beneden de bouw-
plaats en ten slotte cie tijdige mededeehiing van voor de
-scheepvaart bestemde bekendmakingen aan de ‘bevoegcle
antom-iteiten der belanghebbende havens valt cle i
–
n cle Cen-
trale Commissie vertegenwoordigde Staten.

Om -bouw van de spoorbrug bij Wezel.
In de November-zitting van 1926 heeft de delegatie van
het Rijk en de Duitsche Oeverstaten eveneens een ontwerp
van ombouw -der spoorbrug ‘bij Wezel ingediend.
‘De technische sub-commissie, belast met het onderzoek van cle ontwerpen der nieuwe bruggen heeft eveneens op-
dracht ontvangen dit ontwerp te -bestudeeren. De sub-com-missie -heeft gedurende -de zitting der Centrale Commissie vergaderd. Op rapport van den voorzitter, den heer Herold,
nam cle Commissie een besluit, waarin vastgesteld werd,
dat de ombouw van cle spoorbrug, zooals die is ontworpen
door dc Duitsehe Regeering, in geen enkel opzicht de hui-
dige voorwaarden, betreffen-de de bevaarbaarheid der riviei
ter plaatse, wijzigt. Zij sprak echter eveneens den wenseh
uit, dat men van de gelegenheid van den ombouw -gebruik
-zou maken om in het belang der scheepvaart de -doorvaart-
hoogte vaic 8.80 M. op 9.10 M. te ‘brengen en nam reeds met
voldoening kennis v-an de verklaring der Duitsche verte-
genwoordiger-s, dat -hunne Regeering bereid zou zijn deze
oplossing iii overweging te nemen, -als een en ander althans
mogelijk zou blijken zonder -al te hooge kosten.
Zij heeft de door de D-uitsche Regeering aan cle aanne-
mers, gedurende cle uitvoering der werkzaamheden opge-
legde -bepalingen, als aldoende beschouwd. Deze bepalingen
zijn van gelijke strekking als die, ‘betreffende de nieuwe
bi-uggen,
–
waarvan hierboven -sprake is geweest en hebben
eveneens tot doel het regelen van de scheepvaart .gedlu-
rende de werkzaamheden v-an den ombouw.

Rijnvcr’betering tussc’hen Str-aatsburg
en Ba’zej.
In de ‘November-zitting van 1926 -heeft de Centrale Com-
missie kennis genomen van verklaringen der Fra
–
nsche en

18 Mei 1927

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

449

Zw i t,ser-sche commissarissen, betreffende besprekingen over
de kwestie van de Rijnverbetering tusselien Straasburg en
Bazel.
Uit deze verklaringen bleek, dat cle onderhandelingen tussehen Frankrijk en Zwitserland over liet ontwerp van
Kenibs, beëindigd waren, dat deai 7en Juli 1926 twee con-
tracten voor concessie-aaiivrage tussehen de ,,Société des
Forces niotrices du llaut-Rhin” eenerzijde en Zwitserland
respectievelijk Frankrijk anderzijds zijn geteeken.d en dat
rriet overeenkomst van 27 Augustus 1926 Zwitserland en
.Irrankrij.k enkele punten van het juridische regiem van
het toekomstige Kernbserwerk hebben vastgesteld. Deze
overeenkomst is aan de Centrale Commissie medegedeeld.
De Fransche Regeering heeft •den 24en April 1926 een wets-
ontwerp betreffende cle concessies ingediend. Dit ontwerp is door de bevoegde com.mi-ssies van cle Fransche Kamer
onderzocht.
Wat de normalisatie betreft, heeft cle Zwitsersche delega-
tie verklaard, dat de Zwitsersehe Regeering weldra bespre-
kingen roet cle biiurstaten hoopt aan te kunnen knoopcn.

NAUTISCHE KWESTTES.
IJ-king.

(Zie hierboven: betrekkingen met andere internationale
ii ch ume n).

ECONOMISCHE KWE’STIES.

It ij n sta t.i stiek en.
(Zie hierboven: betrekkingen met andere internationale
lic:hamen).

Havens van Straatsburg en Kehl.
Artikel 65 van het verdrag van Versailles voorziet voor
eet duur van 7 jaren, d.w.z. tot 10 Januari 1927, de ver-
eeniging van de havens van Stra-atsburg en Kehl in één
h;tvenbedrijf en dat het bestuur van -dit vereenigd haven-
bedrijf uitgeoefend zal worden door een directeur van
l’ransc-he natioi.ialiteit, die benoemd zal worden door, en
ouder toezicht zal staan van de Commissie.
De iie alinea, van genoemd artikel 65 bevat bovendien
nog het volgende:
,,ingeval, na verloop van het zesde jaar Frankrijk van
oordeel zal zijn, dat het stadium, waarin cle havenwerken
te Straatsburg verkeeren, eene verlenging van deze over-
g:ugsregeling noodig maak
–
t, -zal het bevoeg(l zijn de ver-
lenging -daarvan aan te Centrale Commissie voor de Rijn-
i’nart te vragen, die dit voor een tijdperk van ten hoogste
3 jaar zal kunnen toestaan”.
Zieh hierop beroepende, had de Fransche delegatie aan
ite Centrale Commissie een verlenging gevraagd van 10 ,Januari 1927 tot 10 Juli 1929 van het havenbedrijf, om-
schreven in artikel 65, terwijl sommige installaties reeds
vanaf 1926 ontruimd zouden worden.
De Centrale Commissie -besloot in de April-zitting van
1925, dat -deze overgangsregeling slechts tot 10 Juli 1928
zou verlengd -worden met dien verstande, dat de door de
Frai:ische delegatie aangeboden gedeeltelijke ontruiming den
ten Juni 1926 zou plaatshebben, dat verder, -zooals voor-
gesteld was door -de Fransche delegatie, de Duitische Regee-
ring een vertegenwoordiger zou -kunnen benoemen voor do
haven van Kehi, wiens benoeming aan de goedkeuring van
dc Centrale Commissie onderwoapen zou worden en met
wien de Fraiishe directeur rechtstreeks zou kunnen onder-
handelen en ten slotte dat de Frausche Regeening ten laat-ste den lOon Januari 1927 het bureau van de ,,Commission
Tnteralli€e de Navigation de Campagne” (C.I.N.C.) te
Kohl zou op-heffen en terzelfdertijd de tusschenkomst der
militaire autoriteiten, wat betreft de uit te voeren werken
in cle haven vaii KehI, zou beperken. –

PRTVAATRECHT IFOW -SOCTAALRECHT.
Door verschillende omstandigheden is de vergadering van
het comité voor -het privaatrecht, voorzien in het voorjaar
van 1926, uitgesteld moeten worden. De vergadering heeft
in Maart 1927 te ‘s-Gravenhage plaats gehad.
Het studie-comité voor
de
unificatie van het -sociale recht
in de Bijnvaart heeft nog niet vergaderd.

JURTD-TSC]EtE KWESTIES.

B e rdepe ii.
Het jaar 1926 is kenmerkend geweest door een aanmer-
kelijke toename van het aantal voor de Centrale Commissie
gebrachte beroepen.
Waar in 1926
151)
-beroepen voor de Commissie gebracht

‘) In dit cijfer is inbegrepen een in Januari 1926 bij het secretariaat ingekomen beroep, maar dat de rechtbanken
onder hunne statistieken van 1925 -hadden gerekend; boven-
(lien zijn-bij deze 15 beroepen, 2 groepen van connexe zaken.

werden, is het gemiddelde voor de periode 1894-1913 (10
2 I.J. per jaar) overschreden.

Adviseerencl advies.

Een rechtbank had -zich tot de Commissie gewend om een inlichting te bekomen – betreffende de bevoegdheid
ralionc
bef van de Rijnvaartrechtbanken in verband met -de be-
palingen van cle scheepvaartacte; cle Commissie heeft be-
sloten, dat zij in deze kwestie niet van advies kon dienen
1
).

– iNTERNE KWESTTES.
Het budget voor 1927 ie op 175.000 Zwitsersehe fi-anken
vastgesteld.
Het jaarverslag voor 1925 in de November-zitting goed-
gekeurd, is tegen het einde van het jaar gepubliceerd.

DE LATIJNSCHE MUNTUNIE.

1 Januari 1866-31 December 1926.

Nadat de Latijusche- Muntunie ondanks allerlei lot-
gevallen meer dan 60 jaren haar leven had gerekt, is

zij met ingang van dit jaar door -de opzegging van

België formeel tot een einde gekomen. Een merk-
waardig stuk mun
–
tgeschiedenis is hiermede afgeslo-
ten. De- betekenis, die de Latijnsche Muntunie voor
de
–
historie van het •geldwe’zen heeft gehad, is van

voldoende belang er hier nog even in -het kort bij
stil te staan.

De Lat,ijusche Muntunie werd den 23en December

1865 te Parijs gesloten tusschen Frankrijk, België,
Italië en Zwitserland. Zij von-d haar oor-sprong in de
moeilijkheden, waaraan het gel-dwezen in die jaren
blootstond, en clie in hoofdzaak -te wijten vareu aan
het feit-, dat de waarde van het geld in -de verschillen-

de landen onderling voortdurend fluctueerde. Door do
oprichting van een Muntunie ‘hoopte men de zo
–
o juist
genoemde moeilijkheden te kunnen verminderen, zoo
niet geheel te kunnen opheffen.

Daarbij ging men voornamelijk uit van twee gedach-
ten; in -do eerste plaats, dat alle aangesloten landen
den z-oogenaamden dubbelen -standaard zouden aan-

vaarden en in de tweede plaats, dat de gouden en zil-
veren munten en ook de
–
zilveren pasmunten van het
eene land ten allen tijde tot een vasten -koers bij de
openbare kassen zouden ‘kunnen worden ingewisseld tegen -geld uit de andei-e landen van de Unie. Welis-

waar beperkte men de vea-plichting om zilveren pas-
munten in te wisselen tot een maximumbedrag van
100 franc per uitbetaling, -doch practische heteekenis
had deze bepaling feitelijk niet.

Bij elk van deze beide maatregelen
–
zullen wij een
oogen-blik stilstaan.
* *
*

Frankrijk had in het tijdperk, dat aan de oprichting
van de Muntunie voorafging, zijn geldwezen -gebaseerd

op -den zoogenaamden dubbelen -standaard.
Zooa]s bekend mag worden verondersteld, berust
dit stelsel hierop, -dat zoowel goud als zilver vrij kan
worden aangemunt, terwijl de onderlinge prijsverhou-
ding van -deze metalen wettelijk is vastgesteld. Zoo-

lang dit systeem op een beperkt gebied werd toege-
past, had het tot gevolg, -dat het ruilmiddel van het
desbetreffende land zich niet, zooals -de bedoeling was,
richtte naar het gemiddeld prijsverloop van beide me-
talen, doch naar- dat, hetw’elk de minste waarde bezat.
Daalde de waarde, hetzij van het goud, hetzij van het
zilver, beneden den wettelijk vastgestelden koers, dan

vèrdreef •dit het andere metaal uit de circulatie. Im-

mers het was in dat geval voordeeliger het relatief
kostbare metaal uit te voeren of in den vrijen handel

te verkoopen, dan het te gebruiken als ruilmid-del tegen
een wettelijk vastgestelden lageren koers.

Hoewel men – alleiags -de bezwaren van dit stelsel
begon in te zien, was vooral Frankrijk in die jaren
niet -geneigd hiervoor een enkelvoudig stelsel in de

t)
De Commissie had reeds in 1922 bij een dergelijk ver-
zoek geantwoord, dat zij alleen.dan uitspraak zou kannen
doen in een bij haar aanhangig gemaakte rechtzaak, waar-
van het vonnis van deze kwestie zou afhangen.

450

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

18 Mei 1927

plaats te stellen. Immers men redeneei’de aldus: Wan-

neer de dubbele standaard maar wordt toegepast op

een groot gebied, bij voorkeur in de geheele beschaaf-

cle wereld, dan zal een verdrijving van het metaal,

waarvan de productie het minst toeneemt, niet mp-gelijk zijn, aangezien er geen ,,buitenland” bestaat,

waarheen men het met winst kan’exporteeren. Daar-
tegenover staat dan het voordeel, dat de waarde van

het geld niet afhankelijk is van do waarde van één
der beide edele metalen afzonderlijk, doch van hn

gezamenlijke productie, waarbij men hoopte, dat eveh-

tueele overvloedige vondsten van het eene metaal ge-

compenseerd zouden worden
dooi:
een uitputting vn

te
mijnen
van het andere metaal en omgekeerd.

Afgezien van het speculatieve element, dat in de

laatste veronderstelling school (immers de mogelijk-

heid bestond evenzeer, dat de productie van beide ni’e-

talen eenzelfde tendens zou vdrtoonen), was er vor

landen als Fran’krj;k, die niettemin aan het bimetal-
]isme de voorkeur gaven, alles aan gelegen een z’oo

groot mogelijk aantal staten tot het stelsel over te

halen.
S

Het tot stand’komen van de
Latij’nsche
Muntun’ie

valt dan ook in de eerste plaats uit deze argumentdn
te verklaren. Zij had tot doel een zoo groot mogelijk

aantal landen tot den dubbelen. standaard te bekeerdii,

opdat de staten, die sterk voor dit steLsel geporteed
waren, en met name Frankrijk, hun geidwezen op 1i-

metallistischen grondslag zouden kunnen hand’havei.

Immers, zooais wij reeds zagen, gelden de
mogelij7e,

doch lang niet
noocza1celijke
voort eelen van den dub-

helen standaard uitsluitend, wanneer de groote nieer-

dorheid der economisch belangrijke landen dit stelsel

aanvaardt.

Het tweede doel, dat met de stichting van de La-

tijnsche Muntunie werd beoogd, was het scheppen van
één groot gebied, waarbinnen de verschillende geld-

soorten vrij zouden kunnen circuleerein. Daartoe werd

bepaald, dat niet alleen de standaardmunten, doch ook

de zilveren pasmunten van den eenen staat een vette-
lijk vastgestelden koers zouden hebben hij: de inwiss-

ling aan openbare kassen in het gebied van de andere

statén van de Muntunie. Hoewel door deze bepaling

geen verplichting werd geschapen om de munten ook

in het particuliere ruilverkeer te acce’pteere, had ij

pracLsch toch hetzelfde gevolg.

* *
*

In hoeverre nu is de Lat.ijnsche Muntunie erin ge-

siaagd de twee principes te verwezënlijken, die aan

haar totstandkoming ton grondslag lagen?

De Latijnsche Muntunie, die oorspronkelijk gedacht
ws als de ‘kern van een wereldbon’d voor het geld-
wezen, onderging geen noemenswaardige uitbreiding.

De eenige uitbreiding bestond in de toetreding van

Griekenland, dat met ingang van 1 Januari 1869 tot
de unie toetrad. Toen dan ook de zilverproductie voort-
durend toenam en toen bovendien de overgang van

Duitschi and, Nedeil and, Denemarken, Zweden en
Noorwegen. tot den gouden standaard de ,,ilverprij-
zen ongunstig beïnvloedde, trad cle welbekende wet van Gresham in werking: het minderwaardige zilver
verdreef het goud, en het geld van. cle Muntunie de-
precieerde ten opzichte van •de geldeenheid in landen,
die tot den gouden standaard waren toegetreden.

Deze toestand dreigde onhoudbaar te worden en men
zag zich derhalve reeds spoedig gedwongen tot het
nemen van maatregelen om den toevloed van zilver

tegen te gaan. Nadat de Banque de France in 1873

het voorbeeld had gegeven door de inwisseling van
zilveren vij.f-fraricstukkeri te weigeren voor zoover
deze niet in Frankrijk waren geslagen, besloot men in

Januari 1874 de aanmunting van zilver te contingen-
toeren: Het duurde echter nog tot 5 November 1878

alvorens ‘men de consequentie van den toestand vol-
]edi iven’schte te aanvaarden en bij verdrag besloot
de viiie aanmunting van zilver geheel stop te zetten.

Daarmee ging de Latijnsche Muntunie, zij het niet for-
meel, tot den gouden standaard over. Inplaats dat zij er

geslaagd was de andere landen van de wereld tot den
dubbe]en standaard te bekeeren, was zij zelf degene,

die zich aan het door Engeland gegeven voorbeeld
aanpaste en een enkelvoudigen
standaai:d,
zij het ook

met eenige restrictie (de zilveren teekenmunt bleef

wettig betaalmiddel) als basis voor het .ruilmiddel
aanvaardde;

Ook de vaststelling van een kette1jken koers voor
zilveren pasmunten leidde niet tot het gewenschte
resultaat.

Reeds
bij
het ontstaan van de Muntunie deden zich
moeilijkheden voor, doordat Italië er niet in slaagde
de waarde van het Italiaansche geld op rio vrije markt

te handhaven. Met de toetreding van Griekenland

werd de toestand nog aanzienlijk verergerd, aangezien

ook in dit land minderwaardig papieren geld met een

gedwongen koeis in omloop was.

Doordat in deze beide landen twee gel’dtypes naast

elkander circuleerden, waarvan de één een hoogere

waarde had dan ‘de ander, terwijl zij’ voor de wet gelijk

waren, bestond de mogelijkheid voor particulieren om

uit deze situatie voordeel te trekken. Men verzamelde

in Italië en Griekenland de munten, die in alle staten

van de Muntunie
hij
de inwisseling aan openbare kas-
sen denzeifden koers hadden. Men exporteerde deze

munten naar Frankrijk of Zwitserland, liet zich daar

voor hetzelfde bedrag crecliteeren, ‘kocht vervolgens

op ‘de open markt gedeprecieerd I’taliaansch of
G-rieksch papieren geld, stak de winst in eigen zk en

kon •voor hot oorspronkelijke bedrag weer voortgaan

niet, het opkoopen van nieuwe munten.

Derhalve zagen de regeeringen zich voortdurend

voor de noodzaak gesteld ‘de op deze wijze uit het eene
naar het andere land afvloeiende munten regelmatig
terug te sturen of extra papieren geld uit te geven
om in het tekort aan circulatie to voorzien. Zoolang

men niet in staat bleek den marktkoers der diverse

ruilmiddelen al pari te houden, bestond slechts één
mogelijkheid deze bezwaren te omzeilen en wel de

pasmunten te nationaliseeren, d.w.z. af te zien van

den vasten koers bij de inwisseling aan openbare kas-

sen van de andere staten der Muntunie. Practisch
-kwarn deze maatregel hierop neer, dat men ten o•pzih-

te van pasmunten de. munteenheid ophief. In 1878

ging Italië tot.dezen maatregel over. Wel werd hij: na
eeni.go jaren weer opgeheven, doch in 1893 werd hij
opnieuw en thans definitief ingevoerd. In 1908 volgde
0 ii elceyi land het Ita] iaansche voorbeeld.

*

Wanneer men zich ten slotte afvraagt, hoe het
mo-
gelijk was, dat ondanks een tweeledige mislukking de
Latijnsche Muntunie haar leven nog tot na den oor-
log wist te rekken, dan kan ‘het antwoord slechts lui-
ten, dat overwegingen van politieken aard hiervan de
oorzaak waren.
Frankrijk, dat als grootste land van de Unie relatief

het niinste ‘last had van de ‘hierboven ‘beschreven geld-
verschuivingen, was’ er – dank zij de conventie – in
geslaagd invloed te ‘krijgen op zijn medeleden. Deze
invloed was zoowel van politieken als van economi-

schen aard. Bovendien had een groot gedeelte van het
internationale betalingsverkeer der Unielanden zich
bij de Banque de Fran.ce geconcentreerd. Voor Frank-

rijk bood de Muntunie derhalve meer voor- dan na-
deden. Daarentegen liepen de andere landen het ge-
vaar zich door opzegging van het verdrag den toegang

te ontzeggen tot de Fransche ‘kapitaalmarkt
1
). Bo-

vendien bevatte het verdrag van 1885, dat noodig was
geworden in verband met het verdrag van 1878 en
den overgang tot den gouden standaard, een reeks be-
palingen, waarbij in principe was besloten, dat een
land hij uittreding de eens door hem geslagen ‘eii op

) Men zie
voor idn
en ander: Dr. Erich Egner ,Der
La-
Leinische Münzbund seit dem Weltkriege”; pag. 49.

18 Mei 1927

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

451

dat oogenbli’k in de andere ve.r’dragstaten circuleoren-

de zilveistukkeri tegen par.i zou moeten terugkoopen.
De hierbij betrokken bedragen beliepen vele millioenen

en vooral voor cle kleinere staten was het vooruitzicht

weinig aantrekkelijk ‘bij opzegging van de linie zulk

een rekening gepresenteerd te krijgen.
2)

Zoo bleef de Muntunie voortbestaan totdat in den

oorlog de volledige ineenstorting van de Griksche,

Italiaanische, Fransche en Belgische ruilmiddelen

Zwitserland met zilverged dreigde te overstelpen. Wel

werd deze toevloed nog gestuit door de abnormale stij-

ging van de zilverprijs, doch toen deze na den oorlog

weer daalde, zette de beweging met verdubbelde kracht

in, ondanks het uitvoerverbod van metaalgeld, dat

kort na het uitbreken van dezen oorlog door de ver-

‘schillende regeeringen was uitgevaardigd. Ook de
wederzijdscho nationaliiseering van het Fransche en
Zwitsersche zilveren geld waartoe den 25en Maart

1920 op een Conferentie te Parijs werd besloten, leid-

de niet, tot het gewenschte resultaat. Na nog een ver-

geefsche poging te hebben gedaan om den import

door een invoerverbod te weren, verklaardde Zwit-
serlancl in 1920 het niet in Zwitserland geslagen geld,

na een overgangstij’dperk van drie maanden, niet meer

tegen een vasten koers te zullen inwisselen.

In 1921 werd dit besluit door een nieuw verdrag

gesanctioneerd. Men kwam overeen, dat Frankrijk,
Italië, Griekenland en België een gedeelte van de
door hen geslagen munten, clie op dat oogenblik in

het bent, van de Zwi’tsersche regecring waren, op be-
paalde voorwaarden zouden terugkooperi, terwijl de
rest in Zwitse.rsch geld zou woi’den omgesmoiten.
Van
dien datum af was Zwitserland dus nog uitslui-
tand door zijn goudgeld met, de Muntunie verbonden.

Doordat Zwitserland hij decreet van 8 Februari ji. ‘ook
zijn goudgeld met ingang van 1 April van dit jaar

nationaliseerde, is thans ook aan •dezen toestand een
einde gekomen.

Intusschen had ‘de Fransche regeering reeds in

Augustus 1926 de Centrale Bank’gemachtigd Fransc’h
goudgeld in plaats van tegen de nominale waarde

tegen de metaalwaarde te accepteeren. In September
1026 kende Italië bij wettelijk besluit en vijfmaal hoo-
gere waarde toe aan het zilveren geld, dat volgens de voorschriften van de Latijnsehe Muntunie was gesla-

gen. Ten slotte zei België per ultimo 1926 zijn lidmaat-
schap van de Muntunie op.

Een en ander gaf de Zwitsersche regeering aanlei-
ding om half December van het vorige jaar de leden
van de Unie bij nota te doen weten, dat zij deze pci’
ultimo 1026 ontbonden achtte. Aangezien geen van de

leden protesteerde, heeft de Latijnsche Muritunie der-
halve ook formeel opgehouden ‘te bestaan. Of, zooals
cle directie van de Zwitsersche Nationale Bank schrijft
in haar jongste jaarverslag: zij verliet dit leven zon-
‘der ‘strijd, na een bestaan van een-en-zestig jaren en
zonder aan al de verwachtingen te hebben voldaan, die

men eens omtrent haar ‘koesterde….

* *
*

Moet men deze liquidatie van cle Latijnsche Munt-
unie betreuren? Wil gelooven van niet. Zoolang een
land zijn eigen geldstelsel heeft, waarvan de’ waarde
word t bepaald door regeerin gsmaatregelen of door
maatregelen van de nationale bank, is het vastieggen
van een gedwongen koers van dit geld ten opzichte
van het geld van andere landen ‘bij voorbaat tot mis-
lukking gedoemd. Geen
wettelijke
bepalingen, doch
economische factoren beslissen over’de onderlinge

waarde van het geld ‘der verschillende landen. De lij-
densweg van de Latijnsche Muntunie is – behalve aan
het feit, dat men aanvankelijk ten onrechte het twee-
metalig stelsel als basis verkoos – te wijten aan een
miskenning van deze primaire waarheid. Zij herustte,

2)
VgL voor cle belangrijkste bepalingen: Schweizer.ischer
Btwkvei’ein, Bericht No.
1, 1922.

vooTicoover geen politieke factoren op haar tot stan’d
komën ‘en haar voortbestaan van invloed zijn geweest,

0
1)
een vergissing.
S. POSTHUMA.

DE ENGELSCHE NIJVERHEIDS. EN HANDELSENQUTE

De zorgwekkende toetahd •der Engelsche handels-

balans gaf in den zomer van 1924 in het La’gerhui’s

âanleiding tot eene gedachtenwisseling, waarbij van

conservatieve zijde ‘de weusch werd geuit, dat die

Regeermg eene commissie zou instellen, die den toe-

stand van nijverheid en handel in het Britsche Rijk,
in zijn geheel ‘on’der oogen zou zien. De toenmalige

Minister-president, Ramsay MacDonald, gaf aan dien

wensc’h gehoor en stelde bij’ beschikking van 18 Jnli

1924 eene zoodanige commissie in. Haar opdracht

werd niet nauw-belijnd omschreven; zij ontving tot

taak: to inquire into and report upon the eonditions
,,and prospeets ‘of British industry and commerce,

,;with special reference to ‘the export trade”.

Bij de zooeven bedoelde ‘discussie in het Parlement

was men het er over eens geweest, dat het gewenscht was, dat. ‘de commissie ,,volledig bevrijd zou blijven

van politieke invloeden”. Geen enkel Parlementslid’

werd ‘dan ook in de commissie opgenomen, die slechts
uit 19 leden bestond, die quo personae waren aange-

zocht en niet als vertegenwoordigers eener bepaalde organIsatie werden benoemd, noch als zoodanig op-
traden.

De samenstelling der commissie was als volgt:

6 leden uit de industrie,
5

werkncmerskringen,
2

den exporthandel,
1 lid

het bankwezen,
1 ,,

,, reedersbedrijf,
1 ,,

,, de technische wereld,
1 staathuishou’dkundige,

1 afgevaardigde der Regeering, benevens
1 vrouw. Daar destijds ‘de Labour-regeering aan het
roer stond, is het begrijpelijk, ‘dat voor de bezetting

der laatstgenoemde plaats, de keuze viel op éene

vrouw, die aan de ar’beidersbeweging geparenteerd
was.

Als president w’ercl aangewezen Sir Alfred Balf’our,
K. B. E., een vooraanstaand industrieel uit, Sheffield.

De commissie zelve interpreteerde ‘de haar gegeven
algemeene opdiracht in dien zin, dat zij in ‘de eerste
plaats den ‘huidigen toestand der Britsche industrie

en handel en hunne vooruitzichten diende op te ne-

men vanuit het oogpunt ,,to ensure sufficient and
coritinuous employment and a satisfactory standard
of living in this country”. In do tweede plaats dien-
de zij de geschiktheid van het Engelsche industrie-

arn)araat, om op cle internationale markt te concui’-
reeren, te onderzoeken, terwijl in de derde plaats
de belangen van hen, die in de industrie werkzaam

zijn, dienden te worden onderzocht, waarbij het ge-

heele vraagstuk van de arbeidsverhoudingen en de
oorzaken ‘der langd urige n ijverhei’dscon f1 icten, onder
die loupe dienden te worden genomen.

Als eerste resultaat van haren arbeid publiceerde
dle commissie met het oog op het belang der grondstof-
voorziening voor ‘den voornaamsten tak van Britsehe
exportnijverheid een rapport over de beteekenis van
dien aanplant van katoen in Oost-Afrika, weldra (in Juli 1925) gevolgd door eene tweede uitgave: ,,Sur-
vey of ove’rseas Markets”, een boekwerk van pIm. 700
pagina’s, waarin een uitvoerig en gedetailleerd over-

zicht wordt gegeven van de positie der overzeasche
mai’icten. Met behulp van statistische en andere gege-

vens worden vergeljkin gen gemaakt met clan. oestan d
van v6.i’ clan oorlog en de gedem”nsi’eerde verschui-
vingen in de hannlelsbewreging verklaai,l. Als belang-

rijke factoren die hierbij een rol vervullen, noemde Je
commissie: le. verminderde koopkracht bij het pu-

bliek; 2e toeneming ‘der industrie in het buitenland;
3e. verdringing van den Engelschen export door bui-

452

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

18 Mei 1927

tenlanclsche naties. Deze omvangrijke uitgave bleek een

gezocht handbook voor den handel; het genoot een

zeer goede pers.
Nog geen 9 maanden ‘later deed. de commissie we

derom eene publicatie het licht
zien:
,,Survey of in-

dustrial Relations”, waarbij een zeer uitgebreid over
1

zicht wordt gegeven van de interne industrieele en

arbeidsverhoudingen in Engeland.

Thans is voor enkele weken een nieuw rapport ge-

publiceerd: ,,Factors in Inidustnial and OonlmorciaJ
Efficiency”, weder een compact boekwerk van ruim

500 pagina’s, dat het eerste deel vormt van het ma-

teriaal., met behulp waarvan de enquêtecornmissie eei

overzicl1t tracht te geven van de huidige structuur
der Britsche industrie en van het zakenleven in het

algemeen.

De beschikbare plaatsruimte verbiedt ons hij d

verschillende onderwerpen, die in het rapport won
7

den ‘beslroken, een voor een stil te staan en wij zul-

len ons derhalve uitsluitend beperken tot dat gedeel
te, hotwelk handelt over de Stav..tssteuwmaa.tregele’it

in met beloin,g der Britsche industrie.
Hierbij vallen t
onderscheiden: 1. Regeeningssubsidies. 2. Staatacre-

dieten. 3. Export-credieten. 4. Bijdragen in objecten

van werkverruiming. 5. V’oorkeur aan de nationale

industrie bij openbare bestedingen. 6. De taniefpo’-

litiek.

Ad 1.
De Bnitsche Regeering heeft zich slechts bij

wijze van hooge uitzondering ingelaten met subsidi-

eering van industnieele ondernemingen. De staatshulp

jegens de kolenmijnbouwondernemingen in de zeer
bewogen periodd 1925/26 vormt een dezer excepties.

Deze bepalen zich voorts tot steun tot bevordering der

la3- en katoencultuur en vestiging der kleurstoffen-

md ustrie als gevolgen van oorlogsnoodzaak. Van het
in 1918 door de wetgevende macht toegestane crediet
van £ 2 millioen ten bate •der kleurstoffenfabricage

is nog geen vierde deel verbruikt, terwijl uit dezen

begrootingspost ria 1922 niet meer is geput. Aan •cl

heetwortelcultuur heeft de Staat £ 492.000 ten koste
gelegd. De veel vernomen bewering, dat de. Britische

Stoomvaartlijneu Rij’kssubsi dies ontvangen, word

weerlegd; de staatsbijdragen zijn ,,normale contra-

prestaties voor de uitvoering van postale contracteri’.
Alleen de Ounardlijn geniet een subsidie van £ 90.000,

als gevolg van een speciale overeenkomst van mili-

tairen ard, afgesloten door de Bnitsche Marine. Ech
–

ter dient hierbij te worden aangeteekend, dat de Brit-
sche reedenijen krachtens de ,,Trade Facilities Act’

voor een bedrag van £ 19,4 millioen garanties geno-
ten bij den aanbouw van nieuwe schepen. De gemid-

delde duur der met de schatkist aangegane crediet-

overeenkomsten is pl.m. 10 jaar (er zin contractef
mei; een looptijd van 20 jaar). De bouwrekening der

reederijen kon aldus bevrijd blijven van den normalen
(hoogen) reutedruk, hetgeen den kapitaalsiast vermin-
derde. In zijn boek over ,,Industrial Laadership”
gaat het Lagerhuislid Hammersley van de stelling

uit, dat de tegenwoordige rentevoet voor de ontwik-
kelingskansen der nijverheid fnuikend ijs: goedkooper
geld zou alle moeilijkheden goeddeels doen verdwij-
nen. In dit licht is dus elke financieele tegemoetkd-

ming jegens de nijverheid van groote beteekenis.
Naast dit voordeel genieten de Engelsche teeders bo-

vendien het tastbare profijt van het verbeterende
vrachtvervoer als gevolg v.an het sterk geprotegeei’de
han delsverkeer tusscheu moederland en dominion s.
(Zie hieronder ad 6f betreffende ,,impenial prefe-

venco”).

Ad. 2
. Ter bevordering der werkgelegenheid opende

cle
Trede Facilities Act
van 1921 de mogelijkheid,

dat de Schatkist interest of kapitaal, dan wel beide,

garandeerde aan bon.a-fide industrieelen, die ten ge-
volge der exceptioneele tijdsomstandigheden buiten
machte bleken zich elders crediet of liquiditeit te
verschaffen, doch wier ondernemingen overigens in

gezonde omstandigheden verkeerden enwelker instand-

houding en normale functionneening, met het oog op

het behoud van werkgelegenheid, als van algemeen

belang moest worden geacht. Over elke credietaanvrago

was het advies eener bijzondere commissie van des-

kundigen beslissend. De wet van 1921 is herhaalde-

lijk verlengd, doch bij de begrootingsbehandeling ten

vorigenjare zeide de Minister van Financiën, dat het

niet in het voornemen der Regeering lag de Trade

Facilities Act in 1927 te handhaven: ,,We have reach-.

,,ed the conciusion that that process has evbausted its

,,usefulness”.

In de verloopen 6 jaren heeft de Staat in totaal

voor ruim £ 65 millioen garanties op zich genomen;

het tot dusverre geleden verlies bedraagt niet meer

dan ± £ 28.000 ofschoon met het oog op de eindaf-

wikkeling van loopende contracten nog een grooter

verlies voorzien wordt.

Ad S.
Eveneens met de uitgesproken bedoeling de

b inn enlandsche werkgelegenheid te bevorderen, met als

bijkomend doel actief mede te werken aan de herstel-

politiek •der mogendheden jegens Centraal en Zuid-

Oost-Europa, werden in 1919 en 1920 faciliteiten ge-

troffen ter vergennakkeiijkin.g vwab den. uitvoerhandel.

De Board of Trade werd in staat gesteld tot een be-

drag van
1
,
26 millioen voorschotten te verstrekken op

Britsche goederen die voor uitvoer naar genoemde

deelën van Europa bestemd waren. Hiervan is voor een

bedrag van ruim £1% mill. gebruik gemaakt, doch

deze. gestie schijnf vrij belangrijke verliezen te heb-

ben opgeleverd, hoewel het bedrag van dit deficit

niet wordt medegedeeld. Inmiddels werd de werkings-

sfeer der regeling in den loop der jaren uitgebreid

voor leveringen naar alle landen zonder onderscheid, behalve Rusland. Het stelsel der voorschotverleening
werd echter spoedig verlaten en vervangen door een

soort van termijncrediet, als regel voor geen langeren

looptijd dan 6 maanden. In de 5 jaren tusschen 1921

en 30 Juni 1926 werden in totaal voor een bedrag
van ruim £ 29,8 mill. aan dergelijke credietgaranties

uitgegeven. Het aantal na dezn datum aangegane

credietovereenkomsten bedraagt nog 8899, Voor een

totaal bedrag van £ 6.140.852 wïarvan voor ruim £ 3i

mill. door de metaalindustrie is gebruik gemaakt. a-

dat gebroken was me.t het systeem der voorschotver-
leening, heeft de exportcredietregeling over ‘t geheel

noch verlies noch winst opgeleverd.

In de verloopen 6 jaren werd ruim £ 16 miJ-

lioen uitgegeven als subsidies in particuliere of ge-

meentelijke werkneschaffingen.,
waarbij pl.m. £ 36 mili.

kwam voor rekening der schatjkist. Ruim £ 45 mili. werdl

besteed aan den aanleg van niet direct winst- of ren-
tegevende werken (aanleg van wegen, rijwielpaden,
parken enz.). Hieronder is begrepen. ruim 15 miii.

voor de nitvoeri?vg van rioleerin.gswerken
en aanleg

vn waterzuiv erin. grinstaiia.ties
hetgeen cle houding

typeert die de Engelsche overheid aanneemt ten op-

zichte. van den strijd tegen de verontreiuiging der
openbare wateren, eene houding waaraan men in het
waterrijke Nederland wel eens een voorbeeld nemen

mocht.
Ruim £ 35 mill. is besteed als subsidie in de aan-
legkosten van productiev werken (dekken, water1ei-

dingen, electniciteitswerken •enz.), terwijil n’og voor
ruim £ 11 mili. werd aangewend als bijslag op de loo-

non bij de uitvoering van werkverschaffingen aan
werkloozen. Van het in totaal uit de publieke kassen
in het belang der werkverschaffing beschikbaar ge-
stelde kapitaal van bijna £ 91 mill. kwam ruim £ 41

voor rekening van den Staat.

Onderscheiden aanschrijvingen, die in den
loop der jaren van de Regeering zijn uitgegaan, heb-

ben er rner veel toe bijgedragen
bij publieke best edin.-

gen voorkeur te geven aan nationale inschrijvers.
Een

marge, waarbij in elk geval de binnenlandsche indus-

trie voorkeur moet worden gegeven,
ook
al is de bui-

18 Mei 1927

ECONOMTSCH-STATISTISCHE BERICHTEN

453

tenlan’d scho aanbieding lager, is niet aangegeven,

daar het standpunt wordt ingenomen, dat slechts bij

uitzondering het binnenlandsche aanbod moet worden

voorbijgegaan, ni. wanneer zeei bijzondere omstandig-

heden dit wenschelijk of noddzakelijk maken. Het is

van algemeene bekendheid, dat dit aanbevolen stand-

punt Vrij algemeen wordt aanvaard, terwijl in cle laat-

ste jaren steeds meer gestreefd wordt naar het volgen

eener analoge gedragslijn Voor leveringen ten behoeve

der Ddminions. i)aar het in uitzicht gestelde tweede

deel van het onderwerpelijke ra]?port, cle ,,Expoit

Trades” zal behandelen, kan daarin vermoedelijk een
overzicht verwacht worden van de faciliteiten die cle

E ngelschc uitvoerindustrie geniet bij levering naar

de koloniën.
Inmiddels valt op geen voeten of vâmen to begroo-
ten, welke financieele consequenties voor den belas-
tingbetaler, resp. den binnenlandschen of ]colonialen

verbruiker
zijn
‘voortgevloeid uit het imperatieve

voorschrift ,,Buy British’; omtrent de7en toch waar-

lijk niet geheel onbelangrijken kant van dit onder’erp,
laat het rapport der Enquête Commissie ons volledig

in het duister.

Ad 6.
Ten aanzien van de mid’dellijke
hulp, die de
Britsche indvstrie van de toiriefregelin.q o’ntvangt,

zijn te onderscheiden:
de z.g. MeKenna rechten,
do zijde-rechten,
de sleutel-industrie-rechten (Key-industry •du-

ties),
•de beveiligingsrechten (Safeguarding),

de dinnping-rechten, en
de Rijksvoorkeur (Imperial Preference).

Ad a.
Do McKenna-rechtev,,
die in 1915 werden in-

gevoerd, hadden geen protectionistisch doel, doch
meer een prohibitief karakter, ten einde den import

van weeldeartikelen te keeren. De regeling strekte
zich c’it tot automobielen, pianola’s, projectietoestel-
ieu voor bioscopen enz.. welke artikelen aan een in-voorrecht van 33 pOt. van de waarde werden onder-
werpen. De regeling heeft gegolden tot 1 Aug. 1924,
doch reeds 1 Juli 1925 werden de McKenna rechten

hersteld, omdat de schatkist ‘de opbrengst ad £ 3 mill.

per jaar niet bleek te kunnen missen. (19 April jl.
zijn deze rechten ook tot auto-banden uitgestrekt.)

Ad b.
Ook de
,,Sillc duties”,
die 1 Juli 1925 wer-
den geheven, werden ingevoerd onder prcmtext van
weeldebeteugeling. Een gevarieerd recht van 2-33

pOt. van de waarde werd geheven van alle geïmpor-
teerde zrtikeien, waarin natuurzijde of kunstzijde was

verwerkt. Het rapport geeft met geen woord te ken-
nen, dat deze tariefpolitiek voor ‘de Engelsche ‘kunst-
zijde-industrie een belangrijke s’teun is geweest. De

opbrengst der’ Silk duties wordt voor het belasting-

jaar 1926/27 begroot op £ 6Y2 millioen.

Ad c.
Het ophouden van den invoer uit de vijande-lijke staten deed bij’ het uitbreken van ‘den oorlog op

pijnlijke wijze ‘gevoelen, dat ‘de Britsche industrie p
verschillende punten totaal van het buitenland afhan-
kelijk was. Met groote energie werd beproefd in die
leemte to voorzien, door het Rijk ook in dit opzicht
selfsupporti’ng te maken. Ten einde de nieuw gevorm-
de industrieën, die van vitale beteekenis voor het be-
clrijfsleven waren, behoorlijke ontplooiingsmogeljk-

heid en vooruitzichten te verzekeren, werd ‘de invoer
van producten, vervaardigd in de
,,,S’leutel-indits-
trieën”,
iniperatief verboden. De doorvoering van dien maatregel werd
verijdeld
door eene rechterlijke uit-
spraak, die invoerverboden ten bate van ,,sleuteI”-

bedrijven onvereenigbaar achtte met het systeem der
Britsc’he wetgeving. ‘Naar aanleiding van dit vonnis
werd getracht van den nood een deugd te ‘maken ën
met ingang van 1 October 1921 als gevolg van de
inmiddels aangenomen Safeguai-din.g of Industries
Act-1921
een invoerrecht naar ‘de waarde van 33%
pOt. gelegd op de met name aangeduide artikelen

(hoofdzakelijk optisôh- en laboratorium-glas, en in-str uienten, bepaalde chemicaliën en elementen). De

regeling gold aanvankelijk voor 5 jaar, doch zij werd

1 Maart 1926 gecontinueerd.

Ten bate der nieuwe Engelscho kleurstoffenindus-

trie werd de invoer van kleurstoffen van consenten
afhankelijk ‘gesteld, welke regelina berust
01)
de
Dyestuffs import regulatio’n, act.

Sedert 1921 is niettemin jaarlijks 2 â
31%
millioen

lbs. vreemde kleurstoffen ingevoerd, voornamelijk uit

Duitschiand, voor een ander belangrijk ‘deel uit Zwit-

serland afkomstig. Het aantal geweigerde consenten

had in de verloopen 5 jaar gemiddeld een totaal ge-

wicht van 1% millioen lbs. (waarde in 1925 £ 187.362,

terwijl ‘de waarde van ‘den toegestanen invoer in dat

jaar £651.584 beliep).

Act d.
De
,,safeg’uairding of industries duties”
wer-
den
in
1919 ingevoerd en bij een wet van 1921 be-

krachtigd; zij, hadden ten doel door middel van 33%

pOt. ad
valorem-rechten, de Britsche industrie te
beveiligen tegen do oneerlijke concurrentie uit landen
met stei1c gedeprocieerde valuta. Door deze regeling,
die aanvankelijk tot 1924 heeft gegolden, werd na-

genoeg uitsluitend de Duitsche import getroffen.
aet stelsel bleef, krachtens sedert aangenomen bij-

zondere wet,sbepalingen, gehandhaafd, doch elke nieu-

we heffing is thans afhankelijk gesteld van ‘de toe-

stemming der wetgevende macht. In verschillende ge-
vallen zijn voorstellen t’ot opleggiog dezer duties op voorgedragen goederen, door het Parlement afgewe-

zen. De rechten gelden thans voor 5 jaar voor met

name genoemde textielgoederen, handsc’hoenen, gloei-

kousjes, staalwaren, verpakkingsartikelen, enz.

e.
Een afzonderlijke paragraaf der Safeguarding-
wet van 1921 stelde in staat
m.aatregelen
te nemen
tegen dumpmng.
Met een recht van 33% pOt. van de
waarde konden belast worden alle goederen (behalve
levensmiddelen of dranken), ‘die in Engeland aan de

markt werden gebracht beneden den kostprijs in het land van oorsprong. De toepassing der wet werd af-
hankelijk gestel’d van de aanwezigheid van bepaalde
voorwaarden, die in het tweetal gevallen, dat men

do wet wilde toepassen, niet in genoegzame mate voor-

handen bleken.

De fiscale betedkenis van het geheel der hierboven
geschetste tariefmaatregelen wordt ‘door de Enquête-
Cie., geïllustreerd met behulp van een statistisch over-

zicht, waaruit blijkt, ‘dat de verhouding van belas-

ten import tot den totalen invoer in 1925 11,6 pOt.
en in 1913 9,1 pOt. bedroeg.

Deze statistiek beoogt blijkbaar ‘den indruk te ves-
tigen, dat de tariefpolitiek minder beschermend werkt

dan vrij algemeen wordt aangenomen; het percentage over 1925 is toch slechts 21% pOt. meer dan in 1913,

toen protectionistische tendensen in de tariefwetge-
ving minder voelbaar waren. Hiertegenover staat
echter, dat de mentaliteit van den Engelschen kooper,
die op zichzelf reeds sterk nationaal voelt, door de
‘,,Bi.iy-British-beweging” zoodanig ten gunste van

de eigen
nijverheid
is geporteerd, dat deze aliengs
een zeker monopolie in het Empire schijnt te verwer-
ven. De ‘wezenlijke beteekenis der bescherming, die
de Britsche nijverheid in werkelijkheid geniet, is dan

ook heel wat grooter ‘dan uit het verslag ‘der Enquête-
commissie valt op te maken.

Dit typische parallelverschijnsel van de protectio-
nistische vloedgolf, die de wéreld teistert, schept naast het voordeel der aanwakkering van het geloof in eigen
kracht, het groote nadeel, dat men de functie van den
onderlingen ruilhandel der volkeren uit het oog ver-

liest, en in vréemde producten slechts voorwerpen van
vijandelijke beteekeniis gaat vien. Dat zuiver inzicht
in de werkelijkheid daarbij in het gedrang komt be-
wijst bijv. de zinsnede die ik in een ‘der propaganda-
brochures van een der pioniers voor het beginsel:
,,British products for the British” aantrof:

454

ECONOMISCH-STA’PISTISCHE BERICHTEN

18 Mei 1927

‘,,The Biitish vorkman’, proper]y handled, eau beat

,,the
world.
No more ships need go to Holland”. –

Men gunt blijkbaar Nederland zelfs zijn onnoozelé

4
5 püt. in den wereldschuepsbouw niet! (Het..Brit

sche aandeel was in 1926 40 pOt. ‘en over het eerste

kwartaal ’27 is de verhouding voor de Bitsche wei–

ven nog heel
wat
gunstiger!)

1:imid’del.s laat de Enquête-commissie aan de pru-

dentie van den lezei van haar vrslag over, eene ver-

klaring te geven van het verschijnsel, dat ondanks de
giinstige prioritditsrechten en het samen stel ‘der ge-

troffen steunmaatregelen ten bate van ‘de natietiale
nijverheid, men in Engeland nu al eenige jaren heeft

te kampen met een werkloozencijfer van omstreekt

lYi illi’oen:

ad f.
Na den oorlog heeft men ter bevordering der

saamhoorigheid’ tussehen moederlan’d en dominioti

en ter versterking der nijverheid in Engeland en iie

koloniën belangrijke reducties toegestaan op den ko-

lonialen import. Deze
,,Im.perial preference”
bedraagt

bijv. op uu:rwerken, instrumenten en automobielen
4
van hot normale recht, voor zijde en kunstzijde b&

draagt de reductie
lfs.

Het hier besproken rapporf der Enquête-commissie

bevat voortS hoofdstukken over •de vakopleiding, d

positie der ‘kunstambachten, rationaliseering in
dè in

dustrie, de winstrnogelijkheid der ondernemingen in
verband met de bestaande lasten en de in Engelan’d

aanwezige factoren, die de vaste kosten der nijverheid

sterk beïnvloeden.
De commissie heeft ha:re taak tot ‘dusver ie hoofd-

zakelijk documènteerend en niet adviseerend opgevat;

slechts zelden wordt terloops eene opmerking aange-

troffen, die van het inzicht der commissie blijk geeft.
Hoewel het kritische element dc
-rhalve wel wat op den

achtergrond geraakt is, dient men eerbied te hebben
voor het prestatievermogen dezer commissie, die in

2
1/2
jaar tijds een serie belangrijike rappoen .in het

licht wist te geven tot een omvang van pl.m. 2000
pagIna’s druks. Wanneer men daarbij w’eet, dat de

commissie tot Januari 1927 niet meer dan 68 verga-

deringen heeft gokouden, de gepubliceerde rapporten

met algemeene stemmen ddor de commissie ‘zijn vast-

gesteld, wordt het begrijpelijk, ‘dat hier op de scho’u-

ders van het secretariaat zeer veel is neergekomen.
Met ingenomenheid gewaagde de’v’oorzitte’r, Sir Bal-four, dan oo’k ‘onlangs, dat ‘de Regeering in ‘de keuze
der secretarissen, die ter beschikking van de commis-
sie waren gesteld (drie ambtenaren, resp. afkomstig
van den Board .of Trade, het Ministerie van Arbeid
en vai het Departmetof Oversea’s Trede) ‘een geluk-

kigen greep ‘had gedaan.
TH. C. GEUDEKER.

den Haag, 23, 4, 27.

OORZAKEN EN DOELEINDEN DER AANÉÉNSLUITING
IN. bEN’ DUITSCHEN MACHINEBOUW.

Over dit onderwerp hield de ingenieur ‘Osto Schula-
Mehrin, Geschiftsführer’ van den ,,Verein Deutischer
Maschinenbau-Anstalten” een voordracht voor een ge-

combineerde vergadering der afdeelingen voor Werk-

tuig- en Scheepsbouw en voor Technische Economie

van het Konin’ki. Instituut van Ingenieurs. Als voor-
opgesteld doel van de ‘talrijke combinaties, ‘die vooral

nh den oorlog ontstonden, wees de spreker ‘an hét

vergrooten. van .de
winsten. Bereikt een e&mbinatie dit

doel werkelijk en ‘ook blijvend, dan blijkt ‘zij ‘t(eveds

een meer doelmatige vorm te zijn uit natio’naal-econo-‘
misch oogpunt; het opkomen en uitgroeien vn ‘zulke
combinaties, opgezet met het oog op zuiver particu-
liere belangen, bevordert zoodoen’de toch het naderen

tot een ,,planwirtschaf t”. –
Ten einde de doelmatigheid te onderzoeken der ver-
schillende ‘vormen van aarréénsluitin’g (kartel, trut,
verticale, horizontale) voor het, grooter maken der
winsten, wees de s.preker erop, dat de winst de mei-ge

beteeken t t,us’schen ‘erkoopsprjs en kostpi’ij’s. De ,,naaj’

bui ten kijkend’e” organisaties, die ten ‘doel hebben hoo-

ge’r ve.rkoopisprijzen te verzekeren (kartel, syn di-

caten) bleven verder buiten beschouwing en onder-

zocht uerd hoe ‘de verschillende deden van den kost-

prijs verlaagd kunen *ordeu door samenwerking.

Verlaging der materiaalkosten kan bereikt worden

door gezamenlijk inkoopen; in den Duitschen machine-

bouw is de co’öpératieve inkoop echter zeer weinig

vorbi-eid, o.a..in erbnd metdegroote verscheiden-

heid der magazijnvoorraden en ook omdat prijsschom-

melingen aanleiding geven tot ohderlinge moeilijkhe-

den. Wel treft men de z.g. verticale aanéénsluiting,

waarbij dus een ‘overeen’komst bestaat tusschen -een

leverancier van grondstoffen en een maokinefabri-

kant. Voorzoover Oergelijke combinaties ontstonden op

initiatief en onder’ leiding van de
–
grondstoffenindus-
trio hebben zij geen blijvende bevrediging geschonken;

wel kon de spreker talrijke voorbeelden vermelden van
de verticale samenwerking onder ‘leiding der machine-

fabrieken.

Verlaging der andere bestanddeelen van den ‘kost-

prijs ‘kan bereikt worden door hori:zontale iamenwer-

king. In verband met de groote besparingen, die de
se.riefab.ricage
,
kan opleveren tegenover de ‘vervaardi-
ging stuk voor stuk, bestaat een krachtig streven naar

specialisatie. Juist deze wordt in ‘de hand gewerkt

door de ‘horizontale combinaties. De veel te talrijke

fabrieken met een zeer gevarieerd fa’bricageprogram-

ma komen niet in de mogelijkheid, een behoorlijke

serie op te zetten. Men heeft ‘dan ook in de laatste

jaren verscheidene overeenkomsten zien ‘ontstaan,

tu’sschenfab:r ieken ‘van overeenkomstige producten,

waarbij het, arbeidsterrein voor elke fabriek omgrensd
wordt. Hierbij ‘kunnen verschillende leidende gezichts’
punten optreden, bijvoorbeeld wegens onderstaande
i n.deeling:

Aanéusluiting van
fabrieken, zoodatzi
tezamen een bepaald
arbeidsveld
bestrijken:

Gieterijinstallaties

Ijzer-

Vorm-

Zand-
constructie

machi-

straal-
Hefwerk-

fles

in’ich-
tuigen

tingen

Zandbe-
reidings-.
toestellen

Aanéénsluiting
van
La?zdbovwtoesteUen
fabrieken met

n

Haksel-

Zaal-

Maal-

Ploege
,

machi-

machi-

machi-
fles

nes

nes

Dorsch-
machi-
fles

gelijken kring
van afnemers.

Aanéénsluiting Automobielen

Groote

Bestel-

Groote
Kleine
volgens verwante
producten.
vrachtwagens
.
wagens

personen-
auto’s
personen-
auto’s
Indeeling der
.

Lacht/iavens
grootten
van
66n

Kleine
–
Middelsoort
–
Zware
product.

Aandénsluiting
‘

Antomobielen
voor onderdeelen
van
één product.
– –

—- – — –

–
Chassis -‘ Motor
–
Drijfwerk
–
Carosserie
Kleine oiiderdeelen

De ‘spreker haaldë een aantal zeer geslaagde com-

binaties als voorbeelden aan. In een bepaald geval
leidde deze horizontale combinatie ‘tot de volgende
specialisatie:

Typen

– Typen
A BC

A BC

Firma
1 50 30 20
productie v&,r de combinatie
105
2
35 100 40

n
r
l

,,,

,

180
3
20 50 80′

140

Daar ‘de vroegere concurrenten ih een dergelijk ge-
val’ niet langer elkaars tegenstander’s zijn, ‘is’ een veel

verdergaan’dè samedwerking mogelijk, voordeelig en dan ook ‘ontstaan. Patenten worden over en weer be-
schikbaar gesteld, de construötiebu,reaux houden voe-

ling met elkaar; bedrj’fsdrvaring’en worden uitgewis-
seld, zelfs worden tijdêlij’ke overbeleitingen deï eene

fabriek verdeeld (‘door onderbesteding) over de samen-
werkende firma’s. Verder ‘heeft men ‘bij’ dergelijke

combinaties voordeel van gezamenlijk adverteeren (één
of twee geheele bladzijden in plaats van verscheidene
kleine annondes), men ‘geeft een gemeenschappelijken

18 Mei 1927

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

455

catalogus uit, neemt gecombineerd deel aan
teflt,oOfl-

stellingen, cl raagt vertegenwoordigingen (vooral bui –

tenlandsche) to zameii op aan één huis. Bij de voor-

beelden, die Schulz-Mehrin gaf van clerze horizontale
aanéénsluiting (in het geheel noemde hij 11 combi-

naties) liep het aantal deelnemers van 2 tot 20, in één

geval zelfs tot 50. Gemiddeld waren het 6 ic
1
fab.rie

ken, die zich op deze wijze aanéénsloten. Een eigen-

lijke fusie is daarbij uitzondering; slechts waar de in-

vloed van het bankkapitaal de sarnenwerhng door-

zette, ontstond een geheel versmeiten der deden. De
spreker wees op de bezwaren der fusie tegenover de

contractueele samenwerking. Meestal zijn het firma’s,
die elkaar fel bestreden, die elkaar als gevaarlijke

tegenstanders beschouwden en die nu moeten inzien,
dat samenwerking ,,toch voordeeliger” is. Worden de
leiders van dergelijlc& fabrieken echter min of meer

gedwongen,
door het bankkapitaal, tot ‘het entameeren
oener zoodanige samenwerking, dan ontbreekt meestul

van het begin af •de goede geestesgesteldheid. Men heeft de grootste moeite zulke ,,paarden” in den pas

te laten loopen. Is het dus al een snelle en zekere

methode, de fabrieken door dergelijke uitwendige in-

vloeden ‘tot fusie te dwingen, de resultaten zijn véél
beter indien voorzichtig en met vel tact een bespre-

king wordt ingeleid ‘door een ,,Vertrauensstelle” en

op grond daarvan een
vrijwillige
samenwerking tot

stand komt. Op ioodanige
wijze
ontstonden dan ook de
bestgeslaagde der combinaties, waarvan de spreker
gewaagde. Dat verscheidene der groote concerns, die
in den inflatietij’d ontstonden, op roemlooze wijze sneu-

velden, moet ten deele ook wo:rden toegeschreven aan
een dergelijk vitium originis. Verder bestaat nog het
bezwaar tegen de zéér groote concerns, dat deze te

,,log’ worden, te zeer het karakter
krijgen
van, een

bu roaucratisch regeeri ngslichaam. Een onderzoek door
het bureau van den spreker, dat nog niet geheel ge-

eincligd is, leverde als voorloopig resultaat, dat, de
zuinigst werkende zelfstandige éénheid in de machine-
bouwnijverheid ongeveer 500-600 man omvat. Is de

onderneming belangrijk grooter, dan kan slecht’s een
krachtige decentralisatie bereiken, dat een hoog ren-
dement gewaarborgd ‘blijft.
:Ien voordeel der horizontale aanéénsiuiting, dat
door den spreker wat onvoldoende werd belicht, is de

mogelijkheid tot het doen verrichten van speurwerk,
hetweik buiten het bereik zou ‘blijven van één der af-
zonderlijke fabrieken. Het oprichten van research-
‘lahoratoria is dan ook bevorderd door de gevormde
combinaties. (Voor Nederland nog een vrijwel braak
liggend terrein!)
De samenwerking behoeft geenszins beperkt te blij-

ven tot één ‘der beide grondvormen; men treft bij de
grootere lichamen zoowel ‘de horizontale als de ver-
ticale betrekkingen. Op ‘deze wijze kunnen de voor-
doelen van elk dier relaties worden verkregen, natuur-
lijk onder dezelfde beperkingen, die hierboven reeds

zijn aangeduid. Een concreet voorbee]d levert het
Krupp-concern, dat door het volgende schema wordt
verduidelijkt.

Productiestadium

Horizontale combinaties

Grondstoffen

kolenmijnen – ertsmijnen –
grafietgroeven – nikkelmijnen
kopermijnen
Tusschenproducten hoogovens staalwerken –
Z.
0

metaalwinning
Halfproducten

staalgieterij – waiswerken
draadiabrieken
Eindproducten

draadnagels – scheepswerf –
–

locomotief bouw – machine-
bouw – apparatenhouw

Ook internationale betrekki ogen komen bij deze

organisaties voor, waarvan de gloeilampenindus’trie en de electrotechnische machine-.i nopleveren, maar ook de gewone machine-industrie
(Lentz-scheepsmachines ook met Nederlandsche me-
clewe’rking).

Geen groote beteekenis verkreeg tot nu toe de ver-
ticale aanéénsluiting tusschen machin efabrikan t en

afnemer. Een
verichijnsel
doet zich hier voor, dat ook

reeds besproken werd bij de ‘betrekkingen tusscheu

gronilstoffenfabrikant en machinefabiikant: is cle lei-

ding bij den
leverancier,
dan tracht deze veelal een af-

zet te forceeren, wat slechte resultaten geeft; is de

leiding bij den
a.fne?ner,
dan lukt het beter. Zoo noem-

de de heer Schulz-Mehrin enkele ‘voorbeelden, waar-
bij de afnemer der machines een vruchtbare samen-

werking met den machinefa’brikant wist te verwezen-
lijken. Aan het slot van zijn voordracht wees hij erop,
dat men wèl van meening kon verschillen omtrent het

nut (uit een oogpunt van nationale en wereldecono-

mie) der kartel’s en syndicateii, maar dat de beschre-

ven vormen van samenwerking, beoogeude een meer

zationeele productie, zoowel voor de gemeenschap als voor den betrokken ondernemer voordeelen brengen.

In de discussie werd van verschillende zijden eenige

détailcritiek geleverd, waarnaast echter bleek, ‘dat men

ook in ons land steeds duidelijker ‘de noodzakelijkheid

voelt’ van een meer rationeele productie, specialisatie,

mogelijk gemaakt door vrijwillige samenwerking der

betrokken industrieelen. Mogen de afdeelingen van
het Kon. lost, van Ingenieurs, die ‘deze vergadering
helegden, de voldoening smaken, dat zulk een samen-
iverlcing een stapje dichterbij is gekomen door de ge-

houden voordracht en discussie. Er is mooi .n’ej-k te
doen, niet ‘het minst op het gebied van technischen
‘research-arbeid, indien men de handen slechts wil
inéénslaan.
D.
DRESDEN.

BUITENLANDSCHE MEDEWERKING.

DE DUITSCHE GELD- EN KAPITAALMARKT.

Dr. Carl Kriimer te 1-lamburg
schrijft
ons:

Dinsdag 10 Mei beleefde men op de dbviezenmarkt
een heeten ‘dag. ‘De vraag naar ‘dollars en ponden nam
een grootep omvang aan. Aangezien de Rijksbank

slechts aarzelend ‘deviezen afgaf, werd de koers der

gouddeviezen in het vrije verkeer boven het goudpunt
opgedreven. De dollar noteerde voorbij’gaand 4,227.
Geruchten over een onmiddellijk dreigende verhooging
‘van de hankrente deden de ‘ronde. Den volgenden dag

kwamen op de effectenbeurs koersdalingen voor van 20

püt. en meer, aangezien men een merkhare beperking
van de verleening van prolongatiecredieten vreesde.
De angstige verwachtingen, die deze gebeurtenissen
welcten, bleken weldra overdreven. Een geringe ‘zenuw-

achtigheid ‘der deviezenhandelaren, angst voor verdere
koersstijgingen, verbonden met een terugbetaling van
groote posten buiteniandisch geld op korten termijn,

hadden ‘het beeld verergerd. Hoe staat het bij een
rustige beschouwing met de grondslagen van het Duit-
sche economische leven? Da conjunctuur in het be-
drijfsleven beweegt zich in bijna alle takken in een
sterk opwaartsche richting, hetgeen reeds sinds maan-
den het geval is. Alle belangrijke cijfers over het eco-nomisch leven overtreffen in iedere maand het record
van de voorafgaande. Men ‘kan de hoogte van het ijzer-
en staalverbruik al’s conjunctuuf’cijfer tot uitgangs-
punt nemen. Het bedroeg ongeveer 13.425.000 ton in
Mei en overtrof ‘ellce voorafgaande maand sinds de
stabilisatie van de Mark. Dit getal, dat sinds Maart
1926 verdubbelde, stelt niet slechts den omvang van
de productie in ‘de ijzer- en staalindustrie en de’ machi-

ne-industrie in ‘het licht, doch het toont ook, ‘dat
andere takken van industrie en in het bijzonder de
industrie van consuniptiegoede’ren evenals de land-

bouw goede afnemers zijn van ijzer- en staalwerken. Zij
wijst erop, dat deze industrieën bouwplannen uitvoe-
ren, m.a.w., ‘dat een goede gang van zaken hun toe-
staat nieuwe fabrieken te bouwen en nieuwe machines
te koopen, waarvoor zij in ‘de eerste plaats ijzer en
staal en uit ijzer en staal vervaardigde goederen noo-
dig hebben. Iii de hoogto van het ijzer- en staalver-
bruik komt ten slotte ook do omvang van ‘de bedrijvig-

456

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

18 Mei 1927

hcid op het gebied van dein woningbouw tot uitdruk-

king. Het is in dit jaar voor het eerst sinds den oor

log gelukt voldoende middelen tr financiering van

bed’rijfs- en woningbouw ter beschikking ‘te stellen.

De ‘behoefte aan nieuw kapitaal voor zulk een bouw-

programma is uiteraard aanzienlijk. Nu doet deze ka-

pitaalbehoefte niet steeds een beroep op ‘de markt.

Veel kan, binnen het bedrijf bestreden worden door
de met den omvang van ‘het bedrijfsleven stijgende.

kapitaalvorming. Immers in vele takken van industrie

stegen in den laatsten tijd de kosten aan bonen en

materialen langzamer ‘dan de afzet. ,,De vooruitgang
in het bedrijfsleven financiert zichzelf”. Voor zoovei

de kapitaalhehoefte een beroep ‘deed op de markt in

den vorm van leeningen van openbare lichamen of

particuliere maatschappijen of door aandeelen-emis-

sies bleek de markt tot half Februari ‘over het alge-

meen voldoende kap’itaalkrachtig. Half Februari, kort

nadat de Rijksbank haar disconto tot’ op 5 püt. ver-

laagd had, gaf het Rijk een leening uit van 500000.000

Mark, die weliswaar voornamelijk door de deelname

van openbare lichamen, zooals de Rijksbank, ‘de Rijks-
post, de Rijksverzekeringsbanken en Spaarkassen vol-

ledig werd geplaatst, ‘doch die – zooals spoedig bleek

– de kapi’taalbronnen to’t ‘cle grenzen van het mo

gelijke uitputte. Het bleek, dat de tij’d om een

leenin.g van zulk een omvang tegen 5 pOt. aan de
markt te brengen, nog niet
rijp
was. Terwijl in

Januari aan ‘hinnenlancische leeningen 196.000.000

R.M. aan de markt kwam en in Februari voor,

680.000.000 R.M., werden in Maart nog sleht
62.500.000 R.M. geplaatst en in April slechts

51.000.000 R.M. De aandeelenmarkt werd door deze

beperking minder getroffen. Het bovenstaande wijst

erop, dat in de laatste twee h ‘drie maanden de weg naar
de ‘kapitaalmarkt vernauwd, zoo niet geheel ‘versperd.
was. Waarschijnlijk heeft men hier met een voorbij

gaand vetschijsel te maken. De kapi’talisten zijn af-

geschrikt en de banken zijli met ‘de aankondiging van
nieuwe leeningen uitermate voorzichtig. Wil ‘de bin-

nenlandsche ondernemingswerkzaamheid door zulk een

voorbijgaande verstopping van de ‘kapitaalmarkt niet

lijden, dan moeten, totdat ‘de markt genezen is, cre-
dieten op korten ‘termijn worden benut, d.w.z. back-

crediet en in tweede instantie rijksban’kcredie’ten. De

tweemaandeljksche balansen der grootbanken wijzen

er op, dat sinds’ het midden van het vorige jaar de
credietvraag met sprongen is gestegen. Men lette op
de beweging in den post ,,Voorschotten ,in rekening-

courant”.

Balansen van
10
groot-banken (Miii. R.M.)

31-10225
1
30-6226
1
31-10226 28-2227

Activa
132.9
171.1
171.2
156.1
Wissels ……..
1654.0 1658.7 1680.6
Prolongatie en

Kas

………….

beleening

….

13
.20.7

115.5
341.8
711.6
1000.2 Voorschotten

in
Rek-Courant.
2825.9
2853.3
3233.4
3718.3

Passiva
Crediteuren ….
5003.1
5674.3
6386,9 7274.5

Uit de bankbalansen ziet men echter ook de toe-

nemende vraag van den kan-t van de effectonspecula-

tie, die hoofdzakelijk in den post ,,prolongatie en •be-leening” tot uitdrukking ‘komt. Wij hebben in Duitch-
land sinds begin 1926 een bijna ononderbroken stij-ging van de aandeelenkoersen gehad. De aandeelen-index, ‘die door het Statistische Reichsamt berekend

wordt, steeg van het laagste punt, 66,17 in December

1925, tot 168,10 in Maart 1921. De gemiddelde ver-
keljke rente dér aandeele’n bedraagt bij’ de tegenwoor-
•dige koersen ongeveer 3%’ h 3% pOt., terwijl de wer-
kelijke rente van ‘vaste rentedragende fondsen nog

steeds bij
1
pOt. ligt. Het heeft niet aan stemmen
ontbroken, die •de innerlijke rechtvaardiging van dit

hooge koersniveau voor aandeelen in
twijfel
trokken

en ‘die beweerden, dat ‘deze ‘koersen zelfs bij’ de gun-

stigste ontwikkeling van het economisch lven niet

in overeenstemming waren met de te verwachten divi-

denden. Ofschoon ook onder deze waarschuwende

stemmen, die natuurlijk in hoofdzaak van de industrie

uitgingen, ‘die van ban’kiers niet ontbraken, steeg toch,

ondanks het ‘v’ooruitzicht op een beperking, de om-

vang van het prolongatiecrediet van ultimo tot ulti-
mo. De banken konden er niet toe komen af te zien
van deze zeer winstgevende en zekere belegging. Een

krachtig op’treden van de Rijks’bank was noodig, die

meer dan eens op de noodzakelijkheid van een beper-

king der effectenspeculatie had gewezen om de ban-

ken tot een herziening van hun politiek te bewegen.

De Rijksbank is gedurende de laatste weken van

twee verschillende zijden sterk aan credietvraag on-

derhevig geweest. De banken, ‘die tegenover een toe-

nemende eredietvraag ston•der, eenerzijds van den
kant van industrie en handel en anderzijds van den

kant der effectenspeculatie, moesten in het bi,jzon’dei
bij ‘de ultimotermijnen sterker op de Rijksbank terug-

grijpen. In 1926, gedurende de deprèssie, viel het der

Rijksbank moeilijk zich van ‘de noodzakelijke hoeveel-
hei’d binnenlandsc’he handelswissels te voorzien, clie zij

voor de •dekking van ‘haar circulatie noodi’g had. In

het loopende jaar, vooral nadat de Ban’k het disconto

tot 5 pOt. verlaagd had, veranderde de toestand. Het

disconto van 5 p’t. wezd effectief, aangezien de rente op de geldmarkt een
stijgende
tendens vertoonde. De
gevolgen waren: een groot wisselaanbod per ultimo en

een sterke vraag naar prolongatie. Tegen ultimo April

bezat de Rijksbank voor het erst een wisselvoorraad

van meer ‘dan 2 milliard Rijksmark. Er was voor de

Rijks’ban’k derhalve alles aan gelegen een vermindering
van ‘de credie’tverleening te bewerken en cle banken

ertoe ,te ‘brengen de verleening van prolongatiecrecliet

in te perken, opdat plaats gemaakt zou worden voor

productieve credieten aan het bed’rjfsleven.
i)
Een
ontlasting van de binnenlandsche credietvraag kon de

Rijksban’k slechts gelegen komen. Mede op deze g•on-

den zal de Rijksbank tot het besluit zijn overgegaan
de banken tot het besluit te brengen de prolongatie-

gelden allengs met 25 pOt. te verminderen, een be-
sluit, dat de inzinking op de effectenbeurzen gedu-

rende de laatste dagen ten ‘gevolge had.

Ook de internationale betrekkingen stelden eischen
aan de Rij’ksbank. 1926 was in dit opzicht voor
Duitschiand gunstig geweest. De behoefte aan import

1)
Deze opmerking lijkt ons niet juist.
Zij
unaakt den in-druk of men een principieel onderscheid zou kunnen maken
tusschen credieten aan het beclrijfslevèn en beurseredieten
in dien zin, dat slechts cle eerstgenoemde procluetief zouden
zijn. Prolongatiecredieten vormen slechts een doorgaugs-
stadium. Eet feit, dat zij in de eerste plaats worden be-
steed voor het koopen van effecten, wil niet zeggen, dat zij
niet aan de kapitaalvorming ten goede zouden komen. Het is
een veel voorkomende ‘fout dit a priori te veronderstellen.
Men vergeet in dat geval echter, dat tegenover iecleren
koop
ook
een verkoop staat. Wanneer
A.
geld leent om een aan-
deel te koopen op prolongatie, wil dit tevens zeggen, dat er
ergens een B. moet zijn, die dit geld ontvangt en op zijn
beurt besteedt. Eerst de vraag, of deze B. cle winst, die hij
op dien verkoop van zijn aandeel maakte, zal besteden aan
produetieve of consumptieve uitgaven, beslist over cle vraag,
of een toename van gelden op prolongatie leidt tot een ver-
grootiag of tot een intering van het nationale vermogen.
In een tijdperk van stijgende donjunctuur, •zooals Duitsch-
land – o.a. blijkens bovenstaand artikel – thans door-
maakt, zal men eerder het eerste dan liet tweede geval mo-
gen verwachten. Omgekeerd kunnen credieten aan het be-
drijfsleven onder bepaalde omstandigheden, direct of in-
direct, leiden tot een intering van het maatschappelijk ver-
mogen. Voor soover het de kapitaalvorming betreft, staan
,,bedrijfscredieten” en beurscredieten dan ook eerder
naast
dan
tegenooer
el’kander. – Of men ten slotte de koers-stijging van de. aaucleelen op de beurs al of niet gewenseht
of
juist acht, blijft een proh]eem op zichzelf; met het boven-
staande heeft dit echter niets te maken. [Bed.]

IS Mei 1927

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

457

vas gering, de uitvoer niet ongunstig. Daarenboven

stonden huitenlandsche credieten op langen termijn in

voldoende mate ter beschikking. In de laatste maanden

van 1926 kwam hierin verandering. Het nadeelige saldo

van den -buitenland’schenhandel ten gevolge van een

door de stijgende conjunctuur veroorzaakte behoefte

naar invoer steeg weder tot 200 300 millioen R.M.
pel maand. Langdurige buitenlandsche credieten ver-

den in het eerste kwartaal van 1927 slechts voor

100.000.000 R.M. afgesloten. Daarbij kwam, dat de

agent voor cle hersteibetaling in de eerste maanden van

het jaar meer dan 10Q.000.000 R.M. aan deviezen bij-

senzamelde, minclez door aankoopen op de open markt
clan door vorderingen op de Rijksban’k, die vervolgens

in April aan de crediteuren voor herstolbetalingen in

baar werden overgemaakt. Deze verschillende omstan-
digheden hd’den reeds in de eerste maanden een ver-
mindering van den deviezenvoorraad der Rijksbanlc ten

gevolge, •die’nog werd verscherpt door het feit, dat

het buitenland zijn gelden op korten termijn aan de

Duitsche markt onttrok, aan gezien ‘deze belegging niet
meer rendabel was. Zelfs het binnenland ‘zette her-

haaldelijk gelden in het buitenland uit. In samenhang
met de uitgifte van de staatsleening steeg vervolgens
weer de spanning tusschen het renteniveau op de bin-

nenlandsche en buitenlandsche,markt en stroomden in

Maart en April weer devieze’n binnen, die echter den
deviezeuvoorraad van de Rijksban’k niet aanvulden, cloch slechts een nog sterker zinken kondefl verhin-
-deren.
Bij een toenemende binnenlandschè vraag zag de
Rijksbank ‘derhalve ‘haar dekkingsdeviezen verminde-

ren. De hierboven genoemde ,,zwarte dag” was echter
noodig om het publiek, van den ernst van den toestan’d

te overtuigen. De Rijksbank heeft tot nog toe niet
besloten het disconto te verhoogen. Zij gelooft, ‘dat de
beperking der prolongatiegelden voorloopig voldoende

is om de aanvragen van de zijde der banken in te per-
ken en inderdaad: het verschil in rente, dat thans

reeds t,usschen ‘de Duitsche en ‘de buitenlandsche mark-
ten bestaat, is voor het buitenland een voldoende prik-kel, om gelden op korten termijn in Duitschland onder
te-brengen. De pogingen zullen thans in de volgende
richting dienen te gaa.n: de binnenla.n’dsche kapitaal-
maikt nieuw leven inblazen, pogen om kapitaal op

langen termijn uit het buitenland aan te trekken, voor-
zichtigheid betrachten
bij
re-paratiebetalingen
in baar
geld en streven naar een nauwe samenwerking tusschen
deviezeuhandelaren, Rij’ksbank en den agent. voor de
herstelbetalingen. Wellicht is het op deze wijze moge-

lijk een nadeelige storing van de binne’nlandsche con-
junctuur ‘door en beperkten voorraad aan deviezen en
‘den daarmede in verband staan’den gespannen toestand

bij’ de Rij’ksban’k te verhinderen.

AANTEEKENINGEN.

lndexcijfers van scheepsvrachten.

De tarieven voor het c’harteren van voile ladingen,
schrijft ,,The Economis-t”, daalden, zooals uit het in-

dexcijfer bljlct, gedurende April. met 6,34 pOt. Deze
daling volgde op een daling van 1,63 pOt. in Maart.
Het indexcijfer van de vorige maand 129,21 steekt
gunstig af tegen ‘het cijfer voor April 1926, toen het
lage niveau van 102,34 werd bereikt en is bijna 7 pOt.
honger ‘dan het cijfer voor April 1925. De cijfers voor
de overeenkomstige maanden 1924 en 1923 waren resp.
136,37 en 134,31. De eerste tabel vertoont de bewegin-

gen der verschillende groepen in het
indexeijfer,
ter-

wijl de tweede de veranderingen aangeeft, die gedu-
rende ‘de afgeloopen maand in het indexcij’fer van
iedere groep – en sub-groep hebben plaats gevonden,

waarbij het
cijfer
100 telkens het gemiddelde niveau

gedurende de periode 1898-1913 voorstelt.
Gedurende de vorige maand wa’s de’ trmp-vaart in
het Oostelijk halfrond bijzonder zwak. Zaken in thuis-

vrachten van Tndië, -het Verre Oosten en Aust.ralië

?
.n

0J)
Datum

.
..

<

0

•
.

o

.
.
–
–

0

__—
Basis
(Gemiddelde v.
1898-1913)
100
100
100 100 100 100
100
(Gemidd.v.1913)
110,0
113,1
123,4
106,3
117,4
127,9
116,3
Febr.

1920
814,3 529,9
757,5 744,8
587,0
712,2
691,0
Dec.

,,
268,9 277,2
244,1
256,8 286,7
347,2 280,1
Dec.

1921
160,1 164,1 163,7
144,4 141,3
166,5 156,7
Dec.

1922
137,1
135,2 129,2 122,6
136,1
159,3
136,6
Dec.

1923
134,0 132,7 120,1
124,4
125,1
144,2
130,2
Dec.

1924 117,4
129,2 119,5 119,8 129,3
161,1
129,4 Dec.

1925
117,0 121,6 117,0
110,1
110,1
154,9 121,8
April

1926
112,4 95,0
116,6
109,2
83,9 97,0
102,3

Mei

,,
{
111,4
102,8
115,8 107,9 78,1
99,7
102,6
114,1 102,6 110,0
72,7
78,1
99,7
96,2

Juni

f
1108
105,0
121,1
120,4
98,3
92,6
108,0
112,3
105,0
120,6
97,7 98,3
92,6
104,4

Juli

,, f
110,9 116,2
134,4
119,8
98,8
124,6 117,5
L
112,6
16,2
147,4
96,5
93,8
124,6
116,0

Aug.

,,
{
111,6 127,8 133,7
119,6 100,9 151,3
124,2
114,7
127,8
145,8
96,0
100,9
151,3
122,8
Sept.

{
1137
140,3 144,3
121,7
104,1
154,9 129,8
121,1
140,3 167,1 100,2
104,1
154,9 131,3

Oct

,,
{
128,1
214,6
175,1
141,7 144,4
170,9
162,5
197,6
214,6
228,6
140,3
144,4
170,9
182,7

Nov.

J
130,5
224,4
174,3
158,0
161,8
‘181,6
171,8
1
212,8 224,4 227,1 172,9
161,8
181,6
196,7
December,,
139,7
156,1
145,9 132,9
129,2
179,8 147,3
Januari1927
126,4
136,5
139,1
122,7
136,7
166,5 138,0
Februari
125,0
132,61
140,1
1
130,4
145,2
168,2 140,2
Maart
123,8
131,1
136,2
132,1
143,5
161,1
138,0
April
118,9 133,0
1
133,0
124,4
128,9
137,1
129,2

+ of –

Golf van Biscaye; uitgaande vracht

119,27

– 1,83
,,

,,

,,

thuisvracht ……..140,33

– 3,22
Middell. Zee; uitgaande vracht …….155,55 + 0,39

thuisvracht ………..
..116,05

– 8,48

Noord-Amerika …………………132,98

+

1,90

Zuid-Amerika; uitgaande vracht ..

98,67

– 4,79

thuisvracht ……….
.167,27

– 1,76

Indië; uitgaande vracht ………….141,05

+ 2,10
11

thuisvracht ……………..
..107,72

– 17,54

Het verre Oosten, enz ……………
.128,91

– 14,56

Australië ………………………137,09

– 24,04

waren strikt beperkt en ‘de vrachten on-dergingen een
scherpe ‘daling. In de Europeesche wateren bleven Ico-
lenvrachten van Groot-Brittannië naar de Middel-
landsche Zee
tamelijk
levendig, maar aanbod van ton-

nage toonde neiging de vraag te overtreffen, meer in
het bijzonder voor dicht ‘bij’ het ‘Continent gelegen af-
iadingshavens, en voor thuisvrachten in erts van

Noord-Afrika. Verschepers waren in staat- in vele
richtingen tegen lage tarieven aan hun eischen te vol-
doen. Voor ‘de reeders waren La Plata, dat een, buiten-
gewoon groote hoeveelheid tonnage tegen gematigde
vaste prijzen
bleef opnemen en de St. Lawrence, -waar-

voor bevrachtingen op van te voren vastgestelde data
gedurende ‘de volgende drie maanden tot, stand kwamen
tegen
betrekkelijk
goede vrachtprjzen, ‘de meest bevre-

digende afdeelingen der markt. Graan van de Atlanti-

(19,13 = 100)

Maand
1923

1
1924
1

1925
1927

117,11
114,49
118,59
Januari……….114,05
123,78
115,96
120,54
Februari.-……..112,73
Maart ………..115,23
122,09 106,63

‘
118,58
April ………..’
115,45 117,22
104,24
111,06
Mei

………….114,55
114,27
98,23
Juni

…………106,82
108,62
1,74
103,75
94,90 104,43
95,87′
September …….
103,04
110,50
‘

98,19

Juli

…………103,39

107,86 115,55 99,49

Augustus ……..100,16
.

112,76 102,23
October ……….
November

…….111,21
111,21
104,67
December ……..111,81
Jaari.
gemiddeld
106,69
113,44
102,22

458

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

18 Mei 1927

sche zekust der Vereenigde Staten vertoonde weinig

verandering. De verhouding van het indexcijfer tot het

gemiddelde van
1913
wordt in de bovenstaande tabel

aangetoond, waarin het jaar
1926
is weggelaten in ver-

band met de kolenstaking:
1.

Ondanks de reactie, welke cle vorige maand in het

gemiddeld niveau der vrachten plaats vond, is de al-

gemeene toon van de ,,trarnp”markt op het eind van
April veel gezonder dan vorig jaar of
1925
in dit sei-

zoen, en, tenzij de Europeesche vraag naar granen van

Noord- en Zuid-Amerika p]otseling terugloopt, is het

misschien niet te optimistisch te hopen, •dat de groo-

tere booten voor volle lading deren zomer een beter

emplooi zullen kunnen vinden dan in de laatste jaren
het geval is geweest. Tégelijkertijd geven de huidige

vrachttarieven op vele reizen blijkbaar weinig winst te

zien en de toestand der booten, welke overheerschend

afhankelijk zijn van den inter-Europeeschen kolenhan-

dcl is verre van bevredigend.

ONTVA1’GEN:’

Ven
Paciolo tot Stevin.
Een bijdrage tot de leer van

het boekhouden in de Nederlanden, door Dr. P:

G. A. de Waal. Roermond, 1921; J. T.
Romen &

Zonen.

Subsides directs ei indirecis.

Taxes différentielles sur la circuicttion, la consom-
mation en la manvtention des mairchan.dises im-

portées, d’origine éirengère.

Régleneniatien des coniingen.ts de nbarchandises

admis d l’invporicction ei cl l’exportaiion.
Section

économique et financière de la Conf6rence écono-,,

mique internationale, Genève, rnai
1927.
Genève,

1921;
Société des Nations.
La Législation sur les cairiels ei les irusts.
Monogra-

phie transmise par M. La!nmers, Membre du
Go-

mité préparatoire de la Oonférence éconornique

internationale. Genève,
1921;
Société des Na-

tions.

Marques d’o’rigir&e. Première pairtie: Obligaiion d’czp-

poser lcs mairque d’origine s-ur les Marc handises.

Note établie par le Secrétariat de la Société des

Nations.
Deuxième pariie: Observaiions sur les appella.-

tioivs d’origine ei sur les législations qui s’y ra.p-portent.
Oommunication de M. le Dr. Trendelen-burg, Membre du Comité préparatoire de la Con-
férence (avec annexes). Genève,
1927;
Société des

Nations.

Leerboeic vwo, hei Nederlaia.dsche 1?echi der Order- en

Toonderpapieren,
door Mr. Chr. Zevenbergen,

Lector aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.

Arnhem,
1927; S.
Gouda Quint.

Mémoranctum s’ur le Cha,rbon.
Volume H. Section
économique et financière de la Oonférence éco-

nomique internationale, Genève, •mai
1927.
Ge-

nève,
1921;
Société
des
Nations.
industrie de la so’ie artificielle.
Section économique
et financière de Ja Conférence économique inter-
nationale, Genève, mai
1927.
Genève,
1927; So-
ciété des Nations.

Les questio’n,s agr’icoles en poi’n,i de vue international.
Ijisti.tut international d’agriculture. Conférence
économique internafionale, Genève, mai
1927.
Ge-
nève,
1926;
Société des Nations.

Recueil des Trc&ités ei des En.gagemenis internaiio-
naux, enregistre’s paf?. le Secre’iariai de la Sociéié

des
7Tajions,
Volume L,
1925-1926-1927,
Nos.

1,
2, 3 & 4.

Les cartels int ernationccv.x,
pas D. H. MacGregor, Pro
fesseur d’Economie politique â l’Université d’Ox-
ford. Genève,
1927;
Société des Nations.

industrie des construciion.s mécaniques.
Volume 1.
Section éeonornique ef financière de Ja
Confé-

rence économique inter nation ale, Genève, mai
1921.
Genève,
1926;
Société des Nations.

Staatsniijnen in Limburg 1902-1927.
}Ieerlen,
1927.

Mémora,ndum. sur les balcsr&ces des pcciemenis et sur

les ba,la’a.ces diu consmerce exie’rieur 1911-1925.
Volume
II.
Statistiques da commerco extérieur

cle soixan te-trois pays (y compris chiffres som-

maires provisoires pour
1926).
Genève,
1921; So-

ciété des Nations.

Rccueil des Traités ei des Engc&gements internatio-

naux, enregistrés pa.r le Secréiaricit de la. Société

des Nations.
Volume LI,
1926-1921,
Nos. 1,
2,

3 & 4.

MAANDCIJFERS.

POSTOHEQUE EN GIRODIENST.

(In duizenden guldens).
April 1927_
–

April_1928

Aantal
I
Bedrag
Aantal
Bedrag

Aantal rekeningen
op ultO.

……..
123.321
115.665
Bijschrjvingen ….
1.384.361
372.743 1.128.515 397.095
wegens:
599.575 99.875 486.339 94.596
b.
Overschrijvingen.
van andere rek.
784.658
257.600
642.176
302.499
van Ned. Bank.
128
15.238
2) 2)

c.
And. onderwerpen
29
Afschrijvingen •…
890.216 363.974
694.666 400.701
wegens:

….

169.609
53.179
108.794
98.169

cc. Stortingen ……..

b.
Overschrijvingen.
van andere rek.
690.674
257.600 567.092 302.499
van Ned. Bank.
749
53.158
2)
2)

cc. Cheques

……….

c.
And. onderwerpen
‘29.184
37
18.780
33
Gezamenlijk tegoed
op ulto
95.127 103.893
Bedrag der beleg.
ging’)
67.453 68.660

Het bedrag, dat vroeger tegen vergoeding van rente
aan de schatkist werd verstrekt, wordt tegenwoordig, voor zoover het nog niet voor vaste belegging is aangewend, te
zamen met andere bedragen in rekening-courant met het
Staatsbedrijf der posterijen en telegraf ie begrepen en is
daarom niet meer in het bedrag der belegging begrepen.
Sinds Juli 1926 overschrijvingen Ned. Bank afzon-
derlijk.

GIRO-OMZET BIJ DE NEDERLANDSOHE BANK.

April 1927

11

April 1926
Posten
I

Bedrag
11
Posten
I

Bedrag

Voor reke-
ninghouders 52.195 f3.507.894.000 51.226 f’2.676.987.000

waarvan door
de H.-bank
plaatselijk

39.638 ,,3.157.571.00 37.283 ,, 2.295.104.000

Ter voldoe-
ning van
1.566
1,,

9.547.00011 1.887
1,,

10.805.000

GIRO-KANTOOR DER GEMEENTE AMSTERDAM.

–

April 1927 April 1926

Giro’s
(eenzijdige
ver-
In
millioenen!
Aantal
In
millioeneni
Aantal
melding)
Girobetalingen aan
gemeenteinstellingen
f36,9
18.113

f
48.8 13.703
Girobetalingen aan
particulieren
,,24.-
85.629
,,21.8
73.367

Geldomzet.
4.6
6.549
4.7
6.708
Betalingen

………
7.2
30.246
7.6
30.580
Part, rekeninghouders
,, 19.9′ 29.857′
,, 18.5′
26.942
2

Ontvangsten

……..

Waarvan

rekeningh.
welke gelden voor 1
jaar

vast

hebben
gedeponeerd ……
.,,

9.2
3.274′
,,

8.8
2.794
1)
Gemiddeld saldo te goed.
2)
Einde der maand.

18
Mei 1927

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

459

STATISTISCH OVERZICHT VAN DEN ECONOMISCHEN TOESTAND VAN NEDERLAND.
(Niet met
S
gemerkte gegevens ontleend aan het Maandschrift van het Centraal Bureau voor de Statistiek.)

.
1926
1

1927
Jan.JMaart

.
Aug.
I

Sept.
Oct.
Nov.
Dec.
Jan.
Febr. Maart
1926
1921
S

Arbeidsmarkt.

1000
11.367
114
10.063
363
13.113
591
8.489
250 13.776 219
8.346
308
7.441
349
12.651 291
28.518
1.027
28.437
949
Staats- en part. mijnen.
Aantal arbeiders op len der maand
31.695
31.782
32.024
32.308
32.727
33.049 28.772
33.212
33.228
31.208
12
)

Bedrag der gehouden
aanbestedingen
X
f
1000 ………..
waaronder koor fabrieksbouw
>(
f
……………..

Mefaalln6ustr1e.Aantal
meerder). arbeiders op 1 Jan. en 1 Juli
(
Gemiddeld aantal taken p. week v.

Amsterdam
Haven-

29.766
13
)
19,4
18,7 19,7
22,2
22,6
18,8
18,8
18,6
27.263
13
)
15,7
18,7
alle b. d. ,,Havenarbeids-Reserve”

()< 1000)
bedrijf
i.

ingeschr.
losse
arbeiders tezamen
) Rotterdam
L
47,3
..JPL
38,9

JL
.z
39,3

Indexçijfer der Werkloosheid.
5,9
j
7,6
11
10,3
13,2]
10,2
T

Arbeidsbemiddeling.
1)

Aanbiedingen v.
f
Ingeschreven ged. de maand.
. . .
48,1
F0,5
49,2 58,4 67,8
57,1
49,9 48,2
146,8
155,2
werkzoekenden. 1

Overgebl. op het einde v. de mnd.

1

§
Aanvragen

van
1
Ingeschreven ged. de maand
. . . .

¶ _
59,1
64,4
65,7
78,0
96,1
96,2
90,4
75,6 68,5 75,6
22,3
25,1
21,8
20,6
20,7 22,7
20,8 27,6
67,6
71,1
werkgevers.

‘1.. Overgebl. op het einde v. de mnd.

x
5,0 4,5
3,8 3,6
4,4 5,3 6,5
5,1
6,5
Plaatsineen
…………………….
………………J
J&L..
.12L
.ILL..
16
,
9

JL…
J!L
JL
21,4.
54,0..

.iL.

Arbeidsloonen
.
Ondergrondsche arbeider

……….
5

bij

de mijnen
f5,42 f5,46
f550
f5,49 f5,69
f5,68
f
5,44

f 5,42
f5,34’l
Bovengrondsche

.

……….

l

(loon

per dienst)
,, 3,91
3,91
,, 3.91
3,92 4,07 ,, 4,13
3,98
,, 3,92
,, 3 89
1
.
2

73’ï’
§
f4.54
Vaste

havenarbeiders
}
weekinkomen
. . .
.{
•

4,6715

0,93
,
0,88
,, 0,91

,, 0,92

,, 0,94
,,0,94
,, 0,93
,, 0,94
,,0,91
12

..

Metselaar

uurinkomen

……………..
OAIIW
e rijven
ma er am.
f
0,91
,, 0,90
,, 0,89

,, 0,90

,, 0,90
,, 0,91
,, 0,89
,, 0,90
,, 0,93
12

Timmerman

,,

……………..
Opperman

.,

…………….
,, 0,85
•
0,84
,, 0,82

,, 0,84

,, 0,84
110,84
,, 0,83
,, 0,84
,, 0,85
12

.

1061
1
5)

Metaalindustrie, uurinkomen van meerderjarige arbeiders

Voortbrenging en verbruik.
.
Zee.

j•
aanvoer

in

Ned.

havens

2)

)<

1000

K.G.
i’isscherjf.

1.

opbrengst
X
t

1000

…………………….
11.145
§

2.566
§
12.575
§

2.711
22.120
4.001
§
14.604
§

3.109
§8.970
§
2.097
§3.611
§
1.239
§
4.098
§
1.177
§
7.242
1
5
§ 2.503
12

§
7.709
18

§
2.416
18

§

759
§

770
§

788
§

774
§

798
§

739
§

693
§
794
§
1.929
§
2.227
Voor binnenlandsch verbruik beschikbaar gekomen hoe-
§

597
§

890
§

972
§

830
§

974
§

884
§

856
§
904
§
2.652
§
2.743

Productle der
kolenmijnen
X
1000
ton
3)
……………..

In consumptie gebrachte
suiker
5) X 1000
K.G.

……….
16.351
18.013
18.671
18.509 17.987 15.177
14.306
21.398
46.677
50.881
Aan de consumptie onttrokken
suiker
6) X 1000
K.G.
Schepen In aanbouw;
Inhoud in bruto Registerton
7
)

. .. .
790
774
1.041
988
1.244
1.088
1.009
906 3.557
3.002

veelheid
steenkolen
)< 1000
ton
4)

…………………..
.

160.604
145.005
133.645
133.6051.2
Indexcijters prijzen landbouw- en veeteeltart.

basis
f
130
127 128 133
135 132 133 132
140 132
lndexcijfers productiekosten van den landbouwf 1910-141
158
…….J..

159

..J!
……JP.
..J!
……J…
.J.L
J….
1
59

Handel en Verkeer.
196
208
202
201
.

207
188
190
227
615
605
tfandelsbewegln,g

zonder gouden

en
1
.
160
178
168
160
151
135
135
161
394 432

.

(

Invoer
………….

millioenen)

……………………

Saldo

invoer ….
36 30
35
41
56
53 55
65
221
173
Ontvangsten der Spoorwegmaatsch.
(in millioenen)
Ontvangsten per
dagkilometer
sedert
1
Jan. (in gld.)
. ..
15,9
13,9
13,8
12,7
12,2
§
11,8
§ 11,0
§
12,4
38,5
§

35,3

zilveren munt en muntmateriaal (in
‘

Uitvoer

………..

125,11
125,39
125,05
124,28
108,21
§
104,75
§
106,47
§
107,70 117,25
§
107,70

inklaringen(geladenj
Nieuwe Waterweg.

TIJ
1fl
zeeschepen)

Ijmuiden

J

.

.

.
1.544
1.485
1.527
1.505
1.682 1.506 1.464 1.616
3.843 4.585
‘t_
364
311
316 358 333
351
309
347
9.042
10.055
Inklaringen

L blth
J
(geladen rivierschepen in
1000
ton
Uit klaringen)

°

lvan
1000
}C.G.)
…………………
.4.231
1.285
4.161
1.561
4.048
1.925
3.372
1.584 2.991
1.880
2.717
1.972
2.760
2.024
2.930 2.096 7.918 3.315
8.408
6.093
Opgelegde zeeschepen
ojd. len der maand: aantal
8)
12
44
8
20
6
6

.
4 4 3
3
3
3
4 4 4 4
64
332
11
II
alndexc,
v.
scheepsvrachten.(Volle ladingen ,,The Econom.”)
*

t
Gelost bij invoer……………

(
124,2
2.071
1298
162,5 171,8
1.793 147,3
1.987
138,0 1.643
140,2
1.646
138,0 110,5
138,7
Idem:
bruto inhoud in
1000
registertonnen
……………..

oe erenveri

er,
2.28
1.967
1.990
4.976
5.274
Geladen bij uitvoer
……..

.
n

e

avens

0t1.
1.286
1.181
1.092 1.097
952
736 694
829
2.087
2.259
.Doorgevoerd met overlading
.
_70_
3.350
29693.214
2.616 2.979
2.971 5.511
8567

Prijzen, kosten van levensonderhoud.

1f
*lnde
x
cijfersdergroothandelsprlJzen
f
Algemeen cijfer
in Nederland (1913

100)

‘l
Voedingsmidd.
=

……..
e.d.

))
fi

139 134
140 135 143
142
147
150
147
150
145
148
146 149 144
148
149
151
145
148
Kosten van

(
Arb.gez. A’dam (1Oct. ’23-30 Sept. ’24=
100). ))
93,0 95,0
95,712)
levens-

<

Arbeidersgez. te ‘s-Gravenhage (1921=100).
))
78,7
79,8
79,7
80,412)
onderhoud.

Ambtenaarsgez.te’s-Gravenhage(1921=100)Jj
ij_

80,3
79,6
_)

Financiewezen.

•Opbrengst
RlJksmlddelen
(totaal).
.

t….

Beurs belastln,g ……….
1

.

.

.

1
….
36,3 41,6 41,4 44,2 38,7
46,8
37,8
40,1 118,9
124,7

(in millioenen)
0,349
0,448 0,488 0,452
0241
0648
0588
0536
1,437
1,773
Invoerrechten

……….
4,47
4,84 4,88
4;83
4,50 4,49 4,68
5,39
15,09 14,56
Statistiekrecht ……….
3

1…..
0,352
0,359
0,369
0,368
0,339
0,320 0,320
0,380
1.019 1,009
‘Oegireerd
door den
Postch.
en
Olrodienst
(in millioenen)
300
335
317
334
351
352 288 316 996 955
5
Oiro-omzet b(

de Ned. Bank
(in millioenen)
………….
2.660 2.688 3.319
3.421
3.335 3.416
3.031 3.281
7.468
9.727
‘Opereerend kapitaal der Ned. Bankls)
(in millioenen)
449
451
461
453 430 444
417
427 448
12
)
‘WisseldlscontoderNederl.Bank’l
3
,
50

2,65
3,50
2,90 3,50 2,85 3,50

.
3,22 3,50 3,39 3,50 2,99
3,50
3,47 3,50
3,50 3,50
2,67 3,50 3,32
‘Prolongatie

3
2,50
2,80 2,73
3,23 3,88
2,93
3,62
3,55
2,72
3,37
91 91
92 92
91
94
101
105
104
8 (

1.
Nijverheid [Aand. van 49 ondern.]………….
II.
Bank- en credietinstell. [Aand. van 7 ondern.]
97
98 99
100
100
99
102
104
101
84 89
95 99
99
102
110
115
113

t2
<

III.
Scheepvaart [Aand. van 7 ondern.)
………..

I

IV.
Indische fondsen [Aand. van 24 ondern.]
142
148 145 144 143 144
144
148 148

(………

‘.

V.
Petroleum [Aand. Kon. Ned. Petr. Mij.]
105 106
101
102
105 106
107
106 103
–

‘Particulier disconto

>
gemiddeld pCt.’
………

3,93 3,94
3,94
3,96
4,01
3,98
4,05
4,05
4,05
.
Nederl. Staatsleeningen.
.
4,55 4,56 4,54 4,65 4,66
4,61
4,72
4,73 4,70 4,84 4,88 4,90
4,95
4,99 4,94 4,99
•
4,96
4,96

I.
Ned. Grootboekobligaties…………………
………………..

4,58
4,54
4
0
59
4,66 4,70
4,68
4,71
4,72 4,72
EZ

III.
Ned. Indische leeningen…………………..
Gemeent. en provinc. leeningen

………….
4,44
4,43 4,46
4,47
4,48
4,51
4,67
4,66 4,66
Spoorwegleeningen
………………………
Fondsen II tm.

V ………………………..
4,60
4,60 4,62 4,68
4,71
4,68
4,77 4,77
4,76
Emlssles
(onder aftrek conversies
Ii)
(in milI.)
jj
38,1
1
JILL
1

49,7
….
..LL…
.JIL._
_a..
.LL.JL±

Aantal uitgesproken Faillissementen,

‘
236
1

378
1

312
.L
.!L
1

307

]
339
1

338 980
984
§
Voorloopige cijfers.

.

uitvoer in den vorm van suikerhoudende goederen.?] Opden laatste
11
40 distr.-

3

bekend, de

het kwartaal. Cijfers

Lloyds.
8)

5]

en

andere arb.beurzen en, voor zoover

Cor-

van

van

Te A’dam en teR’dam.

A’dam,
respondentsch.

der arb.bemiddeling.
2]
Zoowel door Nederl. als buitenl.

R’dam, Vlissingen, Vlaardingen, Hoek van Holland, Ijmuiden en overige
schepen.
31
Kolenslik
niet
inbegrepen.
Wel
zijn inbegr. de eigen con-

havens.
101
Zonder voorschot aan den Staat en schatkistpromessen
sumptie der mijnen en de kolen, die aan de mijnwerkers gegeven

rechtstreeks; 3e weekbalans
v.
d. maand.
II]
Nom. bedrag voor Oct.
worden

[z.g. ,,Deputatkohlen”].
4)
Saldo invoer
plus
eigen productie.

108,5; Nov. 27,0; Dec. 15,1; Mrt. ’27 5,0; Jan.JMrt. ’26 87,9; Jan.)Mrt.
77
5)
D.w.z. onder betaling van accijns in het vrije verkeer gebracht. Aan-

5,0.
121
Mrt.
121
juli.
14]
3e kwartaal.
15]
4e kwartaal ’25.
16]
2e halfjaar
genomen mag worden, dat deze suiker binnenkort de consumenten be-

1
71
2e halfjaar ’25.
IS]
jan.JFebr.
reikt.

6)

D.w.z. waarvoor restitutie van accijns
is
verleend wegens

460

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

18 Mei 1927

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B. *** beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

Ned.jB,l1inn.Eff.4j
DiscWissels. 34 S
Oct.’25
Zwits. Nat. Bk. 3422
Oct.’25
S
Ieb.
’27N.Bk.v.Denem.5
24Juni’26
Vrsch. in R.C. 54
3Feb.’27
ZweedscheRbk 4
21 Apr.’27
Javasche Bank…. 4
14Juli’26
Bank v.Noorw.
4426 Oct. ’26
Bank van Engeland
4421Apr.’27
Bk. v. Tsjecho-
Duitsche Rijksbank 5
11 Jan.’27
slowakije .. 5
8Mrt. ’27
Bank v. Frankrijk. 5
ll
Apr.’27
N. Bk. v. O’rijk. 6
4Feb.
1
27
Belgische Nat.Bnk.
5427Apr.’27
N.Bk.v.Hong. 6
25Aug.’26
Fed. Res.BankN.Y. 4
12Aug.’26
Bank v. Italië. 7
17 Juni’25
Bank van Spanje… 5
23Mrt.’23
Z.-Afr.Res.bnk 54

OPEN MARKT.

1927 1926
1925

11

1914

14Mei
9114
217
25130
10/15
11116
20124
Mei
Mei
April
Mei Mei
Juli

Amlterdam
Partic.disc.
33/
8

3
3
1
7
116
3
3
1
1
1
2
312
215116-3
3113_3/4

3’/s-!i,
Prolong.
3314
311
3
.4
331
4
_411
3

41/4
3
212-3
211
4
3/4
Londen
Daggeld ..
3_1f
4

3411
4

3
1
14.4
112
3_4
41j
314
–
512
1314-2
Partic. disc.
3518-1111
351_11j
3518_11116

351
5
3/
4

4151
33
_51
9

45/
5
.3/
4

211
4
3/
4

Berlijn
Daggeld ..
411-6
1
1
4
2
14.6
112
6-8/2
3113.8112
3125
7-10
–
Pattic.disc.
30-55 d…
418 471_5
4
7
18
418’14
431
4

8
–
56-90 d..
.
418
47/_5
4
7
18
418-/4
43/4
718-8
2
1
1-
1
13
Waren-
wechsel.
5
5 5
4715
5114.113
8
3
1-
7
18
–
New York’)
Cali money
411
2
_3/
4

4_31
4

4.31
4

4.511
4

311_4I1
3
1
/2.’4
1
14
131
4
.211
3

Partic. disc.
331
4

331
4

331
4

331
4

3
1
14
314
–
1)
Cali money-koers van 13 Mei endaaraan voorafgaande weken t/m
Vrijdag.

WISSELKOERSEN.

KOERSEN IN NEDERLAND.

D a a
New
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel
Batavia
1)
York”,)
•)
‘)
8)
8)

10 Mei

1927
2.497/,
1213
1
,
1
,
59.144
9.79
34.714
100i/
8

11

1927
2.497/
8

12.14
59.17
9.79
34.72
1001/
8

12

1927
2.497/8
1214′

59.19
9.79
34.724
1001/
8

13

1927
2.497/
12.14
59.194
9.79
34.72
100h,
14

,,

1927
–
12.134 59.21 9.79
34.714
1001/
8

16

1927
2.49
15
/,,
12.134
59.214
9.79
34.724
1001/
8

Laagsted.w.’)
2.49%
12.134 59.09 9.77
34.70
100
Hoogste d.wl)
2.50 12.144
59.23
9.80
34.75
100%
9 Mei

1927
2.491
,
/
1
,
12.144
59.204
9.79
34.73
1001,
2

,,

1927
2.497/,
1213+4

59.224
9.79
34.75
100%
Muntpariteit
2.48%
12.104
59.26
48.-
34.59
100
Data
Zwit-
ser
00
Weenen
Praag
Boeka-
Milaan
Madrid
8)
1)
rest’)
8*)
*8)

10 Mei

1927
48.06
35.20
7.40
1.59
13.44
44.15
ii

1927
48.06 35.20
7.40
1.59
13.67
44.16
12

1927
48.06 35.20
7.40
1.58
13.46
43.974
13

1927
48.06
35.174
7.40
1.574
13.48
43.72
14

1927
48.06 35.20
7.40
1.574
–
–
16

1927
48.08
35.174
7.40
1.574
13.534 43.79
Laagsted.w.’)
48.03
35.10
7.39
1.55
13.35 43.65
Hoogste d.wl)
48.10 35.30 7.424
1.85
13.674 44.20
9 Mei

1927
48.06
35.20
7.40
1.60
13.78
44.21
2

,,

1927
48.06
35.174
7.40
1.60
12.814 44.30
Muntpariteit
48.-
35.-
2)
48.-
48.-
48.-.

D a
0
Stock-
Kopen- Oslo’)
s’1n
Buenos-
Man
kalm
‘)hagen’)
for
Aires’)
treal
1)

10 Mei

1927
66.85
66.70

84.55 6.30
106
2.50
11

1927
66.824
66.70

64.55 6.30
105%
2.50
12

1927
66.85
66.70

64.55 8.30
105%
2.50
13

1927
66.85
68.70

64.524
6.30
105%
2.50
14

1927
66.85
86.70

64.55
6.30
105%
2.50
16

,,

1927
66.85
66.70

64.55 6.30
105%
2.501/
8

Laagsted.w.l)
66.80
66.60

64.45
6.28
105%
2.49%
Hoogste d.w1)
66.90
68.75

64.60
6.32
106%
2.50%
9 Mei

1927
66.85
66.70

64.624
6.30
105%
2.50
2

,,

1927
66.85
66.70

64.40 6.30
105%
2.50l/,
Muntpariteit
66.67 66.67

66.67
6.264
105′,,
2.48%
) roteering te Amseraam.

) roteering te stotteraam.
3)
Particuliere opgave.
2) Wettelijk gestabiliseerd tusschen
7.534j3
en 7.2112.
In het eerste nummer van iedere maand komt een overzicht
voor van een aantal niet wekelijks opgenomen w6selkoersen.

KOERSEN TE NEW YORK. (Cable).

Da a
Londen
($
per £)
Parijs
($
P.
lOOfr.)
Berlijn
($ p. 100 Mk.)
Amsterdam
($ p. 100 gld.)

10 Mei

1927
4,857/, 3,917/,
23,66 40,02
11

1927 4,857/
8

23,67
1
/
8

40,02
12

1927
4;85,
3,917/
8

23,6811
40,02
13

1927
4,851/
4

3,91%
23,68% 40,01%
14

1927
4,855,,
3,911/,
23,69
40,-
16

1927
4,859/,,
3,91′,
23,69%
40,00%

17 Mei

19261
4,8531/,
6

3,01
2 3,8 0
40,25
Muntpariteit
…
4,8667
19,30
23,81%
401/

KOERSEN TE LONDEN.

Plaatsen en
Landen
INoteerings-I
eenheden
30Apr.
1927
7 Mei
1927

ILaagsteHoogsteI
9114
Mei
1927
1
14
Mei
1927

Alexandrië..
Piast.p.
£
97%
97%
977/1,
9/
16

97/4
Athene
Dr.p.c
365 364
363
369 367
Bangkok

..
Sh.p.tical
1110
1
4
1/10%
1/10%
1/10%
1/10%
Budapest
. ..
Pen.
p. £
27.87
27.884
27.83 27.90
27.864
B.
Aires’).
…
d.
p. $
4719/ 479/
‘/8
47818
4717/32

Calcutta
. . . .
Sh.
p.
rup.
11
1
5
27
1
1/57/
8

115
67
/
94

1
1
,
5
31
/
32

1j5
61
/
64

Constantin..
Piast.p.
4
C
945 935
915
940
925
Hongkong
..
Sh.
p. $
2/05/S
I
1
21013! 32
1
2
0
2105/
8

2/0%
Kobe

……
Sh.p.yen
1l11 T’s
111′
1

t’s
1/114+

1/115/
8

Pil”
Lissabon
1) . .
d. per
Esc.
..d. per
$

217′
’82
217!
I92
288/oe

217/
32
233!
364
24
24 23 25
24
Mexico
……..
Montevideo’)
d. per
$
49%
50
495/
8

501/8
9’/8
Montreal
1
)
..
$per,C
485′
33
4.8544
4.85k
4.85%
48529
ST
R.d.Janeirol)
d. per Mii.
527!
’32
553!
1
64
513′
16
527!
132
563!
164
Shanghai
.. .
Sh.
p.
tael
265f
8

2161/
8

2/611
4

2171j, 2165/,
Singapore…
id.
p. $
213%
2323

2/3
29
1
89

2/327132
2/385/33
Valparaiso
2).
$ p.
39.82
39.85
39.82
39.85
39.84
Warschau
..
Zl. )3. £
1
43/4
43%
43
44
43/4
) S eiegranscn transsert. ) qu ag.

ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS
8)

Londen’)
N.York’) Londen
9 Mei
1927..

261/,,
563/,
9 Mei
1927.
84111
10
1927..

25’s,
56
5
/8
10
1927
84/10%
11
1927..

2515j,,
56
11

,,
1927…
84/11%
12
1927.. 26
56
1
/
8

12
1927
84/11%
13
1927.. 26
561,
33
‘1927
84/11%
14

,,
1927..

25’5,,
56
14

,,
1927
84/11%
15 Mei 1926… 30%
65%
15 Mei
1926…
84/11%
20
Juli
1914..

2416,
16

541/
8

20
Juli
1914…..
84/11
1)
in pence
p. oz.
stand.
3)
Foreign silver
In $c. p. oz.
fine.
8)
in 5h.
p.oz.fine

STAND VAN ‘e RIJKS KAS.
De Minister van Financiën maakt bekend:

Vorderingen.
1

7 Mei 1927
1

14 Mei 1927

Saldo bij de Nederiandsche Bank
–
/

3.617.616,87
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten
/

421.836,33
,,

802.423,19
Voorschot
op
uit. Apr. 1927 aan de ge-
meenten
op
voor haar door de Rijks-
administratie te heffen gemeentelijke
inkomstenbelasting en opcenten
op
,,

44.717.863,553
43.827.486,14
,,

15.659.600,46
Kasvord. weg. credietverst. a/h. buiteni
,,119.619.784,09 ,,119.073.795,25
Daggeldieeningen

tegen onderpand
van Staatsschuldbrieven
–
–

de Rijksinkomsten belasting………
Voorschotten aan de koloniën……….13946.540,04

Saldo der postrekeningen van Rijks-
comptabelen

………………….
17.795.081,59
,,
25.729.699,38′
Vordering
op
het Staatsbedrijf der
P.,
..

T.

en

T.
2)…………………….
–
.
–
Id.
op
andere Staatsbedr
ij
ven
2)
……
2.44 5.348,03
,,

2.625.348,03

Verplichtingen.

Voorschot door de Nederl. Bank

f

5.409.026,29
–
f
58.734.000,-
,,

48.080.000,-
Waarvan direct bij de Ned. Bank..

–
–
,,

11.873.204,50

Schatkistbiljetten in omloop’)…………58.734.000,-

Schuld a. d. Bank
v.
Ned. Gemeenten
2)..

–
–

Schatkistpromessen in omloop ………57.080.000.-

Id. a. h. Alg. Burg. Pensioenfonds
2)

,,

9.993.029,45
,,

5.401.924,78

Zilverbons inomloop……………….11.905.166,50

Id. a. h. Staatsbedrijf d.
P., T.
en T
.
2)..

40.452.560,43
,,

37.040.299,66
Id. aan andere Staatsbedrijven
2)……
..
,,

670.000,-
…670.000,-
Id. aan diverse instellingen’)
………,,

4.574.694,83
,,

4.582.911,74
2)
Waarvan
/
12.056.000 vervallende
op 1
Juli 1929.
2)
In rekg.-crt. met
‘s
Rijks Schatkist.

3)
UIt. Mrt.

NEDERLANDSCH.INDISCHE VLOTTENDE
SCHULD.

7Mei1927
1

14 Mei 1927

yorderingen:
Saldo
bil
‘s
Rijks kas
……………..-
–
.

Verplichtingen:
Voorschot uit ‘sRijks kas aan N.-lndië
/
4.914.000,-
f
6.554.000,-

Saldo
bil
de Javasche Bank
………..-

Voorschot Javasche Bank aan N.-Indië
,,

4.888.000,-
,,

4.201.000,-
Schatkistpromessen in omloop
– –
,,
30.436.000,-
, 30.812.000,-
Muntbiljetten in Omloop

…………..
Schuld aan het Ned,-Ind. Muntfonds..
,,

1.320.000,–
,,

1.320.000,-
Idem aan de Ned.-lnd. Postspaarbank.
,,

1.372.000,-
,,

1.427.000,-

18 Mei 1927

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

461

NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 16 Mei 1927.

Activa.
Binnenl. Wis. (
Hfdbk.
f
73.432.936,11
se1s,Prom., Bijbnk. ,, 11.022.526,18

–

JAVASCI-IE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens. De samengetrok-
ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen.

Data

Goud

Zilver

Circula lie opeischb.metaal-
schulden

saldo
enz.indlsc.(Ag.sdh.
,,

17.5I.564,7

f
102.027.826,56
Papier o. h. Buiteni. in disconto……..-.
–
Idem eigen portef..
f
143.659.080,-
Af :Verkochtmaar voor
de bk. nog niet af gel.
,,

–
143.659.080,-
Beleeningen
Hfdbk.
f

46.901.620,24
mci.
vrsch. Bijbnk.

13.261.896,53
in rek.-crt.
Ag.sch.

,

78.623.256,02
op onderp.

f

138.786.772,79

Op Effecten……..

f
134.597.672,79
OpGoederen en Spec. ,,

4.189.100,-
138.786.772,79
Voorschotten a. h. Rijk’
……. …. .-. …….,
–
Munten Muntmateriaal
Munt, Goud
……f

59.000.905,-
Muntmat., Goud
..
,, 359.731.848.36

f
418.732.753,36
Munt, Zilver, enz.
•

27.496.583,94
Muntmat., Zilver..

hifecten
446.229.337,30

BeleggingRes.fonds.
f

7.037.855,29
id. van q v. h. kapit.,,

3.963.937,79
11.001.793,08 Gebouwen en Meub. der Bank ……..,,
5.142.000,-
Diverse rekeningen ………………,,
54.929.216,07

f
901.776.025,80
Paseiva.
Kapitaal
……….. … ………

f
20.000.000,-
Reservefonds
.

….

,,
7.047.731,06
Bijzondere reserve ……….
,,
8.800.000,-
Bankbiljetten in omloop…………….,,
813.082.135,-
Bankassignati6n in omloop ……….. ,,
,

434.953,23
Rek..Cour.Ç Het Rijk

f

5.431.574,34
saldo’s:

Anderen,,

28.115.566,97
33.547.141,31
Diverse rekeningen ……………. ..
.

,,
18.864.065,20

f
901.776.025,80

Beschikbaar metaalsaldo ……

….
.
f
276.242.335,03
Op de basis van

metaaldekking…..
106.829.489,12
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigdis. ,,
1.381.211.675,-

Voornaamste posten in duizenden
guldens.

Goud
Andere
Beschikb.
Dek-
Data
Munt
1
Muntmat.
Circula lie
opeischb.
schulden
Metaal-
saldo
klngs
perc.

16

Mei ’27
59.001
359.732 813.082
33.982
276.242
53
9

’27
59.048
359.732
830.459
32.003
272.983
52
2

’27
59.156 359.739 867.801
32.824
365.518
49
25 April’27
59.272
359.739
791.119
39.176
279.917
54
19

,,

’27
59.360 359.739
‘
801.286 27.503 279.489
54
ii

,,

’27
59.406
359.739
805.620
30.186
278.446
53

17

Mei
1
26
62.315
365.212
938.978 39.945 277.161
51

25 Juli

’14
65.703 96.410
1310.437
1

6.198 43.521
1
)
1

54

Totaal
Schatkist-
ee-
•
e
Papier
Dive,7T
Data
bedrag
promessen
ningen
op het
reke-
disconto’s rechtstreeks buitenl.
ninsen
2)

16

Mei 1927
102.028
–
138.787
143.659
54.929
9

1927
112.257
–
142.204
123.637
74.330
2

1927
113.678
–
175.169
134.355
64.597
25April1927
86.770
–
133.471 134.237
54.540
19

1927
87.130
–
140.180 142.776 46.425
11

1927
90.877
–
130.819
146.862 50.274

17

Mei 19261
70.238
–
139.771
198.376
63.906

25 Juli

19141
67.947
14.300
61.686 20.188
509
1)
Op de basis
van
21

metaaldekking.
2)
Sluitpost
activa.

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste oosten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Circu-

latie
Andere
opeischb.
séhulden
Discont. ‘Die.
reke-
ningen’)

16 April

1927..
1.041 1.481
600 640
495
9

1927-
1.031
1.515
589
686
477
2

1927..
1.040 1.612
623
934
617
26 Maart1927…
1.041
1.378 655
953
519
19

,,

1927-
1.040 1.405
701
943 486

17 April 1926-
1.010
1.526 549
950
351

5 Juli

1914..
,

645
1.100
560
735
396

‘)
iuiipost
uer acilva.

1
7 Mei 1927
216-400
312.400
58.300 1142260
30Apr.1927
216.700 305.600
58.300 143.920
23

,,

1927
216.500
306.800
48.500 145.440

9Apr.1927
‘18534

30.681
1

311.514
39.630
147,052
‘2

,,

1927
185.904

31.488
307.260 44.840
147.926
26Mrt.1927
190.025

31.410 303.916
49.089
151.788
19

,,

1927
190.496

30.865
306.105
45.239
151.993

8Mei1926
200.023

38.528
331.935
48.110
163.125
9Mei1925
133.551

50.042
282.821
42.199
119.435

25 Juli1914
22.057

31.907 110.172 12.634 4.842
2
)

1
Wissels,
1
1

T
Diverse
Dek-

Data
Dis- buiten
1

Belee-
I
reke-

1

kings-
conto’s
N.-ind.
hDf,,,,lh
t
ningen
1
ningen’)
In no

7 Mei 1927
121.100 ***
58
30Apr.1927
115.600
,
***
60 23

,,

1927
113.700
***
61

9Apr.1927
13.896
iÎ
64.659 41.880
62 2

,,

1927
13.724
20.484
65.852 41.306
62
26 Mrt.1927
13.847
20.695
65.522
38.499
63
19

,,

1927
13.726
20.852
65.731
36.673
63

8Mei1926
10.299
20.453
41.477 65.639
63
9Mei1925
20.339
17.731
44.394
59.084
56

25 Juli1914
7.259
6.395
47.934
2.228
44
1)
Sluitpost
activa.

2)
Basis
2/

metaaldekking.

BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste
posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
iii
duizenden ponden sterling.

Data
Metaal
..,rculat,i
Currency Notes

Bedrag
I Bankbilf.l
Gov. Sec.

11
Mei

1927
153.959
136.170
295.719
56.250
246.032
4
,,

1927
153.602
137.585
295.772
56.250
245.991
27
April 1927
154.163 137.515
294.779
56.250
245.108
20
,,

1927
153.848
137.038 298.678 56.250
248.968
13
1927
153.173 137.860
299.928
56.250
249.949
6
1927
151.300
137.859
293.542
58.250
243.696

13
Mei

1926
148.262
141.652
–
–
–
22
Juli

1914
40.184 29.317
–
–
–

Data
Gov. Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
Reserve
Dek-
kings

11
Mei ’27
47.824 47.220
12.758
102.094 37.539
325,
4
,,

’27 46.289 41.902
12.398
93.830
35.767
336,
27Apr.’27
47.940
42.155
10.170
98.647
36.398
337
h0
20
,,

’27 37.956
68.779 15.244
110.338 35.560
29′
13
,,

’27
28.982
74.588
23.901 97.076 34.063
29
6
’27
30.982
77.766
21.036
103.249
33.191 2611/,,

13
Mei ’26
46.130 68.672
21.264
102.151
28.361
21 22
Juli ’14
11.005
33.633
13.736
1

42.185
29.297
52.
‘) vernoua.ng iusscnen rçeserve en veposlis.

BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in millioenen franca.

Waarvan
Tegoed
W
–
Waarv.
B 1 ee-
•
e
Data
Goud
in het
Zilver
in het
se’t

op het
ningen buitenl.i)
buitenl.
buitenl.

12 Mei’27
5.547
1.864 342
57
1.935
11
1.674
5

,,

’27 5.547 1.864
342
57
3.191
11
1.649
28Apr.’27
5.547
1.864 342
58
3.021
8
1.686
21

’27
5.547
1.864 342
60
2.170
9
1.743
14

,,

’27
5.548
1.864
342
70
2.471
10
1.828

14 Mei ’26
5.548
1.864
334
75
4.433
22
2.476

23 Juli’141
4.104
1
–
640
–
1.541
8
1

769

Buit.gew.
Schat-
D
Rekg. Courant
Data
voorsch.
kistbil-
5
‘,Ç
Parti-

Circulatie
Staat
2)
Staat letten
culieren

12 Mei ’27
28.900 5.694
16.179
52.617
9.156
43
5

,,

’27
29.300
5.690
14.301
53.319
7.270
82
28Apr.’27
29.300
5.675
12.526
52.210 6.874
117
21

’27
29.300
5.675 11.284
52.550 4.844
15
14

’27
28.150
5.673
11.442
52.883
3.801
98

14 Mei ’26
34.850
5.335 3.581
52.643 2.553
3

23 Juli’14
– –
–
5.912
943
401
1)
Waarvan
beschikbaar
463
millioen.
2)
In disconto
genomen
wegens
voorsch.
v.
d. Staat aan buiteni. regeeringen.

2)
Sluitpost
activa.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten in mihioenen Reichamark.

Daarvan
Deviezen
Andere
a a
•
r
OU
,,
bij bui-
als goud-
wissels
Belee-
tent. circ. dekking
en
ningen
–
banken’)
geldende
cheques

7 Mei

1927
1.849,8 101,2
127,0
.1.931,4
27,1
30 April 1927
1.850,3
101,2
170,6
2.067,5
66,6 23

1927
1.850,3 101,2
169,1
1.674,0
16,0,
15

1927
1.850,8 101,4
162,1
1.785,0
53,3
f

7

1927
1.851,3 101,4 191,8
1.923,9
14,8
(

7 Mei

1926
1.491,5
260,4
347,7
1.219,8
6,8.
30 Juli

1914
1.356,9
– –
750,9
50,2,

Data
Effec-
Diverse
Circu-
Rekg.-
Diverse tea Activa
2
)
latie
Crt.
Passiva

7′ Mei

1927
92,9
485,0
3.504,0
–
572,0
188,7
30 April 1927
92,9 451,6
3.676,2
581,5
185,5
23

1927
92,9
548,7
3.146,7
791,4
182,3
15

,,

1927
92,9
529,7 3.400,8
639,6
189,2
7

1927
92,9
520,4 3.459,7
702,8
183,4
7 Mei

1926
89,0
,

835,7
2.941,4
122,1
181,7
30 Juli

1914
330
0
8
200,4
1.890,9
944,-
40,0
‘) Onbelast.
2)
W.o. Rentenbankschelne
7
Mei, 30, 23, 15, 7 Apr.’27;’ 7 Mei ’26, resp. 67; 40; 140; 89; 72; 426 mijl.

NATIÔNALE BANK VAN BELGIË.

Voornaamste kosten in millioenen Belgas.

Data

Goud

–
‘-

‘

.9

Rekg. Crt.

°-.
°

1927
‘°
n
L
.

12 Mei
638
422
40 471
33
400
1.892
13
70
5

,,
635
422
40
465
40
400
1.884
13
76
28 April
635
431
40
487
29
400
1.878
18
96
21

,,
634
430
40
485
29
400 1.865
21 105
14
634
430
40 480
35
400
1.886
17
89

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS. Voornaamste posten in millioenen dollars.

Goudvoorraad
Wettig
Wissels

Data betaal-
middel,
‘
Totaal
1
Dekking
1
In her-
disc. v. d.
1
In de
open
bedrag
F. R. Notes
Zilver
etc.
member
1
markt
banAs

1
gekocht

27 Apr.’27
3.040,9
1.668,9
166,5
,
443,6 241,9
20

1
27
3.035,3
1.7095

167,9
414,4
247,4
13

1
27
3.030,6
1.677,6
160,3
425,8
256,7
6

’27 3.022,9
1.676,2
160,5
401,9
239,2
30 Mrt.’27
3.021,9
1.665,5
160,8
456,0 237,4
23

,,

’27 3.033,6
1.671,0
159,6 457,1
231,3

28Apr.’26
2.797,1
11.490,0
157,0
513,7
199,0

Data
Belegd
in U.S.

Notes
1
Totaal
Depo-
Gestort
Goud- Dek-
1
Algem.
1

Dek-
Gov.Sec.
in circu_l
latie
Kapitaal
kings-
perc.l)
kings-
1

perc.
2
)
__________
27Apr.’27
318,3 1.718,3
2.313,9
128,8 75,4
79,5
20

’27
332,8 1.729,8
2.299,6
128,4
75,3 79,5
13

,,

’27
355,3
1.743,8
2.307,3
128,3
74,8 78,8
6

’27 341,9
1.727,4
2.265,5
128,2 75,7
79,7
30 Mrt.’27
353,1
1.711,3
2.327,5
,
127,6 74,8
78,8
23

,,

’27
342,2
1.701,6
2.329,3
127,6
75,2 79,2

28Apr.
1
26
388,8

1
1.662,0
2.242,1
1

122,1
71,6
75,7
1)’
Verhouding totalen goudvoorraad tegenover opelschbare schulden:
F. R. Notes en netto deposito.
2)
Verhouding totalen voorraad munt-
materiaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.
Voornaamste posten in millioenen dollars.

Data Aantal
banken

Dis-
conto’s
en
beleen.

1
1

Beleg-
gingen
1

Reserve
bij de
1
F. R.
1
banks

Totaal
depp_
sito s
I

Waarvan
time
deposits
–

20Apr.’27
671
14.316
1

5.867
1.652
19.238 6.031
13

1
27
671
14.345
5.855
1.676 19.351
6.032
6

’27
672
14.397

1
5.881 1.629
19.336 6.012
30
Mrt.’27
674 14.359
5.914
1.685
19.319
6.009
23

,,

’27
674
14.362
5.946

1

1.711.
19.378 6.001

21
Apr.’26
707
13.871
5.579
1.598
18.601
5.547
eind vnu ieder kwartaal wordt een overzicht
enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

EFFECTENBEURZEN.
‘

Amsterdam, 1′ Mei 1927.
De internationale beurzen zijn in die achter ons liggende
week eenigszi.ns opgeschrikt door cle gebeurtenissen aan cle
fo’uclsenmarkt te B e r 1 ij n. Reeds lang was door de finan-
cieele leiding in Du.itsehlancl gevaarsehawcl te
g
en een al te
sterke o’pdrijving van het koerspeil aan de beurs, omdat dit
niet in overeenstemming .wexd geacht met den economischen
Loes’tand van Duiteeliland. Toen nu in ‘de achter ons liggende
bericht.sperio’de hot besluit werd genomen om de prolongatie
faciliteiten voorlo’opig met Z5 pCt. te verminderen, is eten
zoodanige stroom van verkoopordeis aan de beurs te aamen
gekomen, dat de stemming aldaar den vorm van een paniek
heeft aangenomen. Er ijn, ira het bekend worden van cle be-
sluiten van (le banken en bankiers, geweldige verliezen te
constateeren geweest. Vooral Vrijdag, 13 Mei, cle dag, waar-
op de maatregel werd aangekondigd, is een ware black
Frid’ay” geworden. De voornaamste nacleelige koersverschil-
len hadden de volgende fondsen te lijden: (cle ‘koerserhiezen
beteekenen .het verlies van één dag, van 12 op 13 Mei) Glanzstô’ff 143 pCt., 1. G. Farbenindustrie 23 pCt., Th.
‘G’oklsehmidt 20 pCt., Zell’stof 1 Waldorf 52 pCt., Siemens &
Ralake 29 pCt., Mannesmann 24 pOt., .Darmstiidter Bank
27 pCt. Daarna is een zekere rust ingetreden, hier en daar
zelfs een klein herstel, doch de stemming is voortdurend
zenuwachtig gebleven.
Naar verhouding hebben de overige beurzen den weerslag
niet .ster.k ondervonden. Een kleine uitzondering dient te
worden gemaakt voor de beurs te P a r ij s, omdat daar ter
plaatse vrij .groote belangen door Duitschland waren geno-
men. Dit is o.a. ook één der redenen geweest, waarom de
Du.it,sche financieele leiding gemeend heeft drastisch op te
moeten treden. Het wegvloeien van Duitsch kapitaal naar
het buitenland toch vormde in de tegenwoor.dige omstandig-heden een bedreiging voor den Duitschen wissel.koeis. Toch
s het nadeetige verschil voor Frausc,he fondsen niet groot
geworden. In de eerste plaats, omdat Zaterdag cle Fransche
fondsenmarkt gesloten is gebleven, zoodat al spoedig een
rustperiode kon iintreden, in de tweede plaats, omdat in
Frankrijk zelf ‘nog groot vertrouwen heerscht aangaande de
toekomst van vele Fr’anscbe ondernemingen.

Te L o n de ii heeft men bijna geen aandacht aan cle ge-
beurten’issen in Duitschland geschonken. Des te meer echt.ei
hebben interne aangelegenheden ilen toestand .beheer.scht.
Als één der voornaamste kan worden aangemerkt het uit-
blijven van een verlaging van het disconto van de Bank
van Engeland. Alen had met tamelijk groote zekerheid op
een dergelijke verlaging gerekend en toen deze is uitgeble-
ven, heeft dit een zekeren druk op beleggingsfondsen uitge-
oefend. Toch ‘zijn de nadeelige verschillen gering gebleven.

Te N e s’ Y o r ‘k hebben .de bdrichten omtrent de over-
stroom.ingen van den Mississippi geen invloed uitgeoefend.

Te n o n ze n t heeft de markt een kalm voorkomen be-
houden. Het rechtstreeksche belang bij de Duitsche beurzen
schijnt hier te lande zeer gering te zijn geweest, althans
van eenigen teru’gslag – met uitzondering van enkele spe-
ciale fondsen – is geen sprake geweest. Uit den aard der
zaak stond de afdeehi’ng voor
beleygiiegsfondsen.
geheel ‘bui-
ten ‘beschouwing. Hier is de tendens vast gebleven, temeer,
omdat de geldmarkt eenige teekenen valt een ruimere hou.
ding ‘aan den dag heeft gelegd. 6 pOt. Ned. Werk. Schuld
1922: 105
5
/s, 105
11
f
16
; 434 pCt. Neci. Werk. Schuld 1917:
9913f, 99/i, 99% ;’ 436, pCt. Ned.-Indië 1926: 96%, 96
1
1
16
,
96
8
/s; ‘5 pOt. Mex.ico £ 100-1000 (Afgest.)
:
10
7
116; 5 pOt.
Bra7iliii 1913 £ 20-100: 7134,
711
/16, 7134.; 8 pCt. Sao Paulo
1921: 106
1
A, 106
7
1
j6
, 106
1
/is.
Toen de min of meer alarmeerende berichten uit Duit,sch-
land aan onze beurs bekend werden, is de belangstelling
allereerst uitgegaan naar de afdeeling van
bin’n.enlet-n4sele
inclnstrieele aandeelen
en met name naar .kunstzijdesoor-
ten. Dit geschiedde, omdat tevoren deze aandeelen sterk
onder den invloed van de opgaande beweging van Dui.tsche
kunstzij’desoo.rten hadden gestaan en men vermoedde der-halve, dat ook hier een terugsiag niet zou uitblijven. Inder-
daad is dan ook een daling ingetreden, doch zij heeft lang
niet de afmetingen van cle Duitsche reactie’ “aangenomen.
Het is ‘zelfs de vraag, of hier van invloed ‘van Berlijn kan
woi-.clen gesproken en of niet veeleer co’ntr.a.minevei.koopen
van 1-lollan dsche izijde hebben plaatsgevonden, u it psycholo-
gische overwegingen. N’a de eerste daling is dan ook geen
verdere reactie ingetreden; integendeel kon hier en daar
een herstel worden opgemerkt. De overige ‘fondsen uit de
afdeeling waren eveneens minder geanimeerd. Er ontstond
eenige verkoopdrang voor Jurgensaandeelen, terwijl aandee-
len Philips Gloeilampenfabrieken hun ‘koerspeil vrij goed

18 Mei 1927

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

463

konden hanlhaven. Batavia Margarine: 40, 42, 46% ; Cen-
trale Suiker Mij.:
122%,
1.21, 121% ; Roll. Kunstzijde In-
dustrie: 1257/, 126%, 119%, 118%; Roll. Mij. t. h. niaken
V.
werk in gew. beton: 172, 178, 174; Jurgens: 182, 179%,
181% Maekubee: 128, 132%, 125% Ned. Gist- en Spin-
tusfabriek: 383, 388%, 379; Ned. Kunstzijdefabriek: 347%,
350%, 332%,
329%,
332; Philips Gloeiiampenfabr..: 399%
(ex div.), 394, 391%.

De markt voor
petroleunsaandeeleiv
was aanvankelijk vast
iii verband met cle bekendmaking, dat men in de Unie maat-regelen wenschte te nemen, in samenwerking met de regee-
ring, ten einde perk te stellen aan de overproductie daar
te lande. Tiater daalde de belangstelling, toen bleek, dat er
nog belangrijke moeilijkheden te overwinnen waren en toen
hovendien het dividend van de Koninklijke Petroleum Mij.
over 1926 bekend werd. De stijging van dit dividend met slechts een half procent heeft de markt eenigsains teleur
–
gesteld, zoodat het aanvankelijke voordeel in koers weder
verloren is gegaan. Dordtsche Petr. md. Mij.: 359, 362,
358%; Gecons. Roll. Petr. Mij.:
237%,
2377/
s
, .231% ; Kon.
Petr. Mij.:
376%,
382%, 377; Perl,ak Petroleum: 69, 65%,
67%,
65%
; Peudawa: 23,
221/1n,
23; Marland Oil: 37
5
/8,
39%, 38
21
(32.

Sui/c,erea.isdcele.n
bleven over het algemeen kalm en vast.
Cultuur Mij. der Vorstenlaiiden: 1807/
s
, 182, 179% ; Ran-
delsverg. Amsterdam:
760%,
759%,
761%;
Java Cultuur
Mij.: 394%, 390, 393% ; Knac: 212, 219, 228; Ned.-J.wi. Sui-
ker Unie: 285, 289, .284%, 286; Poerworedjo: .120%, 1247/
s
,
122%, 124%; Sindanglaoet: 438, 445, 455, 470; Sniker Cul-
tuur Mij.: 308%, 315%, 303 (ex div.), 302%; Tjepper:
801%, 808, 790; Woetoetoelis Poppoh: 842, 856, 845.
De afdeeliig voor
tadaksaa.nd.eclen
was eenigsains gedrukt.
Tegen het einde der berichtsweek is echter veder een betere
stemming aan den dag getreden. Arendaburg:
654%,
648;
Besoeki Tabak: 490, 483, 500; DeN Batavia :527%, 526%,
534% ; Dcli Maatschappij: 475, 469%, 776%; Holland
Deli: 395%, 398. 397% ; Ngoepid: 410, 415, 411, 421; Oost-
kust: 262%, 257, 261%; Senembah: 475, 471%, 480.

Zeer opgewekt varen ancleelen in
theenia.etschnppijen,
waarvan de meesten ruime koerswinsten konden behalen.
Goalpara: 601, 618, 630; Melangbong: 190, 202, 219%;
Telega Patengang: 410, 424%, 434i/.

Ook de
rubberefdeeling
heeft blijk gegeven van een opge-
wekte stemming. Vooral toen tegen het einde der berichts-
week enkele dividenden bekend werden, welke de markt
gunstig hebben gestemd – zooals V.T.C.o., Rotterdam Tapa-
noeli terwijl tevens bleek, dat de voorraden te Londen
waren verminderd, is groote kooplust ontstaan. Amsterdam
Rubber:
345%,
344%, 350%; Dcli Batavia:
283%,
274,283;
Gogo Niti:
394%,
398,
410%;
1-lessa Rubber: 478, 469, 466;
Java Caoutchouc: 233, 237%, 229 (ex div.); Kali Telepak:
350, 346, 3503/
1
; Kendeng Lemboe: 424, 418, 423; Lampong
Sumatra: 248, 242, 247; Ned. md. Rubber & Koffie: 338,
337, 340; Oost.Java Rubber: 392%, 394, 400; l’reanger Rub-
ber: 194%, 191, 200; R’dam Taparioeli: 171, 168, 172; Ser-
badjadi: 349%, 345%, 350%; Sumatra Caoutchonc: 301,
298%, 304% 302; Sumatra Rubber: 429, 423, 432; Ver. md.
Cultuuroiid.: 221%, 224,
218%,
222; Wai Sumatra Rubber:
343, 335%, 345; Intercontinental Rubber: 13
27
(
3
2,
13
9
/1.s,
13
5
/8.
&hoepvanirtaandeelen hebben zich
01)
den achtergrond be-
wogen. Bij kleiuen handel liepen de noteeringen over het al-
gemeen iets achteruit. Roll-Amerika Lijn: 84
7
/8, 83%;
Java-China-Japan Lijn: 131%,
129,
130%;
Kou. Ned. Stoom-boot Mij.:
95%,
94
3
/8, 933/
4
; Ned. Scheepvaart Unie: 198%,
195%, 196%; Stoomvaart Mij Nederland: 196, 193, 194.
De afdeeiing
mijneancleelen
was tamelijk verdeeld. Alg. Ex-
ploratie Mij.: 75%, 78%, 73%; Billiton le Rubriek: 852,
865, 879; Boeton Mijnbouw Mij.: 183, 186, 1.85; Müller &
Co’s Mijub. Mij.: 85, 80%, 83% ; Recijang Lebong: 173,
1.75%, 166, 170% ; Singkep Tin Mij.:
503%,
502, 498.
Benkamideelen
vareu meerendeels stil. Amsterd. Bank:
182%, 178, 179%, 178%; Roll. Bank voor Zuid-Amerika:
74%, 75%, 74
5
Ys;
Incasso Bank: 120%, 121, 122; Koloniale Bank: 256%,
2
58%, 255%; Ned. md. Handelsbank: 174%,
174, 173; Ned. Handel Mij. C.v.A.: 159%, 160%, 159%;
R’damsch Bankvereeniging: 86
5
/8,
86%, 8634; Twentsehe
Bank: 136, 137.
De Aseerikaa.n.sc/ie
3narkt
was vast bij zeer geringe koers-
verschillen. American Smelting & Refining Cy.: 150%,
148%, 149
3
/; Anaconda Copper: 94%, 943/ie, 94; Stude-
baker: 54%, 54%, 54%; United States Steel Corp.: 169%,
171, 1701/s;
Baltimore & Ohio:
125%,
123, 124%: Ene:
54%, 53%, 54%; Missouri Kansas & Texas:
47%,
47, 46%;
Union Pacific 11w. Cy: 175%, 1747/8, 176; Wabash Rail-
vay: 67
5
/8, 66, 65
15
/ie.

GOEDERENHANDEL.

GRANEN.
17 Mei 1927.

De herleving, die in het begin der week optrad in de
t a n w evnaag voor het Europeesche vasteland en vaanvan
wij in ons vorig weekbenicht melding maakten, heeft aan-
vankeljk geen stand gehouden. De sterke afname den zaken,
welke aan het einde den week was ingetneden, nadat in de
voorafgaande peciode in alle invoerlanden zeer groote in-
koopen waren gedaan, heeft nog eenigen tijd voortgeduurd.
Daartoe heeft meegewerkt het betere weder in Canada, waar eindelijk de uitaaai idex zoinertarwe met kracht’ter hand kon
worden genomen. In de provincie Saskatehewan was de uit-
zaai omstreeks 12 Mei voor 50 pCt. voltooid en ook in andere
provincies is men er nu druk mee bezig. Weliswaar is de
vertraging van ongeveer 14 dagen blijven bestaan, doch door
den sterken regenval van den laatsten tijd is het vochtge-
halte van den bodem zeer gunstig en mag dus in de eerste periode van den groei een flinke ontwikkeling van het ge-
was vorden verwacht. Ook uit Austraiië kwamen betere
weenberichten. De droogte hadi daar eenigen tijd de voorbe-
reiding voor dec nieuwen uitzaai belemmerd en regenval
bracht verbetering in den toestand. Ook in Argentinië werd
over het te droge weder geklaagd, waardoor de bewerking
van den bodem voor den nieuwen uitzaai vertraging onder-
vond. Regen wordt uit Argentinië nog niet gemeld, doch dat
het met die vertraging niet zoo erg is kan men opmaken uit
het verloop der termijnnlarkten te Buenos Aires en Rosario,
welke de laatste dagen van een rustige stemming blijk ga-
ven. Na cle zeer vaste markt van 9 Mei kwamen nog enkele
sterke pnijsschommelingen voor, doch daarna trad een ge-
leidelijke verlaging in, w’aarclooi- de markten op 16 Mei 30
5. 40 centavos per 100 KG. lager sloten dan eeji week te-
i’oren.
De voornaamste reden voor het uitblijven van een herstel
der Europeesche vraag lag in het begin der week iu het
maandrapport van het Ministerie van Landbouw te
Washington welks schatting van de opbrengst der nieuwe
wintertarwe van 594 millioen bushels aansienhijk gunstiger
was dan men in Amerika wel had verwacht. Bovendien iver-
den weder flinke verschepingen gemeldi uit Argentinië en
Australië en vooi-al werd deze week zeer veel tarwe afgela-
den uit Noord-Amerika, nu de verschepingen uit de Ooste-
lijke Canadeesche havens in vollen gang zijn. De totale
wereldverschepingeu zijn ook deze week weer zeer ruim ge-
weest. Prijsdalingen van beteekenis hebben, oudanks de
kleine Europeesche vraag, deze week aan de tarwemarkt aanvankelijk niet plaats gevonden in de naar Europa ge-
vraagde prijzen. Wei werd Canadeesche en Argentijnsche
tarwe ivat lager aangeboden, doch in Amerika bleef be-
langrijke prijsdaling bijna de geheele week uit en prijs-
schommelingen aan de Europeesche markt zijn dan ook niet
groot geweest. Alen is algemeen sterk doordrongen van de overtuiging, det en stagnatie in de Europeesche vraag naar
tarwe niet van langen duur kan zijn, omdat nu eenmaal in
geheel Europa de voorraden klein zijn en de overschotten
van de inlandsche oogsten overal vrijwel zijn opgebrnikt.
Aan het einde der week begon cle vraag te verbeteren. Aan de Engelsche ladingmarkt, die eenigen tijd zeer stil was ge-
iveest, kwamen veel meer transacties tot stand, voornamelijk
in Austrahische tai-we, lie gedurende eenige dagen drin-
gend werd aangeboden. Onder deze iadingstransacties be-
vonden zich ook verschillende verkoopen naar het vasteland,
terwijl tevens vooral naar Engeland, Duitschland en Neder-
land eenige uitbreiding der zaken in parcels viel te consta-
teeren. In Frankrijk bleven de zaken nog van bescheiden omvang. Ook België bleef stil en in Italië wordt nog niet
w’eder veel gekocht omdat men (laan nog slechts korten tijd
verwijderd is van den nieuwen oogst, die er uitstekend voor-
staat. Dat laatste is ook het geval in de meeste andere lan-
den van Europa en ook in Roemenië, waar men den laat-
sten tijd zoo zeer over droogte heeft geklaagd, is intusschen
regen gevallen. Het herstel in den omzet, dat aan de Euro-
peesche tarwemarkt gedurende de allerlaatste dagen heeft pla’ats gevonden heeft nog niet weder tot de groote zaken
geleid van enkele w’eken geleden, doch het is te voorzien,
dat de omzet verdere uitbreiding zal ondergaan. Intusschen
zal nieuwe uitbreiding der zaken misschien worden tegenge-
houden door de flauwe stemming, die op 16 Mei in Noord-
Amerika ontstond wegens het betere weder in Canada en 1e
Vereenigcle Staten. Er trad te Chicago en Winnipeg een
flinke prijsdaling in. Mei sloot 2% 5. 4, latere termijnen 1
5. 2% dollarcent per 60 lbs. lager dan op den 9den.
11 o g ge was de geheele week zeer stil, wat in Noord-Ame-
rika prijsverlaging heeft teweeg gebracht. Ofschoon voort-
durend uit Duitschland bericht wordt, dat groote invoer

464

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

18 Mei 1927

van rogge 000dig zal zijn, zijn daar nu reeds geruimen tij.d
weinig inkoopen van buitentandsche rogge gedaan, en ge-
woonlijk wareu wederverkoopers beneden led Amerikaan-
sehen prijs aan de markt. Eerst op 16 Msi waren tot (le ge-.
daalde Amorikaansehe prijzen weder enkele zaken naar
Duitsehland mogelijk. In Nederland bleven
de
zaken in rogge
klein. De daling van den roggeprijs aan de termijnmarkt te
Chicago ‘heeft van 9 tot 16 Mei 2 h 3 dollarcent per 56 lbs.
bedragen, waartoe ook het gunstige maandbericht van het
Ministeiic van Landbouw te Washington heeft bijgeclragen
Voor m a ï s heeft de markt bijna de geheele week in wei-
alg vaste stemming verkeerd. Aan dc Argentijusche ter.
mijnmarkteaa vond eenige prijsverlaging plaats en versche
–
pers waren op sommige dagen der week tot de gedaalde prij.’
zen dringend aan de markt. Zij ontmoetten echter niet veel
vraag omdat in sommige Ruropeesché landen om dezeii ijd
van het jaar gewoonlijk niet in sterke mate maïs wordt ge-
kocht en bovendien zeer veel maIs uit ‘Argentinië ter ver-
scheping kwam. De versehepingen bedroegen niet mindei
dan 828.000 qu.arters tegen 355.600 ‘in de overeenkomstige
week van het vorige jaar en n.iettegenstaande deze buiten-
gewoon groote verschepingen zijn de voorraden in de Ar-
gentijusehe havens nog een 40.000 ton toegenomen. Het ziet
er dus naar uit, (lat ‘Wij voorloopig met sterk aanbod van
Argentinië zullen moeten rekenen. De prijsverlaging voor
maIs aati de Argentijnsche termijnmarleten bedroeg in den
1001) der week 5 11. 15 cen.tavos per 100 KG.

Van de Argentijesche ma.ïs, welke deze week direct naar
vastel andsehe deatinaties werd afgeleden, waren de grootste
hoeveelheden bestemd naar Frankrijk en Nederland en aan
de Nederiandsche markt zijn dan ook de prijzen voor korte:
lings afgeleden Plata mais gedrukt met ruim aanbod van
wederverkoopers. Veel minder trad d.it op den voorgrond
in Noord-Duitsehland en daar werden dan ook zoowel voor spoedige ‘als voor latere posities veel meer nieuwe zaken in
Argentijnsohe mais afgesloten. De allerlaatste dagen i’s ech-
ter ook te Hamburg mais stil. In Engeland bestond nu en
dan goede belangstelling voor Plata mais van den nieuwen
oogst, waarvoor dan ook aan liet einde der week iets ‘hoo-
gere prijzen werden betaald. Eene vermeerdering hebben deze
week de versehepingen van mais van den Donau ondergaan, doch aanvankelijk werden uit Roemenië te hooge prijzen ge-
vraagd om zaken mogelijk te maken. De in West-Europa
aankomende partijen werden geregeld aanzienlijk beneden
den Roerneenschen vraagprijs verkocht, ‘doch later is dit
prijsverschil verminderd omdat regen in Roemenië en cle
druk, die uitgaat van de groote Argentijnsehe maïsversehe
pingen, de Roemeensche .afladers ertoe hebben gebracht,
hunne prijzen te verlagen.

Buitengewoon vast is mais dc laatste dagen in Noord.
Amerika geweest, omdat in verschillende belangrijke maïs-
gebieden ‘het weder er nog steeds ongunstig ‘is voor den uit-
zaai. Behalve op enkele dagen in het begin der week hebben aan cle termijnmarkt te Chicago later voortdurend prijsverm

Noteeringen.

hoogingen plaats gevonden en toen ten slotte op 16 Mei de
markt ‘iets flauwer was, bedroeg cle prijsstijging sedert 9 klei nog ongeveer 4 dollarcent per 56 lbs. De prijzen, die
‘deze week voor mais werden bereikt waren cle hoogste vail
het seizoen, terwijl slechts enkele weken geleden nog de
laagste prjren, die dit oogstjaar lbereikt zijn, werden geno-
deerd.

‘Nu de maïsprijs in Noord-Amerika weder zoo sterk is ge-
stegen, zijn overigens de iio’teeri’ngen aan de termijnmarkt te
Chicago van steeds minder beteekenis geivorcien voor de
Europeesche maïsanarkt, die volop door andere aitvoerla’n-
den van’ mais wordt voorzien. – –
Ge r s t is ook deze week weder vast gebleven en aanvan-
kelijk kwamen voor alle soorten nog weder prijsstijgingen tot stand. De verschepingen van gerst uit de verschillende uitvoerlanden ivaren deze week echter aanzienlijk grooter
dan den laatsen tijd het geval is geweest en dit heel t ertoe
medegewerkt, d.at
tea
slotte de prijsstijging tot staan schijnt
te zijn gekomen. E’ene kleine hoeveelheid gerst is deze week weder uit Rusland verscheept. ‘Uit Roemenië werd wat meer
afgeleden evenals uit Argentinië en vooel is dat het geval
uit Noord-Amerika ten gevolge van de heropening der Cana.
deesche scheepvaart. De markt voor gerst blijft wel vast, doch in de voornaamste invoerlanden schijnt het vertrou-
wen in den pi
–
ijs niet meel- zoo groot te zijn als in het be-
gin dezer week nog het geval was. De termijnmarkt te Win-
clipeg bleef vast met eenige verdere ‘prijsstijging en de gerst-
prijs is daar nu vrij wat hooger dan in dit seizoen tot nog
toe was voorgekomen. ‘De reactie, die in het begin dezer,
maand plaats vond, was daarmede dus weder geheef van de
baan Indien zich de ver’sehepingen echter nog enkele weken
mochten handhaven op het verhoogde niveau, dat ze nu heb-
ben ‘bereikt, dan.iis de mogelijkheid voor eenige prijsverla-ging voor gerst niet uitgesloten.
Buitengewoon vast, is deze week de markt voor h a v e r ge-
weest met toenemende vraag in Europa, vooral voor Plata
haver op Mei aflading en stoomende. Dagelijks werden daar-voor naar Duitschl.ancl en Nederland hoogere prijzen betaald
en ook in Engeland was .dat het geval. Ook voor haver zijn overigens deze week de verschepingen uit Argentinië groot
geweest, wat spèeiaal ‘in Engeland tot flauwere markten
heeft ‘geleid. Zaken in haver uit Noord-Amerika blijven nog
tot de uitzonderingen .behooreii, en Noord-Amerikaansche
haver is op het Europeesche vasteland geregeld beneden cle
L4merikaansche prijzen te koop. Gedurende de laatste
dagen is echter het verschil tuaschen (le Amerikaa.nsche prij-
zen en de hier geldende wel verminderd en voor sommige
soorten geheel verdwenen door iets gemakkelijker stemming
in Amerika en •de Eu.i
–
opeesche prijsstijging. De levendige
vraag voor Plata ‘haver en de prijsstijging, welke deze haver-
soort in Europa heeft ondergaan, zijn samengegaan niet zeer
vaste markten in Argentinië, waar de haverprijs in den loop

Locoprijzen te Rotterda.m/Anisterd,am.

1

16 Mei
1

9Mei

1

17 Mei
Soorten

1

1927

1927

1926

14Mei ‘271 1421/8
1
847/8
1
49% 112,10
1
)1
6,_S) 116,10
1
)
7

,,

’27
142
79X
48i/,
12,_
1
)
6,10
1
)
15;80
1
)
14 Mei’26
1587/
8

691/
8

40(
13,40
6.75
15,25
14Mei’25
167% 113%
45%
15,35 10,25
14Mei’24
104
761/
8

467/
8

11,10
1
)
7,80
121,60
19,45
20Juli’14
82
56/8
36X
9,40
5,38 13,70

Tarwe (Hardwinter II) …’
15,50
Rogge (No. 2 Western) •’
13,60
Maïs (La Plaza)

……….
2

168,-
Gerst (48 lbs. malting)

•2
259,-
Haver
(Canada 3) ……….
1
‘
12,50
Lijnkoeken (Noord.Ameri-
ka van
La Plata-zaad) …
11,65
Lijnzaad (La Plata) …..
374,-

15,75
16,-
13,60
10,50
174,-
167,-
256,-
193,-
12,25
10,40

11,65 11,60
373,_
334,-

Chicago

I

Buenos Aires

Data

Tarwe

Maïs

Haver
I
Tarwe
I
Mais Lijnzaad
Mei

Mei

Mei

Mei

Mei

Mei

1)
Per Juni

1) per 100 KG.
1)
per 2000 KG
3)
per 1960 KG.

AANVOEREN in tons van 1000 KG.

Rotterdam
Amsterdam
Totaal

Artikelen

‘

‘
8114 Mei

Sedert

Overeenk.
‘

8114 Mei

Sedert

Overeenk.
1927
‘

1926 1927

1 Jan. 1927

tijdvak 1926
1927

1Jan. 1927

tijdvak 1926

Tarwe ……………..
67.328
791.032 446.486
1.991
28.715
7.568
819.747
454.054
Rogge

……………..
7.688
.
102.995
73.574
–
–
296
102.995
73.870
J3oekweit …………….-
‘

9.357
9.897
–
67
500
9.422
10.397
20.
.280 498.228
326.214
4.922
87.042
27.549
., ‘585.270
353.763
171.539
123.845
–
2.899
4.355 174.438
128.200
.’

66.864 69.139
_
1.436
2.095 68.300
71.234

Maïs ……………….

…
99.469 76.289
11.334
93.392 87.822
192.861
164.111

Gerst
.
………………5.665
Havei ………………4.699

Lijnkoek

…………..
68.658
97.599
_
. –
–
68.658 97.599
Lijuzaad

…………..8.061
2
..000
3.596
46.351
24.315
–
14.940
4.679
61.291
28.9,94
Tarwemeel

………….
Andere meelsoorten ….
124
7.231
6.167
–
–
–
7.231
6.167

18 Mei 1927

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

465

SUIKER.

De steniniiiig op de verschillende suikei’markteu was de
afgelooperi w’eck prijshoudend cii iioteeri ngen warei slechts
1
an geringe fluctuaties onciechevig.
i)e oiiclervolgeucle noteeringen op de beurs te N
C
w
Y
0
r k
geven hiervan een voorbeeld:

Sp. C. Juli Spt. Dec. Jan. Mrt.
Slot voorafg. week ……4.83 3.11 3.20 3.26 3.11 2.95
Opening verslagweek 4.83 3.09 3.18 3.24 3.08 2.92
Hoogste punt ……….4.90 3.10 3.19 3.25 3.10 2.93
Slot verslagweek……..4.83 3.06 3.15 3.21 3.08 2.92
‘De ontvangsten in cle AtI. havens (Ier V. S. bedroegen
deze week 67.000 toas, de versmeltingen 72.000 totis tegen
62.000 tons in 1926 en de voorraden 280.000 tiis tegen
333.000 tous.
Prompte Cubasuiker werd verhandeld tot prijzen oploo-
pend tot
3i
dc. c. & fr. New York, waarna nog eenige
raken tot een fractie lager tot stand kwanien.
De laatste 0 ci b a-statisbiek is als volgt:

1927

1926

1925
Tons

Tons

Tons
Weekontvangsten tot7 Mei

67.675 103.435 167.185
Totaal sedert 1 Jan.-7 Mei . 3.034.886 3.307.556 3.510.801 Werkende fabrieken

29

75

149
Weekexport 7Mei ……….82.901

84.439

85.512
Totale export sedert 1 J.-7 M. 1.600.488 1.836.415 2.270.889
Totale voorraad 7Mei ……1.434.398 1.471.142 1239.912
In E n ge 1 a ci (l werd de Board of Trade statistiek over
April met de volgende cijfers bekend gemaakt:

Apr. 1927

Apr. 1926
Tons

Tons

Import Ruwsuiker……….113.724

102.118

Bietsuiker ……….257

6.326

(.ieraffineerd ……..71.736

53.547

Totaal ………………..185.717

161.991
Voorraad Binnl. bietsuiker

9.650

800

in entrepôt …….301.850

436.450

raffinaderij …. 60.800

58.800

Ontvangst raffinaderij ……71.851

84.545

Totaal binnenl. verbruik…. 139.960

.

150.494

Totale export …………..6.352

9.249
Voorraad 31 Maart 1927 … 344.850 1926. 490.950

11

30 April 1927 …. 372.300 1926.

496.050
Dc termijnmarkt in Londen sloot met de volgende no-
teeringen

Mei

L927 . . Sh. 171-

Oct.

1927 …. Sh. 16/3
Aug.

. .

1714

Dec…

….

,, 15/103

Maart 1928 ….

17/6k
Zaken Nvaren zeer beperkt.
01) J a v a was de niarkt zeer kalm en brokkelen prijzen
in dcii loop der week vat af; do noteeringen aan liet eind
der week waren als volgt:

Superieur ready ……
fIO,44

per pie. No. 16. &/hooger ready .. .,, 9,75
Sup. Nieuwe Oogst Mei ,, 17,62w ,, lOOK.G.
Juni

17,621/2

,,

,,
Juli/Aug. 17,50

De afschepiiagen gedurende April bedroegen volgens of f i-
nioele gegevens 33.000 tons tegen 2,8.000 tons verleden jaar.
Ook h i e r te 1 a n d e was cle markt de afgeloopen week zeer kalm gestemd. Er werd nagenoeg niets ondernomen en
de notecringcu fluetueerden bijna n.iet. Het slot was als
volgt:

Mei …. / 20.
3
/
8

Dec…..
f
18.5
Aug.
.. ,,
20.

Mrt. ’28 ,, 19.1/
8

Dc omzet bedroeg 2600 toiis.

KATOEN.
Marktberieht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons. Manchester, d.d. 11 Mei 1927.
De mogelijke gevolgen van de overstroomingen in het
Mississippigebied zijn thans nog de overheersehencie factor
in de katoenmarkt. De.dagelijksche berichten worden met
belangstelling gevolgd, daar het nog onzeker is, wanneer
met het zaaien kan worden begonnen, terwijl niemand nog
den omvang der aangerichte schade met juistheid kan schat-
ten. Prijzen blijven vast en verkoopen bedragen circa 9000
balen dagelijks. Ook Egyp’uische katoen blijft vast; een
tekort aan laugstapelige Amerikaansehe katoen zal onge-
twijfeld van grooten invloed zijn op prijzen van Egy
–
ptisehe
katoen, terwijl juist in die gebieden, welke door de over-
stroomiug geteisterd zijn, langstapelige katoen verbouwd
wordt. Verkoopen fluetueerden ‘tussehen 200 en 500 balen
per dag.

De stijging van het ruwe materiaal is een beletsel ge-
weest voor zaken in garens, daar slinners
gedwongen zijn
hun prijzen overeenkomstig te verhoogen. Er bestaat een
goede vraag, doch er schijnen weinig orders geboekt te zijn
met uitzondering voor getwijnde garens voor de binnen-
landsche markt. Voor Egyptische garen.s, speciaal gctwijic-
de, is dc positie van spinners aanmerkelijk beter en liet
wordt veel moeilijker een vlugge levering te verkrijgen.
Zaken in deze garens afgesloten zijn voornamelijk voor de
binuenlandsche markt en een groot aantal orders heeft
uien nioeten weigeren ten gevolge van den langen levertijd,
dien men thans vraagt. Indië toont weinig belangstelling,
doch van cle andere markten vad het Verre Oosten konien
geregeld orders binnen. Ook het Continent toont belang-
stelling, doch de prijsstijging heeft een groot gedeelte der
zaken doen afspriugen.
De doekmarkt is v.ast, doch er gaat weinig om. Zooals wij
de vorige week reeds schreven, hebben de hoogero katoen-
prijzen meer aanvragen gebracht, doch over het algemeen
heeft Laneashire hiervan niet veel geprofiteerd, daar koo-pers weinig neiging toonen hunne limites te verhoogen en
huiverig zijn op de huidige prijsbasis af te sluiten. Indië
heef t in dhooties en stapels wat gedaan, doch er is geen
markt, die speciaal de aandacht trekt. In de breedere soor-
ten doek wordt een langere levertijd verlangd, doch er
gaat over het algemeen niet veel om en zaken komen zeer
moeilijk tot stand.

4Mei 11Mei

Oost. koersen. 3Mei10 Mei
Liverpoolnoteeringen.

T.T.opBr.-Indië 1/5+ 1/5
7
,
F.G.F. Sakellaridis 15,85 16,00 T.T.op Hongkong 2/01/
8
2/01/
8

G.F. No. 1 Oomra.. . 6,75 6,70 T.T. op Shanghai 2(6(
216K
Noteering voo Loco-Katoen.

(Micldling Uplands.)

13Mei
1927
6Mei
1

1927
1
29April
1927
1

13Mei
1926

1

13Mei
1925

New York voor
Middling …
15,75e
16,- c
15,30e 18,85e
22,20 c
New Orleans voor Middling
15,33 c
15,57 c 14,86 c
18,02e
22,40 c
Liverpool voor
Middling
.
…
8,72 d 8,75 d
8,35 d
10,26 d
12,11 d

Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens
(In duizendtallen balen).
1 Aug.’26 Overeenkomstige periode
tot

1925126 1924125
6 Mei ’27

Ontvangsten
Gulf-Havens.
112429
9112

9109
,,

Atlant.Havens

.
Uitvoer naar Gr.Brittannië

2382

2063

2439
‘t Vasteland etc.

5877

4021

4232
Japan……..1628

1039

848

Voorraden.
(In
duizendtallen
balen).

Overeen komstig tijdstip
6Mei’27
6 M,i 127
–
[

1926

1925

1932
972
683
785
1439
466
Amerik. havens………….

25
178
Binnenland

……………
New York

……………224
495

.

309
168
New Orleans …………..
Liverpool
..
.

…….
..
.

065
553 675

KOFFIE.

Ook ditmaal valt er niets nieuws te berichten. Het artikel
bleef zich in geheel onveranderde banen bewegen en de prij-
zen ondergingen sleehts in zeer enkele gevallen eene kleine
wijziging. De noteeringen in Bi-azilië voor Rio en Santos
op prompte verscheping zijn bij het afsluiten van het bericht
bijna geheel gelijk aan die van een week geleden; al1en
Nederlan•dseh-Indië is met Palembang Robusta, naar aan-
leiding van dokkingsvraag daar te lande, iets hooger. Java
W.I.B. Rohusta wordt in het productieland nog altijit ver
boven Nederlaudsche pariteit gehouden, namelijk 53
A
54 et.
cif. voor f.a.q. Mei-verseheping, uitgeleverd gewicht, terwijl
Augustus-verscheping op 45 ct. genoteerd staat. Dat naar
Europa niets wordt afgesloten, is bij een prijs voor .prompte
verscheping, ongeveer 20 ot. hooger dan Palembang Robusta,
begrijpelijk.
Aan de termijnmarkt bleef de omzet onboteekenend, het-
geen in de eerste plaats het gevolg is van gebrek aan onder-
nemingalust bij de bestaande onzekerheid omtrent de naaste
toekomst en vei-der van den slechten gang van zaken in
loco, in stoomend en in aflading, waardoor de aanleiding tot

466

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

18 Mei 1927

het opzetten of afwikkolen van •arbitrages in den laatsten
tijd zeer gering is geworden. De noteeringen ten onzent voor
het Gemengd contract ondergingen bijna geen verandering,
doch die van het Santos-contract liepen voor de verst ver-
wijderde maanden ongeveer 1 ct. terug.

Volgens deaer dagen ontvangen telegram uit Braziiië be-
droeg de voorraad, door het Instituut tot Permanente Vcr
dediging van de Koffie in de pakhuizèn en de spooiwegsta
tions in het binnenland van Sao Paulo en IvIin.as Geraes
teruggehouden, op 30 April 3.133.000 balen, hetgeen tegen
15 April wederom eene vermindering beteekent van 360.000
balen. Sedert November 1926, toen deze voorraad het hoog-ste cijfer had bereikt, namelijk 6.397.000 balen, bedraagt de
vermindering dus 3.264.000 halen of ruim de helft. Daar in de geheele maand April volgens •de offidieele statistiek uit,
het binnenland in de haven van Santos is aangevoerd eene
hôeveelheid van 787.000 balen en de voorraad •in het ‘bin-
nenland in diezelfde maand verminderd is met 755.000
balen, is de aanvoer vanuit de plantages naar cle binnen-
landsche pakhuiren en spoorwegstations van Sao Paulô
en Minas Geraes voor de maand April slechts aan te ne-
men op 32.000 halen of dooreen ruim 1000 balen per dag.

De prijzen van gewoon goed beschreven Superior S
an
t
o
s:
op prompte verscheping zijn thans ongeveer 74/- t 75/6 per
ewt. en van dito Prime ongeveer 77/- t 78/6, terwijl zij van
Rio type New-York 7 met beschrijving, prom.pte versehe-‘
ping, bedragen 65/9
t
66/6

Van Robusta op aflading van Nederla.ndsch-Indie zijn de
prijzen in de eerste hand op het oogenblik:

Palemban.g Robusta, Mei verscheping, 3434 ct.; Java’
WIB Bobusta faq., Augustus verschepin.g, 45 et., alles per
34 KG., cif., uitgeleverd gewicht, netto contant.

De officieele loco-noteeringen bleven onveranderd 53 et.
per
34
KG. voor Superior Santos en 47 ct. voor Robusta.

De noteeringen aan de Rotterdamsche termijnmarkt varen aan de ochtend-eau als volgt:

Santos-contract

Gemengd Contract
basis Good

11
basis Santos Good

Mei
I
Sept.1 Dec.
I
Mrt.
0
Mei
1
Sept.I Dec.
I
Mrt.

17 Mei
4134
37 407/
8

3734
358/
8

3434e
10

,,
41
139Y*38
387/
8

38
°I8
7
/8
3
/8
1
/8
3

,, 41
39
387/
38
40
7I8
35
34
26 April
4234
407,
3934
–
40
38′.4
38/
8

343′

De slot-noteerin
g
en
te New-York
van
het aldaar geldende gemengd contract
(basis Rio No. 7) waren:
–

1

Mei
Sept
Dec.
Maart

16

Mei

………
$
13,50
$
11,86
$
11,46
$
11,28
9

,,
,,

13,54
.,,

11,81
11,45
–

11,24
2
13,27
,,

11,70
,,

11,36
11,10
25

April

……….
13,58
12,-
11,58
11,35

Rotterdam, 17 Mei 1927.

THEE.

In (e afgeloopen week was de theeniarkt andermaal zeer
vast. De prijzen in Londen stegen andermaal van 34 tot 134
d. per l’bs. met levendigen kooplust, terwijl hier nog verschil-
lande af doeningen plaats vonden van opgehouden partijen
ex vorige veilingen, die wel haast geheel uitverkocht zijn.

De ,,Indi•an Tea Association” raaant deii Noordelijken
)3ritsch-Iudischen theeoogst tot het einde van April op eeii
hoeveelheid clie 5 millioen Fbs. lager is dan clie van verle-
den jaar tot hetzelfde tijdstip.

De maandstaat over April van den ,,Board of Trade”
geeft voor het Vereen.igcl Koninkrijk aanvoeren te zien van
2634. miillioen lbs.

of 0,3 millioen lbs. lager dan in het
overeenkomstige tijdvak van verleden jaar

waartegenover
afleveringen staan van 40 millioen, zoodat de voorraden in entrepôt van 194 millioen l•bs. hij den aanvang der snaarnl
zijn teruggeloopen tot 179 millioen lbs. bij het einde. De
4f1everingen voor binnenlandsch verbruik bedroegen bijna
31 niiilliôen lbs:, dit cijfer is weliswaar 5 milliocu lbs. lager dan dat van de overeenkomstige maand van 1926, doch een
terugsiag in de inklaring kon niet uitblijven, waar de vorige
maand inklaringen te zien had gegeven, die ver boven het
normale waren, uit vrees voor. hoogere invoerrechten.
De uitvoeren in April beliepen ruim 9 millioen 1.bs., een
hoeveelheid, die 3 millioen hooger is dan die van April 1926.

Amsterdam, 16 Mei.

VERKEERS WEZEN.
,

VRACHTENMARKT.

De Noord-Amerikaansehe graanvrachtenmarkt is in den
loop der afgeloopen week kalmer geworden. De ongeveer 20
booten, die nog bevracht werden,. zijn hoofdzakelijk in het
begin der week in orde gekomen. Men vreest thans een
opeenhooping van ladeude booten in de laatste helft van deze
maand te Montreal, zoodat verdere bevrachting per prompt
onmogelijk blijkt te zijn. Voor Juni is de vraag momenteel
levendig, doch schijnen bevraôhters niet te kunnen coiacur-
rçeren met Argentinië. Tot einde Mei werd van Montreal
naar Continent 18 cents per 100 lbs. betaald basis Antwer-
pen of Rotterdam. Naar de Middeliandsche Zee verdl per
Juni 2134 cents en 21 cents betaald, terwijl een handige
Mei-boot naar Denemarken/Zweden 24 cents heeft bedongen,
basis 5 loshavens. De Northern Ra.nge is zeer kalm. Van cle
Golf van Mexico was een flinke vraag naar tonnage echter
met ligdagen niet vSSr 9 Juli. Per laatste helft Juli werd naar U.K. 4/3 per qtr gedaan, optie Antwerpenotterdam
1834 cents per 100 lbs.

De suikermarkt van West-Indië bleef kalm. Per Mei/Juni
is een 6000 tonner gedaan van Cuba ciaar UK/Continent
tegen 22/-.

Ook de North Pacific was kalm. Een prompte boot van
middelmatige grootte werd van Vaneoiiver bevrniht tegen
32/6, optie Portland of Puget 33/6.

De markt van de La Plata was vast. Tonnage per Mei
was schaarself en bevrachters waren gedwongen tot 3016
van ‘boven La Plata havens te betalen en het, is aan te
nemen, dat deze vracht nog zal stijgen. Ook Juni was beter
en de vrachten voor die maand zijn gestegen tot 28/3 van
boven La Plata havens naar U.K./Continent. De ehilisalpeter vrachtenmarkt
was
iets levencliger. Door
het verschil in f.o.b. prijzen was er geen vraag per Juni,
hetgeen woi’dt geïllustreerd door het feit, dat een lijnboot per Mei naar Antwerpen/Hamburg range 18/- heeft geac-
cepteerd. De beschikbare tonnage voor nieuwe seizoenver-
scheping is schaarseh, zoodat de vrachten over het algemeen
vast blijven. Een handige Juni/Juli boot is aan de markt
voor een volle lading op basis van 31/9 Bordeauxfllamburg
range met opties, terwijl per October een 7500 touner s
gedaan tegn 32/- Borcleaux/Hamburg range, optie Marseille
of Cette tegen 34/6 één, 35/6 beide havens.

De markten van het Oosten varen, met 1 of 2 uitzonde-
ringen, levenloos. Wladliwostock bleef yoor de verschepïng van booned levendig, naar HulI/Rotterd am/Ham.burg werd
3113 gevraagd, doch willen bevrachters deze vracht nog niet
betalen. Australië was levendig voor graanverscheping en
naar de Middeliandsche Zee/U.K.fContinent werd van Zuid-
Australië of Victoria per begin Juni 41/3 gedaan.
De Donau verschafte een flinke vraag tegen de oude
vrachten. Naar het Continent werd 16/6 betaald voor Mei
tonnage en naar Denemarken direct tot 211- basis 3 losha-
vens. De Zwarte Zee bleef zonder zaken.

De Midclellandsche Zee is kalmer geworden en de vrach-
ten vertoonen een groote verandering. Voor erts werd om.
betaald: La Goulette/Duinkerken 61-, Rotterdam 5/11 34,
Algiers/Rotterdam 46, MelillafRotterdam 5/-. Voor een
lading bauxiet van Sebenieo naar Hamburg werd 7/3 be-
taald, terwij’l voor fosfaat van Sfax naar Ghent 6/8 gedaan
is. De vraehten van de Golf van Biscaye waren flauw ge-
stemd. Van Bilbao naar Rotterdam werd -5/9 betaald, Car-
diff 6/6.
De Engelsche kolenvrachtenmarkt leverde een flinke
vraag op en de vradhten zijn vast, speciaal naar cie Middel-
landsche Zee. Van Wales werd om. betaald: Bordeaux 4104,
Geuna 111434, Constantinopel 15/6, Buenos Aires 13/- en
‘au de Oostkust: Helsingfors 513, Antwerpen 3/-, Ale,xan-
drië 13/6, Las Palmas 10/3 en Buenos Aires 13/-.

RIJNVAART.
Week van 8 Mei t/m. 14 Mei 1927.

De aanvoéren van zeezijde .wa.ren matig. Tegenover matige
vraag was het nanbpd van leege ruimte meer eau voldoende.
De ertsvrachten bedroegen
f
0,4510,40 met
1%
en
f
0,55/0,50
met
34
lostijd. Naar den Bovenriju betaalde •men gemiddeld

f
0,75/0,85 voor ruwe producten met resp.
34
en
34
lostijd.
Het sleeploon werd genoteerd volgens het 30 t
.2734
ets.
tarief. De waterstand bleef gunstig.
In de Ruhrhavens bleef de algemeene toestand onver-
and er cl.