Kunnen we het eigen risico in de zorg niet beter verlagen in plaats van verhogen? Dit is de conclusie van zorgverzekeraar VGZ naar aanleiding van recent onderzoek van TNS Nipo. Uit het onderzoek bleek dat bijna 20% van de mensen zegt zorg te hebben gemeden of uitgesteld, vaak om geld uit te sparen. Een curiosum: het betrof vooral het huisartsbezoek dat niet onder het eigen risico valt. Niet verrassend gaf het gros van de mensen aan dat de klachten na het mijden van de zorg verergerden, zodat de kosten uiteindelijk stegen. VGZ vindt daarom dat het eigen risico omlaag moet. Hoe logisch is dat?
Vervelend
Het eigen risico is vervelend voor lage inkomens en chronisch zieken en het dreigt daarmee de solidariteit in de zorg aan te tasten. Daarnaast leidt zorg mijden alleen maar tot slechtere gezondheid en hogere kosten, waarmee niemand iets opschiet.
Vreemd
Toch is hier iets vreemds aan de hand. Zo worden chronisch zieken en lage inkomens al voor het eigen risico gecompenseerd door gemeenten. Ook blijkt dat veel zorg mijden uit onwetendheid voortkomt. Het beter informeren is dan logischer dan het verlagen of — zoals de SP wil — afschaffen van het eigen risico.
Eigenaar
Belangrijker nog, patiënten blijken nog altijd onvoldoende ‘eigenaar’ van hun eigen gezondheid. Dat raakt niet alleen het eigen risico, maar het hele systeem. Een eigen risico is één instrument dat daarbij helpt. Maar het is niet het enige instrument en ook niet het beste.
Ontransparant
Zo komt het vaak voor dat ziekenhuizen – daarbij bepaald niet geholpen door de mistige bekostigingssystematiek – volkomen ontransparante rekeningen sturen en mensen daardoor hun eigen risico kwijt zijn zonder dat iemand precies na kan gaan wat de rechtmatigheid is van de rekening. Er zijn maar weinig patiënten die dan de moeite nemen om de weg naar de zorgverzekeraar te vinden om dat te achterhalen.
Amerikaanse toestanden
Amerikaanse toestanden waar bijvoorbeeld voor dezelfde behandeling in Oaklahoma $5300 betaald werd en in Californië $223.000, liggen op de loer. Niet voor niets vergeleek Princeton-econoom Uwe Reinhardt het Amerikaanse zorgsysteem met winkelen met een blinddoek om en maanden later een random rekening betalen.
Radicaal
Willen we transparantie en eigenaarschap verbeteren, dan is veel meer nodig dan in de marge rommelen aan het eigen risico. Neem het radicale idee van hoogleraar innovatie Mathieu Weggeman: Zorg ervoor dat iedere patiënt iedere zorgrekening te zien krijgt voor die betaald wordt. Is het onduidelijk? Dan betalen we niet. Zo sla je veel vliegen in één klap.
Iedereen beter af
Patiënten worden zich bewuster van de kosten, het onnodig beroep op het eigen risico neemt af, het gefoezel met rekeningen vermindert en uiteindelijk wordt daarmee ook de financiering van ziekenhuizen transparanter. In het begin zal dat een hoop gedonder geven, maar uiteindelijk is iedereen beter af.
fd column 29-9 (met één aanpassing)
Auteur
Categorieën