Column: Het blijft modderen met onze pensioenen

Column ESB

Het blijft modderen
met onze pensioenen

O

circa 2,5 procent het uitgangspunt
p 26 juni jongstleden
blijft. Het doet er nog steeds niets
presenteerde staats­
toe dat de rendementen van fondsen
secretaris Klijnsma na
sterk variëren en dat bijvoorbeeld het
lang dralen nog juist
ABP gemiddeld over de laatste twin­
voor het Kamerreces haar wetsvoor­
tig jaar circa zeven procent scoort en
stel tot aanpassing van het financieel
Zorg en Welzijn over de laatste veertig
toetsingskader.
jaar tegen de negen procent. Een dek­
Wanneer dit wet wordt, impliceert dit
kingsgraad die blijft uitgaan van 2,5
een nog verdere afbraak van ons pen­
procent voor deze fondsen is natuur­
sioenstelsel. In principe moeten we
lijk onnozel. Het hanteren van een
dan ook blij zijn dat de ministeries van
uniforme rente volgens het one size
Financiën, Sociale Zaken en Werkge­
fits all-principe is absurd. Het wordt
legenheid, DNB, CPB, SER en AFM
nog absurder wanneer de wet het
zo goed in de gaten houden of onze
mogelijk maakt om de te heffen pre­
pensioenen wel goed worden beheerd.
bernard van praag
mie wel te baseren op het verwachte
Daartoe is een financieel toetsings­
Emeritus universiteitshoogleraar aan de
rendement. Stel dat 2,5 procent een
kader ontworpen, dat in dit nieuwe
Universiteit van Amsterdam
realistische rendementsverwachting is
wetsvoorstel wordt aangescherpt. We
voor een bepaald fonds, dan krijgt het
moeten echter wel in het oog houden
fonds dat werkt met een ‘gedempte’
dat al deze toezichthouders geen be­
premie, uitgaande van vier procent
langeloze toezichthouders zijn. De
overheid heeft het grootste belang bij het beheersen van de rendement, elk jaar minder premie binnen dan benodigd, en
pensioenpremies, omdat zij nu eenmaal de grootste werkgever dat fonds loopt leeg, met kortingen tot gevolg. Stel echter
van het land is. Een van de belangrijkste aspecten van pensioe­ dat het fonds werkelijk vier procent maakt, dan zou het een
nen is of ze worden geïndexeerd voor inflatie. Dat geldt zowel steeds hogere dekkingsgraad krijgen omdat het werkelijke ren­
voor de nu lopende pensioenen als in nog versterkte mate voor dement meer is dan de risicovrije rente. Hier zit een funda­
de pensioenrechten die nog worden opgebouwd door actieve mentele inconsistentie, die weliswaar de extreme risicoaversie
werknemers. Wanneer we bijvoorbeeld uitgaan van de door van DNB bevredigt, maar die wel leidt tot ongerechtvaardigde
de ECB en vele macro-economen gewenste en gerealiseerde kortingen en niet gegeven indexaties aan honderdduizenden
inflatie van ongeveer twee procent, dan betekent niet indexe­ werknemers en gepensioneerden. De vraag rijst of DNB als
ren voor een 45-jarige dat een opgebouwd pensioenrecht van toezichthouder en belangrijk adviseur op het pensioendossier
1000 euro op zijn 65ste nog maar een koopkracht heeft van nog wel acceptabel is. Hoe zit het met haar onafhankelijkheid
twee derde. Bij hogere inflatie volgt een complete ravage van en competentie? Als toezichthouder dient DNB allereerst op
de koopkracht. Het is wonderlijk dat in het nieuwe wetsvoor­ te komen voor de belangen van werknemers die een pensioen
stel hiervoor geen structurele oplossing wordt geboden. Die opbouwen of daarvan willen genieten, en niet voor het kabi­
bestaat wel maar het kost meer geld. Men dient bij de premie­ net en zijn budgetproblemen die men tracht te bestrijden door
vaststelling uit te gaan van de reële rente in plaats van de no­ het graaien uit de pensioenpotten te faciliteren. Een en ander
minale. De overheid en werkgevers hebben daar geen zin in en past bij de algemene kritiek op de kwaliteit van toezichthou­
de vakbonden houden hun mond om de polder-harmonie niet ders, zoals naast DNB ook NZa en ACM. Bomhoff schreef
onlangs in de NRC over “De Nederlandsche Bank, waar het
te verstoren.
Theoretisch gezien is in het nieuwe ftk volledige indexatie ook al zo treurig is gesteld met de verantwoordingsplicht. “Wij
mogelijk wanneer de dekkingsgraad meer dan 127 procent maken de regels, wij interpreteren de regels, als U wilt klagen
is, maar dan moet wel kunnen worden hard gemaakt dat deze kunt U bij ons in beroep en dan beslissen wij over uw klachtâ€â€.
indexatie in de toekomst kan worden gecontinueerd. Deze Deze toezichthouders worden bekleed met een welhaast god­
laatste voorwaarde maakt het voor haast alle pensioenfondsen delijke machtspositie, maar in werkelijkheid zijn het ook maar
onmogelijk om te gaan indexeren, want hoe kan je nou garan­ mensen met hun vooringenomenheden, incompetenties en
angsten. Het is de hoogste tijd dat deze toezichthouders zelf
deren dat je in de toekomst kan blijven indexeren?
Het criterium blijft de dekkingsgraad waarbij bij de waardering periodiek worden geëvalueerd door onafhankelijke, dus waar­
van de toekomstige verplichtingen de ‘risicovrije’ rente van schijnlijk buitenlandse, deskundigen.

De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
Jaargang 99 (4689 & 4690) 10 juli 2014
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.

445