Column: De rode beleidsdraad

Column ESB

De rode beleidsdraad

T

kern van de geografische concentratie
ot op heden ging de discussie
wordt gevormd door een cluster van enrond het Nederlandse kenniskele grote bedrijven en een veelheid aan
beleid – generieke steun voor
kleinere bedrijven: van toeleveranciers
Onderzoek en Ontwikkeling (R&D)
tot afnemers met eenzelfde industrieel
versus gerichte steun voor topsectoren –
profiel. Ondernemerschapsdynamiek
grotendeels voorbij aan zijn regionale inwordt gekenmerkt door de toepassing
bedding. Een onderwerp dat nu bijzonvan (technologische) kennis in nieuwe
der relevant lijkt, gezien de veranderende
producten, processen en diensten. EnNederlandse beleidscontext met meer
gineering hotspots kunnen krachtige
taken en bevoegdheden voor decentrale
‘innovatiemachines’ zijn zoals de High
overheden. In een nieuw advies van de
Luc Soete
Tech Campus of de Chemelot Campus,
Adviesraad voor wetenschap, technoRaadslid bij de Adviesraad voor
in Nederland goed voor de grote meerlogie en innovatie (AWTI), ‘Regionale
wetenschap, technologie en innovatie en recderheid van octrooiaanvragen. Door
Hotspots: broedplaatsen voor innovatie’,
tor magnificus van de Universiteit Maastricht
een sterke nadruk op samenwerking lijwordt er een poging gedaan helderheid
ken engineering hotspots bij uitstek gete verschaffen aangaande verschillende
schikt om de verbinding te maken met topsectoren. De trekkerstypen van kennis-hotspots. Er worden drie typen onderscheiden.
Het eerste type, sterk gekoppeld aan de schaal en diversiteit rol ligt sterk bij de zittende grote bedrijven. Daar liggen echter
van een grootstedelijke omgeving, wordt de ‘creatieve urbane ook de uitdagingen: vooral in engineering hotspots kan de behotspot’ genoemd. Het wordt gekenmerkt door een concentratie staande sectorale keten leiden tot kennis-lock-in waardoor radivan de creatieve klasse in een urbane sfeer die sterke aantrekkings- caal nieuwe ontwikkelingen, die zich buiten de bestaande fysieke
kracht uitoefent op jonge kenniswerkers. De op agglomeraties ge- kennisinfrastructuur afspelen, over het hoofd gezien worden.
Het derde type ten slotte is de wetenschappelijk gedreven
richte groei die het CPB identificeerde als centrale factor achter
de langetermijngroei van Nederland, is terug te brengen tot deze hotspot. Hier ontstaat de geografische clustering in de nabijvorm van kennisgedreven ondernemerschapsdynamiek. De grote heid van en dankzij de aanwezigheid van kennisinstellingen: een
stad is ook in velerlei opzichten de plek waar wereldwijd de maat- universitaire campus, dikwijls in samenhang met een academischappelijke uitdagingen zich afspelen: gezondheid, water, voed- sche werkplek zoals een academisch ziekenhuis. Innovaties zijn
sel, energie, transport, milieu en klimaatverandering, armoede en nu in hoofdzaak afhankelijk van wetenschappelijk onderzoek.
migratie. Terwijl veel van die maatschappelijke uitdagingen een De voortrekkersrol ligt bij de kennisinstelling. De wetenschapgevolg zijn van de negatieve effecten van verstedelijking, bieden pelijke kwaliteit en het imago van de kennisinstelling zijn een
de verstedelijkte gebieden door hun omvang het kader voor het belangrijke bron voor startups. Anderzijds worden bestaande
zoeken naar oplossingen, waarbij schaalvoordelen optimaal kun- bedrijven, ook internationale, aangetrokken door hoog aangenen worden benut en waarbij – dankzij de diversiteit en concen- schreven wetenschappelijk onderzoek.
Kortom, vanuit het perspectief van het ontstaan van ontratie van talent – er sprake is van een groter innovatievermogen.
Een urbane hotspot is een ideale proeftuin om te experimenteren dernemerschapsecosystemen, lijkt de hotspot-taxonomie een
met innovaties die gerelateerd zijn aan de verduurzaming van passend beleidskader te bieden voor een decentrale invulling van
energievoorziening, waterbeheer, verkeer en vervoer, klimaat- wat soms tegenstrijdig lijkt: enerzijds het door Europa gekoesadaptatie, logistiek, zorg en sociale integratie. Voor het eerst in de terde beleid gericht op maatschappelijke uitdagingen binnen het
geschiedenis is de grote stad de dominante habitat, de plek waar kader van de creatieve urbane hotspot, en anderzijds zowel het
door EZ geponeerde topsectorenbeleid binnen het kader van de
de toekomst van onze samenlevingen zich afspeelt.
Het tweede type wordt de ‘engineering hotspot’ genoemd. engineering hotspot als het door OC&W bepleite wetenschapWat bedrijven en kennisinstellingen nu bij elkaar brengt, zijn de pelijk excellentiebeleid binnen het kader van de wetenschappegemeenschappelijke fysieke infrastructuur en voorzieningen. De lijk gedreven hotspot.
Jaargang 99 (4698S) 20 november 2014

De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.

35