De Europese begrotingsregels, de financiële markten en het houdbaarheidssaldo geven niet langer richting aan het begrotingsbeleid. Er zijn dus nieuwe uitgangspunten nodig om te voorkomen dat het begrotingsbeleid op drift raakt. Welke afspraken kunnen de bij de formatie betrokken partijen hierover maken?

Door de coronacrisis daalde het bruto binnenlands product van de Europese Unie in het tweede kwartaal van 2020 met een ongekende 11,4 procent. Er waren echter grote verschillen tussen landen. Hoe zijn deze verschillen te verklaren?

Sinds midden jaren negentig is de samenstelling van de economie beduidend veranderd. Aan de hand van de nationale ­rekeningen wordt er in kaart gebracht welke structuurveranderingen de Nederlandse economie ondergaan heeft.

De coronacrisis raakt de economie hard. De Nederlandse regering komt terecht met een indrukwekkend noodpakket met steunmaatregelen, maar het zal nog even duren voordat die terecht komen waar ze nodig zijn. In de tussentijd zou het rechtstreeks overmaken van liquiditeit aan bedrijven en ondernemingen uitkomst kunnen bieden.

De koopkrachtontwikkeling in Nederland is matig, zo matig dat minister-president Mark Rutte recent besloot het grootbedrijf op te roepen om de lonen sterker te verhogen. Die oproep gaat ­echter voorbij aan de aanzienlijke lastenverzwaringen die de opeenvolgende kabinetten hebben doorgevoerd.

Het advies van topambtenaren over het begrotingsbeleid in de Studiegroep Begrotingsruimte geldt als budgettair kompas tijdens de formatie. Maar in hoeverre laten de formerende partijen zich door dit advies leiden? En hoe procyclisch is het eigenlijk?

Intuïtief wordt er vaak gedacht dat onderhandelaars ‘in het midden uitkomen’. Een regeerakkoord zou dan een directe vertaling zijn van de verkiezingsprogramma’s van de formatiepartijen op basis van hun onderlinge verhoudingen. Maar is dat waar bij Rutte III?