We schrijven 15 maart, Zondag met Lubach. De cabaretier slaagt er knap in om in korte tijd een lastig onderwerp als het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) uit te leggen voor een brede doelgroep, gelardeerd met snedige grappen over aubergines met oogjes en chloorkippen.
Wonderlijke formule
Het is een wonderlijke formule van Lubach, want het item is een mix van satire en een serieuze poging uit te leggen wat het verdrag behelst. Voor de serieuze kant wordt RTL journaliste Hella Hueck erbij gehaald, maar aan het eind weten de kijkers niet of we die chloorkippen en al die andere geschetste ellende nu serieus moeten nemen of niet.
Expert
Het wordt nog ingewikkelder. Enkele dagen later voert het programma Een Vandaag Lubach op als TTIP-expert. De komiek Lubach geniet nog na van zijn kippengrappen en de activitist Lubach is best trots dat hij grote groepen burgers kan activeren. Maar expert?
Broodje aap
Gelukkig is Hueck er om uit te leggen dat die chloorkippen een broodje aap zijn en dat Nederland echt niet zomaar naar schaliegas gaat boren, maar dat doet ze niet. Samen met WRR-medewerker Robert Went doet ze liever mee aan activisme dan aan het presenteren van objectieve feiten en analyses. Met koppen als ‘hoeveel globalisering kan een mens verdragen’, wordt de burger nog verder opgestookt tegen dit afschuwelijke verdrag.
Waan
Door naar De Correspondent, het online platform dat zichzelf positioneert als ‘voorbij de waan van de dag’. Behalve de TTIP-waan dan. Ook Jesse Frederik van De Correspondent bagatelliseert de baten van TTIP en vergroot problemen uit. Scoringsdrift, links activisme en meehuilen domineren ook hier fact finding en neutrale informatieverschaffing.
Obstakels
Waar dient TTIP eigenlijk voor? In de loop der jaren zijn in de VS talloze obstakels opgeworpen om te handelen. Sommige zijn toevallig tot stand gekomen, bijvoorbeeld de verschillen in voltage van elektrische apparaten.
Geld verdienen
Nederland kan geld verdienen als die belemmeringen verkleind worden, bijvoorbeeld in de agrifood, high tech, horticultuur, zuivel of chemie, sectoren waar Nederland mondiaal een sterke positie heeft. Ook het afzwakken van de ‘Buy American Act’ kan veel opleveren. Het Amerikaanse publieke aanbestedingssysteem schrijft voor dat alle goederen bestemd voor publiek gebruik moeten worden gefabriceerd in Amerika en ook moeten worden gemaakt van Amerikaanse materialen. Nederlandse bedrijven kunnen nu niet of nauwelijks kunnen handelen in deze grote markt, zelfs niet als dat in Amerika’s belang is, zoals bij baggeraars.
Kritisch
Het is goed dat journalisten dit complexe en niet altijd even transparante onderhandelingsproces kritisch volgen. Het is ook prima dat hierbij social media, cabaretiers en burgers worden ingeschakeld. Bij het #pgbalarm werkte dat goed.
Varkentje
Ook bij TTIP is het geen uitgemaakte zaak dat de politiek dit varkentje wel even voor ons wast. Zo is aannemelijk dat dankzij het activisme het controversiële ISDS (Investor to State Dispute Settlement, de geschillenbeslechting tussen bedrijven en landen) nu wordt verduidelijkt en afgezwakt, opdat we onze autonomie niet dreigen te verliezen aan schimmige arbitrages.
Hetze
Activistische cabaretiers, kritische journalisten en wakkere burgers kunnen een mooi pact vormen om de politiek scherp te houden. Maar bij TTIP slaat dat activisme door in een hetze, waarbij feiten en analyses er nauwelijks meer toe doen. Cabaretiers vermommen zich als inhoudelijke experts. Journalisten ontpoppen zich als activisten. Adviseurs van de regering dragen actief bij aan een campagne tegen de regering. Daardoor holt de onderhandelingpositie van de EU uit en snapt de burger er niets meer van. Later deze week kan de Tweede Kamer in het TTIP-debat laten zien dat het beter kan. We hebben al genoeg verwarde burgers.
verschenen in fd 31-3
PS Het gaat mij in dit stuk niet om lubach, went, hueck of frederik als personen, ik lees ze graag (of kijk graag naar lubach) maar om een breder maatschappelijk fenomeen van framing en hypes ipv inhoud. Het leidt m.i. nergens toe.
Auteur
Categorieën