Ceteris paribus

Ceteris paribus ESB

Ceteris paribus
het woord aan…
Jasper Lukkezen
Jasper Lukkezen is werkzaam bij het Centraal Plan­
bureau. ESB stelde hem een aantal vragen.
Waar werkt u momenteel aan?
Ik doe onderzoek voor UNCTAD, zij zijn bezig met het ontwerpen van
een schuldherstructureringsmechanisme, dat het doel heeft om schul­
den van voornamelijk arme landen zo efficiënt mogelijk te herstructure­
ren. Ik houd me bezig met het punt waar de schuld te hoog is en geher­
structureerd moet worden. Dit moet niet te vroeg gebeuren; als een land
in principe zijn schuld terug kan betalen is er geen reden om de schuld
kwijt te schelden, je laat de schuldeisers dan zitten. Maar als je het te
laat doet is het zowel voor de schuldeisers als de schuldenaren kostbaar:
de prikkel om aan schuldafbouw te werken wordt minder naarmate de
openstaande schuldenlast hoger is. In principe zou dan een steeds gro­
ter deel van het verdiende geld direct afgegeven moeten worden aan de
schuldeiser. Dat zorgt er niet voor dat het land beter zijn best zal gaan
doen. Daarnaast, als een land een onhoudbare schuld heeft zal het geen

Uit de oude ESB-doos
Europese machtsverdelingen

Bij de zojuist gehouden verkiezingen voor het Eu­
ropese parlement stond de zetelverdeling over de
lidstaten van te voren vast. Geen enkele politieke
partij heeft gedurende de verkiezingscampagne
aandacht besteed aan deze verdeling. Ook bij de
analyses van de uitslag in de pers is de verdeling tot nu toe ten on­
rechte genegeerd. Het lijkt er op dat er overeenstemming bestaat
over de huidige verdeling van de zetels over landen. Toch is de ver­
deling op zijn minst vreemd te noemen: het blijkt dat de grote lan­
den minder zetels hebben, en de kleine landen meer, dan op basis
van relatieve machtsverhoudingen realistisch is.
De Kruijk, H. (1979) Onbillijke zetelverdeling in het Europees parlement, ESB,
74(3715), 678.

Jaargang 99 (4685) 16 mei 2014

investeerders meer aantrekken, zelfs niet voor projecten die een posi­
tieve netto contante waarde hebben. Dit leidt tot een vicieuze cirkel
waarin de economie tot stilstand komt, of er zelfs op achteruit gaat.
Zeker als er sprake is van een common pool-probleem, waarin de indi­
viduele huidige schuldeisers hun aandeel zien verminderen als nieuwe
schuldeisers toetreden, is dit een probleem.
Hoe bepaalt u het optimale moment voor schuldherstructurering?
We proberen de kwetsbaarheid van een land voor externe schokken
en de economische tendens in kaart te brengen. Je kunt echter nooit
met zekerheid een indicator opstellen die aangeeft of er geherstructu­
reerd moet worden. Een indicator die dat met zekerheid doet, zal een
herstructureringsverwachting scheppen die zichzelf bevestigt; er komt
dan een herstructurering omdat de indicator hoog is. Een herstructu­
rering is altijd een politieke beslissing, waarbij politiek-economische
argumenten een rol spelen. De beleidsbepaler kan hierbij deze indica­
tor voor kwetsbaarheid meenemen in de overweging om tot schuld­
herstructurering over te gaan, maar zal dat vaak pas doen na een grote
schok. Dit is een vereiste omdat een herstructurering een ingrijpend
proces is waar de schuldeiser de pijn van voelt. Verder is een schuldenaar
ook terughoudend om zijn schuld te herstructureren, omdat dit het on­
herroepelijke signaal afgeeft naar de financiële markten dat de eerder
voorgespiegelde inkomsten niet gerealiseerd zullen worden. Daarnaast
is een schuldherstructurering een pijnlijk proces voor een land en spe­
len politiek-economische argumenten een belangrijke rol: bijna altijd
leidt herstructurering tot het ontslag van de bewindspersoon.
Wat is een kwetsbaarheidsindicator?
Voor de indicator zijn de volatiliteit en groei van de economie, de his­
torisch verwachte beleidsreactie en het beginniveau van de schuld van
belang. Een hogere volatiliteit leidt tot een grotere onzekerheid over de
toekomstige schuldenlast, bij een sterkere beleidsreactie is de tekortre­
ductie groter als de schuldenlast verder oploopt. De initiële schulden­
last is van belang omdat onzekerheid een factor is die máál het schuld­
niveau gaat en dus een grotere impact heeft bij een hoger niveau.

De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.

321