Een 35-jarige John Maynard Keynes was in 1919 namens het Engelse Ministerie van Financiën onderdeel van de Engelse delegatie die na de Eerste Wereldoorlog het verdrag van Versailles sloot met Frankrijk, de Verenigde Staten en Duitsland. Keynes kon zich niet verenigen met de inhoud en trok zich terug uit de verdragsonderhandelingen. Daarover schreef hij in 1919 een verbijsterende kritiek, The Economic Consequences of the Peace, die nog altijd de moeite van het lezen waard is.
Keynes vond dat de herstelbetalingen van Duitsland fors moesten verminderd zodat Duitsland perspectief kreeg om zich weer economisch te ontwikkelen. Ook vond hij dat de oorlogsschulden moesten worden kwijtgescholden. Daar kwam alleen nauwelijks iets van terecht. Keynes waarschuwde in de volgende passage voor de gevolgen die dat zou kunnen hebben op het Europese continent:
“If we take the view that for at least a generation to come Germany cannot be trusted with even a modicum of prosperity, that while all our recent Allies are angels of light, all our recent enemies, Germans, Austrians, Hungarians, and the rest, are children of the devil, that year by year Germany must be kept impoverished and her children starved and crippled, and that she must be ringed round by enemies; then we shall reject all the proposals of this chapter, and particularly those which may assist Germany to regain a part of her former material prosperity and find a means of livelihood for the industrial population of her towns. But if this view of nations and of their relation to one another is adopted by the democracies of Western Europe, and is financed by the United States, heaven help us all. If we aim deliberately at the impoverishment of Central Europe, vengeance, I dare predict, will not limp. Nothing can then delay for very long that final civil war between the forces of Reaction and the despairing convulsions of Revolution, before which the horrors of the late German war will fade into nothing, and which will destroy, whoever is victor, the civilization and the progress of our generation.”
Bij het vetgedrukte deel lopen de koude rillingen me over de rug. Keynes voorzag in 1919 dat het Verdrag van Versailles tot grote ellende op het Europese continent zou leiden. Dat werd de Tweede Wereldoorlog. Hoe verschrikkelijk gelijk zou Keynes krijgen.
De herstelbetalingen en oorlogsschulden van de eerste wereldoorlog waren één grote tragedy of the commons. Landen kozen voor het nationale in plaats van het Europese belang. En dat probleem zien we in de eurocrisis opnieuw. Het lukt door nationale belangen niet om tot schuldherstructurering van bijvoorbeeld Griekenland te komen en de financiële rotzooi in het bankwezen op te ruimen. Toch is dat de enige weg naar het op lange termijn overleven van de eurozone. De geschiedenis stemt weinig hoopvol.
Auteur
Categorieën