Nieuwe
president voor
groot dilemma
De Amerikaanse verkiezingsstrijd is
de laatste week ingegaan. Op 3 november zullen de Amerikaanse kiezers beslissen wie de komende vier
jaar aan het hoofd zal staan van
‘s werelds belangrijkste economie:
wordt het Clinton, toch weer Bush
of misschien outsider Perot? Voor de
financiële markten is de uitslag van
de verkiezingen van groot belang.
Reden om de financieel-economische onderdelen van de verkiezingsprogramma’s in kaart te brengen.
volgens Bush de komende tien jaar
verdubbelen tot $ 10.000 miljard.
Daarbij wil hij met fiscale maatregelen de gezondheidszorg
meer toegankelijk en betaalbaar maken.
Voorts houdt Bush vast aan zijn stokpaardje om de vermogenswinstbelasting te verlagen, wil hij nog steeds
de kopers van een eerste huis een
belastingaftrek geven en is hij voorstander van een wet die een evenwicht op de federale begroting verplicht stelt.
i
Fvan Lanschot
Bankiers nv
SINDSI7a7
Bush wil voortzetting beleid
De Democratische kandidaat Clinton
is niet historisch belast door vier jaar
presidentschap. Hij is gouverneur van
de relatief arme staat Arkansas, waar
hij op financieel-economisch
terrein
niet slecht heeft gepresteerd. Volgens
Clinton kan niet worden doorgegaan
op de ingeslagen weg, die heeft geleid tot een te laag niveau van de investeringen, een stijgende werkloosheid, aantasting van de internationale
concurrentiepositie en een scherp gestegen overheidsschuld. Hij is voorstander van het stimuleren van investeringen in onderwijs en training, in
een geavanceerde infrastructuur, zowel op het gebied van (spoor)wegen
als telecommunicatie, en in onderzoek en ontwikkeling.
Clinton is duidelijk voor een aetievere
rol van de overheid op het gebied
van de industriepolitiek, en pleit voor
wat hij noemt ‘managed trade’, volgens sommigen een eufemisme voor
protectie. Voor buitenlandse investeerders is een ongunstig aspect dat hij
hen enkele tientallen miljarden meer
belasting wil laten betalen. Ook zal
hij de 2% van de bevolking met de
hoogste inkomens voor $ 85 miljard
zwaarder gaan belasten. Voor deze
groep ging de belasting de afgelopen
jaren omlaag, terwijl de inkomens stegen. Daartegenover moeten de modale inkomens meer faciliteiten krijgen.
Het overheidstekort wil Clinton de
komende vier jaar met $ 142 miljard
terugbrengen. Daartoe wil hij onder
andere de uitgaven voor de gezond-
Perot: orde op zaken stellen
De plannen van de derde kandidaat
Ross Perot zijn sterk geconcentreerd
op het terugdringen van het overheidstekort. Hij wil een aantal belastingen verhogen en subsidies verlagen. Hij schuwt daarbij niet voor het
verhogen van de hoogste schijf van
de inkomstenbelasting
tot 33%, een
beperking van de renteaftrek en het
verhogen van de benzineaccijns, die
overigens alleen al goed is voor
S 158 miljard. De aftrek voor opleidingskosten en voor investeringen
in research en development gaat omhoog. Per saldo geeft dit een besparing van $ 609 miljard, waar nog
S 145 aan lagere rentekosten bijkomen. Het is een kwestie van opofferingen door ieder, tot en met de olieindustrie uit zijn eigen staat Texas.
Clinton voor meer sturing
Voor de zittende president Bush zijn
de prestaties van het Republikeinse
presidentschap
in de afgelopen
twaalf jaar, waarvan hij er zelf vier
voor zijn rekening nam, een hard gegeven. Van de economie kan met
veel moeite nog wel worden gesteld
dat deze na een recessie weer enige
groei vertoont, maar over het tempo
van deze groei is niemand tevreden.
De werkgelegenheid
ligt op dit moment welhaast lager dan ten tijde
van Bush’ aantreden als president.
De staatsschuld is de afgelopen
twaalf jaar als gevolg van sterk opgelopen begrotingstekorten
verviervoudigd tot circa $ 4.000 miljard. Ook
het handelstekort is nog steeds
groot, alhoewel gehalveerd ten opzichte van vier jaar geleden.
Bush zoekt de schuld grotendeels bij
anderen of externe factoren. Daarbij
worden met name de wereldeconomie, die internationaal stagneert, genoemd en het door Democraten gecontroleerde Congres, dat dwars ligt.
Zo werden Bush’ voorstellen tot
bezuinigingen tot een bedrag van
$ 132 miljard, tot het fiscaal bevoordelen van kopers van een eerste
huis en tot het instellen van een investeringsaftrek niet door het Congres goedgekeurd.
De boodschap van Bush is vooral
doorgaan op de ingeslagen weg: zoveel mogelijk vrije markt, lage belastingen en zo min mogelijk overheidsregulering. Bij een dergelijk beleid
kan het nationaal produkt in de VS
heidszorg, waar nu 13% van het nationaal inkomen aan op gaat, beperken.
Wel moet de gezondheidszorg beschikbaar komen voor bredere lagen
van de bevolking.
ESB 28-10-1992
Begrotingstekort struikelblok
Twee grote vragen komen naar voren
wanneer de verkiezingsprogramma’s
worden overzien. Allereerst is er de
vraag hoe goed de programma’s zijn
onderbouwd. Maar minstens even belangrijk is de vraag hoe zij zullen
doorwerken in de wereldeconomie.
Bij dit alles lijkt de noodzaak om het
begrotingstekort aan te pakken loodrecht te staan op de wens om de economische groei te stimuleren. De
meeste economen durven een forse
aanpak van het Amerikaanse overheidstekort, richting $ 350 miljard per
jaar, op dit moment niet aan. Degenen die stellen dat de hoge tekorten
voor een belangrijk deel de oorzaak
zijn van de stagnerende economie,
zijn in de minderheid. Steeds minder
hoort men de theorie dat de tekorten
kapitaal van de markt wegzuigen,
waardoor de rente te hoog blijft en
produktieve investeringen worden
verdrongen. Wel is dit de visie van
het IMF die nu echter verrassend weinig aanhangers kent.
In het licht van de opinie van het IMF
is het zorgwekkend dat volgens waarnemers, die de plannen van de presidentskandidaten hebben doorgerekend, onder Bush bij ongewijzigde
uitvoering van diens plannen het tekort dreigt toe te nemen met S 140
miljard en onder Clinton met zelfs
met S 217 miljard. Het is te hopen dat
de nieuwe president, eenmaal verkozen, meer oog krijgt voor de economische realiteit.
11