Au Courant
in de bedrijfstakken en ondernemingen
zouden zich binnen strakke richtlijnen
moeten bewegen, waarbij enige ruimte
wordt gelaten voor het aanpassen van
de beloningsverhoudingen aan ,,de ecomische realiteit”. Dit beleidskader veronderstelt een brede consensus of, bij
gebreke daarvan, een vorm van geleide
loonpolitiek.
Piet Vos, economisch adviseur van de
Industriebond FNV, pleit voor de eerste
mogelijkheid als hij betoogt dat een cenZWEEDEN
traal geleide loonpolitiek overbodig zal
zijn als de drie partijen elkaar tegemoetlijk verband met het gelijktijdig verkomen in hun meest essentiele belangen.
schenen rapport van de Centrale EconoVos is van oordeel dat de vakbeweging
mische Commissie (CEC). Alleen al het
nog alleen kan opkomen voor de belangen
feit dat de secretaris-generaal van het
van de individuele werknemer als zij de
Ministerie van Economische Zaken, prof,
speerpunten van haar belangenbehartidr. F. W. Rutten, de voorzitter van de ging verlegt van het centrale niveau naar
CEC, ook deel uitmaakte van de Adviesdat van sectoren en ondernemingen.
commissie industriebeleid maakt begrijDecentralisatie vande onderhandelingen
pelijk dat veel aanbevelingen gelijklui- is voor hem het wachtwoord als de vakdend zijn. Ook de CEC adviseert het ko- bonden greep willen krijgen op het invesmende kabinet de koppeling van de amb- terings- en werkgelegenheidsbeleid en op
tenarensalarissen aan de gemiddelde
de inkomensvorming in de bedrijven.
loonontwikkeling in het bedrijfsleven los Volgens Vos (en Van der Zwan) dient de
te laten en de band tussen lonen en sociale
loonmatiging niet zover te gaan dat het
uitkeringen door te snijden als er een te doel van winstherstel wordt ondermijnd
.groot verschil ontstaat tussen de ambtedoor vraaguitval en verlies van afzet.
narensalarissen en de uitkeringen. Het
Naar zijn mening dient loonbeheersing
geld voor de investeringsimpuls die
vooral beperking van de loonkosten per
nodig is om de Industrie op de been te
eenheid produkt te betekenen. Langs die
helpen moet komen uit extra loonmatiweg moet het mogelijk zijn van minlijnen
ging en bezuinigingen op collectieve uitaf te komen. Vos is ervan overtuigd dat
gaven. De omvang van de bezuinigingen doorbreking van de verstarde loonstrucbecijfert de CEC op f. 11,5 mrd. als de be- turen en van de sociale verstarringen een
lasting- en premiedruk stabiel worden noodzakelijke voorwaarde is voor het
gehouden, en op f. 21 mrd. als die druk industriele reveil. Hij speelt daarmee heel
met 1% perjaar wordt verlaagd.
bewust in de kaart van de werkgevers.
De commissie-Wagner adviseert in een
,,Piet Vos is de FNV niet”, heeft Drabrapport dat over de herindustrialisatie in be gezegd. Het is in elk geval zeker dat
Nederland zou moeten gaan een totale de FNV nog heel wat oude strijdpunten
ommekeer van het tot nu toe gevoerde
en doelstellingen heeft weg te slikken
sociale beleid. Volgens de PvdA is de voor zij bekeerd is tot het inzicht van
commissie daarmee haar boekje ver te
Vos, dat de vakbeweging geen enkele
buiten gegaan. VanderHekinlnderooie
kans meer heeft een vuist te maken als
haan: ,,De commissie heeft te veel ge- de werkgelegenheid blijft afnemen en
keken naar de sociale voorwaarden en is grote groepen geen enkel uitzicht meer
daardoor te veel als stoorzender opgehebben op een baan. Vrees voor vertreden. Vijftig procent van het rapport
zwakking van de vakbeweging, vooral
is besteed om te zeggen dat het trendbe- van de bond die haar bestaansreden
leid moet worden doorbroken, dat de vindt in de industrie, maakt van Vos en
uitkeringen moeten worden ontkoppeld
Ester de kampioenen van een nieuw haren de minimum jeugdlonen moeten wor- moniemodel. De politick van distantie
den verlaagd”. Inderdaad wordt er van en confrontatie, waarin de Industriebond
de vakbonden wel veel gee’ist als zij daar- FNV tot voor kort haar kracht zocht,
mee willen instemmen. Het moment dient voorlopig te wijken voor hetgrotere
waarop de vakbeweging zowel door de belang bij de overleving van de industrie
commissie-Wagner als door de CEC als dat de werknemers met de werkgevers
beleidsbepalende factor ten tonele wordt gemeen hebben. Vos zei onlangs dat het
gevoerd is bij het maken van jaarlijkse rapport van de Wetenschappelijke Raad
afspraken over de beheersing van de voor het Regeringsbeleid Plaats en toeloonkosten, het globale arbeidsvoor- komst van de industrie de discussie over
waardenbeleid en het investeringsloon. het sociaal-economische beleid heeft
Het centraal overleg tussen overheid en ontmythologiseerd. Vos heeft aan de afsociale partners zal gebruikt moeten braak van vakbondsmythes nu het zijne
worden om de omvang van de vereiste bijgedragen. De vraag is op welk moment
loonmatiging vast te stellen (de CEC de FNV hem zal volgen.
rekent met ten minste 1,5 a 2% per jaar
alleen om de overheidsfinancien gezond
te maken, plus extra matiging om de
positie van het bedrijfsleven te verbeteren). De onderhandelingen over de cao’s
A. F. van Zweeden
Nieuwe consensus in de maak
A. F. VAN
Misschien overdrijft Vrij Nederland
(VN) als het schrijft dat de aanbevelingen
,van de Adviescommissie inzake het industriebeleid (de commissie-Wagner)
een waterdichte garantie vormen dat er
icen kabinet van CD A, PvdA en 0*66
zal komen. In een opzicht heeft het blad
ide klimaatsverandering goed aangeivoeld. Alle tekenen wijzen erop dat er
• een nieuwe consensus in de maak is over
:het sociaal-economische beleid. Is de
1
PvdA, juist door haar grote verkiezingsnederlaag, sterk doordrongen van de
S noodzaak om weer aan het regerings; beleid deel te nemen, van haar kant beseft de FNV dat het voor haar rampzalig
zou zijn, zoals Jeroen Terlingen in VN
schrijft, weer een regeerperiode geen
werkelijke invloed zou kunnen uitoefenen op het regeringsbeleid.
Toch getuigden de readies van de FNV
(Drabbe en Kok) en van de PvdA op de
aanbevelingen van de commissie allerminst van instemming. Daarentegen
vonden de werkgevers dat het rapport
Een nieuw industrieel elan integraal en
zonder tijdverlies moet worden uitgevoerd. Volgens de FNV legt het rapport
te eenzijdig de nadruk op beheersing van
de loonkosten en is de relatie met het
scheppen van werkgelegenheid onduidelijk. De PvdA spreekt van dubieuze aanbevelingen voor het sociale beleid en
vindt vooral de doorbreking van de koppeling tussen lonen, ambtenarensalarissen en sociale uitkeringen onaanvaardbaar. Ook het aanbevolen systeem van
flexibele loonvorming, waardoorgrotere
verschillen in de beloningsverhoudingen
mogelijk moeten worden gemaakt, stuit
bij FNV en PvdA op verzet. Zo gemakkelijk zal het dus niet zijn op basis van
dit rapport een beleid te ontwikkelen
waar de PvdA van harte aan meedoet en
dat op volledige steun kan rekenen van
de vakbeweging. Twee vertegenwoordigers van de vakbeweging in de adviescommissie industriebeleid, Piet Vos van
de Industriebond FNV en Leo Ester
van de Industriebond CNV, plus een
representant van het democratischsocialisme, Henk Vredeling, moesten
er borg voor staan dat de commissie met
richtlijnen kwam die voor alle partijen
aanvaardbaar zouden zijn.
De commissie-Wagner heeft haar opdracht veel ruimer opgevat dan alleen
praktische aanbevelingen te verstrekken
hoe de Industrie in Nederland moet worden gered. Er ligt niet toevallig een duideESB 17-6-1981
591