Jrg. 23, editie 1170

1 JUNi 7988

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

Economisch~Statistische

Beriëhten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HÂNDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

ORGAAN VOOR DE MEDEDEEUNGEN
VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART

UITGAVE VAN HET NEDERLANDSCH ECONOMISCH INSTITUUT

23E JAARGANG

WOENSDAG 1 JUNI
1938

No. 1170

COMMISSIE VAN REDACTIE:

P. Lie ftinck; N. J. Polak; J. Tinbergen; P. de Vries en

Ii. M. H. A. van der Valk (Redacteur-Secretaris).

Redactie-adres: Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam-West

Aan geteekende stukken: Bij kantoor R’aigeplaatweg.

Telefoon Nr. 35000. Postrekening 8408.

Advertenties voorpagina f 0,50 per regel. Andere pagi-

na’s f 0,40 per regel. Plaatsing bij abonnement volgens

tarief. Administratie van abonnementen en advertenties:

Nijgh & van Ditmar NV., Uitgevers, Rotterdam, Am-

sterdam, ‘s-Gravenhage. Postchè qua- en giro-rekening

No. 145192.

Abonnementsprijs voor het ‘weekblad franco p. p. in

Nederland f 16,—. Abon.nementsprijs Economisch-Statis-

tisch Maandbericht
f
5,— per jaar. Beide organen samen

f 20,— per jaar. Buitenland en Koloniën resp. f 18,—,

f 6,— en f 23,— per jaar. Losse nummers 50 cent. Do na-

teurs en. leden van het Nederlandsch Economisch Instituut

ontvangen het weekblad en het Maandbericht gratis en

genieten een reductie op de verdere publicaties.

11

BERICHT.

–

In verband met de a.s. feestdagen zal het volgend

nummer een dag later verschijnen.

INHOUD:

Blz.

DIAGNOSE EN THERAPIE DER CONJUNCTUUR
door
Prof.

Dr.
G.
M. Verrijn Stvart ……………………… 408

Het cetra1e vligveld door
Mr. L. J. van der Valk .. 410

Rotterdam luchthaven af door
C. Vermep …………..412

De prijsvorming onder de individueele restrictie bij de

bevolkingsrubber door
J. F. Haccoû …………..413

AANTEEKENINGEN:

Ontwikkeling op de geld- en kapitaalmarkt in de

Vereenigde Staten in 1937 ………………..
415

1AANDOIJFERS:

Indexcijfers van Nederlandsche aandeelen ……..
417

O
NTVANGEN BOEKEN……………………………
418

Statistieken:

Oeldkoersen-Wisselkoersen-Bankstaten ……………..419, 422
Groothandelsprljzen ………………………………..4…..42l

GELD-, KAPITAAL- EN WISSELMARKT.

De spanning in de internationale politieke situatie heeft
ook •deze week nog haar stempel op het verloop van de wisselmarkt gedrukt. De vraag naar dollars hield aan in
verband met kapitaalverplaatsing. Gezien de weinig gun-
stige stemming in Wallstree’t is deze beweging niet ‘in ver-
‘band te brengen met belangstelling voor de New-Yorksche
beurs, dooh het gaat uitsluitend om vagabondeerend kapi-
taal, dat uit Europa naar minder bedreigd geachte oorden
vlucht.
Te Londen daalde de Dollarkoers tijdelijk zelfs tot
in-
neden de 4.94, Oen noteering die zeer gel-uimen tijd niet
meer was geregistreerd. Men krijgt wel dan indruk dat de
monetaire autoriteiten een daling van het Po.ndenkoers-
peil ten aanaien van den Dollar gaarne zien en de huidige
beweging aangrijpen om dat doel te bereiken. Men weet
dat reeds geruimen tijd tuaschen Londen en New-York be-
sprekingen werden gevoerd om de koersvei’houding iveer
dichter bij de vroegere pariteit te brengen. Wellicht is het
recente koersverloop een aanduiding dat men tot overeen-
stemming is gekomen. De ontwikkeling van de handelsbe-
weging is reeds geruimen tijd van dien aard, dat het be-
grijpelijk is, dat men een daling van den Pondenkoers niet
olagaarne zou zien. De vraag- en aanbodsverhoudingen voor
de Sterlingvalu’ta zou eigenlijk al geruimen tijd anders ge-
w’eest zijn, wanneer niet door verschillende factoren tel-
kens weer kapitaalverschuivingen naar Londen waren op-getreden. Nu die beweging voor het moment in het tegen-
deel is verkeerd, kan de feitelijke situatie der loopende
betalingsbalainsposten op de markt voor deze valuta weer
meer naar voren komen en zich in de koersen uitdrukken.
Ook tegenover den Gulden is de Dollar zeer vast gestemd
geweest. Het Egalisatiefonds heeft wederom een grens aan
de koersstijging gesteld door op 1.81% n.f te geven. De in-
terventie was overigens van geringen omvang, waut toen
men zag dat het fonds •de koersstijgirig een rem aanlegde,
kwam er wel aanbod los. En inmiddels is dan ook de koers
weer wat teruggeloopen. In overeenstemming daarmee is
ook de Pondenkoers, die aanvankelijk was opgeloopen, weer
ingezakt, zoodat de week sloot op 8.96%. Per saldo ver-
toont dus het Pond een sterker reactie ‘dan de Gulden,
hetgeen gezien de boven omschreven situatie volkomen lo-gisch is.
Voor Fransohe Franos is de stemming ook deze week
weer minder gunstig geweest, de koers liep terug tot
5.01%. Het Egalisatiefonds blijft opereeren en wel op de
reeds in ons vorig overzicht gesignaleerd discrete wijze,
waardoor de omvang der transacties moeilijik te schatten
is. Men heeft echiter wel den indruk, dat het fonds flinke
bedragen aan deviezen heeft moeten afgeven om de koers-
reactie binnen grenzen te houden.
Aanmerkelijk beter was de stemming voor ]3elgische
Francs.
01)
de contante markt toonde de notecring de
weerspiegeling van de vaste stemming voor Dollars, op de terinijinmarkt ‘bleek duidelijk, dat de speculaitieve aanval-
len sterk geluwd zijn. Het disagio voor dricmaandsfranos
is tot 80 ets. teruggeloopen.
De beleggingsmarkt was lui, eveneens in verband met
de internationale situatie. Verscheidene nieuwe emissies
bleven zonder succes hetgeen mede toe te schrijven is aad
het feit, dat liet beleggingsfront op de meeste niet heeft
ingeschreven, hetgeen door de daaraan gegeven publiciteit
natuurlijk niet zijn uitwerking op particuliere beleggers
mist, te meer waar
da
stemming op de beleggingsmai
–
kt
toch al weifelend is in verband met de onzekere toekomst.

408

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1 Juni 1938

DIAGNOSE EN THERAPIE -DER

CONJUNCTUUR.

(Naar aanleiding van het achtste
2aarverslag der B.I.B)

Het onlangs verschenen jaarverslag ‘der B.Zi.B.,-

waarover wij in het nummer van 18 Mei ji. van dit

weekblad het een en ander hebben medegedeeld, is

het eerste, dat onder auspiciën van den nieuwen Prç-

sident Mr. J. W. Beyen is gepubl:iceerc!. De President
heeft in dit verslag, de bestaapde traditie volgende,

weder uitvoerige beschouwingen gewijd, aan mone-

taire en financieele vraagstukken en aan een diagnose van de momenteele conjundtuur.

Daartoe was meer dan ooit aanleiding. 1-Toe snel

het beeld der conjunctuur kan wisselen, blijkt uit een

vergelijking van het verslag van Mr. Beyeu met het

laatstë verslag van zijn voôr’ganger Mr. Trip
1).
Deze
laatste schreef in een periode, waarin men allerwegen

bezorgd was over de snelle prijsstijging en over het

gevaar van bedenkelijke uitwassen der toenmalige

hausse. Het probleem van het ,,boom control” stond

ten vorigen jare in het centrum der belangstelling.

Een der gevaarlijke factoren, de sterk toegenomen
goudproductie, gaf Mr. Trip destijds aanleiding tot
een pleidooi voor ,,prdening” van dozen bedrijfstak.

De omslag, welke zich midden 1937 in de Amen-kaansche conjunctuur voltrok, veranderde het aspekt

geheel. Op andere landen had deze wijziging der con-

junctuur haar terugsiag, hier en daar in den vorm

van intredende depressi, maar in elk geval in, den

vorm van tempering van haussetencienzen. Onwillc-
keurig dringt zich de vraag op, of men een herha-
ling van 1929 te vreeen heeft.

Het is niet te verwonderen, dat in het met groot zorg samengestelde verslag van de B.I.B. juist aan
dit punt bijzondere aandacht wordt geschonken. De
President w’i.jst er niet ten onrechte op, dat de toe-

stand van thans zich in menig opzicht gunstig on-

derscheidt van dien van 1929. Toen een groote de-
pressie in den landbouw met geweldige prijsdaling
en groote voorraadvorming; thans een veel minder

ernstige prijsviil en minder op.cenhooping’ van voor-

iaden. Toen een enorme schuldenlast als gevolg van
te ver opgevoerda internationale ereci i etverleeding;

thdns een belangrijk minder groot bedrag aan inter-

nationale schulden. Toen groote illiquiditoit in het
b
an
k
w
!
ezen
, ‘inzonderheid in Centraal Europa; thans
in vele landen groote geldruirnte en daar, waar dit
niet in aanzienlijke mate het geval is, een deviezen-
regeling, die het gevaar voor afvloed van geld naar
‘den vreemde tegengaat. Toen een catastrophale prijs-

daling der grondstoffen; thans een aantal restrictie-schema’s, die een prijsval in den vroegeren omvang
niet waarschijnlijk maken.

Men mag dan ook met den President van de B.I.B.

aanneen, dat thans niet anders te wachten staat
dan çeu betrekkelijk matige haisse. Of deze later

weder door een echte hausse, gevolgd zal worden,
.dient te worden afgewacht. in het B.I.B.-verslag

wordt op de toekomst niet zoover vooruit geloopen.
Wel wordt er op gewezen, dat de hausse in de jaren

1933-1937 ten dccle door vele obstakels werd getem-
perd, met name in Europa, ten deele een weinig
hechten ondergrond had als gevolg van ovërmatig –
en, voegen wij er aan toe, weinig consequent –
Staatsingrijpen, dit laatste inzonderheid :in de Ver.
Staten.

Dat het herstel sinds 1.932 in de wereld als geheel
niet vlot is verloopen, blijkt wel :in zeer sterke mate
uit de goudbeweging, waaromtrent het verslag weder

een reeks van belangwekkende gegevens bevat.
Het aanbod van nieuw goud toont het volgende
beeld:

1)
Zie
over het zevende jaarverslag der B.I.B. os artiS
kel in E’con.-Stat. Ber. ‘van
19
Mei
1937.

Goudprôduetie (in’duii’enden dns1’fijIigoud).

–
Jaar
USSR.
s
Canada
landen
Totaal
Idem in

d
1
)

1930..
10.716
1 501
2.286 2.102 4.318 20.923
732
1931..
10.878
1.656
2.396
2.694
4.702
22.326
781
1932..
‘11.559
1.938
2.449 3.044
5.264
24.251
849
1933..
‘11.014
2.700
2.537′
2949
6.378
25.578
‘895 1931.’.
10.480
3858
2.916
‘2:972
7.070,
27.296
‘

955
1935..
10.774
4.784
3:619
3.285′
7:510
30.032
1.051
1936.’.
11.336 5.173
4.296
‘
‘3.735 8.616
3.15il
1.160
1937..1
11.733
5.000′
4.753
‘
4.091
9.254
34.831
1.219

Tegenwoordige goudwaarde.

Het quantum. goud is in de meeste produetiegebie-

den wederom gestegen, maar nieuwe, overigens ietwat

vage schattingen ten aanzien van Sowjet-Rusland lei-
den tav. dit land tot een lager cijfer, dan in liet

vorige jaar werd vermeld.

Ook het Oosten heeft nog eenig, goud.-afgegeven
blijkens onderstaande cijfers:

(in millioenen dollars).

–
Jaar
Br. Indië
China
‘Hongkong
Totaal

1931
208
—
18
–

20
246
1932
320
39
19
378
1933
202
24
33
259 1934: 220
18
22
260
1935 150
14
11
175 1936
110
12
,
10
132
1937 ……
50
17
1
68
1.260
142
116
1.518

Deze laatste goudvermeerdering iveegt in 1937 on
geveer op tegen het industrieele goudgebruik. De
gehec]e nieuwe productie van 1937 is derhalve be-
sdhikbaar geweest voor versterkin.g ,der reserves van
de centrale banken, welke bovendien nog ‘eenige ver-

nieerdering ouclergi tigen als gevoJg van ,,dishoard-

ing” van goud in de eerste helft van 1.937.
Vraagt mdn nu, wie dit goud heeft gekregen, zoo

ziet men, dat het zich’ allerminst gelijkmatig heeft
verdeeld. Enkele landen, met name de Ver. Staten,

Engeland en ‘Nederland, kregen aanzienlijk meer goud;

Frankrijk. vërloor een belangrijk bedrag, evenals
Japan. Ook dat goud verhuisde in hoofdzaak naar de
drie eerstgenoemde landen. Er is dus een voortzet-
ting geweest van het proces van opeenhooping van
goud in enkele landen, welke daarvan overigens al-
lerminst genoegen beleven, want goud
is
een steiiel
bezi.t en een groote toevloed van edel’ metaal betee-
kent als regel, dat er veel ,,hot money” is binnenge-
komen, geld, waaraan men voor de eigen economische
ontwlldke]ing ook al heel weinig heeft. De volgende
cijfers, die een eenigszins vereenvoudigd beeld geven

van een staat, welken wij in het B..I.B.-verslag aan-

troffen., geven van de eenzijdigheid van dn goud-
strooM’ éè’ nkhdId :………, ‘

(in millioenen dol1ars)

t

Voorraad goud van centrâlè bankËn”en’
regeeringen

.
Fie
,
.
F
i
Ice

,

Toe-
of
,
,
atneming
in
1936

.

‘
.Fjd7e

Toe-
of
atneming
in
1937

Ver. ‘Staten

y..
10.125
11.258
‘ +
1.133
12.760
4:1.502
Gr’Brittannië
. .
1.648
2.584
+

956
2.689
±

105
Nederland
.438 490
±

52
930 +

440
Zwitserland
454 i655
+

201 648
7
België …………..
697,
,

632
..

25

,
597
35
Frankrijk ……
4
..396
2.995
–
1.401
2.566
–

429
Japan

………
425 463
+

38
.
261
-‘

202
Wercldtotaal
1)
.
120.900
21.900
+ 1.000
123.250
+
1.350
1)
Zonder Rusland en Spanje; het totaaÏ is ten deele
geschat.

Dit alles wijst er op, dat dle regelmatige stroom
van kapitaal naar den vreemde, zooals deze vroege
hestond,”geheel is stop gezet. Ook de minieme eijfer

1 Juni 1938

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

409

der buitenlandsche ernissies op cle belangrijke kapi.-

taalmarkten bevestigen zulks
(zie
volgend staatje).

Buitenlandsche emissies (zonder con versies)
(in millioenen dollars).

Jasr
Ver. Staten
Groot-
Brittannië
Zwitserland
Nederland

1.337
fl84
42
139
197…….
1928 ……
1.251
720
18
121
1934
0
212
2
0
1935
48
104
0
0
1936
23
161
Ci
0
1937
4 164
44
16

Ten deele hangt de stagnatie in het internationale
crecli.etverkeer samen met het streven naar autaricie,
doch men moet de beteekenis daarvan toch ook weder
niet overdrijven, gelet op het feit, dat de omvang

van den werelcihandel in 1.937 weder ongeveer
01)
het peil van 1.929 was aangeland. De voornaamste he-

lemmeringen voor een hervatting van het internatio-
naal creclietverkeer, welke hervatting zou betaekeneu
het intern ationaliseeren van het reflatieproces, dat

de. wereld in de huidige conjunctuurphase wederom

noodig zal hebben, zijn eenerzijcis gelegen in de inter-

nationale politieke moeilijkheden, anderzijds in het
feit, dat de credietgevers te weinig zekerheid hebben
omtrent de stabiliteit der conju ctuur en daardoor
een groote behoefte gevoelen aan liquiditeit.
Tegen het eerstgenoenide euvel een remed ieaan te
Wijzen is moeilijk en het lag zeker niet op den weg
van den President der B.I.B. om zich in zijn verslag

in beschouwingen betreffende de algemeene politiek
te begeven. Daarentegen had hij van de mogelijkheid
tot stabilisatie van de conjunctuurgoiven en cie gun-

stige gevolgen daarvan voor het internationaal ere-
dietverkeer wel wat meer kunnen zeggen, dan hij ge-

claan heeft. Zoo voortreffelijk als zijn conjunctuur-
diagnose in het algemeen is, zoo weinig zeggend zijn
zijn beschouwingen ovei de therapie.
Stabilisatie van wisselkoersen, snelle afschrij ving

van te hoog gewaardeerde activa en van de daartegen

aangegane schulden hij een .intredende depressie, en
een niet al te interventioni.stsche Overheidspolitiek,
zijn eigenlijk cie eenige, en dan nog zeer vaag en
voorzichtiglijk voorgedragen positieve voorstellen,
die in het verslag worden gedaan. Zoo lezen wij op
hlz. 9 v.v. van liet verslag:

Never have there been sucih far-reauhing atternpts
to influence economie development by governmentai action
iiever before have hopes been so great that an active
economie policy could influence, if nt master, the cyclical
movements of the world’s economie activIty – ii.t bast
nith.ia na,tiona.1 bijnits. The curse of unemploymcnt, with
its economie, social and politiicab cousequences, las never mi
n so hea’ily oi the
ni i
nds of statesmon, making nu
activo economie a.ncl iiionetary poliey aimost a politica.b
necessity. But the iiuipediments in the way of
ie
liormal
developmont of business have never been so numerous.
Government action, though creating vork on the one
hand, has on the other hand created, in many cases, an
atrnosphere of uneertaiin.ty hampei’ing to private enter-
prise. Economie nationa.lism, though fosteri ug ccrtaiin
branches of interna.1 activ’ity in all countries and the whole
of economie life iai the oountnies with a controlled econo-
mie system, has often uninteirtioually stood in the way of
the development of foreign trade. This las lead to a
shrinkage of what is called the world mauket for many
important prodtics and thereby increaed the sensitjive,ne.ss
of their SQ-caiIed world priees. The desire for indepen-
cience from t ixed exeange parities, ofiten considered a
necessary instrument in na activc econOmIe policy, though
not on the surface leading to great exohange fluetuiutions
has preveated the return to a rea.11y weil-established mo-
netary stability and threhy left a feeling of uncer’Lainty
that incicbentally plays nu important part in the ,,hot
moncy” pi-obleiii –

,,As to government aobion, it is to be hoped that the
tact will not be overbooked, that the main iilee.ntive to
recovery over wijde area.s of the world is stili the expecta-
tiion of a sufficient maigin of profit during a sufficieutly
long period………
The intmediate necessdty of t iglibing u-nempboyment
may induce governme’nts to dgnore the f act that, though
t may be better to extend employntent, even wiiithout in-
cI
–
easing the production of wealth, rather than doom a
nl.a.jol- part of the populatlon to the curse of idleness, the
ulbimate wim must be to einploy ‘the factors of production
for the improvement of the economie -siituation of the
world at large. In this respect the slogan of national mo-
aetary indepeadenee, by wihich is ineen-t freedom to alter
exohange parirties, may prove dangerous. The freedom it
seems to give is often fa.Ilaeious. it caunot break the
ine’v’itable interdependence of modern countries. And the
instability it crentes may frustrate the effeets of the
best-planned government aation by preventing available
capita.l from looking for investment ijn new produotive
enterpriisc……

Dat alles vormt een nagalm van de bekende ,,aan-

pass ingspolitiek” met ban dhaving van stabiele wis-

sclkoersen. Het bezwaar, dat daartegen kan worden

aangevoerd, is niet, dat de hier aangeprezen middelen
op zichzelf onjuist zijn; in
tijden
van depressie is
inderdaad snelle afschrjving van verloren activa ge-
wenscht; en liet is inderdaad aanbevelenswaard, dat

de Overheid door haar politiek zekerheid en geen
n:ieuwe ongewisheid schept. –

Opruiming van oud zeer en stabiliteit van wissel-
koersen blijven echter volkomen ineffectief uit een
oogpunt van conjunctuurherstel, wanneer niet tege-
lijkertijd waarborgen worden geschapen, dat de con-

junctuurgolven en de daarmee gem)aardl gaande schom-

melingen der geidwaarde in de toekomst belangrijk
minder hevig zullen zijn dien in het heden; anders
toch heeft men aan al deze op zichzelf nuttige maat-
regelen niets.

Het verslag van den President der B.I.B. is be-

langrijk sterker in de diagnose dan in de therapie.

Met betrekking tot deze laatste blijft het zich in
hoofdzaak in de oude banen bewegen. Het fel plei-
dooi vôér den gouden standaard, zooals Mr. Trip dat
placht te leveren, ontbreekt weliswaar, en dat is op
zichzelf al een stap in de goede richting, maar een
meer positief programma van conj u nctuurpolitiek

ontbreekt voorshands. De weg daartoe is op grond
van de goede diagnose, waartoe cle medewerkers van
do B.I.B. zich in staat hetoonen, geopend, maar dozen
bewandelen…. daartoe gevoelt de President blijk-

baar nog niet veel lust. Zeker, effectieve conjuuc-
tuurbeheersching is een moeilijke zaak. Maar deze
moeilijkheid wettigt toch niet de vaagheid, welke Mr.
Beyen in zijn eerste verslag op dit punt aan dien dag
heeft gelegd. Al te zeer is de schrij,er onder den
indruk geweest van de bezwaren, welke de Amen-
kaansche coriunctuurpo1itiek met zich heeft gebracht.

Maar er zijn andere mogelijkheden van conjunctuur-
politiek dan die van de Ver. Staten; wij zouden den
President der B.I.B. willen raden om in zijn volgende
jaarverslag eens een overzicht te geven van de met
verschillende stelsels van conjunctuurpolitiek (Roose-velt, Sterling-] anden, voorin alige goudlanden, fascis-
tische landen) bereikte resultaten, zulk een vergelij-
kend onderzoek zal deren bekwamen Bankpresident
ongetwijfeld aanleiding geven tot het opstellen van
een conjunctuurprogramma van een meer positief
karakter dan de veelszins nog wat vage beschouwiii-
gen, die hij thans heeft ten beste gegeven.
G. M. V. S.

0fl op blz. 17 v.v.

410

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1 Juni 1938

HET CENTRALE VLIEGVELD.

De noodzakelijkheid van efficiency en rendabiliteit
schijnt zich in de verschillende takken van het be-
drijfsleven niet op gelijke
wijze t
e doen gevoelen. Ter-
wijl in de industrie de concurrentie dwingt tot een
zoo laag mogelijken kostprijs, en in verband daarmede

de efficiency zoo hoog mogelijk wordt opgevoerd en de

iationalisatie zoo consequent mogelijk doorgevoerd, zijn

er andere bedrijfstakken, waarin men maatregelen ziet

genomen en plannen tot uitvoering ziet gebracht,

welke den toets aan de grondbeginselen der economie
nauwelijks of in het geheel niet kunnen doorstaan.

Dit verschijnsel valt vooral waar te nemen bij het
verkeer, en moet waarschijnlijk daaruit verklaard
worden, dat subsidies uit de publieke kas het mog-

lijk maken, dat het richtsnoer niet gevonden wordt

in de wetten der economie, doch een economisch ge-

heel ongezond locaal protectionisme den doorslag
geeft. Wat anders te zeggen van de geweldige bedra-

gen, die werden gestoken in de Zeehaven van ‘Dor-

drecht, terwijl op 18 km afstand – binnen enkele maan-

den per auto in een kwartier te bereiken – een der
eerste en best geoutilleerde zeehavens van de wereld

is gelegen. De in Dordrecht’s zeehaven geïnvesteerde
kapitalen, waarvan vooruit met zekerheid te voorspel-

len viel, dat zij nooit rendabel zouden kunnen wor-

den, en welke dat tot dusverre dan ook nog niet zijn

geweest, kunnen worden afgeschreven, zoodra Dor-
drecht door de opening van de nieuwe verkeershrug

bij Zwijndrecht practisch tot een voorstad van Rotter-
dam is geworden.

Wanneer men aan de kust van Zuid-Amerika, Afri-
ka of Australië een gebied ter grootte van Nederland

kreeg te exploreeren, waarvoor zeeverkeer en dus een

zeehaven noodzakelijk was, dan zou toch wel niemand
eraan denken om, nu het weg-verkeer zoo gemakkelijk
en de afstanden relatief zooveel kleiner zijn gewor-
den (niet de afstand komt in aanmerking, doch slechts
de moeite om deze te. overwinnen), in dat gebied

voor meer dan één zeehaven de reusachtige daarvoor
benoodigde kapitalen uit te geven!

Men zou één zeehaven maken, en door goede ver-
biudingswegen het geheele gebied daarop concentree-

ren, om op die wijze de haveninrichtingen zoo ren-
dabel mogelijk te doen zijn.

Op Nederland overgebracht wil dat dus zeggen,

dat men, wanneer de havens van Amsterdam en Rot-
terdam niet reeds bestonden, op zoo korten afstand
ian elkaar zeker niet twee moderne zeehavens zou
bouwen. Dat wil natuurlijk allerminst zeggen, dat
men thans één dezer heide historisch gegroeide we-

reldhavens zou moeten laten vervallen, maar vel,
dat men goed zal doen bij het maken van nieuwe kost-
bare installaties steeds te overwegen, dat de moderne
ontwikkeling van het wegverkeer ons feitelijk met één
dier heide havens zou kunnen doen volstaan, en voor-
al, dat het economische waanzin zou zijn èn kapi-
taalvernietiging zou nabijkomen om in Nederland
nog nieuwe zeehavens in te richten.

Voorwaarde daarvoor is echter, dat de afstanden
van het achterland tot de zeehavens met zoo gering
mogelijke moeite kunnen worden overwonnen. Daar-
om had Dordrecht met recht een autosnelweg naar
Rotterdam en een brug bij Zw’ijndrecht künnen ver-
langen, waardoor het voor een fractie vafi de in de
zeehaven geïnvesteerde kapitalen in de Rotterdamsche
haven een eigen zeehaven zou hebben verkregen.

* *
*

Wat hier over zeehavens werd geschreven, geldt a
fortiori voor internationale luchthavens, waarbij men
immers niet met eeuwenoude inrichtingen en tradi-
ties heeft te maken, doch welke tot ontwikkeling
kwamen in een
tijd,
dat het verkeer langs den we
reeds een groote hoogte had bereikt, en de afstanden
in vergelijking met vroeger eeuwen reeds waren ge-
decimeerd. Hier wordt natuurlijk niet gedoeld op

plaatselijke vliegvelden, zooals Eindhoven, Vlissin-gen, Twente en Eelde, welke voor het
binnenlandsch
luchtverkeer een belangrijke rol kunnen spelen, en
wier aanieggingskosten in verband met
dat
verkeer
volkomen verantwoord kunnen zijn. Doch voor in-
ternationale luchthavens, en de datrvoor noodzake-

hjke kosten, welke blijkens hetgeen door de gémeente

Amsterdam in Schiphol reeds is gestoken en nog hij

voortduring wordt gestoken zéér• belangrijk zijn, ligt
de zaak anders. De investeering van zoo belangrijke

kapitalen maakt het noodzakelijk om de internationale

luchthaven zoo rendabel mogelijk te doen zijn, d.w.z.

een zoo groot mogelijk achterland te geven, dus de hoeveelheid te verwerken passagihrs en vracht zoo
hoog mogelijk op te voeren.

Hetgeen nu in theorie werd opgemerkt voor de

zeehavens van Amsterdam en Rotterdam; geldt voor

de luchthavens dier beide steden niet alleen in theo-
rie maar ook in de practijk. Bij den voor het mo-

derne verkeer geringen en relatief nog steeds kleiner
wordenden afstand, welke deze heide plaatsen scheidt,

was het niet verantwoord om tweemaal de groote ka-
pitalen ten laste der gemeenschap te brengen, welke

voor de inrichting van een internationale luchthaven noodzakelijk zijn. Echter onder één voorwaarde: dat

dan ook werkelijk de tijd, «relke noodig is om den
afstand van elk dier beide steden tot de interna-
tionale luchthaven af te leggen, met alle middelen,

welke de moderne techniek ter ‘beschikking stelt, zoo

klein mogelijk gemaakt was. In theorie zou dit ver-
wezenlijkt kunnen worden door den aanleg van kleine
vliegvelden in de onmiddellijke nabijheid van Am-

sterdam en Rotterdam, van waaruit de internationale
luchthaven met kleinere vliegtuigen langs binnen-
landsche
lijnen
wordt bediend, zooals dit ookge-
schiedt uit Eindhoven, Twente, Vlissingen, enz. In
de practijk zal het, waar men toch reeds een auto
noodig heeft om zich van het centrum der stad naar

het plaatselijk vliegveld te begeven, voor Amsterdam en
Rotterdam waarschijnlijk gemakkelijker zijn om een ige
minuten langer in den auto te blijven zitten en zich
onmiddellijk op de internationale luchthaven te doen
afzetten, waardoor immers de
tijd
van wachten, in-
en uitstappen wordt bespaard. Dit ,,eenige” minuten
moet niet als overdrijving worden opgevat: wanneer

aan de bovengenoemde voorwaarde is voldaan, dat ul.
de afstand met behulp van alle jniddelen, welke de
moderne techniek ons ter beschikking stelt, wordt
overbrugd, d.w.z, dat er een directe autosnelweg,
waarlangs een auto zich gemakkelijk met een snel-
heid van 120 km kan voortbewegen, zoowel van Am-

sterdam als van Rotterdam naar de internationale
luchthaven leidt, dan wordt de
rijtijd
tot de tegen-
woordige plaatselijke luchthavens hoogstens met tien
minuten of een kwartier verlengd.
Gezien de hoogte, welke de wegenbouwtechniek, en
de snelheid, welke het autoverkeer eenige jaren ge-
leden reeds hadden bereikt, had het dus voor de hand
gelegen om niet twee internationale luchthavens,

Schiphol en Waalhaven, tot ontwikkeling te brengen,
doch in plaats daarvan één centraal vliegveld aan
te leggen. Daarmede ware dan meteen een nog aan-
zienlijk grooter voordeel te bereiken geweest dan

alleen de bediening van Rotterdam ‘en Amsterdam:
wanneer men namelijk van dit centralè vliegveld ook
autosnelwegen naar Den Haag en Utrecht had aan-
gelegd, waren daarmede de vier grootste steden van
ons land
binnen een half uur
van de internationale
luchthaven komen te liggen en op dit vliegveld ge-
oriënteerd, en ware daarmede ook het vraagstuk van
de luchtverbinding voôr die beide andere steden op-
gelost geweest. Zelfs hiermede is het voordeel nog niet
voldoende aangegeven: binnen een actieradius van
ongeveer 30 kin van dat centrale vliegveld liggen bovendien nog de steden Haarlem, Leiden, Delft,
Schiedam, Dordrecht, Gouda en Hilversum.
Dat wil niet minder zeggen, dan dat het centrale
Hollandsche vliegveld bijna de helft van de bevolking

1 Juni 1938

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

411

van ons land, dus drie tot vier millioen inwoners,

binnen zijn directe actieradius zou brengen, met goede
snelwegen daarvan niet verder verwijderd dan Oroy
–

don van Londen, Bourget van Parijs of Aspern van

Weenen. Het gewicht hiervan dient men niet licht
aan te slaan. Naast de beteekenis als internationaal
knooppunt, welke, zooals nog nader zal worden aan-

getoond, van zeer vergankelijke waarde kan blijken te

zijn, krijgt de ,,Luchthaven Holland” dan een directe,

onvergaiikelijke beteekenis, gelegen in
zijn
direct ach-

terland, waardoor hij in één adem genoemd kan wor-
den met de grootste luchthavens ter wereld.

Voor men nu echter een beslissing neemt over den

aanleg van een nieuwe luchthaven, zal eerst de vraag
onder het oog moeten worden gezien of eventueel

Schiphol niet die functie zou kunnen vervullen. Waal-.

haven kan nl. als zoodanig niet in aanmerking komen,
zoowel niet wegens de ligging als wegens de reeds
tot stand gekomen overdracht aan Defensie. Voor
Schiphol ligt de zaak echter anders, en nu wij hierin

reeds een modern ingerichte internationale lucht-
haven bezitten, zal deze niet voor een andere mogen

worden opgegeven zoolang de onbruikbaarheid als

centrale luchthaven niet vaststaat.
Nu heeft Schiphol ongetwijfeld het voordeel ge-

oriënteerd te zijn op onze grootste stad Amsterdam.
Doch het centrale vliegveld moet niet op één stad,

doch op geheel centraal Nederland georiënteerd zijn,
het moet een ,,Luchthaven Holland” worden. En nu
ligt Schiphol ten opzichte van onze beide andere
groote, en voor het internationaal verkeer ook zeer
belangrijke, steden, en voor het grootste gedeelte van
centraal Holland z66 excentrisch, dat met de aanwij-
zing van Schiphol als centrale luchthaven de belan-
gen van Rotterdam en Den Haag aan die van Amster-
dam zouden worden opgeofferd. Dit offer zou in de
eerste plaats onmogelijk van die beide andere steden
kunnen worden gevraagd, maar bovendien zou deze oplossing in strijd zijn met onze nationale belangen,
die vragen om een werkelijk centrale luchthaven.
Theoretisch ware deze centrale internationale lucht-
haven bij voorkeur aan te leggen in het middelpunt
van den vierhoek Amsterdam, Den Haag, Rotterdam,
Utrecht, op ongeveer geljken afstand van deze vier

steden, hetgeen ongeveer bij Aarlanderveen zou zijn.
Practisch zal de keuze van de plaats natuurlijk be-
invloed worden door de bodemgesteidheid, maar voor-
al ook door de snelheid der autoverbindingen met de

groote steden.
Want, het zij nog eens herhaald, de absolute voor-
waarde voor het opgeven der plaatselijke burger-
vliegvelden van Amsterdam en Rotterdam is een
directe verbinding van deze beide steden langs
een autosnelweg met het centrale vliegveld. Wanneer dergelijke toegangs-autosnelwegen bestaan, dan
ver-

liest
Amsterdam niet haar
eigen
luchthaven, het krijgt

alleen in plaats van Schiphol een
andere
eigen lucht-

haven, die dan echter tegelijkertijd ook de
eigen

luchthaven van Rotterdam, Den Haag, Utrecht, en
nog vele kleinere steden is geworden, en daarmede
zijn achterland en dus zijn rendabiliteit meer dan ver-

dubbeld heeft.

De plaatsbepaling van de internationale luchthaven

kan dus alleen geschieden in samenhang niet directe
autosnelwegen ten minste naar Amsterdam, Rotter-
dam en Den Haag. Tenzij men in verband met deze
luchthaven dus geheel nieuwe autosnelwegen wil aan-leggen, zal gebruik gemaakt moeten worden van reeds
bestaande, in aanleg zijnde of getraceerde autosnel-
wegen. Daarvoor komen in aanmerking de autosnel-wegen van Den Haag naar Amsterdam, naar Rotter-
dam en naar Utrecht. Noodig zal dan slechts zijn een
onderlinge verbinding dezer snelwegen, welke buy.
ten Oosten van Leiden kan loopen, in den zuidhoek
van de Haarlemniermeer aansluit op den snelweg naar
Amsterdam, bij Voorburg op den snelweg naar Utrecht
en bij Rijswijk op den snelweg naar Rotterdam. Deze
verbindingsweg zou dan zeer goed langs Leiderdorp

kunnen loopen, de plaats welke in den laatsten tijd

voor het centrale vliegveld is genoemd.
Want het antwoord op de vraag of Leiderdorp een
geschikte plaats voor het centrale vliegveld is, zal ge-

heel afhangen van de mogelijkheid van autosnelver-
bindingen met de drie grootste steden. Ten opzichte
van. Utrecht ligt Leiderdorp in ieder geval minder

gunstig, doch gezien de plaats welke Utrecht tegen-
over de drie groote steden inneemt, mag dit bezwaar

niet overwegen. Absolute voörwarde is echter, dat

Leiderdorp, of een andere eventueel te kiezen plaats,
langs een autosnelweg direct – dus zonder eenige

andere stad aan te doen – is verbonden zoowel met Amsterdam, als met Rotterdam, en met Den Haag.

Alleen als
die
voorwaarde vervuld is, kan men van
Amsterdam en Rotterdam het opgeven hunner eigen

luchthavens verlangen, omdat zij dan, zooals reeds
werd opgemerkt, daarvoor een andere
eigen
lucht-
haven in de plaats krijgen.

Het vraagstuk van de centrale luchthaven heeft

nog een geheel ander aspect gekregen, sedert door de
geweldige opvoering der vliegsnelheden de plaats
van Schiphol in het bijzonder en van. Nederland in
het algemeen, als knooppunt van internationale lucht-

lijnen, in het gedrang is gekomen. Zoowel door pkssa-
giers als door vracht wordt immers vooral om één reden van het vliegtuig gebruik gemaakt; men wil
tijd winnen. Iedere tusschenlanding beteekent onge-

wenscht oponthoud. De luchtvaartmaatschappijen zijn er dientengevolge op uit het aantal tusschenlandingen zooveel mogelijk te verkleinen, waarbij zij echter ge-
bonden zijn aan de actieradius hunner vliegtuigen.
Deze was tot voor korten tijd nu zoodanig, dat men
niet van Londen naar Scandinavië en Berlijn, niet
van Parijs naar Scandinavië kon vliegen zonder een
tusschenlanding
0])
Schiphol. Het groote publiek
werd daaraan herinnerd door couranten-berichten en
-foto’s van Koning Leopold, gasten voor de konink-lijke bruiloft in Londen, Sir John Simon, de filmster
Lilian Harvey en den bokser Max Schmeling op hun
doorreis in onze eerste luchthaven. Voor ons land was
dat interessant, doch de betrokken passagiers geven
er de voorkeur aan, indien mogelijk eerder te be-
stemder plaatse te zijn. Sinds korten tijd heeft de

practjk nu al bewezen, dat zulks mogelijk is, en
men kan reeds direct van Londen naar Hamburg en
Berlijn vliegen, en ons land alleen een groet brengen
vanuit de lucht.
Bij
de steeds grootere snelheid der
vliegtuigen zal dit streven toenemen, en zal ons land
door het internationale luchtverkeer steeds meer wor-
den uitgeschakeld,
tenzij
de Nederlan.dsche luchthaven

zoo belangrijk is voor het aanbrengen van passagiers
en vracht, dat die luchthaven om zichzelve door dc
internationale luchtlijnen wordt gezocht. Daartoe zal
die luchthaven het aantal eigen passagiers en de hoe-
veelheid eigen vracht zoo hoog mogelijk moeten op-
voeren, waartoe de uitbreiding van het achterland het
eenige middel is. Wanneer wij dus met één centrale
luchthaven een directe aansluiting zoowel op Am-
sterdam, als op Rotterdam, als op Den Haag kunnen
verkrijgen, en daardoor het belang van die luchthaven
meer dan verdubbelen, moeten er zeer overwegende
bezwaren worden aangevoerd om dit plan
niet
tot uit-

voering te brengen.

Het ontstaan van twee internationale luchthavens,
Schiphol en Waalhaven, is uit de ontwikkeling van
het luchtverkeer hier te lande wel te verklaren. Oor-

spronkelijk had dit luchtverkeer slechts plaatselijke
beteekenis, en kwamen dus slechts plaatselijke vlieg-
velden tot ontwikkeling. Met de uitbreiding van het
luchtverkeer werden deze plaatselijke vliegvelden stap
voor stap verder uitgebouwd, zonder dat er een direc-
te dringende aanleiding bestond deze ontwikkeling te
stuiten en in de plaats daarvan één centrale lucht-
haven te maken. Op die wijze werden groote bedra-gen geïnvesteerd, vooral door de gemeente Amster-dam in de inrichting van Schiphol.
•Zonder twijfel is de Nederlandsche volksgemeen-

412

1
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1 Juni 1938

schap en de K.L.M. groote waardeering verschuldigd
aan de gemeente Rotterdam, maar vooral aan dege-

meente Amsterdam, vooral hetgeen deze beide steden

door de technisch steeds volmaakter inrichting hun-
ner vliegvelden voor de inschakeling van ons land in
het internationale luchtverkeer hebben gedaan. De

vraag is echter: moet men in deze richting voort-

gaan, moet Schiphol steeds verder worden uitgebreid
en daarnaast, nu Waalhaven aan Defensie is ver-

kocht, door Rotterdam een nieuwe luchthaven met
internationale aspiraties worden ingericht, of moet

men nog tijdig de bakens verzetten, door alsnog een
centrale ,,Luchthaven Holland” aan te leggen. Van-

zelfsprekend spelen bij de beantwoording van deze

vraag de in Sdhiphol geïnvesteerde kapitalen een
zekere rol, wanneer die kapitalen door de inrichting

van een centrale luchthaven braak zouden komen

te liggen. De vraag is echter of zelfs in dat geval,

wanneer het in Schiphol geïnvesteerde kapitaal voor
een niet onbelangrijk gedeelte als verloren zou moeten
worden beschouwd, dit een• reden zou mogen zijn om
daarvoor de geheele toekomst van Nederland op het
gebied van het internationale luchtverkeer, en daar-

mede wellicht ook die van de K.L.M. op het spel te
zetten. Want tegenover het – zondei twijfel niet en

bagatelle te behandelen – bedrag der Schiphol-inves-teering staat de plaats, welke wij in een toekomst van
tientallen jaren, misschien wel van eeuwen,
01)
dit
gebied zullen innemen.
De vraag is echter: moet men in deze richting voort-
gaan, moet Shiphol steeds verder worden uitgebreid
en daarnaast, nu Waalhaven aan Defensie verkocht

is, door Rotterdam een nieuwe luchthaven met inter-
nationale aspiraties worden ingericht, of moet men

nog tijdig dQ bakens verzetten, door alsnog een cen-
trale ,,Luchthaven Holland” aan te leggen. Vanzelf-

sprekend spelen bij de beantwoording van deze vraag
de in Schiphol geïnvesteerde kapitalen een zekere rol,
wanneer die kapitalen door de inrichting van en
centrale luchthaven braak zouden komen te liggen.

De vraag is echter of zelfs in dat geval, wanneer
het in Schiphol geïnvesteerde kapitaal voor een niet
onbelangrijk gedeelte als verloren zou moeten wor-

den beschouwd, dit een reden zou mogen• zijn om

daarvoor de geheele toekomst van Nederland op het
gebied van het internationale luchtverkeer, en daar-mede wellicht ook die van de K.L.M., op het spel te
zetten. Want tegenover het – zonder
twijfel
niet en
bagatelle te behandelen – bedrag der Schiphol-inves-
teering staat de plaats, welke wij in een toekomst van
tientallen jaren, misschien wel van eeuwen, op dit
gebied zullen innemen.

Het spreekt wel vanzelf, dat in het licht van deze
beschouwingen geen enkele twijfel kan bestaan indien
Defensie inderdaad bereid zou zijn Schiphol van de
gemeente Amsterdam over te nemen .Want dan ver-valt immers het eenige argument, dat tegen den aan-
leg van een centraal vliegveld zou kunnen worden
aangevoerd: het verlies der in Schiphol geïnvesteerde
kapitalen, welke voor Amsterdam dan niet verloren
zijn en in .1e nationale verdediging hun rendement
kunnen opleveren.

Doch wanneer Defensie geen belangstelling mocht hebben voor Schiphol zal toch de principieele beslis-
sing niet langer mogen worden uitgesteld.

En ook dan schijnt het aan geen twijfel onderhevig,
dat het nationaal belang den aanleg van een centraal
vliegveld eischt, dat door directe autosnelwegen met
onze drie grootste steden is verbonden. Dat wordt dan niet de luchthaven Leiderdorp, of welke andere plaats
voor den aanleg in aanmerking mag komen, doch de ,,Luchthav,en Holland” waarop niet alleen onze drie
grootste steden Amsterdam, Rotterdam en Den Haag,
doch het grootste gedeelte van de zoo belangrijke pro-viucies. Noord- en Zuid-Holland direct is georiënteerd.
De spoedige uitvoering van dit plan zou bovendien
op dit moment een zeer welkom belangrijk object van
werkverruiming bieden. Mr. L. J.
VAN DER VAT;K.

ROTTERDAM -LUCHTHAVEN AF?

• Door het, onderhoud dat de waarnemende burge-

meester van Rotterdam, wethouder De Zeeuw, Maan-

dag 23 Mei jl. op diens verzoek met den Minister
Van’ Waterstaat heeft gehad, is komen vast te staan,
dat de Regeering inderdaad het voornemen koestert
over te ‘gaan tot de stichting van een centraal vlieg-

veld te Leiderdorp. In verband hiermede zal het Rijk,
aldus de Minister, bezwaar maken tegen overbren-

ging van het vligveld Waalhaven naar een in den
polder Zeitieuhoven aan te leggen luchtvaartterrein.
Schiphol zal in dit schema moeten worden opgeheven

en het vliegveld Waalha.ven door de Gemeente Rot-

terdani aan het Rijk ten behoeve van den militairen
luchtvaartdienst worden afgestaan.

De mededeelingen door den Minister van Water-

staat namens de Regeering gedaan, zijn verbijsterend.

Verbijsterend indien men ‘zich rekenschap geeft van
de wordingsgeschiedenis van Schiphol en Waalhaven

en van hetgeen zich met name ten aanzien van Waal-
haven in de achterliggende jaren heeft afgespeeld.

Verbijsterend indien men denkt aan alles wat de
hoofdstad en de eerste havenstad van ons land ter

bevordering van het luchtvaartverkeer deden en tot
op den huidigen’ dag bereid zijn te doen, maar ook
niet minder verbijsterend indien men stilstaat bij de
gevolgen van dit zonderling Salomo’s oordeel van het

huidig Kabinet.. voor de beide grootste steden van ons

land, elk voor zich en tezamen peilers waarop een
belangrijk deel onzer tmationale welvaart en interna-
tionale beteekenis, rust. Een wel zonderling Salo-

mo’s oordeel! Want nu de Minister namens de Re-
geering sprekend, de juistheid der geruchten omtrent

haar voornemens heeft heve’stigd, is het’ alleszins aan-
nemelijk, dat deze, zooals een der dagbladen mede-

deelde, gôeddeels zijn ingegeven door den weusch
,,versnippering van vliegvelden tegen te gaan en de
concurrentie tusschen Amsterdam, Den Haag en Rot-
terdam, die ieder voor zich een groot vliegveId willen,
uit te schakelen”. De Rgeering schept hij monde

vah meergeuoemdcn bewindsman een tegenstelling
die, wat Amsterdam en Rotterdam betreft, slechts in
de verbeelding bestaat.

Er
is
geen concurrentie op het stuk der burger
luchtvaart tusschen de hoofdstad en Rotterdam.
Men heeft te Rotterdam oprechte waardeering voor
de voortreffelijke outillage van Schiphol. Men weet
welke offers Amsterdam zich heft getroost om Schip-
bol te maken tot een luchthaven, die dan toets der
vergelijking me de moderne vliegvelden in het bui-
tenland zee wel kan doorstaan. Men geeft er zich
ten völle rekenschap’ van, aat Amsterdam krachtens

zijn nationale èn internationale sta.uding
recht
heeft
op een in de onmiddellijke omgeving gelegen, aan de

eischen des tijds ten volle beantwoordend vlieg-veld en
mn beseft, dat voor de toekomstige ontwikkeling
van de hoofdstad, Schiphol eèn factor van de groot-
ste heteekenis ii! .

Concurrentie! Er is, wij herhalen nog eens met na-
druk, geen sprake van concurrentie – iets heel an-
ders dan een gezonde, tot de grootst mogelijke ener-
gie en ondernemingslust prikkelende, vriendschappe-
lijke ‘rivaliteit – tusschen ‘Amsterdam en Rotterdam
op luchtvaartgebied. Amsterdam en Rotterdam vullen
elkander aan, hun belangen en doelstelling zijn de-
zelfde en alleen onbekendheid niet de primaire func-
ties die Nederland’s twree grootste steden in het eco-
nomisch bestel van ons land vervullen, kan tot zulk
een volkomen misvatting leiden. Als derde ,,concur-
rent” fungeert Den Haag. Het Kâbinet moge echter
bedenken, dat op aandrang der toenmalige Regeering
reeds in 1924 onderhandalingen zijn geopend ter zake
van deii aanleg vah een gemeenschmtppelijk vliegi’eid Rotterdam/Den Haag ouder ‘Delft. Zooals bekend, zijn
deze onderhandelingeim jarenlang slependè gebleven.

Wat in 1924 wellicht nog miauvaardhaar zou
zijn geweest, kan veertién jaren later niet meer
op gefdrc’eerde wijze worden ,,toegepast”, wil men

1 Juni 1938

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

413

althans gevestigde 6n toekomstige belangen niet op

bedenkelijke wijze schaden. De Minister stelt thans
eenvoudig, dat de Regeering voornemens is een cen-
traal vliegveld onder Leiderdorp te stichten. Waal-
haven moet worden afgestaan aan het Rijk, tegen

aanleg van een burgervliegveld in de directe omge-

ving van Rotterdam – conditio sine qua non voor Rotterdam’s medewerking ten aanzien der over-
dracht van Waalhaven aan het Rijk – moet de
Regeering bezwaar maken en Schiphol….liqui-
diert sich seihst” als Leiderdorp verrezen is.

De Regeeriug streeft naar decentralisatie hij den
militairen luchtvaartdienst. Dit streven is begrijpe-
lijk. Een centraal punt voor den gezamenlijken mili-
tairen luchtvaartdienst kan indien ons land onver-
hoopt in een militair conflict mocht worden betrok-ken, door één enkelen geslaagden ,,raid” vernietigd

worden. Maar is één centraal vliegveld voor de burger-
luchtvaart niet even kwetsbaar? Waarom een voor-
treffelijk vliegveld als Schiphol tot opheffing veroor-

deden en zich tegen den aanleg van een nieuw mo-
dern vliegveld ter vervanging van Waalhaven in de

directe omgeving van Rotterdam verzetten? De stich-
ting van eeh burgerluchthaven te Zestienhoven ont-
moet, zoo heet het,, bezwaren door te dichte ligging
nabij het toekomstig militair vliegveld Waalhaven.

Als
dit bezwaar zoo ernstig is, dan rijst de vraag,
waarom de Regeering haar standpunt ten deze eerst

thans bekend maakt.

Maar geheel afgezien van deze overigens zeer klem-
meude vraag waarop de Regeering alsnog van a.nt-
woord zal moeten dienen, ontgaat ons de logica in
den ministerieelen gedachtengang, die
dec entra.lisa-

tie
van den militairen en
centrnlisatie
van den bur-

gerluchtvaartdienst beoogt. Beseft de Regeering niet
zoo zouden wij verder willen vragen, dat opheffing
van Schiphol eenerzijds en de liquidatie van. Rotter-
dam-vlieghaven anderzijds, de toekomstige ontwikke-
ling van Amsterdam en Rotterdam ernstig bedreigen?

Ondanks de groote vorderingen die het burgerlucht-
vaartverkeer in de laatste vijftien jaren heeft ge-maakt, staat de burgerluchtvaart – en wij denken
in dit verband 66k aan de ontwikkeling en uitbrei-
ding van het vrâchtvervoer door de lucht – nog in
haar kinderschoenen. Er zijn welhaast nog onbegrens-
de mogelijkheden voor de luchtvaart weggelegd.
hoofdstad en wereldhaven kènnen, mits zij duurzaam
een vooraanstaande plaats in het internationaal
luchtverkeer willen innemen – en de toekomst zal
leeren dat zulks een onafwijsbare eisch is willen beide
zich handhaven – niet buiten een eigen vliegveld,
gunstig gelegen in de onmiddellijke omgeving der
heide steden. liet getuigt van gebrek aan inzicht, en
centraal vliegveld te willen stichten dat noch van-
uit de hoofdstad, noch vanuit de Maasstad vlug en
gcmakkclijk bereikbaar is. Het reizigersverkeer zoo-
min als het vrachtverkeer is gebaat bij een dergelijke
oplossing, clie even weinig bantwoordt aan den on-verbddelijkcn eisch van efficiency als aan de nood-
zaak om den best niogeljken ,,service” te geven. Men is
er overal en termht
OJ)
uit den afstand tusschen vlieg-veld en stadscentrum zooveel mogelijk te verkleinen.
De luchtvaart Icent twee geboden: ,,safety first”, maar
daarnaast ,,time is money”. En nu traceert de Regen-
ring een centraal vliegveld gelegefl op grooten afstand
t.w. resp.
32
en
36
km van de twee vervoershronn.eu,
Amsterdam en Rotterdam. Is dit vooruitziend beleid?
Rotterdam, wereldhaven met een internationale repu-
tatie, maar niet langer een snhakei in het groeiend
luchtverkeer! Waaihaven zonder eenige reëele com-
pensatie afgestaan aan het Rijk. La mort sans phrase
uitgesproken over het plan-Zestienhoven! En dit al-
les met volkomen negatie van hetgeen Rotterdam als
eerste
gemeente heeft gedaan ten aanzien van de
stichting van een eigen vliegveld!

*

De Regeering kan moeilijk in twijfel verkeeren

over den indruk die haar ,,voornemen” heeft gemaakt

op Gemeentebestuur en burgerij in Amsterdam en
Rotterdam. Men is niet slechts teleurgesteld maar ge-
voelt zelfs het ,,voornemen” als een grievend onrecht.
Grievend jegens Amsterdam, dat acht millioen gul-

tien in Schiphol heeft geïnvesteerd, dat nog onlangs

onbewust van hetgeen der hoofdstad te wachten staat, als het voornemen werkelijkheid wordt, twee millioen
voor nieuwe startbanen beschikbaar stelde en met de
Regeering in hriefwisseling stond over verkoop van
rijksgrond. Maar niet minder grievend jegens Rotter-

dam, dat men in volslagen onwetendheid liet over de

eigenlijke bedoelingen en voornemens. De Regeering
laat den Raad rustig delihereeren en als de Raad, ge-
schraagd door den unaniemen wensch der burgerij,
tot een eenparige beslissing komt: Verkoop Waal-

haven aan het Rijk, alléén mits vergunning worde ver-

leend tot stichting van een nieuw, modern burger-
vliegveld in Rotterdam’s onmiddellijke omgeving,
krijgt de waarnemende. Burgemeester nadat allerlei
geruchten de ronde hebben gedaan, een uitnoodiging
tot een bespreking en wordt hem ,,het voornemen der

Regeering” medegedeeld. ,,Und hist du nicht ruhig,
so brauch’ ich Gewalt” of in goed Hollandsch: zoo
noodig zal ik met miskenning van de gemeentelijke
autonomie
mijn
,,voornemen” verwezenlijken. Zal de
Regeering inderdaad zéôver gaan? Wij weigeren voor-
alsnog dit te gelooven. Amsterdam en Rotterdam zui-
len zich met alle ten dienste staande oirbare midde-
len verzetten tegen een maatregel, die voor beider
toekomstige ontwikkeling in hooge mate funest is.
Amsterdam en Rotterdam, zij vertegenwoordigen
meer dan een locaal, meer dan een streekhelang. Zij
zijn belangrijke peilers waarop ‘s lands welvaart mede

berust. Moreele en economische overwegingen en be-
langen zijn bij het ,,voornemen” der Regeering ten
nauwste betrokken. Wij hopen voor dit Kabinet, dat het deze zaak niet op de spits zal
drijven.
Een echec is allerminst denkbeeldig. De publieke opinie is een machtig wapen; de Regeeriug bezinne zich voor het
te laat is! C.
VERMEY.

DE PRIJSVORMING ONDER DE INDIVIDUEELE
RESTRICTIE BIJ DE BEVOLKINGSRUBBER.

De ,,Berichtgeving bevolkingsrubbercultuur over het
tweede halfjaar
1937″
1)
bevat voor een beoordeeling
van de beteekenis der individueele restrictie voor dc
prijsvorming belangrijke en leerzame gegevens. De

samensteller van het overzicht geeft uiting aan zijn
tevredenheid met betrekicing tot de werking van ht
nieuwe stelsel en constateert, dat na een paar moei-

lijke maanden de productie in korten tijd tot groote
hoogte kon worden opgevoerd, zoiider dat dit tot,
groote veranderingen in het productieproces leidde.
Nu is, na de eerste maanden,
1937
voor de bevol-
Icingsrnbber een gunstig jaar geweest, omdat in het
tweede halfjaar
90
pOt. van de quota kon worden
geëxporteerd. Wat de prijsbeweging aangaat, is het afgeloopen jaar zeker niet onbevredigend geweest,
hoewel de rubberprijzen van begin April af door een
voortdurende afbrokkelimg op een belangrijk lager
niveau zijn gekomen.

De bevolkingsrubber heeft haar quotum ten volle
uitgevoerd; de kleine onder-uitvder toch wordt ver-
oorzaakt, doordat op het einde van het jaar een
‘wijziging werd gebracht in de berekening van het ge-
wicht van natte rubber bij den uitvoer; met terug-
werkende kracht tot begin van dat jaar werd natte
rubber niet meer berekeud als droog product, doch

werd een percentage voor w’ater- en vuilgehalte af-
getrokken.

Het is, mede in verband met onzé beschouwing
naar aanleiding van de invoering dezer individumle
restrictie
2),
van helan na te gaan, hoe de verhou-

Zie
het Eeonomisch Weekblad van Nederlandseli-
Indië vwu 8 April ji.
.—-. –
E.-S.B. van 10 Febrdari
1937.

414

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN,

1 Juni 1938
1

dingen zich hebben ontwikkeld. Zooals bekend, be-

staan er sedert begin 1937 in deze streken twee prijs-

verloopen, ni. dat voor de oogstvergunningen en dat voor niet-door-licenties-gedekte rubber. Voor beide

ge’en deze en de vorige berichtgeving de prijzen op
het einde der maanden; wij hebben daaruit een twee-

tal grafieken samengesteld, die het prijsverloop in
beeld brengen.

Algemeene beschouwing.

Bedacht moet worden, dat de uitvoer van rubber

een zoodanig verloop heeft gehad, dat in de maanden

Juni, Juli en Augustus de grootste uitvoeren werden

geregistreerd, waarna zij geleidelijk moesten worden
ingekrompen en wel van ruim 25.000 ton in Juli tot
ruim 10.500 ton in December. Houdt men rekening

met de mutaties in de voorraden bij erkende hande-

laars en zou men zoo de productie benaderen, dan

zou men kunnen vaststellen, dat de productie van

bijna 12.000 ton in Januari tot ruim 26.000 in Augus-
tus werd opgevoerd en daarha geleidelijk tot ruim

12.000 ton in December moest worden ingekrompen.
Daarbij wordt dan de – tegen het einde van het jaar
inderdaad plaats vindende – voorraadvorming in

het binnenland, die zich aan nauwkeurige becijfering

onttrekt, buiten beschouwing gelaten. Deze verdee-

ling van den uitvoer mag tot de conclusie leiden, dat
in hooge mate de productie door hoogere prijzen voor

ongedekte rubber wordt gestimuleerd, want deze val-

len in beide grafieken juist in de maanden Juni en

Juli. Ook indien men de gegevens voor de individu-

eele gewesten in beeld brengt, blijkt deze gevolg-
trekking volkomen steekhoudend; in de gewesten,

welker prijsverloop in grafiek no. 2 wordt geregis-
treerd, zien wij, dat in den regel de uitvoer bij een

prijsstijging voor ongedekte rubber grooter wordt;

een uitzondering vormt het vrjgebied van Riouw en
Onderhoorigheden in het begin van het jaar, waar-
voor bij gestegen prijzen voor ongedekte rubber de
prijzen dalen.

Een ander feit is, dat een druk op de
prijzen
der
oogstvergunningen cle prijzen voor ongedekte rubber

doet stijgen. Deze druk is inderdaad geoefend, door-

dat de licenties voor de beide laatste kwartalen begin

Juni en in Augustus werden uitgereikt. In Mei/Jun.i
(de in de grafieken opgenomen prijzeil zijn per het. einde der maanden) zien wij een scherpe daling in-
treden, terwijl wij ondanks de prijsdaling op de we-

reldmarkt, geregistreerd in de noteering te Batavia.
een
stijging
voor dé
prijzen
van ongedekte rubber
waarnemen. Ook eind Juli zijn de
prijzen
der oogst-
vergunningen nog op een laag peil, om daarna ge-

leidelijk te stijgen en ten slotte in de laatste maan-

den het beloop van den wereldprijs te volgen.

Analyse.

Lezers van onze vorige beschouwingen over
cle
bevolkingsrubber weten, dat de gemiddelde standaard-

productie per tuinbezitter in de verschillende ge-

westen zeer variëert, wat een aanwijzing is voor de
structuur van dezen bedrijfstak. Van overwegend

kleinbedrijf (Atjeh met een gemiddeld uitvoerquotum
in 1937 van 116 kg en Bangka en Onderh. met 121 kg)

loopt het op tot een gemiddelde van 727 kg voor
Djambi. De grootte van het gemiddelde uitvoerquo-tuin per tuinbezitter houdt, ondanks de indertijd aan-

gebrachte correcties, in hoofdzaak verband met wat
in het verleden werd uitgevoerd.

Nu is het merkwaardig vast te stellen, dat de ver-

houding tusschen de prijzen van oogstvergunningen
en ongedekte rubber verband houdt met het gemid-

deld uitvoerquotum per tuinbezitter van de verschil-
lende gewesten; wij kunnen dan drie groepen

onderscheiden iii. in ae eerste plaats die met een
gemiddeld quotum tot 165 kg (Bangka, Atjeh, Tapa-
noeli en Sumatra’s Westkust), dan de met een iets

grooter quotum (cultuurgebied Sumatra’s Oostkust

en Bengkalis) en ten slotte die met grootere gemid-
delden (boven de 250 kg: Indragiri, Vrjgebied
Riouw, Djambi, Zuid-Sumatra en West-Borneo). De

uitzondering op deze indeeling vormt de Zuider- en

Ooster-Afdeeling van Bornea, die een gemiddelde
heeft van 211 kg, doch zich aanvankelijk als derde,
later
tijdelijk
als de tweede groep gedraagt, in feite
echter tqt de derde
blijkt
te behooren.

Wij hebben de eerste en tweede groep tezamen en

Batavia-noteering van

St. Sheets (per k.g.)

Totale

prijs oogstverg.

+
onged. rubber

(per k..)

Prijs onged. rubber

(per k.g.)

Batavia-noteering van

St. Sheets (per k.g.)

Totale

prijs Oogstverg.

+
onged. rubber

(per k.g.)

Prijs onged. rubber
Prijs oogstverg.

(per k.g.)

100

95
90

85
80

75

70

65

60

55

50
45

40

35
30
25
20

15

10

5

0(

9

90

8

80

7.

70

65

60

.55

50
45

40
35

30

25
20

15

10

5

J F M A M j JA SOND

J F M A M J J A S 0 N D
Grafiek No. 1.

Grafiek No. 2.

1 Juni 1938

ÈCONOMISdH-STATIsTISCHE BERICHTEN

415

de derde groep met Z.- & O.-Borneo elk in een gra-
fiek samengevat en meenen, dat deze beide grafieken

ertoe kunnen bijdragen het inzicht in dc prijsvor-
ming in deze gewesten te vcrbreeden.

Lage gemiddelde quota.

Nemen wij dan allereerst d,e grafiek (No. 1) voor
de gewesten met kleine gemiddelden.
Wij
zien daar
zeer geprononceerd tot uiting komen, dat cle prijs-

vorming van de oogstvergunningen primair is. Eerst

nadat gekunstelU druk op de prijzen wordt geoefend,

door vervroegde uitgifte van licenties, kan de prijs

voor de ongedekte rubber boven die voor oogstver-

gunningen komen, een toestafld die zich in de ge-
westen van de eerste groep slechts tot eind J’uli/be-

gin Augustus, in die van de tweede groep iets langer

kan handhaven. Voor ongedekte rubber wordt de
minimum-prijs, die ertoe kan leiden om de ver-
eischte hoeveelheid rubber te verkrijgen, aangelegd,
wat wel duidelijk blijkt tegen het einde van het jaar
(Sept./Oct.); de
prijsdaling
voor licenties wordt dan
niet gevolgd door een herstel van de prijzen voor

ongedekte rubber, doch leidt tot een verbreeding van
de marge tusschen de Batavia-noteering en den to-

talen prijs voor vergunningen en ongedekte rubber.

Ontleden wij de individueele gegevens voor de ver-
schillende gewesten, dan blijkt deze tendens nog dui-
delijker: hoe lager het gemiddelde uitvoerquotum per
tuinbezitter, des te korter is het tijdvak, waarin de

prijs voor ongedekte rubber dien van licenties over-
schrijat: Atjeh en Bdngka (resp. 116 en 121 kg) al-
leen eind Juni tot eind Juli, Tapanoeli en Suma-
tra’s Westkust (resp. 155 en 165 kg) eind Mei, Juni
en Juli, Bengka]is en het cultuurgehied van Suma-
tra’s Oostkust (resp. 193t en 212 kg) eind Mei tot

en met eind Augustus. De prijs voor ongedekte rub-
ber is hier dus zuiver datgene, ivat moet worden be-
taald om de hoeveelheid te krijgen, welke men noo-
dig heeft om rubber op de verkregen licenties te
kunnen uitvoeren.

Hooge gemiddelde .quota.

Geheel anders ligt hier de positie. Het cultuur-
gebied van Sumatra’s Oostkust van de vorige en de
Zuider- en Ooster-afdeeling van Bornco in deze
groep, met resp. 212 en 211 kg, vormen de overgang
tot liet andere uiterste, dat gedemonstreerd wordt
door het Vrjgebied Riouw (656 kg) en Indragiri

(387 kg). Djambi, hoewel een grooter gemiddelde
hebbende (727 kg), sluit zich na Augustus meer bij
de vorige groep aan, zelfs nog geprononceerder dan

de Zuiden- en Ooster afdeeling van Borneo, hoewel

in geen van deze beide gewesten de marge tusschen
de beide prijsniveau’s een grooten omvang aanneemt.

Bij deze groep (grafiek no. 2) zien wij, dat de prij-
zen voor ongedekte rubber reeds spoedig die der
oogstvergunningen overschrijden; het kost, naar de

grafiek doet vermoeden, moeite de vereischte hoe-
veelheid rubber te verkrijgen en de prijs voor onge-
dekte rubber wint aan’ relatieve beteekenis.
Doch ook hier komt tegen einde Augustus een, an-
dere toestand. Daar waar in de eerste 8 maanden

reeds in verhouding tot de quota te, veel werd ver-
worven, komt de öngedekte rubber in- een minder

gunstige positie en de oogstvergunning in een even-
redige betere. Men moet ten slotte uitvoervergun-

ningen. hebben om rubber te kunnen koopen, tenzij
men een voorraad wenseht te voî-men, en wij ‘zien

dan ook de prijzen dr oogstvergunningen meer pii.
mair worden. En dan ontstaat – en hier ligt ook de
verklaring voor het beloop in Djambi – tijdelijk dc
positie van grafiek no. 1, zij het gemiddeld nieteen
kleinere marge. Daar w’aar de jiitvoer regelmatiger

heeft plaats gehad (Vrjgebied Riouw), blijft de prijs
voor ongedekte rubber hooger dan die voor lieenties.

Nog een ander feit komt in de cijfers tot uiting,
ni. in (ie prijsstijging voor ongedekte rubber tegen

het einde van het jaar. in verschillende gewesten

brengt dit tot uiting, dat de rubbertap als winstbe-

drjf weder grootere beteekenis had gekregen naast
die als middel tot levensonderhoud. Immers, het

blijkt noodzakelijk hoogere ‘prijzen aan te leggen, ten-

einde te voorkomen, dat het winstbednijf nog sterker
wordt ingekrompen, resp. gestaakt. Merkwaardige

coïncidentie is, dat deze tendens sterk tot uiting
komt in gewesten, waar verloop van arbeiders, resp.
staking van tap in loondienst wordt gerapporteerd;

wij noemen. Atjeh, Indragiri en Zuid- en Ooster-

Afdeeling van Borneo. Ook voor Sumatra’s West.

kust constateeren wij het, zonder dat daaraan op

grond der Benichtgeving deze conclusie mag worden

verbonden. Tijdelijke verhoogingen in. November had-
den, plaats in Tapanoeli, Zuid-Sumatra en West-
B orneo.

Conclusie.

Bij onze analyse van de beteekenis der individu-
eele restrictie voor de bevolkingsrubber kwamen wij

in dit weekblad o.a. tot de conclusie, dat de onbe-
perkte overdracht van oogstvergunningen enz. zoo-

wel de prijsvorming van de oogstvergunningen als die

van ongedekte ruUber voor de bevolking nadeelig zal
beïnvloeden.
1)
Wij hebben thans de beide prijsbe-
loopen gedurende een jaar kunnen volgen en dan

zien wij inderdaad, dat er een zeer uitgesproken ten-
dens moet worden waargenomen om den prijs voor

ongedekte rubber tot het minimum te drukken en

dat de prijsvorming hier zuiver een kwestie is van het
minimum om de vereischte hoeveelheid rubber te
krijgen. (Daarbij kon geen rekening worden gehou-
den met intergewesteljk vervoer van ongedekte rub-ben en den invloed op de prijsvormingen).
Hoe kleiner het gemiddelde uitvoerquotum, des te
sterker valt deze tendens te registreeren, wat dus

hierop neerkomt, dat hoe meer de licenties per een
heid rubber voor het totale inkomen van het individu
beteekenen, des te ongunstiger de prijsvorming voor
ongedekte rubber wordt, doch eveneens – men verge.
lijke de beide grafieken – des te ongunstiger de totale
prijs voor licenties en ongedekte rubber afwijkt van
den prijs op de wereldmarkt. Daar waar de vergun-

ningen per tuinbezitter gemiddeld grooter worden,

speelt de prijsvorming van de ongedekte ‘rubber een
belangrijker rol.

Bij de thans voortdurend scherper wordende -res-

trictie moet deze tendens er dus toe leiden, dat de
eerste grafiek de meer algemeene, en zulks nog ver-
scherpt, wordt, wat uiteraard voor de tappers geen
voordeel kan zijn. Vermoedelijk ligt de prjt voor on-
gedekte rubber thans dicht bij het absolute minimum,
dat nog voldoende aantrekkelijkheid biedt om de toe-
gestane hoeveelheid voort te brengen. J. F. H.

1)
E.S.B. van 10 Februari 1937.

AANTEEKENINGEN.

Ontwikkeling op de geld- en kapitaalmarkt in de Vereenigde Staten in 1937.

Iii E.-S.B. van 11 Mei jl. is een artikel gewijd aan
dedoor President Roosevelt op 14 April jl. voorge-stelde maatregelen. Hierop aansluitend houdt deze

terugblik over 1937 zich voornamelijk bezig met de
ontwikkeling in eenige, met de getroffen maatregelen
ten nauwste verbonden, gebieden in de financieele
sfeer. Hierbij zal het jaarverslag van de Directie van
het Federal Reserve System (verder F.R.B. te noe-
nien), als leidraad gebruikt worden.

Credietpolitielc.

De motieven, waardoor de Federal Reserve politiek
in 1937 geleid werd, waren van tweeërlei aard. In de
eerste plaats moest gezorgd worden voor het voortdu-
rend beschikbaar blijven van bankerediet tegen lage
rente, terwijl daarnevens de omvang der beschikbare
bankreserves zoo gereguleerd moest worden, dat de

416

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1 Juni 1938

mogelijkheid van een schadelijke credietexpansie in

de toekomst vermeden werd. Gaan wij de door het

Federal Reserve Systern in den loop van 1937 geno-
men rnaatiegelen na, dan blijkt dit dooreenloopen van twee richtlijnen duidelijk.
Bij den aanvang van het jaar nam de industrieele

bedrijvigheid snel toe. Hoewel liet herstel over de
geheele linie nog verre van volledig was, deden zich

toch reeds hier en daar verschijnselen voor, die op

een ongezonde ontwikkeling wezen: een ,,boom-men-
taliteit” begon zich te manifesteeren. Deze omstan-

digheid gaf de Federal Reserve Board zijn eerste

reden tot ingrijpen.
De totale omvang van de deposito’s en hetalings-
middelen bevond zich begin Januari op hooger ni-

veau dan in eenig voorafgaand jaar sedert 1930.

Daarnaast bezaten de banken nog reserves, boven hun

vereischte reserves – z.g. excess-reserves – ten be-

drage van $ 2010 millioen. Dit beteekende, dat een

basis aanwezig was voor een expansie der deposito’s
en betalingsmiddelen met 30 milliard of meer dan

50 pot.
Gezien het gevaar, dat de F.R.B,. door deze buiten-sporige excess-reserves zijn macht over de geidmarkt
zou verliezen en mede geleid door de overweging, dat

de bestaande deposito’s reeds door het bereiken van
een niet meer dan normale omloopsuelheid tot een aanzienlijke uitbreiding der econoniische activiteit

zouden kunnen leiden, werd besloten een deel dezer

excess-resërves te elimineeren. Hiertoe stonden twee

w’egen open:
a.
Open markt operaties; i.c. het onttrekken van

geld aan de banken door liet verkoopen van Staats-

papier; en –
5. een veyhooging der reserve-eischen.
Aaugzien de laatste methode, door de gunstige

verdeeling van de xcess-reserves over het bankwe-
zen, de economische ontvikkeling het minst zou be-
lemmeren, werd deze gekozen. Eind Januari werden

de reserve-eischen niet 50 pOt. verhoogd, waardoor

de wettelijke bevoegdheid tot een verhooging der
reserve-eischen niet maximaal 100 pot., binnen een

jaar tijds volledig gebruikt was. (De eerste verhooging
niet 50 pCt. vond in Juli 1936 plaats). Tengevolge
van dezen niaatregel nameti de excess-reserves met
$ 1.110 niillioen af, zoodat zij na de volledige uitwer-

king van dezen maatregel op het einde van Mei $ 890

millioen bedroegen.
In onderstaande grafiek wordt bovenhedoelde ont-

wikkeling duidelijk weergegeven.
MEMBER BANK RESERVES

BILLIONS OF
DOLRS

BILU008
OF
DOLUJ1S
9

TOTAL

0UIRED RESLRVtS
2

1934

1935

1936

1937

1938
011tdeCnd aan Federa,1 Reserve Bulletin –
Mei 1938.

De koersen van Staatsohligaties bereikteit tegen het
einde van 1936 een hoogtepunt. Begin Januari liepen
de noteeringen iets terug, tengevolge waarvan de
banken zich van Staatsobligaties begonnen te ont-
doen, teneinde hun winsten te realiseeren. Bovendièn
waren eeuige der groote Centrale Reservehanken tot
aanzienlijke vexkoopen van Staatspapieren verplicht,
teneinde aan dé onttrekking van saldi door de mern-
herbanks, wat weer een gevolg was van de verhoo-

ging der reserve-eischen,het hoofd te kunnen bieden.

Tengevolge van een en ander steeg het rendement van

langloopende Staatsobligaties van 2’% pOt. in Fe-
bruari tot 2% pOt. in begin April. In de’zen loop der
gebeurtenissen vond de F.R.B. aanleiding om, voor

het eerst sedert 1933, tot open-markt transacties
0])
groote schaal over te gaan. Ter uitvoering van dit
besluit werd in de maand April door liet Fed. Ras.

System voor $96 millioen aan Staatsfondsen gekocht:
Deze open-markt transacties hadden een dubbele gun-
stige werking: de aanpassing aan de hoogere reserve-

verplichtingen werd den banken vergemakkelijkt en

de obligatiemarkt werd tot rust gebracht. In onderstaande tabel komt de door deze gebeurte-
nissen veroorzaakte wijziging in de distributie van de
staatsschuld over de verschillende categorieën beleg-

gers duidelijk tot uiting.

Uitstaande Verplichtingen der Federale Regeering en
distributie naar het type van de beleggers in
1937.
(x millioen dollars).

31
Dec.
Verandering gedurende
1937

Ie
halij.
1
2e halfj.
1

Jaar
1937

Uitstaande schuld
‘)….I
38.663
+
1.240+
264
+
1.504

In bezit van Member
haaks
New York City Banks..
3.595
-. 578
–

35
–
614
Andere Res. City Banks
5.609
–
421
–
294
–

715
Country Banks ………
3.167
±
143
+

12
+

155
Niet aangesloten banken
4.250
±
225
–

20
+

205

Alle banken
–
Fed. Res.
banks
2)
16.621
–
631
–
337
1

–
968

Federal Reserve Banks.
2.564
-t-.

96

+

38
134
Regeeringsinstellingen..
2.025
+
203

+

22

+

225
Verzekeringsmijen

…
.
3.948
+
453

+

174

+

627
Alle andere beleggers
. .
13.505
+1.119
+
367
+
1.486

Directe en volledig gegarandeerde verplichtingen, welke
publiek zijn aangeboden en rente dragen.
Ten deele geschat. Ontleend aan het jaarverslag
1937
van de F.R.B.

Tegen liet niidden van het jatr werd de kentering
in de conjunctuur duidelijk merkbaar. De F.R.B.
reageerde daarop met eenige maatregelen, die ten doel
hadden de omstandigheden op de geldmarkt zoo gun-
stig mogelijk te houden. In de eerste plaats werd het
disconto verlaagd, waardoor dit in New-York op
1 püt. kwam; ,tbe lowest Central Bank rate in his-
tory” merkt de F.R.B. in zijn verslag op. Het dis-
conto der overige Fed. Ras. banken kwani op 1% pOt.
In de tweede plaats werd – om aan de regelmatige
najaarsvraag naar oogstcredieten, te kunnen voldoen –
ter aanvulling van de sterk gedaalde excess-reserves
hij de New-York City Banks door de Schatkist $ 300
millioen goud uit den inactieven goudvoorraad vrij-
gegeven. Tengevolge hiervan stegen de totale excess-
reserves tot $1.000 millioen, op welk peil zij de rest
van het jaar ongeveer bleven. Dat het vrijgegeven
goud vooral den New-Yorkschen banken ten goede
kwam, blijkt uit de volgende cijfers voor hun excess
reserves. Mei $ 200 milhoen; Augustus $ 50 .millioén;
December $ 400 millioen.
Verder werd de reserve-marge voor prolongafiecre-
dieten van 55 pot: op 40 pOt. gebracht. Geen van
deze maatregelen had echter eenig stirnuleerend ef-
fect. Toen in liet laatste kwartaal van 1937 de terug-
slag in het hdri,jfsleven een nog heviger karakter
toonde, leidde dit eveneens tot eei exceptioneel snelle
afneming der leeningen en een ongekende ruimte
01)
de geldmarkt.

Goud- cn kaptaalbeweging.

De toestrooming an buiteniandsch kapitaal voor
belegging in Anierikaansche effeëten, die in het na-jaar van 1936 begon, ging in het eerste kwartaal van
1937 onverminderd voort. Eën additioneele kapitaal-
toevoerende factor van groote heteekenis vormde in
deze periode de grootscheepsche aflossing door Ar-

9

1 °Juni 1938

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
417

.

Binneulandsche Particuliere Emissies in
1936
en
1937 1)
gesplitst naar doel, soort en industrieën.
(
x

1000 dollars).

Totaal
Nieuw
Conversies

1938
_1937
1936
1937
1936
1937

Totaal ………………………….
4.578.946 2.336.975
1.191.950 1.158.527
3.386.995
1.178.448

..
352.461
402.923
200.443

350.495
Aandeelen

………………………552.904

753.418 Obligaties t.w.

………………….
.4.026.042

1.583.557
839.489
755.004
3.186.552

827.953
Spoorwegen

…………………….792.231

325.146
267.413
200.01,7
524.817

125.099
Openb. nutsbecir.

………………

2.07.456

711.153
119.105
143.595
1928.351

567.558
Andere md.

………………….
.1.186.355

54
7
.
2
58
.

452.971
411.962
788.384

135.296
1)
Onitleend aan Coinm. and Fin. Chroniole.

gentinië vail haar in de Vereenigde Staten uitstaan-
FOREIGN CENTRAL BANK AND
PRIVATE BALANOES
de obligatieschuld. Tegen het voorjaar deed het sa-
IN THE
UNITED
STATES
mengaan van een voortdurende goudtoevoer, met de

MILLIONS OF DOLLARS
1937
speculatieve tendensen op bepaalde
goederenmarkten,
de verwachting ontstaan. dat de Amerikaansche goud-

,,oc-
Prijs verlaagd zou worden. Dit bracht een omkeer te-
–
—
– –
TO.Ai
2200

veeg in den aard van het naar de Vereenigde Staten
stroomencie kapitaal. Van de
$
680 millioen, die vol-

200e
—
—

– –

–
2.00

gens opgaven van banken en makelaars van einde

leoo
–
Maart tot en met de eerste week van Juli in de Ver-
/
/’l
–
– –
1.00
eenigde Staten binnenkwamen, waren
$
580 millioen

160e
– –
PRIVATE

in den vorm van buitenlandsche korte termijngelden,
/
BALA

S
–
– –
600

z.g.

,,hot money”.

OP

rekening van gerepatrieerde

1400
–
–
400
Amerikaansche korte termijngelden kwamen daaren-
boven $45 millioen, tezamen dus 92 pOt, op korten

1200 —
–
2Ö0
termijn.
i
Nadat de ,,gold scare” geweken was hield de bewe-

400
CENTRA1
400 ging van particuliere saldi naar de Vereenigde Sta-
BANK BALANCES
•’

– –
– –
209
ton vrijwel op; de hiernaast opgenomen grafiek toont

200–

dit effect zeer duidelijk.

Dat do lijn stijgende blijft komt voor rekening van

0
‘
0

bepaalde Centrale Banken, die voortgingen goud in

Vrrkly Ogorrs of stnort-ternt
liabititirt

to

toreignern

reported

by

bank,

in

the

United
Stntt. atijusfeti to eerlitde the approximnte n,ttottnt of deponite enrrnarkod
D ollarsaldi

om

te

zetten.

of foreigo dollar bondo.

Cent,nl bonk bolonres ore thooe reported
honk,.

Balonees
for retle,nption
joy
the FedernJ Reserve
reported
De conj unctuuromslag in het naj aar veroorzaakte

the, are known to inelode
by other bonko otel banken ore dorignatod

privatn noten oentrat haak ond other effinial balanoen.
althoogk

een typisch omgekeerde beweging. Nu leidde

van-
(Ontleend aan jaarverslag
F.R.B.
1937).

MAANDCIJFERS.
Indexcijfers van Nederlandsche aandeelen.
1)

Indexcijfers van
12
aandeelengroepen der Amsterdamsche effectenbeurs.
Basis
2
Januari
1929
=
100.
De Bank voor Handel en Scheepvaart te Rotterdam zendt ons onderstaand
overzicht:

Banken
K
zijde
Industrie
EI

t
citeit
H

d
i

‘Miinbouw
nd
ern.
Olie
Rubber
S h
[;
7
.,ker
Tabak
Thee
Totale beurs-

’29

101.9

73.1

119.-

114.4

95.6

88.6

99.1
100.2
95.-

99.9
87.3
92.7
103.2
1
30

94.2

34.1

90.1

100.4

71.6

63.9

93.1
52.1
71.-

76.2
65.5 74.5
84.3
,,

1
31

73.6

22.7

60.7

83.-

52.2

45.9

52.3
48.2
47.1

46.3
.45.5
46.3
55.1
–
13

1
33

48.3

13.6

45.6

70.7

38.4

33.4

34.1 17.6 29.3

27._
25.8 30.8
-37._-
’33

51.5

10.7

48.7

80.7

41.-

40.-

41._ 26.7 28.2

27.4 25.4
39.5 40.5
,

’34

47.1

16.7

48.1

77.-

37.7

47.3

39.-
40.6 22.2

23.2
26.2 50.2
39.4
1
35

50.-

14.1

52.1

69.9

39.7

49.4

43.8
43.2
23.7

24.4
29.3
47.1
42._
’36

56.8

13.9

57.6

78.2

50.2

58.2

73.1
58.7
34.8

37.1
44.8 51.5
55.2
1
37

73.3

26.2

77.8

108.5

78.-

77._

99.-
101:1
73.6

‘

60.4

76.4
771
–

Jan.

’37

72.2

20.5

77.5

95.-

71.4

77.2

102.2
103.9
61.5

60.9
60.2
70.5
77.2
Febr. ,,

77.1

26.4

79.5

105.4

78.5

80.3

107.6
110.8
64.3

62.2
64.9
80.5 81.3
Mrt.

,,

76.5

31._’

798

103.5

81.4

87.4

106.1
129.3
73…

65.9
6.5
–

86.3
”82.7
–
‘
April ,,

75.-

30.1

77.8

101.4

78.4

81.7

102.4
117.5
77.6

62.4
61.8 83.8
80.-
Mei

,,

72.6

28.4

76.9

101.6

77.6

76.8

102.1
110.1
74.4

61.3

76.8
78.6
Juni

,,

–

72.8

27.6

77._

106.3

79.8

78._

103.8
104,8
73,5

63.5
59.2
74.4
79.1
Juli

,,

74.4

28.9

78.8

115.1

83.3

80.5

102.3 106.3
78.8

84.5
60.9
78.4
80.2
Aug. ,,

77.4

30.9

82.9

120.7

87.4

82.9

105._
110.5
87.9

67.7 63.5
82.4
83.8
Sept. ,,

74.5

28.3

80.4

118.4

82.4

78.4

98.-
99.3
82.4-

61.3
57.9 79.6 79.2
Oct.

,,

69.-

22.5

74.5

109.6

72.7

66.7

88.5 76.4 71.7

52.7
51.-
69.8 71.1
Nov.

,,

68.9

20.2

74.3

109.1

71.3

66.1

–

83.5
70.7 67.9

49.8
51.-
67.1
69.-
Dec.

,,

69.1

19.6

74.-

114.5

71.1

66.9

87.3
73.2
67.6

51.9
52.2
66.6
70.3

Jan.
’38

71.1

19.2

77.1

118.7

72.5

70.1

90.8
76.-
70.7

54.5
55.1
69.8
73..
Feb.

,,

71.-

18.1

78.6

119.1

71.8

71.9

88.
72.1
68.1

52.-
56.1
68.2 72.2
Mrt.

,,

69.8.

18._

76.7

118.7

.

69.7

72.5

82.8

‘
,
68.2
.

65.t;

50.5
,
‘54.6

–
.66.8

–
‘69.7
April ,,

68.1

16.5

75.41)

120.6

68.2

68.9

80.7
.
.63.9
63.6

48.8
51.7
.64.4
67
1
.7 Mei

,,

67.4

16.4

75.8′

122.2

69.3

.
69.5

79.3 64.3

–
64.1

49.1
–

50.9 63.7
67.4
Indexcijfer der totale beurswaarde
3
Januari
1938′
:f
4.005.990.0Ö0

100.
–
.-
5
Jan.
101.2

2
Feb.
101.9

2
Mrt.
103.2

6
April
92.2

4
–
Mei’

95.1

– –

12

,,

103.-

9

100.5

9

102.6 13

96.5
11

19

103_ 16

1002 16

08620

97
–
18

95 8
26

,,

103,423

163.323

97.127

96.725

‘

‘93.2

30

,,

88.4

.
.

.

..-
—
2)
Men zie voor de toelichting
op
dit overzicht het nummeL van
E S
B

van
12
Febr

.
1936
blz

120

–
Nadrizk
ver bod
oor.

418 –

ECONOMISCH-STATISTISCHE BEIHEN

1 Juni 19

tiouweu na den Dollai tot een evodus der koite ter
emmissiebedrijvigheid voor een verbetering det con

rnijngedeu Volgens de Siuvey of Cuirent Business
junctuui

bedroeg de netto kapita1irnport over de eeiste negen
Bezien

wij

het bovenstaande

staatje

dan

blijkt,

rn’vuiden van 1937
$
1 303 millioen

wvtivan. Pl m
dtt het totaal dei pirticulieie emissies ongeveel 50

$
900 millioen in den vorm vin floating
(
hot”) mo
pOt

lager was dan in 1936

Deze teruggang komt
ney Aangenomen mag woiden, dat het grootste deel
echter voor het grootste deel vooi rekening van de

van de’ze
$
000 milhoen in het laatste kwartaal van
veriru,nderde

conversies van langloopende obligttie

1937 weer teruggetrokken ii erd

Er bleef echter een
leeningen, die in 1036 tengevolge vtn den lagen ren

netto-kaifaaliivoersiildo,

aangezien

hèt

buitenlahc
tstand
Ohi
groote

chaaI.
.
plaats vonden. DeC. nieuwe

ook in de laatste drie mvnden voortging Amerikaan
kapitaaluitgiften toönen slechts een vermindeinig met

sche effecten te koopen
5 pOt t o v 1936

floe scheip de omslag geweest is

De netto invoer van goud bedroeg over het geheele
blijkt het duidehjkst wanneei men den oniving det

jaar
$
1 386 milLioen Meei dan deheift hiervin kwam
nieus e emissies in het eerste halfjatr van 1937 en

in

de boven gememoieerde periode

van de

,gold
in dezelfde peiiode van voorgaande jaien naast elk’iir

scare” (ei’rdè Maart—begin Juli) de .Vei’eenigde Sta-
stelt; 1937 &eitrft dannéteèn bedrag viui
$
795

tenbinnn.

de piek in Jiini, jiarn de goudinv.oer
•
-Na
millioen, verre-all&.recènte viaande jaren (1936:

geleidelijk af, tot:zij
.
tegen het einde van hetjaar
$463; 1935:
$
101 millioen).

bijna te
,
verwaarloozeri wa. De

t.anzieiiljke goudaf-
De afneming van het aandeel der spoorwegen en

strooming, die in dieLelfde peiiode plaats vond, werd
openbare nutsbedrijven van 63 pOt in 1936 tot 48 pOt

ten
:
deele geQornpenseerd,.door, de voor de Vereenigde
in 1937 blijkt eveneens haar oorzaak te hebbenin de

Staten.. zeei

gunstige ontwikkeling van den buiten-
sterke vermindering der conversies.

• .

H. W. L.

1aidschen hindel in de tweede helft van 1937.
.
.
Het

groote
.
uitvoeroverschot,

idat hierdoor

ont-
.

ONTVANGEN BOEKEN.

. .

.

copenseerde
•
het

goudverlies

althans

ten
,
stoiEid

m
De Orga.nisa.tr

door Ingenieur N. A. Imelman, Be-
deele. Vooral Japan moest bé1angrijle hoeyeelheden
.
drijfs-economisch Adviseur der Gemeente Utrecht,
:
goud aan

Vereenide Staten afstaan om te vol-
2e uitgave: (Amsterdam 1938
;
N.V. Uitevérs
doen aan zij

erplichin’gen uit derf handel ontstaan.
Mtschappij v/h. Van Mantgem
. &
De poes.

..
:
..
–

.

.
Prijs
f
0.60).
Kapi,taa.liarkt..

..
Voordracht gehouden op de vergadering van het In-

De ontsikleliïg op de kapitaalniarkt toont even-
stituu(t van Bøzuiii’igiugs- en Ou.d-Bezu.inigings-Lnspeeteurs

eens een ‘dulidelijke iegenstellii

tuscheiï de eerte
°P 22 JiInuafli 1938, ter gelegenheid van het vijftienjacig
dit iiisbituui, op het -Departement van Finan-
,
‘an
•
en de tweede helft van 137

Ni

een- buitengewone
,-

.-

..
.

.

,

–

.

.
cmli

a-Gravenhne

–

•

.

. .
.
levendigheid in de. eerste maanden van het jaar volg-
.,

.
.

..

–
.

–

.

.

.-
-.
.

:
40 Jahre Dieselmotor..
(Augshurg 1937
;
M.A.N., Werk
d- onder invloed- van, de inzinking in het bedrijfs-
–
A

h

•
ugs urg
•
inven -en de .darop aansluitende scherpe daling der
.

. . .
,1a,tzstiek

voor het wasscherijbedrijf

V (193611987). aandeelenkoersen

een snelle afneming der emissies.
,

‘-

–

.

–

–

.

–
(s–Gravenhage 1938; uitgave van de Stichting
De totale emissies, met uitzondering van de uitgif-
–
–

.

. .

–

.

–
.

–
Economisch Instituut voor den Middenstand
ten door de
Regeering, beliepenin 1937 -$ 3.909 mii-
Rechtvaardiging van het voorwoord bij de, vertalinq
hoen

d.i. 38 pOt. minder -dan–in 1936. Aanzienlijk
–

..
‘.

–
.
,,

–
van de

betreffende de
474
pCt. Ba-
,,Indenture
gunstiger doet 1937 zich echter voor hij een verge-
–
–

.

–
-,
taafsche Dollaroblagatie
door A. M.
W.
ter Laag.
–
.

–

.

.

–

—
——–
lijking- van-de uitgi-ften -tot-het -aantrekken van nieuw
.
–
.

–.-

–

–

.

–
(Deventer

1937-

N.V.

Uitgevers-Maatschappij
kapitaal; deze bedroegen

tegen1.973
—

–

–

.

–
u

er,. millioen in 1936, een vermeerdering met 4 pOt. dus.
–

–
.-

.-

.

-.

–

.
-..

–
–

–
-.
De tanfusie
door Ir. P. Hovig.

(s-Gravenhage z.j.;
–
Het belangiijkst zijn-de particuliere emissies -van nieuw
.Martin

N”hoff N V. Prijs F 0.40).

kapitaal,- -daar deze een goede maatstaf zijn v9or de
‘iain
Sohrijvei traoht
‘
de bsokouwingen

den Heer D. J.
bedrijvigheid in de productiemiddeeindustrien. Ook
Gerritsan, lid van de Rekenkamer
te
Batania, -in ,Kolo-

Preident
–
Roosvi-t
–
heeft in de toelichting bij zijn –
nia.le

Studiëii”

van

Juni

1935

en

de conclusies,

waartoe —

nieuwe uitgavenplannen met nadruk gewezen
O

de
–
deze hebben geleid, critisch
te
bekijken, alvorens het be-

essentieele beteekenis van- een herstel der particuliere
trokken wetsontwerp in Nederland in behandeling komt.

-:
——–.

-:

–

– – –
AANVOER VAN GRANEN.
(In tons
van
1000 kg.)

–

–

–

–

–

—

—

–

–

–

–

–

:
—

–

Rotterda

–

–

–
–
Amsterdarn
–

Totaal

–

-.

–

Artikelen–

–
22-28 Mei.
–
Sedert
Overeenk.
22-28
Mei
Sedert
Overeenk.
1938 1937
1Jan.
1938
tijdvak
1937
1938
1Jan.
1938
tijdvak
1937
–

–

Tarwe -. ….. ..

.. .- 6.240
–

485.544
740.365:
—
4.250
17.735
489.794

–
758.100

850
–

61.621.
115.039
—
—
2.875
61.621
–
117.914

Mais
-273
25296
–

6.982-
497 269
–

5.908
498 372
—

–
—
– —

-..
51 081
63 795
6982

–
548150
–

5.908
562 167

2:512

–
97159
–

143.363
62223
..

100

—
–
7812
.6:1S9:.,.
3180
–
159.529-:-
104071
–

149.552..
65403

Rogge

…………………..
Boekweit ……………………

Haver
Lijuzaad

232.
—
57 235
103.056
6 820

7.017 ——-

120 801
108 536 178 036
211

92

G-erst

-………….-
……………..

Lijukoek
Tarwemeel

–
L248.
——

532 1 200
29 o82
26 401 28 111
13566
—
366
100
6.666
—
2 039
29682
33 067
28111
15 605

Andere meelsoorten ….
–

836
15.403.
18.495
1:56

———
–
–
;2.34Q —-
–
—
–
——-
–
–
–
–
—
–
1773
:19.963

Noot
bij
groothandel8prijzen

(Zie
blz

42/421)

/

1
i)
Tarwe

Tot
Jan 1931 Hard Winter
Io
2,
van

an 1931
tot
26 Sept 1932 79 kg La Plata

van 26 Sept 1932

tot
5 Febr

1934 Manitoba
No
2

van 5 Febr. 1934
tot
6 Juli 193580kg La Plata

van 6 Juli 1936 tot 30
Nov
16-
1936 Manitoba

van 30
Nov
1936-2 Aug 1937 Bahia Blanca

van 2 Aug-16 Aug

1937
La
Plata

van

23 Aug 1937 Bahia Blanca
Rogge

Tot Jan 1928 Western

vana! Jan 1928 tot 16 Dec 1929 American
No
2

van

16 Dec 1929 tot 26 Mei 1930 74/5 kg Hongaarsehe

vanaf 26 Mei 1930 tot 23 Mei 1932
74
kg Zuid Russische

van

23 Mei 1932 tot 2 Oct 1933
No
2 Canada

van 2 Oct 1933-25
Oct
1937 La Plata
Gerst

Tot Jan 1928 Malting

van Jan

1928 tot 9 Febr. 1931 American
No
2

van 9
Febr

1931
tot
23 Mei 1932 64/5 kg Zuid Russische

van

23 Mei-19 Sept 1932
No
3

van 19 Sept 1932 tot 24 Juli

1933 62163 kg Zuid Russische

van 24 Juli 1933-

7 Oct. 1935–18 Mei 1936
–
62/63 rg Zuid-Russische; van 18Mei-1936—23.Aug.
–

-7 Oct. 1935 64165: kgLa Plta; van
193764/65 kg:
–
La-Plata.
MaIs:
Tot Jan. 1937 2000 kg La
P-lata.
Lijnaaad:
Vanaf
1
Jan. 1938 -per
1000- kg,
tevoren

–
–
per 1960 kg. De vroegere-prijzen werden -herleid opbasis van
1900
kg.
.

–

–

–

-‘

–

.-.

.

•

.. .• •

—

–

1 J’uni,1938

ECNOMISCH.STATISTISCHE BERIÇHTEN

419

STATISTIEKEN.
BAN KDISCONTO’S.
Disc.Wissels. 2

3Dec.’36
Ne d

Lissabon

….4
11 Aug.’37
Londen ……2
30Juni’32
Bk

BeI.Binn.Eff.

1
Vrs
2*
3Dec.’36
ch.inR.C.
2*
3Deé.’36
Madrid …….5

9Juli’35
Athene ……….
6

4 Jan. ’37
N.-York F.R.B.1
26Aug.’37
Batavia

……..
314 Jan.’37
Oslo

.-…….*

5Jan.’38
Belgrado ……..
5

1
Febr.’35
Parijs

.
……2f
12’Mi’38
Berlijn ……….
422Bept.’32
Praag

……3

1Jan.’36
Boekarest

…….
4f
15Dec.’34’
.Pretoria

-..
.
3f
15Mei’33
Brussil ………..
3
30 Mei’38
Rome ……..4f
18Mei’36
Boedapest

……
4
28Aug.’35
Stockholm

.
.2f

1Dec.’33
Calcutta………
3
.28Nov.’35
Tokio

3.46
11 Mrt.’38
Dantzig

……..
4.

2Jan.’37
Weenen ……3f
10Juli’35
Helsingfors ……
4

3Dec.’34
Warschau …. 4f
18Dec.’37
Kopenhagen
4
19Nov.’36
Zwits.Nat.13k.lf25Nôv.’36

OPEN MARKT.

1938

.
1937 1914

28
23128
16121
9114
24(29
H
zl’
20124
Mei
Mei Mei Mei
Mei
Juli

Am.,terdam
Partic. disc.
11
4

11,2)
11
4

114

11
4

231$-314
31(_3(j
Prolong.
112
1
1

1)
1
/2
112
1
211
4

21/
4
3(
4

Londen
Daggeld.
1
12’1
113..1
1
121
1
12..1
1
121
‘Ii-1
1314-2
Partic. disc.
17133_915
17
132-
9
1i6
17
132
“In
17I32-l16
9(
1

41/
4
.3/
4

Berlijn
Daggeld ..
2
3
14-3
21/4.32)
2
1
14-2
5
1s
2
3
18-
3
14
2118-3
11
4
.331
53
–
taandeid
2
3
14-3
23/
4
31)
2
3
/-3
2
3
(4-3
21(
3
-2(
4

2
3
14-3
–
Part, disc.
2
7
1
2
7
1

3)

27( 21(
2
7
18
2
2
18
2
1
(8-
1
(2
Warenw. ..
4-
1
1
4.
1
1

2)
4.11
4

4..
1
1
4
1
14
4.31
4

–
Wew
York
Daggeld
1)
1
1
1
1 1
1
13/
4
.211
3

Partic.dlsc.
212
113
‘2
113
°/n
/
ie

–
‘) Koers van
2
7
Mei
en aaaraan
VOO
atgaanae weken tlm. Vrijaag.
2)
26 Mei geen noteering.
3)
25129 Mei.

WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.

Data
New
Londen

‘Berlijn
Parijs
Brussel
Batavia
York
) ) )
8)

)
1)

24 Mei .1938
1.81%
8.97%

72.60 5.04%
30.49 100%
25

,,

.1938
1.81% 8.97%

72.75
5.03
30.56
1009,4
26

,,

1938

27

,,

1938
1.81%
8.96%

72.80
5.02%
30!54f
1009.4
28

,,

1938
1.81%
8.9634

72.80
5.01%
30.62*

1009.4
30

,,

1938
1.80%
8.96%

72.72*

5.04

30.58*

1100%
Laagste d.w’)
1.80

‘,
8.96 ”

72.55
5.-
30.46
99%
Hoogste d.w
1
)
1.81%
8.98

72.85
5.05
30.65
100%
Muntpariteit
1.469
12.1071

1
59.2631
9.747
24.906
100

Data
Zwit-
serland
Praat
Boeka-
Milaan
Madrid
1′
rest
1)
)
*8)

24 Mei

1938
41.30
6.32

1938
41.35%
6.32
L.
–
1938
–
–
–
– –
27

,,

1938
41.31%
6.32
–
–
–
28

,,

1938
41.31
6.31
–
–
–
30

1938
41.2734
6.30
–
–
–
Laagste d.w
1
)1
41.25
6.27*
–
9.50
–
Hoogste d.w
1
)1
41.373i
.6.34
1.40
9.60
–
Muntpariteit
1

48.003
7.371 1.488 13.094
48.52

D t
a a
Stock- Kopen-
1
S 0
Hel-
Buenos-
Mon-
holm) hagen*)
.

for!’)
Aires’)
treal’)

24 Mei

1938
46.30

40.10
45.12*

3.98
47%
1.79%
25

1938
46.27*
40.10
45.12*
3.98 47% 1.79%
26

,,

1938
–
.
– – –
–
–
27
–
,
‘,,

1938
46.25

40.07*

45.10
3.98 47%
1.79k
28

,;’

1938
46.20

40,05-
45.07*

i
3.98
47%
1.79%
30

1938
46.25

40.05v
45.07*

3.9e
47%
1.79k Laagste d.w
1
)
46:17*
39.971
45
7

‘
3.94′
46%
,
-1.79
Hoogted.w’;
46.32f 40121
4517f
‘
4.-.-‘
‘
‘47%
•1′.O
Muntparitit
46.671 i66.671
66.671
6.266
95%
2.1878
•) 1″lOteering te Amsteraam. •) Not. te Kotteraam.
ij
i’art. opgave.
In ‘t late of 2de No. van iédere maand komt een overzicht
voor van een aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen.

KOERSEN TS NEW YORK. (Cablë).

a
a
D t
‘
..
Londen ‘per
‘t),
Parijs

.
($
p.
IOOfr.)
‘Berlijn
($ p. 100
Mk.)
Amsterdam
($ p. 100
gld.)

2,4 Mei’

;1938
.4,94%
2,774
,
40,09

,
‘”55,12%”
25

.

1938
4,93%
,
2,76%

..
40,09

.
‘.
5.5,06%.
26
.

‘

1938
-.4,94%
.2,77%
.

40,163%
,

55,17
27

,,

1938
.4,949.4.
2,76%
,

40,15/4
55,13/4
28

,;

..

1938
4,94%
.
2,77%
,
.

,
40,18

..
55,18
30

‘

1938,,’-
.,
31 Mei

.
‘-1937
Muntpariteit..
4,86
3,90%
23,81%
409.4

KOERSEN TE LONDEN.

Plaatsen en
Landen
Not eerings-
eenheden
14
Mei
1938
21
Mei
1938
23
1
28
Mei
1938
LaagsteHoogste
28
Mei
1938

Alexandrië..
Piast.
p.
973%
97/4
973%
97%
–
97%
Athene

….
Dr.
p.
547% 547%
540
‘,
555
547%
Bangkok….
Sh.p.tical
1/10%
1110%
1110%
1110%
1/10%
Budapest

.’.
Pen.
p.
£
.25%
25%
24%
253%
25%
BuenosAires’
p.pesop.0
18.961
19.02′
18.92
19.04
18.951
Calcutta
. . . .
Sh.
p.
rup.
115
29
1
32

115
29
1
32

1/5%
11519,4
1153918,
Istanbul,

..
Piast.
p. £
620 620 620 620 620
Hongkong
..
5h.
p. $
112%
11219.4
1/2%
.1/3′
1/2%
5h.
p.
yen
112

‘
112
111%
1129.4
112
Lissabon ….
Escu.p..C1103%
6

110%
110
110% 110%
Mexico

….
$
per
£
– –
– –
Montevideo
.
d.per
21
20/4
19%
21
203%

Kobe

……..

Montreal

..
$
per
£
5.00h
5.00%
4.99%
5.00%
5.00%
Rio
d. Janeiro
d. per Mil.
.2%
2% 2% 2%
2%
Shanghai

..
d.
p.$
11%
11
10%
1134.
10%
Singapore
..
Sh.
p. $
213%
2/3%
213%
213
1
9,4
213%
Valparaiso
‘).
$
per
£
125 125
125 125 125
Warschau
..
ZI. p. £
1
26%
26%
1

26
1
26%
1
26%
1) Unie.
not.
13
laten, gem. not., welke Imp. hebben te betalen
IU
Dec. 1936 16.12.
2)
90 dg. Vanaf 13 Dec. 1937 laatste

export” noteering.

ZILVERPRIJS,
.

COUDPRJJS 8)’
Londen’)
N.York
‘

Londen
24 Mei
1938.. 18%
42%
24 Mei

1938….

140141
25

,,
1938.. 18%
423%
25

1938….

140/7f.
26

,,
1938..
–
42%
26
.,, ,

1938….

–
27

,,
1938.. 18%
423%
27

1938….

14019
28

,,
1938..

18%
– ‘ .
,
23

.
1938….

14019
30

,,
1938..

18%
–
301938….

140151

31 Mei
1937.. 20%
–
31 M

,,

ei

1937….

140,91

27
Juli
1914.. 24%
59
27
Juli

1914….

84110%
1)
in pence
p.oz.stand.
2)
Foreign silver in
$c.
p.oz.fine.
3)
in sh.p.
oz.
line

STAND VAN ‘e
RIJKS KAS.
Vorderineen.,,
1

14Mei1938

1

23Mei1938
Saldo van
‘s
Rijks Schatkist bij De Ne-
derlandsche Bank
………………
/
149.932.177,11
f
149.214.792,01
Saldo b. d. BankvoorNed.Oemeenten
,,

.94.729,04
,,

97.032,82
Voorschotten

op

ultimo

April

1938
a(d. gemeent. verstr.
op
a. haar uit te

.

keeren hoofds. der pers. bel., aand. In
de hoofds. der grondbel. en der gem.
fondsbel., alsmede
opc. op
dle belas- tingen en
op
de vermogensbelastlng
–
–
10.871.669,72
•

6.432.165,57
13.301.317,17
,,

13.307.711.39
Kasvord.weg.credletverst.alh.bultenl.
,,102.153.987,68
,,
102.316.734,50

Voorschotten.aan Ned.-lndlë
………….
Idem aan Suriname………………….

Daggeldleeningen te
U
gen onderpand
Saldo der postrek.v.Rijkscomptabelen
–
•

32.267.980,13
–
41.541.020,19
Vord.
op
het Alg. Burg. Pensioenf.’)
–
Vord.
op
andere Staatsbedrijven’)
,.

10.397.583,31
–

11.135.214,01
Verplichtingen

Voorschot door De Ned. Bank ingev.
art.

16 van haar octrooi verstrekt
–
–
Schatklstblljetten in omloop ………
f234.233.000,
–

f234.233.000,-
,

12.500.000,-
•

12.500.000,
–

Schatkistpromessen in Omloop
……..
‘,

1.091.372,50

.

,,

1.090.322,50
Schuld

op

ultimo

April

1938

a/d.
–
gem. weg. a. h. uit te keeren hoofds. d.
pers.bel.,aand.Ld.hoofds..d.grondb.
.,

.•,
.
.
…-..
.-

Zilverbons In omloop
…………….

e. d. gem. tondsb. alsm.
ope. op
die
bel, en
op
de vermogensbelastlng
..
,

6.906.101,76
•

6.965.101,76
Schuld aan Curaçao’)
……………..
Schuld aan het Alg. Burg. Pensioenf.
2)
,,

1.067.002,79
•

14.088.401,22
,,

1.040.247,36
,,

14.608.578,38
Id. a. h. Staatsbedr. der
P.T.
en
T. 1) …
,,
212.844.487,99
,,
211.509.628,11
Id. aan andere Staatsbedrijven
1) ……

..

.
,,
25.500.000,
–

Id. aan diverse instellingen’)
………
1)

‘s

.
..25.500.000,-
‘,

77.716.304,73.
•
177.761.797,46
In rekg.-crt. met

Rijks Schatkist.

NEDERLANDSCH-INDISCHE
VLOTTENDE
SCHULD.
21 Mei 1938
,
28 Mei 1938
Vorderingen:’)
Saldo Javasche, Bank
…………….

–
–
Saldo b. d. Postchèque- en G,Irodlenst
f

566000-

f

‘270000-
Verplichtingen:

”,

,
Voorschot’s Rijks kas e. a. Rijkslnstell

6.411.000,-,
,.

4.575.000,’-
16.500.000,-
‘,
Schuld aan het

……

,’
5.000.000,-.
Schatklstpromessen in omloop

…….

16.500.000,-
Schatkistbiljetten in Omlöop ……….5.000.000,.-‘
Ned.-lnd. Muntfonds

1.114.000,-
‘,’
‘Idem aan de Ned.-lnd. Poatspaarbank

•. .
1.124.000,-
1.l14.000;-
,,.

1.184.000,-
‘Belegde kasmiddelen Zelfbesturen

•

510.000,-
,,

,

510.000,-
Voorschot van de Javasche .Bank

‘,’

3.174.000,-
,,

725.000
1
–
‘)
Betaalmiddelen In
‘s
Lands’ Kas
f
33.916.000,-.

-‘.

..

.

CURAÇAOSCHE BANK.
Vnnrnnamnte naden in diilenden guldens,
–

.”.

.
.
cl
Voor- h
It
.
DÈ
‘
Diverse
Diverse
Data

«
Metaal
la
r
.
i
e

SaC.aOn en
conIs’
reke-
n ngen
reke-
kolonie.
ningen

1April”

1938
‘6:715
7.016
‘
195,
’63
‘1.854
110
1Maart”

1938
,
‘6.427
6.789
72

‘
’63
1.930
124
1
Februari

1938
6.147
‘6.634
55
63′ ”
1.928
121
1
Januari

1938
6.050 6.800
24′
*
60″
,
2.159
188

1
April’.

i937
4.476
5.462.
‘117

.
‘

44 1.542
.75

1) Sluitp. der activa.
2)
SIuItp. der passiva.

–

420

GROOTHANDELSPRIJZEN VAN BELANGRIJKE VOEDINGS- EN GENOT
–
.
GERST
64/5 kg
MAIS’
R000E
TARWE
BURMA RIJST
BOTER per kg.
KAAS
Edammer EIEREN
– Russische
1)
Rotterdam per 2000 kg.
74kg Russi-
Rotter6am per 100 kg.
Loonzein
Alkmaar
Gem. not
.
Heffing
1)
Zie blz.418
loco
schei) loco
Rotterdam

per cwt. f.o,b.
Rangoon(Bassein
Leeuwar-
der Comm.
Crisis
Fabr.kaag
Eiermijn
Roermon
Termijn-
Amerik.
Termijn-

La Plata
i
van dii
nummer.
–
Rotterdam
per2000kg.
noteer. op
1 of 2 mnd.
Mixed
No. 2′)
per 100kg.
noteer. op
Of 2 mnd.
Locoprijs

__________________
HerI.Ned.Ct.I

Not.
Noteering

Zuivel-
Centr.
gang exp.
per 50kg
P. 100 St.

7_
/
7_
–
,r
ƒ1
%
/
%
7
%
sh.
T
.

T
T
x
Tfl
1927
237,-
110,2 171,50
89,3
176,-
87,1
12,47
5

102,5 13,82
5
1110,1
14,75 1109,3
6,83
104,5
1113
1
14
2,03
98,4
–
43,30
95,0
7,96 99,
1928
228,50
106,2
208,50
108,6
226,-
111,9 13,15
108,1
I2,75l
00,1
13,41
5
1
99,9 6,43
97,1.
10!7(4
2,11
102,3
–
48,05
105,4
7,99
99,’
1929
179,75
83,6
196,-
102,1
204,-
101,0
10,87
5

89,4
11,..,”
83,8
12,25
90,8
6,34
97,0
1016
2,05 99,4
–
45,40
99,6
8,11 101,
1930
111,75
52,0
118,50
61,7
136,75
67,7 6,22
5

51,2
8,27 65,9 9,67
5

71,7 5,09
77,9
815
1,66
80,5
–
38,45
84,4
6,72
83,:
1931
107,25
49,9
78,25
40,8
84,50
41,8
.
4,55 37,4 4,65
37,0
5,55
41,1
3,09
‘47,3
‘516
1,34
64,9
–
31,30 68,7
5,35
66,
1932
100,75
46,8
72,-
37,5 77,25 38,2 4,62
5

38,0 4,70 37,4
‘,22
5

38,7 2,59 39,6
511 1
1
i2
0,94 45,6
–
22,70
49,8 4,14
51,’
1933
z
70,-
32,5 60,75 31;6
6850
33,9 3,55 29,3 3,75
29,9
0,02
5

37,2
1,84
28,2
4/51(

0,61
29,6 0,96
20,20
44,3
3,71
40;
1934
u.s
75,75
35,2
64,75
33,7
70,75
35,0.
.3,32
5

27,3 3,25
.25,9
3,67
5

27,3
1,74
26,6
4175/

0,45 21,8
1,-
18,70
41,0
3,45
43,’
1935
–
68,-
31,6
56;-
29,2
61,25 30,3
.
3,07
5

25,3
3,87
-30,9 4,125
30,6
2,07 31,7
5181/
0,49
23,7
0,99
14,85
32,6 3,20
39,
1936
86,-
40,0 74,50
38,8
74,-
36,6 4,275
35,1
5,75 45,8 6,275 46,5 2,19
33,5 5(7
1
1
0,58
28,1
0,88
5

17,55
38,5 3,50
43,
1937
0
137,75
64,0
105,75
55,1
III,-
55,0
8,95 73,6
8,02
5

63,9 8,92
5

66,2
2,70
41,3
61-
0,78
37,9 0,67
.
19,75
43,3
3,96
49,

Maart 1937
133,-
61$
104,25
54,3
106,-
52,5 56,9
,

9,025 •74,2
8,72
5

69,5 9,15
67,8
2,57
39,3 519114

0,68
33,0
0,80
18,82
5

41,3
3,86
48,
April

,,
Mci
0
149,75
69,6
110,75
57,7
115,-
10,-
82,2
9,40
74,9
‘10,175
75,4 2,72
41,6
.
61-14
0,69 33,4
0,80
16,45
36,1
3,05
38,
,,
144,50
67,2
107,-
55,7
110,-
54,5
10,-
82,2
8,925
71,1
9,72
5

72,1
2,64 40,4
5/10
1
/2
0,71
34,5 0,72
5

17,325
38,0
2,89
36,
Juni
Juli-
i8,5
69,2
694
99,-
51,6
105,-
III
52,0 83,4
BIO
5
59,9
–
8,95
9,975
66,3
40,3
5110
1
14
0,74 35,9
0,70.
19,825
43,5
2,98
37, 46,
f4gM

108,25
56,4
–
55,0
68,3
73,9
41,0
5111
1
14
0,77
37,4 0,68
20,15
44,2
3,74
Aug.
136,SO
635
106,50
55,5
112:-
55,4′
930
76
:
4

7
:8
25

62,3
‘
9,225 68,4 2:86 43,8
614
0,78
37,9
0,64
21,50
47,2
3,84 47,
Sept.
129,50
60,2
107,-
55,7
122,-
60,4
9,225
75,8 7,55
60,1
8,52
5

63,2 2,96
45,3
617
0,85
41,3 0,52
5

21,-
46,1
4,69
58,
Oct.

,,
136,25
–

63,3
109,-
56,8
114,75
56,8
8,57
5

70,5
7,625
60,7
8,50 63,0
2,96
45,3
6/71/
4

1,-
48,5 0,42
23,-
50,5
4,99
62,
Nov.

–
133,50
62,1
106,25
55,3
116,-
57,4
7,225
59,4
7,10
56,5
8,12
5

60,2
2,53
38,7
5/7
1
/2
0,96 46,6 0,46 22,20
48,7
4,99
62,
Dec.
130,25
60,6
110,-
57,3
120,75
59,8 7,30 60,0 7,05
56,1
8.025,
59,5 2,43 37,2
515
0,84
40,8
0,60 20,80 45,6
5,24
65,

Jan.

1938
0
137,-
63,7
113,75
59,2
117,25
55,0
7,65
62,9 7,45 59,3
8,40 62,3
2,35
36,0
513
–
0,80 38,8
0,61
5

21,45
47,1
4,15
51,
Ëebr.

,,
135,75
63,1
106,-
55,2
110,75
51,9 7,60
62,5
7,275
57,9
8,30 61,5
2,39
36,6
5/4
0,81
39,3 0,65 22,12
5

48,5 3,65
45,
Mrt.
–
19_
61,4
10450
54,4
109,75
51,5
7.10

58,4
5
53,9
7,70
571
26
36,1
513
0,81
39,3
0,56
21,70 47,6
2,80
34,
Apr.
T-
59,5
ÇÖY,50
56,0
117,75
55,2
54,7
0,55
52,1
7,35 54,5
2,42
37,1
515
0,87
42,2
0,47
5

19,60
43,0 2,90
36,
26April-3Mei
125,50
58,4
104,75
54,6
116,-
54,4 6,30
51,8 6,25 49,8 7,15 53,0
254
38,9
518
0,89 43,2
0,45
20,50 45,0 3,15
39,
3-10 Mei ’38
119,50
55,6
105,25
54,8
113,50
53,2 6,30
51,8 6,275
50,0
7,10 52,6
2,67
40,9
5111114

0,90
43,7
0,45
19,75
43,3
3,15
39,
10-17

,,

,,
116,50
54,2
106,50
55,5
114,50
53,7 6,20
51,0
6,27
5

50,0 7,0
52,3
2,67 40,9
5(11
1
/4
0,91
44,2
0,45 20,50 45,0 3,50
43,
17-24

,,

,
127,50
59,3
106,-
55,2
109,50
51,3 6,10
50,1
6,20 49,4
7,-
51,9 2,70
41,3
61-
0,89
–
43,2 0,45
20,-
43,9
3,25
40,
24-31

,,.

,,.
125,50
58,4
100,-
52,1
101,50
47,6 5,95 48,9
5,67
45,2 6,50 48,2
2,63
40,3
5/10l/
0,85′
41,3 0,45
19,75
43,3
3,30
41,

JUTE
KATOEN
AUSTRALISCHE WOL
JAPAN. ZIJDE
RUBBER
;

.

.
,,First Marks”•
in olie gekamd
;
loco Bradford per Ib.
13114 Deriiier
Stand. Ribbed
Middling Upland
Super Fine C. P.
c.i.f. Londen
per,Eng. ton
loco
-NewYork per Ib.
Oomra
Liverpool perlb.
Crossbred Colonial
Carded 50’s Av.
.

–

,

.

erino
U’+S

v.
Wit
Or. D. te
NewYork perib.
Smoked Sheet
loco Londen
p.
1

–
Ferl.Ned.Ct.1 Not.
Herl.Ned.Ct.I
Not.
H
Not.t
HerI,Ned.Ct,
1
HerhNed.Ct.
1

Not. Herl:Ned.Ct.1
Not.
Herl.Ned.Ct.I
No
cts.
%
$cts.
cts.
%
pence
‘
cts.
%
pence
cts.
%
pence
/
%
$
cts.
%
pen
1927
1928
–
442,38 445,89
103,4
104,2
36.101-
43,8
93,1
17,60
36,7
102,1
7,27
7,51
133,8
–
96,8 26,50 244,9
104,8
48,50
13,55
105,8
5,44
93 54
140,2
81,4
18, 10,
–
1929
395,49
92,4
36.16/11
32.1413
49,8 47,6
105,8
101,1
20,-
19,10
37,9
33,2
105,5
92,4 6,59
153,8
127,2
111,2
92,0
30,50
25,25
259,7
196,5
111,1
84,1
51,50
39,-
12,60
12,28
98,4 95,9
5,07
4,93
52
78,4
10,
1930
257,97
60,3
21.619
33,6
71,4
13,50
19,7
54,8 3,92
81,9
59,2
16,25
134,8
57,7 26,75 8,50 66,4
3,42
30
45,2
5,1
1931
192,15
44,
0

17.117 21,1
44,8 8,50
20,1
55,9 4,28
60,9
44,0
13,-
109,0
46,6
23,25
5,97
46,6 2,40
15
22,6
3,1
–

1932
=
146,86
34,3
16.181-
15,9
33,8 6,40
19,5
54,3 5,39
42,5
–

30,7 11,75
‘

79,7′
34,1
22,-
3,87 30,2
1,56
12
18,1
3,
1933 128,63
30,1
15.12/2
17,4
37,0 8,70
16,8
48,8
4,91
48,9
35,4
14,25
96,9 41,5 28,25
3,21 25,1
1,61
II
16,6
3,
–

1934
–
115,85
27,1
15.9(9
18,3
38,9
12,30
13,6
37,8 4,37
51,4
37,2
16,50
95,8
41,0
30,75
1,92 15,0
1,29
19
28,6
6,
–
1935
Z
134,52
–
31,4
18.1118
17,6
37,4
11,90
17,7
49,3
5,87
42,2 30,5
14,-
84,5
36,2
28,-
2,41
18,8 1,63
18
27,1
6,-
1936
142,61
33,3
18.618 19,0
40,4
12,10
18,2
50,7
5,60
54,3
39,3
‘

16,75 108,6
48,5
33,50
2,71
21,2
1,73
25
37.7
7,
1931
c.j
183,46
42,9
20.814
20,8
44,2
11,44
20,0
55,7 5,34 89,0
64,4 23,75
132,7
56$
35,50
3,30
25,8
1,86
5

36
54,3

c.4
Maart 1937
174,86
40,9
19.911
26,6 56,5
14,45
23,3 64,8
6,25
88,6
64,1
23,75
138,9
59,4
37,25
–

3,59
28,0
1,96
–
44
–
44
66,3
12,-
April
189,96
44,4
21.313
26,0 55,2
14,35
23,1
64,3
6,16
96,5
69,8
25,75
144,9
62,0.
38,75
3,56
2,8
1,95

–
66,3
11,(
Mei
.
ti
201,20
47,0
22.716
24,3
51,6
13,35
22,7
63,2 6,04 97,4
70,4
26,-
142,9
61,1
38,25
3,25 25,4
1,78
5

38

—
57,3

Juni

,
Z
186,90
43,7
20.1617
22,a
22T
48,6,
12,60
22,3
62,1
5,96
95,5

058
69,1
–
25,50
140,2
60,0 37,50
3775
3,28
3,42
25,6
1,885
–
3
34
54,3 51,3
9f
9,1
Juli
–
Aug.
189,87
188,67
44,4
44,1
21.113
20.1716
18,8
47,6 39,9
12,32
10,35
21,5
19,6
59,8 54,5
5,71
5,19 98,9 69,3 71,5
‘25,50
26,25
142,2
145,0
60,8 62,0
38,50
3,30 26,7 25,8
5,88
5

1,82
33
49,7
8,1
Sept.

,,
186,01
43,5
20.14/3
16,3
34,6
9,-
17,4
48,4

–
4,64
94,1 68,1
25,25
131,3
56,2
35,-
3,19 24,9
1,76
34
51,3 9,-
Oct.
U-
188,16
44,0
20.1918
15,2
32,3
8,42
15,5
43,1
4,15
83,6
60,5
22,50
117,7
50,4 31,50
3,02
23,6
1,67
30 –
45,2 8,-
Nov.

,
185,91
43,4
20.12/10
14,4
30,6 7,99
15,2
42,3
4,04 74,6 54,0
20,-
103,9
44,5 27,75
2,86 22,3
1,58
5

27
–
40,7
7,1
Dec.

,,

lan.
‘
1938
1ebr.

173,86
168,56

40,6

39,4

19.7/-

18.1518

14,9
15,4

31,6

32,7

8,28

8,56

15,5

15,9

.
43,1

44,2

4,15

4,26

69,5
67,3

50,3
48,7

18,50

18,-

110,1

101,2

.

47,1

43,3
29,50

27,-

2,71

2,69

21,2
21,0

1,505
1,495

28
26
27

42,2
39,2

7,
7,

–

Mrt.

,,
0
166,62 165,08
38,9
38,6
18.1117
18.8/-
16,1 16,1
34,2 34,2 9,00
8,91
16,5
16,1
45,9 44,8
4,41
4,30
63,9
6jJ
46,2
442
17,-
16,25
98,1
98,3 42,0
‘

42,1
‘26,25
26,25
2,78
2,81
‘21,7
21,9
1,55
5

1;56

–
–
– 2..
40,7
37,7
7,1 6,7
Apr.

,,
‘
156,59
36,6
17.9(5
15,8
33,5
8,76
15,5
43,1
‘4,15
–
607
43,9
16,25
95,6
“40,9
25,50 2,75 21,5
1,52
5

.

22
33,2
5,1
26ApriI-3Mei
156,25
36,5
17.819
15,6 33,1
8,67
15,3
42,6
4,11
60,7
43,9,
16,25
96,2
.,.4J,2
25,75.,
2,79
21,8
1,55
21
31,7
5,
3-10 Mei ’38
157,17
36,7
17.101-
15,6
33,1
8,67
15,3
42,6
4,10
61,6
44,6
16,50
99,0
.42,4
26,50
2,75 21,5
1,53
–

21
31,7
5/
10-17
158,83
37,1
17.1319
15,6
33,1
8,62
15,3
42,6 4.08 61,7
44,6
16,50
99,2
42,4
26,50
2,88
22,5
1,59
5
–
22
33,2
5,7
17-24

,,

,
159,40
37,2
17.15/-
15,4
32,7
8,51 15,3
42,6
-4,09
61,7
44,6
16,50
99,2
42,4 26,50
–

2,88 22,5
1,59
5
.
–
20
30,2
24-31

,,

,,
156,95
36,7
17.10/-
14,4
30,6 7,92
14,9
41,5
3,98
‘61,7
44,6
16,50
98,1
42,0
26,25
2,82
22,0
1,56
–

21
31,7
5,7

–
–
KOPER
LOOD
’11N

–
IJZER
GIETERIJ-IJZER.’
–

ZINK’

‘
ZILVER
Standaard
gem. prompt en
Cleveland No. 3
(Lux
1-11)

–
–
gem. prompt en

‘
cash Londen
Loco Londen
1ev. 3 maanden
L OcOEnon d
per

g. t
franco Middlesb.
per Eng, ton
1ev. 3′ maanden
per Standard
per
Eng, ton
Londen per Eng.ton
per Eng. ton
f.o.b. Antwerpen
Londen p. Eng, ton
Ounce

Herl.Ned.Ct.1
Not.
Herl.Ned.Ct.1 Not.
Herl.Ned.Ct.I
Not.
Herl.Ned.Ct.I Not.
Herl.Ned.Ct.I

Not.
Uerl.Ned.Ct.l
Not,
Çj’tNtINo

–
t

%
£
f

%
£
1 £
/

%

sh.
/

%

Sh.
/

%
£
ets.

%

pen
1927
675,10
85
,9 55.13111
25,75
106,5
24.811
3503,60
120,6
289.115
44,10
104,7
7219
39,10
98,9
6416
345,40
108,8
289111
132
101,5
26
1
I
1928
771,20
98,1
63.1419
256,15
92,2
21.314
2749,50
94,6
227.418
39,85
94,6
65110
37,90
95,9
6218
305,75
96,4
25.515
135 103,8
26)
–

1929
0
912,55
116,1
75.917
281,10
101,2 23.4111
2465,65
84,8
203.18!10
42,45
100,8
7013 41,55
105,1
6819
–
300,80
.94,8
24.1718
123
94,6
24
7
/
1930
661,10
84,1
54.1317
218,70
78,8
18.115
1716,20
59,1
141.1911
40,50
96,1
67/-
35,95
–
91,0
5916
203,55
64,1
16.1619
80
68,5
17
11

1931
431,85 54,9
38.7/9
146,60
52,8
13-17

1332,55
45,9
118.9/1:
33,-
78,3
5818
28,90
73,1
5115
140,05
44,1
12.8111
–
69
64
53,1
14
5
1
1W
–

1932 1933
275,75
268,40
35,1
34,1
31.1418
32.1114
104,60
97,25
31,7
35,0
12.-19
11.16
1
1
1181,30
1603,50
40,6 55,2
135.18110
194.11/11
25,40
25,55
60,3
60,6
5816
62
1
–
22,20
21,-
56,2
53,1
5111
51
1
–
118,95 129,80
37,5 40,9
13.13110
15.14
1
11
.

62
66

49,2
47,7
1811
21/
–
1934
1935
U
226,80
230,95
28,8 29,4
30.6/5
31.1811
82,65
103,40
29,8
37,2
11.1/-
14.518
1723,15
1634,25
59,3
56,2
–
230.715 225.1415
25,-
24,70
1
59,3 58,6
66111
6812
20,25 20,25
51,2
51,2
54/1
56/-
–
103,05
102,65
32,5
‘32,3
13.1516 14.316
87
50,8
66,9
2811
1936
298,75 38,0
38.8
1
1
137,15
49,4 17.12
1
7
1592,-
54,8
204.1218
28,40 67,4 73/-
22,40
56,7
57
1
7
1.16,55
36,7
14.1917
65
50,0
20
1
1
1937
488,55
62,1
54.813
208,95
75,3
23.516
2176,70
74,9
242.7110
41,30
98,0
91111
47,10
119,2
10511
199,80
63,0
22.414
75
57,7
201/

Maart 1937
0
638,40
81,2
71.916
292,95
105,5
32.161-
2498,25
86,0
279.141- 36,15 85,8
81/-
48,20
122,0
108/1
289,65
91,3
32818
77
59,2
20
51

–
April

‘
559,70
71,2
62.7
1
6
235,50 84,8
26,4
1
10
2404,95
82,8
268.-(-.
36,35
86,3
81/-
54,25
137,3

1
2
0
/
1
1
238,65 75,2
26:6/5
78
60,0
20
11

Mei

1-
545,95 69,4
60.15/-
214,95 77,4
23.18/5
2256,45
77,6
251.21:.

36,40
86,4
81/-
59,65
150,9
13219
209,35
.
66,0
23.5111
76
58,5
20
5
/
Juni
Z
470
5iflJ
63,6
55.13/5
20540 2T376
74,0
22.17/8
2245 10
2330
77,3
81,4
250.2
1
6
262.5-
36,35
45,55
86,3
108,1
81
1
–
101/-
6060
50
153,3
135/-
13216
l$4,55, 61,3
21.13
1
5
22.1316
75 75
57,7
57,7
20 20
Juli
Aug.

,,

–
517,55
649
658
56.1113
57.61-
205,25
77,0
73,9
23,13111
221416
20.17/8-
2388,50
82,2
79,9
264.91-
258.1216
45,60 45,35
108,2
107,6
1011-
48,60 44,65

150,8 123,0
113,0
1091-
205,75 215,35
–

191,80

64,8 67,9
23.1618
21.7(1 75 74
57,7
56,9
19
7
1
19
1/
–
Sept.

,, Oct.

,,
474,25 413,15
60,3
52,5
52.15111
46.1111
187,55 164,80
67,5
59,4
18.718
2323,10 2036,85
70,1
227.51-
45,25
107,4
1011-
1011-
42,30
107,0
9915 9415
162,05
60,4
51,1
18.1/7
75
57,7
20
–
Nov.

–
z
357,50
45,5
39.13/9
150.10
54,1
16.1313
1726,80
59,4
191.14/
r

46,85
111,2 104/
39,85
100,8
88/5
.143,20
45,1
15.17111
74
56,9
1911
Dec.
362,70
46,1
40.712
144,90
52,2
16,216
1734,45
59,7
193.-!-‘

49,-
116,3
1091-
38,80
98,2,
8614
139,-
43,8
15.915

–
70
53,8
18
5
1
,,
1
1.
–
–
—-
–
–

–
–
–
lan.

1938
0

367,75
46,8
40.19
1
6
143,50
51,7
15.19
1
9 1640,65
56,5
182.16/-
48,90
116,1
109
1
–
36,50
92,4
81
1
4
134,05
42,2
14.18/9
74
56,9
19′-‘
l’ebr.

,,
353,70
45,0
39.8/9
137,35
49,5
15.6/3
1642,15
56,5
183.1
1
11′
48,90
116,1′
109
1
–
33,45
84,6
7416
.128,85
40,6
14.714
,

75
57,7
20
5/
Mrt.

»
0
Z
357,25
45,4
3916
1
7
14480
T38
–
52,2
‘
50,9
16.2110
15.1514
1649,65
56,8
52,9
183.1812
171,9
1
5,
48,90
48,85
116,1
115,9
1091-
3j,09
32,90
80,5-
70111
73
1
2
128,90
40,6
14.-7/4
–

75
71
57,7
54,6
20
3
/
18
7
1

Apr.
26.April-3Mei
0
354,85
45.1
43,9
39.11
1
7

-38.1113
1
132,15
47,6
.14,151-
1536,80 1388,90
47,8
155-1-
48,85
115,9
109
1
–
109/-
32,50 83,0 82,2
72
1
6
124,75 111,75
39,3
35,2
13.18/4
12.95
70
53,8
1811
310 Mei 38
34635
441
3811/3
13165
474
1413
1
2
15
0
660 518
167
tsr
4895
1162
1091
2995
758
6619
11650
367
121915
70
538
1811
10l7
–
343,45
43,7
38.51-
.
129,35
46,6
-14.812
1487,10
51,2
165.12/6.
48,95
116,2.
1091-
29,20..
73,9
65/-..-.
115,90
36,5
12.1812
70′
53,8
18
3
/
17-24
306,60
39,0
34.2/6
122,70
44,2
-13,13/2.
1433,10
.49,3
159.101-
48,95
116,2
1091-
29,20 73,9
65!-
.112,05
35,3
12.915
70
53,8
18
3
/
24-31

,,

,,
302,05
38,4′
33.1319
123,30
44,4
13,151-‘
1445,8049,7
161.51-
48,85
115,9
109/-
23,-
70,9
6216
111,25
35,1
12.82
71
54,6
–

DELEN EN GRÖNDSTOFFEN.
(Indexçijfers gebaseerd op 1927 t/m 1929
‘=
100.

421

GE-
SLACHTE
GE-
SLACHTE
DEENSCH
BACON
.
ARO.RUND-
BEVROREN

CACAO G.F.
F
KOFFIE Loco R’dam(A’dam
SUIKER
Wittekrlst.
THEE
N.-Ind.thee-
RUNDEREN
(versch)
VARKENS
(versch)
middelgew. No. I’
VLEESCH
Acraper5Okg
C.Lf• Nederland
per ‘(

kg.
suiker loco
Rotterdani!
veilïnu Adam
Oem.j’ava- en
Robusta

Superior
per 100 kg
per 100 kg
Londen per cwt.
Londen per 8 Ibs.
Amsterdam Sumatrathee
E
Herl.Ned.Ct.I
Not.
Herl.Ned.Ct.I
Not.
Herl.Ned.Ct.
Not.
lotterdam
otterdam
Santos
per 100kg.
per’Iakg.
–
.
–
i
——
7
—–
T
—-
:
—
y
—
%
sh
3stLCtS.%Ct
5
.%f%CtS.
%
1927
–
–
–
–
65,15
97,8
10716
233 922
416
41,21
119,4
68/-
4687
5

95,5

54,10 91,4
19,12
5

119,6
82,75
109,2
101,3
1928
93,-
98,2

77,50
908
66,80
100,3
11015
3,03
102,4
51-
34,64
100,4
5713
49,62
5

101,1

63,48
1073
15,85
99,1
-75,25
99,3
102,2
1929
96,40

•
101,8

93,125
109,2 67,81
101,8
112/2 3,12
105,4
512
27,70
80,2
45110
50,75
103,4

59,90
101,2
13,-
81,3
69,25
91,4 94,7
1930
108,-
114,0

72,90 85,5
57,19
85,9
94/7
2,97
100,3
4/11
21,04
61,0
34111
32
65,2

38,10 64,4
960
60,0
60,75
80,2
72,1
1931
88,-
92,9

48,-
56,3
35,72
53,6
6316
2,44 82,4
414
13,84 40,1
2417
25
50,9

27,10 45,8
8,-
50,0
4250
56,1
53,3
1932
61,-
64,4

37,50 44,0
2546
38,2
5817
1,70
57,4
311 1
11,77
34,1
2711
24
48,9

30,04
50,8 6,32e
39,6
28,25
37,3 43,0
1933
•
52,-
54,9

49,50 58,0 30,74 46,2
7417
1,54
52,0
319
9,30 26,9
2217
21,10
43,0

22,83
38,6
5,32
5

34,5
32,75
43,2 37,0
1934
61,50
64,9

46,65
54,7 32,94 49,5
8811
1,42
48,0
3/911
2
8,15 23,6
21/10
16,80
342

18,40
31,1
4,07
5

255
40
52,8 34,9
1935
48,125
50,8

51,625
60,5
32,-
48,1
8815 1,19
40,2
313
11
8,15
23,6
2216
14,10
2a:7

15,21
257
3,85
24,1
34,50
45,5
32,5
1936
53,425
56,4

48,60
57,0 36,37
54,6
9316 1,48
50,0
3/912
l2.05
34,9
3014
13,62
5

27,8

16,87
5

28,5
4,02
5

25,2
40
52,8 39,2
1937
71,27
5

75,3

61,85
72,5 42,27
63,5
9411
l9O
64,2
4j3
1735
50,3
3818
16,62
5

33,9

22,37
5

37,8
6,22
5

38,9
53,50.
70,6
53,6

aart 1937
66,15
69,9

54,82
5

64,3
39,83
59,8
8912
1,67
56,4
3f81

23,
66,7
51/6
18
367

23,80
40,2 6,10
38,1
55
72,6
53,7
pril
71,-
75,0

56,25
65,9
42,32
63,6
9413

1,72
58,1
310
20,83 60,3
4615
17,87
5

36,4

23,37
5

39,5 6,12
5

38,3
54,25 71,6 54,4
ei

,,
73,32
5

77,4

56,75
66,5
42,71
64,1
95f-

1,90
64,2
4j2
3
14
17,30
50,1
3816
17,50
35,7

23
38,9 6,07
5

38,0
55
72,6
53,6
uni

,,
80,25
84,7

55,75 65,3
39,87
59,9
88110
2,04 68,9
4/6
1
1z
15,66
45,4
3411 1
17,50
35,7

23
38,9 6,52
5

40,8 50,50
66,7
52,7
uh

•,
78,45 82,8

60,85 71,3
42,63 64,0
9416
1,97
66,6
4!4
1
1
16,46
47,7
3616
17,50
35,7

23
–
38,9
6,57
41,1
55
72,6
55,1
ug.

,,
77,975
82,2

67,87
5

79,6
46,32 69,6
10216
2,13 72,0
418
112
17,61
51,0
391-
17
34,6

23
38,9
6,50
40,6
54,75 72,3
55,3
ept.

,,
72,42
5
.
76,5

69,20
81,1
46,17 69,3
102110
1,96
66,2
41412
15,97
46,3
357
16,75
34,1

23
38,9
–
6,32
5

39,6
56
73,9
55,1
ct.
69,975
73,7

70,20
82,3
43,70
65,6
9716
1,91
64,5
413
12,55
36,4
281-
15,75
32,1

22,87
5

38,7
6,40
40,0
55,25
72$
55,0
0V.
68,17
5

.72,0

72,37
5

84,8
40,77
61,2
9016
1,95
65,9
414
12,18
–
35,3
2711
13,50
27,5

20′
33,8
6,42
5

40,2
53,75
71,0 52,2
cc.

,,
68,95
72,8 72,15
84,6
43,23
64,9
9612 1,92
64,9
413
1
1
11,07
32,1
2418

13
26.5

17,25
29,2 6,40 40,0
47,75
63,0
51,0

au.

1938
70,82
5

74,8

70,37
5

82,5
43,54 65,4
97/-
1,96
66,2
41411
2

12,18
35,3
2712 13
26,5

16,10
27,2 6,17
5

38,6 51,25
67,7 51,3
ebr.
•
70,25
74,2
68,75
80,6
43,95
66,0
98!
–

2,08 70,3
417112

12,44
36,0
2719
13
26,5

16
27,0 5,40
33,8
50,25
66,3
–

50,5
Irt.
69,15
73,0
66,37
5

77,8
45,87.
68,9
102/2
1,90
64,2
413
13,30
38,5
2918
13
26,5

15,50
26,2
5,05
31,6
52,25 69,0 48,9
pr.

,,
70,35
74,3
64,40
75,5
47,29
71,0
10516
1,88
63,5
412
11,68
33,8
2611
13
26,5

15
25,4
4,65
29,1
53,55
70,6
48,2
Apr.-3 Mei
70,-
73,9
63,50
74,4
47,94
72,0
107!-

1,90
.
64,2
413
10,87
31,5
2413
12,50
25,5

14
23,7 4,62
5

28,9
52,75
69,6
48,1
10 Mei ’38
71,70
75,7

72,7
4,40
72,7
1081-
1,87
63,2
412
9,42 27,3
21-
12,50
25,5

14
23,7
4,75
29,7
52,75
69,6 47,7
17

,,
71,70
75,7

73,8
46,70
70,1
1041-
1,87
63,2
412
9,20
26,7
2016
1250
25,5

14
23,7
4,75
29,7 52,75
69,6
478
24
71,70 75,7
62,-
72,7
45,80
68,8
1021-
1

1,96
66,2
41412
8,87
25,7
I99
12,0
25,5

14
23,7
4,75
29,7
53,25
70,3
47,8
31

,,
70,90 74,9
61,-
71,5
43,97
66,0
98/-
1

1,98
1

66,9
415
‘
I
1719
12,50
1

25,5

14
23,7
1

4,62
5
1
28,9
53,25
70,3
46,5

.
GRENENHOU-T
‘Zweedschongesort.
21/
2
X
7 per standaard

VUREN- HOUT
basis 7″ f.o.b.
Zweden/FInI.

-Ï-5Ê:—
HUIDEN
Gaat, open kop1
57-61
pond

‘
COPRA
1

Ned.-Ind.
m. s.

ORONDNOTEN
Gepelde Coromandel,
per longton

LIJNZAAD
La Plata
loco
GOUD
•
•

cash Londen
per ounce fine
I1
–

ex opslagpl. Londen
perstandaard
Veiling te
per
ioo
kg
c.i.f. Londen
Rotterdam
___

–
‘E
2
.E
Herl. Ned. Ct. Not.
____________________
Hen. Ned. Ct.
1
Not.
van 4.672 M
3
.
Amsterdam
Amsterdam

per lOOD kg.
1)
Herl.Ned.Ct.I

N ot.1
1
E ,
–

_7
_3_
–
r
—

r
—-
-1—
–
3r
——
7
—

–
r
–

T
T
T
Y
sh.
1927
230,28
100,1
19-1-
160,50
105,1
40,43
100,9
32,62
5

106,5
266,03

1064
21.18111
185,-
95,0
51,50
100,1
85!-
105,3 104,4
124,1
1928
229,90
100,0
19.-J-
151,50
99,2
47,58
118,7
31,875
104,1
254,10

101,6
21../-
185,25
95,1
51,45
100,0
85/-
102,0
100,2 94.6
1929
229,71
99,9-
19.-/-
146,-
95,6
32,25
80,5 27,37
5

89,4
230,16
92,0

l9.-f9
214,-

109,9
51,40
99,9
85/-
92,7 95,4 84,5
1930
218,43
95,0
18.112
141,50
92,7
25,36
63,3 22,62
5

73,9
175,55
70,2

14.1014
181,75
93,3
51,40
99,9
85/-
69,6
75,1
60,0
1931
187,88
81,7
16.14(-
110,75
72,5
18,65
46,5
15,375
50,2
136,69
54,7

12.2/11
95,50
49,0
52,-
IOl,l
9215
41,6
54,6
44,7
1932
136,14
59,2
15.1314
69,-
45,2
11,15
27,8
13,-
42,4
130,52
52,2

15.-14
70,-
35,9 51,25 99,6
118/-
35,1
43,0
38,4
1933
136,48
59,3
16.1112
73,50
48,1
13,26
33,1
9,30 30,4
90,39
36,1

10.19/4 75,50
38,8 51,35
99,8 124j7
33,1
39,0
34,5
1934
134,02
58,3
17.1814
76,50
50,1
12,07
30,1
6,90 22,5
71,90
28,7
9.1213
72,75
37,3
51,50
100,1
13718
31,6 37,3 36,5
1935
l27,9l
55,6
17.1314
59,50
39,0
12,54
31,3
9,15
29,9
104,26
41,7

14.81-
67,25
34,5
51,50
100,1
14212
32,2 37,0
34,8
1936
139,98
60,9
17.19110
78,25
51,3
l5,40
38,4
11,90
38,9
113,49
45,4

14.11/9
85,-
43,6
54,60
106,1
140/4
39,0 42,2 40,7
1937
205,35
89,3
22.1712
132,25
•
86,6
23,35
58,2
15,225
49,7
127,81
51,1

14.418
110,50
56,8
63,20
122,8
140/9 53,4 51,8 56,3

Maart 1937
201,84
87,8 22.121-
135,-
88,4
25,-
62,4
•
18,05
58,9
137,54
55,0

15.81
106,75
54,8 63,60
123,6
14214
57,5 61,5
64,8
April

,,
208,79
90,8 23.51-
135,-
88,4
28,50
71,1
16,87
5

55,1
138,95
55,6l5.9I8
; 1
l4,50
58,8
63,45
123,3
141/5 59,3 30,4
63,6
Mei

•
211,29
91,9 23.101-
137,-
89,7
26,25
65,5
14,95
48,8
127,60
51,0

l4.4j-
•

112,50
57,8
63,15
122,7
140/8 56,7 60,2 58,2
Juni

,,
211,01
91,8
23.10(-
13L5
90,1
24,25 60,5
l4.3
5

1425
46,8
130,85
52,3

14.1117 15.514
lj,D
113,-
56,7
58,1
63,10
63,15
l22,6
122,7
140174
1401-
54,8 55,2 59,0 60,2
56,1
56,3
Juli
212,-
92,2
23.101-
136,25
89,5

59,9
47,4
137,65
55,0
Aug.
.
212,40
92,4 23.101-
l35,-‘-
88,4

62,4
13,95
45,6
126,643
50,6

14./6
115, 59,1
63,05
122,5
13917
53,7.
59,2
55,3
Sept.
211,08 91,8
23.101-
135,–
88,4
25,-
62,4
13,15
42,9
120,84
48,3

13.911
115,25
59,2
63,05
122,5
1404
.52,4
51,9 55,3
Oct.
210,65
9l,6
23.10/-
135,-
88,4
23,-
57,4
13,50
44,1
121,70
48,7

13.1117
116,75
59,9
63,-
122,4
14016
50,4
56,1
51,2
Nov.
209,46
91
l
23.5!-
l32,50
86,8
l8,-
44,9
12,50
40,8
109,57
43,8

12.313
110,50 56,7 63,10
122,6
14011
47,7
53,2
46,7
Dec.

,,
206,69
899.
23.-!-
125,–
81,9
17,-
42,4
12,37
5

40,4
105,31
42,1

11.1415
109,75
56,3 62,85
122,2
139110
44,9 51,8
46,3

Jan.

1938
203,65 88,6
22.119
123,-
80,6
19,-
47,4
11,87
5

38,8
99,85
39,9

11.2(6
109,75
56,3
62,65
121,8
139j7
44,4
52,0 44,7
Febr.
199,56
86,8
22.51-
122,50
80,2
17,-
42,4
10,95
35,8
95,86
38,3

10.139
108,
55.5 62,70
121,9
139/9
43,4
51,0
44,3
197,49
85,9
22.-(-
116,25
76,1
l5,-
37,4
IQgE
35,8
92,92
37,2

10.712 Z5
54,6
62,75
122,0
121,8
139111
13919
•
41,8 40,0 50,0 49,0
43,2
40,5
‘Apr.

•
197,23
85,8
22.-!-
IlO,-
72,0
14,50
36,2
I5
34,7
90,22
36,1

10.113
iut,75
52,3
62,65
Apr.-3 Mei
197,13
85,7
22.-!-
110,-
72,0
14,50
36,2
10,87
5

35,5
91,85
36,7

10.51-
100,75
51,8
‘62,50
121,5
139,64
39,9 48,5
39,0
3-10Mei ’38
197,20
85,8
22.-!-
IlO,-
72,0
14,50
36,2
10,75
35,l
9l,50
36,6

10.319
101,
51,9
62,80
122,1
139110
39,9 48,4
•
39,6
0-17
,,
195,32
84,9
21.151-
102,50
671
14,50
36,2
10,625
34,7
9428
37,7

10:101-
100,-
51,4
62,90
122,3
14011
39,8
48,3
40,1
7-24
195j32
–
84,9
21 .15/-
102,50
67,1
14,50
36;2
10,37
5

33,9
‘

92,66
37,0

10.613
98,75 50,7- 63,05
122,5
1401
4
4
1401511
39,2 41,8
38,5
4-31

,,
192,83
83,8
21.101-
102,50
67,1
14,50
36,2 9,50 31,0 87,42
35,0
9.15/-
92,50 47,5 62,95
122,4
38,2 47,0
,
38,8

9ÏNIOLEN
.
Westf.IHoll.
PETROLEUM Mid. Contin. Crude BENZINE
Gulf Exp. 64(66°
KALK
SALPETER
ZWAVELZURE
CEMENT
levering bij
S T E E N E N
c c

binnenmuur buitenmuur
1000 stuks
p.

1000 stuks
bunkerk. ongez.
f.o.b. R’damj
tjm.
3390
Bé
S.
g.
per
franco schip
AMMONIAK franco schip

50
tontranco

,
A’dam per
te N.-York
p.
barrel
U.S. galton
Ned. per 100kg
bruto
Ned. per 100 kg
orden wal
Votterdam
Rood en

Klinkers
en
.!
1
000kg.
Herl.Ned.Ct.I Not.

Herl.Ned.Ct.I
Not.
Boeregrauw Hardgrauw
.
cts
.
ets
.
–
7
—

1927
11,25
103,1
•
3,2
1

103,6

•
1,28

37
128,0
14,86
1
1,48
–

102,6
11,44
102,5
18,-
99,0
13,65 104,3

16,50

1
88,4
105,1
105,2
1928
10,10
.:
‘
92,5
.2,99
97,1
1,20

24,85.
85,9
9,98
11,48

102,6
11,08
99,3
18,-
99,0
13,60 104,0

19,50 104,5
96,5 99,0
1929

1
1,40

1
04,4
3,06
99,4
1,23

24,90
86,1
10
10,60
94,8
10,96
98,2
18,55
102,0
12,-
91,7

20,-
107,1
98,5
95,9
1930
11,35
104,0
2,76
89,6
1,11

21,90
75,7
8,81
9,84
88,0

1
0,55
94,5
18,55′
102,0
II,-
84,1

19,-
101,8
83,3
77,1
1931
10,05
92,1
1,42
46,1
0,57

12,38
42,8
4,98
8,61
77,0
7,73
69,3
16,55
91,0
10,-
76,4

15,50
83,0 61,9
55,4
1932

73,3
2,01
65,3
0,81

11,99
41,5
4,83 6,15 55,0 4,20
37,6
–
12,-
66,0 8,50 65,0

II,-
58,9 49,6 43,0
1933
7,-
64,1
1,14
37,0
0,57
9,24 32,0 4,63
6,18
55,2 4,63
41,5
II,-
60,5 8,75
66,9

10,50
56,2 46,4 40,3
1934
6,20 56,8
I40
45,5 0.94 7,18 24,8 4,84
6,11
54,6 4,70
42,1
I1;25
61,9
–

53,5

8,50 45,5
44,8
38,8
1935
–

6,05 55,4
1,39 45,1
0,94 7,65
26,5
5,18 5,89 52,7
4,81
43,1
11-
60,5 6,75
51,6

8,50 45,5 46,4
39,9
1936
6,60 60,5
1,63
52,9
1,04
8,86
30,6
5,65-
5,70
51,0
•4,82
43,2
10,50
‘57,7
–

6,75 51,6

8,75 46,9
48,5
44,1
1937
8,80 80,6
2,09 67,7
1,15

11,08
38,3
6,10
5,75
51,4
4,97
44,5
11,35.
62,4T
,

.7,50
57,3

9,50
50,9
66,4
60,5

Maart 1937
8,30
76,0
2,12
68,8!
1,16

11,16
38,6
6,10 5,75 51,4
4,95
44,4
11,35
62,4
7–‘
53,5

9,-
48,2
73,9
‘66,5
Apri1
8,55
.

78,3 2,12
68,8
1,16

11,301
39,1
6,18.
5,80
51,8
5,-
44,8
11,35′
62,4 7,25 55,4

9,25
49,6
68,4
64,2
Mei
,

82,4
2,11
68,5
1,16

11,46
39,6
6,30
5,85
52,3
5,05 45,3
11,35
62,4
7,25
55,4

9,25′
49,6
70,9
64,4
‘uni
‘
9-
82,4
2,11
68,5
l,16

1148
39,7
6,31
5,85
52,3 5,05
45,3
11,35
62,4
7,25
55,4

9,25 49,6
69,8 63,0
juli

9_..
82,4
2,11
68,5
1,16

1158
40,0 6,38 5,60
50,1
4,80
43,0
11,35
62,4 7,45 56,9

9,50 50,9
70,3 63,4
Aug.
9,-
82,4 2,10
68,0
1,16

11,57
40,0 6,38
5,70
51,0 4,90 43,9
11,35
62,4
7,45
56,9

9,50
50,9
68,2
61,6
Sept.

9,-
82,4
2,11
68,5
1,16

11,56
40,0 6,38
5,75
51,4 4,95 44,4
11,35
62,4
7,45
56,9

9,50
50,9 65,6
59,6
Oct.

8,95
82,0 2,10
68,01,16
11,25
38,9
6,22
‘
5,80
51,8
5,-
44,8
11,35
62,4 8,25
63,1

9,75
52,2
62,1
56,8
Nov.

,,
‘9,-
82,4 2,09 67,7
1,16

10,49
36,3
5,82 5,85 52,3 5
1
05
45,3
11,35
62,4 8,25
63,1

9,75
52,2
59,0
53,9
Dec.
9,35
‘

85,6
‘

2,09
67,7
1,16
9,60
33,2 5,34
5,95
53,2
5,15
–

46,1
11,35
62,4
8,25
63,1

9,75 52,2
58,5
–
52,3

lan.

1938
1

9,90
90,7 2,08
1

67,4
1,16
9
,
34
32,3 5,20
1

6,05

1
54,1
1

5,25
1

47,0
1

12,85
1

70,7
1

8,50
65,0 110,50
1

56,2

1

59,1
1

52,4
1ebr.

,,
1

9,90
1

90,7
1

2,08
1′
67,4

1
1,16

1
9,10
1

3
1
,5
1

5,09 6,10

1
54,5
1

5,30
1

47,5
12,85
1

70,7

1

8,50

1

65,0
110,50
1

56,2
1

58,0 51,4
Mrt.

,,
1

9,90
1

90,7
1

2,09
1

67,7

1
1,16

1
9,08
t

31,4
t

5,05 6,15

t
55,0
t

5.35
t

47;9
12,85
t

70,7
8,50
t

65,0 110,
50
t

56;2
58,1
t

50,7
t

Apr.

t

9,90
t

90,7
‘1

2,09
t

67,7

t
1,16

t
8,89
t

30,7 4,94
1

6,20

t
55,4

t

.5,40

t

48,4

t

12,85
–
t

70,7

1

9,’

1

68,8
1
12
,_
t

64,3
1

51,5
–
14
9,5
126 Apr.-3
Meil
9,90
1

90,7
t

2,09
67,7

1-
1,16

1
8,87
t

30,7
1

494
6,25

t
55,9
5,45
48,8
t

12,85

t

70,7
1
1

68,8

12,-
t

64,3

1

56,3 48,8
t

3-10 Mei’
38

9,90
t’

90,7
t

2,09
t

67,7

1
1,16

1
8,88 30,7
t

4,94 6,25 55,9
t

5,45
1

48,8
12,85
70,7
,-
t

68,8 112,-
1

64,3
1

56,2
–
-48,8
110-17

t

9,90
t

90,7 2,10
1

68,0
1,16
t
8,91
t

30,8
t

4,94
1

6,25

,
559
1

5,45
t

488

1

12,85
70,7
t
9,-
1

68,8 112,-
64,3
1

55,9
48,6
117-24

t

9,90
t

90,7
12,111
68,5t1,16t
8,931
30,914,941
6,25
55,91
5,451
48,8112,85
70,71
-I
68,81
12
,
–
t
64,31
55,1
47,9′
1
24-31

,,

,,
9,90
t

90,7
t

2,10
t

68,0
t
1,16

t
8,95
t

31,0

r
4.94

t

6,25

t
55,9

t

5.45

t

48,8
t

12,85

t

70,7

t
9,-

t

68,8
112,-
t

64,3

1

54,9
1

47,3

422

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1 Juni 1938

NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 30 Mei 1938

Activa.
Binnenl.Wis.(fffdbk.
f

8.602.152,_
sels, Prom., Bijbnk.
,,

148.750,06
enz.in
disc. Ag.sch.
,,

469.774,30
f

9.220.676,36
Papier o. h. Buiten!, in disconto ……

Idem eigen portef.
f
5.400.000,-
Af: Verkocht maar voor
de bk.nognietafgel.

–
incl.
Beleeningen

11f dbk. 302.967.189,37
1
)

in rek -crt’ Bijbnk.
;,

3.959.747,38

op onerp: Ag.sch.

23.756.908,66

t 330.683.845,41

Op Effecten enz. .. t 330.036.482,351)
OpGoederenenCeel, 647.363,06 ,, 330.683.845,41
1
)
‘Voorschotten a. h. Rijk ……. ………

Munt, Goud ……f 112.937.535,-

friuntmat., Goud .. ,,1.367.834.815,94

t 1.480.7 7 2.350,94
Munt, Zilver, enz. ,, 20.290.310,05
Muntmat., Zilver.• yy –
1.501.062.660,99
2
)
Belegging van kapitaal, reserves en pen-
sioenfonds …………………..,,

42.049.759,95
Gebouwen en Meub. der Bank ……..,,

4.600.000,-
Diverse rekeningen ………………,,

11.269.529,03
Staatd. Nederi. (Wetv. 27/5/’32, S. No. 221) ,,

8.905.871,61

Passiva

fl.9l3.192.343,35
___________________
Kapitaal ………………………. .

20.000.000,-

Reservefonds …………………….

4.338.707,82
Bijzondere reserve .. …………….
,,

6.600.000,-
Pensioenfonds ………………….,,

11.400.525,03
Bankbiljetten in omloop ………….. ,, 944.328.770,_
Bankassignatiën in omloop ……….,, 683.112,33
Rek.-Cour. %’ Het Rijk t 135.640.856,87

saldo’s: ‘ Anderen,,785.884.918,58

921.525.775,45
Diverse rekeningen ……………… ,,4.315.452,72

f
1.913.192.343,35

Beschikbaar metaalsaldo …………
f
754.849.687,01
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigd is ,, 1.887.124.210,-
Schatkistpapier, rechtstreeks bij de Bank
ondergebracht ………………..
1)
Waarvan aan Nederlandsch-lndjë
(Wet van 15 Maart
1933,
Staatsbiad No.
99) ……..t 65.883.125,-
‘) Waarvan In het buitenland
……………………. .92.169.202,03

Voornaamste posten in duizenden ‘uldens.

Goud

Andere Beschikb, Dek-
Data

Cirulatie opeischb. T%Yetaai- kings Munt
1
Munt mat. schulden saldo perc.

30 Mei ’38 1129381.367.835 944.329 922.209 754.850 80
23 ,, ’38 113268 1.367,494 919.610 947.580 755.153 80
25Juli’14165.703
1
96.410 _310.437_6.198 _43.521 54

Totaal i Schatkist- Bel e-

Papier

Diverse
Data

bedrag promessen

, e

op het

reke-

idisconto’s
rechtstreeks n ngen

buitenl. ningen
1)

30 Mei 1938

9.221

–

330.684

5.400 11.270
23 ,, 1938

9.195

–

330.131

5.400 11.914
25 Juli 1914 67.947

–

61.686 20.188

509
1)
Onder de activa.

JAVASCHEBANK.

Andere Beschikb.
Data

Goud

Zilver

Circulatle opelschb. metaal-
schulden saldo

28 Mei ’38
2
)

16.520

184.610

62.460 37.692
21 ,,
1
38
2
)

135.890

185.140

63 920

36.266

30Apr.1938 116.574

20J5Ïi’ 186.238

74.248 32.529
23 ,, 1938 116.574

19.800. 185.870

73.216

32.739
25 Juli1914 22.057

31.907 110.172

12.634

4.842
Wissels,

Dek-
a a
buiten

Dis-

Belee-

r
.

kings-
.

N.-Ind.

conto’s ningen
f
ree
in en’s percen
betaaib.

.

.

lage

28 Mei ’38)

1.630

7430

49.960
21 ,, ’38
2
)

1.830

76.800

49.050

55

30Apr.1938

1.259 13.582

50.868

61.588

52
23 ,, 1938

1.555 13.453

50.247

60.581

53
25Juli 1914

6.395

7.259

75.541

2.228

44
1) Sluitpost activa. ‘) Cijfers telegrafisch ontvangen.

:

BANK VAN ENGELAND.

1
Bankbilf.
1
Bankbilj.
1
OtherSecurities
Data

Metaal
1

in

in BankinglDisc.and
Securities
1
circulatie
1
Departni.. Advances
25Mei1938 _327.1761480.200 _46.210 _9.528
1
19.419
18 ,, 1938 327.141 478.592

47.816

7.755 20.750
22 Juli 1914 40.164

29.317
1
33.633

Oo

OtherDeposits1

Dek-
Data

Se
v

c..

P
D
blic

epos.
u

Bankers Other Reserve! kings-

Accounts!

perc.
1)
’38 _95.671 __26.477191.248136.103 __46.976!30,5
18

’38 98.346 28.502
1
93.175 35.969 48.5491 30,8
22 Juli ’14 11.005 14.736

42.185

29.297J 52
1)
Verhouding tusschen Reserve en Deposits.

BANK VAN FRANKRIJK.’

1
Te goed
1
Wis-
I
Waarv.1
Belee- R
Data

Goud Zilver inhet
vohot
buiteni. _sels. _ningen v. d. Staat

19Mei ‘3855.808! 435

20
1
10
.
361
1

3.688 3.200
12 ,,
1
38 55.807
1
420j

33 i11.115j

792! 4.073

3.200
23Juli’14
4
.
104
1
640
J
–
1
1
.541!81769

–

Bons v.
d
.l .

Rekg.Courant
Data
1
zelfst.

Circulatie

ZeI/st. Parti-
amort. k. i

Staat imort,jc.
1
culieren
19Mei ‘381 5.5751 2.753

98.827 1

785 1 2.498 17.047
12 ,, ’38
f
5.575

2.786 j 99.876

854 2.470 17.333

23 Juli’
14
! –

–

. 5.912
J
401
j – 1
943
1) Sluitpost activa.

DEJITSCI-lV RlIkçRAvuv

Daarvan
Devjezen
Andere
Data
Goud
bij bui-
als goud-
wissels Belee-
tenl. circ. banken
1
)
dekking
geldende
en
cheques

%ingen

23 Mei

1938
70,8
1
20,3
5,6
5.021,1
45,9
14

,,

1938
70,8
1
20,3
5,5
5.229,0
54,4
30
Juli

1914
1.356,9
!
–
–
750,9 50,2

Data
Effec-
1

Diverse
Circu-
Rekg.-
Diverse
ten
1
Activa
2
)
latie
Crt.
Passiva

3 Mei

1938
544,4
11.273,9
1

5.608,3
1
1.007,5
‘
!
234,4
14

,,,,

1938
544,0
1.244,3
1
5.803,7

1
955,0
1
234,1
30
Juli

1914,
330,8
1

200,4

1
1.890,9

1
944,-
J
40.0
-,

-, w.u. nvIIIeIIuanKscneIne 4.5, 14Mei, reSp.
24,
18 miii.

NATIONALE BANK VAN

Goud

Data

.
1
Rekg. Crt.

1938
.84u
.
1

55
1

742!
495
1
133

1
150
!
4.116
1
14!
279
1915 ..1
2
.
734
1
1

7181
138

1150 228
j
4.128
15
j
287
FEL)ERAL RESERVV RANICS

Goudvoorraad
,
Wissels

Data
,,Other
c

h”‘)
‘:dtraaagi
1

Goud-
1

certifi-
1

In her-

1
1
disc.
v.
d.
1
In de
open
caten
1)
1

member
markt
1banks
_1
gekocht
18 Mei ‘381
10.648,9
110.639,9
1

414,2
7,8

1
0,5
11,,’38
10
.
649
,
8
110.640,9
427,11
8,2

__
0,6

Data
Belegd.!
in

. ..
inirecsu
Totaal
1
Algem

Gov.Sec.
1
Gestort
Goud-
Dek-
1

Dek-
–
.
kings-
1
kings-
.
perc.i)
1

perc.4)
18 Mei
’38!

2.564,0
1
4.123,5
1
9.288,5
133,6
1

82,5
1

–
11

,,

‘
38
!
2.564,0
1
4.132,3
1
9.291,8
133,5

1
82,5
–
•,

..

weruen uoor ae ncflajKlst aan (1e lgegeven voor de overname van het goud, toen de $ op 31Jan. ’34 van
lOO op 59.06
cents werd gedevalueerd.
1) Other Cash” does not include Federal Reserve Notes or a Bank’s
own Federal Reserve
bank
notes.
3) VerhoudIng totalen goudvoorraad tegenover opel.chbare
schulden: F. R. Notes en netto deposito. 4) Verhouding totalen
voorraad muntmateriaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET FED. RES. STELSEL.
Data
Aantal
Dis-

i

conto’s
1 1

Beleg.
eserve
1
il
de
1 1

Totaal
1
Waarvan
leening.
en
gingen
F
R.
1
.depo-
time
beleen.
banks
sito’s
1
1
deposits

11
Mei’38
–
‘

8.451 12.359

16.001
1
26.345
5.207
4.

,,

’38
–
8.517
12.325
26.292
5.226
De po8ten
van De
Ned. Bank.
de Javaacha
Rnk
an dn
Rnfr ..f

E
auanu zijn in aulzenaen, alle overige posten in millioenen van
betreffende valuta.