15 FEBRUARi. 1928
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN
Economisch~Statistische
Benchten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
13E JAARGANG
WOENSDAG 15 FEBRUARI 1928
No. 633
INHOUD Blz.
SURTAXES D’ENTREPÔT
ET
DORIGINE door
Mr. 0. 0.
Gischler………………………………….
144
De Vrachtenmarkt gedurende de tweede helft van 1927
door
C.
Vermey …………………………….
145
Onze Uaringvisscherij in 1927 door
P. E. van Itenesse..
147
De nieuwe statistiek der bonen in de Metaalnijverheid
door
J. Goedkoop
met Naschrift door
Mr. Dr. J. H.
vanZanten
………………………………
148
BUITENLANDSOHE MEDEWERKING:
Het rapport van de ,,Liberal Industrial
Enquiry
Committee” door
P. W. Forge
…………….
149
A ANTEEKENINGEN:
Provinciale en gemeenteleeningen
. ……………
151
•
Indexcijfers van scheepsvrachten
……………..
153
BOEKAANKONDJOING:
L. de Bree: Gedenkboek van de Javasche Bank, bespr.
door Mr. J. Westerman Holstijn ……………..
153
Dr. Richard Hennig: Freie Ströme!, bespr. door
Mr.
J.
C.
Baak
……………………………..
154
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN
…
.
.. ………-. ….
154
MAANDCIJFERS:
Rsumé uit het ,,Monthly Bulletin of Statistics” ….
155
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN ……………..
156-162
Geldkoersen.
Bankstaten.
‘
Goederenhandel.
Wisselkoersen.
1
Effectenbeurzen.
Verkeerswezen.
INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN.
Algemeen Seoretaris: Mr. Q. J. Terpstra.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN.
COMMISSIE VAN ADVIES: Prof. Mr. D. van Blom; J. van Hasselt; Jhr. Mr. L. H. van
Lennep; Mr. K. P. van der Mandele; Prof. Dr. E. Moresco;
Mr. Dr. L. F. H. Regout; Dr. E. van Welderen Baron
Rengers; Prof. Mr. H. R. Ribbius; Jan Sclviithuis; Mr.
Q. J. Terpstra; Prof: Mr. F. de ‘Vries.
Gedelegeerd lid: Prof. Mr. Dr. G. M. Verrijn Stuart.
Redacteur-Secretaris: S. Posthuma.
Secretariaat: Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam.
Telefoon Nr. 3000. Postrekening 8408.
Abonnementsprijs voor – het weekblad franco p. p. in
Nederland f 20,—. Buitenland en Koloniën f 23,— per
jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het
Instituut ontvangen het weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande ont-
vangen de aboszn.é’s, leden en donateurs kosteloos, voor zoo-,
ver daaromtrent niet anders wordt beslist.
Aangeteekend.e stukken: Bijkantoor Rnigeplaatweg.
Advertenties f0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement
volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver-
tenties: Nijgh & van ‘Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, Sot-
terdain, Amsterdam, ‘s-Gravenhage. Postchèque- en giro-
rekening No. 6729.
14 FEBRUARI
1928
Zooals reeds uit ‘den zeer gemakkelijken toestand van
cle geldmarkt tijdens de naandswisse1ing viel te voor-
spellen, is het aaribdd var geld gedurende de afgeloo-
en berichtsweek sterk ‘toegenomen. De verschillende
gel’dkoersen liepen dan ook snel terug. Particulier dis-
conto daalde van
4/1e pOt. tot-
3
13
11.5
pOt,
en caligeld
liep van 4% tot ongevee±3 pOt. terug. Hiermede was
het laagste punt bereikt en trad een kleine reactie in,
zoodat gisteren, met vrij veel aanbod van wissels,
weder
3
15
/ie
pOt. ‘werd toegestaan en •callgeld voor
3Y4 i. 3% pOt. werd verhandeld. De prolongatierente
schommelde tussche’n
314
en
4
pOt.
* *
*
Op
den weekstaat van De Nederlandsche Bank
blijkt de post hinnenlandsche wissels van
f
89,5
mil-
Jioen tot
f 79,5
millioen te zijn teruggeloopen. De be-
-leeningen geven een stijging van
f
4,8
millioen te
De goudvoorraacl bleef vrijwel onveranderd. Het
zilver klom met een goede
f
100.000,—. De post papier
op het buitenland vertoont een vermeerdering van
f5,1
millioen, terwijl de diverse rekeningen onder het
actief met
f
16,1 millioen bleken te zijn teruggegaan.
De biljettencirculatie daalde van
f
195,4
millioen
tot
f.174,3
millioen. Het tegoed van het Rijk klom
met
f 7,4
millioen. De rekening-courantsaldi van an-
dorn gaven een daling an
f
2,7
millioen te zien.
Het beschikbaar metaalsaldo steeg met
f
3,4
millioeri.
Het ‘dalc.kingspercentage bedraagt ruim
54.
* *
*
De stemming op de wisselmarkt ‘bleef vast. De
groote gelciruimte deed de vraag naar vreemde wissels
voor geldbel’egging sterk toenemen. Dollars stegen
van
2,48%
tot
2,481i6;
Ponden van
12,0914:
tot
12,11
en ook de overige wissels liepen meer of minder op.
Alleen Marken on’dergingen niet’ veel verandering,
moer na de sterke rijzing van cie vorige week. De
vraag voor belegging ‘bleef echter ook voor dezen wis-
sel sterk aanhouden.
LON-DE, 13 FERUAIRI 1928.
Over het algemeen was geld verleden week gezocht
en slechts ‘tot hoogere prijzen verkrijgbaar met de ge-
bruikelijke uitzondering voor Vrijdag en Zaterdag.
De markt kon ‘zich echter zonder hulp van de Bank
van lsngelancl redden.
Disconto bleef vast gedurende de week van
43fo_
4% met eenige vraag voor het continent (Parijs).
De wisselkoersen zijn rustig met een verdere ver-
zwakking voor Dollars en Gul-déns op
4,87%
en
12,10%.
144
,.,
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Februari 1928
1
SURTAXES D’ENTREPÔT ET D’ORIGINE.
D onlangs verschenen cijfers nopens het havenver-
keer van Straatsburg in 1921 vestigen weer eens de
aandacht op ‘de bescheiden plaats, welke Nederland
met betrekking tot dit verkeer inneemt en op cle
quaestie der Fransche surtaxes, Welke als de voor-
riaarnste oorzaak van deren onbevredigen’den toestand
kunnen worden beschouwd.
Het kan daarom zijn nut hebben het onderverp nog
eens ter sprake te brengen, vooral nu men er hier den
laatsten tijd, in het openbaar althans, zoo weinig meer
van hoort.
De zaak, waar het om gaat, herinnert men zich.
Frankrijk heft, al reeds sedert jaren, ter beschermiig
van de eigen havens, speciale rechten van invoer,
onder den naam ,,siirtaxes d’entrepôt et d’origine”.
De ,,su.rtaxe d’ent,repôt” treft goederen van buiten
Europa, welke via een niet-Fran,sake ze&haven worden
aangevoerd; •de ,,surtaxe •d’origine” treft een aantal
goederen van Europeesche herkomst, bij invoer uit
een ander land dan het land van oorsprong.
Toen het vredesverdrag van Versailles Frankrijk
weer tot Rijnoeverst’aat maakte, werden deze surtaxes
automatisch van toepassing op de goederen, welke van
overzee langs den Rijn hun weg naar Frankrijk von-
den. Straatsburg toonde zich met dezen toestand wei-
nig ingenomen. Het voelde zich, als importhaven van
Frankrijk, bijl ‘de zeakavens ten . achter gesteld en
wenschte op gelj’ken voet met deze te worden be-
handeld. Evenwel, door tegenkanting van de zeeha-
vens, kreeg Straatsburg de gelijkstelling niet; wat het
wel kreeg was een bijzondere regeling, welke tevens
in Frankrijk’s politiek jegens België paste. Bepaald
werd nl. – successievelijk in 1919 en 1921 – dat
Elzas-Lotharingen en het ‘Saargebied, niet alleen via
cle, Fransdhe zeehavens, maar ook langs de routen Ant-
werpen-Rijn-Straatsburg en Antwerpen-p oor-Thion-
ville hun goederen van overzee konden betrekken en
omgekeerd hun goederen langs de route Straatsburg-
Rijn-Antwerpen naar een Fransche of Fransch-kolo-
niale zeehaven konden uitvoeren, zonder’ dat betaling
van surtaxe veiischuJdi’gd zou
zijn.
Deze regeling, gel-
dig tot op den hui’digen dag, heeft tot gevolg gehad,
dat Straatsburg ‘zich meer en meer op Antwerpen
oriënteerde en dat tussc’hen haar en de zee de Schelde de groote verbindingsweg werd.
In welke mate, tonnen de volgende cijfers:
Omvang van het totale goederenverkeer der Straats-burger ‘haven:
1913
………….
1.983.000
ton
1922
…………
1.905.000
1924
…………
2.730.000
1926
…………
3.570.000
1927
…………
4.351.000
,
Men ziet hieruit hoe ‘snel ‘Straatsburg zich, dank
zij de verruiming van ‘haar achterland en •de steeds
verder doorgevoerde
riegularisatie
van den Boven-
Rijn, als Rijnhaven ontwikkelt.
Totaal goederenverkeer der Stra’ats’burge.r haven in
1927: 4.351.000 ‘ton.
Hiervan passeerde de grens
bij
Lobith opgaand en
afkomend
……………………..1.443.000t.
1
waarvan rechtstreeks:
n. Antwe’rpen
472.000 t.
2)3)
V.
776.000 t.
2)4)
Tot.
1.248.000 ton
n. Rotterdam
95.000 t.
)
V.
62.000 t.
)
Tot.
157.000
1.405.000
blijft over voor de andere Belgische en
Nederlandsche havens …………..38.000 t.
waarvan Amsterdam kreeg 8.000 ton.
5)
1)
Volgens de Fransohe statistiek.
) Volgens opgaven van het Comité de Surveillance du
Remorquage gratuit.,
V66r den oorlog verdeelde zich het Straatsburger
verkeer over Rotterdam en Antwerpen in verhouding
ongeveer van % tot , hetgeen bij
l
de huidige ‘kwanta
zou geven:
voor Rotterdam ……..1.054.000 ton
voor Antwerpen ……..351.000 ,,
Op ‘deze basis du’s miste Rotterdam in 1927 het ver-
voer van ron’d 900.000 ton. Men moet over dit fcit
niet gering denken. Financieel vertegenwoordigt het,
ruw ‘geschat, een directe inkomstenderving voor Rijk,
Gemeente en havenbedrijrven van over de twee mii-
lioen gulden en
daar’biji
‘komt dan ‘het indirecte na-
deel, dat onze scheepvaart en ‘handel door afleiding
van het verkeer naar Antwerpen als vreemde haven
li.jidt.
Mag nu inderdaad de boven geconstateerde ontwik-
keling geheel aan Antwerpen’s bevoorrechte positie
inzake de aurtaxe worden toegeschreveni
Van de over Antwerpen komende goederen hebben
gedurendo.do eerste elf ‘maanden°) van 1927 recht-
streeks van de
vrijstelling
van surtaxe geprofiteerd:
In tonnen
Langs den Rijn
Per Spoor via Thionville
naar
‘
van
naar
naar
Straatsburg Straatsburg Elzas/Loth. Saargebied
374.000
1.000
95.000
30.000
In ieder geval dankt :dus Antwerpen, rechtstreeks
aan het haar verleende privilege, de helft ongeveer
van haar totaal vervoer naar ‘Straatsburg langs den
Rijfl. En de aantrekkingskracht, welke van dit basis-
vervoer op ‘de verdere ‘trafiek uitgaat, ‘kan moei-
lijk overschat, worden. De schepen, gevuld met graan,
dat onder vrijdom van surtaxe van Antwerpen naar
Straatsburg reist, ‘komen met potasch en zwavel ge-
laden op Antwerpen terug en het graan van Euro-
peeschen oorsprong, dat, theoretisch althans, evengoed
over Rotterdam zou kunnen gaan, :kiest toch bij voor-
keur zijn route over de Scheldesta’d, omdat daar ter
plaatse nu eenmaal de handelsverbin’dingen zijn. Zoo
gaat het met de and’ere, minder massale transporten
eveneens, zoodat men veilig mag aannemen, dat de
verplaatsing van het vervoer van Rotterdam naar Ant-
werpen, welke boven werd geconstateerd, practi.sch
gesproken vrijwel geheel aan invloed der surtaxe ‘te
wijten is.
Wa’t is van Nederlandsche zijde tegen deze belem-
mering van het vrije verkeer langs Nieuwe Waterweg
en Noordzeekanaal te doen?
Overwogen is, onder het bestaande internationale
regiem van den Rijn, ‘de door Frankrijk getroffen
regeling als onrechtmatig aan te vechten. Het punt is
althans door den Nederlandschen ‘gedelegeerde in de
Centrale Commissie voor de Rijuvaart tèr sprake ge-bracht, meer. bepaaldelij’k in verband met art. 14 der
Manniieimer-Acte. Dit artikel ‘luidt:
,,Die vertragenden Teile sind darUber ei’nverstanden, dass
,,adle Erleidhterungen, ‘wetche fiïr den
Em-, Aus-
und Duroh-
,,gang von Waren suf andern Land- und Wasserstrassen
,,eiugofiihrt werden, auch für ‘den FIjn-, Aus- und D’ureh-
,,gang suf dem Rh
e
i
ne
zugestan’den ‘werden sollen.”
Men kan echter moeilijk volhouden, d’at ‘de door
Frankrijk ‘getroffen regeling met de letter van dit
voorschrift strijdt; discriminatie van, goederen naar
gelang van den weg, waarlangs zij op den Rijn gekomen
zijn of van de haven, waar zij werden’ overgeladen,
blijft mogelijk. Er is ‘dan ook tot nu toe ‘niet geble-
ken, dat de besprekingen in ‘den boezem der Centrale
Commissie practisch effect hebben gesorteerd. Mis-
schien zou met meer kans op succes een ‘beroep ‘op
art. 6 der Rijnvaartacte kunnen worden ‘beproefd. De
redactie van dit voorsc’hrift is als volgt:
,,Von den auf dem Rheine ein- o’der ausgeheaden Waar
, en
,,dürfen ‘keine höheren Eingangs- oder Ausgangs-Aibgahen
3)
Waaronder 345.000
ton potasch en
69.000
ton zwavel.
) Voor ongeveer drie vierden graan.
Volgens de Ne’derl’andsehe statistiek.
De cijlfers over de maand December zijn nog niet be-
ken’d.
15 Februari 1928
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
145
,,eriiohen we.nIn, as beirn Eingange oder Ausgange iiher
,,’dic Lancigrenze.”
Immers, thans worden door Frankrijk goederen on-
der omstandigheden bij invoer over de landgrens (in
casu spoorlijn via Thionville) minder zwaar belast,
dan bij invoer via (Rotterdam en) den Rijn.
Naast de mogelijkheid van een officieel beroep door
Nederland op •de Rijnvaartacte, blijft de mogelijkheid
bestaan van stappen langs diplomatieken weg. In
dit verband kan het nuttig zijn te wijzen op een
merkwaardig resultaat, dat Duitschiand ten deze
door onderhandelen heeft bereikt. Het ‘betrof den vrij-
dm van surtaxe voor goederen, welke tu.sschen Ant-
werpen en Straatsbur.g in een Duitsche Rijnhaven
werden overgeladen. In beginsel heeft zulke overla-
ding verlies van het genot van vrijdom van surtaxe
ten gevolgé. Een uitzondering gold slechts, als de
overlading – al of niet gepaard met opslag op den
wal – door val van het water of stremming van het
verkeer noodzakelijk was geworden en daarbij’ gebruik
was gemaakt van ‘de accomodatie, waarover de Fran-
sche Regeering ingevolge het vredesverdrag van Ver-
sailles in de havens van Mannheim, Ludwigshafen en
Duishurg beschikt.
Deze toestand beteekende, dat de Compagnie des
Entrepôts français du Rhin, welke genoemde Fran-
sche concessies exploiteert, tegenover de IDuitsche
maatschappijen een soortgelijke :gepriviligieerde posi-
tie bezat, zij het natuurlijk op voel •enger terrein, aL
Antwerpen inneemt tegenover Rotterdam. De Duit-
sche h
aven
bed
r
ijven, speciaal in Mannheim, zagen
zulks met bede oogen aan, onderhandelingen tusschen
Duitschiand en Frankrijk volgden en het, resultaat is
geweest het Parijsche douane-decreet van 31 Aug.
1921, waarbij de achterstelling der Duitsche bedrij-
ven opgeheven werd.
Hiermede wil natuurlijk allerminst gezegd zijn, dat
ook voor Nederland uitkomst langs diplomatieken
weg te verkrijgen zon zijn; er wil wél mee gezegd zijn,
dat de kwestie der surta.xes niet als een zoodanig in-
tern-Fransche aan gelegenheid mag worden beschouwd,
dat zij zich geheel aan de invioedsfeer van buiten’
landsche pogingen tot wijziging onttrekt.
C. C. Giscsn.
DE VRACHTENMARKT GEDURENDE DE TWEEDE
HELFT VAN 1927.
In tegenstelling met het tweede halfjaar 1926, toen
de vrachtenmarkt onder den invloed der Engelsche
mijnwerkersstaking een voor de algemeene vrachtjvaart
zeer gunstig verloop had en do vrachten tengevolge
dor zeer levendige vraag naar ruimte voor het vervoer••
van kolen naar Europa een scherp stijgende lijn volg-
den, was het verloop van het tweede semester 1927
minder bevredigend en bleef over het geheel ten
achter bij do •gunstige tendens gedurende de eerste
zes maanden van het ‘afgeboopen jaar. Voor een deel
moet dit ongetwijfeld worden toegeschreven aan het
ontbreken van factoren, die de vrachtenmarkt aanvan-
kelij’k nog beheerschten, t.w. afwikkeling van v66r het
einde van het conflict in de Engelsche rnij’nindustrie
aangegane verplichtingen, in vele gevallen neerko-
mond op uitbetaling van aanzienlijke bedragen uit
hoofde van schadevergoeding ann reederijen, die zich
bereid verklaarden vrachtcontracten te annuleeren en
in zeker niet mindere mate aan de uiterst levendige
vraag naar ruimte voor graanvervoer naar Europa.
In het tweede alfjaar deden zich deze factoren,
die men gevoegelij’k ,,the aftermath of the great in-
dustrial upheaval” zou kunnen noemen, niet langer
gelden; de vrachtvaart-reederijen waren evenals vddr
het conflict uitsluitend aangewezen op de mindere
of meerdere vraag naar scheepsruimte van de voor-
.riaamste aflaadcentra en het was opnieuw de wet van
vraag en aanbod, •die niet beïnvloed door buitenge-
wone omstandigheden het prijsverloop bepaalde.
Gaan wij den gang van zaken in het tweede halfjaar
1927 na dan zien wij’, dat de vraag zich vrijwel be-
perkte tot Zuid-Amerika, dat dank zij een ongekend
gunstigen oogst practisch zonder onderbreking het
geheele jaar door een aanzienlijke hoeveelheid scheeps-
ruimte heeft opgenomen. Op ‘de groote beteekenis der
Laplata-markt hebben wij reeds in vroegere artikelen
gewezen; ook gedurende het afgeboopen jaar werd het
beeld, dat do vrachtenmarkt toonde, goeddeels be-
heerscht door do vraag naar tonnage van Argentinië.
Gedurende het tijdvak 1 Januari-24 December be-droeg het totaal verscheepte kwantum niet minder
dan 54.800.000 quarters! Niet minder dan 1331 sche-
pen met een draagvermogen van rond 8.5 millicen
tons vonden in de graanvaart van Zuid-Amerika naar
Europa emplooi tot vrachtcijfers, die over het geheel bevredigend ‘waren. Slechts in Juli – é.én der ongun-
stigste maanden van het afgeboopen jaar – daalde de vracht vrij’ scherp tot 1816 per ton, zijnde de laagst-
betaalde vracht ‘gedurende het afgeboopen jaar, doch
in vergelijking met do laagst-betaalde vracht in 1926,
t.w. 1216 per ton, levert het laagterecord van 1927
nochtans het bewijs, dat de grondtoon dezer markt in
1,927 aanzienlijk beter was. In Augustus liep de vracht
echter op tot 2 5/-, om echter in September, reeds toen.
een hernieuwde reactie ontstond, tot ‘211 te dalen.
De laatste maanden van het jaar brachten wederom
herstel en in December jl. werd voor booten van han-
dige grootte tot 25/- per ton betaald.
Geheel tegen gesteld aan de Laplata-markt was de
gang van zaken op de St. Lawrence. Ontwikkelde zich
in Mei een zeer bevendige vraag naar ruimte van
Montreal tot oploopende prijzen, reeds in Juni verviel
deze markt, die normaliter gedurende de maanden
M
e
i/O
c
t
o
h
er
een welkomen steun aan ‘de vrachten-
markt als ‘geheel biedt, in een toestand van lethargie,
die verscheidene maanden ‘aanhield. Zoo kon voor
Juli-tonnage niet meer dan 83’tf9 dollarcent per 100
bbs. worden gemaakt, een cijfer, dat indien men het
vergelijkt met de vracht van 20 dollarcent in Mei
betaald, den desolaten toestand dezer markt wel zeer
duidelijk demonstreert. Zelfs de gebruikelijke herfst,-
opleving bleef ditmaal uit, al toonden de vrachten
voor September tijdelijk
een gunstiger’beeld. Van een
,,eind-spurt”, die de vrachten voor October/November
aflading als regel doet oploopen was ditmaal geen
sprake; integendeel, bij gebrek aan vraag ‘sloot het seizoen in uiterst loome stemming en kon voor hn-
digo November-tonnage ‘hoogstens $ 0.12 per 100 lhs.
worden bedongen.
De stemming op de Oostersc’he markten was aan-
vankelijk niet ongunstig; Zuid-Australië betaalde
voor Juni-tonnage 4216 per ton naar het Ver. Kon./ Europeesch Vasteland, terwijl van Karachi tonnage
op basis van 251- per ton draagvermogen basis 66n los-
haven Ver. Kon./E’ur. Vasteland plaatsing vond. In
verband met het eind van het Australisch versche-
pingsseizoen hield le vraag naar ruimte echter spoe-
dig op en de ‘minder ‘gunstige oogstvooruitzichten
eenerzijds en het arbeidsconflict anderzijds waren
oorzaak, dat de Decemher-bevrachtin gen, zoowel van
West- als van Zuid-Australië, slechts betrekkelijk ge-
ring in aantal waren. Ook,van Britsch-Indië tooneit
de ,,open markt” bevrachtingen een geleidelijke ver-mindering; het overvloedig aanbod van lijn ruimte is
oorzaak, ‘dat de vraag naar vrije tonnage tot stce’ds
geringer afmetingen wordt teruggebracht, zoodat deze
markt in tegenstelling met v66r den o:orlog van veel
minder beteekenis voor de algemeene vrachtvaart-
reederijen is. Van het Verre Oosten ‘kwamen in No-
vember/December een aantal bevrachtin gen voor
Januari/Februari aflading van soyaboonen naar Duit-sche NoordzeehavensfScandinavië tot stand op basis
van 3216 â 351- per ton. Tenslotte nam Zuid-Afrika, dat
op een gunstigen maïsoogst gedurende het afgeloopen
seizoen kan terugzien, een aantal ‘booten op voor maïs-
vervoer naar Europa tot vrachten van ca. 25/- per ton
voor October/November aflading.
In Augnistus viel één ‘belangrijk levendiger vraag
dan in ‘het tijdvak Mei/Juli naar ruimte voor graan-
146
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Februari 1928
vervoer van de Pacific Kust naar ‘Europa op te mer-
ken; op basis van 351- per ton kwam een vrij groot
aantal bevrachtingen tot stand. Gedurende de laatste
maanden van het jaar was het vrij ruime aanbod van
tonnage intusschen oorzaak, dat het ,vrachtenpeil tot
30/- â 311- ‘per ton telrugliep. Terloops ziji ‘hier opge-
merkt, dat. op ‘het oogenblik vrij belangrijk oponthoud
bij de ‘belading wordt ondervonden: een wachttijd van
veertien dagen vooraleer met ‘de belading een aanvang
wordt gemaakt behoort geenszins tot ‘de uitzonderin-
gen en het behdeft wel geen betoog, dat de toch al niet
zeer bevredigende reisresultaten ‘der tot laatstgenoeni-
de cijfers bevrachte ‘schepen •door dit oponthoud zeer
ten ongunste worden ‘beïnvloed.
De Zwarte Zee bood weinig steun aan ‘de vrachten-
markt; het voor export bestemde kwantum Russisch
graan was aanzienlijk geringer dan het jaar tevoren.
t.w. 4204.000 ‘quarters in 1927 tegen 9.207.000 quar-
ters in 1926. De Donau-exporten waren daarentegen
omvangrijker, n.l. 9.209.000 quartes tegen 7.968.000
quarters in 1926. Zooals overigens uit ‘het overzicht
der vrachtgelmiddelden blijkt, waren de ertsvrachten
van de Middellandsche Zee over ‘het geheel eenigszins
hooger dan in het normale jaar 1925, doch de o’nbevre-
‘digende uitgaande kolenvrachten waren oorzaak, dat
vooral voor de kleinere vrachtschepen deze vaart wei-
nig loonen’d was.
De uitgaande kolenvrachten van Wales bewogen zich
gedurende het tweede ‘halfjaar 1927 over het geheel
op een weinig bevredigend peil en het vrachtgemid-
delde blijft ‘dan ook 3d tot 9d per ton beneden ht
gemiddelde cijfer, dat in 1926 werd betaald. Geduren-
de de laatste maanden van het jaar daal’de de vracht
van Walet naar Genua ‘zelfs tot 71- per ton – hoogste
vracht in 1927: 12/- -. naar Port Said tot 9/3 per
ton – hoogste vracht 141- – en naar Piraeus tot 9/
per ton – hoogste vracht in 1927: 141- per ton. Ook
naar Zuid-Amerika bewogen zich de door Wales ge-
durende het tweede halfjaar betaalde vrachten op een
laag peil; van 151- in Februari ‘daalde ‘de vracht ge-
leidelijk to’t 1316 om in November tenslotte het eijfe’r
van 11/- per to’n te ‘berei’ken. Tal van reeders’ gaven
er dan ook terecht de voorkeur aan hun groote sche-pen in ballast naar Zuid-Amerika te zenden.
De houtvaart op de Oostzee, waarin gedurende het
seizoen tal van kleinere schepen emplooi vinden,’ was
gedurende ‘het afgeloopen jaar over het ‘geheel min-
der bevredigend. Werden gedurende de eerste maan-
den en het midden van het verscheping’sseizoen al
vrachten betaald, die een ‘batig reissaldo lieten, de
maand ‘October en de periode ‘onmiddellijk aan de
sluiting van het seizoen voorafgaande waren uitge-
sproken ongunstig. Ongeacht het feit, dat de schepen
op wintermerk ladende een veel geringer deklast dan
in •de zomermaanden kunnen vervoeren, daalde het
vrachtenpeil gemiddeld nochtans 4/- per Std.; deze
vrachtdalin’g, gevoegd bij ‘de lage kolenvrac’hten naar
de Oostzee, maakte ‘het dan ook uiterst moeilijk sche-
pen in deze vaart ‘loonen’d teexploiteeren. ‘De weinig
gunstige toestand blijkt uit het groot aantal in Noor-
wegen per ulto. 19
1
27 opgelegde schepen, nl. 99 met.
een .draagvermogen van 203.540 ton. In Januari
steeg dit aantal to’t 161 schepen met een draagver-
mogen van 328.215 ton! Voor Zweden waren deze
cijfers weliswaar iets gunstiger, maar op ‘zichzelf niet-
temin hoog genoeg om den onbevredigenden toestand
in de korte vaart duidelijk te illustreeren. Op 26
Januari waren n.l. 7’2 ‘schepen met een draagvermogen
van 124.296 ton, opgelegd.
Evenals vorige jaren laten wij een aan het. Daily
Freight Register ontleend beknopt overzicht, van ‘de
hoogste en ‘laagste vrachten gedurende let afgeloopen
jaar en de vrachtgemiddeiden gedurende het tijdvak
1923127 vo]gen (zie onderstaande tabel).
Was derhalve het tweede halfjaar voor ‘de algemee-
ne vrachtvaart minder gunstig, ‘het afgeloopen jaar
was over het geheel niet onbevredigend. Reeds spoe-
di.g na ‘het einde van het conflict in de Engeische
mijnindustrie daalden de prijzen der bunkerkolen, wat
der exploitatie-rekening direct ten goede kwam. Hoe-
zeer trouwens ‘de vrachtenmarkt in 1927 in het teeken
der graanverschepingen stond, blijkt uit een ver’gelij’-‘king tusschen de hoeveelheid graan
., sedert 1. ‘Augus-
tus jl. naar Europa verscheept, t.w. 37.325.000 quar
–
ters tegen 33.740.000 quarters gedurende het overeen-
komstig
tij1dvak
1926127.
Helaas zijn de onmiddellijke vooruitzichten op de
vrac’htenmarkt uitgesproken ongunstig. Na een korte
periode van .groote activiteit is de Laplata-markt te
ruggevallen in een toestand van lethargie, die het
vrachtenpeil scherp heeft doen terugloopen. Ook de
overige markten zijn met uitzondering van Ouba
uiterst lusteloos. De hoop ‘der vracht’vaart-reederjen
is thans gevestigd op de gunstige tarwe- en maïsoog-
sten in Zuid-Amerika. Zoodra Europa, ‘dat zich tijde-
1927 1926
1925 1924
1923
Hoogste
Laagste
Gem. Gem.
Gem. Gem. Gem.
Kolenvrachten
Vr.
vr.
Vr.
vr.
Vr. Vr.
vr.
Wales/Bahia Blanca ………………………
13/9
11/-
1311
1718
1517
13101
14171
/Genua
…………………………..
..
12/-
71-
914 1011
81111
10121 10151
/Port
Said …………………………
.14/-
819
1
11
5
1
1118+
1
0161 11181
1011
0
1
/Colombo
…………………………
18/6
131-
1519
1617+
1318
1414
‘
1315
N..Amerika/Lower Plate ………………….
$
5.15
$
3.15
$
3.90
.
$
4.93
$
3.99
$
3.62
$
3.80
11
/West-Italië
………………….
,,
4.—
,,
2.—.
,,
3.05
4.79
3.01 3.17
,,
3.25
Durban/Aden-Perim
………………………
16/9
,
12/-
14
1
8
1
141111
12111 15131 15141
11
/Colombo ………………………. ..
15/6
10/-
14121 11141
1014 12111
1213+
/Singapore ………………………..
17/-
101-
12181
11/31
10121
14101
1219
Rotterdam/Genua
……………………….
10/9”’7/41
8171
918+
‘
8171
1018
–
/Port
Said ……………………..
12/63F” 91-
10141 10151
‘
10111
,
1113
–
/River Plate …… ………………
14/-
1016
1217+
1518
1514 1215
–
G’raanvrachten.
Montreal/Antwerpen/Hamburg
…………….
$
0.21 p.lO01l
81
151 161 131
151
131
N.-Amerika/
0.24
100 ,, 10
15+ 18+ 12+
15 12
B’ahia Blanca/V. K./Eur.
V
…………………
35/-
171-
25141
1818
17111+
26141 22121
San
Lorenzo/
,,
……….
…………..
35/-
1816
2510+
27131′
17121
26/1k
2313
Z.-Austr.(Vict./Ver. K./Eur. Vasteland ……….
49/6 36/3
42/31 46/8+ 44/61
34/
1
1
W.-Austr./Midd. Zee/Ver. Kon./Eur. Vasteland
451
2
35/-
401
2
1
381
1
01
39191
39/11+ 3715,
1
Bombay!V. K./Eur.
V
………….
“p.
t. draagv.
2913
201-
23/5+’
19111
23
161
2
6131
26161
S’uikervrachten.
Cuba/Ver. Kon./Eur.
V.
…………………..
25/-
1519
19110
1816+
19121
22151
2013
Rijstvrachten..
Burma/Ver. Kon./Eur.
V
…………………..
35/-
2619
‘3119
25
/
0
1
2
9181 32111
29121
Ertsvrachten.
Bilbao/Rotterdam
……………………….
6/6
516
5111
6
151
51101
6161
7101
Huelva/
.
(Tinto terrns) …………….
7/-
.
5/6
5110+’ .617
519
616
‘
6/111
Algiers/
,,
,
…………….
6/6
416
5131
7161
.
4
18+
6/
4
1
519
15 Februari 1928
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
147
lijk als kooper heeft teruggetrokken, wederom meerd-‘
re ‘belangstelling aan den dag legt zal, naar verwacht
mag worden, een betere stemming baanbreken, al
blijft cle aanzienlijke hoeveelheid tonnage in aanbouw
een bedreiging voor een blijvende verbetering van liet
vrachtenpeil. C. Veuuv.
Rotterdam, Februari 1928.
ONZE HARINGVISSCHERIJ IN 1927.
In het nummer van 1 December jl. vestigde ik de
aandacht op de toenemende beteekenis van den motor-
logger voor ons haringvisscherij’bedrijf. Deze spiegelt
zich ook af in de onderstaande cijfers betreffende
den omvang en de uitkomsten van dit bedrijf met, de
drie verschillende vartuigsoorten.
1927 1926
(t
0
0 0
(t
Ot(
-Lt( Eo
oe
o
55
St
0
St St
55
055
055
N55 055
Aantal schepen in bedr.
57
68
195
58
41
284
Gezameni. aantal reizen
427
443
779
402
240
1.017
reisd. 11.230 11.590 30.960 11.340 7.670 42.089
Vangst in kantjes
……
200.600 168.200 215.200 171.260 76.580 259.172
0cm. vangst per reisd.
in K0.1)
.
……………1.790
1.450
695
1.510
998
616
0cm. vangst per Schip
in kantjes
………….
3.519
2.473
1.104
2.953
1.868
913
1)
Gewicht der haring in verschen staat.
Niet alleen blijkt de omvang der motorloggervis-
seherij in vergelijking tot die van 1926 aanmerkelijk
te zijn toegenomen, maar vooral de vangsten der mo-
torloggers waren verleden jaar aanmerkelijk ruimer.
Bovendien voerden deze vaartuigen toen bijna 30 pOt.,
in 1926 slechts 15 pOt. van de totale vangst aan. Met
de zeilloggers was het tegenovergestelde het geval.
Evenals ons land brachten ook Groot-Brittannië en
Duitschiand meer gezouten Noordzeeharing voort. De
Britsche productie bedroeg rond 1.463.800 tonnen
(1.380.000 tonnen in 1926) en de Duitsehe rond
235.000 kantjes (182.300 kantjes in 1926). Rekent men,
dat de Britsche tonnen gemiddeld 115 KG., de Duit-sche en Hollandsche 90 kantjes haring bevatten, dan blijkt de totale productie van gewuten haring te heb-
ben bedragen 242.083.000 KG. in 1927 en 220.539.000
KG. in 1926. De productie van het afgeloopen jaar
was dus ruim 20 millioen KG. grooter dan in 1926.
In het begin van 1927 was de voorraad echter vermoe-
delijk kleiner dan in het begin van 1926, zoodat moei-
lijk is na te gaan, in hoeverre in 1921 meer van het
product beschikbaar was.
Hoe dit zij, in de afzetgebieden werd veel meer aan
de markt gebracht: Raadpleegt men de cijfers, gepu-
bli
ceer
d door het Oentraal Bureau voor de Statistiek
en de officieele Britsche ha.ndeisstatistiek, dan blijkt
de uitvoer van gerouten haring uit beide landen res-
pectievelijk in 1927 en 1926 bruto bedragen te hebben:
Naderlandsehe export .. 62.126.000 KG. 60.722.000 KG.
Britsche
,,
.. 278.731.000 ,,
261.313.000
Te zamen . . . . 340.857.000 K.G. 322.035.000 KG.
Dè Britsche invoer in ons land, welke bruto
11.788.000 KG. in 1921 en 9.678.000 KG. in 1926 be-
droeg, kan geacht worden in hoofdzaak voor wederuit-voer bestemd te zijn geweest. Brengt men deze in min-
clering, dan blijkt uit beide landen te zamen naar de
overige afzetgebieden te zijn uitgevoerd: 329.069.000
KG. in 1927 en 312.357.000 KG. in 1926, een toene-
ming dus met 16.712.000 KG. Duitschland, een der
vooriiaamste afzetgebieden, produceerde zelf 53.600
kantjes of 4.824.000 KG.. gezouten Noordzeeharing
meer dan in 1926.
De grootere hoeveelheid, welke aan de markt kwam,
kon alleen tegen lagere prijzen afzet vinden, zoodat
de gomiddelde waarde per 100 KG. van onzen uit-
voer daalde van
f
18,02 in 1926 tot
f
17,68 in het af-
geloopen jaar. Hieruit blijkt ten duidelijksto, dat de
markttoestand nog geen wezenlijke verbetering had
ondergaan.
De Duitsche markt schijnt, althans voor ons product,
guntiger te
zijn
geweest dan in het voorafgaande
jaar. Blijkens de officieele Duitsche statistiek ver-
meerderde de invoer van gezouten haring in Duitsch
land van 969.537 tonnen in 1926 tot 997.543 tonnen
in 1927, terwijl de Duitsche haringvisscherji 53.600
kantjes meer aanvoerde. Een grooter deel van den in-
en aanvoer was bovendien voor .binnenlandsch gebruik
bestemd; de uitvoer van Duitschiand toch bedroeg
slechts 6.305 tonnen tegen 15.923 tonnen in 1926. De
export uit ons land naar Duitschland nam toe van
36.271.000 KG. in 1926 tot 36.848.000KG. in 1927.
Desniettemin was de gemiddelde waarde van dien iit-
voer in beide jaren nagenoeg gelijk.
Een aanwijzing voor de vermeerderde koopkracht
van Dulitsehiand vindt men ook in het feit, dat cle
vraag naar de goedkoope doch minderwaardige Noor-
sciie haring afnam. De invoer toch van dat artikel
liep terug van 152.344 tonnen in 1926 tot 136.948
tonnen in 1921.
De afzetmoeiljkheden, waarmede het Noorsche he-drijf te kampen had, brachten de Noorsche Regeering
ertoe, twee millioen kronen beschikjaar te stellen, om
als garantie te dienen voor Noorsche exporteurs, die
haring aan Sovjet-Rusland zouden willen leveren. Het
resultaat was, dat de Noorsche uitvoer naar dat land
vermeerderde van slechts 981.400 KG. in 1926 tot
25.310.700 KG. in 1927. Bovendien kocht Sovjet-Rus-
land in het begin van het jaar nog 10.846.000 KG.
(in 1926 slechts 597.000 KG.) van de duurdere Engel-
sche haring. Een bewijs, dat ook de afzetgelegenheid
in dat land aan het verbeteren is en dat er heel wat
gezouten Noordzeeharing afgezet zou kunnen worden,
indien de economische omstandigheden er niet zee
ongunstig waren.
Een operkeljk en heugelijk verschijnsel is verder
de toeneming van den invoer van gezouten Noordzee-
haring in Polen, oudtijds een der voornaamste afzet-
gebieden voor .dat artikel. De invoer van Groot-Brit-
tannië in Polen en Danzig bedroeg verleden jaar
75.781.000 KG. tegen 61.249.000 KG. in 1926. Het-
geen in Danzig geïmporteerd wordt, is in hoofdzaak
voor wederuitvoer naar Polen bestemd, naar gelang
er invoervergunningen voor verkregen kunnen wor-
den. Het zijn dus zeer
belangrijke
hoeveelheden pekel-
haring, welke uit Groot-Brittannië hun weg naar Po-
len vinden. Onze export daarheen, hoewel nog onbe-
duidend, vertoonde verleden jaar eveneens eenige toe-
neming.
De uitvoer van ons land naar Frankrijk ondervond blijkbaar den gunstigen invloed van de koersstijging
van den Franschen franc. Hij nam nl. niet alleen
eenigermate toe, maar uit de cijfers van de waarde
van den invoer
blijkt,
dat de Fransehen gerniddeld
odk meer voor de haring besteedden.
In België was de toestand daarentegen in dit op-
zicht veel ongunstiger: de gemiddelde waarde per 100
KG. van de ongeveer in gelijke hoeveelheid daarheen
gezonden haring, daalde nl. volgens onze handeissta-
tistiek van
f
14,72 in 1926 tot
f
13,22 in 1927.
De Vereenigde Staten van Noord-Amerika namen
verleden jaar meer haring van ons af, doch tegen ge-
middeld lagere prijzen.
De hoop voor een verbetering van de markt voor
de gezouten Noordzeeharing blijft
bij
den handel nog
voornamelijk gevestigd op het Oosten: Rusland en
Polen, hoewel het zich, voor zoover Rusland betreft, niet laat aanzien, dat zij spoedig vervuld zal worden.
Doordat onze exporthandel gemiddeld met lagere
prijzen genoegen moest nemen, was ok de waarde van
de haring bij aanvoer over het algemeen kleiner; naar
schatting zal zij gemiddeld per kantje
f
17,30 hebben
opgebracht, tegen
f
18,40 in 1926.
Het feit, dat •de vangsten in doorsnee aanmerke-
lijk grooter waren, had echter ten gevolge, dat on-
danks die geringere gemiddelde waarde, de besom-
mingen gemiddeld hooger waren.
Over het algemeen geven de uitkomsten van onze haringvisscherij in het afgeloopen jaar, althans voor
148
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Februari 1928
zoover het bedrijf met mechanisch voortbewogen sche-
pen betreft, meer reden tot tevredenheid dan in het
jaar tevoren.
P. E. VAN
RENESSE.
DE NIEUWE STATISTIEK DER LOONEN IN DE
METAALNIJVERHEID.
in de Econ.-Statisti’sche Berichten van 25 Januari
1928 spreekt Mr. Dr. J. H. van Zanten onder bven-
staand hoofd een afkeurend oordeel uit o’ver de veran-
deringen, die ‘de publicaties van ‘het N.A.M. (Normali-
satiehureau voor Arbeidsaken in de Metaa.lnijFverheid)
hbben ondergaan.
Het wekt echter ‘bevreemding, niet alleen, dat cle
schrijver te bevoegder plaatse geen inlichting heeft
ingewonnen naar de reden van deze wijzigingen,
doch ‘blijkbaar zelfs niet de moeite heeft genomen
na te gaan, waarin de wijzigingen bestonden. Immers,
in tegenstelling met wat de heer Van Z. schrijft,
is de ‘splitsing der weri lieden bij de nieuwe.regeling
juist nog meer doorgevoerd ‘dan vioeger. Vroeger weTi-
den de werklieden gesplitst in 2 hoofdgroepen, t.w.:
reinderjarigen en meerderjarigen. De minderjarigen
werden weer naar leeftijd onderverdeeld, de mearder-
jarigen gesplitst in gescho’oI’den, geoefenden en onge-
schoolden.
De bedoeling daarvan was de werklieden te ver-
deelen in jongeren, waarvan men verwachten kon,
dat ‘zij; in doorsnee jaarlijks in loon zouden ‘stijgen, en
ouderen, die den leeftijd van loonstij’ging te boven
waren en die dus, wat den leeftijd betrof, al’s één
groep konden worden beschouwd.
Daar men niet over gegevens ‘beschikte ‘betreffende
de gemiddelde leefti,jdsgren,s van loonstijgin’g en het
juist vaststellen ‘Van deze grens toen ook nie’t van ‘Veel
belang scheen, nan men eenvoudighei’dshalve den
meerderjarigheidsieeftijd als grens tusschen beide
groepen aan.
Toen echter begin 1921 onderhandelingen weiden
geopend tnsschen den Metaal’hond en den Alg. NederI.
Metaa’l’hewerkors’bond (later gevolgd door de Katho-
lieke en Christelijke honden) over eeh af te sluiten
collectief contract, waarbij’ de Moderne Bö’nd een
minimum loon eischte voor iederen werhman, die den
23-jarigen leeftijd had bereikt, werd . het van belang,
na te gaan op welken leeftijd in werkelijkheid ‘de
doorsnee-werkman
zijn
volle ‘bekwaamheid bereikt en
daarmede het volle loon verdiend heeft.
Te dien einde werd een enquête ingesteld, loopende,;
o’ver alle erklieden in dienst bij Meta’albon’dle’len,
welke enquête ‘zeer verrassende en belangrijke resul-
taten oplverde, die niet alle hier lkunnen worden
vermeld, doch te zijner tijd in een rapport zullen wor-
den neergelegd.
Een van die resultaten was, dat het gemiddelde loon
der werklieden, naar
leeftijd
ingedeeld, een zeer regel-matig stijgend verloop ‘had en dat stabilisatie van loon
intrad:
voor de geschoolden op 30-jarigen leeftijd.
geoe’fenden
,, 28-
ongeschoolden ,, 26-
terwijl bij’ alle groepen na den 65-jarigen leeftijd de
lijn weer begon te dalen.
De onderhandelingen werden daarna door den Me-
taalbond op ‘basis van deze l’ee’ftij’dsgrenzen voortge-
zet, doch leidden niet tot resultâat. Daar echter hel
onderzoek met ‘zoo onomstooteljke zekerheid de leef-
tijdsgrenzen tusschen ,,ouderen” en ,,jongeren” had
uitgewezen, iverd besloten de vroegere min of meer
willekeurige grens van den meerderj’arighei’dsl’eeftij’d
te verlaten en de nieuwe grenzen ook ‘bij’ de halfjaar-
lij’ksche statistiek van het NAM. in te voeren.
De ‘wijziging ‘best
‘ nat dus in, een verschuiving van
de grens tusschen beide hoofdgroe’pen, ‘die vroeger’
bestonden uit meerderjarigen en minderjarigen en
thans leeftijdsgroepen A en B worden genoemd.
De werklieden, beh’oorende tot de leeftijdsgroep B
(cle jongeren), ‘zijn dan weer, evenals vroeger met de
minderjarigen het geval was, onderverdeeld in groe-
pen naar leeftijd en daar de leeftjdsgrenzen hooger
liggen, zijn er thans ‘dus meer ondergroepen dan vroe-
ger ‘het geval was.
B
m
i
en
di
en
is deze leeftijdsgroep B, behalve naar leeftijd en naar gemeenteldasse, ook nog
onderverdeeld in de drie vak’groepen: geschoolde’n,
geoefen’den en ongeschoolden, hetgeen vroeger
,
niet
het geval was. Dit werd thans noodig ten ein’de ‘den
overgang aan te geven naar de leeftijdsgroep A, waar-
in de gemiddelde looncj;fers voor ‘de drie vakgroepen natuurlijk uiteenloopen.
M.a.w. het hiaat, dat vroeger ‘bestond tusschen het
iooncij’fer van de 20-jarigen (de hoogste nog minder-
jar-ige leeftj’d) en het looncijfer van de meerderjari-
gen, was volkomen aangevuld en een volledig overzicht
van de geleidelijke loonstj’ging tot an ‘het hoogste
gemiddelde loon verkregen.
Wel verre van een inkrimping van gegevens, mag
men dit een belangrijke en logische uitbreiding noe’-
men, waardoor nieuwe gezichtspunten op den loon-
toestand wo
j
rden verkregen.
‘ 1
Men moge het hrekeh met de con’tinuïteit betreu-ren; dit bezwaar mag niet zoo zwaar wegen, dat hc-
langrjke verbeteringen da’adoor worden nagelaten.
Ook statistiek moet levend blijven, zich aanpassen aan
omstandigheden en gewijzigde inzichten, anders ver-
start het tot een dood cijfermateriaal, waar niemand
belang in stelt.
Bovendien i’s het breken met de continuïteit in dit
geval nog min’der bezwaarlijk, om’dat het verschil in
iooncjlfers vôlgens de oude en ‘de nieuwe methode ‘vrij
nauwkeurig ‘bekend is, doordat voor de eerste ge-
meenteklasse, welke verreweg ‘de belangrijkste is en
het grootste aantal werklieden omvat, de gegevens
over het eerste halfjaar 1927, zoowel volgens de oude,
als’ volgen’s de nieuwe methode verzameld zijn. Het
verschil, dat natuurlijk alleen tussehen ‘de vroegere
groep meerderjarigen en de tegen’*oordige leeftj;i;ls-
‘groep A bestaat, kwam uit op een ve’Vhooging de:r ge-
middelde uurinkomen’cijfer’s ten gevolge van de nieu-
we methode vefl:
5 cents voor de geschoolden,
2
geoefen’den,
2
,,
,,
,, ongeschoolden.
Anders ligt ‘de zaak betreffende het weglaten der
looncijfers van iedere gemeen’te afzonderlijk en ‘het enkel publice’eren der 16oncj’fers van de gemeente-
klassen als geheel. Hier geldt het inderdaad een in-
krimping der publicaties, een inkrimping waartoe
eerst werd besloten na her’h’aaldelij’ke en uitvoerige
discussies tusschen de Metaal’bondleden, waarbij per
slot van rekening aan den wensch van een groote
meerderheid werd gevolg gegeven.
Wat de aanleiding ‘tot deze inkrimping is geweest,
ligt voor de hand. Het mag bekend’ worden gerekend,
dat werk-gevers over het algemeen geen bezwaar heb-
ben tegen publicaties van collectieve, ‘doch wel tegen die van in.di’vidueele loori’gegevens. Aan het NA.M.
is dan oo’k gcheimhouding opgelegd ‘tea opzichte ‘van
‘de looncj’fers van iederen werkgever afzonderlijk.
Nu vermeldden de N.A.M. publicaties vroeger de
looncijfers der Metaal’bondleden, verdeeld over 36 ver-
schillende gemeenten. Hierbij waren 20 gemeenten,
waarin slechts één werkgever. gevestigd was, wiens
looncijfer daarmede dus openlijk wei-d ge’phbliceerd;
9 gemeenten, waarin 2 werkgevers waren gevestigd,
wier cijfers
meestal gemakkelijk te onderscheiden we-
ren, aangezien ook het aantal werklieden van iederen
werkgever werd vermeld, en één gemeente met 3 werk-
gevers’.
Feitelijk was dus de geheimhouding voor alle werk-
gevers in deze 30 gemeenten opgeheven, terwijl die
bewaard was gebleven voor de werkgevers, ‘gevestigd
in de 6 overblijvende grootere gemeenten, t.w.: Am-
sterdam, Rotterdam, Hen’gelo, Haarlem, Utrecht en
Dordrecht.
Het is te begrijpen, dat dit algemeen als een on-
hilljkheid werd gevoeld en ‘dat, na veel’ praten, het
15 Februari 1928
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
149
enkel publiêeeren van de looneijfers der gemeente-
klassen als geheel, als de meest bevredigende oplossing
werd beschouwd.
1-lierhij’ komt nog, dat de cijfers der gemeenten en
zelfs van iederen werkgever afzonderlijk natuurlijk
nog evengoed als vroeger bij. het N.A.M. aanwezig
cii ter beschikking zijn indien het belang van
een Metaalbortd-lid of van den Metaalbond in zijn
geheel dit vraagt; ook, .dat die cijfers, indien dit voor
een historisch overzicht gewensoht mocht blijken, later
altijd kunnen worden gebruikt.
Uit het bovenstaande blijkt wel duidelijk, dat de
eindconclusie, waartoe de schrijver komt, ni. dat
thans bewezen is, dat ook de looristatijstich niet in
particuliere handen moest berusten, doch bij de sta-
tistische bureaux van gemeente of staat thuisbehoort,
geheel onjuist
is.
De werkgevers ‘zijn van meening,
dat zij, beter dan staats- of gemconte-a.m’btenarerL, in
staat ‘zijn ‘te beoordeeieu, hoe de. ntatistiek moet zijn
ingericht om in de behoeften van het bedrijf te voor-
zien. Zij meenen dat bewezen te bebben door de op-
richting van het N.A.M. in 1911 en evenzeer door de
wijuigin gen, die thans hebben plaats gevonden, wijzi-
gingen, die logisch en goed overdacht zijn en waarbij
het bezwaar van de discontinuïteit tot een minimum
is teruggebracht.
En wat het weglaten van de looncijfers der gemeen-
ten betreft: meent de heer van
Z.
misschien, dat dc
bezwaren van werkgeverszijde, die thans tot dit weg-
laten hebben geleid, minder groot zouden zijn ge-
weest, indien de loonschriften moesten worden inge-
zonden aan het Centraal Bureau voor de Statistiek,
waar deze dan toch ,,natuurlij;k in overleg met het
bedrijf zelf zouden worden gepubliceerd?”
Ook in den Me’taall)ond ‘zijn ernstige stemmen
tegen
deze inkrimping der publicaties opgegaan en de mo-gelijkheid is niet uitgesloten, dat op dit besluit vroeg of laat wordt teruggekomen, waartoe de gelegenheid
steeds bestaat, aangezien het statistisch materiaal te
allen tijde aanwezig is.
Meeningsuitingen van belangstellenden, die buiten
het bedrijf staan, zullen zeker invloed kunnen uit-
oefenen op een eventueel terugkomen op dit inkrim-
ping.sboeluit; maar dan zullen zij toch beter gefuc-
cleerd moeten zijn en meer van opbouwende critiek
moeten getuigen, dan het oordeel, dat den ‘heer van
Z.
uit de pen vloeide.
J. GOEDKOOP.
N a s c h r i f t. De mededeeling in dit blad van
mijn bezwaren tegen de verandering in de loorista-
ti,stiek van den Metaalbond heeft reeds dit goede resul-
taat gehad, dat de heer Goedkoop ons thans uitvoerig
iniich’t over d.e redenen, die tot het besluit der ver-
anciering hebben geleid.
Zou het nu, daar toch ‘deze statistiek volstrekt niet
uitsluitend belangstel]ing wekt bij de insiders, ‘die het
besluit kenden, maar in veel breederen kring pleegt
te worden gebruikt, niet gewenscht zijn geweest, dat
hetgeen de heer G’. vertelt omtrent de enquête, op
welken leeftijd •de werkman zijn volle bekwaamheid
bereikt, en omtrent het berekende verschil in loon.
tusschen de vroegere groep meerderjarigen en de
tegenwoordige leeftijdsgroep A., als toelichting bij de eerste publicatie der nieuwe statistiek was afgedrukt?
Die toelichting ‘zou mij dan tevens in staat hebben
gesteld mijn bezwaren, die zij geenszins zou hebben
weggenomen, terstond nader te fundeeren. Want wat
is het hoofdbozwaar? Dit, dat men nu, omdat het voor
de loononderhandelingen noodig wordt geacht den
leeftijd van volle ‘bekwaamheid te weten, plotseling de
statistiek blijvend baseert op den in dit opzicht hij
een enquête gevonden toestand, daarmee ‘das aanne-
mende, dat deze onveranderlijk is. Aldus heeft men
een objectief vaststaand kenmerk als dat der meer-
derjarigheid, van het volwassen worden, vervangen
‘door een veranderlijk, waarmee men bij elke nieuwe
statistiek prejudicieort op een toestand, dien men fei-
telijk uit ‘deze statistiek eerst kan leeren kennen. En
bovendien verbreekt men, door he’t begrip ,,volslagen”
werkman in de plaats te ‘stellen van het begrip ,,vol-wassen” werkman, op een onherroepelijke manier de
continuïteit in de statistiek, waardoor men niet meer
te weten kan komen, hoeveel een volwassene verdient
en dus het inzicht in de loonbeweging ‘bemoeilijkt
wordt.
Het is ‘dit, wat ik een verminking der statistiek
noem, ‘die niet is goed te maken door het geconstateer-
de, doc’h evenmin objectief vaststaande verschil van
resp. 5,2 en 2 ct. tusschen de vroegere meerderjarigen
en de tegenwoordige groep A.
Dit wat de gegevens zelf betreft. Voor het doen ver-
vallen der gemeenten geeft de heer Goedkoop een
reden, die voor een deel althans aannemelijk is, voor
een deel, want men had ‘dan toch de gegevens omtrent
elk der groote steden kuunen ‘blijven publiceeren en
die omtrent de kleinere bij’ elkaar kunnen voegen, b’ijv.
uit de gemeenten tusschen 20 en 50.000 en die ‘bened(„n
20.000 inwoners. Ik
blijf
overtuigd, dat het ‘bedrijf, d.w.z. zij, die niet over de niet-gedrukte cijfers be-
schikken, zelf de nadeelen van de weglating ‘zal onder-
vinden, vooral door onniogeljkheid van vergelijking
met de bonen in andere bedrijven. Berast de statistiek
hij’ een overheidsburean, da’t natuurlijk met ‘de behoef-
ten van het bedrijf in alle opzichten zal rekening hou-
den, dan wordt daarnaast ook op het algemeen be’-
lang gelet, zooals de mededeeling van’
Prof.
Met/vorst
in het nummer van 1 Februari reeds bewijst en wat
de heer
Goedkoop
in een zoo ‘belangrijke zaak zeker
niet zal afkeuren.
Er is ten slotte een lichtpunt, nl. de mogelijkheid,
die de heer Goedkoop voorziet, dat op het besluit
vroeg of laat wo’rdt teruggekomen. Moge het ,,’vroeg”
gebeuren!
VAN ZAN’FEN.
BUITENLANDSCHE MEDEWERKING.
HET RAPPORT VAN DE ,,LIBERAL INDUSTRIAL
ENQUIRY COMMITTEE”.
De heer F. W. Forge te Londen schrijft ons:
Toen wij eenigen tijd geledeif over
,
het rapport van
de ,,Oompany Law Amendment Committee” schre-
ven, t)
vestigden
wij
de aandacht op de dringende
noodzakelijkheid van vollediger statistieken en de
uiterste voorzichtigheid, waarmee de commissie haar
voorstellen formuleerde. ‘Dat rapport en de wet, op
dat tijdstip in het Hoogerhuis ‘behandeld, schenen het
vanzelfsprekend te vinden, dat de aandeelhouders
moesten
bewijzen,
dat inlichtingen noodzakelijk waren,
voordat men van een vennootschap kon eischen in
haar verslagen bijzonderheden op te nemen. De be-
‘doelde wet is nog niet in het Lagerhuis behandeld,
ofschoon de opneming in de troonrede erop wijst,
dat zij nog deze zitting behandeld zal worden. Reeds
is meer ‘dan één geval voorgekomen, dat op de nood-
zakelijkheid van een uitbreiding van de daarin ver-
vatte bepalingen
schijnt
te wijzen. Het onderwerp is
zeer uitgebreid, daar het de vrees van de Bri’tsche in-
dustrieelen voor publicatie inhoudt en het nog steeds
algemeene geloof, .dat de leiding van een bepaalde on-
dernemin.g slechts in het ‘belang is van ‘degenen, die
er onmiddellijk
‘bij
betrokken zijn. Het is echter be-
langwekkend te zien, wat het rapport van de ,,Libersi
Industrial Enquiry Committee” over dit punt heeft
te zeggen en over de kwestie van de samenstelling en
de publicatie van bedrij.fsstatistieken in het algemeen.
Voor wij hiertoe overgaan, wijzen
wij
erop, dat deze
commissie door de ,,Liberal Summer Committee” in
samenwerking met Lloyd George benoemd werd en dat
het een poging is om een programma voor de liberale
partij op te stellen, ofschoon het op ‘dit, oogenblik
nog niet als zoodanig definitief aangenomen is.
De samenstellers van het rapport zijn van mee-
ning, dat cle organisatie van de n,aamlooze vennoot-
i) Zie R8. B. No. 595 van 25 Mei 1927.
150
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Februari 1928
schappen de laatste 20 jaren in vele gevallen de con-
trôle, ‘voorzien bij ‘de wet van 1908, volledig over het
hoofd gegroeid is, hetzij’ door het feit, dat ‘de bezit-
ters teveel verspreid zijn, hetzij door het feit., dat een
werkelijk monopolie verkregen is. In beide gevallen
wordt groo’tere publicite’it zoowel wat de positie van
de ondernemingen, als wat het optreden van de be-
stuurders betreft, noodzakelijk geacht.,Het misleiden-
•de karakter van de gepubliceerde verslagen van vele
publieke ondernemingen is algemeen ‘bekend en men
gelooft algemeen, .dat de toestand eerder slechter dan
beter wordt. De commissie stelt daarom voor, dat,
ongeacht de gevestigde rechten, drastische maatrege:
len behooren genomen te worden en wijst erop, dat
de publiciteit in. Amerika eerder .goed dan kwaad
gedaan heeft, zelf’s aan de desbetreffende concerns en
.dat, zelfs indien particuliere belangen in sommige
gevallen benadeeld worden, het resultaat voor het
publiek van belang zal zijn. De voorgestelde wijzi-
gingen zijn veelomvattend en sluiten de publicatie
van een volledige lijst van alle beleggingen van alla
ondernemingen in, de openbaarmaking van interne en
z.g. geheime reserves en de publicatie van volle] ige
verlies- en winstrekeningen, die afzonderlijk het in-
komen, verkregen uit bronnen van verschillend karak-
ter, zooals verkoop van kapitaalsgoederen, buitenge-
wone ‘baten en’z. aantoonen. Tevens moet een volledig
verslag gegeven worden van alle .bedragen, die gedu-
rende de verslgperiode door iederen ,,.director” ver-
kregen worden en van de aan.deelen die zij’ in de
onderneming hebben, hetzij als eigenaar, hetzij’ als ver-
tegenwoordiger. Om de zekerheid te hebben, dat deze
nieuwe bepalingen nagekomen zullen worden, heeft
men voorgesteld iederen ,,auditor” te verplichten zijn
opmerkingen mede te ‘deelen en in he’t bijzonder erop
toe te zien, dat ‘de activa niet, te hoog, noch te laat
gewaardeerd worden en de aandacht van de aandeel-
houders op ieder punt van ‘de balans, die een bevoegd
lezer zou kunnen misleiden; te vestigen. In verband
met de zwaardere verplichtingen behoort aan den
,,auditor” een statutair recht, hetwelk hij op het oogen-
blik nog niet bezit, gegeven te worden om in de veiga-
deringen van aandeelhouders te spreken, terwijl het be-
stuur in geen enkel opzicht gerechtigd zal zij;n om
invloed uit te oefenen op het salaris of het ontslag
van ‘den ,,audito”. Deze bepalingen, vermeerderd met
die, welke de ,,Oompany LawAmendment Act” voor-
schrijft, zouden ‘de positie van alle’belanghebben’den in
de grootere naamlooze vennootschappen geheel ver-anderen. Niet alleen zou de positie van .den belegger
aanzienlijk verbeterd en de werkzaamheden van den
insider-speculant zeer verminderd worden, doch de
ondernemers zouden kunnen nagaan, wat werkelijik het
resultaat van hun werkzaamheden wak, terwijl ‘sta-
tistieken over de opbrengst van het kapitaal in de
voornaamste industrieën samengesteld konden worden en de stroom van nieuwe beleggingen in overeenstem-
ming daarmee geregeld kon worden. Op het oogeublik zijn ‘de mededee’lingeu onvoldoende en misleidend en
in vele gevallen kan men niet tot ‘betrouwbare en be-
grijpelijke cijfers komen.
Dit zijn de principieele voorstellen voor de wetge-
ving op het punt van ondernemingsverslagen, doch
men is ër zich van bewust, .dat dit alleen, hoewel van
waarde, toch onvoldoende zou zijn. üp het oogenblik
bestaat er een zeer groote neiging om het ‘bestuur van
ondernemingen samen te stellen uit ,,directors”, die
deze betrekking krijgen, omdat zij relaties aanbrengen of omdat hun namen de beleggers aantrekken of enkel
omdat zij’ die ‘betrekkingen geërfd hebben. Dit leidt’
tot een toestand, waarin de directie werkelijk .de zaken
bestuurt, terwijl de ,,Boa,rd of Directors” voor het
grootste deel decoratief is. Dit systeem wordt., ten
onzen nadeele, vergeleken met het Duitsche en Ame-
rikaansche systeem en men heeft voorgesteld, dat wij
een deel hiervan zouden overnemen door het instel-
len van een raad van toezicht. Dit zou met zich mede-
–
brengen een hervorming van den ,,Board of Direc-
tors”, die met het bestuur en het beheér der zaken
belast zon worden, terwijl de raad van toezicht zich
niet met de loopende zaken zou bezighouden, doch
periodiek bij elkaar zou komen om nauwkeurig de han-
delingen van het bestuur te onderzoeken en de macht
zou hebben, ‘wanneer dat gewensch’t was, verande-
ringen in ‘dat lichaam aan te brengen. ‘Het behoef’t
nauwelijks gezegd te worden, dat dit voorstel een dras-
tische verandering heteekent van den geheelen geest,
waarin de ,,directors” van publieke concerns hun posi-
tie beschouwen. In vele gevallen zouden er slechts
weinig moeilijkheden ontstaan, behalve uit een tijde-
lijke ‘breuk met relaties, die uitsluitend aan de aan-
wezigheid van .den een of anderen commissaris te
danken waren en die naar andere ondernemingen zou-
den overgaan, maar ook in dit geval zouden ‘de moge-
lijke gevolgen vermoedelijk voor het pu’bliek als geheel
gunstig zijn. Waar echter de bestaande naamlooze
vennootschappen voortgekomen
zijn
uit een particu-
i iere zaak en do vroegere eigenaren nog steeds een
groot belang daarbij hebben, kunnen zich gevallen
voordoen, waarin, ofschoon de veranderingen ge-
wenscht zijn, deze slechts met ‘de grootste moeilijk
–
heden ingevoerd kunnen worden. Het rapport schijnt
niet in zulke gevallen te voorzien In ‘het verleden
zijn de wetsbepalingen, te zamen met de absolute op-
rechtheid van alle accountants, als voldoende be-
‘schouwd om de belangen van de. aandeelhouders te
beschermen, maar er zijn onmiskenbare voordeelen in
de aanwezigheid van een lichaam, ‘dat als eenige plicht
hoeft de eigenaren te beschermen, en dat veel grootere
macht heef’t dan men redeljkerwijze aan de ,,auditors”
kon geven en grootere verplichtingen dan men van de
laatste kou verwachten. Het zal zonder twijfel moei-
lijk zijn personen ‘te vinden, die voor dit toezicht
geschikt zijn, maar het moet mogelijk zij’n, om
deze moeilijkheid hier, evenals overal elders, te boven
te komen.
Wij ‘kom,en nu tot de tweede groep van concerns,
die voor een speciale ‘behandeling in aanmerking
komen, ni: die, welke een feitelijk monopolie bezitten.
Het rapport erkent de onmogelijkheid en de onwen-
scheljkheid om terug te gaan tot de dagen van vrije
concurrentie en eveneens de noodzakelijkheid van
eenige half-monopolistische concerns, die door parti-
culiere ondernemers gedreven worden. Het eenigo
effectieve wapen, ‘dat tegen deze concerns in de han-den van de consumenten gegeven ‘kan worden, is pu-
bliciteit. Men heeft daarom in overweging gegeven,
dat bepaalde openbare naamlooze vennootschappen
verplicht behooren te worden om zich als’ publieke
corporaties te regist.ree’ren, en men heeft ‘bij’ wijze van
proef voorgesteld, dat deze groep al die ondernemin-
gen zou omvatten, die meer dan, zegge 50 pOt., van
den omzet of den handel van een product binnen
Groot-Brittannië controleeren. (Dit voorstel omvat
dus niet ‘de ondernemingen, die buiten Groot-Brittan-
nië werkzaam zijn). Deze corporaties zouden behan-
deld worden als ‘semi-publieke lichamen, onderworpen
aan periodieke inspectie door den ,,Board of Trade”
en verplicht zijn de winst op het gebruikte kapitaal
-en den omzet te pu’bliceeren, benevens den omvang
van het monopolie en de voorwaarden van prijs- of
productie-overeenkomsten met bevriende ondernemin-
gen. De ,,Board of Trade” zou verder ‘belast worden
met ‘de verplichting om alle mogelijke inlichtingen te
verkrj’gen over
prijs-
en afzetregelingen en over de
vorming van combinaties. Ingeval er misbruiken aan
het licht komen, behoort een onderzoek ingesteld en
zoo noodig een contrôle voorgeschreven ie worden in
overeenstemming met de resultaten van het onder-
zoek, ‘dat men na den oorlog inzake trustvorming heeft ingesteld. Geheel afgescheiden van de ‘bepalingen om-
trent combinaties in de Oompa.ny’s Act heeft men
voorgesteld, dat handelsassociaties, die meer dan de
helft van een bedrijf of industrie omvatten, als rechts-
persoon ingeschreven dienen te wor.den en ‘den ,,Board
of Trade” van haar besluiten op de hoogte te stellen
15 Februari 1928
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN•
151
en met medewerking van de laatste cle desbetreffende
statistieken te publiceeren.
Hieruit ‘blijkt, ‘dat de samenstellers van dit rapport geen onderneming, welke niet tot de algemeene wel-
vaart bijdraagt, ontzien hebben en dat de idee, welke
aan het geheel ten grondslag ligt, bestaat uit de ont-
wikkelirig van de twee hoofdkenmerken van de tegen-
woordige organisatie, ni. de particuliere onderneming
en staatscontrôle en/of eigendomsrecht door het
scheppen van een tusschenvorm, die in één van zijn
vele overgangen dat gedeelte van het ‘bedrijfsleven zal
bestrijden, hetwelk aan de particuliere onderneming
is on’tgroeid en van nature of ‘door het stadium van
ontwikkeling waarin het verkeert niet geschikt voet
do geringere plooibaarheid is van een zuiver staats’be-cirijf. De basis, waarop de voorstellen staan, schijnt te
zijn, dat het publiek recht heeft alle feiten te kennen, tenzij men kan aantoonen, dat ‘hun publicatie op den
langen duur schadelijk zou zijn voor de industrie als
geheel. Voorts, ‘dat, gegeven de feiten, hot publiek erop
kan vei:trouwen, dat verbetering zal volgen: Men stelt
dus voor, om de voordeelen van degenen, die zich ach-
ter de schermen bevinden, 2ooveel mogelijk te vernie-
tigen, er voor zorg te dragen, dat het publiek in de
toekomst door onbetrouwbare verslagen minder mis-
leid zal worden dan in het verleden, terwijl men ten
slotte een lichaam, met kennis van zaken, wil oprich-
l:en, om alle takken van industrie in staat te stellen
rationeeler te werken dan heden ten dage mogelijk is.
AANTEEKENINGEN.’
Provinciale en gemeenteleeningen.
Nadat in de Economisch-Statistische Berichten van
20 Juli 1927
een overzicht werd gegeven van de door
provinciën en gemeenten gesloten leeningen in het
driejarig tijdvak van 1 Mei
1924
tot 1 Mei
1927, zijn
in do Septemher- en Decemberaflevering van het
Maandsehrift van het Centraal Bureau voor de Sta-
tistiek over
1921
wederom een aantal cijfers gepu-
bliceerd, thans over de ‘beide kwartalen na 1 Mei
1927.
Thans zijn deze gegevens dus over een tijdvak van
drie en half jaar ‘beschikbaar en zullen wij allereerst
is
hiero’nder vermelden, welke eischen door provinciën en gemeenten aan de kapitaalmarkt zijn gesteld in de
zeven achtereenvolgende halfjaren, waar’bij tevens
melding wordt gemaakt van het aantal provinciën en
gemeenten, dat deze leeningen heeft. aangegaan.
Aantal
Aantal provinciën
,
Opge-
gemeenten,
Opge-
Perioden die gelden
nomen
die gelden
nomen
hebben
bedrag
hebben
bedrag
opgenomen
opgenomen
XfI000
Xfl000
1Mei ’24-1 Nov.’24
1
4.000
252
39.097
1 Nov.’24-1 Mei
1
25
1
2.200
339
121.372
1Mei ’25-1 Nov.’25
8
45.869
349
135.001
1Nov.’25-1 Mei ’26
4
8.805
445
177.518
1Mei ’26-1 Nov.’26
6
12.587
365
135,697
1 Nov.’26-1 Mei ’27
5
22.820
360
97.593
1Mei ’27-1 Nov.’27
4
1
11.768
1,
309
107.629
Voor de provinciën worden in aantal en opgenomen
bedrag de grootste cijfers aangetroffen voor de periode
1 Mei-1 November
1925,
de kleinste cijfers voor de
onmiddellijk daaraan voorafgaande periode. In do
periode 1 November
1925-1
Mei
1926 is
door het
grootst aantal gemeenten in totaal het grootste
bo-
‘drag opgenomen, terwijl
in de periode 1 Mei.-1
No-
vember
1924
de kleinste ci.fers voorkomen. In elk der
perioden blijkt dus door een groot deel van de
1079
gemeenten een beroep op de kapit’aalarkt te zijn ge-
(laan.
In het navolgende staatje worden de in bovenge-
noemde perioden gesloten leeningen gesplitst naar de
doeleinden, waarvoor geleend is, waarbij do onder-
scheiding gevolgd is, die sinds
1924
geldt voor de
gemeentebegrootin gen en -rekeningen.
De totaa.lcijfers van dit staatje zijn niet steeds ge-
lijk aan die van ‘het eerste staatje, omdat in de ge-
vallen, waarbij een leening in verschillende gedeelten
wordt opgenomen, in den verdeelingsstaat naar de
doeleinden reeds dadelijk het
totaalbedra.g
der leening
wordt verantwoord in de periode, waarin voor het
eerst gelden worden opgenomen, terwijl in het eerste
overzicht een dergelijke leening meermalen voorkomt,
Nominaal bedrag der geconsolideerde leeningen, verdeeld naar de doeleinden (in duizendtallen guldens).
Perioden
Doeleinden’)
1 Mei ’24- 1Nov.’24- 1 Mei ’25- 1 Nov.’25- 1 Mei ’26- 1 Nov.’26- 1 Mei ’27-
1 Nov.’24 1 Mei ’25
11
Nov.’25 1 Mei ’26 1Nov.’26 1 Mei ’27 1 Nov.’27
Provinciale leeningen
Volksgezondheid ………………………….-
–
–
–
–
–
368
Openbare werken …………………………-
–
141
600
–
809
6.306
Eigendommen niet voor den publ. dienst bestemd
–
–
–
–
–
–
42
Ondersteuning aan behoeftigen en werkloozen
–
–
–
–
–
–
960
Handel en nijverheid ………………………-
–
110
682
–
–
70
4
Bedrijven ……………………………….000
–
2.000
3.000
4.000
1.000
4.686
Conversie ………………………………-
2.200
43.418
4.070
8.087
19.920
2.146
Overige doeleinden ……………………….-
–
200
452
500
1.091
2.389
Totaal der provinciale leeningen
4.000
2.200
, j 45.869
8.805
12.587
22.820
16.968
Gemeenteleeningen
Vroegere diensten ……………………….17
189
44
10
9
355
38
Algemeen beheer …………………………192
596
298
1.295
410
674
2.436
Openbare veiligheid …………………….228
491
174
673
419
402
330
Volksgezondheid …………………………1.
.807
729
1.291
1.088
1.107
346
1.074
Volkshuisvesting …………………………9.144
6.378
6.111
6.887
13.334
8.942
4.608
Openbare werken ……………………….9.097
6.763
3.392
6.716
8.778
10.702
10.539
Eigendommen niet voor den publ. dienst bestemd
7.512
2.543
614
2.520
931
6.795
6.250
Onderwijs, kunsten en wetenschappen ……….5.446
9.571
7.176
4.847
3.975
3.495
17.924
Ondersteuning aan behoeftigen en werkloozen.
264
1.065
95
1.164
403
147
1.335
Landbouw ……………………………..53
22
3
8
17
2
10
Handel en nijverheid …………………… .
.26
659
63
402
90
118
1.643
Belastingen ……………………………-
15
–
–
–
–
191
Bedrijven ……………………………. .
..9.852
22.807
7.154
38.373
30.995
13.600
18.342
Kasgeldvoorzieningen ……………………
.5
362
–
–
16
–
–
Geldleeningen ………………………… .
.7
65
95
72
226
342
177
Conversie …………………………….’
2
.68
50.050
101.682
111.737
73.208
51.138
39.851
Overige doeleinden ……………………….344
17.921
10.215
254
979
‘ 948
1.543
Totaal der gemeenteleeningen ………..44.575
120.227
138.406
176.047
134.829
1
98.007
106.290
1)
Voor een nadere omschrijving van de uitgaven ressorteerende onder de verschillende rubrieken zij verwezen naar
het begrootingsmodel A der gemeenten, opgenomen in het ‘Provinciaal Blad over 1923 van elk der provinciën. Tot
de rubriek ,,Vroegere diensten” behooren de achterstallige uitgaven van vorige dienstjaren.
152
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15
Februari
1928
doch telkis slechts voor het gedeêlte, dt in eenbe-
paaide periode wordt opgenomen.
In de rubriek der overige doeleinden zijn voor en!
kele perioden leeningen verantwoord, waarvan bij het
sluiten nog niet bekend •was, welke bedragen voor de
verschillende doeleinden zouden worden bestemd.
Voor bijna elk der perioden blijken zoowel voor de
,
provinciale als voor de gemeenteleeningen de grootste
bedragen voor conversiedoeleinden te zijn besteed. In
onderstaand staatje is dit nog eens duidelijk naar,
voren gebracht.
Perioden
Totaal
1
der
eeningen
Waarvan bestemd voor
conversie
andere,
3
1
doeleinden doeleinden
1
X
fl000
1
X
/1000
1
X
fl0OO
Provinciale
leeningen
1 Mei
’24-1
Nov.
’24.
4.000
–
4.000
1 Nov.
’24-1
Mei
’25
2.200 2.200
–
1 Mei
’25-1
Nov.
’25…
45.869
43.418
2.451
1 Nov.
’25-1
Mei
1
26.
8.805
4.070 4.735
1 Mei
’26-1
Nov.
’28
12.587
8.087 4.500
1 Nov.
’26-1
Mei
’27 22.820
19.920
2.900
1 Mei
’27-1
Nov.
’27..
16.968
1
2.146
14.822
Gemeenteleeningen
1 Mei
’24-1
Nov.
’24….
44.575
268
44.307-.
1 Nov.
’24-1
Mei
’25…
.
120.227
50.050
70.177
1 Mei
’25-1
Nov.
1
25….
138.406 101.682
36.724
1 Nov.
’25-1
Mei
’26. …
176.047 111.737
64,310
1 Mei
’26-1
Nov.
’26….
134.829
73.208
61.621
1 Nov.
’26-1
Mei
’27….
98.007 51.138
46.869
1 Mei’
’27-1
Nov.
’27….
106.290
39.851
66.439
Zoowel voor de provinciën ads voor de gemeentei
is in de periode 1 Mei-1 November
1925
de veihou-
ding van de voor conversie tot de voor andere doelein-
den gesloten leeningen het grootst. Toch blijken ook
voor de verdere perioden nog zeer belangrijke bedragen
voor conversiedoeleinden te zijn opgenomen en is eerst in de periode 1Mei-1 November
1921
het ge-converteerde bedrag kleiner dan de voor andere doel-
einden opgenomen bedragen.
Na de conversie komen ‘bijna steeds de grootste be-
dragen voor bij de bedrijven. Bij de provinciën is
steeds geleend ten behoeve van elect.riciteitsbedrijven,
met uitzondering van een bedrag van
f 2.186.000,
dat
in de periode 1 Mei—1 November
1927
geleend is
ten behoeve van een waterleidingbedrijif. Van de ten
behove der gemeentebedrijven geleende bedragen
worden hieronder die van enkele bedrijven afzoudes-
lijk genoemd. –
Voor elk kwartaal rijn de hoogste bedragen vet
gedrukt.
Rente percentages
Perioden
Ben
4,5_5
0
1
55,5
0
/0
5,5-6
01
6-6,5
0/
6,5-7
0/o
Absolute bedragen in duizendtallen
guldens
Mei ’24-Aug.’24
186
198
457
792
16.948
1.263
Aug.’24-Nov. ’24
12
68
3371
5271
16.496
1.813
Nov. ’24-Feb. ’25
111
86
2.946 15.502
19.916
1.047
Feb. ’25-Mei ’25
11
55
40.595
37.072
3.895
136
Mei ’25_Aug.’25
1
1 89
142
66.302
9.801
395 40
Aug.’25-Nov.’25
6
24.571
26.758
1.827
33 36
Nov.’25-Feb. ’26
713
70.362
43.726
1.489
0.3
–
Feb. ’26-Mei
1
26
459
52.295
8.459
14
– –
Mei ’26_Aug. ’26
152
68.686
5.710
14
–
–
Aug.’26-No.v. ’26
62
55.161
5.796
108
8
–
Nov. ’26-Feb. ’27
56
72.990
1.487
–
–
–
Feb. ’27-Mei ’27
137
22.376
546
–
–
–
Mei ’27-Aug. ’27
532
43.172
2.183
5
–
–
Aug.’27-Nov.
1
27
2.109
57,8541
1.774
–
– –
In
oj
van het totaal
2)
Mei ’24-Aug.’24
0,93
1,00
2,30
3,99
85,41
6,37
Aug.’24-Nov.’24
0,06
0,35
1,75
2,74
85,68
9,42
Nov.’24-Feb. ’25
0,29
0,21
7,44
39,14
50,28
2,64
Feb. ’25-Mei ’25
0,01
0,07
49,65
145,34
4,76
0,17
Mei ’25-Aug.’2’51
0,11
1
0,17
1
81,09
11,99
0,48 0,05
Aug. ’25-Nov.’25
0,01
46,16
50,27
3,43
0,06 0,07
Nov.’25-Feb. ’26
0,61
60,51
37,60
1,28
0,00
–
Feb. ’26-Mei ’26
0,75
85,41
13,82
0,02
–
–
Mei ’26_Aug. ‘261
0,20
92,12
7,66
0,02
—
–
Aug. ’26-Nov.’26
.0,10
90,23
9,48 0,18
0,01
–
Nov. ’26-Feb. ’27
0,08
97,93
1,99
–
–
–
Feb. ’27-Mei ’27
0,59
97,04
2,37
–
–
–
Mei ’27-Aug.’27
1,16
94,07
4,76 0,01
–
–
Aug.’27-Nov.’27
3,41
93,71
2,88
– –
–
In dit cijfer is niet begrepen de door Amsterdam opge-
nomen premieleening van
f
5.000.000,-, rentende 3 pOt.,
die in verband met haar bijzonder karakter in deze tabel
buiten rekening is gelaten.
‘De som van de verhoudiugscij.fers der periode 1 Mei-t
Augustus 1925 is kleiner dan 100 in verband met de in
noot 1 genoemde.omstandigheid en de percenteering op het
totaal opgenomen, bedrag.
De bedragen’, die tegen een lageren rentevoet dan
4,5
pOt. of geheel renteloos werden opgenomen, zijn
tot 1 Mei
1927
van betrekkelji w’einig belang, in cle
beide volgende kwartalen wor:den deze bedragen iets
hooger als gevolg van het sluiten van enkele leenin-
gen van ‘het
4
pOt. type. Kwamen over de eerste drie kwartalen nog de hoog-
Perioden
1 Mei ’24-
1 Nov.’24-
1 Mei ’25-
1Nov.’25-
1 Mei ’26- 1 Nov.’26- 1 Mej ’27-
1 Nov.’24
1 Mei ’25
11
Nov.’25
11
Mei ’26
11
Nov.’26
1 Mei ’27
1 Nov.’27
In duizendtallen
guldens
2.866
10.969
1.094 4.080
2.018
3.595
5.113
865
5.005
724
2.996
3.305
2.104
3.913
1.533 2.627
.
362
3.184 8.353 2.812
2.034
1.759
717
4.221
4.418
907
47
2.369
542
,
1.851
722
6.431 1.870
2.476
1.909
2.287
‘
1.838
31
17.264
14.472
2.566 3.004
9.852 22.807
1
7.154
1
38.373
1
30.925
1
13.600 18.342
Bedrijven
Electriciteitsbedrij ven
Gasbedrijven ………………………….. Grondbedrijven ……………………….
Woningbedrijven ………………………..
Waterleidingbedrijven ………………….
Overige bedrijven ……………………..
Totaal…………………………
Verder blijken over alle perioden nog belangrijke
bedragen geleend te zijn voor volkshuisvesting, open-
bare werken, onderwijs, kunsten en wetenschappen,
alsmede ten behoeve van eigendommen niet, voor den
publieken dienst bestemd.
Een inzicht in de daling van d& rentevoet kan
men verkrijgen uit onderstaand overzicht, waarin de
opgenomen bedragen, waai-van de halfjaarlijksche
totalen in kolom
5
van het. eer.ste staatje werden
‘ermeid, verdeeld zij’n naar de afzonderlijke kwartaleh
en naar het rentepercentage. Voor de niet tegen den
pan koers gesloten leeniugen is telkens berekend, hoe
groot de rentevoet zou geweest ‘zijn, wanneer deze
leeningen tegen pani’koers waren uitgegeven. Tveieui
zijn in dit staatje de verhoudingsci.fers vermeld tav.
het totaalbedrag, dat in elk kwartaal is opgenomen.
ste percentages voor in de groep van
6-6,5
pOt., in de drie volgen:de kwartalen is dit het. geval voor d.e
groep van
5-5,5
pOt., tei-wijl voor alle verdere kwar
–
talen het hoogste percentage reeds valt in de groop
van
4,5-5
pOt.
In de periode van 1 November
1925
tdt 1 November
1926
is in totaal slechts
f 8300
geleend, waarvoor
6
pOt. of meer moest betaald worden,
terwijl
daarna
geen enkele leening meer gesloten is, die meer dan
5Y5
pOt. rente op’hracht, behalve een leening van
f 5000
in de periode 1 Mei-1 Augustus
1927.
De concentratie op een rentevoet van
4,5-5
pOt.
is het sterkst.voor de kwartalen van 1 November
1926
-1 Mei
1927,
in het eerste dier kwartalen is zelfs
bijna
98
pOt, van alle leeningen in deze groep ver-
antwoord. De daling van dit percentage in de volgen-
15 Februari 1928
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
153
de kwartalen is deels ton goede gekomen aan de groep
beneden
4,5
pOt., deels aan die van
5-5,5
pOt. Van
een bepaalde stijging van den rentevoet is das uit
deze cijfers nog niet veel merkbaar.
Voor uitvoeriger bijzonderheden, mede voor wat
betreft den stand van de kaspositie der provinciën en
gemeenten, moge verwezen worden naar de hiervoren
genoemde afleveringen van het Maandschrift van
het Centraal Bureau voor de Statistiek.
lndexcijfers van scheepsvrachten.
Zooals het indexeijfer aangeeft, schrijft ,,The
Eco-
nomist”, was het gemiddeld niveau der vrachten voor,
volle ladingen in Januari
3,16
pOt, lager dan in. De-
cember
1921.
Het bedraagt thans
114,56
tegenover
137,91
een jaar geleden, 111,00 in Januari
1926
en
133,20
in 3anuari
1025
en is lager dan eenig cijfer
voor Januari sedert .den oorlog. Onderstaande tabel
toont de beweging van het indexcijfer der ve:rschi]-
lende groepn:
Datum
°
WN
–
Basis
1E98-1913.
100
100
loo
100
100
100
100
(Gemidd.v.1913)
110,0
113,1
123,4
106,3
117,4
127,9
116,3
Febr.
1920
814,3 529,9 757,5
744,8
587,0
712,2
691,0
Dec.
,,
268,9 277,2
244,1
256,8
286,7
347,2
280,1
Dec.
1921 160,1
164,1
163,7 144,4
141,3
166,5
156,7
Dec.
1922
137,1
135,2
129,2 122,6
136,1
159,3
136,6
Dec.
1923
134,0
132,7 120,1
124,4
125,1
144,2
130,1
Dec.
1924
117,4
129,2 119,5 119,8 129,3
161,1
129,4
Dec.
1925 117,0 121,6 117,0
110,1
110,1
154,9 121,8
Dec.
1926
139,7
156,1
145,9 132,9 129,2 179,8
147,3
Januari1927
126,4
136,5
139,1 122,7 136,7
166,5 138,0
Februari ,,
125,0
132,6
140,1
130,4
145,2
168,2
140,2
Maart
,,
123,8
131,1
136,2
132,1
143,5
161,1
138,0
April
,,
118,9
133,0 133,0
124,4
128,9
137,1
129,2
Mei
,,
118,3
131,4 134,3
130,9 122,3 140,7
129,8
Juni
.
,,
114,0
118,1
121,6
126,2 121,4
142,4
124,0
Juli
,,
110,5
113,2
111,9
115,8 119,9
138,0
118,2
Aug.
,,
108,8
122,2
118,2
121,4
121,8 144,2
122,8
Sept.
,,
111,7 130,8
115,3 119.3 123,7
150,0
125,1
Oct.
,,
109,8
128,1
116,4
116,4
123,6
144,2
123,1
Nov.
108,8 128,9
120,1
117,6
125,8 140,7
123,6
December,,
105,6
116,2
113,6 114,2 124,9
139,8
119,0
Januari1928
106,7 106,9
111,4 113,8
121,4
127,3 114,6
De wijzigingen in iedere groep en iub-groep gedu-
rende de afgeloopen maand blijken uit •de volgende
tabel, waarbij het cijfer 100 telkens het. gemiddeld
niveau van de periode
1898-191.3
voorstelt:
Index-
cijfer
+°-
Golf van Biscaye; uitgaande vracht
111,93
– 1,83
thuisvracht ……..125,81 – 3,22
id
Mdel!. Zee; uitgaande vracht …….122,75 + 5,9e
thuisvracht …………101,13
– 2,01
Noord-Amerika …………………106,94
– 9,22
Zuid-Amerika; uitgaande vracht
82,59
+ 2,09
thuisvracht ……….
.140,14
– 6,53
Indië; uitgaande vracht ………….111,58
+ 3,51
t
huisvracht ………………115,66 – 4,59
Het ve Oosten, enz…………….121,43 – 3,50
Australië ………………………127,30 – 12,46
Zooals de tabel aangeeft, toonen alle thuisvrachten cen daling. Ten gevolge van de aanzienlijke hoeveel-
heden onverkocht graan waren •de verschepingen zeer
beperkt, waardoor de vraag, zoowel van Noord- en
Zuid-Amerika als van Aus’tra.lië, naar ,,tramp” ton-nage sterk verminderde. Speciaal wat Argentinië be-
treft .droeg het feit, dat vele schepen zonder vaste
bestemming i.n ballast binnenkwamen, veel tot. de
daling der thuisvrachten bij. Uitgaande vrachten trok-
ken aan met het oog op •de pessimistische voorspel-
lingen van de vrachten der terugkeerende schepen,
die de uitvareude moeten aanvullen. De volgende tabel
toont de verhoudi:ng van het indexcijfer tot het ge-
middelde niveau van
101.3,
waarbij het jaar
1.026
in
verband met de kolenstaking is weggelaten:
(1913 = 100)
Maand
1924
1
1925
1
1927
1
1928
Januari
……….
117,11
114,49 118,59 98,47
123,78
115,96
120,54
122,09 106,63 118,58 117,22
104,24
111,06
Februari………
114,27
98,23
111,41
Maart …………
April ………….
Mei
…………..
108,62
ei,74
106,54
Juni
…………
Juli
…………
103,75
94,90
101,61
104,43 95,87
105,51
110,50
98,19
107,51
115,55 99,49 105,78
Augustus ……..
September …….
112,76 102,23 106,27
October …………
November
.. … ….
111,21
104,87
102,31
December ……..
Jaarl. gemiddeld
113,44
702,22
109,64
Het vrachtenniveau heeft ook ditmaal een ongun-
etigen invloed op de ,,Tramp”-vaart en tenzij de vraag
naar graan belangrijk toeneemt, zal men waarschijn-
lijk zijn toevlucht moeten nemen tot het opleggen van
een
aanzienlijke
hoeveelheid der minder economische
tonnage.
BOEKAANKONDIGING.
HET GEDENKBOEK VAN DE JAVASCHE BANK.
Iii opdracht van President en Directeuren van De
Javasche Bank heeft de heer L. de Bree een gedenk-boek samengesteld, waarvan het eerste deel versche-nen is op
24
Januari jl., op welken dag De Javasche
Bank haar 100-jarig bestaan herdacht.
Aan .den heer De Bree was het schrijven van di.t
gecienkboek wel toevertrouwd. Sedert tal van jaren toch redacteur-administrateur van ,,De Indische Fi-nancier”, welk blad dikwijls artikelen van zijn hand bevatte, gewijd aan allerlei bank- en muntquaesties,
en schrijver o.a. van: ,,Nederlandsch-Indië in de
twintigste eeuw, Het Bankwezen”, was hij zeker de man om het uitgebreide materiaal te verzamelen en
om met gebruikmaking daarvan een niet alleen inte-
ressant, maar ook zeer goed leesbaar geclenkboek
samen te stellen.
De heer De Bree heeft, in verband met zijn taak,
toegang gekregen tot de archieven van de Bank en van het Gouvernement. Hij kon kennis nemen van
de oude jaarverslagen der Bank, hare •balauscijfe.rs,
van de notulen van het verhandelde in de lireetie-
vergaderingen, en van hare ‘brieven en adviezen, ook
al waren deze voorzien van het merk: vertrouwelijk.
Ook •de missives uit de archieven van het Gouvei’ne-ment, gewisseld tusschen. den Minister van Koloniën
en den Gouverneur-Generaal, tusschen laatstgenoem-
de en den Raad van Indië, den Directeur van Finan-
ciën en anderen, geheim of niet geheim, werden hem
ter bestudeerin g toevertrouwd.
Ruim, als de schrijver Zijne taak opvatte, begon liet
tijdpek waarover
hij
te
schrijven
had voor hem niet
precies te loopen van
24
Januari
1828
af, maar reeds
veel eerder, en beschouwde hij De Javasche Bank niet
uitsluitend als zijn onderwerp, maar ook het, munt-
wezen, benevens talrijke economische en staatkundige
gebeurtenissen en omstandigheden, die een rol in. de ontwikkelingsgeschiedenis van De Javasche Bank en
het Muntwezen in Nederlandsch-Indië gespeeld
hebben.
Dermate uitgebreid ‘bleek de stof en zoo talrijk de als bijlage te publiceeren originedl.e stukken, dat op
24
Januari jl. slechts een ,,eerste deel” gereed was en
verscheen, op zichzelf intusschen een indrukwekkend
boekwerk van
482
bladzijden in quarto, slechts spaar-
zaam voorzien van platen of afbeeldingen, benevens
een
125
bladzijden bijlagen.
Dat slechts een ,,eerste deel” is verschenen, zoodat
het gedenkschrift thans niet verder gaat dan het jaar
1860,
het ein.de
van het derde octrooi, is niet jammer;
integendeel, het is een ‘voordeel, dat ‘het tweede en in
154
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Fëbruari
1928
dik geval het waarschij’nlijk ook nog wel noodige derde
deel eerst rlater verschijnt.
Wat toch is de ho-ofdwaarde van een gedenk’boek
als ‘dit? Dat het zoo mogelijk alle gegevens bevat, die
in geschrifte aanwezig zijn, zoo-da-t al het materiaal
daarin is opgenomen of althans vermeld, dat verschaft
kan worden en dat kan dienen voor eene juiste be-
oordeeling van het behandelde tijdperk. Voor zulk een
vrije en a-lomvattende behandeling echter is het noo-
dig dat dat tijdperk is afgesloten en werkelijk tot een
vroeger tijdperk in -de geschiedenis is geworden. Be-
handdide quaesties moeten geen huidige quaes-ties
meer zijn. Immers, bevindt de schrij’ver zich niet op
het gbied van een vroeger af-geloopen tijdperk dan
is het ‘hem onmogelijk zonder restrict-ie tot publica-
t-je van alle gegevens over te gaan ; -bij- het naderen
van den tegenwoordigen tijd wordt de behandeling
vanzelf steeds meer summier en het gedenkboek komt
ten slotte op een lijn te staan met de vele andere pu-
blicaties, die aan dezelfde onderwerpen zijïi gewijd:
Worden de latere jaren uit een 100-jarig tijdperk
reeds kort daarna beschreven, dan zal -die beschrijving
daardoor uit geschiedkundig oogpunt veel -miner
waarde hebben; allerlei stukken, voor de beoordee-
ling van de behandelde personen en zaken belangrijk;
zullen ontbreken, omdat zij op dat oogenbli-k nog iiiet
geacht werden voor publicatie geschikt te zijn. En
het gevaar bestaat, dat van zulk een tijdierk, na eene
summiere behandeling in een gedenkboek, een vei-
kelijk volledige historische -behandeling ook later ach-
terwege -blijft. Want zal de instelling, als wederom
een tijdperk van 100 jaar is voorbijgegaan en -zij een
nieuw gedenkboek uitgeeft, daarin dan nog eens gaan
herdenken, -wat zij’ honderd jaar
,
geleden reeds,
-zif
liet
dan op andere wije, in haar vorig gedenkboek her-
dacht? –
Het thans verschenen eerste deel van het geden-k-
boek is een aanwinst voor ieder, die belang stelt in
De Java-sche Bank en Nederl-andsch-Indië en hr ge-
shiedenis. In groote trekken -zal het werk misschien
weinig nieuws kunnen leveren, maar in de details
komt dikwijls wat naar voren, :dat in allerlei richting
nieuw licht -werpt. Moge -het vervolg, waarnaar- mén
na lezing van dit eerste deel ver1an-gt, voor het thans
gepubliceerde niet onderdoen.
J. WESTERMAN H0LSTIJN.
–
Dr. Richard- Hennig. Freie Strömel
t
– ,,Wirtsc/saftspoljtjsche Zei-tfragen” 3
Heft.
Leipzig, Gloeckner, 1926. 104 pp..
5R.M.
De schrijver, die in het buitenland reeds door goed
-gedocumenteerde artikelen over het internationale
;
rivierenrecht. -beken-d is, levert in -dit boekje naast een
bestrijding van de politieke en economische doeleinden-
der Entente in het Verdrag van Versaillés in hoofd-
zaak een -scherpen aanval op de ontwikkeling van het
internationale rivierenrecht in -dat vèrdrag. Zij
twee voornaamste -stellingen zijn, dat -de Enten-te in
1919 de vreedzame
econonvische
samenwerking op in-‘
ternationale i-ivieren heeft opgegeven terwille van een systeem van
politieke
hegemonie, en -dat bepalingen
van het Versailler Verdrag en die van •de in 1921 te
Barcelona gehouden verkeerscoûferentie wat het ii-
vierenrecht betreft met elkander herhaaldelijk in lijn-
rechten strj
–
d -zijn. Het resultaat van -dezen -staat van –
zaken wordt door den auteur als een heillooze ver-
warring in de meest fundamente-ele begrippen van
het intdrnationale recht en een onzekerheid in de prai-
1
tische verhoudingen gequalificeerd. –
De -studie vangt aan met een -kort -doch duidelijk
overzicht van het internationale rivierenrecht sedert,,
de Middeleeuwen, om dan reeds spoedig tot een –
analyse en critiek van het thans geldende récht over
te gaan. In het bij
–
zon-der wordt -de nadruk gelegd op –
de onduidelijkheid van het begrip ,,geïnternatioriaji –
seerde rivier”, dat door artikel 331 van het Ver-sailler
Verdrag in -het volkenrecht is ingevoeid. Ook hier
heef t volgens schr. de introductie van politieke motie-
ven in het tot dusverre slechts in economisch en tech-
nisch op
–
zicht geregelde scheepvaartrecht de meest
heillooze verwarring aan-gericht. To-t op heden Zijn
aldus met name op -Rijn, Donau en Oder de bevoegd-
hedel tusschen -de verschillende internationale com-
missies en -de oeverstaten zeer onvoldoende begrensd.
Tot de bespreking van de voornaamste rivieren af-
zonderlijk overgaan-de, critiseert schr. in -het bijzonder
de werkwijze en de samenstolling van de Centrale
R-ij’ncommissie te Straatsburg, welke inzake de be.slis-
sing over – de haven van Kehl, haar houding inzake
de ,,Surtaxe d’entrepôt”, den aanleg van een zij
–
kanal
van de Z-witsersche grens tot Straatsburg enz. blijk
gegeven zou hebben in -den -geest der Fransche poli-
tie-k te handelen.
–
Het ‘behoeft da-n ook geen verwon-
dering te baren, wanneer schr., het Volkenrecht als
een politiek -strijdmiddei beschou-wend, aan
zijn
vader-
land de adviezen geeft, welke hij- noodig .acht om – dan
voor Duitschland ongunstigen toestand aan den Rijn
zooveel mogelijk te neutraliseeren. Overigens verwacht
schr. zeer weinig van het tot standkomen van een
nieuwe Rijnvaartacte, aangezien volgens hem de poli-
tieke en de economische belangen, die door deze Acte
geregeld moeten worden, dermate -met eikander in strijd zijn, dat men in het kader van het- Versauiler
Verdrag niet tot overeenstemming zal kunnen komen.
Nadat vervolgen-s de tegenstrijdigheden in het
r&gime van Donau, Oder, Memel en Weichsel zijn ge-
–
anaily-seerd, wordt in een -conclusie het rivieren-recht,
zooals het zich volgen-s het Weener Verdrag (1815)
ontwikkeld had, – verre boven het recht van ‘het Ver-
sailler Verdrag geprefereer-d. Een overzichtelijk re-gis-
ter van de voornaamste internationale t-ractaten op
liet gebied van het rivieren-recht besluit het werkje.
Voor Nederland is deze studie om verschillen-de –
redenen direct van belang. Hét ontwerp-tractaat’met
België is weliswaar thans van -de baan en het heeft
geen zin om oude argumenten te herhalen. Maar toch
verdient het argument van -den -schr., dat- economische
en politieke vraagstukken o-p dit gebied niet vermengd
dienen te worden, ook t-hans nog onze volle belang-
stelling. -Of deze w-aarheid ertoe zou moeten leiden,
dat het liberale volkenrecht van v66r -den wereld-oorlog wederom toepassing zou moeten vinden, is
echter een andere kwestie. Zoowel op de open zee als
oo
–
k in het verkeer te lan-d en op de rivieren gaat
langzamerhand de negat-ieve vrijheid der Staten voor een meer positieve samenwerking plaats maken. Men
kan den schr. echter toegeven, dat -d-eze samenwerking
met de uiterste voorzichtigheid plaats -dient te hebben.
Vervolgens vermeldt de schr. Nederland herhaalde-
lijk, waar dit pal heeft gestaan voor -de handhaving
van het internationale recht op den Rijn. Gaarne
hadden
wij
echter gezien, wanneer schr. – zijn lof over
Nederland wat minder in verband met het zuiver
Duit-sche bqlang had uitgesproken.
De geheele gepassioneerde hou-ding van den schr.
heeft echter een voordeel: zij is de oorzaak geweest,
-dat schr. -de hem interesseeren-de quaesties tot in de
fijnste details heeft n’agegaan’ en aldus in staat is ge-
weest een krachtige en welsprekende polemiek te
leveren. –
BAAR.
Lausanne.
–
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.
D e E c o n om i s- t. – Haarlem, November 1927.
J. Tin-bergen,,
Over -de mathematies-statjstiese -me-
t-heden voor ‘konjunktuuronderzoek;
Prof. Mr. J. C.
Kiels-t’ra,
Koloniale staathuiishoudkunde;
Prof. Dr. 0.
W.
van- der Pot,
Moe–t een -gemeent-e leen-en voor jaar-
lijks terugkeerende -buitengewone uitgaven? Met een
naschrift van Prof. Mr. D. vp.n Blom
en
Prof. Mr. –
‘Dr. Ân,t. van Gijn..
The Economie Jo-urn-al. – Londen, De-.
cember 1927.
–
Prof. D. H. Macgregor,
Rationalisatj-on of ind
1
ustry;
15 Februari 1928
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
155
M. Key’nes,
The British balance of trade, 1925-21;
D. H. Rob ertso’n,,
The Colwyn committee, the income
tax and Vhe price level;
Lord Ernie,
Poli’tics and the
land;
Prof. D. B. Coplar4,
Financial relations of the
States and the Cornmonwealth of Australia.
De Socialistische Gids. – Amsterdam,
November 1927.
bevat o.a.:
Dr. B. Raptschinslcy,
De Ruasische Maart-revolutie
en de oorzaken van haar mislukking;
W. Drees, Me-
dezeggenschap bij de openbare bedrijven.
Finanz-Archiv. – Tübingen, 3hrg. XLIV, 1.
Dr. H. Mirbt,
Beitr.ge qur Lehre vom Steuerschuld-
‘verhilitnis;
Dr. Th. Ka2inow,
Die Entwickiung der
Staa.tsschulden Bulgarions seit En.de des Krieges;
Dr.
C. H. P. Inhu1sen,
Aus der englischen Steuerpraxis;
Dr. Weste’ndorf,
Die geschichtliche Entwickiung des
Aibgabenwesens in England und in Amerika;
Dr. M.
Stief elzioher,
Studien über die Entwickiung des eng-
lischen öffent1ichn Kredits von 1660 bis 1.714;
Dr.
Pasch,
Die Wirkung des deu.tschen Rennwett- und
Lottcriegesetz.os vom 8. April 1922;
Dr. W. Neidi,
Die neue Bundeshaushaltsordnung Oosterreichs.
Tijdschrifrt voor Economische Geo-
g r a p h i e. – ‘s-Gravenhage, 15 Nov. 1927.
H. Zondervan,
De ontwikkeling der landbouwaard-
rijkskunde;
Jos. van Vroonhoven.,
De gemeente Eind-
hoven. (Onderzoek naar de economisch-geografische structuur van onze gemeenten IV);
J. D. Oppenheim,
Sinaasappelcultuur in Palestina;
M. C. ter Weer, De
witte steenkool;
‘Dr. S. Gargas,
De Pool’sche emigra-
tie na den wereldoorlog;
G.
J. de Vries,
Aardrjjks-
kundig overzicht van ,,de’ Langstraat”, II. Aanvul-
ling en verbetering.
The American Journal of Interna-
t i o n a 1 L a w. – Concoi’d, N. H., October 1927-
J.
S.
Reeves,
Progress of the werk of the League of Nations Codification Oommittee;
W. Mcülure,
Na-
tional economic independence in the light of the In-
ternational Econornic Conference;
J. P. Bullington,
Problems of international law in the Mexican Con-
stitution of 1917;
L. H. Woolsey,
The personal diplo-
macy ofColonel House;
J. B. Scott,
The Institute of
International Law.
De Naamlooze Vennootschap. – Roer-
mond, 15 October 1927.
W. J. de Langen,
Indische Vennootschapsbelasting
en aftrek van tanrtièmes;
Prof. J. G. Ch. Volsner,
Kre-
diet voor den industrieelen middenstand; A.
B. A.
v. Ketel,
De N.V. als ondernemingsvorm voor gespe-
cialiseerde beroepen;
Mr. W. R. Enwen. Riedel,
Het
wetsontwerp tot heffing van belastingen van Neder-
landers i. h. buitenland, II;
J. J. M. H. Nijst,
Moet
de accountant het beheer in zijn contrôle betrekken?
J. C. Bent,
Het gewijzigd Art. 11 der Wet op de Iii-
komstenbelasting 1914;
J. J. M. H. Nijst, De verant-
woordingsistukken van Houdotermaatschappijen, II;
Mr. H. Schaapveld, Is
een cultuurmaatsohappij, wier
statutaire zetel in Nederland ligt, ook binnen het Rijk
gevestigd volgens art. 1 lid 2 der Dividend- en Tan-
tièmebelasting?
RESUMÉ UIT HET MONTHLY BULLETIN OF STATISTICS (VOLKENBOND).
Maandgemiddelde
1
1927
1913
1
1925 1926
1
Mei
1
Juni
1
Juli
1
Aug.
Sept.
Oct.
1
Nov.
Productievan
24,337
20,590
10,693
22,201
20,107
20,261
20,538 21,442
21,095 21,572
steenkool
43,088
43,988
50,144
39,416
39,811
35,076 44,864 44,062 46,633
43,118
(1000
tons)
Frankrijk
2)
3,338
3,921
4,285
4,289
4,236 4,193
4,299
4,133
4,291 4,101
Duitschiand
)
….
15,842
11,052 12,114
12,297
11,820 12,635 12,997
12,711
13,094 12,864
Productievan
869
530
20
732 662
656
606
601
606
585
ruw ijzer
Engeland
1)
………
2,601 3,082 3,308 3,445
3,139
2,999
2,995
2,819
2,829
2,691
(1000
tons)
434
08
783 794
747
769 773
781
796 764 207
212 283
319 302 320
317
309
322
313
Ver. Staten ……….
Frankrijk
4)
………..
België …………….
1,397 848 804
1,130 1,068
1,109 1,116 1,105
1,140
1,119
Import(voor
Duitschland
6)
…..
Engeland
1000
£
9)
54,931
97,223 93,105 84,044 88,712
83,680
81,308
93,374 95,584
96,861
binneni.
Ver. Staten ………
Engeland …………
Ver. Stat.
1000
$
147,932
348,540
367,788
345,530
355,075
322,239
371,805 350,778
35600019
345000′
verbruik)
Frnkrijk1000Frs.
7
)
701,778
…
3674,614 4959,560
4989,497 4557,813
4068,183 3771,146 3571,508 4475,972
4631,779
Italië
1000
Lire
8
303,803
2183,373
2155,945
1829,402 1905,297 1477,136
1239,686
1137,349
1384,634
1446,717
D’land
1000 M.
9)
897,474
1030,171
333,453
1173,269
1197,270
1278,115
1160,798
1174,977
1244,768
1290,773
Export (bin-
Engeland
1000
£
8)
43,771
84,448
54,324
63,276 55,982
56,121
59,410 60,488
61,167 70,610
nenlandsche
Ver. Stat.
1000
$
204,024
401,560
392,617
382,366 348,546
333,350 367,599 416,553
490000
19
463000′
producten)
Frankrijkl000Frs.’°
573,351
3812,911
4961,221
4280,826 4417,129 4499,160 4287,185 4545,308 5049,987
4870,540
Italië
1000
Lire
8
209,303
1522,855
1555,883
1286,412 1422,139
1043,846
1091,114
1171,306
1398,263 1308,670
D’land
1000 M.
9)
841,436
733,208
815,265 835,128 748,204 847,006 868,562 933,059
960,910
913,60e
Inklaringen
Engeland(geladen)°) 4,089 4,626
5,348 5,330 5,224 5,310
5,757 5,201
5,444
4,999
(1000
tons)
Ver. Staten
(gel. en ballast)..
4,440
5,782 6,410 6,446
7,022
7,008
7,443 6,506
8,345
Frankrijk (geladen)
2,876
3,667
3,877
4,470
4,306
4,394
4,171
4,140
4,138
Italië (gel. en ballast)
1,560 1,440
1,485
1,708 1,706
1,522
1,522
1,522
Aantalwerk-
Engeland
ii)
1,059
1,089 1,114
1,130
1,126 1,156 1,210
loozen in
1000
Italië
12)
216
215 263 292
306 332 376
Duitschland
18
)
262
240
211
181
179
177
294
Indexcijfers
Ver. Staten
14)
….
169,2
169,2 175,5
184,1
195,9 188,6
193,1
van aandeel.
Engel.’
6
(1913 =100)
200 203
201 201
205 213
211
koersen
Zweden
19)
(nom.
waarde=
100)
…
153
153 157
166
181
181
180
Zwitserland
17)
(id)
199,5
189,9 193,2 197,6
210,9
209,8
213,4
Nederland
18)
(1921-25=100)..
103
102 102
103
107
112
110
11 Voor den verkoop beschikbaar. Vanaf einde
1921
zonder Ierland.
21 mci.
bruink. Vanaf
1918
mci.
Elzas-Lotharingen. Vanaf
1920
mcl.,
sedert
Jan.
1927
excl. het Saargebied.
31
Vanaf
1918
zonder Elzas-Lotharingen.
Vanaf
1920
zonder Saargebied en de Pfalz. Vanaf Juli
1922
zonder Pooisch
Opper-Silezië.
41
Vanaf
1919
inclusief Elzas-Lotharingen.
5]
Zonder
Luxemburg. Vanaf
1918
zonder Elzas-Lotharingen, vanaf
1922
zonder
Pooisch Opper-Silezië. 61 Vanaf 1 April
1923
met inbegrip van den
handel van Groot-Brittannië en Noord-Ierland met den lerschen vrij-
staat en uitgezonderd den buitenlandschen handel van den lerschen
vrijstaat.
]
Sedert Januari
1921
gedeclareerde waarde.
8]
Sedert Januari
1922
nieuwe schatting op grond der gedeclareerde waarden.
91
Vanaf
Januari
1922
in goudmarken.
10
1 Met ingang van
1925
officieele waarde-
cijfers.
11
1
Verplichte verzekering. Sedert April
1922
excl. den lerschen
Vrijstaat.
111
Geheel werkloos.
131
Leden van vakvereenigingen; geheel
werkloos. Sedert Jan.
1927
mijnwerkers inbegrepen.
541
Wall Street
Journal: 20 gewone aand. Maandgem. in $.
151
London and Cambridge
Economic Service:
20
gew. aand.
151
Officieel: Industrieele en Scheep-
vaartaand.
171
Nationale Bank
32
industrieele aandeelen.
19]
Officieel
49
gewone aandeelen.
191
Voorl. cijfer.
156
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Februari 1928
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B.
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
BANKDISCONTO’S.
NedIVr
‘sch.
Disc. Wissels.
4
*
13
Oct.’
27
Zwits. Nat. Bk. 3
22 Oct.’25
Bel.Binn.Eff. 5
13 Oct.’27
N.Bk.y.Denem. 5
23Juni’27
in R.C. 6
13 Oct.’27
ZweedscheRbk 31
31 Dec.’27
Javasche Bank…..4′
14 Juli’26
Bank v.Noorw. 6
1
Feb.’28
Bank van Engeland
4*21
Apr.’27
Bk. v. Tsjecho-
Duitsche Rijksbank 7
5 Oct.’27
slowakije .. 5
.8 Mrt. ’27
Bank v. Frankrijk.
3*19 Jan.’28
N.Bk.v.O’rijk. 6
27Jan.’28
Belgische Nat. Bnk.
4*16
Nov.’27 N. Bk. v. Hong. 6
25Aug.’26
Fed. Res.BankN.Y. 4
2Feb.’28
Bank v. Italië. 7
17Juni’25
Bank van Spanje… 5
23Mrt.’23
Z.-Afr.Res.bnk *’
9Jan.’28
OPEN MARKT.
1928
II
1927
ii
1926
II
1914
1
Febr
1
6111 130 lan.!
1
23128
I
7112
1
8113
II
20124
Febr. 4 lebr.
Jan.
Febr.
Febr.
Juli
AmScrdam
Partic. disc.
3
15
116
331
4
431
55
41j
8
_3j
41j4_3j4
3
5
11e-
1
18
211
5
11
4
31/
g
_3/
Prolong.
3314_4
3’12-4
3314..41j5
4..
1
14
3
1
1e4
2-314.
2
1
14-
1
14
Londen
Daggeld ..
231-311
231
4
-5
3-4
1
i2
3
1
154
3
14
34
311-4I4
1814-2
Partic. disc.
431
54
11
4
43j54_114
411814
351
54
_41j
5
41155_114
4
116
–
116
2114-314
Berlijn
Dage1d ..
4
1
j2-6
1
1
4
1
128
1
I2
6
1
12-9
3-813
3-6
41127
–
Partic.disC.
30.55 d..
.
6
611
4
618
5114_3j5
4
1
18
5
1
12
56.90 d..
.
6 6
1
14
/8
6
1
1_31
411
5
1
I2
2
1
18-
1
/2
Waren-
wechsel.
613-14
6
1
14.6
7
15
6147
6
1
18-7
411$-11 4
614-7
-‘
New
York’)
Cail money
4114-112
4314
45
1
1
3112-414
411
4
411_53j
13j4-21J
2
Partic.dlsc.
3518 3515_314
3518-I4
311_51
3:3j
4
331
4
–
1)
Cail money-koers
van
10
Febr, en
daaraan
voorafgaande
weken
t/m
Vrijdag.
WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Data
New
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel Batavia
York”)
•
J
•)
‘.1
•)
1)
7 Febr. 1928
2.48s
12.091/
39.21
9.75
34.5%
100
8
,,
1928
2.48%
12.09%
59.23
9.75k
34.561 [00
9
,,
1928
2.4871
12.10’1
59.241
9.76
34.58
100
10
,,
1928
2.4881
s
12.105
59.231
976
1
34
.
58
*
100
11
,,
1928
–
12:1071
t
59.
22
*
9.76*
34.59
100
13
.,,
1928
2.48
3
,
12.107/
59.231
9.76*.
34.60
100
Laagsted.w.l)
Hoogste d.w’)
2.4811
8
2.48%
12.09
2.11%
59.17*.
59.27 9.74 9.78
34.55
34.62
100%
6 Febr.1928
2.48
1/
4
12.0951
59.21*
9.751
34.56
100
30 Jasi.
1928
2.47
83
/
12.085/
59.08*
9.74.1
34.55
10011
8
Muntpariteit
2.48%
12.10%
59.26
48.-
34.59
100
Data serland
Weenen
Praat
Boeka-Milaan
rest
Madrid
7 Febr. 1928
47.75
34.9734
7.34
1.52*
13.13
42
.12*.
8
,,
1928
47.78
35.-
7.35 1.52*
13.13* 42.33
9
,,
1028
47.76
35.-
7.36
1.52*.
13.14
42.23
10
,,
1928
47.78%
35.’-
7.36
1.52*
13.13f
42.23
11
,,
1928
47.79
.
35.-
7.36
1.52*
–
–
13
,,
1928
47.80
35.-
7.36
1.52*
13.15
42.17
Laagsted.w.
1
)
47.72 34.90
7.32 1.50
13.10
42
.07*
Hoogsted.wl) 4780
35.10
7.39
1.55
13.17
42.40
6 Febr1928
47.76
35.-
7.35 1.52
13.13
42.23
30 Jan. ‘1928
47.7334
34.95
7.341
1.52*
13.12
42.30
Muntpariteit
48.-
35.-
2)
,
48.- 48.-
48.-
•
D a a
Stock-
holin’)
Kopen-
hagen’)
Q
la’)
.
Buenos-
Aires’)
Mon
1
treall)
7 Febr..1928 66.60
66.42*
66.05
6.24
106
2.47a
8
,,
1928 66.65
66.50
66.05
6.24
106
2.47%
9
,,
1928
66.67*
66.45
66.12*.
6.26
106
2.48
10
1928 66.70
66.50
66.15
‘
6.26
106
.
2.48
11
1928 66.70
66.50
66.17*
6.25
106
2.48
13
1928 66.70
66.52*
66.15
6.25-
106
2.48
Laagste d.w.l) 66.50
66.35
66.-
6.22
105%
2.47%
–
Hoogste d.w’) 66.75
66.55
66.20
6.28
106%
2.48%,
6 Febr. 1928 66.65
66.45
66.02*
6.25
106
2.47
6
/
30 Jan. 1928 66.52
66.40
65.95 6.24
106
2.47%
–
Muntpariteit 66.67
66.67
66.67
6.26*
105s1
2.48%
‘)
Noteering te Amsterdam.
S)
Noteering te Rotterdam.
Particuliere opgave.
It
Wettelijk gestabiliseerd tusschen
7.534j
en 7.21
1
12.
In het eerste nummer
van
iederé maand komt een overzicht
voor van een aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen.
KOERSEN TE NEW YORK. (Cable).
Data
Londen
($
per
£)
Parijs
($ P.
IOOfr.)
Berlijn
(3
p. 100
Mk.)
1 Amsterdam
(3
p. 100
gld
7 Febr.
1928
4,87% 3,93
23,86
40,29%
8
,,
1928
4,87a1,
3,927/
8
23,85
40,26%
9
,,
1928
4,875j
3,93
23,84%
40,24
10
1928
4,8771
1,93,18
,
23,8481
e
40,25
11
1928
4,87
18
1
35
3,93
23,833
e
40,26
13
1928
–
14 Febr.
1927
4,85’j
8
3,93%
23,70
40,01%
Muntpariteit
. .
4,8667
19,30 23,81%
403
KOERSEN
TE LONDEN.
Plaatsen en
Landen
INoteerings-I
eenheden
28Jan.
1928
4 Febr.
1928
1
61
1
1
Febr.
1928
J
.
LaagstelHoogstel
lii
Febr.
1928
Alexandrië.
.
Jitp.
.97%
9714
97
/ 9791
97%
Athene
..
Dr.
p. £
368 368
367
369
367%
Bangkok
…
Sh.p.tical
1/10%
1110 6 1110 6
TS
1110
8
1
8
111011
8
Budapest
. ..
Pen.
p. £
27.87
27.87 27.85
27.90
2
7.88*
B.
Aires’).
…
d.
p. $
4771
8
4771
s
17
55
1
47291
47
(64
Calcutta
… -.
Sh.
p.
rup.
1
1
;6
5
1
1/6
8
1
64
115
61
1
64
1/6
‘/
1j5
63
/84
Constantin…
Piast.p.
952%
9571,
950
970
965
Hongkong
..
Sh.
p. $
210
11
1
32
210l1
2
1
1
011
210%
21071
1
1
1155
5
1/115/
‘
1’l]
S
1511
?
ST
1
1
11 Tï
Lissabon
1) . .
d. per
Esc.
2
38
1
32
2s
2′
2
1
/16
2
5
1
d. per
$
24
24 23
25
24
Montevideo’)
d. per
$
50″/
50%
50%
51
50%
Kobe……..Sh.p.yen
Mexico
.. …
….
Montreal’)
. –
$
per
£
4 88
4.8729
flV
4.877/
s
4.88
8
1
8
4.88,/
R.d.Janeiro
1)
d. per
Mil.
559?
564
529!
/33
527!
(32
5591
(64
529!
(55
Shanghai
…
Sh.
p.
tael
276
2/7′,
261/
4
217o1
217i
Singapore.
..
id.
p. $
21471
2148132
2141138
55
24
214
3
1
3e
Valparaiso
2).
$ p.
39.39 39.43
39.38
39.42 39.39
Warschau
..
ZI. p. £
1.43X
43%
43.35
43.75.
4 3.4 5
1)
Telegrafisch
transf erf. 2) 90 dg.
ZILVERPRIJS GOUDPRÎJS
8)
Londen’) N.York2)
Londen
6 Febr. 1928.. 26
,
1
1
,
56%
6
Febr. 1928….
84/11%
7
,,
1928..
265/
s
569/
,
7
,,
1928..,,
84/10%
8
,,
1928..
2611
56%
8
,,
1928….
84111%
9
,,
1928.. 26%
57
9
,,
1928
84111%
10
,,
1928..
2651
•
5711
10
,,
1928….
84/11%
11
,,
1928..
26%
57
11
,,
1928….
84111%
12 Febr. 1927.. 26s
–
12 Febr. 1927….
84111%
20 Juli
1914.. 24’11
59
20
Juli
1914…..84111
1)
in pence
p. oz.
stand.
9)
Foreign silver In
3c. p. oz.
fine.’
8)
in sh.
p. oz.
fine
STAND VAN ‘s
RIJKS KAS.
Vorderingen.
1
31Jan. .1928
1
7 Febr. 1928
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten •
116.133.60
–
Voorschotten
op
ultimo Dec. 1927 aan
de gem.
op
voor haar door de Rijks-
Saldo bij de Nederlandsche Bank…../ 32.409.055,09
f
14.637.311,43
administratie te heffen gemeentelijke
inkomstenbelasting e,n opcenten
op
de Rljksinkomsten belasting ……..
36.826.174,96
,,
36.826.174,96
Voorschotten aan Suriname…………
10.351.960,08
..
,,
10.351.960,08
Voorschotten aan Curaçao
–
–
Kasvord.weg. credietverst.ajh. buitenl.
Daggeldleeningen tegen onderpand
,,
134.034.143,83
,,134.058.725,10
van Staatsschuldbrleven
……….
51.524.360,-
Saldo der postrekeningen van Rijks-
14.112.728,66
,,
14.699.240,31
comptabelen
…………………….
Vordering
op
het Staatsbedrijf der
P.,
..
–
–
T.
en
T.8)…………………………..
Id.
op
andere Staatsbedrijven
2)
……….
895.348,03
‘.
3.075.348,03
V e r plichti n gen.
Voorschot door de Nederl. Bank
– –
Schatkistbiljetten in omloop’) ……..
/103.526.000,-
/
103.526.000,-
,,
25.220.000,-
Waarvan direct bij de Ned Bank..,
–
–
Schatkistpromessen in omloop
…….,,
28.890.000,-
Zilverbons in omloop …………….
11.561.742,50
.
,
11.852.833,-
Schuld a. d. Bank
v.
Ned. Gemeenten
8)
–
..
16.644,31
Id. aan Ned.-Indië
……………….,
21.683.096,21
•
24.178.714,96
Id. aan
Curaçao ………………….
……238.910,47
,,
238.910,42
Id. a. h.
Alg.
Burg. Pensioenfonds 3)
,,
17.810.403,02
20.146608,39
Id. a. h. Staatsbedrijf d.
P., T.
en
T.
8)..,,
57.902.902,42
55.907.619,71
Id. aan andere Staatsbedrijven
1)
……
…1.315.000,-
1.315.000,-
Id. aan diverse InstellIngen 2)
…4.90L322,56
4.848.876,61
Waarvan
f
12.056.000 vervallende
op 1
Juli 1929.
In rekg..crt. met
‘s
Rijks Schatkist.
NEDERLANDSCH.INDISCHE VLOTTENDE
SCHULD.
4 Febr.l928
1
ii
Febr.1928
Vorderingen:
f24.277.000,-
/23.372.000,-
8.005.000,-
,,
8.054.000,-
Saldo bij ‘s
Rijks kas
……………..
Verplichtingen:
Voorschot üit
‘s
Rijks
kas aan N.-lndië
–
Saldo bij de Javasche Bank
………….
Voorschot Javasche Bank aan N.-lndit
– –
,,
150.000,-
•
150.000,-
Schatkistpromessen in omloop
………
Schuld
het Ned.-Ind. Muntfonds
aan
31.626.000,-
,32.230.000,-
Muntbiljetten In omloop
…………..
Idem aan de Ned.-Ind. Postspaarbank
•
962.000,-
,,
820.000,-
962.000,–
,,
894.000,-
Currency Notes
Data
Metaal
Circulatie
Bedrag
1
Bankbil/.
1
Gov.
Sec.
8 Febr. 1928
157.565 135.270
289060
56.250
238.978
1
,,
1928
155.878 135.836
288.423
56.250
239.140
25 Jan. 1928
156.203
134.640
288.049
56.250
238.160
18
,,
1928
155.540
134.749
290.665
56.250
240.955
11
1928
155.002
135.934
296.554
56.250
247.048
4
1928
152.303 137.728 297.621
56.250
248.284
9
Febr. 1927
150.189 136.970
283.025
56.250 231.951
22 Juli
1914
40.164
1
29.317
–
–
–
Data
Gov.
Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
R
eserve
Dek-
kngs
8Febr.’28
35.576
53.197
15.351
97.305
42.045
375,,
1
,,
’28
35.258 55.027
14.341
97.583
39.792
35
25 Jan. ’28
35.305
56.717
16.526
98.707
41.313
351s/,
18
’28
36.484
60.366
19.201
100.132
40.541
33i5,,
11
’28
39.629
64.504
14.854
110.061
38.818
31
4
,,
’28
48.294
91.716
13.618
142.730
34.325
21″/,
9Febr.’27
29.873
75.668
14.720
105.625
32.970
27i,
22 Juli ’14
11.005
33.633
13.738
42.185 29.297
52
1) Verhouding tusschen Keserve en ueposlis.
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste oosten in millioenen trance.
Waarvan
1
Te goed
Wis-
Waarv.
Belee-
Data
Goud
in het
Zilver
in h t
buite
e
nl.
sels
ningen
buiten!.’)
9 Fbr.’28
5.544
1.864
343
54
1.4661
10
1.768
2
,,
1
28
5.544
1.864
343
57
2.081
10
1.686
26 Jan.’28
5.544
1.884 343
56
1.620
8
1.696
19
,,
’28
5.544
.
1.864
343
53
1.406
9
1.710
12
,,
’28
5.545 1.864
343
52
1.271
10
1.747
10
Fbr.’27
5.548
1.864
342
85
3.214
13
2.039
23 Juli’14
4.104
–
640
–
1.541
8
769
Buit.gew.
1
Schat-
Diver-
–
Courant
c
I
r
e
t
r
i
en
Staat Data
voorsch.
ki st bil-
sen3)
Circulatie
ajd._Staat1jetteni)I
1
9 Fbr.’28
22.800
5.906
27.349
58.269
8.831
126
2
,,
’28
23.100
5.894
27.092 57.765
8.491
155
26 Jan.’28
23.500
5.894
27.302
57.128
10.900
32
19
,,
’28
23.500
5.893
27.140
57.591
9.979
138
12
,,
1
28
23.800
5.892
27.790
58.160
10.234
135
10
Fbr.’27
31.000
5.614
8.517
52.643
4.815
20
23Juli’14
– –
-.
5.912
943
401
1) Waarvan nescniicoaar quo miuloen. •) Ifl uIsçunnw
voorsch. v. d. Staat aan buiteni. regeeringen. 3) Sluitpost activa.
13 Febr. 1928
79459
–
113.427 190.553
28.054
6
,,
1928
89.468
–
108.594
185.474
44.141
30 Jan. 1928
87.168
–
134.110
183.361
39.609
23
,,
1928
85.915
–
113.171 183.806
39.383
16
1928
98.963
116.936
183.658 42.146
9
1928
122.838
–
120.662
183.308 51.668
14 17
,
ebr. 1927
95.014
.
–
130.605
137.631
57.894
25 Juli
1914
67.947
14.300
.
61.686
20.188
509
1)
Op
de basis
van
2
15 metaaldekking.
)
Sluitpost
activa.
SURINAAMSCHE BANK.
Voç,rnftalnste oosten in duizenden guldens.
Data
Metaal
latie
Andere
opeischb.
Discont.
D
k
nig
r
e
e
n1
7
Jan.
1928..
1.108 1.582
592
855
432
31 Dec.
1927-
1.111
1.679
514
860 517
24
,,
1927-
1.121
1.482
605
864
511
17
,,
1927..
1.121
1.464
621
877
491
10
,,
1927-
1.121 1.509 746
871
466
8 Jan.
1927-
1.001
1.556
486
976 443
5
Juli
1914..
645
1.100
560
735
396 ) b
iunposi oer acuva.
15 Februari 1928
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
157
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 13 Februari
1928
Activa.
Binnenl.Wis-(Hfdbk.
r
64.551.572,74
sels,Prom., Bijbnk.
,,
2.160.265,98
enz.indisc.(Ag.sch.
,,
12.746.932,49
ç
79.458.771,21
Papier o. h. Buiteni. in disconto.
..
.
.-.
–
Idem eigen portef..
f
190.553.296,-
Af :Verkochtmaar voor
de bk. nog niet afgel.
»
–
190.553.296,-
Beleeningen
(
Hfdbk
f
43.788.233,39
nc1. vrsch.
Bijbnk.
,
6.454.889,02
in rek.-crt.1
Ag.sch.
63.183.817,10
op onderp.k
f
113.426.919,51
Op Effecten..
. _
.-.
‘109.748.819,51
Op Goederen en Spec.
3.678.100,-
113.426.919,51
Voorschotten a. h. Rijk
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud
..
.
._ f
67.747.850,-
Muntmat., Goud
.. ,,
367.471.557,52
f
435.219.407.52
Munt, Zilver, enz..
,,
28.371.751,57
Muntmat., Zilver..
,
–
463.591.159,09
Belegging i/
kapitaal, reserves en pen-
sioenfonds
……………………..,,
23.836.237,27
Gebouwen en Meub. der Bank ……
.. ,,
5.000.000,-
Diverse rekeningen
… … ..
.
..
– –
,,
28.054.120,74
(
903.920.503,82
Paeslva.
Kapitaal
……..
.
..
.
_. …….
f
20.000.000,-
Reservefonds ……………-
..
.
..
,,
7.027.840,39
Bijzondere
reserve ……..
. .
…….
,,
8.000.000,-
Pensioenfonds
…………………..,,
4.828.439,69
Bankbiljetten in omloop………-. … ..
,,
774.327.235,-
Bankassignatin in omloop………….
551.288,44
Rek.-Cour.
5
Het Rijk
.f
24.903.475,42
saldo’s:
‘
Anderen,,
48.754.004,95
,,
73.657.480,37
Diverse rekeningen
. .
.-..
. _
………
,,
15.528.219,93
f
903.920.503,82
Beschikbaar metaalsaldo …….
….
f
293.424.885,42
Op de ba8is van
‘
metaaldekking.-
,,
.
123.717.684,66
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigdis
,,
1.467.124.425,-
Vooruaamate posten in duizenden
guldens.
Data
Goud
Circulatie
Andere
opeischb.
Beschikb.
Metaal-
Dek-
kings
Munt
1
Munt mat,
schulden
saldo
p
13 Febr. ’28
67.748 367.472 774.327
74.209
293.425
54
6
,,
’28
67.743
367.478
795.361 69.353
290.062
53
30 Jan. ’28
67.757
365.449
788.244
92.093 285.451
52
23
,,
’28
67.757
363.388
768.282 88.229
288.020
54
16
’28
87.754 353.472
788.186
77.510 275.586
52
9
’28
67.756
342.235
807.365 84.296
258.718
49
14 Febr. ’27
60.275 353.961 791.778 37.292
276.075
53
25 Juli
‘14165.7031
96.410
1310.437
1
6.198 43.521
1
)
54
To’taal
Schatkist-
°elee-
Papier
op het
Dive
Data
bedrag
1
promessen
rechtstreeks
i
en
n ng
1
buitenl.
reke-
ningen
2)
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens. De samengetrok-
ken cijfers der laatste wdcen zijn telegrafisch ontvangen.
Data
Goud
Zilver
Circulatie
1
opeischb.
schuldenl
1
metaal-
saldo
4Fbr. 1928
19500
314.500 44.900
120.620
28Jan.1928
194.700
314.900 45.100
122.700
21
,,
1928
196.500
318 200
46.600 123.540
14 Jan.1928
178.127
17.605
323.023 49.232
121.655
7
,,
1928
178.212
18.161
323.012
49.283
122.364
31 Dec. 1927 178.209
17.733
319.844
55.411
121.269
24
,,
1927
178.306
17.371
319.214
56.112 120.938
5 Fbr. 1927
195.929
30.150
313.828
66.552 150.848
6 Fbr. 1926 202.723
39454
346.836
57.438 162.049
25 Juli1914
22.057
31.907 110.172
12.634
4.842
2
)
Data
1
Dis-
Wissels,
buiten
Belee-
1
Diverse
1
reke-
Dek-
kings-
conto’s
1
N.-Ind.
nin gen
1
ningen’)
percen- betaalb.
1
tage
4FbrA928
156:900
5*. 54
28 Jan.1928
156.300
••*
54
21
,,
1928
162.000
•••
54
1
4Jan.1928
12.977
28.695
108.836
31.561
53
7
,,
1928
12.979
25.922
114.055
28.323
53
31Dec.1927
13.037
24.026
114.541
32.364
52
24
,,
1927
13.015
26.133
113.783 31.379
52
5 Fbr. 1927
12.820
20.443
76.752
50.533
59
6 Fbr. 1926
8.166
19.972
52.765
83.542
60
25 Juli1914
7.259
6.395
1
47.934
2.228
44
‘)
Sluitpost
activa.
2)
Basis
21
metaaldekking.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste
posten, onder bijvoeging der Currency Notes, in duizenden oonden sterling.
153
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Februari 1928
1
DÜITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten in miljoenen
Reichamark.
Daarvan
i
Deviezen
Andere
Data
Goud
bij bui-
als goud-
wissels
Belee-
ten!. circ.
bqnken
1)
dekking
geldende
en
cheques
ningen
7 Febr. 1928
1.886,6
83,5
292,9
2.243,6
22,8
31 Jan. 1928
1.865,3
83,5
296,0
2.372,9
91,2.
21
,,
1928
1.863,4
81,4
306,4 2.078,1
23,5
14
,,
1928
1.864,0
81,4
286,1
2.330,9
33,2.
7
,,
1928
1.864,5
81,4
285,6 2.635,5
23,1
7 Febr. 1927
1.834,6
107,5
293,4
1.378,3
47,8.
30 Juli
1914
1.356,9
–
–
750,9
50,2′
Da a
Effec- Diverse
Circa-
Rekg.- Diverse
ten
Activai)
latie
Cr1.
Passiva
7 Febr. 1928
93,1
571,3
4.037,8
509,0
284,0
31 Jan. 1928
93,3
599,1
4.251,2
497,8
281,4
21
,,
1928
93,3
565,0
3.682,6
708,0
279,8
14
,,
1928
93,3
536,6
.3.927,9
655,1
280,5
7.
,,
1928
93,4
519,3
4.170,9
675,0
275,1
7 Fébr. 1927
88,9
598,1
3.273,7
543,4
203,2
30 Juli
1914
1
330,8
200,4
1.890,9
944,-
40,0
‘j unoelast.
2)
W.o. Rentenbankscheine
7
Februar, 31,21, 14
;
7Jar..
’29 7 Febr. ’27, resp. 36; 25; 45; 80; 50; 80 miii.
NATIONALE BANK VAN BELdE.
Voornaamste posten in millioenen Belgas.
—
Goud
I
I
•u.2
0.
•n
Rekg. Cr1.
Data
c
1928
‘
55
N
L
.0
ïï
9 Febr.
743,
463
44
548
31
390
2.087
17
85
2
,,
743 474
44
542
49
390
2.084
31
96
26 Jan.
741
475
44
559
28
394
2.056
17
139
19
,,
741
477
43
556
32
394
2057
15
143
12
,,
734
503
43
569
34
394 2.081
6
161
1QFebr.
2
624
420
39
479
26
400
1.841
24
93
Aan ce schatkist gecedeerd.
2)
1927.
•
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten n millioenen dollars.
Goudvoorraad
Wettig
Wissels
Data
betaal-
middel,
Zilver
Totaal
–
Dekking
F. R.
In her-
disc. v. d.
In de
open
bedrag
Notes
etc.
member
markt
banks
gekocht
25Jan.’28
2.819,1
1.513,3
169,0
385,2
3473
18
,,
1
28
2.807,6
1.584,4
167,9 412,1
369,0
11
,,
’28
2.807,9
1.575,7
159,3
439,1
392,6
4
,,
’28
2.742,5
1.529,1
146,7
520,9
387,1
28Dec.’27
2.739,1 1.523,9
123,1
609,2
385,5
21
,,
’27 2.742,3
1.559,0
115,2
578,2
365,8
26 Jan.’271
2.966,8
1
1.653,0
1
166,1
1
365,2
301,8
Data
–
Belegd
in U. S.
Totaal
P,°
–
Gestort
Goud-
Dek-
Algem.
Dek-
Gov.Sec.
in circu- latie
S!
Kapitaal
kings-
kings-
perc.
2)
25Jan.’28
440,9
1.585,0
2.401,6
134,2
70,7 75,0
18
,,
’28
499,4
1.623,8
2.471,6
133,8
68,6
.
72,7
11
,,
’28
545,3
1.679,6
2.517,4
132,6
66,9 70,7
4
,,
‘Z8
627,4
1.760,7
2.536,3
132,5
63,8 67,2
28Dec.’27
603,1
1.813,2
2.473,3
132,5
63,9
66,8
2.1
,,
’27
588,0
1.821,3
2.434,0
132,4
64,4
67,2
26Jan.’27
302,8
1.688,5
2.245,3
125,5
75,4
79,6
-, vrnouuIng xoraien gouavoorraaa tegenover opeischbare schulden:
F. R. Notes en netto deposito.
2)
Verhouding totaien voorraad munt-
materiaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.
Voornaamste posten in millioenen dollars.
Data
Aantal
banken
1
conto’s
I
en
beleen.
1
Beleg-
1
gingen
1
Reserve
bi
d
R
e
s
Totaal
1
depo-
sito’s
IWaarvan
time
deposits
18Jan.’28.
653
15.326
6.544
1.804
20.680
6.634
11
,,
’28
.
655
15.443
6.529
1.832
20.863
6.628
4
,,
’28
657
15.631
6.426
1.852
20.984
6.611
28 Dec.’27
657
15.433
6386
1.813
20.494
6.516′
21
,,
’27
658
15.357
6.431
1.780
20.535
6.504
,
19 Jan.’27
682
14.284 5.523
1.672
19.030 5.870
Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzjct
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.
EFFECTENBEURZEN
Amsterdam, 13 Februari 1928.
De veriooging van het disconto te
N
e
rw
Y
0
r k werd
in de achter ons liggende beriehtsperiode gevolgd door die
van verschillende andere banken van het Federal Reserve
stelsel, zoodat men van meening is, dat avel-dra alle 12
banken ‘van dit stelsel hun rentevoet op het verhoogde peil
van 4 pCt. .gehradht zullen hbben. Op den omvang van de
omzetten ijf op het koersverloop ter beurze van’ New York
heeft dit vooruitzjn1ht niet den minsten ‘invloed uitgeoefend.
integendeel zijn de voorschotten, aan beursmakelaars ver-
strdkt, opnieuw toögenomen, zoodat een tot nu toe nooit
geziene hoogte ‘werd bereIkt. Ook de koersen van de voor-
aanstaande fondsen heb’ben een pgaaude beweging inge-
slagen. Aan -den anderen kant floopt men in de kringen
van de financieele leiding, dat de ditibrei
–
ding rvan het ban-
delserediet, welke gewoonlijk tegen het ‘voorjaar wordt op.
gemerkt,
–
ôok ditmaal zal plaats vinden, svaardoor ‘het ter
beschikking van de fondsenmarkt staande geld automa-
tisch ‘zal worden verminderd. De beurs heeft echter met
deze opvatting tot op
–
dit oogenblik -geen rekening gehouden.
De fondsen-markt te B e r 1 ij n is bijzonder ‘kalm geweest.
Er viel even-wel een vaste ondergrond op’ te merken, welke
tegen het einde van de berich-tsperiode iets markanter is
geworden, in verband -met ‘het feit, -dat de commissie, uit
-den Ammeri
–
k-aansehen senaat -het wetsontwerp tot terugge-
ving van Duitsche eigen-dom-men in de Vereen-igde Staten heet t aangenomen, zooals -het de ‘volksvertegenwoordiging
had verlaten.
Te L o n -de n is de aandacht geconcentreerd geweest op
sommige aandeelen-. Verschillende -industrièele – papieren,
-welke in de laatste weken op den voorgrond zijn getreden,
u’erclen ook thans weder uit -de markt genomen. Daaren-
tegen waren rubiberaandeelen sterk aangeboden, in verband
met -het onderzoek, dat naar -de werking van ‘het stelsel
,
Stevenson ‘zal ‘worden ingesteld en in verband waarmede
men een afschaffing van dit stelsel tegemoet ziet. Ook de
markt voor ,,gilt-eclged” fondsen ivas eenigsz’ins gedrukt,
ten ge’vo
–
lge van de gehouden troonrede, waaruit -de con-
cl-usie viel te maken, dat met belastingverlaging geen reke-
ning -mag worden gehouden. –
De markt te -P a r
ij
s was onregelmatig. De financieele
debatten in de Kamer hebben naar voren gebracht, dat
voorlopig nog .niet
–
zal -worden gestabiliseerd; dientenge-
volge ‘zijn de buitenlandsche opdrachten geringer -in aantal
geworden. Ook de beschouwingen van de financieele pers ‘hbben aanleiding gegeven tot in’kri-mping van orders. De
aandacht werd nl. gevestigd op de omstandigheid, dat de
‘feitelijke stabilisatie van den franc than-s reeds zoolang is
volg&houden- dat vermoedelijk reeds in de balansen ‘van de
meeste ‘in-stellingen de goud-waarde tot uitdrukking zal
aiju gebracht. Daarentegen was de ‘beleggin.gsmarkt vast.
Te n o
21
z e
11
t heeft
–
de markt enkele opmerkelijke mo-
-in-enten gehad. -De
beleggingsafcZeeling -is
iets rustiger ge-
avorden, nu aan de belaggingsvraag van het begin van deze
-maand eenigszins- is voldaan. Toch is de grond-toon opge-
-wekt gebleven en hebben -de meeste ‘van de nieuwé emissies
een goed onthaal gevonden. 6 pCt. Ned. Werk. Schuld
1922: 106, 105%, 1057/
8
; 4%; .pCt. ‘Ned. Werk. Schuld 1-9-17:
1
01I1e,
1
01, 1007/; 4% pCt. ‘Ned.-Indjë 1926: 981.31
1
,
3
985/
,
98
1
1io; 5 p-Ct. Brazilië 1-903 £ 100: 84%, 84%; –
–
5 pCt.
Brazilië 1913 £20-,100: 75, 715%
;
8 ‘pCt. iSao Pau-lo
–
1921:
107%, 107%, 107,
1073
11e.
Van- de verschillende aan-deelenafdeelingen -heeft de
rub-
bernvzrlct
-de meeste aandacht getrokken door een plotse-
linge en scherpe daling van het koerspeil. De rubberprjs
‘heeft
,
op den dag van bekendmaking van Ihet onder-zoek
naar de werking van ‘het stelsel-Stevenson een val vad
ongeveer 2 d.. per pond -te zien gegeven en in ‘verband hier-
-mede is -de vraag naar r-utbher-aandeelen steek ingekrompen.
Dit inkrimpen van de yraag is, meer dan ‘het ontstaan -van
aanbod, oorzaak geworden van een gevoeligen achteruit-
gang van -het -koer-smpèi-1 van ruibberaandeelen. Later is- wel-
iswaar een-ig -herstel ingetreden, doch over ‘het algemeen zijn de meeste noteeringen aanmerkelijk lager dan die van een week geleden. Amsterdam Rubber: 305%, 308, 297%,
298
5
/
8
; Deli Bata,via: 243, 246, 236%, 2-39%; Hessa Rub-
be,r: 435%:, 430, 422, 42-6%; Indische Rubber: 385, 360,
362
1
36-9%; Java Caoutchouc: 213%
–
, 204, 20-8, 209%; Kali
Telepak: 337, -33-8, 3-29, 331; Kendeng Lemboe: 418 34, 420,
409, 405%, 407; Ned.-Ind. Rubber & -Koffie: -328, -332, 326,
-325; R’dam Tapanoeli: 162, 163%, 157, 155%’, 157; Ser-
‘haclja-di: 308
1
/4, 311,
–
30334 3011%; ‘Sumatra Caoutchouc:
263, 264, 260%, 261%, 260; Sumatra Rubber: 290,287,
286%., 287; Ver. md. Cultuurond.: 192, 194% 18734
1
,
–
188%; Intercontinental Rulbber: 17%, 17
1
132, 16
15
1
18
.
Daarentegen ‘heefV
–
de
tsbaksnasrkt
blijken gegeven van
15 Februari 1928
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
159
groote opgewektheid. Voornamelijk betrof dit aandeelen
Deli Batavia Tabak. De kooplust stond in verband met
geruchten, volgens ‘welke de maatschappij zou overgaan
tot het uitgeven ‘van nieuwe aandeelen met een hier-
aan verbonden ,,claim”. Een bevestiging van deze ge-
ruchten werd tot nu toe niet vernomen. Arendsburg:
694, 695; Besoelci Tabak: 528, 530, 540; DeL Bata.via: 599, 607%, 619%, 624%, 635%
;
Dcli Mij. 471%, 474%, 478%,
479; Ooshku’st: 273%, 275%, 269%, 268%; Senezobah Mij.:
520
1
522%, 518, 595, 526%..
Ook de afcleeling voor
incfustriecle foncl-sen
heeft groote
levendigheid aan dell dag gelegd. Voornamelijk kunstaijde-
soorten va ren gezocht, in verband met de besprekingen
omtrent een ‘prijsregeling, ‘welke tussohen de voornaamste
produceerende ni aatschappijen plaats hebben gevonden.
Vooraan stonden hierbij aandeelen llollan’dsehe Knnstzijde
Industrie, waarbij wellicht echter andere overwegingen heb-
ben gegolden. Ook Philips-aandleeleu waren weer zeer ge-
zocht. De aancieelen van de margarinegroep stonden eenigs-
zins op den achtergrond, doch met een vaste stemming.
Centrale Suiker ktij. .104%, 105
1
/8,
104
3
/
4
; Hollandsehe
Kunstzijde Industrie: 159%., 166, 164%, 169
3
/8,
180%; Jur-
gens: 280%, 283%, 284%; Maek,iibee: 128
1
/
4
, 129%, 132%,
134; Ned. Kabelfabrieken: 438, 447, 462, 476; Ned. Kunst-
zijdefabriek: 418,
4
16%, 417, 424%; Philips Gloeilampen-
fabr.:
576%,
580% 584
3
/s, 584%
;
Zweedsche Lucifer Mij.:
385, 380%, 382, 378.
Saikereanfeeleii
hebben een verdeeld ‘verloop gehad. Ter-
wijl aandeelen H.V.A.kuu koerspeil iets konden verbete-
bad het aanbod in de minder courante soorten een
lichte reactie ten gevolge. Besito Cultuur Mij.: 275; Cnl-
tusir Mij. der Vorstenla.nden: 177, 176%, 175% 176%;
Hari.delsverg. Amsterdam: 794, 795, 797%, 802, 800%; Ja-
vasche Cultuur Mij.: 398%, 393, 397, 394, 390; ‘Maron: 270,
265, 264%; Moor.mann: 441, 438, 431, 432; Ned.-Ind, Sni-
kei Unie: 295, 292, 291, 289%; Poerworedjo: 123%, 124,
1-2.2; Sindanglaoet: 448, 445, 441; Tjepper: 800, 810, 803,
Ook ‘de
petrolewnsafdeefing is
niet opgewekt geweest. Om-
trent een eventueele ‘beëindiging van den strijd tussohen
de Koninklijke en de Standard Oil zijn nog geen ambte-
lijke berichten ontvangen, tzoodat ‘het publiek de voorkeur
heel t gegeven aan een a14vachtende houding. Dordtsche
Petr. Did. Mij.: 323, 321%, 320%, 317; Gec. Hou. Petr. Cy.: 195, 196%, 194, 190; Kon. Ned. Petr. Mij.: 347%,
348%, 345
5
/s, 3437%; Perlak Petroleum: 80%, 81%, 79%,
78; :Peudawa: 23%, 26, 24; Marlauid Oil: ,3511
,
34%, 34
5
/
8
.
&-hccpva.atrtaa.ndee(On
waren stil en weinig ‘veranderd.
Holland-Amerika Lijn: 87, 85%, 86; Java-Ohina-Japan
Lijn:
132%,
131%, 130%; Kon. Ned. Stoomboot Mij.: 95%,
95, 94%; Ned. Scheepvaart Un’ie: 200
3
/s, 201%, 199%,
19S7/, 200%; ‘Stoomi’. Mij. Nederland: 197%, 198%, 198%.
Croote belangstelling hebben, van
aandeelen in eleetric-i-
teitsondernemingen,
aancieelen A.N.T.E.M. getrokken. Naar
ter beunze verluidde, ‘zou men bij de stijging van dit fonds
moeten denken aan contrôle-aankoopen door een buitenland-
sohegroep. Alg. Ned.-Ind. Electr. Mij.: 290%,
29
5%, 301%’.
A.aizdeelev,, in Indische houtonderneinin gen
waren vast,
doch liepen tegen ‘het einde van de berichtaweek iets ach-
teruit. Javasche Bosch Mij.: .104%,
105%,
105%, 103%;
Ned.-Inel. Houtaanikap Mij. aand.: 17%, 18%, 21, 19%,
18%; 5-j. 6 ‘pCt. obligaties: 77, 78, 77; 5-j. 5 ‘p.Ct. obliga-
ties: 70, 73, 72%; 5.j. 4 ‘pCt. obligaties: 63%, 66, 64.
Mijnaandeelan
bleven stil, doch met een neiging tot reac-
tie. Alg. Exploratie Mij’.: 86%’, 84%, 82%; Billiton le
Rubriek: 920, 918, 917, 915; Boeten ‘Mijxbouiw Mij.: 167,
162%, 161%, 167, 164%; Müller & &s Mijnbouw Mij.:
SS%, 87%, 88
7
/8, 90; Redjang Lebong: 154, 149, 145%,
149%, 147%; Singkep Tin ‘Mij.: 433, 428, 423, 420.
De af deeling voor
benkao,ncleelen
was vast. Amsterdam-
sche Bank: 185
5
/8,
185%,
187,
186%’,
187; Incasso Bank:
120%, 128%, 129%; Jarvasche Bank: 347; KoionialeBan’k:
268, 268%, 267%, 266Y
4
, .
267%; Ned.-In’d. Handelsbank:
1
7
6%, 175%, 176%, 177; ‘Neci. Handel Mij.: 174
3
/8,
173,
171%, 173%; Rotterdamsche Bankvereeniging: 98%, 987%,
98%, 98%; Twentsche Bank: 145%, 145, 146, 146%
De Ainerikaansche v.ea.rkt
‘heeft slechts voor en’kele fond-
sen de aandacht getrokken – zooals Chicago Milwaukee –
doch de grondtoon is, ‘vooral voor in.dustrieele soorten, op-
gewekt geweest. American Smeltïng & Rel. Cy.: 1737%
(ex div.), 1757%, 180, 181%; Anaconda Copper: 114%,
113%, 115, 116; ‘Studebaker: 63
9
11e, 65%, 64%, 65
7
1io;
U. S.
Steel Corp.: 144%, 146, 145%, 145%; Atchison Topeca:
186
5
/8
(ex claim), 187?/8, 187; BaJt’imore& Ohio: 112
5
/8,
112;
Ene: 53
3
8,
51%, 53%, 52%, 53%; Missouri Kansas &
Te.xas: 36
1
/8,
347%, 35%, 36%; ‘St. Louis & San Fransisco:
108%, 111%, 112; Union Pacific: 185%, 185
5
/8,
190%;
Wabasli Raïiway:
587116,
5511e, 57132.
GOEDERENHANDEL:
GRANEN.
14 Februari 1928.
T a r w e
:
Gedurende de eerste dagen van de afgeloopen
beniohtsiveek ‘bleven de pnijaen van ta.rwe regelmatig verder
in’zakken. In de meeste centra begon het antilel tarwe er
vrijwel hopeloos uit te zien, daar nu reeds week aan week
de prijzen heel langzaam maar gestadig bleven dalen, de
verschepingen toenamen en de koo’pl’ust steeds verminder-
de. Aan het eind van de vorige week is er evenwel een
reactie ingetreden. Op Donderdag reeds waren de trans-
acties in de Rotterdamsche termijnmarkt ongewoon leven-
dig. Het was duidelijk dat er ‘van outsiders belangstelling
kwam voor tarwe op ‘het lage niveau en dit oefende zijn
invloed uit op den consumptiehandel, zoodat den volgenden
dag niet alleen in Rotterdam, doch ook in Hamburg aan-
zienlijke ‘hoeveelheden Laplatatarwe uit de markt genomen
werden. De betere vraag op het Continent heeft ook op de
Engelsohe markt ‘haar invloed uitgeoefend. De prijzen in
Argentinië gingen weliswaar niet ‘veel omhoog, maar de
Argentijnscbe verschepers verhoogden toch hunne ‘vorde-
‘ringen niet onbelangrijk ten ‘gevolge van het feit, dat de
laagste prijzen gebaseerd waren op de zeer lage ‘vracht-
cijfers, die enkele reeders ivel gedwongen waren geweest
aan te nemen als gevolg van ‘het gebrek aan vraag. Zoodra
e1 weer eenige vraag voor Platatarne ontstond, bestond
er ook weer vraag naar ‘vrachtruimte, met het gevolg dat
de vrachteijfers onmiddellijk naar ‘boven ‘gingen.
Laplatatarwe vormt op het oogeniblik wel de ‘hooi dseho-
tel, maar ‘bij de verschepingen, die de’ze week weer bijzon.
der groot waren, treffen ivij bovendien een ongewoon groo’te
hoeveelheid tarwe aan, afgeladen van de Amerikaansche
Westkust. Terwijl op het oogenblik de stemming voor tar.we
wel veel verbeterd is, heeft de markt ‘zich toch nog niet voldoende ontvorsteld aan den druk der ruime versohe-pingen en gezien dat de ,voorraad tarwe onderweg naar
Europa zeel groot is, ‘zelfs nog grooter dan verleden jaar
toen in ‘dezen tijd de consumptie zon enorm groot was, is
het nauwelijks te verwachten dat ‘wij van nu af aan een
sterke stijging ‘van taawe tegemoet kunnen zien. Daarvoor
zou noodig ‘zijn in de eerste plaats een aanzienlijke ver-
betering van de consumptie en in de tweede plaats een
aanhouden ‘van ongunstige berichten over den nieu.wen
oogst. Deze berichten zijn evenwel, wat de Vereenigde Sta-
ten ‘betreft, wat gunstiger geworden en ofschoon het wel
waarschijnlijk is, dat er een groot percentage evintertarwe
zal moeten worden o’mgeploegd, is het aan den anderen
kant toch vrij ‘zeker, dat de ibehoumde oppervlakte in het
voorjaar minstens even groot ‘zal ‘blijken als verleden jaar,
aangezien de uitzaai in het najaar zooveel grooter was.
Van andere ]an’den hebben de oogstbenichten .iveinig te be-
teekenen in dezen tijd van het jaar, zoodat ‘ze de markten
niet beïnvloeden.
R o g g e: De fvraag naar rogge ‘is nog steeds niet ver-
beterd, dooh door de verbetering van •de tarweprjzen, zijn
ook de roggeprijzen ‘wat gestegen; ‘vooral in Noord-Amerika
‘was deze stijging niet onibeteekenend.
M als: In tegenstelling tot wat men kon verwachten,
waren de versehepingen van La Plata ‘wat grooter dan een
‘week ‘geleden. Dit heeft evensvel weinig invloed gehad, aan-
gesien afladers nog zon goed als niet mais van den ouden
oogst of freei-en. De Europeesche markten ‘zijn betrekkelijk
kalm geweest voor PJatamaïs. De .prj’zeni hebben zich
goed kunnen handhaven en in enkele van de markten waar
de prijzen gedrukt waren, ‘zijn de rvraagprijzen aanmer-
kelijk verbeterd, maar tot groote omzetten is ‘het nergens
gekomen. In onze markt was aanvankelijk ‘veel ‘belang-‘stelling voor Amerikaansche mixedmais. Na 7 Februari
zijn de markten in de Vereenigde Staten bijna voortdurend
gestegen, waardoor de ‘vraagprij’zen te hoog geworden zijn.
Wegens gebrek aan ‘vrachtruimte, althans tot de noteerin-
gen, waarvoor in den laatsten tijd werd afgesloten, zijn
enkele verschepers ertoe overgegaan contracten terug te
koopen. De premie voor maIs aan de ‘zeehavens is, in ver-
band fliet’ de onmogelijkheid nieuwe ‘zaken voor export tot
stand te ‘brengen, verminderd. De ‘verschepingen van Noord-
Amerikaansohe ma.ïs zijn wel iets ruimer geworden, maar zijn toch nog steeds niet van groote beteekenis; het groot-ste gedeelte is voor onze markt bestemd.
Znid-Afrikanshe mais ‘heeft wederom een bescheiden rol
gespeeld. In ‘verhouding tot andere maïssoorten, waren de
prijzen matig. Hetzelfde geldt in nog sterkere mate voor
Egyptische mais, welke nien slechts angstvallig koopt,
omdat deze maIs nu en dan in ongezonden toestand is aan-
gekomen.
G e r s t: Het aanbod van gerst was ook in de aîgeloo-
pen week beperkt. Noord-Amerika heeft over het algemeen
de prijzen verho’ogd, maar in de Europeesche consumptie-
160
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Februari 1928
Noteeringen.
Chicago
Buenos
Aires
Data
Tarwe Maïs
Haver
Tarive
Maïs
Lijazaad
Mei
Mei
Mei
Febr.
10,751)
Febr.
9,30
Febr.
14,95
1
)
11 Feb.’28
130%
1)1
93
1)
55
1)
4
,,
’28
129
1)
89
1)
545/
8
1
)
10,80
1
)
9,10
15,05
1
)
11Feb.’27
.141l1
811/
8
46
5
1
r
,
11,20
1
)
6,-‘)
14,70′)
11 Feb.’26
1691i,,
81%
41%
13,45
7,30
15,65.
ii Feb.’25
177%
l27i
54%
16,951) 11,20
1
)
.
24,05
1
)
20 Juli’14
82
568/
8
36%
9,40 5,38
113,70
1)
per Mrt
Locoprijzen te ‘Rotterdam/Amsterdam.
Soorten
1
13 Febr.
1
6
Febr. 1 14 Febr.
1928
1
1928
1
1927
Tarwe (Hardwjnter II) .,.
13,50
Rogge (No. 2 Western) ..’
12,80
.
Mais (La Plata)
………224,-
Gerst (No. 2 barley)
.. ..
1
242,-
Haver (Canada3)…….,,•
1
13,-
Lijnkoeken (Noord-Amen.
ka van La Plata-zaad)..’
14,05
Lijnzaad (La Plata) … 360,_
1)
per 100 KG.
1)
per 2000 KG.
13,25
15,07%
12,70
13,15
220,- 167,-
237,- 231,-
11,50
12,55
369,-
380,-
3)
per 1960 KG.
AANVOEREN in tons van 1000 KG.
Rotterdam
Artikelen
5111 Febr.
Sedert
Overeenk.
1
5111 Febr
1928
1
Jan.
1928
J
tijdvak
1927
1
1928
Amsterdam
II
Totaal
Sedert
Overeenk.
1Jan.
1928
J
tijdvak
1927
1928
1927
19.730
”
182.476 180.770
Tarwe…….. …
…….
Rogge
……………
1.372
7.355
26.263
Boek.weit …………..
…..
–
4.622 3.286
36.905 129.208
149.590
Gerst
……………….
10.206
38.190
37.171
Mais ………………..
Haver …………… ._
6.686 16.474
8.508
8.911
22.381
13,702
Lijnzaad
……………..
4.758 29.375
13.434
Lijnkoek
…. ._
…….
Tarwemeel
………….
2.650
21.636
14.163
Andere meelsoorten
344
2.001
2.072
markt beef t men weliswaar eveneens wat hoogere prijzen
betaald, maar de omeet bleef ‘zeer gering. Ook de Donau
was met beperkte ‘hoeveelheden aan de markt tot ongeveer
dezelf de prijzen als waartoe ‘Noord-Amerikaanseho gerst
te koop was.
II
a v e r: Over het algemeen was er meer belangstelling
voor Laplata.haver en de ‘prijzen ‘konden zich ten volle
hanci’ha,ven. Ook ‘voor andere soorten was er wat moer
vraag, •zoo ook voor cle ibetere ‘kwaliteiten, a.fgeladen van
de Oostzee.
-.
3.800
6.494
186.276
187.264
–
–
–
7.355
26.263
–
–
67
4.622
3.353
16.060
33.451
28.104
162.659
177.694
–
2.120
890
40.310
38.061
–
–
100
16.474
8.608
4.983
28.242
15.108
5 0. 62 3
28.810
–
100
–
29.475
13.434
1.104
6.029
5.503
27.665
19.666
–
–
–
2.001
2.072
volgens officieele gegevens 158.100 Metr. tuns. Voor tweede-
‘hands suiker fluct’ueer.den de prijzen ‘zoo goed als niets;
de markt was stil. –
H i er te 1 and e bleef de markt de gehecle week kalm.
Aan het einde ,ibrokkelden ‘de no’teeriugen ietwat af we-
gens ruimer aanbod; het slot ‘was Mrt.
f
167/
s
; Mei
f
17;
Aug.
f
17% en Dec.
f
17% alles afdoeningen.. De omzet
bedroeg deze week 3850 tons.
NOTEERINGEN.
SUIKER.
De verschillende s’uikermarkten blijven nog steeds on-
vast en lusteloos.
in ‘Now Y o r k fliictueerden de noteeringen voor Spot
Ccntr. alsook 01) cle termijnmarkt sledhts weinig cii sloten
op eenige punten beneden ‘het slot der voorafgaande week
nl. op: S. C. 424; Mrt. 2.51; Mei 258; Juli 2.68; Sept.
2.76; Dec. 2.83.
De ontvangsten in de All. havens der VS. bedroegen
deze week 51.000 tons, de ‘versmeltingeu 49.000 tons tègen
50.000 tons in 1927 en de ‘voorraden 172.000 tons tegen
167.000 tons. –
Voor pronipte kö’loniale ‘ruwsuijker ziweefde cle jrjs om
2% Lc. c. & fr. New York. Zaken ‘waren -echter niet van
groeten omvang. Raffinadeurs in de V. 8., die nog steeds
niet gewend zijn aan do regels hunner nieuwe Vereeniging,
11
aic1haven vooralsnog een mondjesm aatpolitiek.
De Cii ‘b astatistietk is als ‘volgt:
•
1928
1927
1926
•
Tons
Tons
Tons
Cubaansche prod. tot 712
– 1.072.512 1.310.343
Weekontv. afseheephavens
195.638 183.339 192.274
Totaal sedert 111 tot 412 ….
335.907 634.934 924.655
Werkende fabrieken
166
171
172
Weekexport ……………..52.804
78.787
101.306
Totale export 111 tot, 412.
82.796 231.700 478.103
Voorraad afscheephavens ..
–
429.578 377.188
Voorraad Binnenland ……….30] 419.421 449.975
Dr. G. Mik u s oh publiceert eene nieuwe raming van
den Europeesciien bietsuikeroogst met een totaal van
8.034.000 tous (inch. Rusland met 1.510.000 tons), welke 69.000 tous’ lager gegrepen •is dan zijne Decemberramin.
Dit ‘verschil wordt voornamelijk ‘veroorzaakt door de lagere
ramingen van Polen en Brittannië met reap. ‘50.000 en
35.000′ tons minder.
In Engel an cl daalden noteeringen op de termijnmarkt
weder tusschen 1%; ‘d. en 2% d., doch bestond op ‘de lagere
prijzen meer belangstelling, zoodat de markt vrij levendig
was. Het slotwas als volgt: Febr. 15/6; Mrt. ’15/6%,; Mei
15/9% ; Aug. 161.; ‘Dec. 161..
Op J av a verkochten de V.I.S.P. nog wat No. 16 &/hoo-
ger uit oogst 1928 tot
f
14,-, waarmee ‘hunne verkoopen
uit den a.s. oogst op een totaaJ ivan 441.000 tons werden
gebracht. ‘De afsehepingen gedurende Januari ‘bedroegen
Londen
Amsterdam
White Java’s
Cuba’s New York
er
ITates
1
f.o.b. per l
96°
c.,f.
96°
Data
IlaartCubesj
Centri-
iNo.1 Mei/Juni
Maart
fugals
kristalsuiker
Sh.
lh.
Sh. $ ets.
basis 990
13Feb. ’28
f
I6i/
3119
13/0%
11/10%
–
6 Feb. ’28
,,
17
1
18
3119
13/0% 121-
4,24
13Feb. ’27
,,
20i5j
3713
161134
15/4%
4,83
13 Feb. ’26
,,
17s/
3119
14.9
11/101/,
4,24
ruwsuiker
4Juli ’14
basis 88
0
f 11
1
81
8
181-
– –
3,26
basis 990
f
14131321
1)
Het
verschil tussclien
ruwsuiker
88° en
krist.suik.
99° is aan
te nemen
opf3p.
IOOKG.
KATOEN.
Marktbenjcht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons.
Manchester, d.d. 8 Februari 1928. Aau de geleidelijke daling, die sedert ‘het midden van de
vorige maand ‘in prijizen van Amerikaansche katoen heeft
plaats gevonden, is in de laatste dagen der’ vorige week
een einde gekomen en prijzen zijn thans ongeveer een kwart pence ‘hooger dan de laagste noteeringen een week geleden.
De Liver’poolmnarkt is ‘kalm geweest. Men adviseert de f arm-
ers in Amerika de eventueele ‘met katoen te, ‘ibebou’wen
oppervlakte niet uit te breiden, daar zij door elke ‘vergroo-ting van de acreage later gedwongen zouden ‘kunnen wor-
den hun oogst met verlies te verkoopen. Egyptische ka-
toen is eveneens kalm geweest en de prijs, teowel van Sakel
als van Uppers, is gedurende de afgeloopen iveele vrij’ regel-
matig geweest, doCh ‘de laatste dagen ongeveer een kwart
penoe per 1h. gestegen.
De ka’lme stemming in de •garenmark is ongebwij4eld een
gevolg van de katoenpositie. Over het algemeen ‘wordt er
weinig gera,pporteerd, ‘hoewel hier en ‘daar spinuers goede zaken gedaan schijnen te tobben. ‘Deze schijnen zich voor-
namelijk ‘beperkt ‘te hebben tot ko’opers, die ‘het eogenhli’k
gunstig achten om tot goed-koope ‘prjnen in te dekken. In
get’wijnde gareis is ‘bijna uitsluitend wat gedaan voor hin-
nenlandsdh. verbruik, terwijl er aleehts avein.ig biedingen
van het Continent en ‘het Verrè Oosten aan de markt warén.
S’punners van Egyptische garens, ‘hoewel voor ‘het meeren-
de1 vrij goed Ibezet, rapporteeren geen nieuwe zaken en
een opleving van den .hmandelzou
–
on’getiwijfeld isveikom ‘ziju.
15
Februari
1928
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
Indië blijft in prijzen ibelangstellen, doch slechts een klein
gedeelte van de biedingen ‘vandaar is hoog genoeg geweest
om tot zaken te leiden. Orders zijn voor het grootste ge-
deelte klein en prijzen onvoldoende.
De doekmankt heeft eenigszins op de reactie in katoen-
prijzen gereageerd en er waren gisteren teekenen, die op
meer activiteit en belangstelling wezen. Dit is een gunstig
feit, cl aar het bewijst, dat men op de verschillende markten
levendig in katoenen manufacturen ‘belaiigstelt en tevens,
wat wij in onze
orige berichten reeds schreven nl., dat
overzeesche koopers zich afzijdig hielden, daar zij klaarblij-
kelijk geen vertrouwen hadden in de steeds dalende katoen-
markt. Behalve deze betere stemming is er geen aanmer-
kelijke verbetering te rapporteeren, ‘hoewel van het Oosten
in het algemeen, met nibzondering van Calcutta, de vraag
toeneemt en bescheiden hoeveelheden fancygoederen voor
China, De Straits en de meeste deelen van Indië gekocht zijn.
Liverpoc’lnoteeringen
Oost. koersen 31Jan. 7Feb.
1Feb. 8Feb. T.T.opBr.-Indië 116
116
F.G.F. Sakellaridis 16,80 17,10 T.T.op Hongkong 2/0% 2/011
G.F. No. 1 Oomra 7,20 7,20 T.T. op Shanghai 217 216%
Noteering voor Loco-Katoen. (Middling Uplands.)
10
Febr.
1
3
Febr.
1
27
Jan.
10
Febr:
1
10
Febr.
1928
1928
1928
1
1927
1926
New York voor
Middling
. .
18,45 c
17,65e
18,40e 14,15e
20,85 c
New Orleans voor Middling
17,96e
17,19e
17,91 c
13,90e
20,23 c
Liverpool voor
Middling
.
..
10,07 d
9,79 d
10,32 d
7,64 d 10,54 d
Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen).
1
Aug.
’27
Overeenkomstige periode
tot
3
Febr.
’28
1
1926127
1
1925126
6750
10063 7630
749
1722
1633
3261
4126
3133
738
977
770
Voorra4en.
(In dulzendtallen_balen).
Overeenkomstig tijdstip
3Febr.’28
11
1927
1926
Amerik. havens.
.
..
.
2292 2877
1504
1134
1406
1927
New York ……..
192
171
69
Binnenland …………..
New Orleans
.
..
. .
512
647
469
Liverpool
..
.
……
.
549
987
592
KOFFIE.
De vaste stemming hield ook in de afgeloo’pen week on-
veranderd aan. In Brazilië liepen •de prijzen der ‘kost- en
vracht-aanbiedingen van Rio ongeveer 21. op; die van San-
tos waren onveranderd
9.
1/- hooger. Nederlandsch-Ind’ië
was met Robusta ‘zoogoed’als onveranderd.
Aan de Rotterdamsche termijnmarkt liepen cle notee-
ringen der verschillende maanden van het Gemengd con-tract nog % 9. 1 et. op.
De afzet was, hoewel niet groot, toch wel iets beter dan
in de vorige week. Er kavamen verschillende ‘zaken tot stand
op af sheep van Brazilië en van Indië en in loco ging ook meer om dan in de laatste weken ‘het geval was geweest.
Berichten, ‘dezer dagen ‘per mail uit Brazilië ontvangen,
bevestigen, dat tot in de eerste helft van Januari het
weder bepaald ongunstig is geweest en dat de ‘planters
dientengevolge ‘met grolote moei’lijikhedea hebben te kam-
pen gehad. Zooals reeds bekend was, hebben hevige regens
den pluk en de bereiding van ‘den loopenden oogst ver-
traagd en is die oogst zelfs niet onbelangrijk door regen
beschadigd geworden. De droogte, die daarna intrad en
wederom te lang duurde, schijnt werkelijk van nadeeligen
invloed geweest te zijn op den bloei van den volgenden
oogst. Dit geldt vooral voor den &aat Sao Paulo, alwaar
eerst op 10 Januari de ‘regenval begonnen is en tot begin
Fbruari, met uitzondering van enkele droge dagen, heeft
aangehouden. De droogte in het einde van ‘het vorig jaar
heeft, naar thans bericht wordt, al ‘het vocht uit den
bodem gehaald en de groote zonnewarmte heeft een deel
•van de vrucht ‘verbrand, terwijl een ander deel in zoodanige
mate ‘heeft geleden, dat ‘het slechts onvoldoende tot rijp-
heid zal kunnen komen. Ook wordt geklaagd, daf aan de
boomen de nieuwe takken, waaraan ‘zich cle bloesem voor
den oogst van 192,9130 moet vormen, zeer klein zijn ge.
‘bleven. In ‘hoeverre de regen, die in Januari ingevallen is,
op een en ander nog invloed ten gunste heeft ‘kunnen uit-
oefenen, valt op het oogenbli’k nog niet te ‘beoordeelen, doch
algemeen schijnt men in het productieland van meening te
zijn, dat een deel van de aangebrachte schade niet meer
te herstellen is.
De prijzen ‘van gewoon goed beschreven Snperior Sasitos
op prompte verscheping zijn thans ongeveer 981.
9.
100j.
per cwt. en van dito Prime ougeveer 1021. 9. 104/-, teriwijl
zij van Rio type New-York 7 ‘met ‘beschrijving, prompte
‘verscheping, bedragen 7016
9.
7.1/6.
Van Robissta op aflading van Neder.landsoh-Indië zijn cle
prijzen in dë eerste hand op het oogenblik:
Palenilbauig Robiista., Januari-verscheping, 33
3
/s ct.; Pa-
leni’bang Rbusta, Febrnari-verscheping, 33% ct.; Palem-
bang Robusta, Maart-verscheping, 33% et.; Benkoelen Ho-
.bu’sta, Februari-verscheping, 35% et.; Mandheling Robu sta,
Fe’bruari-verscheping, S% ct., alles per % K.G., cii, uit-
geleverd gewicht, netto contant.
De officieele loco-noteei’ing van Superior Santos werd verhoogd van 60 op ’62 ct. per
Ys”
K.G.; die van Robusta
bleef onveranderd 46 et.
i)e noteeringen aan de Rotterdamsche termijnmarkt wa-
ren aan de ochtend-cail als volgt:
Santos-contract
Gemengd contract
basis Good
basis Santos Good
Mrt.
1
Mei
1
Sept. i Dec.
11
Mrt.
1
Mei
1
Sept.I Dec.
14 Febr.
487
47
46
–
43%
425
8
40
7
/
1
40
7
,,
487/
8
47
46
–
42%
415
8
40
39
8
18
31 Jan.
487/
8
47
46
–
4171
8
40%
395/8
3871
8
24
,,
487/
8
47
46
–
42%
41%
40%
39s1
8
De slot-noteeringen te New.York van het aldaar geldende
gemengd contract (basia Rio No. 7) waren:
–
1
Maart
1
Mei
1
Sept.
1
Dec.
11
Febr.
……
$
14,02
$13,85
$
13,38
$
13,23
6
,,
,,
13,80
13,63 13,30
,,
13,17
30
Jan.
……
,,
13,61
.
,,
13,44
13,17
,,
13,06
23
,,
.,,
13,62
,,
13,42
13,18 13,10
Rotterdam, 14 Februari 1928.
(Mededeeling van de Vereeniging voor den G’oederenhsndel
te Rotterdam.)
Noteeringen en voorraden in Brazilië.
1
te Rio
te Santos
1
Wisselkoers
Data
1
t
1
teRio
Voorraad
1
Prijs Voorraad
1
Prijs
J
op Londen
1
(In Balen)
1 No.7
1
) 1
(in Balen)
1
No.4′)
13 Febr. 1928
352.000 25.525 1.005.000 33.000 6
6 ,, 1928
350.000 24.850 937.000 33.000 6
30 Jan. 1928
350.000 24.375 947.000 33.000 6
14 Febr. 1927
216.000 24.850 1.058.000 26.000 581/37
Ontvangsten uit het binnenland van Brazilië in Balen.
te Rio
te Santos
Data
–
Afgeloopen
Sedert Afgeloopen
Sedert
week
1Juli
week
1 1Juli
11 Febr. 1928
45.000 2.635.000 181.000 1 6.570.000
12 Febr. 1927
50.000 2.645.000 214.000 5.944.000
1) In ReIs
THEE.
In de stemming van de theemarkt kwam in de afgeloo-
pen week weinig verandering. Daar waar de thee van de-
zelfde kwaliteit of iets beter was, wat schenk en inhoud be-
tref t, waren de prijsen vast cru ‘van % tot % d. hooger,
terwijl bij teruggaande ‘kwaliteit vooral bij ordinaire soor-
ten, ietwat lagere prijzen werden aangelegd.
Het gemiddelde prijsniveau kon in vergelijking met cle
vorige week nog iets verbeteren, terwijl er ook betere vraag
bestond voor thee voor exportdoelein’den.
De afleveringen uit entrepôt voor binnenlancisch ver-
bruik zijn zeer bevredigend en toonen ook in de eerste week
van Februari een vermeerdering aan boven verleden jaar.
Het weerbericht van de Noordelijk Britsch.Indische thee-
districten geef t ‘voor het meerendeel een normale weersge-
stekiheid aan; andere theedistricten melden daarentegen
abnormale droogte.
Amsterdam, 13 Februari 1928.
COPRA.
De markt .was aanrv.ankelij’k vast gestemd, hoofdzakelijk
ten gevolge van clekkingen door ,,shorts”, terwijl ook het
Ontvangsten Gulf-Havens.
pp
Atlant.Havens
Uitvoer naar Gr.Brittannië
,,
,, ‘t Vasteland ete.
Japan….
162
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15
Februari
1928
Oosten zioh terugtrok. Later werd de markt wederom iets
gemakkelijker, daar de ‘hooge prijzen door consusenten
niet hetaald werden.
De markt sluit met koopers voor:
kl
Necl.-Indische fms., alle termijnen …………..
f
33
Mixednopad, alle termijnen ……….32W
IJZER.
De vaste stemming der ijzer- en staalmarkt, waarvan wij
in ons vorig overzicht melding maakten, duurt voôrt. In het begin van deze snand bracht het O.S.P.M. (Frank.
rijk) de prijs van moulage voor Maart op 445 fres.
adat onlangs in Frankrijk een verkoophu.reau voor
halffaibrikaten en balken is tot stand gekomen, werd dezer
dagen bericht, dat de kwestie van nauwere aaneensluiting
(Ier •hetreffende producenten in België thans
•
opnietsw aan
de orde is gesteld.
Noteering in de week van
29J.14 F. 5111 Febr.17/13 Febr.
1928
1928
1927
Ruwijzer.
–
f.o. t. furnace
Sh
Sh.
.
8h.
Cleveland Foundry no. 1
6734
673<
88
3
651-
65
83
4
64/-
64 82
Hematite East Coast
mixed numbers
70 70
90
34
,
Wagon départ Longwy
(Lot haringen)
Frs.
Frs.
Frs.
Moulage
………….
435,_
435,—
510,—
Semi-phosphoreuse
470,—
470,.L.
545,_
ab Werk Rheinl.-Wes t falen Mk.
Mk.
Mk.
Giessereiroheisen no. 1
86.50
86.50
88.-
,,
3
82.-..
82.—
86.-
87.50
…
87.50
93.50
f.o.b. Antwerpen
Sh. Sh.
Sh.
Hhmatit…………………
Giet.erj ruwijzer no. 3
62
62-63
72-75
Walsproducten.
f.o. b. Antwerpen (vrijbi.)
Ski. Ski.
Sh.
Stafijzer
…………
l02.l02
102
9
Plaatijzer 5 mM.. . _.
.
120
120…122
117_118
3
,………
125
125..127
127_128
METALEN.
Loco-Noteeringen te Londen:
Koper
Koper
Data
Stan- Electro-
1
Tin
Lood
Zink
daard
lytisch
13Febr.1928..
61.15/..
66.15/-
227.1716
20._/..
25.1216
6
,,
1928..
62.5/_
66.12/6
242.15_
21.216
25.1716
30Jan. 1928..
62.151-
66.15/..
249.17/6
21.216 .
26.51…
24
,,
1928..
62.17/6
.
67-./.
251.1716
21.15
1
–
26.51
14 Febr. 1927..
54.1216
61.716
308.716
28.176
30.716
20 Juli 1914..
61.-/-6
145.151-
19.-;-
21.101_
STEENKOLEN.
Het Three C’ounties Soheme, avaarvan in ons vorig arti-
kel sprake vas, staat te woTclen veranderd in een F.iv
Counties Scheme, aangezien zoo goed als besloten is, dat
ook Cheshire en La.ncashire zullen toetreden, eooclat de hfidlands een vrijwel aaneengesloten front ‘voor den ver
koop naar buiten izullen ‘vertoonen. Van een eensgezind
optreden in Wales is totdusver niets gekomen. Verder is
er sprake van nieuwe besprekingen tussehen Engelsche en
Duitsche, producenten met betrekking tot een verdeeling
onder elkaar van de Europeesdhe aifzetgebieden, met uit-
sluiting van Amerika. Een en ander, gekoppeld aan de
groote tvraag naar cokes en naar vette kolen in Duitsch-
land, geeft de markt on.getvijfelcl een vaster aanzien. De
eenige soorten kolen, die in D.uitschland overv.loeclig zijn,
zijn ‘half vette- en magere kolen.
De prijzen zijn als ‘volgt:
Northumberland Ongezeefde ………
f
9,75
Durham Ongezeef de …………….. …10,75
Cardiff 213 large 13 smails …….. …11,7i5
it
Sehotsche Gezeef de …………….. ..10,-
Ycrkshire Gewassehen Doubles …… .. 12,—
Westfaalsche Vetförder. ………….. ..13,15
Vetstukken ………. …14,40
Smeenootjes ……….. … 13,90 Gasvlamförder ………,, 13,15
G.ietcokes ………….,, 16,25
alles per ton ‘van 1000 KG
sterd am.
Ongezeefde bunkerkolen
f
10,—. Markt vast.
VRACHTENMARKT
Van de Noor(l-Amerikaansclue graanvrachtenmarkt kan
nog geen opleving worden vermeld. Van St. John N.B. is
eenige vraag naar de Midclellandsche Zee, op ‘basis van 15
cents, misschien 153 cents per 100 11w. per. einde Februari/ begin Maart. Van de Golf ivan Mexico werd een kleine boot
bevracht naar Rotterdam voor prompte belading, tegen
i43 cents, ‘hetgeen misschien kan worden ‘herhaald voor
Februari met cle optie Denemusnken op basis van 19 cents
één haven. Van Montreal is vraag naar tonnage voor cle
maanden Mei, Juni, September; October en November 01)
basis van 14 tot 1.44 cents naar Antwerpen of Rotterdam,
15 t,t 15y2 cents Hamburg of Bremen, optie Middellandsche
Zee tegen 17V2′ cents.
De slappere tendens van de suikervrachtenmarkt van
West.Inclië bleef voortduren daar bevrachters het grootste gedeelte van hun behoefte aan tonnage hebben gedekt. De
vrachten zijn natuurlijk minder geworden en wordt momen-
teel naar het Continent 16/3 en naar U.K. 16/6 in uitzicht
gesteld.
De ‘North ‘Pacific was kalm. Er werd de afgeloopen week
slechts één boot ‘bevracht, nl. een 7000 tonner per 25 Fébr./
15 Maart naar EJ.K./Continent tegen 301. (6 d. minder voor
Antwerpen of Rotterdam).
Ook cle markt ‘van La Plata ‘bleef ‘kalm. De vrauLg naar
tonnage was beperkt en daar prompte tonnage aan de
markt is, ‘zijn de vrachten verder gezakt. Eenige reeclers
hebben hun booten reeds naar Chili en de Kaap gedirigeerd
daar ‘zij cle lage vrachten niet ‘willen accepteeren. Van
Buenos Aires is tegen 1616 ibevracht naar Antwerpen/Ram-
burg range per prompt en 18/9 van ‘boven La Plata havens
voor dezelfde positie.
De slappe tendens van de thuismaikt van La Plata heeft
de bevrachters van Chili gelegenheid gegeven om wilde
tonnage te verkrijgen tegen nog lagere vrachten en een 6300
tonner (komende van La Plata) werd ibevracht van 1,12
havens Taltal/Pissagua . range naar Bordeauxam!burg
range tegen 261-, optie Noord.Spanje 27/- of Miciclellandsehe
Zee 281., 1/10 Maart belading.
De oostelijke afdeelingen waren kalmer en de vrachten
zijn over ‘het algemeen gezakt. De eenige definitieve lading
van Saigon is per ‘Maart/April naar Liverpool, rijstmeel,
tegen 301–missehien 2113. De ‘vraag naar tonnage voor rijst
van Burmah was wederom gering en daar het aanbod van tonnage grooteur is als cle vraag, zijn cle vraehten verder
gezakt. Terwijl in ‘het ‘begin der week tonnage van 75/8500
tons 2613 voor Febr./Maart werd betaald naar Antwerpen
Hamburg range, werd nadien een 7000 tonner ‘bevrach per 10125 Maart tegen 261-. Voor suiker van Mauritius
werd een 7000 tonner gedaan naar Londen, Liverpool,
Greenoak per begin Maart belading tegen de onverandercie
vracht van 231. ‘basis 1 ]o,shaven.
Van den Don au ging niets om, .ter’wiji van de Zwarte
Zee cle vracht nominaal 1116 is naar U.K./Coutinent.
De Micldellandsche Zee bleef, voorzoover de ‘vrachten be-
treft, onveranderd, doch de vraag naar tonnage is flink.
Voor erts werd o.ni. ‘betaald: Bi’zerta/Port Talibot 6/-, Bnu-
gie/Rotterclam 4/9, HornillofRotterdam 51-, ValenciafRot-
tercla.m 611V2. Voor fosfaat werd betaald: Bougie/Rotter.
dam 613, Sfax/tNantes ‘5/3. Van .de Golf van Biseaye was
iets meer vraag en de vraohten zijn iets beter geworden.
Er werd om. betaald: Bilbao/Rotterdam 514V2, Tyne Doek
613, en Glasgow 6/7V2.
De uitgaande kolenvrachten van Engeland waren vas-
ter in alle richtingen. Naar Zuid-Amerika zijn de vrachten zelfs 9 d. gestegen. Van Wales werd om. betaald: Rouaan
319, Genna 8f9, Konstantinopel 11/., Pernambuco 1116,
Buenos Aires 1213 en van de Oostkust: Aarhus 516, Ram.
burg 3/9, Genua 81. en Buenos Aires 121-.
RIJNVAART.
Week van 5 t/m. 11 Februari 1928.
De aanvoeren van zeezijde bleven onveranderd. Scheeps.
tuimte ‘zooiwel naar den Boven- als naar den Benedenrijn
bleef voldoende beschikbaar. De vraag bleef met uitzonde-ring ‘voor erts naar Dortmund, gering. De vrachten bedroe.
gen: voor erts naar de Rnhrhajvens
f
0,35 met
V2
en
f
0,45
met
V2
lostijd
;
naar Dortmïindfffardenibeig: max.
f
1,60
‘met
Y
4
en
f
1,70 met
V2
lostijd; naar den Bovenrijn: ca.
f
1,— per lamt met ‘verkorten lostijd. Het sleeploon werd
genoteerd volgens ‘het f0,30 tarief. De ‘waterstand bleef
gunstig, in het laatst der week sterk wassend.
In de Bu’hrhavens bleef de toestand onveranderd.
franco station Botterdas/Aui.
f.o.’b. Rotterdam/Amsterdam
14 Februari 1 928.
15 Februari 1928
.1.63
DE TWENTSCHE
.
.BANK
.
Amsterdam – Rotterdam – ‘s-Graveuhage – Almelo – Dordrecht – Eilsohede Heilgelo –
Oldeilzaal – Utrecht- Zaandam – Zo11e
Maandstaat op 31 Januari 1928
DEBET
Aandeelhouders nog te storten 90 pOt. op aandeelen B,
waarvoor waarborg gedeponeerd …………………..
Deelneming in de firma
B. W. BLIJDENSTEIN & Co., te Londen …………
Deelneming in bevriende Bankinstellingen …
f
9.408.075,01
waarvoor in. geld gestort ……………………….
waarvoor effecten gedeponeerd …………………….
Effecten van Aandeelhouders
gedeponeerd bij bevriende instellingen …………….
ten eigen gebruike ……………………………..
f
1.158.300,-
7.020.000,-
7.083.375,01
f
2.324.700,-
„• 3.000.000,-
32.754.000.—
Kassa,
Wissels
en
Coupons
………………………….
,,
37.189.466,31
Nederl. Schatkistbilletten en promessen
4.509.534,07
Saldo’sbij
Bankiers
………………………………
23.011.927,60
Daggeldleeningen
………………………………..
S
700.000,-
Eigen
Effecten
en
Syndicaten …………………………
12.714.908,52
Prolongatiën
gegeven ……………………….. . ……
16.128.790,-
Voorschotten tegen Onderpand of Borgtocht en Saldi Rek.- Ort
f115.688.300,17 Af:
loopende
Promessen
…… . …………………….
,,
6.087.000,-
109.621.300,17
Voorschotten
op
Oonsignatiën …………………….
…..
1.653.579,80
Geb9uwen
……………………………………….
5.963.180,-
Totaal
……f
264.833.061,48
CREDIT
.
Kapitaal ………………………………………….
f
36.000.000,-
Reservefonds ………………………………………
,,
9.265.825,78
Buitengewone
Reserve
……………………………….
i.00.000,-
Reserve
Oredietvereeniging
…………………. ………
21912803,24
f
49.978.629,02
Aandeelhouders
voor, gedeponeerde
Effecten
als
waarborg
voor 90 pOt.
storting
op
aandeelen
B
………………………..
f
1.158.300,-
in
Leen-Depot
……………………….. ………
,, 36.920.400,-
38.078.700,—
Zieken-
en
Pensioenfonds …………………………..
.
3.029.879,74
Deposito’s
……………………………………….
54.322.800,57.
Prolongatie-Deposito’s
…………………………….
8.544.800,—,
Saldi
Rekeningen-Courant
…………………………..
,,
,,
,,
voor gelden in het Buiténland
..
f
78.889.461,02 7.832.955,39
86;722.416,41
,,
829.643.04
Saldo te ontvangen en te leveren fondsen
Daggeldieeningen……………………………………
6.200.000,-
De
Nederlandsche Bank …………………. . ………….
1.680.251,84
Te
betalen
Wissels
……………………….. ………
.
,,
9.920.327,83
Geaccepteerd
door
derden …………………………..
3.167.598,49
Diverse
Rekeningen……….
……………..
.
2358.014,54
Totaal …….
f
264.833.061,48
In verband met de jongste wijziging onzer statuten zijn op
dezen maandstaat de posten, betrekking
hebbende op de afdeeling ,,Credietvereeniging” gecombineerd met
andere overeenkomstige posten, met uit-
zondering van het ,,Reservefonds Credietvereeniging” over weiks bestemming in de in April as. te houden
jaarlijksche algemeene vergadering van aandeelhouders eene beslissing
zal worden genomen.
Het ,,Waarborgfonds Credietvereeniging” is iamiddels, door restitutie
aan de rechthebbenden, komen te vervallen.
15 FEBI?UARI 1928
13E: JAARGANGtN
o
633
Nederlandsche Handel-Maatschap’pij
Amsterdam
Gestort
kapitaal f80.000.000,— Statutaire
Reserve
f
40.000.000,-
AGENTSCHAPPEN TE ROTTERDAM EN ‘S-GRAVENHAGE
Rente voor Deposito’s:
Direct opvorderbaar
. . 2
% per jaar
6 maanden opzegging . . 37° % per jaar
1 maand opzegging . . . 27 %
•,
12
,,
,,
. .
47 %
Voor andere en VASTE termijnen, zoomede voor groote bedragen
. maanaen opzegging . .
/
0
..
,.
rentevergoeding nader overeen te komen.
SAFE-DEPOSIT
WERKSPOOR
AMSTERDAM
De Gemeente-Administratie
$
van Brussel organiseert ieder
–
Dé 0ff icieele en Internationale
Handeisjaarbeurs van Brussel
• .
De meest actieve Jaarbeurs
voor de Handelswereld.
3.000 Exposanten. behoorende
•
tot 25 Naties.
750.000 Bezoekers-Koopers.
Administratie: JUBELPARK, BRUSSEL.
Correspondenten in het Buitenland:
De Belgische Consulaire Ambtenaren;
De Belgische Kamers van Koophandel;
De Agenten der Belgische Spoorwegen te
Bazel, Barcelona, Keulen, Londen, Luxem-
burg, Montreal, New York, Parijs en Romè.
De 9e ilandelsbeurs te Brussel zal
gehouden wor den van1225April 1928
Aanteekenboek voor. Rijksbelastingen
(Vermogens-, .Verdedigings-, Rijks-
inkomsten- en Personeele Belasting)
9e, geheel bijgewerkte druk
–
Prijs f 1.-
Alom verkrijgbaar bij den Boekhandel en bij Nijgh
&
van Ditmar’s
Uitgevers-Maatschappij, Rotterdam
ROLLEN 0 SPOORWEOMATERIEEL
SCHEEPSSTOOMWERKTUIGEN
SCHEEPSDIESELMOTOREN
IJS- EN KOELMACHINES
SUIKERMACHINERIEÉN
IJZERCONSTRUCTIES
SCHEEPSTURBINES
POLDERGEMALEN
–
LOCOMOTIEVEN
STOOMKETELS
De Natiônaliteit der
Naamlooze Vennootschap
door
Mr. Dr. A. WOLESBERGEN
Prijs
f
3.90
Verkrijgb. bij den Boekhandel en bij
Nijgh & v. Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij – Rotterdam
NEDERLANDSCH INDISCHE HANDELSBANK
AMSTERDAM
‘S-GRVENHAGE
S
ROTTERDAM
BATAVIA
AMOY,AMPENAN,BANDOENG,BOMBAY,CALCUTTA, CHERIBON, GORONTALO,
• HONGKONG,•KOBE, MAKASSAR, MEDAN, MENADO, PALEMBANG, PEKALON-
GAN, PROBOLINGGO, SEMARANG, SHANGHAI, SINGAPORE, SOERABAYA,
• SWATOW, TEGAL, TJILATJAP, TOKIO, WELTEVREDEN, YOKOHAMA.
NIJGH
&
VAN DITMAR’S BOEK- EN HANDELSDRUKKERIJ, ROTTERDAM