31 AUGUSTUS 1927
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.
Economisch~Statistische
Beri*cht
‘
en
ALGEMEEN WEEKBLAD
VOOR HANDEL, NÎJVERHEID, FINANCIÈN EN VERKEER
ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
12E
JAARGANG
WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1927
No. 609
INHOUD.
BIz.
C0SIITÉ MA RITIME iNTERNATIONAL CONFERENTIE VAN
AMSTERDAM 1927
door
Mr. A. van Kle/fens ……..
702
Verhoogiog van de productie per arbeider door
0. J. P.
Z
aalberg ………………………………….
765
De Gouden Standaard voorheen en thans door
2.
Posthstrna
768 Mon atsberichte des Oesterreich iscben Institutes für
Konjunkturforachung door
Mr. J. van Walré de
Bordes……………………………………..
771
BUITENLANDSOHE MEDEWERKING:
De Hongaarsche Handelsbalans en de Tariefpolitiek
door
K. von Buday……………………….
772
De omvang van het particulier kapitaal in Sovjet
Rusland door
Paul Olberg ………………..
773
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN ……………. 774-780
Geidkoersen.
1
Bankstaten.
Goederen handel.
Wisselkoersen.
1
Effecte nbeu rzen.
Verkeerswezen.
INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN.
Algemeen Sec’reta’ris: Mr. Q. J. Terpstra.
ECONOMISCH.2’I’ATISTISCHE BERICHTEN.
COMMISSIE VAN ADVIES. Prof. Mr. D. van Blom; J. van Ha.sselt; Jhr. Mr. L.
H.
van
Lennep; Mr. K. P. van der Mandele;
Prof.
Dr. E. Moresco;
Mr. Dr. L. F. H. Regout; Dr. E. van Welde’ren Baron
Rengers; Prof. Mr. H. R. Ribbius; Jan Sohilthuis; Mr.
Q. J. Terpstra, Prof. Mr. F. de Vries.
Gedelegeerd lid: Prof. Mr. Dr. G. M. Verrijn Stuart.
Redacteur-Secretaris: S. Posthvma.
Secretariaat: Pieter de Hooch’weg 122, Rotterdam.
Telefoon Nr. 3000. Postrekening 8408.
Abonnemerstsprijs voor het weekblad franco p. p.
in
Nederland f20,—. Buitenland en. Kolon’iën f23,— per
jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande on.t-
vangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos, voor zoo-
ver daaromtrent niet anders wordt beslist.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruigeplaatweg.
Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij abomvn.ement
volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver-
tenties: Nijgh
d
van Ditmar’s Uitgevers.Maatschappij, Rot-
terdam, Anssterdam, ‘s-Gravenhage. Postchèque- en giro-
rekening No. 6729.
30
AUGUSTUS
1927.
Dc geidmarlot was deze week minder ruim. Reeds
vroeg begon do gel•dvraag voor de .maandswisseling
door to werken; do rente. voor particulier disconto
steeg daardoor van
33/s
pOt. tot ongeveer 3Y2 pOt. en
‘de calirente van 2
7
/s pOt. tot 3Y pOt. Vooral voor
prolongatie was het aanbod van geld belangrijk inge-
krompen, zoodat Donderdag zelfs 4 pOt. bijgenot’eerd
werd.
* *
*
De post bimaenia’ndsche wissels op den weekstaat
‘van De Nederlandsche Bank daalde opnieuw, thans
met ruim
f
14 millioen; in ‘do port beleeningen daar-
entegen valt wederom een kleine stijging waar te
nemen, thans van bijna
f
4 millioen.
G-nen wi}zigingen van beteekenis vonden plaats,
‘evenmin in de post papier op het buijtenland als in
de diverse rekeningen onder het actief en in den
mebaaJvoorraad. De laa’trte ‘daalde met een kleine
(‘f
0,2 millioen, welke 1daling voortkomt uit een kleine
afgifte van gouden munt van bijna
f
51.000 en van
zilveren munt voor het overige.
Belangrijk is ‘de daling van de saldi in rekening-
courant, welke ruim
f
25,5 millioen bedraagt, waar-
van ruim
f
19 miillioen komt voor rekening van het
.Rijk.
Do bankbiljetten in omloop namen met bijna
f
15
millioen toe van ruim
f
188 millioen tot bijna
f
803
niillioen. Het beschikbaar metaalsaldo nam toe met
bijna
f
2 millioen van ruim
f 241
millioen tot ruim
f
249 nzillioen. Het dekkingispercentage bedraagt
;ruim 50.
* *
In de wisselkoersen kwam de afgeloopen week we-
der bijzonder weinig verandering. Lenden was iets
varter, daarentegen liepen Marken wat terug; de
overige koersen bleven vrijwel onveranderd. Na lang
aarzelen en nadat de koers reeds ge’ruirnen tijd eerder
boven het goud.punt gestegen was, is nu ook Argen-
tinië tot het goud teruggekeerd. Dese week werd do
conversiekas, die in Juli 1914 gesloten was, weder
‘voor het vrije ‘goud’verkeer opengesteld.
LONDEN, 29 AUGUSTUS 1927.
In de afgeloopen berichteperiode is gel.d vrij on-
verwacht ruim geweest, men vermoedt, dat er van
regeeringszijde is ingegrepen uit vrees voor een her
–
haling van de. schaarschte van de daaraian vooraf-
‘gaande week en ‘dun daaruit voontvloeienden invloed
op ‘het disconto, waarin de schatkist als wekelijksehe
verkooper van millioenen akn schtkistwisse1s natuur-
lijk zeer is geïnteresseerd. De markt had dan ok
door die plotselinge ruimte geen moeite om haar
schuld aan de Bank van Engeland af te betalen, liet
ziet er heden naar uit alsof de laatste dagen van
de maand ook tot geen bijzondere pressie aanleiding
zullen geven. Begin September vervallen belangrijke
bedragen aan coupons, die de markt voor eenigen ‘tijd
althans in een gemakkelijke positie zullen plaatsen.
Disconto was ander dien invloed ook eenigszins
zwakker gestemd, hoewel ‘de noteering nog op 45/je
pOt.. gehandhaafd bleef.
762
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1
31 Augustus-1927
COMITÉ MARITIME INTERNATIONAL
–
CONFERENTIE VAN AMSTERDAM 1927.
Sterker wellicht dan bijt andere kringen van handel
en nijverheid, leeft cle drang naar iirternationale
rechtszekerheid onder degenen, die bij hot zeeverkoor
als belanghebbenden betrokken zijn. Wat is trouwns
natuurlijker bij’ vertegenwodrd igers van belangen, die
zoo direct blootgesteld zijn aan moeilijkheden wier
beteekenis tot in het oneindige kan varieeren, en die
zoo licht ontstaan door de verschillen-de rechtstoe
standen, waarin reeds een en -hetzelfde.schip met zijn
lading zich gedurende eenzelfde reis nf,isse1end be-
vindt. Wat iis natuuilij-ker dan dat belanghebbenden
er zich juist -op het. gebied van het Zeerecht in steeds
grooter mate zelf van op de hoogte zijn gaan -stellen,
in ‘hoeverre men door eenvormige regelingen inter-
i ati onalo rechtszekerheid zou dunnén bev ôrderen, en
het iiiet uitjslüitënd ‘heben 6vergelatenaari juristen,
‘die zich dezelfde -vraag gesteld hebben om ‘daar een
antwoord op -to vinden.
Zoo it dan ook in. 1896 het Comité Maritirne Inter-
n-ational ontstaan, en heèft het sindsdien gewerkt, eb
gestreefd als een vereeni-ging van juristen en.
•
van
reeders, verzekeraars en ‘van vertegenwoordigers van
‘den- handel -zelf, met al-s -gemeenschappelijk -doel het
-streven naar unificatie van -het ze-echt der naties.
– Het ‘gelukkige van -deze combinatie ‘blijkt wel reeds
uit het -Succes, .dat ‘het Comité Mariti.me gehad heeft.
waar ‘het gold -do resultaten van zijh voorbere.idendbn
arbeid een tastbaren vorm te geven: -de ‘diplomatieke
Conferenties van Brussel -hebben een reeks van door
het Comité . voorbereide convpn’ties- zond-er ,veol
moeilijkheden een ,,final touch” kuhnen geven en
gereedrn-aken om ‘door de Staten tot internationaal
bindend’ recht te worden’ vrërheven. Vebdeb heeft-, zoo-
als do Voorzitter van het -Comité gedurende de jonte
conferentie, die ‘van 1–4 Augustus te Amsterdam
gchou.d-en werd, met voldoening opmerkte, de Volken-
-bon.d-sco’mmissio ‘tot codificatie van liet internationale
recht die opderwerpen, waarmede -het C.M.I. zich
bezighoudt, van haar programma geschrapt.
Maar niet alleen door deze feiten, ook door de rede-
voei”i ngen en beraadslagingen .ged urende de Confe-
rentie zelf heeft de toehoorder er zich rekenschap van
kunnen geven hoezeer. de samenstelling, van het
Comité ‘gunstig werkt voor een groe.dige voorberci-
-ding z-oowel uit theoretisch als -practisch oogpunt, van
die ‘onderwerpen, welker internatiën-ale regeling men
in overweging heeft genomen.’
Het Comité ‘heeft zich op -deze Conferentie in de
eerste plaats ‘bezig gehouden. met- ‘het bes-preken van
een -ontwerp-conventie over een stelsel van verpl ichte
verzekering van, passagiers, ,w,aarvan Sir Norman H.i ii,
‘vice-president van ‘de ,,’Oha-m-ber of Shippin-g of ‘the
U.K
:
“, de vader is genoemd. Het -heeft wellicht zijn
nu-t’ de wei eenigszin’s veawarde -daden der geschiede- –
nis van -dit onderwerp uiteen te –halen alvorens’ -de
behandeling ervan ter conferentie te -bespraken, aan-
gezien -het -ontweï’p -in zijn huidi-gen ‘vorm nog niet
oud is, -doch vel onder anderen naam en in ander
verband reeds’ vele inktanties van inter-nationaal over
leg gepasseerd ‘heeft.
Destijds -dan was -men bij ‘de -besprekingen over een
ontwerp-‘vei–drag betreffende de – beperking van de
reed’eisaansprakeiij’kheid op -de -vraag gestuit in hoe-
verre -de reeder vei-antwoordelij’k was voor -schade of letsel toegebiac-ht -aan den jersoon van dooi hem ver-
voerde passagiers, en tevenis in hoeverre zijn eventu-
eele aansprchelijlkheid ‘daarvoor beperkt zou kunnen’
of moeten word-en.
Op een Conferentie van ‘het Comité – I’fritime
In’ternational, in. 1899 te Ldnd-en -gehouden, werd deze
geheele ‘kwestie gereserveerd -om op, een -latere Con-ferenti-e te Brom-en, in Sep’tem-ber 1909,- in behande-
ling te word-en genomen. –
Alt leidende gedachte wer-d -daar vastgesteld, dat
o’p ‘-den reeder itbi oziclite van pei’sonon drieëilei
verantwoordelijkheid ras-t.:
a..
tegenover passagiers op -gi’ond ‘van het vervoer-contract;
‘ditzelfde ben-even-s een verantwoordelijkheid
jegens -der-den uit hoofde van onrechtmatige daad,
resp. aarnarin-g door schuld ; ..
jegens -arbeiders (bemanning of h-avenarheiders).
Zonder
–
thans idieper in t gaan op deze vragen,
‘verdien-t het opmerking, dat -door den heer Autran
een toespeling werd -Semaakt op een mogelijkheid vnu verzekering van -dergelijke risico’s. Hij zeid’e,
-dat-vooral ‘de ‘aenspra’kelijlcheid, die sub
b
ge-
noenid ijs, ‘van wezenlijk ‘belang was
–
voor -degenen,
die naar -aanleiding
–
van zulk -een -oorzaak een actie
zouden kunnen -instellen, -doch dat aan den anderen kant
-de -moeilijkheid zich voordoet, dat een klein -schip aan
de passagier-s van een groot schip onnoemelijke schade
kan ‘veroorzaken, zood-at -de ocivang
–
van het risico- niet ‘te benaderen i-s, -e -dit -dan -ook wel onverzeket–baar
zou zijn.
Nk’ar aanlei’dliug van -de-zo besprekingen, ii toen door
den heer Loui’s Frank een -ohderzoek ingesteld bij
Duitsche en Engeische -assuracleuren, -met het resul- –
taat, -d’a’t.gebleken –zou zijn, dat -het -risico inderdaad
‘wel vetzekerhaar z-ou zijn -en de premie gering; veel
aan-dacht is hier ech’ter later niet meer aa
–
n besteed:
na een
–
i-ge jaren brak de oorlog uit en -de na afloop
daarvan -totaal -gewijzigde maatschappelijke vei’houdin-
gen zou-den minstens -een nieuwe enquête noodig-
maken. –
Op de -Conferentie van Parijs, in -1911, zette het
Comité ‘de behandélin-g ‘van het onderwerp -als onder-
‘deél ‘van het vraagstuk der reed ersaan sprakelij’khei-d
voort en nam men tenslotte een resolutie aan, -die -de
-strekking ‘had een internationale overeenkomst aan te
bevelen, waaraan ten grondslag zou liggen -een add
–
i-tio
i’iee-ie aansprakelijkheid- ‘der reeiler-s ‘ten
g:unste
-van
vorderingei-r wegens ‘vec-lies ‘van leven ‘of ‘van licha-
rnelijk letsel, er bijv-oëgen-de, -dat h.i. rul-k’ eene additio-
heel-e aansprakelijkheid beperkt -zou kunnen worden
tot £ 7.± per -ton. – –
Deze -aan,sprakelij-ldiei’disgrenis zou ‘dan komen buiten
cii behalve -de aanspr-akelij.khei-dsgrens wegens- mate-
riee-le schade. Voor hei-de soorten aansprakelijkheid
zou-d-e,n echter wel ‘te verstaan do -gewo
–
ne regel-s blijven –
gelden, z-oodat. -schuld- vereischt”zou worden aan den
‘kant van -d-en reecler, iets waarvan”d-ebeteekenis in ‘ver-
schillen-de landen een andere is-, ten gevolge v-an ver-
s’cbil’Ien-d-o’bewijsregelin g.
Na – ‘deze -behandeling door -het Comité Mar-i’t-ime
gaven Engel-and en -enkele andere lan-ddn den wen’sch
te kennen om ‘dit onderwerp -op de ‘diplomatieke con-
feren-ti,e van. Brussel 1913 -ter-spraik-ete brengen, tenge-
volge waarvan het -op den ,,ordre -du jour” werd -ge-
plaatst. Een sub-commissie werkte’ het uit en ver’ee-
nagde nl-ch met het principe, ‘dat reed-s -door- het Comité
M-a,i’itime was -aangenomen -en waarbiji een vaste som
genomen werd, -berekend vol-gên-s -de tonnage van het
schip, ten einde -de -grens -van aansprakelijkheid -vast
te s-tellen: –
in Maart 1917 nu -heeft Sir Norman Hill het, initia-
-tief genomen een rapport -op te -stellen over ‘de kwestie
van reodarsaanspra-ko’khei-d tegen-over passagiers
wegens -dood -of letsel, toegebracht -door zijin schuld
of zelfs door voorvallen geci-urenicle de reis zonder -dat
van’schulid s’prake i-s, waarin hij h-et denkbeeld om
passagiers een ‘erzekerinigsov-ereenkomst me-t de ver-
voerd-er-s ‘te -doen sluiten, u’i’twer-kite.
Aanleiding tot -dit initiatief ‘heeft hij vermoedelijk
ge-vonden in de rampen Van de ,,Titanic”, ,,Lusi’tania”
en -andere schepen; waarbij – zoov-ele levens verloren
gip gen e-n -tevens in ‘zijn eigen- werkkring, die hem
-deed’d-bordringen ‘van d-e -bet-eekèni-s van claims, welke
tom-s gesteld word-en ter vergoeding van ,,inju,ries”.
In zijn -meniorandu’m wees Sir Norm-an Hill erop,
dat -de -gewone -aan-sp’rak-elijkhei’ds-regel-in g tegenover
31
Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
763
passagiers onbevredigende resultaten oplevert, wan-neer werkelijke groote schee-psrampen voor hen en-
noemelijke schade meebrengen. De bedragen, ciie een
ree:le.r in voorkomende gevallen kan hebben te betalen,
zijn zôô enorm en ‘wieselen zoozeer met de geldende
rechtspraak in de verschillende landen, waar zij
rechtens ingevorderd worden, de proceskosten aan
dergelijke proceskosten zijn
‘zôô
hoog en ‘z66 wisselend,
de moeilijkheid om getuigen te vinden voor het. non-
dige bewijs van schuld resp. voor de noodige discul-
patie van veronderstelde schuld is z66 groot en z66
onzeker, terwijl het bovendien onmogelijk is om derge-
lijke getuigen te vind-en wanneer een sc’hip met man
en muis vergaat-, dat. .de schrijver de rechten van pas-
sagi-er er ide verplichtingen van de reeders voor beide
partijen niet anders dan een ,,gambl-e” kon noemen.
‘Ook wees de schrijver in zijn rapport op het feit dat
-de vrijheid om verantwoordelijkheid bij contract .uit
te sluiten in verschillen-de land-en verschillend ge-
regeld i-s, met als gevolg steeds grooter ‘onzekerheid.
Om .nu aan deze onzekerheden en. -den onbevredigen-
den toestand, die er het gevolg van is, tegemoet te
komen, werkte hij het .denkbeel.d om alle passagiers
zonder uitzondering te verzekeren tegen ongevallen
.gedurende die reis, afgezien van de kwestie schuld of
geen schuld, nader uit. –
Als voordeelen van -een dergelijk ‘systeem gold aan den een-en kant da-t -de reeders veilig zouden worden
gesteld ïtegen een ongelimirteerd aan tal claim’s van
on-gelimiteerde beteekenis en aan -den ande:ren kant
zou het den passagiers een zekerheid geven tegenover
de ,,gamble”, waarop zij> nu ‘zijn aangewezen.
Wat betreft de verzekerde bedragen,- stelde ,Sir
Nov-man Hill zich -op het -standpunt uit te moeten
gaan van -een minimum, dat in overeenstemming is
me-t. de behoeften van -de laagste klasse passagiers,
zijnde land-verhuizers, mits voor de andere passagiers
dc gelegenheid wordt opengesteld om de -verzekerde
som te vergrooten door bijbetaling van een -evenredige
premie.
Verder stelde hij als postulaat op, dat. -de reeder niet
het voldoen ‘aan zijn verplichtingen uit het verzeke-
ri.nrgscont.ract van verdere aansprakelijkheid ontheven
zou zijn, terwijl er aan den ‘anderen kant niets tegen
is om ‘de aansprakeljldiei-dsgrens door -liet -ontwerp-
verdrag over reeder-saansprakelj-kheid te bchou-den
voor het verhaal van den reeder-verzekeraar, die be-
taald heeft, tegen ‘derden, wier schuld vaststaat.
Overigens zouden de rechten -van de -bemanning
buiten een dergelijk systeem moeten -blijven en gere-
geld worden -door de wet van ‘het land, waartoe het
‘schip behoort, resp. van -de haven, waarin het schip
ligt (t.o.v. havenarbeiders).
Wat -betreft cle premies stelde Sir Norman Hill
zich voor, -da
–
t deze gedragen -zouden moeten worden
door de -passagiers zelve en dus in aanmerking moeten
worden genomen bij de vaststelling van p’aseag6
prijzen; -als verzekerde som bijl dood werd genoemd
een som van 150.-.-.
Eenigen tijd na het verschijnen rail -dit rapport
werd het vraagstuk van verzekering van emigranten
tegen de gevaren van, hun rel-s ter sprake gebracht
op ‘de Emigratie-Conferentie, te Rome in 1910 ge-
houden, waar men den wensch uitte, dat de regeerin-
gen zou-d en voorschrijven, dat -de Scheepvaart-Maat-
schappijen verplicht worden om emigranten schade-
loos -te -stellen -Voor -ongelukken gedurende de reis en
hiermede rekening houden in de vervoeroverec.nkom-
s-ten, die zij met em’i-graiirten sluiten.
In dezelfde richting gingen de besprekingen vat
liet ,,Conité de l’E-mi-gration”, ‘van het Bureau Inter-
national -de Travai’l, te Genève.
l,n -clenzeifden tijd ook werden in verschillende
landen NveLten aanguo-nien, die een dergelijke strek-
king hadden, zon bijv. in Spanje, -dat echter een pu-
bi iekrenhteij’ke regeling van een dergelijke. verze-
lceri-ng in voerde, en .in Tisecho-Slow-akije, dat -de ver-
voermaa
–
bschappij verplichtte
–
het hôof-d yamm een land-
veiihuizersfamilie te verzekeren–tegen ongevallen ge-
dure.gde ‘de reis De aandacht valt echter -ook op der-
gelijke wpbten, die in andere landen, zooais hongarije,
Bulgarije, Zwitserland en Nederland reed’s bestonden
of bezig waren -tot stand te komen.
In 1021′ werd door het Comité -de l’Emigrat.iwi
(B.I.T.) een resolutie aangenomen, waarbij aan de
verschillende regeeringen werd aanbevolen om eeii
aysteem in te steil-en, waardoor emigranten gvrij-
waard -zouden worden ‘tegen het risico van dood of
ongeschi-ktheid tot -werken, dat aan hun reis vei-
bonden -is. –
Opgemerkt ‘moge echter wel worden, dat in deze
resolutie niet wordt- vooruitgeloo-pen -op de vraag, wie
-de gewensch-te vrijwaring zou geven, en evenmin d-at- dit
-door middel van verzekering zou moeten geschieden. Op -de Conferentie van Antwerpen van -het Comité
Maritime International in 1021 heeft men zich -er
echter rekenschap van, gegeven, dat andere lichamen
zich ‘inmiddels met dezelfde vraag waren gaan bezig-
houd-en, zij het ook op andere gronden, ni. op sociale en
humanitaire, terwijl het Comité zich steeds op juri-
-di sch en econ om-isch standpunt had gesteld.
Het Comité ‘Marijtime meende, dat ontijdige boslis-
singen en legislatieve maatregelen van regeeringen
over een onderdeel van een ‘veel grooter onderwerp
ou’den moeten worden voorkomen en da-t de kwestie
zoowel uit juridisch als economisch oogpunt nader
bestudeerd -behoorde te worden en -dat zij bovendien
reeds -behoorde tot de :aaodach-bssfeer van de Zeerecht
Conferenties te Brussel en van het Comité Mar-ititne
zelf, wiens ‘taak liet was om het werk di-er conferenties
voor te -bereiden.
• :De strekking -van het rapport, da-t -Sir Norman Hill
in 1017 -opgesteld hard, was op -de conferentie van
Antwerpen echter op sterken tegenstand gestooten.
Men voelde, ‘dat groote bezwaren verbon -den waren aan
een plan, dat geheel buiten -de gewone regels vati
aanspralcelj-kliei-d -omging, nl. er zelfs geen rekenschap
mee hield ‘of een ongeval ‘te wijten is aan schuld of
niet. – – – –
Na -de Conferentie v-an Antwerpen waren ‘cle voor-
loop’i-ge rapporten, -die -over -deze kwestie -door de ver-
schillende nationale vereeuigingen ingediend werden
al-voren-s de Conferentie van G-othenhur-g in 1923 zou
worden gehouden, over het algemeen nog -steeds het
denrlcbeeld van een -dergelijke verzekering vijandig
gezind, en -evenzoo waren de sprekers, -die in het begin
0
–
ver -het -onderwerp ‘het woord voerden. Bij -de latere
besprekingen gaf men er ‘zich hoe langer- ‘hoe meer
relcen-schap van, -dat men het vraa-stuk niet meer
eenvoudig naast zich neer kon leggen.
– Wat -de preliminaire rapporten betreft, moet opge-
m-erlct, ivos’den, -dat het Nederl-andsche rap-port, op-ge-
–
steld do-or Mr. C. D. Aisser, zich op het- standpunt
s-tel-de, idat een verplichte verzelcering van passagiers
van groot belang mocht zijn van sociaal, -huma.nitair
of zelfs economisch standpunt, doch dat ‘het buiten
het gebied van het-
rLeerocht
viel en -derhalve de werk-
zaamhei-d van -het Comité Man-time. Het rapport
‘stel-de -zich verder op het -standpunt, -dat indien het
Comité. -het vraag-st-uk toch in behandeling zou nemen,
er in ieder geval -geen reden was om alle passagiers
onder één sis-teem van verzekering te -doen vallen en
evenmin -om het. te -beperlc-en ‘tot passagiers van zee-
schapen
en
niet hot ook uit -t-e strekken tot passagiers
van andere vervoermiddelen
Andere rapporten, zooals het Fran-sche, stel-den voor-
op, -dat -de lcw-ostie zeer zeker niet. -alleen geregeld zou mogen worden voor zoover er emigranten -bij be-
trokken waren, maar -dat eenig plan niet -anders door
-do Fran-se-he delegatie zou Icunnen worden gesteund -dan wanneer het -sloeg o-p alle passagiers zonder uit-
zondering. Van
, .I,taii-aansc-he zijde werd -daarentegen
weder sterk bepleit uitsluitend emigranten onder het
systeem t-e -doen vallen. –
764
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
31 Augustus 1927
Aan het slot harer besprekingen oordeelde ‘de Con-
ferentie dat, met het oog op door enkele Staten ge.
nomen maatregelen, internationale regeling in ‘dezé
•gewensc’ht was. Met het oog hierop werd in een reso-
lutie vastgesteld, dat dit vraagstuk het onderwerp
moest zijn van nadere studie en uitwerking, waartoe
dan ook een speciale commissie, waarin voor Neder-
land Mr. G. van Slooten zitting had, ingesteld werd,
met opdracht, te onderzoeken in hoeven een stelsel
als voorgesteld, wenschelijk zou zijn en om eventueel
een regeling hiervoor uit te werken.
In 1924 vond een vergadering van de ,,Iuternational
#S’hipping Conference” plaats te Londen, welke het
onderwerp reeds op den eersten dag in behandeling
nam met het oog op een tweede, terzel:Eder tijd in
Rome gehouden, diplomatieke Conferentie over Emi-
gratie-vraagstukken.
Sir Norm’an Hill gaf een uit.’oerige toelichting
aan ‘de Shippiug Conference, waarin hij wees op, de
verschillende pogingen, die in de latere jaren in het
werk wenden gesteld om speciaal emigranten veilig
te ‘stellen ‘tegen. de gevaren aan hun reis verbonden,
terwijl hij’ de Conference er nog op wees, dat gemelde
pogingen een bepaald gevaar voor de reeders in zou-
den ‘kunnen sluiten, wanneer niet zoo goed mogelijk
getracht werd een bevredigende regeling te vinden,
waarbij de na’deelen van dergelijke regelingen zooveel
mogelijk zouden worden opgeheveû en tot dit doel
meende Sir Norman Hill de verplichte verzekering
van alle passagiers en niet alleen van ’emigranten in
principe ‘te mogen aanbevelen, terwijl de nadere uit-werking daarvan overgelaten zou mogen worden aan
een daartoe bevoegd ‘lichaam als her, Comité Maijtime,
hetwelk zich trouwens reeds ‘de zaak had aauge-
trokken. De reeders besloten ‘dan ook zich te bepalen
tot het volgen, der werkzaamheden van ‘het Comité
Maritime in ‘deze.
Wat de Emigratie-Conferentie betreft, was het,
evenals ‘speciaal van Italiaansche zijde te Gothenburg
was aangedrongen op een regeling van verzekering
iran emigranten, ook de Irtalia’a,nische regeering, die ‘het
onderwerp aan ‘de orde stelde, ‘met het voorstel om,
voornamelijk op ‘sociale gronden, een verplichte ver-
zekering van emigranten tegen persoonlijke ongevallen
gedurende de zeereis aan te nemen.
Het voorstel Meld in om de premies te doen betalen
door de emigranten zelf, bij gebrek aan en’werkgever,
die daarmede belast zou kunnen worden,
terwijl
de
verzekering tot stand ‘gebracht zou moeten worden
door ‘bemiddeling v’an de reederij’ op een door de
regeering geautoriseerde en gecontroleerde wijze.
Al’s slot van de besprekingen, die naar aanleiding
van dit voorstel werden ‘gehouden werd een resolutie
aangenomen, die een compromis vormde. Aan den
eenen ‘kant werd besloten, ‘dat ‘men niet verder zou
gaan dan de strekking van de bevenvermelde resolutie,
die in 1921 door de Emigratie-Commissie van ‘het
B.I.T. was aangenomen, te ‘herhalen en te bevestigen,
terwijl aan den anderen kant aan Italiës wenschen
werd tegemoet gekomen door dit in eenigszins andere
bewoordingen te doen dan toen gebruikt waren, terwijl
voorts nog ‘aanbevolen werd een internationale rege-ling mogelijk te maken, waardoor de verzekerden zoo
gemakkelijk mogelijk aan hetgeen, waarop ziji recht
zouden hebben, zouden kunnen komen.
De op ‘de Gothenburgsc’he Conferentie ingestelde
sub-commissie ‘van liet Comité M’ariti’me kwam nu in
1924 te
Parijs
bijeen en nam een ontwerp-conventie
in behandeling, dat inmiddels opgesteld was ‘door Sir
N’orman Hill zelf, waarin enkele wijzigingen
werden ‘aangebracht, die slechts op enkele detail-
punten van meer of minder groot belang betrekking
hadden, zonder dat men zich ‘in principe tegen den
opzet verzette.
Het aldus g’ea’mendeerde ontwerp werd voorgelegd
san ‘de’ Conferentie van Genua, door het Comité Man-
time gehouden in September 1925 en zoo kon ‘het
onderwerp voor het eerst in eenigazins vasten vorm
ter bespreking aangenomen worden.
De besprekingen te G’en’ua, idie aan ‘het ontwerp, dat
door de speciale Commissie, ,,de Commissie van
Parijs”, was aangeboden, werden gewij’d, deden ver-
sohi’llende onzekerheden, vele voor- en nadeelen aan
het licht ‘komen. Het bleek, dat ‘het ontwerp herzien
moest wor’den, wilde men een bevredigende regeling
van het plan zelf opstellen, afgezien ‘dan van de vraag
of men het met den eigenlij’ken opzet eens was. O:ver
dit laatste werd geen beslissing genomen, maar wel
kwam ter sprake de vraag of zulk een verplichte ver-
zekering van passagiers apart geregeld, dan wel vast-
gekoppeld aan de Conventie betreffende ‘de Beperking
der Reedersaan’sprakelijkihei’d zou moeten worden, en
wer’d ‘met algemeene stemmen tot het eerste ‘besloten.
Zoo besloot men ‘dus ‘aan de Commissie ‘van Parijs
te ‘verzoeken het in’gediende ontwerp te ‘herzien in het
licht ‘der op de Conferentie gehouden besprekingen.
Ook de International Sh’i’pping Cojference, die, voor-
gelicht ‘door Sir Norman Hill en ‘den heer Cauty,
welke laatste als lid der Engelsohe ‘delegatie te Rome
aanwezig was geweest op de Emigratie-Conferentie,
eenigen ‘tij’d,na de Conferentie van Genua vergaderde
en het onderwerp besprak, nam eene afwachtende
houding aan.
De Commissie van Parijs kwam in Juni 1926 te
Antwerpen bijeen en stelde een nieuw ‘ontwerp-con-
ventie op, waarin met verschillende ‘der ‘geopperde
bezwaren zooveel mogelijk rekening werd gehouden.
Dit ontwerp, benevens de verschillende preliminaire
rapporten ‘der nationale, bij ‘het Comité aangesloten,
Vereenigingen en een Memorandum van het Inter-nationaal Arbeidsbureau, hebben als grondslag ge-
diend voor de besprekingen welke thans te Amster-
d
am
zijn gehouden.
Men zal ui’t dit overzicht van de totstandkoming
van het onlangs ‘besproken ontwerp ‘terecht den indruk
gekregen hebben, ‘dat al die ‘besprekingen wel ‘eenigs-
zins ,,binnenskamers” zijn gehouden, en dat de op-
merking, die ‘de heer Catesby J’ones (A’merika)ter
Amisterdamsohe Conferentie gemaakt heeft, nl. dat
de ‘passagiers, over wier rechten en pliic.hten het hier
toch ‘ook gaat, nog nimmer in ‘de zaak gemengd
zijn.
Om ‘dan ook te trachten er in wijder kring bekend-
heid aan te geven, moge hier in groote trekken aan-
gegeven worden wat de opzet van Sir Norman 1-lill’s
plan eigenlijk is.
Het plan gaat er vanui’t, ‘dat, zoaa.ls gebleken iis uit
de; mede ten gevolge van de zeer hooge proceskosten
poovere resultaten, ‘die de nabestaanden van pas-
sagiers, welke bij’ rampen ‘als die van d’e ,,Titanic”,
de ,,Empress of Irel:and” en enkele andere sche-
–
pen, omgekomen zijn, hebben kunnen ‘bereiken
‘bij
hunne pogingen om schadevergoeding te verkrijgn,
dat de bestaande wetgevingen onvoldoende beseher-ming verleenen aan ‘de passagiers van zees’hepen in
het algemeen, en zeer zeker aan d’e minder gegoeden tnder hen.
De uitslag van pogingen om, in ‘de gevallen waarin
daartoe aanleiding ‘bestaat, vergoeding van schade
wegen’s overkomen lichamelijk letsel te verkrijgen, is
dooi verschillende oorzaken z66 onzeker, dat men hier
gerust van een kansspel zou mogen spreken. Dat ‘spel
werkt echter zoowel voor en tegen den passagier, als
voor en tegen den reeder.
De laatste moet, om zijn
‘bedrijf
uit te oefenen, rnt
zijne inkomsten (vrac’ht en .passagegelden) zijne uit-
gaven kun.nen bestrijden en ook ‘de risico’s, die hij
loopt ‘kunnen ‘dekken; daartoe moet
hij’
weten welke
risico’s dat zijn en het is economisch onjuist de
,,shipping industry” daarover in het onzekere te
laten; op die wijze kan het bedrj’f niet op een
zonde basis worden uitgeoefend.
Indien echter de reeders verplicht worden met hun
passagiers een verzekeringsovereen,komst te sl’uiten
waarbij, tegen betaling van een zekere, premie, over-
31 Augustus 1927
ECONOMISCWSTATITISCHE BERICHTEN
765
cengekomen wordt, welk bedreg de reederij in geval
van schade door dood of letsel aan den passagier of
diens nabestaanden zal moeten uitbetalen, treedt
zekerheid voor beiden in de plaats van het kansspel.
Een dergelijke verzekering zou echter aan de voi-
gende eischen moeten voldoen: universeel moeten
zijn, het zou gebaseerd moeten zijn op minimum-uit-
keerinigen en -premies, die in overeenstemming
zouden moeten zijn met de behoeften, respectievelijk
met de draagkracht, van de laagste klasse van passa-
giers, en het recht op uitkeering zou losgemaakt
moeten worden van het ‘bestaan, resp. het bewijs van
het bestaan, van opzet of schuld van den reeder.
Is iditde kern van het voorgestelde plan, zoo kunnen
do voornaamste bezwaren geresumeerd worden als
volgt.
De reeder zou als neven’bedrijf dat van assuradeur
moeten uitoefenen waartoe ‘hij noch de outillage, noch
•de ervaring bezit, en waarvan derhalve de bedrij.fs-
onkosten onnoodig groot zouden zijn en te veel op zijn
bedrijf zouden drukken. Hij zou bovendien in de te
betalen premies waarschijnlijk onvoldoende compen-
satie vinden, daar deze niet anders geïncasseerd
zouden ‘kunnen worden dan als in den passageprijs
inbegrepen en daarmede aan economische invloeden
als vraag en aanbod, concurrentie etc. blootstaan, en
onophoudelijk varieeren, terwijl de geriskeerde uit-
gaven vrijwel constant zouden blijven.
Volgens •de tegenstanders mag men •de ,,shipping
industry” niet als een geheel zien, moet men elke
vordering tot schadevergoeding op zichzelf beschou-
wen en de mate van aansprakelijkheid van de reederij
van een schip in elk gegeven geval individueel be-
palen.
Bovenal richten de bezwaren zich tegen de mis-
kenning van het verschil tusschen contract en quasi-
delict, welke zij in het ontwerp zien; tegen de gevel-
geii van het van el’lcander losmaken der begrippen
,,’schul’d” en ,,aansprakelijkheid”; en, last not least,
‘tegen het vervallen van een directe actie tegen een
schuldigen derde.
Na deze oriën’teering ten opzichte van een betrekke-
lijk nieuw en voor velen uiterst belangrijk onderwerp
van internationaal overleg, moge in een volgend
artikel een overzicht worden gegeven der eigenlijke
werkzaamheden der Conferentie.
Mr.
A. VAN KLEFFEN5.
VERHOOGING VAN DE PRODUCTIE PER ARBEIDER.
Wat ieder eenigszins verstandig fabrikant te allen
tijde gedaan heeft nl. het streven naar een zoo groot
mogelijke opbrengst met zoo min mogelijk kosten, is
sedert het begin ‘dezer eeuw een stelselmatig beoefend
en bestudeerd vak geworden en trekt vooral na den
oorlog ook de publieke ‘aandacht, ‘doordat het in den
concurrentiestrijd van onderneming tegen onderne-
ming en van land tegen land een levenskwestie is
geworden.
Sprongsgewijze vooruitgang der techniek, loons’tel-
mis, speci’aliseening en selectie van arbeiders, doel-
bewuste zg. wetenschappelijke bedrijfsorganisatie, ho-
rizontale en verticale concentratie, ,,researc’hwerk”
ra’tionaliseering euz. hebben tot een snelle evolutie
der productie-mogelijkheden ‘geleid, waarvan het einde
niet te overzien is. De
lijn
gaat 3log recht naar boven
en vertoont nog geen neiging om zich naar ‘den hori-
zon om te buigen.
Wat de gevolgen hiervan kunnen zijn voor de alge-
meene welvaartsverhooging, voor tijdelijke vermeerde-
ring,’der werkloosheid
),
voor de mogelijkheid ‘van
werktij;dverkon’ting, voor ondergang van de achterblij-
vende ondernemingen enz. enz. laten we hier onbe-
sproken. We wenschen thans alleen de aandacht to
1)
De invoering der flessohenblaasmacMne vermenigvul-
digde blijkens een Amerikaanach rapport .de hoeveelheid ge-produceerde t lessohen per arbeider ‘met een-en-veertig.
vestigen op enkele belangwekkende cijfers, die de nog
zeer onvolledige Nedenla.njdsche Statistiek van Voort-
brenging en Verbruik ons verschaft. Die cijfers putten we uit het M’aandschrift van het
Centraal Bureau voor de Statistiek, waarin op onge-
regelde tijden van een beperkt aantal ‘bedrijfstakken
de jaarsta’tis’tieken worden gepubliceerd. Dit geeft
ons thans de beschikking over vergelijkbare cijfers
van 5 jaren. Met wat goeden wil valt uit de verhou-
ding tu,sschen de hoeveelheid verbruikte grondstoffen
en geproduceerde waren eenerzijds en het aantal ar-
beiders anderzijds een indruk te verkrijgen van de
regelmatige toeneming der productie per arbeider.
Zeepnijrer/veid.
De stastistiek betreft een 60 tal fabrieken, die in het
jaar van telling ieder ten minste 10.000 KG. oliën,
vetten of vetzuren ‘hebben verbruikt.
Productie van
Verbruik van
zachte, harde,
Sterkte van
oliën, vetten en
vloeibare zeep en
het totale
vetzuren in
zeeppoeder in
personeel op
millioenen KG,
millioenen KG.
15 September
1921
25.1
59.0
2.210
1922
26.7
63.2
2130
192.3
28.6
65.6
.
2150
1924
29.2
67.3
2150
192.5
30.0
69.4
2280
De verbruikte grondstoffen wijzen op een vermeer-
dering der productie met 20 pOt., de productie op
zoodanige vermeerdering met 19 pOt. Deze toeneming
is geleidelijk gegaan. De personeelsterkte is met
zachte gol’vingen in die 5 jaren met 3 püt. gestegen.
Men is dus niet ver mis door aan te nemen dat de
productie per arbeider vrij regelmatig en gemiddeld
per jaar 3 á 4 pOt. is gestegen.
Papi erf a.brieken.
De statistiek betreft 22 â 25 fabrieken. Hiervan
verwerkten 1 ‘hout, 8 â 9 hou’tsljp, 14
t
18 cellulose,
19 â 21 oud papier en 8 â 9 lompen.
Verbruik van
Verbruik
andere vezel-
Productie van
Sterkte van
van hout
stoffen in
papier in
het personeel
in 1000 M.
millioenen KG,
enilliornen KG. op 1September
1921
134
52.4
73.5
4390
1922
210
63.9
98.8
4540
1923
245
62.8
103.9
4600
1924
284
67.5
119.3
4840
1925
330
79.6
136.0
5060
Ofschoon een vergelijking
der verschillende jaren
niet zuiver is te stellen wegens de samenvoeging van
zeer ongelijksoortige grondstoffen en producten spre-
ken deze cijfers
toch ‘wel
duidelijk.
De hoeveelheid ver-
werkt hout steeg met 146 pOt., de andere verwerkto
vezelstoffen met 52 pOt., het product met 85 pOt., ter-
wijl de personeelsterkte ‘toenam ‘met slechts 15 pOt.
Ruw geraamd steeg ‘dus de productie per arbeider
jaarlijks met 15 pOt.
Ondanks de ‘sterke prijsdaling – ‘de verkoopwaarde
der van 39 tot 61 millioen KG. gestegen productie cou-
rantenpapier bleef in totaal ongeveer gelijk – steeg
oøk de waarde in guldens van de productie per ar-
beider nog met ongeveer 1 p:Ot. per jaar.
Cacao- en chocoladenijverheid.
Deze statistiek behandelt circa 50 fabrieken. De
cijfers zijn ook weer niet zuiver
vergelijkbaar,
omdat in deze jaren de cacao-industrie gedeeltelijk van ka-
rakter is veranderd.
Productie
Verbruik
Verbruik van cacao- Productie
5)
van cacao-
van
poeder en van cacao- Sterkte van
bonnen in
suiker in
cacaopers-
boter in
het
millioenen
millioenen
koeken in
millioenen
personeel op
KG.
KG.
miii. KG.
KG.
15 September
1921
30.4
11
12.7
5.9
9.220
1922
32.8
11.9
14.3
7.0
8.250
1923
38.5
10.6
15.5
8.7
7.710
1924
43.2
11.3
17.9
10.3
8.360
1925
47.6
13.1
19.6
12.0
8.920
Zeer ‘duidelijk is dat grondstoffen en productie be-
1)
zonder hetgeen in chocolade is verwerkt.
766
ECONOMISCH-STATISTISCHË BERICHTEN
31 Augustus .1927
langrijk toename,
terwijl het peiionee1 in get1sterkte
bestemd, doch daar
/3
hieivaii uit gegota émail
•teng1iep. Hiervoor percentages te ramen is niet
ge
bestaat wordt ook een idet te .verwaar1ooen deel yan
oorloofcI omdat de in bewerkelijkheici sterk uiteen-
heb ruwe .gietij’zer
iervoor gebruikt. Een en ander loopende producten niet in g&ijke mate in de pro
belet om de .grodstoffen als van ongeveer gelijke be-
ductioboeneming deelden. Van de choco1:ade-artikelen
teekenis van de-productie samen te voegen. Toch blijkt
en liet suikerwerk, die circa de Jaeift
van
de verkoop-
voldoende duidelijk uit alle kolommen, dat de pers-
waarde vertegenwoordigen,
ijn de gewichten niet
-noeisterkte relatief minder ‘sterk toeneemt dnn -db pro- 1)ekellCI. De waardeder niet circa 50 pOt. toegenomen
dun tie, al is dit ook niet bij bénadering in perceuten
hoeveelheid cacaopoeddr daalde in 5 jaar van 9.9 tot
-weer te geven.
9.5 millioen gulden. Hieruit mag niet geconcludeerd
Metliiustrie:
.
woeden dat le chocolade- en suikerwerken, waarvan
.
.
.
.,.
,
..
Veelzeggend zijn ook de sameirvattende cijfers vnu
de verkoopwaai’de in die 5 jaren terugliep van
4.2
..
tot 30 millioen gulden, in gewiht zijn togenomen
.
oorgaanc1
groepen van Metaalbedrijven, die
.
. .
.
Ondanks clie sterke 1)r1Jscahn.gen steeg de verkoop-
bijna 30.000 ‘arbeiders betreffen.
waarde der tetale produotie van 55.2 tot 60.2 millioen
Verbruik
i
.
n ruillioenen KG. van
•
•
guIdeî, of met 9 pOt. terwijl het aantal arbeiders
‘
.
1
met 3 l)Ot daalde.
0
5
Cor&structiewerkplaatssi
en Grofsmedcrjen.
.
1
fl
1
De op
±
40 ondernemingen betrekkiig hebbende
stabijstiek geeft as voor vergelijking bruikbare cfers
•
12l
37.8
OT
46.4
29S30
alleen’, die van de •gewichtshoeveelheden van de be-
.
1922
35.8
60.4
77.6
162
47.8
26089
1923
39.4
30.4
60:
794
196
48:7
2508
iaiigrijkste grondstoffen. De productie is alleen in
1924
46.6
37.0
78.9
91.8
22.9
51.5
27740
geidswaarde utgedriikt
en
komt wegens
de prijs-
1925
53.7
34.5
:
88.9
89.2
25.3
55.4
29240
wijiiging dus niet
.
a]s vergelijking;sm.ateriaal in aan-
In deze 6 ‘kolom’men, die een aanwizing geven van
meridag.
iTe
begaan echter geen groote fout met de
de productie
:is in 5 jaren een belangrijke stijgi.n.ci-,
productie evenrédig te stellen aan het gebruik vai
1:
uiteenloopend van 20 tot 60 prceuit, terwijl de per-
profiel-, staaf-, band- en plaa’tijzer en staal (gewalst).
soneelsterkte nog iets is gedaald.
Verbruik van ijzer
,
Personeelsterkte in millioen KG.
op 15 September
–
.
–
Mwrgcvran.efaibrteken’.
1921
31.3
.
,
”
–
Bcha1e de hieronder .enoemde cijfers,’ die betrek-
1922
28.1
34
1923
–
–
21.8
3214
king hebben op 13 a 11 ondernemingen,
zijn
er ook
1924
34.0
3835
cijfers van 1913 en 1916 beschik’baa,r, waaruit blijkt
195
40.5.
4085
dat
in
1913,
een uoi-m:aal-v66r-oor.logsjwar,
88
mii-
Do hoeveelheid verwerkt ijzer per arb eider per jaar
lioen KG. margasine geproduceerd werd en in 1916
.
..
.
–
T
bedroe
t
ton
8 ton
6% ton, 9 ton en 10 ton. iact
172 m’illioen KG. In 1919 was dit 95 milhoen 1KG. en
.
..
aboormaal
lage cij±er ‘betreft het slappe jaar 192o.
sedert is de stijging weer vrij regelmatig.
i:iet.
cijfer
voor 1921
is
beïnvloed
door een
groote
‘1.
Productie in millioen KG.
werkstaking.
Ma.chiriefabriekein,
keteirnakerijen,
fabrieken
van
.
0
.1
pijpleidingen, plantweller’ijen en fabrieken van rol-
.
,o
.
u
tti
len-d inalenlaal.
>
O
.
ca
Ook van -deze heterogene -troep, bmvattend 110 â
140 onderneningen leenen zich alleen de hoeveelheden
1921
22
.72
94
99
8
5553
19’Al
55
86
88
11
416
van de belangrijkste grondstoffen voor vergelijking.
1923
45
66
.111
108
19
4362
Profie-,
1934
47
89
136
131
23
4893
staaf-, band-
Ruw
Gtetijzer-
en plaatijzer
Personeel-
1995
33
105
.
138
132
24
4978
gietijzer in
schrot in
en staal
sterkte op
Per -arbeider ‘bedroeg ‘dus do jaarproductie achter-
millioen KG.
millioen KG.
(gewalst)
Tezamen
15 September
1921
16.3
10.3
‘
32.2
.
58.8
‘
17.493 een’volgen’s
11,5; 23,5; 29,1; 31,4 en 31,2 ton.
1922
13.8
‘
7.6
25.8
47.2
‘
15.453
‘
Rubbeiiijverlie.id.
‘
1923
13.9
15.179
1924
g
1g
:
Een vatgelijicing -der j’aarcijförs -moet met het non-
1925
211
119
425
755
17481
dige vooibehoud ge.scihiedon, omdat hier /eei uiteun
De verhouding tussehen
de hoevelheden der
ioopende artikelen vervaardigd worden, ‘die in hoe-
grondstoffen is ieder jaar ongeveer gelijk. lellenwe
‘eoihei-d arbeid per zelfde gewicht uiteenloopen. Bo-
ze tezamen dan wordt ‘van deze grondstoffen per aF-
vendien werd vooral ‘in de ‘eerste jaren ver beneden
beider per jaar verwerkt 3%, 3, 3%, 4 en 4
1
K
ton.
de capaciteit ‘gewerkt. Dit laatste blijkt uit het pri-
De lage cijfers
van
1921 en 1922 zijn ‘mede aan werk-
‘-mair
vermogen der krach’twerktuigen, dat.
o.a.
door
staking en groote slapte toe te schrijven.
‘
–
st.ilzettin’g van fabrieken van 6.140 PK. daalde ‘tot
:
‘5.510
‘bij verdubbeling der productie. Het eerste blijkt
iJzer en Staalgieterijeri en Emo’illeerfabrieken.
o.a. hierdit dat de waarde der productie aan rijwiel-
Van
ruim
60
odernemingen, waarvan 13 met
ban-den achtereenvolgens was 50 pOt.., 50 pOt., 45 pOt..,
ema.iileerfabri’ek’en, zijd ‘de .gewic’htshoeveelheden der
42 pOt. en 55 pOt.
‘.
grni1stoffeü gege’en ‘doch van de productie alleen’
..
.
die van gegoten ijzer en niet van geemaillecide waten
sta
‘3
af
0
tnd
1
o
•
Gietijzer-
en plaatijzer
Productie
Personeel
Ruw
schrot en
en staal
gietijzer en
op
.3
gietijzer
staalschrot
(gewalst)
-staal
15September
–
–
.
_ –
—
.
.
.
‘
.
,
11
0
in
millioenen KG.
.1921
-647
206
853
1048
–
465-
–
2276
1550
1921
.21.4-
14:1.
3.5
30.1,.
561
1
1922
774
2
2
24.
998
1295
200′
2670
1220
1922
220
14t5
59
304
5930
1023
832
208
1040
1325
212
3007
110
1933
‘ –
-25.5
20.6
4.7
33.3-
6509.
1924
894
–
380
–
1274
1421
401
3600
1430
1924
–
29.0:
25.8
4.
35.7′
,•,
6000
1925
828
‘
881
.1709
2144
704
4150
1690
1925
326
-22.7-
57
42.2
,
61-19-
De vermeerdering ‘van het verbruik van bewerkte
De vorkoopwaarde van de geëm’ailleerde -goederen is
.i-uher in -.192 5 houdt, verband met de prijsver’hooging
ongeveer
â
21,
van die van het gietwer-k. De derde
-der ‘ruwerrubber
kolom van de-grondstoffeli –is’ in ‘hoofdzaak ‘voor émail
W-en we ons ‘aan
–
een ramig van de toeneming
31 Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
767
der totale productie clan verkrijgen we, wanneer we
een biinenban’d gelijk stellen aan
l/5
buitenbanci en
met gebruikmaking der bovengenoemde percentages
van thet aandeel der banden in de jaarproductie, de
verhoudi ngsgetallen der voorlaatste kolom.
Zoowei uit die geraamde productiecijfers al’s uit die
van de verbru•kte ru’bber biikt een stijging, die be-
langt’ijkg rooter is dan die van het aantal arbeiders.
l)at we .i n clie cijfers wel een ig vertrouwen niogctt
hebben blijkt ook wel uit de verbruikte steenkolen
en cl oct t’ i sche.ri stroom.
ie verhoucl i igscijfers der versch i tiende factoren
geven ‘het volgende te i.ien, waaruit met vertrouwen
mag worden aan gen om en, dat .i n dei’d and ‘de productie
pe.r arbeider voortd urencl stijgende is geweest.
Verbruik van
Rubber
Steenkool
Electr. stroom Peoductie
Personeel
1921
100
100
100
100
100
1922
117
121
106
118
79
1923
133
117
121
132
98
024
150
1.1.5
123
159 92
1925
200
1.32
142
182
109
131,i1cwarenfabre1cen.
De gegovens over 10 a 12 fabrieken betreffen valt
ie productie al leen cle verkoopwaarde, clie voor ons
dooI voor vorgel ijlci ng itiet bruikbaar is.
Verbruik Verbruik Verbruik
onvertind
Electr, stroom
Sterkte
blik
in
plaatijzer in
in
personeel
op
000
kisten
1000
KG.
1000
KWU
15
September
1921
901
938 568
2450
1922
114 998
607
2507
1923
123.4
715
647
2210
1.924
143.6 1360
756
2405 1925
1.53.6
1163
769
2582
Gerneldeoe-
14
pCt.
5
pCt.
7
pCt.
1 pCt.
I’rcota’efabrie
1
cen.
.1)0 gegevens betreffen 25 5. 30 o.ri’dei’n.emingen,
clie
in het jaar ‘van telling
meer dan
40 arbeiders hadden.
Verbruikte
Verbruikte
garens in
Electr. stroom
Sterkte personeel
millioen KG.
in
1000
KWU
op 15
September
1921
2.2
281
3878 1922
2.8
356
4498
192
1.9
338
3545
1924
2.2
377
3737
1925
2.4
455
3812
Van cle productie is alleen. ‘cle ve.r’koopvaarde be-
kend. De verbruikte garens behoeven geen zuivere
maatstaf op to leveren van den geprestoec’den arbeid,
daar het verbruik van fijne en grove garens wel eens
varieert. Toch is ‘int verband met (le toeneming in liet
k.rachtverbru ik (ook het primair vermogen steeg in
die 5 jaren nog van 1321 tot 1889 PK.) wel op grond
dezer getallen aan te nemen dat de productie sneller
steeg dan het aantal arbeiders.
Woin’,jv crh,ecZ.
De verscheidonhei
,
c1 der productie en de onvolledig-
heid der gegevens manen ook hier tot voorzichtigheid.
Vait de p.roducti.e is alleen van sajet en garens het
gewicht bekend, overigenis alleen de verkooptvaarde,
terwijl sajet en garen’s ‘slecht’s
t15
tot de totale ver-
koopw’aar’de bijd lagen.
Geteld is de productie van ruim 80 fabrieken. De
ctps en clowns int de bedrijvigheid hebben grooten in-
vloed op ‘de productie per arbeider omdat dikwijls
‘t iet de volle weelc is gewerlct en somtijds overu ren
ziJA gemaakt.
Verbruik
.
cel
-o
ei
•Eei
.0
5
s.at_5
.2
t’n5
2
2
.
5
,
‘
2′
Q,•
82
3s
u’)
t.-
–
‘
o
1921
3.7
‘3.8
1
50.9
5.560
2.9
10.344
1922
4,2
4.1
1.2
55.6
6.830
3.7
10.709
1923
3.0 3.5
1.2
50.8
7.340
3.4 10.189
1924
‘3.7
3.2
1……..
3
7.620
3.8
10.703
1925
3.0
2.8
1.3
48.4
7.130
3.1
10.239
We hebben •eerlij.k.heidshalvo ‘deze cijfers niet weg
‘i1iei laten, maa:r kun nen er geenerloi conclusie aan
verbinden. Uit het ol:tgeveer op één hoogte
blijven
van
de personeel.sterlcte ‘bij sterk wisselende productie mag
wel ‘worden opgemaakt, dat niet steeds het volle per-
soneel volle welcen heeft gewerkt.
I(ntoecn ‘ijverheici.
.l,l,ier geld t ook wat bj wol gezegd is van sterk ver-
an’clerlij ke bedrijvigheid.
in 1921, 1.922 en. :1923 werkten vele fabrieken itiet
steeds met volle ‘kracht, in 1924 gaf de werks’t’alci ng
in Twente 5 maanden stagnatie. in 1 925 werd niet
alleen volop gewerkt, ‘doch, was ook ‘de capaciteit der
in nerijen belangrijk uitgebreid.
De statistiek loopt over ongeveer 100 onderriemin-
gen, waarvan het aantal spuien opliep van 671.000
tot 886.000 en het aantal weefgetouwen van 41.1.00 tot
50.200.
helaas zijti
‘trali
de productie alleen cle garena in
gevichtshoeveelheden gepu.blicee.t’d, clie slechts
t./
Li
van cle ‘totale ve.rkoopwaardo vertegenwoorcl igen.
Versponnen Verbruikte
ruwe katoen garens, niet
Verbruikte
en katoen-
zelf
Verbruikte electr. stroom
Sterkte
afval in
gesponnen in steenkool in in millioen
personeel
op
miliioen KG. millioen KG.
1000
ton
KWU
15
September
1921
29.6
30.
171
12.4
31.800
1922
32.1
36.2
200
17.8
33.000
1923
31.2
32.
1.75
18.7
32.000
1024
25.8
30.8
166
18.2
35.000
1925
43.1
40.8
222
26.6
36.500
Gemiddelde
toenenning
9
pOt.
7
pOt.
6 pCt
23
pCt.
3 pOt.
De procluc’tieve.rhooging per arbeider zal in werlce-
lijkhei.d niet zoo hoog zijrt als uit ‘dit staatje is op te
maken, omdat in de eerste jaren niet alle arbeiders
steeds ‘volop werkten. In ‘deze indus….’ie werd trouwens
reeds zeer intensief gep.rod uceercl.
Scheepsbouw.
Scheepiswerven met daaraan verbonden machine-
fabrieken (33 á 35 ondernemingen).
Verbruik in millioen KG.
Ruwe en voor-
ProfieI-, staaf.
gewalste blokken band- en plaatijzer
Ruw
Gietijzer-
smeedijzer
en staal
gieterij ijzer
schrot
en staal
(gewalst)
1921.
3.0
3.6
1.9
66.1
1922
2.4
2.3
1.7
‘ 54.1
1923
2.7
2.2
2.1
–
48.4
1924
3.9
2.9
2.4
69.7
1925
.
5.0
5.0
2.6
109.6
Sc.heep’swerven (± 100 ondernemingen).
Vetibru ik in millioetie’n KG.
Proûel-, staaf-, band- en
plaatijser en -staal (gewalst)
1921 ………….
76.8
1922…………
64.1
1923 …………
39.9
19-24 …………
72.1
1925 …………
80.8
Ta,’ ‘de rubrieken A en B gezamenlijk zijn cle ol-
gencl.e cijfers te ‘geven.
Verbruik Prollel-. Ontvangen voor
Totale
staaf-, band-
en herstellingen en
verkoop-
Sterkte
plaatijzer en -staal hulpdiensten
waarde der
personeel
(gewaist)
in millioenen
productie
in
op
in millisen KG.
guldens
milI, guldens
15
September
1921
142.9
53.6
203.8
37.396
1922
1182
33.9
188.2
26329
1923
88.3
28.7
96.9
22.327
1924
141.8
35.5
104.7
27.334
1925
190.4
‘36.7
125.1
31.346
:De
bedrijvigheid
in ‘de rubi-ieken A en B gaat vrij-
wel parallel op en neer. Ook is er overeen…temmirtg in
de hoeveelheden verbruikt materiaal voor machines en
voor schepen. De reparatie, die
1
16 5!/ van de geheele
pi)rengst ve.rtegeniw’oord:i.gt, volgt niet dezelfde lijn,
mede ‘doordat ‘het ‘de gel’dswaarden betreft en de
p.rijzen,in 1921, hooger waren dan in 1925. Maar een
groote fout maken we toch niet ‘als we de totale i.’ro-
duetie evenredig stellen aan het verwerkte materiaal
en cle personeelsterkte op 15 Sept. aannemen als te
gelden voor het ge.heeie jaar, hetgeen bij ‘zoo sterke
wisseling,
1)
vooral ‘voor 1923 en voor ‘het stakingsjaar
1921, niet geheel zuiver is. Voor 1923, toen er snelle
vermindering ‘was en voor 1925 bij opleving zal dus
een corrc’tie wel rioodig zijn in tegengestelde richting.
.T0
vinden, dat per arbejder van het opgegeven
materiaal in ‘de achtereenvolgende jaren is vei.wrkt
40, 47, 43, 55 en 65 ton. Die 40 en 43 zullen, wat lager,
clie 65 misschien wat beogen zijn ‘dan de werkelijkheid.
iS’c hoewn.ijv erhei cli.
De Statistiek betreft circa 350 ondernemingen die
n het jaar van telling ten minste 1000 paar schoenen
maakten. De betrouwbaarheid der vergelijking lijdt e.r
onder dat 15 Sept. in een slap seizoen valt en bij’v. in
1924 in liet eerste halfjaar een groote bedrijvigheid
heerschite.
Overleerverbruik
Productie Sterkte
in miii.
1000
Zooileer
Voering- . schoenen, personeel
vierk. en KG
in
leer in
ed. in
op
voet
1000 KG.
miii. voet
1000 paar 15 Sept.
Het ‘is ‘bedenkelijk ‘deze personeelcijfers alla maat-
staf ‘te nemen, maar hoogstwaarschijnlijk is het toch
wel in overeenstemming met de werkelijkheid, dat
ruim 0000 werklieden in 1919 en 1921 circa 5 millioen
paar maakten en.in 1924 en 1925 ruim 7 millioen.
Geteld zijn 23 â 30 ondernemingen,
jaar 500 of meer rijwielen maakten.
Productie
2)
Rijwielen
Rijwielen
zonder banden
1921
57.397
6.144
1922 ‘
08.871
4.153
1923
76.107
3.41.6
1924
88.326
4.728
In de .aalitereenvolgende jaren be(
aantal rijwielen ‘dat per arbeider verv
38. 49. 55 en 58.
Bij het overnemen ‘van ‘bovenstaande
cijfers,
waarbij
•gee.n
bedrijf
is weggelaten, omdat ‘het toevallig een
ander beeld vèrtoon’de, hebben we tot voorzichtigheid
gemaand, omdat we op menige pl’aats vage ramingen
‘moesten ‘doen en gewaagde conclusies trekken.
Maar ‘ook ‘al houden wij daarmede ter dege rekening,
dan toonen ‘de cijfers toc’h duidelijk ‘dat al die bedrij-
ven van jaar itot jaar een verhoogde productie per .ar.
beider te zien geven.
C. J. P. ZAALBERG.
Den Haag, Augustus ’21.
DE GOUDEN STANDAARD VOORHEEN EN THANS.
Tot voor enkele tientallen jareil was het
vrijwel
een
axio’ma, dat het gel’dwezen van een land, hetwelk zich-
zelf respecteerde, op een edel metaal gebaseerd dien-
de ‘te zijn. Hoogstens bestond er verschil van meening
over de vraag, welk van beide metalen geschikter was,
gou’d of zilver, terwijl ‘ook ‘de zoogenaam’de ‘dubbele
stand’tard in enkele landen toepassing vond. Aan de
wenschelijkhei’d en aan ‘de noo.dzalkeljleheid om in ieder geval de geldwaarde afhankelijk ‘te stellen van
een edel ‘metaal ‘of een combinatie van edele metalen
werd echter niet getwijfeld.
Eerst tegen het einde van de negentiende eeuw
deden zich stemmen hoor: n, ‘die dit stelsel in zooverre
‘) Op 31
Dec.
1920′
stonden
174
schepen metende
450.960
registerton op stapel; medio
1923
nog
63
schepen meten de
pim. 100.000 registertot.
2)
Bo.ven4ien bouwen deze fabrieken en enkele frame-
‘bouwers pei jaar nog
± 40.000
frames voor kleinere
rijiw’ieHsbrieiken. ‘In totaal werden in
1922 108.700
rij-
wielen gebouwd; in
1924 134.700.
wensnhten te wijzigen, dat ‘de waarde van het geld
niet langer afhankelijk zou zijn van de waarde van
het metaal, waaraan het verbonden was, doch ‘dat d’eze
waarde op gon:d van een izelfstandig criterium zou
worden bepaald. Het eerste voorstel, ‘dat een stap ii”
deze richting ging, was a.,fkomis:ti:g van den Engelsuhen
ec-ono:nvi’st Alfred Mars:ha.l]. Doch eei
.s’t het pl’aii van
den Amer.i’kaanisciien ‘h’oogleeiiaar Ïrving Ftisher,om hot
goudgehalte van den dollar te varieeren in overeen-
stemming met het indexcijfer ‘van, ‘grootihandelsprij-
zon werk te cle z000ven genoemde gedachte volledig en
consequent uit. Tot een practische toepassing kwam
liet echter niet. Wei bevatte de federal reserve bill,
die senator Owen in 1913 in ‘de Vereen’igde Staten
indiende, een voorschrift tot :stabiliseering van het
prij:sn’iveau, doch dit voorschrift werd ten slotte niet
‘in de Federal Reserve Act opgenomen.
Nog ‘verder van verwezenlijking bleven de plannen
van ‘degenen, die een volkomen a-metall is’ti’sch stelsel
voorstond’en. Hier bleef het geheel bij een puur aca
demiisch betoog, dat naar ‘het zich liet aanzien, al
‘heel weinig kans had binnen ‘afzien’baren tijd in de
prac tijk te worden verwezen] ijikt.
Inmiddels was de’ strijd tussdhen het goud en ‘het
zilver ten ‘voor’cieele van ‘het eerste beslecht. Het zil-
ver was ‘gebleken ‘als basis voor het rnilmid’del ton
eenen male onbruikbaar te zijn. De ‘dubbele standaard
had ‘daarmede tevens zijn voornaamste reden van be-
staan verloren.
Zoo gold, gedurende ‘de laatste jaren voor den oor-
log, de gouden standaard
vrijwel
algemeen als de
eenige goede basi’s, waarop een beschaafd land zijn
geldsy’s’teem ‘kon ‘bouwen.
Toen echter ‘d’e oorlog en de daaraan gepaard gaan-
.de inflatie den gouden standaard een tijd lang buiten
werking hadden. gesteld, scheen ‘de mogelijkheid niet
uitgesloten, dat, ook dit metaal aus basis ‘voor het ‘geld-
wezen voor goed zou hebben afgedaan en dat het
a-metall’i:sme in den een of anderen ‘vorm een blij ven-
de toepassing zou vinden. De vraag, of men na de
verwarring ‘der inflatie ‘diende ‘terug te keeren tot
der toestand van voor d’en oorl’og, of dat men deze
gelegenheid ‘dien’de aan, te grijpen om ‘welbewust met
het verleden te breken en op grond van ‘de inmiddels
voortgeschred’en theorie nieuwe banen in’ te slaan cii
nieuwe ‘doeleinden na te streven, werd met nadruk
gesteld en niet hartstocht ‘besproken.
Over het algemeen kan men zeggen, ‘dat degenen,
die een ‘terugkeer tot ‘den gouden ‘standaard wenisch
ten, de voorkeur ga’venaan een reeks ,,’blin’de” krach-
ten boven een min ‘of meer persoonlijk inzic’ht, ter-
wijl ‘de voorstanders van een ,,managed currency”
meer
.
ver’troiwen ‘hadden in een product van men-
schelijk v’ernuft, ‘dan in de onbeheerschte en vaak
onberekenbare factoren, die ten grondslag lagen aan
dien gouden standaard, in den vorm, dien men van
voor den oorlog kende.
De gouden standaard, zQoals
wij
dien knnen van
voor den oorlog, ‘stelt de waarde van het: g’eld’niet af-
hankelijk van een bepaald doel, ‘doch van de waarde
van het ‘gou’d. Bij’ een ,,vrij’ spel van vraag en aan-
bod” is de w’aarde van het .goud echter afhankelijk
van een reeks’ ten deele zelfstandig bepaalde factoren,
waaronder goudvonid’sten, goudoniltrekkinig door Oos-
terscihe volkeren, goudverbruik in de ‘industrie, ‘de be-
talingsgewoonten in de verschillende landen wel de
voornaamste zijn. Ongetwijfeld heeft de waarde van het geld invloed op elk van deze factoren. Dit neemt
echter niet weg, ‘dat daarnaast ook nog geheel andere
omstandigheden een rol spelen. Deze zijn dus weer op
hun beurt van ‘beteekenis ,voor de ‘waarde van het geld.
Zoolang ‘derhalve de goudproductie en ‘de goudhan’del
gebaseerd zijn op ‘het ,,vrije’ spel van vraag en aan-
bod” en zoola.ng de credietpoli’tiek van ‘de directies
‘der ‘Centrale Banken zich beperkt tot het handhaven
31 Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
769
van de inwisselhaarheid der bankbiljetten, zoolang is
de waarde van heb geld in laatste instantie een ver-
anderlijke en van ‘iedere welbewust gekozen rioelstej-
ii rig en afhankelijke resuitante.
In laatste instantie! – Immers, bio nen zekere gren-
zen is ook hij volstrekte handhaving van de wisselkoer-
sen een zekere eigenbeweging van de verschillende
nationale pri,jtniveaus mogelijk en zelfs wenschelij.k.
Een dergelijke onafhankelijkheid’ was ook v66r den
oorlog een alledaagsc’h verschijnsel. Het feit, dat de
gouden standaard zoo betrekkelijk bevredigend fune-.
tiorineercie was gedeeltelijk zelfs’ daaradn te danken.
Intusschen bleef ‘deze eigenbewegin’g binnen zeer enge
grenzen beperkt.
Zij
was in hoofdzaak mogelijk, door-
dat ‘de directies van de verschillende Centrale Banken
oenige wijzigin,g toelieten in de grootte van de goud-
reserve en in ‘het d’ekkingspercentage van de ‘bank-
‘bletten. Zoo schommelde, om ons ‘tot een enkel voor.
boeld ‘te bepalen, de gouddekking van de bankbiljet-
ten in Duitischianid ‘in de jareu 1876 tot 1914 van 18,7
tot 77,7 pOt. In’ een land als Frankrijk was vooris
oenige speling mogelijk, doordat de Banque de Franco
haar biljetten in bepaalde gevallen ‘slechts tegen zit-
ver inwisselde of voor ‘de afgifte van goud een kleine
extra premie vroeg. Zoolanig echter ‘de directies der
Centrale Banken het handhaven van de ‘wisselkoersen
als hun voornaamste taak beschouwden en mogelijke
spelingen in de credietverleening slechts toepasten
als een middel om plotselinge verschuivingen in de
betalingsbalans en plotselinge wijzigingen in de bui-
‘nenlandsche betalingsgewooirten op te vangen of ‘te
nivelleeren, zoolang bleef de invloed van een derge-
lijke politiek op het algemeene prijsniveau prac’t.sch
nihil. In vele gevallen ‘hadden de maatregelen, die
men op een bepaald tijdstip in ‘de verschillende lan-
den nam, ten opzichte van het wereldpri,jsniveau eau
aan olkanider tegengestelde tendens en zelfs wanneer
‘dit niet het geval was, ‘betrof ‘het slechts een tijdelijke
sancenloop van omstandigheden, die wel op het con-
junctuu.rverloop doch niet op ‘de saeculaire pri,jsbe-
weging van ánvloed was. Deze bleef een ‘veranderlijke
en van iedere welbewust gekozen ‘doelstelling onaf-
hankelijke res’u]itante.
T
an
nee
r
(afgezien van de conjunctuursnkomme-
lingen) de waarde ‘van het geld’ in de halve eeuw,
die aan ‘den oorlog vooraf ging,.niettemin een betrelc-
lcelijke s’tabilitoit vertoonde, was d.it in de eerste
plaats ‘te danken aan het feit, dat veranderingen in
do ‘vraag naar goud voor niet-monetaire doeleinden,
dank zij ‘de ‘bestaande dekkingsvoo’rschriften en de
hoerschen’de bankpoii’tiek, voornamelijk slechts van
invloed waren op de vei’deeling ‘van ‘de nieuw geprO-
‘duceerde hoeveelheden, terwijl, in de tweede plaats,
‘de jaar]ijksche productie van nieuw goud in ‘verhou-
ding tot de reed’s bestaande voorraden slechts ‘enkele
procenten bedroeg.
Terwijl ‘cl ns cle gouden standaard, zooais men di en
van oudsher kende, ten ‘opzichte ‘van de waardevaat-
hein van ‘het igeld een negatief karakter droeg, waren
– behalve professor Irving F’iiiher en zijn aanhangers
– juist de voorstanders ‘van ‘een a-‘metallisti:sch
geidistel’sel degenen, die de handhaving van zulk
een waardevabheid aan de ‘bankpoli’tiek ten doel
stelden. Zoo scheen cle strijd om den gouden sten-
‘daard, cl.i.e ko.it ria den oorlog ontbrandde, in wezen
hierdoor bepaald, of men cle wereld wijs en de kennis
rijp genoeg achtte om de waarde van ‘hot. geld afhaui-
kelijk te maken van menschelijk inzicht en niensche-
Iijk vernuft, of dat me:n een reeks onpersoonlijke en
‘cl ns van menacheiij’k ‘standpuftt beschouwd ,,toeval-
l’i ge” ‘krachten ide voorkeur moest geven.
In enkele jaren scheen ‘het pleit beslecht. Toen En-
geland eenmaal tot den gouden ‘standaard was over
gegaan, volgden spoedig tal van andere landen en ‘de
Icans op de verwezenlijking ‘van een ,,’managed curren-
cy” scheen ‘tot in verre toekomst van de baan.
Is ‘echter met den terugkeer tot’ den gouden stan-
daard do toestand ‘van voor den oorlo
g
hersteld? Bleef
de e.i’genboweging van de verschtll’ende nationale
prijsniveaus binnen dezelfde enge grenzen beperkt? En, ‘belangrijker nog, bleef de invloed van de bank-
politjek der verschillende landeti op ‘het wereld prijs-
niveau even minimaal en even onopzetitelijk?
Het antwoord op deze vragen kan slechts ontken-
nend luiden.
Beperken wij ons voorloopig ‘tot ‘de eerste vraag.
Wij’ wezen er ‘reeds op, dat ‘de eigon’bewegi ng ‘van
‘het prijsniveau in een ‘bepaald land ‘in hoofdaak
slechts mogelijk was ‘doordat ‘de directie van de des-
betreffende Centrale Bank verschuivingen toeliet in
het ‘dekkingspercentage van ‘haar
,
biljetten. De pre-
miepoli’tiek van de Banque ‘de France, die een ‘tweede
mogelijkheid opende, bleef een u’ittzonderi ngsgevai,
dat bovendien volkomen ‘gelijk stond met een tijdelijke
prijsgave van ‘den gouden ‘standaard. De vraag is der-
halve, veike nieuwe mogelijkheden heeft men sinJs
‘den oorlog ben’n:t om de betrekkelijke o’aa’fhankelijk
heid van het nationale prijsniveau •te vergronten?
In de eerste plaats ‘di en t, te worden gaavezen op ht
feit, ‘dat het ,,vrije spel van vraag en aanbod” op dc
goudmarkt in de laatste jaren sterk beperkt ‘is. Een
groot gedeelte van den. goudhandel gaat sinds de.n
oorlog geheel buiten de arbitraige om en is slecht’s
vei’klaarbaar uit geheel andere motieven ‘dan uit een
direct streven naar ‘winst, voor zoover dit laatste al-
Ihans binnen het ‘kader van, ‘do verschillende bankweit-
ten mogelijk is. Voor een land als Rusland ‘spreekt
dit ‘vanzelf. Het ‘bolsjewisme kent slecht’s in beperkte mate de ‘vorming van een vrije markt en zulks ‘oor:ll,
waar het den wisselkoers betreft. De goudaan’ktopen
van Rusland gedurende de laatste jaren passen dan
ook niet in een automatisch ‘systeem van vraag en
aanbod. Ïntuisschen geldt hetzelfde voor de goed-
aankoopen van ‘de Banque de France. Zelfs in
Duit’schland, dat
de faco
den gouden standaard aan-
v’aai’d’de, kocht de rij’ksbank ‘herhaaldelijk goud op
oogenbli’klnen, dat er op grond van de wisselkoersen
geen directe aanleiding toe bestond. En wanneer wij
ons’ ten slotte wenden tot een land als Engeland, dat
ook formeel ‘den gouden standaard weer aan vaard’de,
zien wij’, d’at zelfs ‘daar een gedeelte ‘van de goudaari-
koopen slechts uit ge]’dpoiitieke hedoeli rigen i,s te ver-
klaren.
l)e goudaankoopen van de Deutsche Rijksbanlc von-
den ‘hun oorsprong in de wensch om het d’eklcingsper-centage ‘te ver’grooitell en de eredietibasis van de bank
to verbreeden. De gouclaankoopen van ‘de Banque de
France hadden in hoofdzaak tot doel om de vraag
naar francs uit het buitenland ‘tegen te gaan, ‘iets
waartoe de bank ‘kon geraken door ‘haar bciiteniandsche
saldo’s om te zetten in goed’. Ten slotte had het op-
‘treden van de Bank of England ten ‘doel cle gou’dvoor-
raad, die door ‘dle zoo juist genoemde aankoopen van
Fransche zijde dreigde te verminderen, op peil te hou-
den in de
11001) ‘OP
deze wijze een credietrestrietie te
kannen -vermijden.
De wenseh om naast het, ‘handhaven van de wissel-
koersen ook het pnijLsniveau tot op zekere hoogte ‘te beheerschen, lag dus direct ‘of indirect aan de meeste
van deze maatregelen ‘ten grondslag.
* *
*
iletzelfcle kan men zeggen van ‘het tweede punt,
waarop cie toestand van tegenwoordig ‘verschilt met
din ‘van ‘voor den oorlog: namelijk dle toen.emen,io
‘mate, waarin de Centrale Banken op de wisselmarkt
ingrijpen.
:Door als ‘kooper op de wisselmarkt te komee, kan
de Centrale Bank aanbod van goud tegengaan; door
‘wissels af ‘te geven, ‘kan zij’ go’udonttrekk’ingen voor-
komen. Dienov’ereen.kom’stig wordt derhalve de auto-
matische werking van den gouden standaard uitge-
sehakel’d; ‘ten minste – ”oor zoover dergelijke trans-
770
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
31 Augustus 1927
acties niet anderszins van invloed zijn op de tö’tale
koopkracht van ‘het land. Deze invloed is echter op.
zijn ‘hoogis’t gelijk aan den omvang van, ‘de wisseltran,s-
acties zelf, terwijl een ‘verandering van de hoeveelheid
goud onder bepaalde omstandigheden kan leiden tot
een ‘verandering van ‘de koopiracht, ‘die gelijk is aan
cle werkelijke gou’d’verplaatsin’g, ‘ver.menigvui’d i gd met
honderd’ en gedeeld door ‘het wettelijk voorgeschre-
ven minimum-percentage ‘van ‘de ‘gouddekking.
Door het bezit. ‘van een groote portefeuille buiten-
land’sche wissels worden derhalve ‘de mogelijkheden
vermeerderd om ‘den omvang der crediebver]eeniri’g cci
de ‘hoogte ‘van het prijsniveau zelfstandig te bepalen,
zon
d
er
dat er in ‘de goudwaarde van het ruilrn’id’clel
wijziging behoeft te komen.
Onder de landen met een stabiel ruiimi’dclel, die en’
dergelijke politiek
0
1
)
uitgebreide schaal hebben toe-
gepast, dient behalve Duitsc’hlan,d ook Nederland te
worden genoemd.
* *
/
*
‘
Een ‘derde mogelijkheid om cle olais’ticiteit van de
bank’politieh te v’ergioo’ten zonder de ‘stabiliteit van’
de wisselkoersen pri,j;s’to geven, is te vinden in hoti’
handhaven van minder ‘stabiele gou’dreserves en hetr
toelaten van grootere ‘schommelingen in het dekkings-!
p’eren’tage.
Beide mogelijkheden bestonden echter,’ naar wij
zagen, oo’k reeds’ voor den, oorlog. Wanneer men ‘thans,
meer ‘dan vroeger, ‘van deze’mogelij’kheden gebruik,
maakt, wordt cle gouden standaard er duis
forrneell
niet. door gewijzigd;
nva.terieel
‘blijft de invloed vant
‘dergelijke maatregelen natuurlijk bestaan.
Overigens dient in, d it verband ook ‘op een tweetal
f
formeele’
wijzigingen jhe worden gewezen. In de eer-
s’te plaats is ‘de vettelij’k voorgeschreven mi.nimu m,
gou’d’de’kicing in tal van landlen aanzienlijk geringe.r
dan ‘vroeger het geval was. In de tweede plaats bezit-,
‘ten vele landen sinds ‘den oorlog geen gouden s’tan-
daard ‘in den eigenlijk-en zin – het,zi,j een standaard,,
met goudgel’d in circulatie, hetzij een goudie.rn of een
,,’gold’-exchange” standaard – ‘doch bas’ee’ren hun gold-,
wezen op een
goudvcclua.
In wezen komt ‘dit neer op
een gouden ‘standaard zonder
wettelijke
voorschriften
voor een mini,mum-gou’d’dekkin,g. Ook formeel is hier,
‘de -mogelijkheid ‘tot speh’ng ‘dus vergroot, al staan,
daar aan ‘den anderen kant weer voorschriften ton,
opzichte van ‘de ‘dekking in goud’valuta ‘tegenover.
* *
‘
*
Over het algemeen zien wij”.dus, dat de mogelijkhe-‘
‘den om het prijsniveau – ‘met handhaving •van de’
wisselkoersen en binnen zekere grenzen – zelfs tand .i g’
te bepalen, formeel vereerderd zijn. Of deze wijz.i-
gingen ook’in feite ‘tot een grootere onafhan kelijkheid 1
geleid hebben, ‘behoeft uit het bovenstaande echter
n i.et ‘te ‘volgen. Voor onim’ige landen, ‘w’aaron der Ne-
‘dorlarid, ,is dit ongetwijfeld wèl het geval; voor an’dore
landen’ echter niet; daar ‘heeft men eenvoudig naar
‘nieuwe middelen gezocht, ‘omdat ‘de oude mi’ddelon’
ontbraken. De vermindering van ‘d’e goud reserve maak-
‘te den overgang, tot een goudvaiuta-s’telsel of de verla-
ging van het dekkingspercen’tage ,in sommige ‘gevallen
ri’oedzakelijk en het ‘doen van .gou’d’aan,koopen
Op
een
oogenhliic, ‘dat daar op grond van de wisselkoersen nog
geen directe noodzaak toe bestond, gewenscht.. Ook het•
houden ‘van een ‘sterke ‘bui’teniand’sche ‘w’i’sselpojjte-
feuille ‘diende ‘vaak alleen om een ontbrekende sur-
p1 usreserve te vervangen.
Van ‘minstens evenveel ‘belang ten ‘slotte als dc
kwestie, of en in hoeverre ‘de eigenbe’wegi’n.g van de
ve2,schilleride Tnationla] e prij’s’n iveaus is toegenomen,
is het veel verder s’trehken’d’e probleem, i.n hoeverre’
‘:1 it op het wereldprijsniveau van invloed is gobleken.
En ‘daarmee zijn wij’ tevens genaderd tot de ‘tweede,
in den aanvang gestelde
y
raag, w de:
elke luid bleef
cle invloed ‘van ‘de ba’nkpol’itiek ‘der verschillende lan-
den op het we.rel’clprijsniveau even ‘minimaal en even
onopzettelijk al’s ‘voor ‘den oorlog het geval was?
* *
*
« .Eet is o’ve.rbkend, dat, ‘cle’ pol ihik ‘van, dcii ]fecl’eral
Reserve Boarcl op ‘het werel’clprij’snive’au een overwe-
gencl’ea i nvloecl ‘heeft gekregen. Aan welke factoren is
deze invloed ech.tei toe te schrijven en zal deze in-
vloed van blij’venden aard zijn?
De invloed, ‘d’ieni ‘de maatregelen van ‘een emissie-
‘ bani k op liet wereld p’i’ijsr iveau hebben, is’ van enschii-
leii’de omstandigheden afhankelijk. Ir ‘do eerste plaats
‘CleITt de emissiebamn,k cen u’i’trst onafhankelijke pol i –
ti’ek te ‘kunnen ‘voeren., zonder ‘den koers van het ruil-
middel in gevaar te brengen. In cle tweede pliaats client
liet ruilm’i’d’del, ‘dat zij beh’eerscih’t in het internationale
betalingsverkeer een belangrijke ,i-‘ol ‘te v’eivullen, .n in
‘cle derde plaats’ ‘dienen ‘de ‘maatregelen va,n de ver-
schillen’de kn’clere emiissieban,ken geen sterk “tegen-
ov’ei’gestel’de ten’cienzen ‘te ‘voorschijn, ‘te roêpen. De
‘gebeurtenissen, ‘die ‘den Federal Reserve Board int een
‘dergelijke positie ‘hebben gebracht, zijn âl te zeer
kenil 0fl er lang bij ‘hoeveti stil ‘te staan –
De zeer onafhankelijke positie ‘van cle Amerikaan-
cclie emissiebanken is een gevolg van de groote goud.
verschuivingen gedurende en n’a den ‘oorlog. .l)oor’dt
‘cle ‘oorloigvoer’end’e landen goederen en ‘diensten noo-
‘dii.g hadden in’ groèteie hoeveel’hed’èn ‘dan, zij met goe-
‘deren en ‘diensten konden betalen, in grootere ‘hoe
veel’heclen ook ‘clan, ‘cle cred’ieten, ‘die zij in het bcti’teu-
land konden ‘verkrijgen, waren betalingen in goud on-
vermijdelijk.
Zoo steeg het ‘totaal van cle gou’dlreservos in ‘cle Ver-
eenigde Sta-ten ‘van rond 3.222 milhoen gulden in 1913
tot rond 10,215 millioen gulden in 1926.
In hetzelfde ‘tijdvak ‘trad de F’ecl’eral Reserve Act
i,n, riverkinig en werd de cen’tralisa’tie ‘van het Ameri-
kaansche ‘bankwezen een feit. Hierdoor werd een
‘doelbewust baitkbeheer in ‘de Vereenigde Staten me-
gelijik en ‘kwam ‘de zoo juist genoemde ‘toename van cle
gocidreserves ten volle ‘tot haar recht.
Ook de macht van. ‘den, ‘dollar in het internationale
betal’iiigsv’erkeer nam ‘toe, Daarbij’ ‘was ‘niet alleen ‘de
vergr’oobin.g ‘van ‘d’e betalingsbalans ‘van ‘cle Vereenigcle
Staten zelf ‘van beteehenis. Ook ‘het fit, dat ‘ve!e
landen sinds den oorlog hun gel’clwezen niet of niet
geheel op ‘goud laseerden, ‘dôch op ‘dcii dollar als
goudvaluta, ver’meerdercie ‘den invloed ‘v’an den Feclera,l
Reserve Bo’ard. P,rac’t’isch ha’d het, detelf’cle gevolgen
al’s ware ‘het. ‘betalingsverkeer van ‘d’e Vereenigde Sta-
ten ‘niet het ‘betalingsverkeer van ‘de’des’betreffen’de
landen uitgebreid, Wanneer -‘men ‘bed’enlct, dat de
verschillende Oent,rale Banken, behalve ‘de F’ederal Reserve Banks ‘zelf, beschi’lcknn over ongeveer een
m’,iliia,rd aan cloilarw’is’seis tegenover een g’ond’vooi-raa’d
van vijf ii ‘zes m’illi’ard ‘dollar en ‘mcii ii’eet, verder,
dat ongeveer ‘de helft van ‘deze d’oll’arwissels gehouden
wordt ‘door banken, die gem’ach’tigd zijn ‘deze wis-els
als reserve te ‘beschouwen van hun circulabie, clan ‘kan
men nagaan, ‘hoezeer alleen reeds uit dezen hoofde
de pollitlek van ‘den F’ederai Reserve Board op cle
waarde van het geld over de ‘geheele wereld ‘van in-
vl o’ecl ‘moet zij’n –
Ten slotte ijs de kans, ‘dat een, ‘iran ‘de andere Cen-
trale Banken de politielc ‘van den F’ederai Reserve
Boan’cl teniet ‘doet ‘door het nemen ‘van maatregelen
niet een ‘tegenovergestelde tendens bij ‘cle huidige
m’âclits’verhouclitngen eenvoudig uitgesloten –
De lcan’s, ‘dat ‘in, ‘den zoo juist beschreven toestand
binnen afzienb’aren tijd wijzigingen ‘van heteekenis
zu]iert Icomen, schijnt miniem. Een zoodan:ige
ver-
‘m’eerd’ering van ‘cle goud’produc’ti’e’, ‘dat ‘de waarde van
den hui’di’gen A.merikaansc’h’en voorraad er belangrijk
door zou ‘cla.len, is in strijd’,met’all’e verwachtingen. Een
zoo nauwe aaneenslui’ting tnssche’n de verschillende
andere Ceutral,e Banken, ‘dat ‘daardoor een tegenwicht
zou ontstaan, lijkt al even onwaarschijniujk, en zoo
31 Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
771
blijft de oenge mogelijkheid op een veranderiig, dat
cle Feclera.I. :aeserve :Boat’d. door
CCII
tiito.isb gefol-
eoercle creclietexpausio zijn •gou•dresorves
zou
la’tni
‘ogvi ooien . Aangezien ook h iertegon alle redoijke vei
ondoi’sto)lingon pieiteti, mag men aa.nnenin, dat de
gouden staticIaaid zijn karalder vain ,,clollai-standaard”
‘oo.ii oopig ongewijzi gtE zal 1)cthouclen.
* *
*
Voor cle waarde van het geld i n de toekornst is dit
a 1 los vaii de grootste beteeken is ..Er volgt u i t, ‘iat niet
alleen, en zelfs niet in cle eerste plaats, ‘de toekomstige
gou’dprocl uct,ie zal bos] issen over cle beweging van het
) rijsn.i’voact. Alle voo.,’speil.i ngeri, cli.o hierop gebaseerd
zijn, hebben slechts een zeer betrekkelijke waarde.
Zond ra de gouden standaard zijn semi-automatisch ka-
.raktor verliest., d enen wij in cle eerste plaats met
andere factoren rekening te houden, in casu met de
politiek vnu. den Fecloi’al Reserve Board.
Tot voor kort was in ‘deze politiek weinig lijn te
bespeuren. Nog in
‘1923
sub reef do Board in zijn
vei.slag: ,,No crecl it system could underta.ke to perfor’m
the fuuction of regula.ting credit hy refereiice to
p.rieos wit’hout failinig in the endeavour”. S:indsdien
is och ter veel veranderd. :l)e invloed van het ,,vrijo
spel der maatschappelijke krachten” op het algemeene
prijsniveau werd
door het ‘disconto oefende te Boa.rcl zijn invloed uit
door cle veel werlzamere ,,open-markt-poiitiek.”
Voorts bracht hij gocudvertifi.caten in het verkeer in
iilaa’ts van Fecleral Reserve notes en ging er tenslotte
zelfs toe over zijn :jo’ngsten aankoop van Franach goud
in ‘het geheel niet, tot rle tiekki ngsresorve ‘te rekenen,
maatregelen, clie hem in staat stelclen ‘om tegenover
do buitenwereld een vrij constant tlekkinigspercentage
te ha idhaven., ofschoon, er in, werkelijkheid’ aanzienlijke
verscliuivi ogen jl.aats hadden. Dit alles wijst er op,
dat. de Boa.rcl thans wei degelijk geneigd is en zich wol
degelijk ‘iii staat acht een doeihewus’te politiek te
voeren iets, wat, door te jongste verklaring, ‘die
the
G’overrior van cle Federa.l Reserve Bank te Nmv York
tegenover Ropresentatve Streng zou hebben afgelegd,
nog eens met zooveel woorden wordt bevestigd.
Morneti t’eei schij it deze politiek gerich t.
01)
een
stabiel p.rij’STiii veau. Zal ‘cl it echter voo blijven?
1.0
het
algemeen mag men aannemen, .dat cle Board in te
eerSte plaats rekening zal liouidorm met cle belangen van
(10 Toroenigdo Staten. A. priori hoeven deze niet pa-
rallel to loopen niet die van ‘de andere landen Kwes-
ties van binnenlau’d’sc’lie politiek kunnen van invloed
zijn. Ook ‘cle l,ui tenlanctsche politiek kan een woordje
moesprelcen. Men lec1e.nke slechts, hoede schuldenlast
aan de Voroonig’clo Staten door een ‘daling van het al-
gemeen prijsniveau. v’orzvaa.rcl zou vercIen. Ook ‘Je
economische belangen, voor izoo’ver deze ‘niet reeds i
hot ‘schulden probleem tot uiting komen, kunnen ci ii-
een tga,an. Het economisch leven in Amerika vertoont
nu eenmaal een, meer dynamisch beeld, ‘dan dat van cle
onicle wereld. Terwijl een iai:igzam’e ‘daling van cle
prijzen, in cle Vereenigde Staten ‘gepaard kar gaan
met een eve:nredige vermindering ‘van ‘de kosten, zoo-
dat een dergelijke prijsdaling voor de welvaart als
geheel genomen daar ‘cle meest gowennch’te ‘toestand
zou kunnen zijn, is ‘de icans groots, tint zulk een prijs-
daling in Ei.iropa een iadeeiigen iivlood nu het, be-
‘d.nijfslcyv’oii zou hebben. liet zijn ‘slechts mo
g
elijkhe-
clrn, doch mogelijkheden, ‘die ten allen tijiclo werlce-
lijldieid kti nuen ‘worden.
En ‘lot) blijft het feit bestaan, dat Europa, het’welk
1 en gouden. stan’daaicl ve.rkoos boven een ,, mmi age]
curroncy”, omdat het ineen vertrouwen stelde in een
reeks van ,,blinde” krachten, ‘dan in eigen inzicht cci
initiatief, ‘zich ‘tenslotte noleus voleus overlevende
aan cle leiding van den Fod’eral Reserve Boaa’d!
Men kan slecht’s w’euschen, dat de besprekingen,
‘clie do directeuren van verschillende Centrale Banken
onlangs hebben gehouden met ‘de leiders van het Anne-
c’ikaansche bankwezen, door meerdere mogen worden
gevolgd, ‘dat men zich daarbij’ niet enkel zal ‘healen
tot vragen van cli rec’t belang, ‘doch ‘deze besprekingen
ci it, zal sti’ekkeni tot ‘cle verder liggende problemen der
saeculaiire rij’sschommneiingen, en – last not bast
‘dat ‘clie ‘besprekingen ‘ook ‘voor Europa tot de meest
gewensch to :res ul taLen mogen leiden.
S. PoS’ruuiA.
MONATSBERICHTE DES OESTERREICHISCHEN
INSTITUTES FUR KONJUNKTURFORSCHUNC.
Mr. J. van Valré ‘cle Bordes schrijft ons:
Gaarne zou ilc de aa,n’dacht, der Nederlan’diche
statistici en economen op ‘deze nieuwe uitgave willen
vestigen.
Het Oos’tenrijlcsche ,,Institut für Konjuukturfoc’-
schung” is aan het einde ‘van het vorige jaar opge-
richt ‘door samenwerking van verschillende bij dit
vraagstuk geïnteresseerde kringen en niet sterken
steun van ‘cle Oostenrij’ksche Nationale Banhc. Hot
kura’toriurn bevat vele ‘bekende Ooisteiirijksc’hie persoon-
lij’kheden en wo.edlt g’opresideer’d door Il)r. Richar’d
Reisch, President van ‘de Oostennijk’scho Nationale
Bank, terwijl vice-presidenten zijn Walter B reisky,
leider van het Bun.clesa’mt far Statis’tik en de ook in
Nederland welbekende Professor Mises, secretaris van
cle Kamer van Koophandel.
l’iet instituut, ‘dat onder de onmid’dellijlce leiding
staat ‘van Dr. Friedric’h Hayeck, heeft in Juni jI,
het eerste nummer van zijn ,,Mona’tsherichte” liet
licht ‘doen zien. Dit eerste nummer bevat onder
anderen een heknopt overzicht van tien ‘hui’di.gen stand
van het conjunctuur-onderzoek en van ‘de daarbij aan-
gewei.i.de
moderne methodes, zooal’s bijvoorbeeld boga-
ii thmi’sche grafielcen, elimineering ‘dei,”sei zoen’be’we-
gingen en der beweging gedurende lange perioden,
vei’gelijiking dier ‘diie markten, etc. Voor wie zich
eenigszios op ‘dit gebied wil oriënteeren, is dit artikel
zeer lezeniswaar.d,
Dit ‘eerste nummer”bevat, eveneens een goede opgaaf
van ‘de nieuwste litteratuur.
Oostenrijk ‘beschikt slechts over weinig statistisch
icate.riaai. Deson’cianlc’s geeft te eveneens in het eerste
nummer opgenomen studie van de economische on’t-
vilciceiing ‘van Oostenrijk sinds 1923, ‘waarbij dal:
materiaal volgen.s cle nieuwe methodes hewe,rlct wordt,
interessante resultaten. Deze studie komt tot de con-
lu’sie, “dat Oostenrijk vermoedelijk aan het begin
staat van een opgaande conjunctuur.
rlypeeren,d
‘komi;
hij’ dit onderzoolc ‘weer eens uit, hoeveel duidelijker
sta tiistielcen gaan ispreken indien zij bewe:rkt worden
volgens ‘de methoden van het conjunctuur onderzoek.
l.n ‘hot bijzonder is dit hier het ‘geval ‘bij ‘de werkloos-
heidsstatist,iehc, De bekende statistiek y’a.n het aantal.
ondersteunde we.rldooccen is ‘hier ontdaan ‘van seizoen-
schommelingen en in een graf i’ek op logarithmische
‘schaal voorgesteld. Het resultaat is verrassend; o.a.
blijkt, ‘dat, ‘terwijl in April
en,
Mei ‘van dit jaar het
aantal werkloozen IsteAz is gedaald, de algemeene
toestand slechter is geworden, aangezien ‘de ‘daling
in de lente perceu’tsgeivijze Icleiner is geweest ‘dan
andere jaren.
Dit nieuwe Oostenrijl’sc,he tijdschrift doet hopen,
dat de plannen om in Nederland een instituut voor
conjnnctuur onderzoek op te richten, spoedig vasten
vorm zullen aannemen.
Genève.
R e c t i f i c a t i e. J:n het artikel
Zwitsersch-Ne-
derlcrn.dsch, ,Spoo’rwegversiag 1926,
‘door Jhr. Ir. J. A.
‘van Kretschm’a,r van Veen, in het nummer van 24
tAugustus jl., ‘zijn eenige storende fonten geslopen.
Zoo is in ‘het tweede staatje in d’e tweede kolom van
pagina 142 ‘de opbrengst van ‘het goed’erenvesvoer in
Nederland ten ‘onrechte ‘met een
±
voorzien. De op-
Ihreugs’t van het goederen’vervoecr in 1926 ‘daalde niet,
772
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
31 Augustus 1927
doch
steeg
met 5.
7
77 pot. ten opzichte van het ‘voor-
nfga.ande jaar.
1-tet staatje bovenaan kolom 1, pagina 143 is geheel
rn.i’ss’be]cli en behoort. te luiden als volgt:
t
ii
lIET
voor gewone kaartjes …………….
25. %
20 %
15 %
voor :buurtverkecr ………………
25 ,,
23 ,,
20 ,
en ‘de opbrengst veimiiiclerde slechts met
S , 3.51
2.73 ,
BUITENLANDSCHE MEDEWERKING.
DE HONGAARSCHE HANDELSBALANS EN DE
TARIEFPOLITJEK.
De heer K. von Bu’day to Budapest schrijft ons
Tegenover de berichten, die men in ‘de laatste wé-
ken ook in de N’ederlandsche
pem
kon lezen over een,
in de naaste todkomst te verwachten verhooging •der
IE[ongaarscfie invoerrechten, kan worden vastgesteld,
dat •e’ene dergelijke verandering in de Hongaarsche
tariefpolitiek niet zal plaats hebben. Dit werd mij
ten overvloede verzekerd door ‘den Staatssecretaris
van Handel, Baron Dr. Wimmersberg. Trouwens de
verhooging der tarieven zou slechts door opzegging
van een lange reeks handeisverdragen ‘kunnen ge-
sch leden, hetgeen op zichzelf reed’s in hooge mate
onw.aarschij’nlijk is.
Hongarije heeft in 1925 do autonome tariefwet
nangenomen en is sindsdien consequent voortgegaari
met de sluiting van handeisverdragen, welke ‘helarig-
rijke verlaging ‘der tarieven hebben tmveeggebracht.
Deze verlaging geschiedde zelfs in sterkere mate dan
in andere landen, waar men ‘de vlag van den vrij-
handel hoog houdt
cii
toch eene protectioni’stischè
handelspoli’tiek volgt. Op ‘do Economishe Oonfercu-
tie te Genève hebben dan ook ‘de commissies cle argu
inenten en documenten ‘der Hongaarsche delegatie
aan:vaard, waarmee bewezen werd, ‘dat de verwij’tdn,
‘die men, vaak aan Hongarije maakte, alsof het tehooge
tariefmuren o’phouw’de, onjuist waren. Om ‘slechts
aan de twee laatste en belangrijkste h.an’dels’verdra-
gen te herinneren, nl. die met Oostenrijk en met
Tc’hechoslovakijo, zien wij, ‘dat ‘deze ‘verdragen den
Hongaarschen meelexport bijna onmogelijk hebben ge-
niaakt, terwijl een groote ‘hoeveelheid industriepro-
•clucten uit de twee genoemde landen tariefverlaging
hebben ontvangen.. Hun export naar Hongarije heeft
zich ‘dan ook vergroot ten na’deele van de Hongaar-
echo handelsbalans.
De ‘han’delislalans ‘heeft i,n ‘de eerste helft van dit
jaar een passief’said’o ‘van 118 millioen. pengö opgele-
verd tegenover 10 mii….ben in de eerste 6 m’aan.dn
van 1926. Ter vergelijking laten wij’ hieron’dèr de
gegevens voor de laatste jaren volgen:
import
Export
Verschil
iii millioenen peng6 1924
………..815.3
607.0
148.3
1925
……….
858.0
812.1
45.9
.
1926
………..952.0
869.7
82.3
1.926 T……….417.1
346.9
70.2
1927 T………..
521.2
342.6
178.6
Wij zien dus,’ dat de uitvoer van 1921 ongeveer
oh
‘dezelfde ‘hoogte bleef als die van 1926, ‘terwijl ‘de im-
port zeer gestegen is. Het laatste is ongetwijfeld door den op’hloei en ‘de toenemende activiteit van het eco-
n om isch leven veroorzaakt, hetgeen grooten’d ed s doeT
beleggingen van ‘den ‘staat met behulp van buiten-
lan d.sche cred i’oton werd ‘tewoeggebrach t, zooals ook
in Duitechland geschiedt. Speciaal is ‘de invoer van
hout gestegen
mv
erhand ‘met de sterke bouwbed.rij-
vigheid, welke het verzuini van meer dan 12 jaren
wil inhalen. Immers sinds het eerste jaar van den,
oorlog heeft men slechts weinig meer gebouwd. Daar
Hongarije door het vredesverdrag bijna al zijn woe-
den ‘heeft, verloren, moet het hout geïmporteerd wor-
‘den en ‘dit vertegenwoordigt ‘de belangrijkste pas-
siefpost – 61.5 millien pengös – op ‘de h
an
d
e
l.
s
–
balans.
Ho&wel de tegenw.00rdi.ge
stijging van het passief-
saldo ‘van de handelsbalans van hongarije nit ge-
vaarljk kan worden genoemd, is men toch niet ge-
rust en er vinden diepgaande studies plaats, hoe men
zulk een stijging zou kunnen voorkomen en de han-
clelsbalans zooveel mogelijk weer in evenwicht zou
‘kunnen ‘brengen. Men ‘breekt een lans voor de ver-
hooging van ‘den export, doch men is niet van plan
den invoer ‘door verhooging van de tarieven te ‘doen
verminderen. Daar de grootste post in Hongarije’s
export ‘door agrarische producten wordt ingenomen
cii ‘deze g.rooten.deel’s in ‘de tweede helft van het jaar
worden uitgevberd, ‘ican men dus nog niet nagaan of
cle handelsbalans zich ook verder zoo ongunstig zal
ontwikkelen. Het ‘belangrijkste is in ieder geval, dat
deze post verhoogd wordt. De oogst van dit jaar is
beter ‘dan ‘die van verleden jaar, er wordt
‘o.a.
2 mii-
lioen. quiotals (1 q. = 100 KG.) tarwe meer ver-
vaeht, het totaal aan tarwe en rogge wordt. op 30
mili:ioen q uin’tals geschat tegenover 21.5 niillioen in
liet ‘vorige jaar. De binnenlandsche behoefte is slechts
1,1.5 rni.11ioen, ‘dus er is een ‘overschot voor export
‘van 12.5 millioen, hetgeen een waarde ‘van ongeveer
350 m.i t i.i oen pengö vertegenwoordigt. Met ‘dit he-
d.rag zou het iniportoyersc’ho’t, in’dien dit ni’et belang-
rijk verder
stijgt,
‘tot den volgenden oogst grooten-
deel’s gedekt zijn, daar .de verdere posten tegen el’kan-
der opwegen. In ‘verband ‘hiermede ‘moetec wij’ over
het probleem van ‘don afzet van granen in het bui-
tenland spreken.
Hoewel ‘do prijzen der Hongaarsche exportgranen,
theoretisch gesproken, door ‘de prijzen
01)
‘de’ aangren-
zende graanm.aricten worden bepaald, staan, behalve
door de concurrentie der Amrikaansche grahen, ‘ver-
schillende moeilijicheden aan ‘den export tegen ‘de zoo
juist genoemde prijzen, in ‘den weg. De omliggende
staten, zooals Oostenrijk, Tc’hechoslova’kij’e en Zwit-
serland treden ‘d’oor gecentraiiseer’de organisaties op
bij ‘den inkoop van I-i[ongaars’c’h graan, waarbij zij van-
zeifsprolcen’d. een p,rij’s’druk kunnen uitoefenen. Hier-
tegenover is men ‘nu in H’ongarj’e ‘van plan JcT een-
tr.alisati.’e van het, aanbod tot stand te brengen om zoo-
doende ‘betdre
prijzen
te kunnen bedin gen en men wil
in het algemeen ‘den gi-aanuitvoer beter organiiseeren
onder een eoo,tt centraal verkoosorgaan, dat van ce-
geerigsvege zou wordeb gesteund zonder overigens
een monopolie te worden.
Men geeft zich ‘verder ‘oo’lc veel moeite voor de ver-
hooging van den uitvoer van ‘andere artilelen, zoo
bv. van wij’n meii clri ngt op “standaar.dise’ering aan en
men ‘heeft in verschillende buitenlandsche steden z.g.
Hongaarsohe wij riproefkeld’ers opgericht. De Ho’n-
‘gaarsche levensmiddelen-industrie, ‘de wagon-, ‘de land-
bouwmachine- en ‘de ‘eie’ctriciteits’-in’du’strie zijn ook
tot een ‘gr’ooberen uitvoer i’n ‘staat, ofschoon ‘de laatst-
genoemde in ‘deze peiode juist eene ‘inzinking van
haar export vertoont. Zonder twijfel ‘zullen ‘de 1-Ten-
gaarsc’he industrieën nog veel k’unnen doen aan ‘de
vermindering van den invoer. Op de Geneefsche
Economische Conferentie heeft men herhaaldelijk de
k’ves’tie ter sprake gebracht, ‘dat Hongarije zijn in-
‘dus’trieën ‘bovenmatig zou willen ontwikkelen en be-schermen, ‘doch men heeft later toch toegegeven
., dat.
de Hen gaarsc’he industrieën grootendeels hun ‘be-
s’taansrecdi’t hebben bewezen, ‘daar zij’ ook tegenover ‘de
bu.itenlandsche coiicurrentio krachtig genoeg zijn.
Bovendien is voor ‘Hongarije ‘cle handhaving en out-
wi.ldc’eling van zijn. :in’clujstri’eë’n een c’o’rcclit.i’o sine ci na
noi’i, indien ]’iet voor zijn, ‘toenemende bev’olkiiug be-
staansrnogelij’khei’d vi 1 verschaffen en niet ‘tot een
lageren levenstandaard en, een lager peil ‘van bescha-ving wil terugzin’ken.
Men verwacht verder eene stijging van den uitvoer door de haven van Fiume, waarover onlangs een ver-
‘drag werd ‘gesloten ‘met Italië. Het is noemen,swaard,
dat van den tarwe-oxport in 1924 van een ‘totaal van
1,8 milli’oen slechts 30.000 quintais naar Italië .gin
gen, terwijl ‘dit cijfer in 1926 was gestegen ‘tot 193.000
31 Augustus 1927
.ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
773
van de 4,04 millioen quintals, hetgeen meer dan 19
pOt, van den ‘totalen uitvoer bedraagt. De haven van
Fiume, aan welke de Hongaa,rsche regeering voor den
oorlog zoo veel heeft besteed en die toen 11 millioen
quintals verkeer gehad heeft, is na den oorlog tot
minder dan 20 pOt. van haar vroeger verkeer terug
–
gezonken, daar zij haar iÏi n te.rland” verloren heeft.
liet is dus ook in liet belang van [talië het Hongaar-
sche verkeer zoovool mogelijk daarheen te leiden. De
waarde van Ei u inc voor Hongarije staat of val t echter
met een transito-verdrag, dat met Joegoslavië tot
stand moet komen, aangeziemr do weg naar Fiume te-
genwoordig do6r Joegoslavië gaat. Een blik op de
kaart geeft het beste comnient,aa:r tot idijt vraagstuk.
J:et is te verwachten, dat
1
jaren, ‘nadat, de vredesver-
dragen, die zich uitdrukkelijk voor zulke overeen-
ko.mst,cu nitspraken, tot stand kwamen, een •ôorlogs-
psychose het sluiten, van een dergelijk transito-ver-
ding niet zal ve.rJindoi’e.n, ‘te meer daar cle Hongaar-
seho Regeering er steeds op bedacht is een goede ver-
standhoudi ug met het Koninkrijk der Sei’ven, Kro-
aten en Slovenen te onderhouden.
Overigens is hot verloop der staatsfinanciën in
het op
30
Juii afgesloten begrooti ngsjaa
r
gun-
stig geweest, zooais dit uit het laatst verschenen
Xiide Repoi’t van den Minister van F.i nanciën Dr.
Bud •te constateere.n is. De inkomsten hebben met
:108.1 millioen pengö de ranling overtroffen; omtrent
de uitgaven zijn nog geen ‘clefinil;ievo cijfei’s beschik-
baar, maar hierin is geen noemenswaardige toename
te verwachten. Deze hoogere inkomsten zijn meeren-
‘deels te danken aan de grootero i nkornsten uit in-
voorrechten in verband met de buitengewene uitbrei-
ding van dn buitenlandschen handel. Wanneer man
voorts ‘bedenkt, dat in het afgeloopen jaar verschil-code tarieven verlaagd werden., clan blijkt wei, dat
cle toename bijzonder groot ‘is geweest. Zoodoende is
cle Hongaarsche Regeering in staat het surplus pro-
‘cluctie’f te besteden, terwijl intuschen reeds verschil-
lend belais’tingeii – waaronder cle belasting op dei
onrzet in levensmiddelen – verder werden verlaagd.
I)o Minister van Financiën kan, zonder ‘het even-
wicht in de begi’ooting aan gevaar ‘bloot te stellen,
verder gaan met nijn •doelbewuste politiek om eener-
zijds den belastingdruk in overeenstemming te bren-
gen met do betalingscapaciteit van het land en au-
clerzi,jds het nationaal inkomen te verhoogen.
DE OMVANG VAN HET PARTICULIER KAPITAAL
IN SOVJET RUSLAND.
Do heer Paul Olbarg to Berlijn schrijft ons: Zooals bekend, verlceert het particulier Icapitaal
in Sovjet Rusland in buitengewoon moeilijke omstan-
digheden. Zoowel de wetgeving als de •geheeie prac-
tische politiek zijn tegen het particulier lapitalisme. 0111
do uitbreiding van het particulier kapitalisme
tot het nuiterste te beperken, worden de particuliere
kapital:isten betrelcicolijk neer hoog belast. Er word t hun slechts weinig of in hot geheel geen c.rodiet ver-
lei,jd ; de pa.rtculere kapi’tal i:st is meestal gediouigen
om ‘betere arbeidsvoorwaarden in zijn bedrijf in stand
to houden dan waartoe de staatsondernemingen e:n do coöperatieve vereenigingoui genoodzaakt zijn. Even-
eens staat hi,j bij het gerecht ongunstig aange-
schreven, dat hem in den regel als ‘vijand van den
,,com m un.ist,i schen arbeiders- en boerenstant” be-
schorrwt. En nuiebtegenstaan’d al dere tegenuverki ng
gelukte het aan het particulier icapi taal, aanzi en]ijke
posities to veroveren, want ‘het toonde een groofer
aarupassingsvermogen en ‘nicer elasticite.it
dan •de
lompe en bureaulcratische ondernemingen van den
Staat. Zijn gedrag vordlienrt de grootste belangstelling,
niet slechts uit het standpunt der economische ont-
vikkeling, maar ook van het cultuurleven van het
huidige Rusland in het algemeen.
Volgens een ondeinoelc van den bekenden holsche-
wistischen economischen politicus Las-in, clie ‘de resul-
taten van zijn ‘onderzoek eenigen ‘tijd geleden in een
secte aan ‘de comnnuniisttjsche academie in Moskou be-
1cenc1 maakte, uijn er in Sovjet Rusland twaalf typen
”an kapi’taalvorming door particulieren te onderschei-
den (,,Elconomitscheska,ja Shisn” Nr. 82, 1921). l:ietis
zeer merkwaardig’ in dit verband op te merken, ‘dat zelfs
de verschillende staatsinstelling’eui vauu de diensten
der paetieuliere kapitalisten gebruik maken en op
‘deze wijze het j)articulier kapi talismne in de hand
werken. Larin stelt vast, dat letterlijk iedere econo-
mische maatregel ‘van de Sovjet-iegeering gelden in
hot particuliere bedrijfsleven doet ‘vloeien. Zoo zijn
aus 1921-1924 iterzamen. niet minder clan 450 mil-
lioen,roehei van do Sovjet in de kassen van cle parti-culiere kapitai’ntea terecht gekomen.
Buiten de omvangrijke werlczaamheid op het gebied
van ‘den handel en cle i rudu.strie, waarin hun aandeel
op 3,4 pOt. geschat wordt, nemen zij’ ook een g.i-oote
1′) laatjs in onder cle psoudo-bod u’ij’fscoöperajbi.es, de
hei si nd ustri e en ‘den la nd’bouw.
Onder den naam van p.i’ocluctie-coöperaties fun-
geeren ii.i Sovjet Rusland talrijke particulier kapita-
liistisc,he ondernemingen, clie loonarbeklers in dienst
hebben. Slechts in 24 pOt. van deze ‘vereenigingen
bedraagt het aantal ‘diet’ looujarbeiclérs ongeveer
/5
in
verhouding tot het- aantal leden; in de andere coöpe-
.ratievo organisaties van dat soort zijn meer arbeiders
dan leden. Volgens La,rti ns bereken .imngen moet snel iii ot
minder dan 50 pOt. der huisinciustrie en beclnijfs-
coöporat,ies als pseudio-coöperatieve vereenigingerm be-
schouwen. Houdt men met de productie van deze en-
‘dernemiugen rekening, dan ‘komt 11,8 pOt,. dor
gezamenlijke industrie- en uiijverheidsproductie voor
rekening van het particuliere kapitaal. Het aandeel
van het particulier kapitalisme in den omzet der ver
bruiksartikelen bedraagt 11 pOt., in particuliot’è
ondernemingen van arbeid3rs’type d.w.z. zondes’ loon-
arbeid 15 pOt.
In particul’ier kapitalistische bedrijven
zijn
900.000
arbeiders of 18 pOt. van alle arbeiders van de indu-
strie aan hot werk;’buitendien is nog 28 pOt. in het
particulier bedrijf van het arbeiderstype werkzaam,
nl. Jiandarbeideps enz.
in particuliere bedrijven is 12 pOt. van het gehedle
kapitaal en 21 pOt. van het grondkapitaal van cle
i id ust.ri o vuin verbruiksartilcelen der S0vjet Unie
belegd. T:Tet, totale industrieele Icapitaal van de pa:rti-
euler® .lcapitaiisten werd in April 1927 op 550
millioen roehel geschat tegen 430 millioen roebel in
October 1925. :i het jaar 1924-1925 bedroeg de
wi nstcler particuliere ondernemingen 23,3 pOt. van
de totale winst.
Tamelijk verspreid zijn in Rusland nog de parti-
cul i ere naam] ooze venn eo’tschappen. Deze corporaties
genieten, ve.rgel.elcen bij de andere particuliere onder-nemingen, zekere vooi’rechten.
Een
onderzoek van ‘de
arbeiders- en boeren inspectie in ‘het begin van 1927,
dat 86 naamloo’ze vennootschappen (93 pOt. van de ge-
zamenlijke particuliere vennootschap pen) onsvat,to, heeft uitgewezen, dat de vorm der NV. hij ‘voorlceur
wei’cl gebruikt om langs den weg van ongezonde specu-
lautieen met middelen van den Staat en ‘van coöperatie-
ve vereenigirugen de particuliere kapitaiiisten ‘te ver-
j-ijknn. Zoo deelt bijv. de ,,Praiw’da” van 6 Juli 1927
liet volgende mede: ,,De n aaml onze vennootschap pen
werken meestal niet middelen van den Staat, die hun
c.reclieten verleent; zoo was de N.V. ,,Rosnitznilc”
(de kleinhandelaar”) naast een particulier Icapitaal
(volgens ‘de statuten) van 323.000 roebel den eersten
October 1926 aan de Staat’sondernemingen en cc
coöperatieve vereenigingen een bedrag van ongeveer
2’nii II ioen roebel schuldig.
De commissies van toezicht, die uit de aandeel-
houders van do naamlooze vennootschap gelcozen
wonden, zijn gewoonlijk uit fami]ie]eden samengesteld.
1)aardoor zijn de berichten van deze Commissies geen
waarborg voor de werkelijkheid en de juistheid van
774
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
31
Augustus 1927
do baIansen.
Ni
z1d•eu bekléeden de leden der corn-
missies vei’antwoordelijke j)OStefl in de naarn1ooe ven-
noytschap. Volgens de arbeiders. en boeieninspectit
hebben do Staatsinste11ingen en de coöperatieve verf
een g.i ngen aan d e particuliere naam1ooze ven’iioOt-
ohappen een ‘ver].ies van
4,5
rn1iioen r oebel te wijten.
Verder moet nog gewezen weiden 01) iie talrijke
vertegeuwoordigi tigen van de Staatsonciertierni ngcïI.;
die, ern zichzelf ee bovenop te houden, liet l)altjCt.tiIe
kapi talismo ontwi.kke1en
.1
arin •be’eert, (lat 7U1ke ver!
tegenwoordigingen dikwjls met cle special e bedoeling
geveetigcl worden om het, Staatseigen’clom systematisch
uit te Plunderen ..Dit geschiedt in den vorm vail
iaiigdu rige ‘verdragen, die zeer nadeel iig voor cle Staat-
huishouding,maar zeer voordeedig voor de partiCu-
1 ieze personen WOrde]1 uitgewerkt. Omerke1ijlc is liet?
dat ongeveer
80 pût.
van deze centractantet .reed’
met het gerecht in conflict geraakt en. ‘ver’oordeei’cl is
Een niet onbelangrijke rol hij ‘de opkomst der parti-
ctilier-‘kapitalistische economie word t gespeeld door
transacties van direct strafbaren mrid, zooals biji’.
smolckelarij, valutahandel, goedkoope verpaeh’ti ng van Staa’taon’der nemi ngen., aankoop van fabrikaten van de
S’taats ii’d ustri e en z. Ook ‘worden. o’miooper’ij en. dief-
‘stal als nïijdclel gebruikt om ‘de particuliere lca,pi’ta
listen te verrijken. [amin heefit uit courmntenber.ichteiS
van 56
processen berekend, ‘dat er voor een bedrag
van ot:igeveer 51 m.i.11ioen :roebei aan verduistering en
cl iefstal van Sbaa’tseigen’dommen ‘heeft piaatis gevon
den. Menig geval klinkt eenvoudig fabelach’tig. Zoq
is ‘bij’s’. de verdwijning van
200.000
pond naphta, toc
behoorend.e aan den Staat, uit de haven van Petrograd
bolcend geavor’den, ‘die aan particuliere opslagplaatsen
werd afgeleverd om ze naderhand aan.
nenl’i.nigen ‘te verkoopen. Daarbij is het opmerkelijk,
dat niet dergelijke verdui’ste.riu’gen en tdiefstallen ‘ct
loopbaan van ‘de misdadigers niet ten einde is; on-
geveer de helft van hen….volgens Tiarins navorsehint
gen eigenaar van een particuliere onderneming gc
worden, en werkt met goede resultaten verder, terwijl
het meerendeei’cler overigen weder in ‘den dienst vnu
de Sovjet werden opgenomen en daar nieuwe oplich-
terijeu enz. beging. Ter verrijking van particuliere
kapitalisten zijn corruptie’s aan ‘cle orde van den dag.
.Ret inenlcwaardige daarbij is, dat ‘dez,e onzui ‘on5’
middelen bijna altijd in ‘de .a.mbt.en’aarswe.rel’cl ccii;
vruchtbaren bodem vinden. De ,,Prawda” -van 31. ln li
1.927
‘haalt talrijke ‘desbetreffende voorbeelden aan.
Op
het platteland ‘kom.t ‘de pn.rticuler-kap’i ta
listische economie in de eerste plaats voor op grooth’
boerderijen, clie
1
oouarbei’ders in ‘dienst ‘hebben, verclen bij ‘de ‘verpachting ‘van .i nvewtari’s en trekvee, pseu.do:
landbouw-coöperaties en verscheidene taldcen varr
nijverheid. De groote boerenbedrijven maker 2
pOt.
van alle boerderijen uit,; zij
..
bezitten 11. pOt. van de
in cultuur gebrachte oppervlakte van de Sovjetrepu
biielc. Het aantal land- en boscharbeiders van RusiamP
bedroeg in het begin van ‘he’t jaar
1926 3.350.000.’
Door verpahting ‘vnn ‘de ‘doode en levende inventaris
lereilet het particuliere kapitaal ongeveer 9 pOt. ‘vah.
de gezamenlij’lce productie. Het aantal land’houw-
coöperaties, die eigenlijk niet anders dan kapi.ta-
listi’sche ondernemingen zijn, is tamelijlc groof.
volgens een on’derzek van de arbeiders- en boeren-
inspectie zijn
25
pOt. der collectieve landbouwonder-nerningen zulke schijn-coöperaties. In het geheel komt
20 pOt. van de lao’dbouw’prod’uctie ‘tot een bedrag van
700
‘millioen goudroebel voor rekening van ondemne-
in in gen van kapitali’stiischen aard. »
Uit deze bedragen is ‘op ‘te maken, dat ‘de zuivei
kapitalistische inis’telliiigen op het platteland zoowel
als in de stad vasten voet hebben gekregen. Over het
algemeen mag men zeggen, ‘dat de ontw’ikkeling van
den ge,heelen Russischen landbouw zich op kapittalis..
tischen grondslag voltrekt, al worc1t, het land dan ool
juridisch al’s S’taatseigen’d’om ‘beschouwd.
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B. *** beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
BANKDISCONTO’S.
Ned1Vrach.inR.C.51
Disc.Wissels.3k
3 Oct.’25
Zwits.Nat.Bk. 3122
Oct.’25
BeLBinn.Eff. k
3Feb.’27
N.Bk.v.Denem.
524J’uvi’26
3Feb.’27
ZweedscheRbk
4 21 Apr.’27
Javasche Bank… .
4 14 Juli’26
Bank v.Noorw. 4126 Oct. ’26
Bank van Engeland
421 Apr.’27
Bk. v. Tsjecho-
Duitsche Rijksbank 6
.10 Juni’27
slowakije . . 5 S
Mrt. ’27
Bank
v.
Frankrijk.5
14Apr.’27
N.Bk.v.O’rijk.
ij24A’ug.’27
Belgische Nat.Bnk. 5
22Juni’27
N. Rk. v. Hong. 6
25Aug.’26
Bed. Res.Bank N.Y. 31
4Aug.’27
Bank v. Italië. 7
17Juni’25
Bank van Spanje.. 5
23Mrt.’23
Z.-Afr.Res.bnk
5
OPEN MARKT.
1927
1926
1925
1914
27 Aug
ug.
2127
15120
8113
23128 24129
20124
Aug. Aug.
Aug. Aug.
Aug.
Juli
Amsterdam
Partic.disc.
3116
-1
12
318-
1
12
3I8-
1
I2
3153
1
12
2314-7(5
3:41_4
3I121
Prolong.
311
4
2)
3
1
14..4
3
1
14_
1
12
311
4
2
1
1-3
3’12
2114314
Londen
Daggeld
. .
2-3′
23
1
12
2-5
3-5 3-5
231-4
13142
Partic. disc.
451
45h6-318
45/
1
_:41
4
5
/,6_:
4
/8
41116-18
331
4
71
5
211
4
_31
4
Berlijn
Daggeld ..
4115
4114.6
4
‘126’12
41
12_6
1
12
3-7 7-9
1
12
Partic.dlsc.
30.55 d..
.
57/
8
531
4
_715
541
4
5:414
4112718
751
–
56-90 d..
.
571
53j
471
5
531
4
5314
4’/2-’14
7318
2’js-
1
/
Waren-
wechsel.
6
3
18
6-
3
/s
57156314
518-6
1
18
5-
5
1s
8
7
-9
–
New York’)
Cail money
3117_314
3
1
1_
3
14
3
1
124
3:4
–
4
4
1
15I1
4_31
4
1
3
14_2
1
12
Partic.dlsc.
3314
1
311
4
_31
4
311
4
311
4
3314_715
33
18
-3
14
–
1)
Cali money-koers van 26 Aug. en daaraan voorafgaande weken
tin
Vrijdag.
2)
Noteering van Vrijdag.
WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Data
New
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel
Batavia
York00)
0)
0)
0) 0)
1)
23 Aug. 1927
2.499,,
12•13T5
59.40
9.781 34.74
100
24
,,
1927
2.4901,,
12.13
59.401
9•781
34.74
100
25
,,
1927 2.495
12.13»,
59.41
9.78- 34.74
100
26
,,
1927
2.495,
12.13%
59.37
9.781 34.74k
100
27
,,
1927
–
12.133,
5
‘
59.36
9.78
3474k
100 29
,,
1927
2.49%
12.13
59.41
978k
34.75
100
Laagsted.w.l)
Hoogste d.wl)
2.49%
2.495,
12.13
12.13
5
I
59.34
59.45
9.77
34.72
9.791 34.76
9971,
10081
8
22 Aug. 1927
2.499,
12.13%
59.39
9781
34.74
100
15
,,
1927
2.4951,
6
12.13
59.32
9.78k
34.73
100
Muntpariteit
2.48%
12.10% 59.26
48.-
34.59
100
Data
‘S.,1d
Weenen
Praat
Boeka-
Mitaan
Madrid
23 Aug. 1927
48.12 35.17 7.40
1.50
13.60
1
42.14
24
,,
1927
48.121
35.17
7.40
1.50
13.59
4207
25
,,
1927
48.123
35.171
7.40
1.50
13.60
42.03
26
,,
1927
48.14
35.171
7.40
1.50
13.59
42.03
27
,,
1927
48.15
35.
1
71
7.40
1.50
–
–
29
,,
1927
48.14
35.17
7.40
1.50
13.501
42.01..
Laagsted.w.’)
48.08
35.10
7.39
1.45
13 ‘
471
1
41.95
Hoogsted.w’)
48.16 35.20
7.41 1.55
13.621
42
.171
22 Aug.’ 1927
.48.12
35.15
7.40
1.50
13.59
42.17
15
,,
1927
48.12
35.15
7.40
1.50
13.59
42.21.
Muntpariteit
48.-
1 35.-
2
.)48._
48.-
48.-
D a a
Stock-
Kopen-
t
•
SO
)
Hel-
I1
Buenos-
Mon- holm
0)
hagen)
;(g
Aires’)
Ireal’)
3 Aug. 1927
66.971
66.85
64.95
6.30
10’611
2.4914
24
1927
66.971
66.85
64.90 6.30
106′
2.491j,
25
1927
67.-
66.85
64.85
6.30
1(
1
651
8
2.49%
26
1927
67.-
66.85
64.821
6.30
106%
240k
27
,,
1927
67.-
66.85
64.85
6.30
10651
2.49%
29
1927
67.021
66.831 64.85 6.30
10651
8
2.49%
Laagsted.w.l)
66.921
66.80
64.75
6.28
.106%
2.49′
Hoogste d.wl)
67.05
66.90
64.971
6.31
10634′
2 497i
22 Aug.. 1927
67.-
66.871
64.971
6.30
1.062/
8
2.49%
15
,,
1927
66.0»T1
66.85 64.95
6.31
10651
2.4934
Muntpariteit
66.67 66.67
64.67
6.261
105s1
5
2.48%
‘) Noteering te Amsterdam.
) Noteering te Rotterdam.
0) Particuliere opgave.
2) Wettelijk gestabiliseerd tusschen
7.534j5
en 7.21
1
12.
In het eerste nummer van iedere maand komt een overzicht voor van een aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen.
31 Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
775
KOERSEN TE NEW YORK: (Cable).
D a a
Londen
($ per £)
Parijs
($ P. lOOfr.)
Berlijn
($ p. 100 Mk.)
Amsterdam
($ p. 100 gid.)
23 Aug.
1927
4,861/
9
3,921
8
23,80!4
40,07′
24
,,
1927
4
,
865
132
3,92
23,8
40,06
1
.
25
,,
1927
4,86s/,
3,92
23,80k
40,06
213
1927
4,86
7
1
32
3,92
23,78
40,07
27
1927
4
,86
7
132
3,9211
23,78k 40,06x
29
1927
4,865/
16
3,9211,
23,80
40,06
1
4
30 Aug.
19261
4,85y, 2,89 23,81 40,05
Muntpariteit..
1
4,8667
19,30
23,81k
40s
KOERSEN TE LONDEN.
Plaatsen en
Landen
INoteerings-I
eenheden
13
Aug.!j
1927
2OAug.I
1927
22
1
27
Aug.
1927
JLaagstelHoogstel
127
Aug.
1927
Aiexandriö.
.
Piast.p.
97,4
9714
977/
t
,
9761
9714
p.
£
372)4
371)4 370 373
371%
Athene
……Dr.
Bangkok …
Sh.p.tical
I/lOj
l/lO/s
1110)4
1110)4 1110)4
Budapest
.
..
Pen. p.
£
27.85
27.84
27.76 27.93
27.79
B. Airesl). ..
d. p.
$
47
89
1
32
47715
47271
47311
47719
Sh. p. rup.
1j571
5
115718
1/527/
33
15
1
‘
1j571
9
Constantin…
Piast.p.0
96214
967)4
960 975
967)4
Hongkong
. .
5h. p.
$
111151
111151
8
1/111
8
2,0
1
1
1111
1
Tv
Kobe …….
Sh.p.yen
1/11”
111125
1
1(11°
T’S
1111
7
TT,
‘/11.”
T’S
Lissabon
1)
. .
d. per Esc.
2161
31
2
1
‘
31
213!
la2
2)4
Mexico . ….
d.per$
24
24 23
25
24
Calcutta ……
Montevideo
1)
d. per
$
49)4
49
49
49)4 49)4
Montreal’)
..
$
per
£
..
4.8651
8
4.85)4 4.86
‘
T’S
4 85”
R.d.Janeiro
1)
d. per Mii.
565!
184
527:
132
5531
64
555′
184
527!
52
Shanghai …
Sh. p. tael
…
9;53%
2/5)4
2;53
2/6)4
21571
8
Singapore. ..
id. p.
$
2/3
49
1
84
2l3°
1
‘ST
2/3
15
/
81
23
18
1
I5
213)4
Valparaiso
1).
$
p..
39.81
39.81
39.80
39.82
39.81
Warschau ..
Zi. p.
£
43)4 43)4
43
44
43)4 ‘, i viegranscn Iranslert. •) w ug.
ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS
8)
Londen’) N.York2) Londen
22 Aug. 1927.. 24
13
/56
54′,,
22 Aug. 1927
84111
23
,,
1927..
2551,
5431,
23
,,
1927…..
84/10)4 24
,,
1927..
25′
51
8
24
,,
1927….
841113i
25
,,
1927..
25t1,
54!<
25
,,
192″
….84/11)4
26
,,
1927..
2514
54
18
26
,,
1927….
84111)4
27
,,
1927..
2551
59
54)4
27
,,
1927….
84111)4
28 Aug. 1926.. 2813/
19
62s1
28 Aug. 1926…..
84/11)4
20 Juli
1914..
2415/
35
5411
9
20 Juli
1914….
84111
5)
In pence
p. oz.
stand.
1)
Forelgn sliver In
$c.
p.oz.fine.
2)
In sh. p.oz.tine
STAND VAN
‘e
RIJKS KAS.
De Minister van Fina nciën maakt bekend
Vorderingen.
1
15Aug.1927
23Aug.1927
Saldo bij de Nederiandsche Bank
f
20.244.043,51
1
19.301.172,98
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten
,,
381.654,71
,
635.927,11
Voorsch.
op
uit. Juli (resp.Juni)i927 aan
de gem.
op
voor haar door de Rijks-
administratie te heffen gemeentelijke
Inkomstenbelasting en opcenten
op
de Rijksinkomsten belasting
18.366.718,29 18.366.718,29
………
,,
,,
,,
10.559.786,56
Kasvord. wed. credletverst.a/h. buiteni
,,..
118.720.73i,70
,,
119.310.083,82
Daggeidieeningen
tegen onderpand
,,
3.900.000,-
–
Voorschotten aan de koionin………..9.310.271,22
Saldo der postrekeningen van Rijks-
van Staat8schuldbrieven
……….
14.934.475,27
,,
13.337.645,81
comptabeien
…………
…………
Vordering
op
het Staatsbedrijf der
P.,
………………………….
T.enT.1)
Id.
op
andere Staatsbedrijven
2)
–
,.
2.945.348,03
–
,,
3.125348,03
Verplichtingen.
Voorschot door de Nederi. Bank
– –
Schatkistpromessen in
f
58.720000,-
19.870.000,-
/
58.720.000,-
Waarvan direct bij de Ned. Bank..
19.870.000,-
•
–
,,
11.688.669,-
–
,,
11.827.814,50
Schatkistbiljetten In omloop’)……….
om1oo
……….
Schuld a.d. Bank
v.
Ned. Gemeenten
2)
.
.
–
–
Zilverbons in
Omloop
……………….
Id. a. h. Alg. Burg. Pensioenfonds’)
..,,
3.796.190,50
,,
2.532.186,45
id. a. h. Staatsbedrijf d.
P., T.
en
T.
1)..
43.328.904,41
,, 42.802.816,84
Id. aan anderë Staatsbedrijven
2)
………..
980.000,-
,,
1.080.000,-
Id. aan diverse instellingen
1)
..
,,
5.272.162,71
,,
5.292.023,59
Waarvan fl2.056.000 vervallende
op 1
Juli 1929.
In rekg.-crt. met
‘s
Rijks Schatkist.
NÉDERLANDSCH.INDISCHE VLOTTENDE SCHULD.
20Aug. 1927
Vorderingen:
/
719.000,-
f
186.000,-
Saldo bil
‘s
Rijks kas
……….. …. ..
– –
Verplichtingen:
Saldo bij de Javasche Bank
…………..
Voorschot uit ‘8 Rijks kas aan N.,lndië
–
–
Voorschot Javasche Bank aan N.-lndif
•
5.500.000,-
,,
2.021.000,-
Schatkistpromessen in omloop …….
400.000.-
,,
400.000,-
Muntbiijetten in omloop
…………
,30300.000,-
»
30.286.000-
Schuld aan het Ned.-lnd. Muntfônds
Idem aan de Ned.-lnd. Postspaarbank
….
,,
2.153.000.–
,,
1.406.O,-
..
,,
2.223.000,-
1.431.000,-
Betaalmidd-len in
s
Lands kas aanw
.-
» 36.857.000,-
Waarvan aan winatbiljetten ……….
.-
,,
1.504.000,-
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans
op
29 Augustus i927.
Activa.
Binnenl.Wis-(Hfdbk.
f
107.436.506,25
sels,Prom.,
Bijbnk.
,,
11.405.248,04
enz. in disc4
Ag.sch.
15.277.178,01
f
134.118.932,30
Papier
o.
h. Buitenl. in disconto.
.. . .-…
–
Idem eigen portef..
f
131.651.079,-
Af :Verkocht maar voor
de bk. nognietafgel.
–
131.651.079,_
Beleeningen
Hfdbk.
f
48.626.114,46
nc1.
vrsch.
•
Bijbnk.
,
9.794.173,53
in rek.-crt.
Ag.sch.
73.391.804,68 op
onderp.
f
131.812.092,67
Op
Effecten………
f
124.386.892,67
Op Goederen en Spec.
7.425.200,-
131.812.092,67
Voorschotten a. h. Rijk…
… .. ….
… .. ..
,,
–
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud
… ….
f
68.006.060,-
Muntmat., Goud
…
318.276.131,14
f
386.282.191,14
Munt, Zilver, enz..
,,
28.388.163,25
Muntmat. Zilver
–
Belegging
11
kapitaal, reserves en pen.
414.670.354,39
sioenfonds
……………………,,
23.671.700,52
Gebouwen en Meub. der Bank
……..,,
5.000.000,-
Diverse rekeningen
………………
.
31.275.138,27
–
Passiva.
f
872.199.297,15
Kapitaal
……….. ……………..
f
20.000.000,-
Reservefonds
……………………,,
7.027.840,39
Bijzondere reserve
………
8.000.000,-
Pensioenfonds
…………………..,,
4.697.159,52
Bankbiljetten in omloop
…………..
..
802.976.850,-.
Bankassignatiën in omloop…………,
511.198,29
Rek.-Cour.j Het Rijk
f
1.502.483,25
saldo’s:
‘
I
V,
Anderen
20.344.641,56
,,
21.847.124,81
Diverse rekeningen
…………… ..
,,
7.139.124,14
f
872.199.297,15
Beschikbaar metaalsaldo
…………. .
f
249.145.833,77
Op
de
basis van
21
metaaldekking….
84.078.799,13
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop
dan waartoe de Bank gerechtigdis.
1.245.729.165,-
Voornaamste posten in duizenden
guldens.
Goud Andere
Beschikb.
Dek-
Data
Circulatie
opeischb.
Metaal- Ikings
Munt
1
Muntmat.
schulden
saldo
perc.
29 Aug. ’27
68.006
318.276
802.977 22.358
249.146
50
22
’27
68.057
318.276
788.180
47.970
247.182
50
15
’27
68.061
318.276
794.696
44.237
246.428
50
8
’27 68.053
318.276
804.356
40.825
945.011
48
1
’27
68.111
318.276
829.193
34632
241.63
49.
25 Juli
’27
68.128 319.275
789.509
51.878
247.436
50
30Aug. ’26
63.702
358.290
838.011
38.006 271.811
51
25 Juli
‘14165.7031
96.410 310.437
6.198
43.521
1
)
54
Totaal
Schat ,ast-
Belee
Papier
Di,îerse
Data
bedrag
promessen
nin e
g
op
het
reke-
disconto’s rechtstreeks buitenl.
ningen
2)
29 Aug. 1927
134.119
–
131.812
131.651
31.275
22
,,
1927
148.252
–
128.075 131.576
31.407
15
1927
153.323
–
128.657
128.974
33.201
8
1927
161.165
–
128.790 126.726
31.436
1
1927
175.506
–
131.380
127.040 32.394
25 Juli
1927
160.559
–
130.705
128.080
22.860
30Aug. 1926
51.855
–
127.390
216.218 47.354
25 Juli
1914
67.947
14.300
61.686
20.188
509
‘) up oe Dasis van
’16
metaasoelciclng.
‘J Slulipost actIva.
S
SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Data
Metaal
/ij
Andere
opeischb.
Discont.
D
nng
r
e
e
n
(
,
30 Juli
1927-
1.010
1.613
557
963
565
23
1927..
1.011
1.469 616 950
448
16
1927..
1.010
1.486
529
945
.446
9
1927-
.
1.011
1.530
491
947
402
2
1927-
1.031
1.589
.
515 935 440
31 Juli
1926-
1.082 1.657
796 899
436
Juli
1914…
645
1.100
560
735
398
‘) 0IUJtj)US1 UCE dÇLIVd.
776
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
31 Augustus 1927
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens. De sainengetrok-
ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvaugen.
Data
Goud
___________
Zilver
Circulatie
Andere
opeischb.
schulden
IBeschjkb.
1
metaal-
1 saldo
20Aug.1927
20.200
327.400
1
65.200
124.680
13
1927
202.800
329.000
1
55.000
125.820
6
1927
205.100
327.000
1
54.300
128,84
23 Juli 1927
‘184.731
21.395′
324.377
58.953
129.870
16
,,
1927
181.824
21.998 322.130 62.796
127.284
9
,,
1927
148.846
23.974 321.494
63.753
132.294
2
197
184.878
24.219
318.975 59.637
134.316
21Aug.1926
199.494
31.262 333.596 53.416
153.811
15Aug.1925
132.315
44.270 319.326 44.351
104.607
25Juli1914
22.057
31.907 110.172
12.634
4.842
2
)
•
1
Wissels,
1
Diverse
1
Dek-
i
Data
Dis-
bulten
Belee-
1
reke-
kings- conto’s N.-Ind.
ningen
1
ningen’)
percen-
betaalb.
t
tage
–
20Aug.1927
167.200
13 ,, 1927
162.000
6
1927
150.800
23 Juli1927 Ï4.265 30.468
83.805
46.086
16
1927 14.521 27.941
82.461
47.767
9 ,, 1927 14.345 26.840
81.073
48.250
2
1927 14.123 26.033
75.823
54.198
21Aug.1926 12.116 24.324
67.013
57.531
15Aug.1925 18.248 34.174
78.970
57.145
25 Juli1914
7.259
6.395
47.934
2.228
‘) Slultpoat activa.
2)
Baala
2
1
5
. metaa1deik1ng.
BANK VAN ENGELAND.
,Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden ponden sterling.
Currency Notes
Data
Metaal Circulatie
Bedrag
i
Ban kbil/.
1
Oov. Sec.
24 Aug. 1927
151.492 136.430
295.490
56.250
245.881
17.
,,
1927
151.949
136.887
297.017
56.250
247.438
10
1927
152.700
137.492
299.253
56.250 249.797
3
1927
152.269
138.342
300.885 56.250
252.169
27 Juli
1927
151.805
137.958
298.469
56.250
248.817
20
,,
1927
151.809 137.361
296.487 56.250 246.809
25 Aug, 1926
154.806
140.271
290.751 56.250
239.844
22 Juli
1914
40.164 29.317
–
–
–
Data
00v.
Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
Reserve Dek-
ings-
24Aug.’27
55.422
48.140 17.424 102.737 34.812
29
17
,,
’27 49.957
51.588
17.794
100.458
34.862
29,
10
’27
47.442
49.160
11.790 101.641
34.958
3071
8)
3
,,
’27 52.077
44.741 9.522
102.840
33.677
30
27 Juli ’27
49.992 47.858
9.878
103.483
33.597
29
8
/8
20
,,
’27
49.867
48.610
12.629 101.979
34.197
297/
9
25 Aug.’26
38.774 73.314 26.116
102.057
34.285
26
22 Jûli ’14
11.005
33.633
13.736
42.185 29.297
52
i
1)
Verhouding tuaschen Reserve en Deposits.
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in millioe.nen franos.
Waarvan
Tegoed
Waarv.
elee-
Data
Goud
in het
Zilver
in het
se
7′
op hef
ningen
buitenl.l)
buitenl.
bulfeni.
25Aug.’27
5.546
1.864
343
53
1.727
5
1.631
18
,,
1
27
5.546
1.864
343
53
1.476
8
1.663
11
’27
5.546
1.864
343
52
1.382
7
1.693
4
,,
1
27
5.546
1.864
343
57
2.384
7
1.653
28Juli’27
5.546
1.865 343
55
1.759
6
1.623
26Aug.’26
5.549
1.864
339
79
5.741
17
2.198
23 Juli ‘141
4.104
–
640
–
1.5411
8
1
769
Buif.gew.
Schat-
D
Rekg. Courant
Data
voorsch.
kisfbil-
5e
Circulatle
partj
Staat
old. Staat
letten2)
culieren
25Aug.’27
25.050
5.775
23.965
52672
12.445
79
18
’27 25.350
5.774
23.677
52.925
11.976
147
11
1
27
25.550 5.768 23.960 53.282
12.068
185 4
,,
1
27
25.800.
5.754
23.853
53.694
12.094
2
28Juli’27
25.650
5.749 24.551
52.756 12.629
534.
26Aug.’26
38.450
5.430
4.503
55.147
3.238
92
23Juli’14
– –
–
5.912
943
4012
1)
Waarvan beschikbaar 463 millioen.
2)
in disconto genomen wegens
voorsch. v. d. Staat aan buiteni. regeeringen.
3)
Sluitpost activa.
i
EFFECTENBEURZEN.
Amsterdam, 29 Augustus 1927.
In cle achter ons lg.gen.de .berioh•tsperiode is de 1evend-
heici op de internationale fonclseu.markten niet al te groot
geweest. Toch waren er enkele beurzen, waar bepaalde fei-ten wijzigingen van eenige beteekenis te voorschijn hebben
geroepen. O.a. is dit voor de .inrkt te B e r ‘1 iji n het geval
geweest. Aanvankelijk heeft het hier uitgezien naar een
verstijvin.g van de geid.markt ; zelfs vree.sde men hier en
daar, dat een nieuwe restrictie van beursgel•cl dooT de
Rijks’bank zou worden voorgeschreven. In verband hier-
mede zijn enkele omvangrijke verkoopo’rders in de markt
gekomen, eenerzijds veroorzaakt .door de contramine, an-
derzijds door hen, die geen verdere risico’s meer op nich
•wenschten te nemen. Enkele vrij aansnerkelij’ke koersver-
lie,zen zijn hiervan het resultaat geworden. Spoedig echter
bleek de geidmarkt goeden weerstand te •toonen en 2elfs
zij.n de geldkoersen gedaald, naar men veronderstelt ten
gevolge van ‘het binnenstroomen van buitenlandsche ore-
dieten op korten termijn’. Hoewel in ‘beginsel dergelijke ere-
dieten door de f’inancieele leiding niet ‘worden toegejuicht
– zoodat ‘de kans bestaat, dat hiertegen te eeniger tijd
maatregelen genomen zullen iworden – heeft de beurs ‘hier-
mede geen rekening gehouden en heeft de verruiming van
de geidmar’kt weer tot een ver.hooging van het algemeene
koer.speil geleid.
Te L o n d e n is de beurs eveneens kalm gebleven. De
grondtoon was niet ongunstig, waartoe niet in de ‘laatste
plaats de ruime houding van de geidmarkt. ‘heeft bijgedra-
gen. Het feit, dat een aflossing van War Bonds is voorge-
steld, zonder een gelijktijdige conversie, heeft de gemakke-
lijke positie van de schatkist in ‘het licht gesteld, hoewel
men in de City niet gelo’of t, dat de regeering zonder een
nieuwe leening ook de verdere aflossingen zal kunnen be-
werk.stelligen. Inmiddels is de beleggingsmark’t tamelijk op-
gewekt gebleven, evenals de meeste aandeelensoor.teu.
Te P a r ij s heeft de markt een verdeeld ‘verloop gehad.
De beschouwingen omtrent de te verwachten financieele
maatregelen van de regeering drijven de markt nu eens in
de ééne dan weer in de andere richting. Over het algemeen
,be4taat het vertrouwen, dat dc regeering ten slotte den
toestand zal kunnen beheerschen, doch men zou het op prijs
stellen, indien spoedig met een definitieve stabilisatie reke-ning gehouden zou kunnen rworden. Men ‘is thans niet vol-
komen op de hoogte van de rwerkelijke waarde der ver-
‘sohillende ondernemingen, hetgeen tot gevolg heeft, dat een
groot deel van ‘het publiek zich niet bezighoudt met beurs-
transacties.
De markt te N e w Y o r k is doorgaans vast geweest.
Een nieuwe stroom van kooporders voor verschillende aan-
deelen heeft haar intrede gedaan, waartoe heeft bijgedra-
gen het feit, dat het totaal van aan makelaars verstrekte
voorschotten met ongeveer twintig mill’ioen dollars is ver-minderd. Men heeft hieruit de conclusie getrokken, dat het
niet tin de eerste plaats speculatieve aankoopen zijn ge-
weest, welke het algemeene koer.speil ‘hebben opgedreven,
een omstandigheid, welke het vertrouwen heeft doen toe-
nemen. De geidmarkt is bovendien ruim gebleven, terwijl
de berichten uit de ‘voornaamste industrieën erop wijzen,
.dat de werkzaamheden met ‘nagenoeg onveranderde activi-
teit worden voortgezet.
T e n onsent is de handel gedurende de aohter ons
liggende beriohtsperdode over het algemeen niet zeer uitge-
breid geweest, behoudens enkele uitzonderingen. De
beleg-
gingsefdeeliz’g
heeft teekenen van vermoeidheid getoond,
hetgeen nochtans niet heeft geresulteerd in belangrijke
koersverschillen. Er bestond eenig aanbod in ‘buite
7
nlandsche,
met ‘name in Duitsche obligaties, doch later heeft d’it veer voor hernieuwde vraag plaats gemaakt. 6 pCt. Ned. Werk.
Schuld 1922:. 1057/
s
, 105
9
/16,
lOi5’/is; 4%’ spCt. Ned. Werk.
Schuld 1917: 100%
1
100%, lOO
°
/is; 4% ‘pCt. Ned.-Indië
1926: 98
3
/8,
98
7
116,
98
1
1;
5 pCt. Meieo £’10-‘1000’ (af-
gest’.) : 91116, 8f
18
, 9; 5 ‘pOt. Brazilië 1903 100: 82
5
/8,
82, 83; 8 pCt.
Sao
Paulo 1921: 106, 106%’, 105%.
Groote belangstelling ‘is ontstaan voor
thee-ea%deelen.
In
den laatsten tijd is meer aandacht gewijd aan de statistische
positie van het artikel en verschillende beschouwingen heb-
ben op de vermiindetring ‘van de productie en de toeneming
van de consumptie gewezen. Hierdoor ontston4 vraag naar
de aan onze beurs verhandelde theefoudsen, welke alle een
krachtige verbetering hebben ‘kunnen ondergaan. Bij enkele soorten is het herstel aner sch’ielijk geweest, een gevolg van
de uitgebreide vraag in een ‘zeer ‘beperkte markt. Amster-
dam Thee: 119%, 118
3
/8,
1217/
g
; C’oalpara: 595, 613, 622;
Melangbong: 230, 237%, 248%; Sedbp: 615%, 616, 640;
SindangsaTie: 257%’, 256%, 260.
52
53
54 .
54
7
54
56
56
60 49
1
44
31 Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTÎSCHE .BERICHTEN
777
Rubbereendeelen
hebben een loome stemming aan den dag
gelegd, hetgeen in verband heeft gestaan met de weifelende
houding van den rubber.prïjs en met de onzekerheid ten
aaneien van het toekomstige verioop van de voorraden te
Londe,n. Tegen het einde van de berichtsperiode echter, toen
bleek, dat laatstgenoemde voorraden eenigsains waren ver-minderd, is de stcxnning weder beter geworden, zoodat cle
nadeelige koersverschillen per saldo slechts gering genoenici
niogen worden. Amsterdam Rubber:
305%,
300
3
/8,
302%;
Deli Batavia: 25034, 251%, 246%; Hessa Rubber: 458, 450,
445; Indische Rubber Cy.: 351, 356, 346
1
/
4
; KaliTelepak:
317, 307, 303%, 305; Kendewig Leboe: 396, 392%, 391%;
Necl.-Ind. Rubber & Koffie: 369, 360%, 355; Majang Ln-
den: 324 (ex diiv.), 320, 317; Preanger Rubber: 190, 189,
18e; R’clam rfapanoeli. 159
1
/2, 155.7/; 157; Serbaija:li:
308%, 313, 307; Sumatra Caoutchouc: 305,
300%,
304;
Tjihoeni Tjipon.gpok: 188, 185,
188%;
Wai Sumatra Rub-
ber: 317, 310, 312; Intercont. Rubber: 127/
s
, 13, 1
211
/e6.
De
tebaksma’rkt
heeft weinig veranderingen aangetoond.
Arendsburg: 688, 680, 675; Besoekii Tabak: 528, 532, 529;
Deli Batavia: 541%, 53734, 539; ‘Deli Mij.: 473, 470, 471%;
Ngoepit: 426, 425, 426; Oostkust: 258, 256,
259%;
Senem-
bah: 479, 481,
480%;
‘l’enioeloes Landbouw: 479, 483, 485.
Sui/ceraandeelen
hebben voor somrnige soorten opnietiw
een krachtige opleving te zien gegeven, vooral toen de Cuba-
noteeringen op enkele dagen een aanmerkelijk herstel heb-
ben aangetoond. Ook de venwachting, dat .de bietsuikeroogst
in Europa niet in overeenstemming zal zijn met cle uitbrei-
ding van het areaal, ‘heeft ertoe bijgedragen, voor suiker
–
aandeelen een optimistische stemming in het leven te roe-
pen. Besito: 300; Cult. Mij. der Vorsteulauden: 187, 186,
187
3
/
4
; Handelsverg. Amsterdam: 749%, 758, 772; Javaschc
Cultuur Mij.:
419%,
423, 421; Krian: 254, 255, 254%; Ma-
ron:
286%,
285, 287; Ned.-Incl. Suiker Unie: 287, 290%,
291%; Pagottan: 309, 315, 324; Poerworedjo:
132%,
135,
134%; Sindauglaoet: 471, 472, 476; Tjep.per: 800, 805;
Tjoweng Lestari: 254, 250, 255, 251.
De petrofeuircrn,erkt
is stil gebleven. De berichten omtrent
onderhandelingen tusschen de heeran Deter.ding en Teagle
hebben geen nieuive gezichtspunten geopend, zoodat de
markt ten onzent voor aandeelen Koninklijke een afwach-
tende houding heeft aangenomen. Dordtsche Petr. md.
Mij.: 324
1
/
2
, 324,
323%;
Gec. Roll. Petr. Cie: 215, 215%,
21.5; Kon. Petr. Mij.: 348%, 346, 344
1
/8;
Periak Petroleum
Mij.:
70
7
/8,
71, 75; Peuda’,va: 14%, 13%, 14%; Marland
Oil: 37
7
1,
36%, 36%.
Scheepveerteancleelen
waren stil en gedurende liet groot-
ste deel van (Ie berichtsweek vrijwel verwaarloosd. Niette-
min is cle stemming vast gebleven. Holland-Amrika Lijn:
87, 84%, 87%; Java-China-Japan Lijn: 1.30%, 131, 130%;
Kon. Neil. Stoonijboot Mij.: 99%, 100%, 99%; Ned.
Soheepv. Un,ie: 188, 189%, 189%; Nievelt Gonclriaan: 126%,
1
2
7
7
1i6,
12
8%; Stoomv,. Mij. Nederland: 190%.
Van
iiwfustrieele fondsen
waren ktinstzijdesoorten aan-
vankelijk iets lager, doch later verbeterde de stemming
eenigszins, hoofdzakelijk voor
Enka.
Aancleele,n Philips kon-
den bij kleinen handel lichtelijk stijgen. Bijzonder gevraagd
bleken aandeelen Zweedsche Lucifers Maatschappij te zijn.
Centrale Suiker Mij.: 119%, 119
1
/8,
119%; Roll. Kuustzijde md.: 11974, 119,
118%;
Jurgens: 183%,
183%,
184
2
;
Maekubee: 111, 109%, 10774; Ned. Kunstzijdefabr.: 355,
351, 349; Philips Gloeilampenfabriek: 461, 465, 471;
Zweeclsche Lucifers Mij.: 297
5
/
s
, 307, 308%.
De af deeling voor
rnijnea’ncleelen
avas nagenoeg verlaten
en de meeste fondsen yertoonden eenige neiging tot ach-
teruitgang. Vooral Redljang Lebong waren lusteioos. Alg.
Exploratie Mij.: 63%; Billiton le Rubriek: 951, 949; Boe-
ton Mijnb. Mij.: 137%, 133%, 136%,; Müller & Co.’s Mijn,b.
Mij.: 77%, 78%, 77; Recijang Leboing: 161, 159, 149; Sing-
kep Tin Mij. :. 488, 485, 484.
J3e9i-kandeeZen
waren vast met omzetten, welke boven het normale zijn uitgegaan. Amsterda.msche Bank: 180,
180%, 179%; Roll. Bank. v. Zuid-Amerika: 78, 77%, 77%;
Incasso Bank: 130, 129%, 129; Koloniale Bank: 282%,
287 34,, 286
3
/8;
Ned.-Ind, Handelsbank: 185%, 185, l86
13
/is;
Nd. Handel Mij. C. v. A.: 182%, 183
34,
180
1
/4 ; R’damsohe
Bankvereeniging: 92%, 92%, 92%.
De
.Ameri/cea’n.sche merkt
heeft éen zeer rustig verloop
gehad. American Smelting & Refining Cy.: 169%, 170%,
168%; Anaconda Copper: 953/s,
967/,
93
0
/ (
ex div.),
9434; Studebaker: 54%, 54,
53%;
United States Steel
Corp.: 138%,
140%,
141%; Atehison Toipeca: 19574, 200,
197; Missouri Kansas & Texas:
4634,
47%, 46%; Ene: 61,
60%; Union Pacific: 188%, 18934, 188% ; Wabash 11w.:
66
5
/s, 67°7, 66
1
1.
GOEDERENHANDEL.
GRANEN.
Augustus 1927.
: T a r
w
e : De stemming dp de tarwemankt is in de afge-
loopen week sterk afwisselend geweest. Ofschoon e n ook
uit de Vereenigde Staten en Canada enkele minder gunstige
hrichten kwamen, had toch de optimistische kijk op de
oogsten daar de overhand en was het niet dat er zeer on-
gunstige beniohten uit Europa ivaren gekomen, de markten zouden waarschijnlijk reeds vroeger zijn ingestort. Maar in Europa en vooral in Duitschianci was het 4vcen zoo slecht,
dat er geen sprake van oogstwerkzaaniheden kon zijn en de
kwaliteit van hèt graan zou door de aanhoudende regens
sterk lijden. Toen aan het eind van (le vorige week het weer
vérbeterde, kwam er een aarzeling in de markten en toen
hét weer Zondag en Maandag bijna overal mooi en vast was,
werd cle stemming uiterst flauw, eerst in DuitschIand en
Liverpool, later ook in Amerika. Of dit betere iveer nu nog
op tijd is gekomen, ‘zoodat nog een redelijke oogst kan wor-
den verwacht, zal Vrij spoedig moeten blijken; in ieder ge-
vl was men onmiddellijk onder den indruk, dat men zich ge-
durende het slechte weer aan overdnijving wat betreft de
gewachte gevolgen voor den oogst had schuldig gemaakt.
Toch is het vrij zeker, dat over een aanzienlijk gebied van Europa een tamelijk gunstige oogst verwacht kan worden.
Wat Noord-Amerika betreft, eenige ‘benichten over te
veel vocht in een gedeelte van het gebied van de winter-
tarwe hebben niet veel ‘indruk gemaakt, omdat het grootste
gedeelte van cl eze tarwesoort reeds binnen is; met de zomer-
tarwe gaat het redelijk goed, maar de meeste belangstelling
is er natuurlijk voor Canada. De temperatuur was in veel
streken te laag, hier en daar zijn er nachtvorsten g,eweest,
die evenwel nog niet veel schade hebben. berokkend. Maar
terwijl aan den eenen kant hooge ramingen de mogelijkheid
van een zeer grooten oogst aantoonen, blijft de toestand
zeer onzeker, omdat de tijd van een ,,Killing frost” niet ver
meer kan zijn en het nog heel goed kan ‘zijn, dat een be-
langrijk gedeelte van den oogst daardoor gevangen wordt.
Over een 1. twee weken zal men grootendeels uit de on.zeker-
‘heid zijn.
Uit Argentinië luiden de berichten gunstig, maar
d,ustralië heeft te veel droogte gehad en men verwacht daar
een kleineren oogst dan den vonigen.
Roemeniië zou volgens de laatste schatting eveneens een
‘kleineren oogst ‘hebben dan verleden jaar, maar aan den
anderen kant geven de geregelde offertes van dat land meer
den indruk dat de oogst toch niet zoo heel klein kan zijn.
In Duitschland en België was cle vraag ntar tarwe het
grootst en belangrijke zaken kwamen tot stand in bijna alle soorten tarwe. De vaste en stijgende vrachteumarkten ver-
oorzaakten eveneens een opgaande markt.
Rogge: Meer nog dan tarwe was rogge onder invloed
van het weer op het Continent. De Berlijnsche markt heeft
voor dit artikel ‘zeer sterk gefluctueerd. Aanvankelijk
gingen de prijzen dagelijks scherp omhoog, later toen het
‘weer verbeterde, ‘was er een plotselinge leer groote daling.
De Chicago markt is die van Berlijn vrij geregeld gevolgd.
De handel was aanvankelijk levendig en op meer gunstige
oogstbeniohten werd geen acht geslagen.
M al
5:
Ook dit artikel eindigde zeer kalm na aaavn:nke-
lijk zeer vaste markten. Het feit, dat Argentinië zeer veel
maIs verscheept heeft, wat geen aanleiding tot het vormen
van groote voorraden geweest is, maakt dat men vrij alge-
meen vastere markten verwacht nu de verschepingen wat
afnemen en waarschijnlijk nog meer zullen afnemen. Van
den uitvoer uit Argentinië ging deze week vat meer naar
Noord-Amerika en een verdere toename van verschepingen
naar dat land zou ongetwijfeld de Europeesche markten
belnvloeden.
In de meeste Europeesche landen zijn de prijzen voor
lco-maIs ver onder de prijzen clie gevraagd en betaald
worden voor latere aflading, vooral is dit het geval in
België en ons land.
Ofschoon ‘het betere weer avaarschijnlijk tot gevolg heeft,
da-t er minder graan ongeschikt wordt voor broodidoeleinden,
heeft toch ook maïs onder den indruk van de flauwe stem-
ming van andere granen een reactie ondergaan, zoowel hier
als in Noord-Amerika. In dit laatste land zijn de prijzen
toch nog ongekend ihoog, niettegenstaande cle zichtbare voor-
raad nog grooter is dan een jaar geleden. Het gecalculeerde
tekort van den nieuwen oogst is evenwel van dien aard,
dat wat meer of minder voorraad weinig verschil maakt.
Het weer was in de ifgeloopen week niet ongunstig, maar
er wordt toch naar nog Ineen witrmte verlangd.
De Donaulanden blijven van de markt met maIs. Er is
in Roemenië wel regen gevallen, maar men meent, dat die
1,50
182,-
2 60,-
13,50
14,50
12,-
170,-
195,-
10,25
12,45
11,95
368,- 363,-
3)
per 1960 KG.
778
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
31 Augustus 1927
Noteeringen.
Chicago
Buenos Aires
Data
Tarwe Maïs
Haver
Tarwe Maïs
Lijnzaad
Sept.
Sept.
Sept.
Sept.
Sept. Sept.
27Aug.’27
13771
1111/
46j
12,20 7,30
1 5,6 5
20
,,
’27
140%
111
47
12,35
7,20
15,75
27Aug.’26
i33s1,
7671,
373,
12,80
6,80
16,60
27Aug.’25
15671
e
0434
3811
4
13,70 9,15
20,40
27Aug.’24
121k
117
484
14,40
10,15
22,85
20Juli’14
82
56s1
36
9,40
5,38
13,70
Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.
1
29
Aug.
1 22
Aug.
1
30Aug.
Soorten
1927
1927
1926
Tarwe (Hardwinter II)
•
1
14,90
Rogge (No. 2 Western)
.
•
1
12,20
Mais (La Plata)
……..
2
186,-
Gerst (48 Ibs. malting)
2
246,-
Haver (Canada 3) ………
1
13,25
Lijnkoeken (Noord-Ameri-
ka van La Plata-zaad) …l
12,65
Lijnzaad (La Plata) …..
3
370,_
1)
per 100 KG.
2)
per 2000 KG
Artikelen
AANVOEREN in tans van 1000 KG.
Rotterdam
Amsterdam
21127
Aug.
1
Sedert
Overeenk.
21127
Aug.
Sedert
Overeenk.
1927
1
Jan.
1927
tijdvak
1926
1927
1Jan.
1927
1
tijdvak
1926
Totaal
1927
1926
Tarwe ……………..
37.550 1.318.490
1.041.429
–
39.252
10.341
1.357.742
1.051.770
Rogge
……………
2.422
259.174
184.451
90
493 1.116
259.667
185.587
–
13.410
14.440
–
67
950
13.477
15.390
29. 987
955.517
592.107 11.384
152.195
73.448 1.107.712
665.555
4.209
276.351
239.379
–
6.829 6.965
283.180 246.344
Boekweit……………….
Haver ……………..
3.305
..
146.685
151.309
–
2.728 2.165
149.413 153.474
Maïs ………………..
Lijnzaad
…………..
630 163.681
169.826
8.026
163.847
158.082 327.528 327.908
Gerst
……………….
Lijnkoek
…………
..
4.729
..
127.184 169.176
–
–
–
127.1,84
169.170
1.284
..
71.403
57.159
1.365
24.638
9.605
96.041
66.764
Tarwemeel
…………..
Andere meelsoorten
–
7.664
9.645
–
–
–
7.664
9.645
te laat is gekomen om nog veel goed te kunnen doen ‘voor
den maïsoogst. Zuid.Afrika heeft read.s wat meer afgeladen,
doch de cijfers hebben bij hetgeen van Argentinië verscheept
wordt ‘weinig te beteekenen. liet totaal expert-surplus wordt
01) 500.000 tons geschat. Er
zijn
in cle afgeloopeis week weinig saken in deze soort tot stand gekomen, onldlat in de
meeste gevallen de vraagprijzen te hoog varen.
Ge r5t. Een levendige handel heeft zich in de eerste
dagen van de afgeioopcn eveek ontwikkeld, eerst in Rot-
terdam, later vooral in Hamnburg. De prijzen zijn voor alle soorten flink gestegen, maar later werd ook voor dit artikel
de stemming kalmer en brokkelden ‘de prijzen af. De schat-
ting van den oogst van Roemenië geeft een wat kleilleren
oogst dan verleden jaar, maar voorloopig is er van die
‘zijde nogal wat aanbod en de avekelijksehe verschepinn
zijn ruim en ‘ zelfs grooter dan van Noord-Amerika. Het
totaal der verschepiugen ‘is zeer groot, maar ofschoon ae
belangstelling voor spoedige levering van gerst misschien
wat verminderd is, blijft toch nog een yrij sterke premie
gehandhaafd. Van het vormen van voorraden is dan ook
nog weinig sprake.
II. a ve r. Onder invloed van het regenweer was er een
sterke vraag voor haver en de prijzen ondergingen een for-
sche rijzing, vooral voor Platasoorten. Doch ook voor
andere soorten was er vce1 vraag op het Continent. De En-
gelsehe markten bleven in verhouding zeer kalm.
Zooais te begrijpen is, heeft ook op deze graansoort het
betere weer de stemming geheel doen veranderen.
SUIKER.
De stemming op de verschillende suikermarkten was in
de afgeloopen week vast met oploopende prijzen, tot aan het einde der week eene kleine reactie intrad.
In Amerika trokken de noteeringen voor Spot Cen-
trifugals alsook op de termijnmarkt de afgeloopen week
aan, hetgeen uit ondervolgende cijfers blijkt:
Sp. C. Aug. Sept. Oct. Dec. Jan. Mrt.
Slot voorafg. week ……4.49 2.61 2.67 – 2.79 2.79 2.75
Opening verslagweek .. 4.49 2.63 2.69 – 2.82 2.82 2.77
Hoogstepuntverslagweek 4.65 – 2.83 2.86 2.96 2.87 2.87
Slot verslagweek ……4.65 – 2.78 2.80 2.91 2.92 2.84
De ontvangsten in de Atlantische havens der Ver. Staten
bedroegen deze week 77.000 tons, de versmeltingen 66.000
tons tegen 61.000 tons in 1928 en de voorraden 213.000
tons tegen 236.100 tons.
De berichten over de wettelijke inkrimping van den
Cubaoogst nemen hoe langer hoe vasteren vorm aan en wijzen erop, dat, tenzij de prijzen intusschen belangrijk
stijgen, men met eene inkrimping van den oogst mag
rekenen tussehen 4 en 434 millioen tons. Wanneer een besluit hieromtrent genomen zal worden, is echter nog
geenszins bekend.
De Cubastatistiek is als volgt:
1927
1926
1925
Tons
Tans
Tons
Oubaansche productie 23 Aug 4.508.620 4.884.658 5.098.376
Weekontv. afscheephavens 40.898 24.638 43.803
Totaal sedert 1 Jan.-20 Aug 3.687.938 4.066.129 4.546.582
Weekexport…………….76.945 103.229 96.858
Totale export sedert 111-2018 2.843.815 3.036594 3.679.777
Voorraad afscheephavens . . 862.167 1.029.537 866.605
Voorraad Binnenland ……712.638 731 015 455.800
Het weer in de verschillende Bie t suiker centra was
nogal wisselvallig. Terwijl men in sommige districten
klaagde over te zware stortregens schijnt de groote neer-
slag voor andere gedeelten weer gunstig geweest te zijn.
In En ge 1 a n d was de markt in navolging van Amerika
vast, terwijl in het midden der week een goede vraag
kwam opzetten met flinke zaken als gevolg. Raffinadeurs
verhoogden hunne prijzen met 3 d.
De slotnoteeringen waren als volgt:
Aug.
1927 .. Sh. 1613
Maart 1928 …. Sh. 16/9k
October
,,
. .
,, 15/434
Mei
,…..,, 17/134
Dec.
,,
..
,,
151%
Aug.
,…..
17/3
De zichtbare voorraden zijn volgens Czarnikow:
1927
1926
1925
Tons
Tons
Tons
Duitschland 1 Aug . ……..
422.000 328.000
96.000
Tsjecho8lowakije . 1 Aug. ….
105.000 204.000 149.000
Frankrijk 1 Aug . ……….
194.000
142.000
107.000
Nederland 1 Aug . ……….
24.000
95.000 – 58.000
België 1 Aug……………39.000
38.000
65.000
Polen 1 Aug . ………….. 63.000 72.000 58.000
Engeland 1 Aug.gefmpt.suiker 300.000 407.000 294.000
Engel. 1 Aug. Binnenl. suiker – – –
Totaal Europa
1.147.000 1.286.000 827.000
V.S. Atlant. havens 24 Aug.
213.000 236.000 165.000
Cuba 20 Aug ……..
…….
875.000 1.030.000
867.000
Totaal .. 2.235.000 2.552.000 1.859.000
De markt op Java was gedurende de verslagweek vast
gestemd en de prijzen voor ready stegen met ca.
f
tot
f
8,
en voor latere termijnen f
i.
Hier te lande bleef de markt in verhouding tot de
andere suikermarkten vrij kalm hoewel de prijzen op de
termijnmarkt door den loop der Amerikaansche noteeringen
beïnvloed werden. De omzet bedroeg 2950 ton.
KATOEN.
Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons. Manchester, d.d. 24 Augustus 1927.
De Amerikaansohe katoenmarkt is nog niet tot even-
wicht gekomen. Prijzen zijn nog onder den invloed van cle
dagelijkscmhe weerberichten uit (Ie katoen4islricten en de
bollweevil schade, van welke factoren door speeuianten
bij iedere gunstige gelegenheid druk gebruik wordt ge-
31 Augustus 1927
ECONOMISCH-STATIST4SCHE BERICHTEN
779
irLaakt. JI. Maandag noteerde Mid-Antericain spot te Liver-
pool 11.07 cl. tegen 9.17 d. op S Augustus ji., het laagste
punt iii dit seiaoen. ].Toewel het Ginners-i{eport, dat gis-teren gepubliceerd werd, het aantal gegincie balen aangaf
mat 457.000 tegen 182.000 verleden seizoen om dezen tijd,
was dit cijfer lager dan men verwacht had, terwijl hoven-
dien ten gevolge van slechte we r.berichten, prijzen in
Ndw York 50 tot 60 pueiten opliepen. liÂverpool opende
virninongen 26 tot 30 ptinteii hooger. Egyptische katoen
volgt liet spoor van Anerikaansche. Op jI. Maandag no-
teerde F.G.F. 20.10 doch gisteren had er iveer een daling
plaats tot 19.80. Locoverkoopen zijn gering en bedroegen
de vorigew eek totaal slechts 31.000 balen.
i)e Amerikaansche garenniarkt is nog kalm. Verkoopers
van grove jwnlmers, hetzij twist of ive’ftcop, berichten,
dat de transacties, ivelke nog ‘zijn afgesloten, slechts op
kleine hoeveelheden betrekking hebben. Naar medio num-
niers voor ,,prin.tkig c-loth”, alsook naar de fijnere num-
mers tinist en wef t voor dhooties, bestond gisteren een
goede vraag en hoewel liet grootste gedeelte der biedingen
te laag was, konden enkele spinuers flinke hoeveelheden
boeken. Er zou meer gedaan zijn, indien er nier garens
voorradig ivaren geweest, daar voor koopers prompte leve-
ning een vereischte was. Vermoedelijk zal de naderende
vwantio ‘in thet Oldham-clistrict, die cle volgende week be-
gint, aan deze meerdere belangstelling debet zijn. Ook
schijnen enkele flinke
partijen
gareiis voor dhcotv bor-
clers te zijn afgesloten, zoovel enkel als getwijud, doch
ook hier waren biedingen .ii.i vele gevallen te laag. De stij-
ging van Egy.ptische katoen jI. Maandag bracht ook meer
vraag naar Egyptische gareus mccle en h.ier en daar schijnen
wel zaken tt stand ‘te zijn gekomen. De groote en snelle
fluctuaties in het ruwe materiaal werken er echter niet
lan mccle oni algemeen vertrowven in htnidige prijzen te
vestigen.
Bij de steeds stijgende prijzen van het ruwe materiaal,
behoeft liet geen verwondering ‘te ….ok-ken, dat zaken in cle
(oekmarkt iiiiet groote moeilijkheden gepaard gaan en liet
iicurtal afgesloten orders is dan ook sedert ons laatste bericht
van weinig ,beteekenjis. Er is voldoende vraag geweest,
speciaal van Calcutta, doch cle geboden prijzen waren op
basis an twee t drie weken geleden en kleven dus thans
geheel buiten beschouwing. De berichten uit China luiden
niet bemoedigend, doch van Java en De Straits ‘bestond
de vorige iii’eck voldoende vraag. Onze markt heeft een
periode van meer stabiele prijzonl dringend nood.ig cii ii-
dien bijv. gedurende een maand )rij1e1i vast bleven, zou-
den o.i. goede zaken niet alleen mogelijk, ‘doch ook zeel’
waarschijnlijk zij ii.
17Aug. 24Aug. Oost. koersen. 16Aug. 23Aug.
Liverpoolnoteeringen. T.T.öpBr..Indië 115 1/5H
F.G.F. Sakellaridis 19,75 20,10 T.T.op Hongkong 1/1 l 1111
G.F. No. 1 Oomra. 8,05 8,65 T.T.opShanghai 215% 215%
Noteering voor Loco-Katoen.
(Mïcldling T.Jplands.)
26 Aug.
1927
1
19 Aug.
1927
1
12 Aug.
1927
26 Aug.
1
1926
26 Aug.
1925
New York voor
Middling…
21,95e
20,45e
19,40e 19,05e
23,05 c
New Orleans
voor Middling
21,30e
19,69e
18,70e
18,49e
22,31 c
Liverpool voor
Middling
.
…
11,15 d 10,60 d
10,40 d
10,16 d
12,89 d
Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen).
t
1
Aug.’27
1
tot
19Aug.’27
1
Overeenkomstige
periode
1—
1
1926
1
1925
Ontvangsten Gulf-Havens.
}
217 194 179
,,
Atlant.Havens
Uitvoer naar Gr. Brittannië
19
33
22
,, ‘t Vasteland ete.
104
160
123
Japan….. ..
29
25
14
– Voorraden.
(In duizendtallen balen).
Overeenkomstig
tijdstip
19Aug.
77
11
1926 1925
Amerik. havens……….
948 568 207
511 189
Binnenland …………..350
210
44
40
New York
……………
New Orleans …………..
223
121
42
Liverpool .. . . _.. …. . _.
803
1
435
1
244
KOFFIE.
Gedurende de afgeloopen week bleef de markt in geheel
onveranderde stemming verkeeren. Noch in de kost- en vracht-
aanbiedingen voor prompte verscheping van Brazilië, noch in die van Nederlandsch-Indië kwam veel verandering. Het
eenige nieuws, waarvan melding valt te maken, is een heden
ontvangen telegram, waarin wordt medegedeeld, dat het Instituut tot Permanente Verdediging van de Koffie van
Sao Paulo eene leening van
£5
millioen geplaatst heeft
bij de firma Lazard Bros, in Londen, ter versterking van
de verdediging van de koffiebelangen.
Volgens een dezer dagen uit Brazilië ontvangen telegram
bedroegen de voorraden, door bovengenoemd Instituut in
de pakhuizen en de spoorwegstations in het binnenland
van Sao Paulo en Minas Geraes teruggehouden, op 15
Augustus 6.157.000 balen, hetgeen tegen 15 Juli eene ver-
meerdering beteekent van 2.443.000 balen.
Aan de termijnmarkt ondergingen de noteeringen zeer
weinig verandering.
De prijzen van gewoon goed beschreven Superior Santos
op prompte verscheping zijn thans ongeveer 761- á 7716 per
cwt. en van dito Prime ongeveer 781- t 801., terwijl zij van
Rio type New-York 7 met beschrijving, prompte verscheping, bedragen 6016 t 611..
Van Robusta op aflading van Nederlandsch-Indië zijnde
prijzen in de eerste band op het oogenblik: Palembang
Robusta 29
1
1, et., Benkoelen Robusta 30% ct., Korintjie
Robusta 33 ct., Mandheling Robusta 34 ct., W.I.B. f.a.q.
Robusta 37% ct., alles September.verscheping per
cif, uitgeleverd gewicht, netto contant.
De officieele loco-noteering voor Superior Santos bleef onveranderd 49 ct. per W KG. en die voor Robusta 45 et., terwijl de afzet nog steeds te wenschen overlaat.
De noteeringen aan de Rotterdamsche termijnmarkt wren
aan de ochtend-eall als volgt:
Santos-contract
Gemengd contract
basis Good
11
basis Santos Good
1
sept.I Dec.
1
Mrt.
1
Mei
11
Sept.i Dec.
1
Mrt.
1
Mei
30Aug.
39%
3734
36%
35%
3734
355/
s
34m/
5
335
4
23
,,
39%
37% 36%
35′
38
35m,
3411
33′,,
16
,,
3934
37%
36%
3534
38
36
34%
34
1
j
9
,,
39
37%
363i
35j
39%
36%
35s1
8
34’1,
De slot-noteeringeb te New-York van het aldaar geldende
gemengd contract (basis Rio No. 7) waren:
Sept.
Dec.
1
Maart
1
Mei
29 Aug.
……
$
12,48
$
11,85
$
11,64
$
11,45
22
,,
12,42
,,
11,60
11,22
11,03
15
,, ,,
12,60
.
,,
11,75
11,46 11,22
8
,, ,,
12,92
,,
11,97
11,65
,,
11,40
Rotterdam, 30 Augustus 1927.
(Medledeeliug van de Vereeniging voor den Goederenhandel
te Rotterdam.)
Noteeringen en voorraden in Brazilië.
te Rio
te Santos
Wisselkoers
Data
–
-,—
te Rio
Voorraad Prijs Voorraad Prijs op Londen
(In Balen)
1
No.7
1
)
(
In Balen)
1
No.
41)
29 Aug. 1927
259.000 21.800 1.030.000 24.500 5161t6
22
1927
273.000 21.650 985.000 24.500 515/
13
1927
288.000 22.050 948.000 24.500 5161
30 Aug. 1926
318.000 23.425 1.041.000 25.000 7471,
,
Ontvangsten uit het binnenland van Brazilië in Balen.
t
te Rio
te Santos
Data
Afgeloopen
Sedert Afgeloopen
Sedert
week
1Juli
1
week
1 liii
27 Aug. 1927,….
84.000
1
616.000
212.000
1
1.716.000
28 Aug. 1926…. 102.000
803.000 157.000 1.333.000
1)
In Reis.
THEE.
De theemarkt had in de afgeloopen week een levendig
verloop. De gemiddelde prijs voor Britseh-Indische thee
steeg 2 d. voor Noordelijk en ruim 1 d. voor Zuidelijk
Britsch-Indië. Ook de Javaveiling kon op een avance wijzen
van gemiddeld ruim 1% d. Het waren voornamelijk de
ordinaire- en middenkwaliteiten, die het meest van de
rijzing profiteerden, doch ook de betere kwaliteiten waren
gëenszins verwaarloosd en konden meermalen hoogere prijzen
bedingen dan in vorige veiling.
In Amsterdam kwamen nog veel verkoopen tot staad
van opgehouden partijen ex vorige veilingen, die meeren-
780
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
31 Augustus 1927
deels hoogere prijzen konden bedingen, dan in de laatste
veiling betaald werd. De opgehouden voorraad is zeker
met 14 h 2000 kisten verminderd.
Ongecontroleerde geruchten op de Londensche markt
vermelden een verdere sterke vermindering van den dit-
jarigen oogst van Noordelijk Britsch•Indië. Eerst op het einde van de maand zullen officieele cijfers
aantoonen in hoeverre deze geruchten juistheid bevatten.
Ook Batavia nam de vaste stemming van de Europeesche
markten geheel pver en er werd druk geboden op restanten,
oogst 1927, waarvan verschillende tot afdoening kwamen.
De aandacht is hier gevestigd op de veiling van 1 Sep-
tember a.s. die zooals bekend, ca. ruim 21.000 kistcn directen aanvoer
zal
omvatten.
Amsterdam, 29 Augustus 1927.
IJZER.
De gebeurtenis van de afgeloopen weken is vel de ver-
laging van den prijs van Clevelandijzer, niettegenstaande
de herhaalde verzekeringen van de producenten, dat van
prijsverlaging geen sprake kon zijn (men zie vooral de be-
treffende noot). Tot nu toe is de Continentale markt hier-
door nog niet beïnvloed, ruwijzer is nog vast gestemd. Ook
de staalmarkt heeft de eenigszins vastere tendens, welke
in ons vorig overzicht werd gesignaleerd, kunnen behouden
en de prijzen zijn nog iets gestegen.
Thans kan gemeld worden, dat het Roheisenverband van
de hieronder vermelde soorten slechts gieterj-ijzer no. 3 in prijs verlaagd heeft, ni. tot 78 Mk., ingaande 1 September. Tegelijkertijd is een nieuwe vrachtbasis geschapen, Unter-
wellenborn (Thür.), met een noteering van 72 Mk. voor no. 3.
Noteering in de week van
15121 Aug. 22128 Aug. 23129 Aug
1927
1
1927
1
1927
Ruwijzer.
f. o. b. Middlesborough
5h.
Sh.
Sh.
*Cleveland Foundry no.
70/-
70/-
93/-.
67/6
67/6
90/6
Hem
‘
tite Eas
‘
Coas
66/6
66/6
89/6
mixed numbers …..
75/6
75/-
82/6
Wagon départ Longwy
(Lot haringen)
Frs.
Frs.
Frs.
Moulage P. L. no. 3
460,_
460,-
600,-
Semi-phosphoreuse
495,-
495,—
670,_
ab Werk Rheinl.-West falen
Mk.
Mk.
Mk.
Giessereiroheisen no. 1
88.-
88.-
88.-
,,
,, 3
86.-
86.-
86.-
Hhimatit………………
93.50
93.50
9 3.50
f.o.b. Antwerpen
Sh.
Sh.
Sh.
Gieten) ruwijzer no. 3..
60
1
-62
/
–
60/-62/-
69/-70f-
Walsproducten.
f. o. b. Antwerpen (vrjbi.)
Sh.
Sh
Sb.
Stafijzer .
. …. . .-. .
94
94-95
100
Plaatijzer 5 mM.. . … 120-121/6 121-121/6
110
11
3 ,. … …..125-126
126
120
* Van 16 Augustus 1927 af wordt op den prijs van Cleve-
landijzer, bestemd voor Schotland en voor den export bij
hoeveelheden van minstens 100 resp. 500 tons, een reductie
van sh. 216 gegeven.
METALEN.
Loco-Noteeringen te Londen:
Data
Koper
Stan-
daard
Koper
Electro-
lytisch
Tin
Lood
Zink
29 Aug. 1927…
55.216
62.216
289.1216
22.151-
27.1716 22
,,
1927-
55.51_ 82.716
289.101-
22.151-
27.1716
15
,,
1927-
55.51..
.621716
293.716
23.-/-
27.17/6
8
,,
1927..
55.101-.
62.516
295.1216
23.-/-
28.51-
30 Aug.1926..
59.51-
67.51_
294.1216
33.-/-
34.716
20 Juli 1914..
61.-/-6
145.15/-
19.-/-
21.101-
VRACHTENMARKT.
De Noord-Amerikaansche graanvrachtenmarkt was de
afgeloopen week zeer levendig en vast en de vrachten zijn opgeloopen. Er werden ongeveer 30 booten bevracht. Van
Montreal werd bevracht op basis van 14 cents per Au-
gustus/September naar Antwerpen of Rotterdam, tot 15
cents per midden September en tot 151( cents per Sept./Oct.
in bijna alle gevallen werd de optie Hamburg/Bremen ge-
geven tegen 1 cent extra. Per November werd tonnage ge-
plaatst naar Antwerpen/Rotterdam tegen 17 cents. Naar de
Middellandsche Zee was weinig vraag, doch er werd een
October boot gedaan tegen 19X cents. De Golf van Mexico
was practisch zonder zaken. Slechts één boot werd bevracht
naar Antwerpen of Rotterdam tegen 14 cents zwaar graan.
De vraag naar tonnage voor suiker van West-Indië nam
niet toe, doch de vrachten zijn, in overeenstemming met
die der andere markten, vaster geworden. Van Cuba werd
een 6500 tonnen gedaan naar U.K./Continent per September
tegen 1716 en een 5000 tonnen per Augustus/September
tegen 1719 naar Rotterdam direct.
De North Pacific bleef zeer vast, ofschoon de vraag niet
zoo groot was als de voorafgaande week. Dit is hoofdzakelijk
toe te áchrijven aan het feit dat reedens vaster. in hun
vnachten zijn geworden en de bevrachters hierin nog niet
willen volgen. Niettemin zijn de vnachten verder gestegen
en van Portland/Puget Sound/Vancouver naar U.K./Continent
werd 3413 en 331- betaald naangelang van grootte per
Sept./Oct., booten van circa 7000 tons hebben pen October
341- kunnen bedingen en 351- pen November. Naar de Mid-
dellandsche Zee bedong een 6300 tonnen per Oct./Nov. 3613.
De La Plata leefde wederom flink op en er werd aan-
zienlijk bevracht, zoowel pen prompt als voor latere posities,
en in de meeste gevallen zijn hoogere vrachten betaald.
Voor Augustus belading werd voor booten van middelma-
tige grootte 2513 betaald van boven La Plata havens naar U.K./Continent en per eerste helft September zijn booten
van ca. 7000 tons gedaan tegen 2416. Sept./Oct. betaalde
241- en 1125 October 231-. Van Bahia Blanca werd een gnoote
boot bevracht naar Londen, Antwerpen of Rotterdam tegen
221- per einde Augustus.
De vraag naar wilde tonnage voor chilisalpeter bleef
gehandhaafd en er werden ca. 6 booten bevracht. Een
S&ptembenboot van 7000 tons bedong 291- basis Bordeaux/
Hamburg range, optie Noord-Spanje 2916 of Middellandsche
Zee 311- of Alexandrië 3116. Drie handige booten naar
Noord-Spanje bedongen 3016 per Oct /Nov./Dec., optie ilid-
dellandsche Zee 3116. Naar ruimte is weinig vraag. Een
September partij zou zijn geboekt tegen 2616 naar Duin-
kerken/Hamburg range.
De meeste Oostelijke afdeehingen bleven kalm en terwijl
het aantal orders beperkt is, is ook de beschikbare tonnage
zeer gering. De vrachten zijn derhalve vast gebleven. De markt voor Soya boonen van Wladiwostock was kalm en
de vrachten onveranderd. Van Australië zijn orders voor
nieuwen oogst aan de markt, doch tot nu toe zijn bevrachters
en reeders nog niet tot oveneenstemming gekomen omtrent
de vrachten. Van Burmah stellen bevrachters thans 301.
in uitzicht voor Dec/Jan. naar Antwerpen/Hamburg range.
De maïsbevrachters van Zuid-Afrika wanen gedwongen
aanzienlijk hoogere vrachten te betalen. Nadat van Kaap-
stad/Dunban nange 241- per October was betaald naar Bon-
deaux/Hamburg range, werd 261- betaald voor een 7500
tonner van Kaapstad naar Livenpool direct per September
en 27e- naar U.K. Continent.
De Donau was tamelijk levendig, echter tegen onvenan-.
derde vnachten. Per Augustus en September is 161- tot 1613
betaald naar het Continent, en van Constanza is het vorige
cijfer van 1313 naar ,,picked porta” Continent herhaald.
De Zwarte Zee was kalm. Naar het Continent werd 1213
betaald per 1125 September.
De Middellandsche Zee was kalmer, doch de vrachten
bleven onveranderd. Voor erts werd o.m. betaald: La Gou.
lette/Rotterdam 513, Bona/Glasgow 7/-. Naar de Vereenigde
Staten wenden twee booten bevracht; naar Boston werd
81. betaald en naar Mobile 813. Fosfaat was kalm.
De prompte vnachten van de Golf van Biscaye zijn iets
zwakken. Van Bilbao naar Rotterdam werd 519 betaald. Een gnoote boot werd bevracht van Bilbao naar Tyne of
Sunderland tegen 613. Saltacaballo/Rotterdam betaalde 613.
De uitgaande kolenvrachten van Engeland wanen vast,
speciaal naar de Middellandsche Zee. Van Zuid-Wales werd
o.m. betaald: Nantes 419, Lissabon 816, Barcelona 1113, Sa.
lonica:10/-, Madeira 91-, Montreal 7/-, Rosario 1316, en van
de Oostkust: Malmö 519, Rouaan 416, Bordeaux 519, Nice
91., Las Palmas 913.
RUN VAART.
Week van 21 t/m. 27 Augustus 1927.
De aanvoeren van zeezijde, hoofdzakelijk erts, waren min-
der dan cle vorige week. Soheepsruimte bleef, vooral in het
midden der week, bij matige vraag voldoende beschikbaar.
De entsvrachtien bedroegen gemiddeld
f
0,65/60 met
Y
4
en
f
0,75 5. 0,70 met
Y2
lostijd.
Naar den Bovenrijn betaalde men gemiddeld
f
1,25 5.
1,30 per last met verkorten lostijd. Het slee.ploon liep ge-
leidelijk op van 32Y
2
et. tot 45 et. tarief.