‘Het gaat nog altijd goed met Nederland’

Peter Hein van Mulligen schreef in 2020 het boek Met ons gaat het nog altijd goed, een optimistisch verhaal over de staat van Nederland. Hoe kijkt hij daar nu tegenaan, na de energiecrisis, inflatiepiek en het grote onbehagen dat lijkt schuil te gaan achter de verkiezingswinst van de PVV?

Waarom heb je destijds het boek geschreven?

“Nederlanders zijn gemiddeld ontzettend tevreden met hun eigen leven, maar vinden dat het slecht gaat met het land. ‘Met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht’, zoals Paul Schnabel het samenvatte. Foutieve ideeën over de werkelijkheid kunnen daar een rol bij spelen, zoals het idee dat de criminaliteit stijgt, of dat er een multicultureel drama is. Het risico bestaat dat deze mythes de aandacht wegnemen van de echte problemen. In mijn boek probeer ik ze daarom te ontkrachten door de feitelijke ontwikkelingen te beschrijven.”

Sinds de verschijning van het boek  hebben we te maken gehad met een energiecrisis en een hoge inflatie. Gaat het nog steeds goed met Nederland?

“Wel als je kijkt naar de feitelijke ontwikkelingen. De inflatie was torenhoog, maar de meerderheid in Nederland kon dat prima ondervangen. De mensen die dat niet konden, hebben steun gehad. Met gevolg dat de laagste inkomensgroep in Nederland vorig jaar de koopkracht zag stijgen, en dat de armoede hard is afgenomen. Voor de mensen in de hogere inkomensgroepen was het vervelend dat de boodschappen en de energierekening duurder waren, maar zij raakten hierdoor niet in de financiële problemen.”

Toch lijkt het alsof veel Nederlanders bij deze verkiezingen uit onvrede hebben gestemd.

“Ik denk dat daar deels gevoelens achter zitten die zijn ontstaan tijdens de pandemie. Zo heeft het vertrouwen in de politieke instituties een behoorlijke klap gekregen – de betrouwbaarheid van de overheid was een van de belangrijkste verkiezingsthema’s.

Een moeilijker te verklaren punt van onvrede is de politieke discussie over de bestaanszekerheid: het gaat goed met de inkomens, de inflatie neemt af, en de baanzekerheid is enorm hoog. Wellicht is de discussie meer het gevolg van een stijgend verwachtingspatroon dan van een verslechterende situatie.

De beschikbaarheid van betaalbare woningen is overigens wel een zorgwekkend onderwerp: er zijn de laatste jaren nauwelijks sociale huurwoningen gebouwd voor mensen met een lager inkomen en starters.

Maar dat het woningprobleem het gevolg is van de komst van migranten klopt dan weer niet: de migratie is niet enorm toegenomen. Belangrijke factor is de individualisering, waardoor het aantal huishoudens in Nederland toeneemt.”

Voor welk probleem zou er meer aandacht moeten zijn?

“De vergrijzing. Volgens de prognoses neemt het aantal niet-werkenden ten opzichte van werkenden de komende decennia steeds verder toe, om daarna op een hoog niveau te blijven hangen. Dat is een complex probleem waar we iets mee zullen moeten doen.

Ook heb ik soms het gevoel dat de urgentie ontbreekt over de gevolgen van de klimaatverandering: die kunnen echt onze welvaart bedreigen. Nederland ligt in een drassige rivierdelta en is dus bijzonder kwetsbaar. Gelukkig zijn we een rijk land en hebben we veel ervaring met overstromingsgevaar. Maar we zullen wel aan de bak moeten.”

Is er ook goed nieuws?

“Ja. Ondanks het feit dat Nederland in een recessie zit, merk je daar op de arbeidsmarkt niks van. Mensen raken niet massaal hun banen kwijt, en weinig bedrijven zijn failliet gegaan. En ondanks een coronacrisis en een energiecrisis is Nederland nu rijker dan in 2019. Daar mogen we tevreden over zijn.”