Promotie

promotie
Uit onderzoek blijkt dat mensen
ring daarvoor van de omgeving
die in armoede leven een belangveel waardering krijgen. Met name
rijke marktkans bevatten voor
bij sociale kwesties vertaalt zich
bedrijven en om deze marktdat ook direct in winst voor het
kans te grijpen moeten bedrijbedrijf. Sociaal goed doen komt
ven goed doen voor de armen.
daarom centraal te staan in de
Bedrijfssucces onder de armen
bedrijfsstrategie. Uit het ondervraagt echter wel om nieuwe
zoek van Klein blijkt dat alhoewel
bedrijfsmodellen.
de BoP een win-win-potentieel in
De base-of-the-pyramid (BoP)
zich heeft, karakteristieken van de
bestaat uit alle mensen die in
BoP en omstandigheden binnen
armoede leven. Als grens wordt
de BoP aanzienlijk verschillen van
vaak een besteedbaar inkomen van
die in hoge-inkomensmarkten. Zo
vier dollar per dag (koopkrachtpahebben BoP-bedrijven te maken
riteit) gehanteerd. De benadering
met een heterogene groep consuwaarbij de ontwikkeling van commenten en producenten, die veelal
merciële bedrijven die de armen
laag opgeleid en sterk sociaal
Klein, M. (2008) Poverty allevi­
opnemen als producent en consugeoriënteerd is. Ook is de afhanation through sustainable strate­ kelijkheid van de informele economent centraal staat, staat bekend
gic business models: essays on
als de base-of-the-pyramid-benamie groot. Daarnaast functioneren
poverty alleviation as a business kapitaalmarkten onvoldoende, zijn
dering. BoP-bedrijven richten zich
strategy. Rotterdam: ERIM.
dus direct op de armen; de armen
eigendomsrechten niet vastgelegd,
zijn bijvoorbeeld leverancier, klant,
is de infrastructuur slecht en zijn
medewerker of distributeur van deze bedrijven.
de verschillen tussen stad en platteland groot. Deze
De BoP-benadering stelt dat de BoP een belangrijke
omstandigheden kunnen in zodanige intensiteit vermarktkans biedt voor bedrijven, net zoals rijkere
schillen van economisch sterke markten en er zijn zo
mensen dit zijn. Zij beschouwt het bedienen van BoPveel verschillende aspecten die gelijktijdig vragen om
markten als een economisch levensvatbare en winstge- verandering in de wijze waarop bedrijven opereren, dat
vende bedrijfsstrategie. De BoP-benadering benadert
het succesvol zijn in BoP-markten vraagt om radicaal
de armen dus als potentieel winstgevende markten,
nieuwe bedrijfsmodellen. Het is niet slechts de techwaar bedrijven goederen en diensten kunnen verkopen
nologie of de marketingbenadering die aangepast moet
en kopen, waar zij medewerkers kunnen rekruteren en
worden, maar het holistisch ontwikkelen van een raditrainen, waar zij met andere organisaties en personen
caal nieuwe bedrijfslogica is vereist. Klein werkte een
kunnen samenwerken en van hen kunnen leren. Dit
management-ondersteuningsmodel uit voor het ontwikimpliceert dat bedrijven een concurrentievoordeel
kelen van winstgevende pro-arme bedrijfsmodellen.
zullen trachten te ontwikkelen. Zij zullen succesvolle
Een vijftal dimensies worden in dit ondersteuningsinitiatieven repliceren, innoveren en met elkaar concur- model uitgewerkt. Allereerst het aanbod, dat bestaat
reren. De BoP-benadering vervolgt met wederzijdse
uit producten en diensten die bruikbaar en redelijk
waardecreatie. Indien bedrijven de BoP als marktkans
geprijsd zijn, die de lokale levensomstandigheden
benaderen, leidt dit tot een win-win-situatie voor de
verbeteren en de toegang tot informatie en markten
bedrijven en de armen. Bedrijven profiteren van kansen vergroten. Ten tweede, lokale capaciteitsbouw: het
tot groei, innovatie, efficiencyverbeteringen en reputabedrijf geeft een impuls aan lokale bedrijvigheid en stitie-effecten. Maar ook de armen profiteren. Zo kunnen muleert nieuwe initiatieven. Ten derde, het bouwt voort
zij profiteren van verbeterde toegang tot producten en
op de lokale omstandigheden en cultuur en is ingebed
diensten, tot afzetmarkten waar zij hun producten en
in de lokale gemeenschap. Zo vragen de sterke sociale
diensten kunnen verkopen, en tot werkgelegenheid.
oriëntatie en het lage opleidingsniveau om een-op-een­
Het idee is dat de private sector zijn unieke zakelijke
relaties tussen de lokale bevolking en medewerkers
vaardigheden inzet om goed te doen onder de armen
van het bedrijf. Dat vergroot ook het vertrouwen en de
en door goed te doen winst te maken. Winst en armoe- loyaliteit tussen het bedrijf en de lokale gemeenschap.
debestrijding versterken elkaar.
Ten vierde, gezamenlijk leren: het bedrijf verbetert
In samenwerking met veertien organisaties, waaronsamen met de bevolking bedrijfsprocessen en producder NGO’s, ontwikkelingshulporganisaties en microten en ontdekt nieuwe zakelijke kansen. Ten vijfde,
financieringsinstellingen, verzamelde Klein data bij
een succesvol bedrijf heeft een zekere schaalbaarheid,
143 BoP-bedrijven. Hij analyseerde hoe commerciële
ofwel de mogelijkheid om het aanbod van diensten of
bedrijven de armste mensen in de wereld als consuproducten uit te breiden of aan te passen.
menten en producenten in hun bedrijfsvoering kunnen
betrekken. De unieke omstandigheden binnen de BoP
zorgen zowel voor bedreigingen als kansen voor bedrijMartin Klein
ven. Uit het onderzoek blijkt dat bedrijven die sociale
Directeur van Business For Development B.V.
en ecologische kwesties opnemen in hun bedrijfsvoe-

670

ESB

93(4546) 31 oktober 2008