Het aantal nieuwkomers in Nederland is de afgelopen jaren toegenomen, en met de recente ontwikkelingen in Afghanistan en Oekraïne is de verwachting dat dit verder zal doorzetten. Opvallend is dat de schoolgangers onder hen het in de bètavakken beter doen dan de niet-nieuwkomers, ondanks hun taalachterstand.
De meeste schoolgaande nieuwkomers komen terecht op het vmbo – op dat niveau doet ongeveer tachtig procent van de totale groep nieuwkomers examen. Eenmaal beland in hun examenjaar, scoren zij zowel voor het schoolexamen als op het centraal examen significant lager op Nederlands dan de niet-nieuwkomers. In de gemengde en theoretische leerweg doen nieuwkomers het 0,4 punt slechter (figuur), en in de basisberoepsgerichte en kaderberoepsgerichte leerweg zelfs respectievelijk 0,7 en 0,8 punt.
Opvallend is echter dat nieuwkomers juist significant hoger scoren op de examens van de bètavakken, waaronder wiskunde en natuur-/scheikunde (Nask). Dit geldt vooral voor nieuwkomers in de gemengde en theoretische leerweg: zij scoren gemiddeld 0,4 punt hoger op het schoolexamen voor het vak Nask2. We hebben hier geen duidelijke verklaring voor.
Naast de goede score op de bètavakken, valt ook het vak Frans positief op – nieuwkomers in de gemengde en theoretische leerweg scoren bijna een heel punt hoger op het centraal examen Frans. Met name nieuwkomers met een Franstalige of andere Romaanstalige achtergrond scoren hoger, en zij maken een relatief groot deel uit van de kleine groep leerlingen die aan het examen Frans deelneemt.
Opvallend is verder dat de nieuwkomers over de hele linie relatief beter scoren op het schoolexamen dan op het centraal examen. Mede door de relatief slechte score op het centraal examen ligt het slagingspercentage onder nieuwkomers op alle onderwijsniveaus onder dat van de niet-nieuwkomers. Deze uitkomsten komen overeen met de signalen uit het werkveld wat betreft het centraal examen Nederlands. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zal daarom gaan experimenteren met een aangepast examen Nederlands voor nieuwkomers.
