Promotiebespreking: Marije Louisse

Na de financiële crisis in 2007 heerste er het algemene gevoel dat de belastingbetaler niet langer mag opdraaien voor de redding van falende banken – denk in Nederland bijvoorbeeld aan ING en ABN Amro. Om dit probleem op te lossen, is er op Europees niveau een omvangrijk pakket aan maatregelen ingevoerd, waaronder de introductie van hogere en meer kapitaaleisen, een Europees afwikkelingskader en een Europees agentschap voor afwikkeling: de Single Resolution Board (SRB). De afwikkeling van de Spaanse bank Banco Popular in 2017 is het eerste voorbeeld van een afwikkeling van een bank door de SRB. Parallel aan dit pakket heeft de Europese Commissie de teugels aangehaald van het Europese staatssteunregime.

Hoewel het aangescherpte staatssteun­regime al eisen stelde aan de eigen ­bijdrage van aandeelhouders en schuldeisers aan de herstructurering van een bank, introduceerde het afwikkelingskader ook een verplichte drempel voor de eigen bijdrage in het geval van staatssteunverlening in de afwikkeling. In mijn proefschrift laat ik zien dat deze verplichte drempel tot op heden een reden is voor lidstaten om creatief om te gaan met het verstrekken van publieke middelen aan falende banken buiten het afwikkelingskader om. Denk hierbij aan de staatssteun die is verleend aan de Italiaanse banken Veneto Banca en Banca Monte dei Paschi di Siena, maar bijvoorbeeld ook aan de Duitse bank NORD/LB. Dit leidt dan weer tot spanningen in de uitoefening van de verschillende rollen die de Europese Commissie moet combineren als gevolg van het afwikkelingkader. Naast staatssteunautoriteit, is zij nu immers ook afwikkelingsautoriteit.

In mijn conclusie presenteer ik oplossingsrichtingen voor deze – en andere – obstakels, spanningen en uitdagingen, in de samenloop tussen het staatssteunregime en het afwikkelingskader, ter verdere ontwikkeling van de regulering van publieke financiering in de Europese Unie. Zo introduceer ik de concepten van ‘reddingsafwikkeling’ en ‘herstructureringsafwikkeling’ om onderscheid te kunnen maken in de eisen die worden gesteld aan de eigen bijdrage door aandeelhouders en schuldeisers, met als doel om te voorkomen dat lidstaten oplossingen buiten het afwikkelingskader zoeken.

Met de coronacrisis in volle gang staat de financiële sector opnieuw onder druk. Met mijn onderzoek beoog ik om bij te dragen aan een robuust institutioneel en regulatoir kader voor de bankensector, zodat banken aan deze en toekomstige crises het hoofd kunnen bieden.