24 SEPTEMBER 1919
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN
Econôm±sch-Stafistiséhe
Benchten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL NIJVERHEID, FINAÎ4CIË.N EN VERKEER
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
4E JAARGANG
WOENSDAG 24 SEÏDTEMBER 1919
No. 195
INHOUD
Blz.
ENGELAND EN PERZIE
door
11.
Dunlop …………….
873
De Marken door
Mr. E. C. van Dorp ………………
875
De Millioenen-Nöta …………………………..876
De ,,Heffing Ineens” volgens het voorstel der H.H. Mar-
chant c.s. door G.
M.
Boissevain ………………..
879
Het Kapitaal der in Nederland werkende Hypotheekbanken
door.
Mr.
J. G.
cle Hoop
Sche[f
er ………………
880
Exportinformatie van de Jaarbeurs …. …………….. 882
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFrEN ………………….
882
MAANDCIJFERS:
Ontvangsten van Spoor- en Tramwegmaatschappijen . 883
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN ……….
……
884-891
Geidkoersen,
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.
Goederenhandel. Bankstaten.
Verkeerswezen.
IiTST1TuUT
VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
• Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruin8.
WEEKBLAD ECONOMI$CH-BTATISTISCHE BERICHTEN
Secretari8-Redacteur: G. E. Ru ffnagei.
Secretariaat: Pieter de Hooghweg 122, Rotterdant.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.
Telef. Nr. 8000. Tele gr.adres: Economisch Instituut.
Postcheque en girorekening Rotterdam No. 8408.
Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f 15,—.. Buitenland en Koloniën f 17,-per jaar. Losse nummers 30 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvangen hei
weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.
Advertentiën f 0,85 per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.
22 SEPTEMBER 1919.
In ‘verband met de strtingen, die binnen enkele
dagen moeten plaat,s vinden op de vele uitgiften van
den laatsten tijd, was de stemming op de geidmarkt
de afgeloopen week zeer verdeeld. Het aanbod van
prolongatiegeld kromp sterk in, daar aflo.pende pos-
ten herhaa1.delijk bescih.ikbaar gehouden werden voor
‘het ‘bovemerme,lde ‘doel. De prolongatierente steeg
dan ook snel van 3 tot 5 pOt. Daarentegen bleef dage-
lijlcsoh geld ‘sterk aangeboden en was •het ‘de meeste’
dagen bijna niet te plaatsen. Ook de discontomarkt
bleef ruim, vooral voor 3-maan’dspapier, dat meestal
tot ongeveer 3
5
/s pOt. plaatsing vond. Gemeentepapier
kon voor 4%
it
4% pOt, plaatsing vinden.
S
*
Bij de ‘inschrijving op
f
60 millioen sohatkistpapier
is in ‘het geheel ingeschreven voor f57.113.000: Toe-
gewezen zijn f 21.000.000 driemaandspromessen voor
f,
989.83, f 16.81.0.000 sesmaanids-prornessen voor
f
979.19 en
f
10.653.006 biljetten voor
f
1.00.53, ge-
venide eene netto rendement van resp. 3.09,
4/io
en
éirca 4 percent: *
De weekstaat van de Nederian:dsche Bank vertoont
ncg eenige inkrimping van de uitzettingen. De bin-
ondandsøh’e wissels ‘vermin’derden met 5 millioen en
Ie beleeninigen met 234 m.illioen. Daar de rekening-
courant-saldi ‘van anderen 3% niillioen ‘kleiner wer-
den en de schuld van het Rijk met ruim 1 millioen
vermeerderde, •verminderde de bankbiljettenomloop
ongeveer 6 millioen.’ * *
Do Mairkenikoers’heeft de afgeloopen week weder eens.
sensationeele schommelingen ondergaan. De in de
vorige week bgon’nen daling werd in het, begin dezer
iveek van no’g grooter afmeting, zoodat Dinsdag voor
8.15 en 8.— werd verhandeld’. Hierop volgde onder
heviij.ge schommelingen een sterke verbetering tot 11.50
hedenochtend, waarna echter weder een tamelijk
sterke daling intrad; slot ca. 10.90 aangeboden. Ook
Parijs was aan hevige schommelingen onderhevig
30.80-29.-30.95.
•
ENGELAND EN PERZIË.
Hoewel de wereldoorlog aan het Britsche rijk hon-
lerden mill’iarden aan geld en vele honderdduizenden,
zoo niet een ‘geheel •millioen,’ levens zijner beste en
krachtigste mannen heeft gekost, heeft het in vijf jaren tijds zijn invloed in Afrika en vooral ook in
Azië op veel grooter schaal uitgebreid dan vroeger
dikwijls in ‘meer dan een eeuw.
De ongehoorde energie, waarmede de blanke rassen
el’kander om de wereld-hegemonie bestrijden, heeftde
verbazing van de wereld en vooral van de Aziatische
wereld gewekt. In Japan heeft ‘men vermoedelijk reeds
begrepen, dat de explosieve kracht, waarvan de blan-
ken thans ,weer blijk geven,’ eenvoudig niet te weer-
taan is, en zoo heeft Japan ter vredesconferentie
idch moeten ieerleggen ‘bij een terugzettinjg, waarover
•het zich zoo vaak had beklaagd, terwijl de Wester-
‘che staatslieden er ‘al of niet opzettelijk voor schijnen
gezorgd te hebben, d’at de tusschen Japan en China
bestaande geschillen, voorloopig althans, niet uit de
wereld geiaken. En indien men er’ alsnog in slagen
mocht, van den Volkerenbond te maken een onwrik-
baar lichaam, hetweik over de door Léon Bourgeois
c.s. verlangde sancties in den vorm eener Internatio-
‘nale Politie beschikt, ‘dan ligt de wereld inderdaad
aan de voeten der. triumfeerende Westersehe bescha-
ving, onder leiding van de krachtigste en talrijkste
nationaliteiten binnen ‘die ‘beschaving: de Britsche en
Anaerikaansche Angelsaksers. De wijze, waarop dit
stoere ras tot nog toe de hem door de geschiedenis
1
874
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
24 September 1919
toevertrouwde belangen heeft behartigd, ht schier
on’geëvenaarde assiinilatie-ver.mogen, waarover het be-
schikt, zijn geëigend ons hoop voor de toekomst te
geven. En in ieder geval: het-had heel wat erger ge-
kund. Of nu deze ..snelle ontwikkeling der gebeurte-
nissen niet plotseling gestuit zal worden door allerlei
sociale, financieele en arbeiders-moeilijkheden, die de
geheele Westersche beschaving topzwaar kunnen ma-
ken en tot geheele machteloosheid en ineenstorting
brengen, moet worden afgewacht. Op het oogenblik
hebben
wij
te doen met den bestaanden toestand. De
Engeische schrijver Honon
1),
in het bijzonder spre-
kende over de positie van het Britsche imperium,
heeft het misschien bij het rechte eind, wanneer hij
zegt: ,,Plu’s la Fédération Britannique comprendra de
,,libres associés, moins elle sera britannique et plus
,,elle sera mondiale. O’est’ bien ce qu’a . compri•s le
,,général Smuts; si le Transvaal ne peut plus être
,,indépendant, mieux vout qu’il soit un membre de la
,,Fédération ‘britannique qu’un sujet de tout autre
,,empire unitaire. O’est Pa tout le secret du dévoloppe-
,,ment de cette Fédération,
maigré
les fautes et les
,,procédés employés.”
De tussohen Engeland en Perzië gesloten overeen-
komst, waardoor volgens zeer velen dit laatste aloude
rijk zou zijn vernederd tot een ,,protectoraat” van
Engeland ), heeft aanleiding tot velerlei commen-
taar geleverd. Naar gelang de bedillers pro- of anti-
En.gelsch zijn, luiden de opmerkingen vergoe1jkerd of
af.brekend. Eigenaardig ishet, dat in onze pers vaak
een in Engeland verschijnend dagblad geciteerd wordt,
de ,,Daily Herald”, hetwelk de Perzische transactie
niet beter dan ,,roof” en ,,diefstal” noemt. Vraagt
men echter wat de positie van dat blad is, dan ver-
neemt men in Engeland, dat niemand weet, hoe het gefinancierd wordt, hoewel men niet verzwijgt, dat
het ‘waarschijnlj:k door Russisch-Duitsche Ibolsjewisten
wordt gesteund.
Ook van Fransche zijde wordt schande gesproken
over de wijze, waarop een ,,ancien et glorieux empire”
zooals Perzië behandeld is geworden. Maar wannee,r
men de geschiedenis van dit land raadpleegt, dan
trefmen rerscheidene perioden aan, die soms eeuwefl
geduurd hebben, waarin de Perzische Staat, hetzij als
semi-onafhankelijk koninkrijk, hetzij als suzerein, het-
zij eenvoudig als provincie, deel uitmaakte van een
grooter geheel. M.aar ook glorierijke dagen heeft het
Perzische volk gekend, toen het zelf de, krn van een
wereidrijk’ uitmaakte. In •de bekende authentieke ge-
shiedenis van de afgeloopen 25 eeuweh kunnen wij
telkens terugkeerende perioden van contract’ie en ex-
pansie waarnemen, men, heeft slechts een historischen
atlas te raadplegen om het te constateeren. Telkens
werden tijden van macht en invloed op allerlei gebied
afgewisseld door periodeü’ van verval en van de, diep-
ste vernedering.
In de 7e eeuw n. C. veroverden de Arabieren het
nog kort te voren, in West-Azië oppermachtige rijk
der Sasaniden en werd idit laatste een provincie van
het groote Rijk der Ohaliefen. Maar geleidelijk out-
worstelde het zich aan den druk der overweldigers,
•en reeds aan het hof van Haroen-al-Rasjid te Bagdad
was ‘de Arabische’ invloed, wat de politiek aangaat,
tot nul gereduceerd. Geleidelijk ontwikkelden zich onafhankelijke Perzische vorstendommen, die zich
naar gelang der omstandigheden nu eens bijeenvoeg-den, dan weer door Turken of Mongolen veroverd en
verwoest werden. Wel is het land de door deze laat-
sten aangerichte verwoestingen der 13e eeuw nooit
geheel te boven gekomen. Maar in de 17e eeuw be-
heerschte het Perzische rijk der Sefev&I’en iiiet alleen
het tegen’woordige grondgebied, maar ook een groot
1)
In
Europe Nouvelle
van
30
Aug,
1919, p. 1643.
-)-Zie
den aan het einde van het t.weede gedeelte geplaat-sten ‘tekst der overeenkomst.
deel van Mesopotamië en den Caucasus, welke gebie-
den het achtereenvolgens aan
Turkije
en Rusland
moest afstaan. In het midden der 18e eeuw bereikte
Perz’ië nog een oogenblik het toppunt van zijn macht,
toen een Perzisdh leger de oude hoofdstad van den
Grooten Mogol, Delhi, veroverde
–
en lbeladen met de
sdha-tten van Hindostan, naar Perzië terugkeerde. Dë
pauwentroon, thans nog te Teheran ‘aanwezig, en een
beroemde ‘kroondiamant herinneren de Perzen nog
aan die roemrij’ke dagen.
– Maar gedurende de 19e eeuw en tot in onzen tij’d
is er in Perzië van kracht, macht, noch ‘heerlijkhei’d
sprake meer geweest.
Turkije, de aartsvijand
1)
was geleidelijk in verval
geraakt. Maar in het Noörden was het
rijk
van Peter
den Grooten geworden tot de zich aldoor op de kaar’t
van Azië uitbreidende ,,Russische olievlek” en in het
Zuid-Oosten was het verzwakte regime van den Groo-
ten Mogol omvergeworpen door dat van de veroverende
kooplieden van Engeland, en na den Sepoy-opstaud
van 1857 was het bestuur der East-India Oompany in
Britsdh-Indië door het oppermachtige rjkSbestuur
vervangen.
Ingedrongen tusschen twee zich steeds uitbreidende
staten, kon de toch reeds in verval
zijnde
Perzische
– staat zich slechts met moeite staan’de houden, en alleen
‘door telkens Rusland tegen Engelân’d .uit te spelen, ge-
lukte het ,’d’en Sjalh nog lang een schijn van oxiafhaii-
kelijkheid te bewaren. Ook poogde men ‘te Teheran,
door het ontbieden van raadslieden uit andere Euro-.
peesche landen, vooral uit Frankrijk, Oostenrijk, Italië,
België, Nederland en Zweden, een ,internationaa’l te-
genwicht te scheppen tegen dn nu eens overheer-
schenden Russisdheu, dan weder oppermachtigen En-
gelschen invloed. In de eerste helft der 19e eeuw wer-
dén Fransche zoowel als Engelsche officieren belast
met het afric’hten van Perzische soldaten, ongeveer in
1860 werd aan Oostenrijksche ambtenaren het inrich-
ten eener postadministratie opgedragen. De lijfartsen
van den koning der ‘konin’gen waren veelal Franschen.
Er waren scholen, door Eransche Lazaristen beheerd,
andere w’aren opgericht door Amerikaansche en Engel-
sche ‘zendelingen. Onder de ‘Perzische Mohammedanen
maakten deze godsdienstige afgezanten wel geen pro-
selieten, maar door hunne scholen verbreidden zij de
kennis van de beide voornaamste Westersche talen De
Fransche invloed te Teheran is steeds tamelijk sterk
geweest, hoewel van een gansch anderen aard dan die
der Russen en Britten. Het was in de eerste plaats
een moreele en intellectueele invloed, dien de Fran-
schen uitoefenden, een invloed, die hun tot eer strekt,
en waarop zij met fechtmatigen trots mogen wijzen.
En wanneer men zich thans te
Parijs
wil verzetten
tegen het vestigen van een Britsch ,,pro’tectoraat”, dan
is het wei in ‘de ‘eerste plaats, omdat men, o.i. ten na-
rechte, vreest, dien ouden en weldadigen invloed te
zullen verliezen. In het begin der 20e eeuw werd de
Beigisdhe regeering door Perzië aangezocht, ambte-
naren uit te zenden, die het bestuur der Perzische
douane
zouden reorganiseeren. De ambtenaren werden
door België aan Perzië geleend, het tot nog toe vijgee-
rende pachtsysteem werd afgeschaft en de Belgen er-
g’aniseerden het douanesysteem op moderne Europee-
sc’he wijze. Het ‘heeft vaii den aanvang, af zeer goed
gefunctioneerd, en vormt een van de voornaamste en,
best beheer•de bronnen van inkomsten. Werd het post-
wezen door Oostenrijkers ingericht, dezen zijn na
eenige tientallen van jaren verdwenen en door Perzi-
sche ambtenaren, die zich over het geheel zeer goed
van huii taak kwijten, vervangen. Maar ook de tele-
graaf deed als Europeésche nieuwigheid ongeveer 50
jaren geleden ‘haar intrede in Perzië. Het Engelsche
–
1)
Niet alleen op staatkundig maar ook op ‘godsdienstig
gebied zijn de beide Mohammedaansche’ volkeren tegenstan-
ders, want terwijl de Turken de orthodoxe Soena ‘belijden, behooren de Perzen tot de Sj’i’itische secte, die den Sultan
niet als Chalief erkent.
24 September
1919
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
875
gezantsdhap te Teheran wist de concessie te verkrijgen
voor den aanleg van de telegraaflijn van Bagdad via
Bassorah en Bushire en Gwadoer naar Karachi. Later
werden door de Engelschen nog vele andere lijnen aan-
gelegd, zoodat in onze dagen alle belangrijke telegraaf-
lijnen door hen worden’ onderhouden. Natuurlijk is
dit werk, hetvelk voor een deel ook exploratiewerk
was
1
aan hun invloed ten zeerste ten goede gekomen,
terwijl zij in allerlei tot nog toe bijna onbekende stre-
ken doordrongen en daar telegraafkantoren met per-
soneel vestigden.
Rusland had echter geenerlei beschavenden of voor-
uitbrengenden invloed op het land uitgeoefend. In het
begin der 19e eeuw had Napoleon te Finkeustein een
of- en defensief verbond met Perzië tegen Rusland
gesloten, evenals ‘in onze dagen de Duitsohers gepoogd
hebben Perzië aan zich te verbinden, in beide gevallen
met het doel, door Perzië heen Rusland aan te vallen
en Britsoh-Indië te bedreigen. Evenals in onze dagen
de Duitschers, werden toen de Franschen in hunne
plannen gedwarsboomd door de verbonden Russen e
Britten. Hier heeft na verloop van een eeuw de ge-
schiedenis zich met opmerkelijke gelijkheid’ herhaald
en vijn liet Engelsohen en Russen geweest, die tezamen
de hegemonie van een der Europeesche militaire sta-
ten bestreden. In 1813 had het ongelukkige Perzië een
vrede met Rusland te sluiten, die het van meer dan
een half dozijn provincies in den Caiicasus beroofde en
de Caspische Zee tot. een Russische binnen.zee maakte.
In 1828, na een tweeden ongelukkigen oorlog met Rus-
land, verloor Perzië thetgeen het nog in den Caucasus
over had, moest een
geldelijke
schadevergoeding beta-
len en een tractaat sluiten (het tractaat van Turko-
rantchai) waarbij het zich verbond van Russische
goederen niet meer invoerrecht dan 5 pOt. ad
valorem
te heffen en aan Rusland het recht gaf, consuls aan
te stellen op Perzisch gebied. Later hb’ben de overige
Eurpeesche staten met Perzië tractaten gesloten (ook
Nederland), waarbij zij op den voet der ,,meest begun-
stigde natie” werden gesteld en zoo dezelfde rechten
verkregen als Rusland.
H. DUNLOP.
(Slot volgt.)
DE MARKEN.
De dwaasheid der huidige Entente-p.oliitiek culmi-
neert in de wijze, waarop de Valuta-conferentie te
Parijs zal zijn samengesteld: nl. zonder de mogend-
heden, welker geldwezen de ernstigste patiënt is.
1)
Wanneer dan nog de raad ‘van de Ti.mes zal worden op-
gevolgd: dat de banken alleen mannen ‘van de practijk,
die gewoon
zijn
met wissels om te gaan, moeten zen-
den en vooral geen theoretici (is dit een hak op
Keynes, den uiterst bekwamen theoreticus, die Enge-
land als financieele specialiteit te Parijs heeft ver-tegenwoordigd en van wien verluid is, dat
hij
zich
niet met de Lloyd George-politiek kan vereenigen?) dan zal men het daar inderdaad wel ver brengen met
de stabil’iseerin.g ‘der wisselkoersen. Lloyd George
heeft het verkondigd: ,,that there is nothing whatever
in the doctr;ines of politicail economy” (kostelijk is
Har’tley Withers’ persiflage ‘op ‘s eersten Ministers
economische kennis in the Econ.omist van 19 Juli),
de economie zal idus ook in de En.gelsche politiek
voorloopig wel als ,,aftand•sche” wetenschap gelden;
en zoo gaan wij allen met zoo licht mogelijke bagage
,,the way to ruin” op.
Men wil de wisselkoersen gaan stahiiiseeren, maar
een helder inzicht in de oorzaken van de beweging
dier koersen ontbreekt vooralsnog geheel. Een paar
jaar lang heeft ,,de practijk” de gelegenheid gehad
te toonen, wat zij op het gebied der stahiliseering ver-
mocht; mislukking over de geheele lijn ‘is het eenige
resultaat geweest; een doorslaand bewijs, dat men
tegen de zichzelf gestelde opgave niet opgewassen
) [Zie het artikel ,,Iuternationale Valuta-Ooiifei’entie” in
No. 190. – Red.J
was: maar het zelfvertrouwen
schijnt
er geen oogen-
blik door geschokt; en ,,de theorie” blijft met een
meelijdenci klimladhje terzij gesteld. Zoo is de Mark gezakt tot een peil z66 laag, als men
nimmer mogelijk geacht had. Een van de episodes
op dezen lijdensweg is’ de invloed, dien de te onza-
liger ure door den Minister E.rzberger opgevatte
plannen tot inwisseling of afstempeling der bank-
biljetten op den koers gehad hebben. In deze zaak
is veel duister gebievn; het loont de moeite nog eens
critisdh na te gaan van hoe weinig klare denkbeelden
men uitging, al zijn de plannen, na eenige weken de
fin.ancieele wereld noodeloos te thebben verontrust, nu…
eindelijk van de baan. De Minister heeft niet alleen
de goede gedachte ghad een vergadering van belang-
hebbenden uit ‘de practijk in deze inderdaad practische
quaestie te hooren, hij heeft ook naar haar raad ge-
lu’iisterd. Daar waren niet alleen vertegenwoordigers
van g.roote banken, credietvereenigingen en giro-centralen, maar ook van ‘gemeenten, van groot- en
kleiniha.ndel, industrie en landbouw en tegen den
unaniemen tegenstand van al deze kringen en – last
not least – van de
Rijksbank,
heeft de Minister blijk-
baar niet opgedurfd, hoe vast besloten
hij
zich aan-
vankelijk ook getoond had. Men wees op de tech-
nische moeilijkheid-om 42 milliard aan bankbiljetten
ongeveer 2 milliard stuks – af te stempelen en
op het groote gevaar van valsohe stempeling;
of
–
zoo de Minister geen afstempeling, maar inwisseling
in den zin had – (de Minister schijnt zelf nooit
precies geweten te hebben, wat hij eigenlijk ‘bedoelde)
op de technische onmogelijkheid om zich de benoo-
di,de 40.000 ton papier te verschaffen en ‘binnen
fzienbaren tijd te drukken. Men wees op de stagnatie in ‘het economisch leven, die door het tijdelijk intrek-
ken der biljetten zou worden veroorzaakt, terwijl het
onmogelijk zou blijken tijdelijk papier er ‘voor uit
te geven. Het bestuur der Rijksbarrk sprak van een
ruilmiddel-catastrofe van ouge.kendeu omvang, ‘het
wees ook op het bezwaar, nu weer nieuw papier in
omloop te brengen, nadat het publiek al zooveel soor-
ten had leeren kennen; en op het gevaar, dat men liep,
het vertrouwen in het papier te ondermijnen.
Daarnaast gaf men te kennen, dat het doel waar-
schijnljk niet eens bereikt zou worden. Nu is dat
dbel viij nevelachtig gebleven. Minister Erzberger
sprak daai-ibij steeds van twee zeer verschillende din-
gen: het ‘voorkomen van het onttrekken van kapitaal
aan de belastingen door het oppotten van ba.nkbiljet-
ten; en het denkbeeld, den bankbiljettenomloop te
verminderen door een deel ‘.’an het ingeleverde in te
trekken of de nominale waarde er van te vei-minle-
ren. Nu eens verklaart Erzberger, dat hij aan dit
laatste niet denkt, dan weer zegt hij, dat hij van den maatregel vermindering van den omloop verwacht;
en wanneer hij !tn slotte het plan heeft opgegeven,
,jdat hij toch op maatregelen zal moeten bedacht zijn,
om den boveiimatigen papier’omloop te ‘verminderen.”
Nog onduidelijker wordt de zaak door een mededee-
liug van de Börsencourier: dat hand in hand met die
vermindering dan weer een ,,Ausbau” van het haar-
geldlooze geldwerkeei zou gaan. Sprekender bewijs,
dat men niet recht wist, wat men deed, is niet te
geven. De vermindering der circulatie op dit oogen-
blik zou toch zeker geen ander doel hebben gehad,
dan om de waarde van de Mark op te heffen; een
,,Ausbau” van het baargeldllooze geldverkeer zou
echter even juist het tegenovergestelde gevolg hebben
gehad, de wesking van ide circulatie-verm.indering
weer te niet hebben gedaan. Baargeld.loos ‘verkeer is
alleen van belang in verband met de dekking der
biljetten, ‘dde op het oogenibli.k geen rol speelt en een
materie, die men in Duitschland gerust . voorloopig
kan laten wachten op betere tijden, als het geldwezen
weer in ordelijken toestand zal zijn.
Even onduidelijk •nu als ‘het idoel van den maat-
regel, even onduidelijk is de juiste oorzaak van de
Marken-débâcle gebleven, die de in.wisselingsplannein
876
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
24 September 1919
begeleidde: tuaschen 1 en 19 Augustus -daalde de
Mark van 15,37Y op 11. Dat hangt saen met de
volmaakte duisternis, die er heer.sah’te ‘ten, op’zichto
van de plannen der regeering ten aanzien -der z.icdi in
het buitenland bev-injdenjde Mrtrkbiljetten. Eener’zijds
kon men lezen, dat
–
de bedoeling -van den maaitregel
zou falen, wanneer, het gelukte Markbiljetten naar het
buitenland te b
rengen
, dat men dus de -grens herime-
tisch moest sluiten, ‘dat intu’ssohen door de voorharige
publicatie •der regeerings-plannen reeds voor mii-
lioenen aan biljetten over de grens wts gebracht.
Aan den anderen kant verluidde, -dat -de regeering de
maatregelet -over.woog, die -de afstempeJing of i-nwis-
seling der Ma-r-kbiljetten in het -buitenland mogelijk
zouden• maken en over een cvereenkom-st met he.t
buitenland daaromtrent onderhandelde; dat d-e ‘bealt
ters van Marken in- ‘het buitenland
zich
uit dien
hoofde daarvan trachtten te ontdoen; ‘dat een groote
,,vluoht” van Marken uit het buitenland naar Duitsc-h-
land daarvan 1hert -gevolg was en dit de Marken-débâclè
verklaar-de. Er zouden dus twee regelrecht tegen
elkaar, ingaande bewegingen zijn geweest; één
vak
Marken
uit Duitschiand,
uit vrees voor de belasting-
plannen; men mag toch aannemen, dat alleen aan
Duitschers toebehoorende -biljetten belasti-ngplichtig
zouden -zijn geweest, iterwiji -de eigendom van in – ‘t
buitenland zich bevindende biljetten natuurlijk niet
aan te toon-en zou zijn. –
En een tweede vlucht van Mark
–
en
naar Duitsch-
land,
uit ‘vrees van waardevermindering door gedeel
telijke intrek-king of ,,’afzetting”, -aan welken maat-
regel natuurlijk alle Marken onderworpen zouden zijn.
(Dat deze vrees voor waardevermindering zinnelo6i
was, d-aar co-ntingenteering de waarde niet vermin-
d-er-d zou hebben, blijv-e daargelaten; de vraag is
alleen, of het motief werite).
Of deze beide bewegingen indridaad hebben plaats
geihad, vermag alleen hij uit te maken, die de gelegen
held heëf.t de practijk, ‘het feitelijk gebeuren, te ovei-
zien. Maar één ding -is duidelijk: dat de débâcle deï
Mark daaruit dan slechts te -verklaren zou zijn,voor
zoover de vlucht der Marken naar Dujitsakland d
andere over-troffen -heeft. Daarnaast – en wellicht in de eerste plaats – ‘zou -ik geneigd -zijn, de débâcle të
wijten aan het te voorschijn komen en in -het ver-keek
brengen in -Dui-tscih.lan-d ‘zelf van opgepotte Marken;
Men schat die çpgepo.tte voorraden, zeer verschillend
schattingen tusscihen de 3 en 15 milliaird Mark k
w
a.:
men mij onder do -00-gen. Om te ramen wat het te
voorsohijii komen beiteekent, moet -men dak tevens –
nog rekening konden met den werkelij-ken omloop, die
zelf -ook weer verschillend beoor-deeld wordt; dé
Minister Ersbesiger zelf -schatte hem op 24 mifliar
van ‘do in het -geheel uitgegeven 42 -milliard. Ergeak
las ik een schatting van. 10 pOt. der uitgifte of 4
1
2
milliard. ‘Dit moet echter een vergissing zijn, waar de normale omloop v66r den oorlog op 6 milliar-d wordt
geschat. – –
-Met ‘zelfs eenige benadering van juistheid is de
invloed van het in het verkeer terugvloeien -van -o-pge-
potte voorraden ibi1jetteridus niet na te gaan; dat ht
invloed moest uitoefenen-, staat daarentegen vast; en
dat een dergelijke terngvloeiing aan -te -nemen is en
te verwachten was, heeft -het -gebeurde in Tsjeoho
S-lovatië getoond. Daar werden, na afjkonjdiging der
af-stempeling van bankpapi-er, o.-a. 27 m.ill-ioen aan
I)ostzogels op-gekocht en alle -zegels ingeslagen, din
maar te krijgen varen, om -in plaats der .biljetiten als
,,kams’ter-ebject” te dienen.
Een wonderlijken -kijk op de plan-non des Ministers
gaf ook zijn aankondiging, dat hij twee maan-den
wilde ghvon ‘voor de ,-bankbidjetten, -die werkelijk in
ciroulatie waren” en een paar jaar voor de overige.
Hoe meende de Minister ‘die ‘te -onder-kennen?
Meende hij werkelijk, dat alleen de opgepotte -biljet-
ten zich in kassen -van imenscJa-en -bev’inden en
jetten i-n ciroulatie” in -spo-orwegcoupé’-s of per vlieg-
machine reizen?
– Het dnjdoor’daohte plan is v-an ‘de baan, maar heeft
nu -intusschen -d-oo-r de veroorzaakte onrust slechts
kwaad -gebo-uw-en. –
– Een volgend maal over de ‘toekomst der Mark.
E. C. VAN DORP.
DE MILLIOENEN-NOTA.
De op. 16 September 1919 ‘bij -de Tweede Kamer
ingezonden ,,Nota, ‘betreffende den toestand’ van
‘s Lands financiën” leert 0-ns omtrent dien toestand
het volgen-de: –
In ‘het, eerst op, 30 Juni 1918 afgeslôten, dien.stT
jaar 1915 bedroegen, in duizenden guldens:
–
Buiten’
Gewone
Totaal
gewoon
Crisis
dienst
Uitgaven ……..
504.484
54.403
208.649
241.431
Ontvangsten ……
263.49)
41.848 -4.240′) 225.883
Tekort……
240.993
12.555
212.889
– 15.548
Deze cijfers luiden voor het, eers-t op 31 Decem-
ber 1918-afgesloten, dienstjaar 1916:
Buiten-
–
Gewone
Totaal
gewoon
Crisis
dienst
Uitgaven
……..
532.531
33.967
256.050 242.514
Ontvangsten
……
309.978
13.778
33.410
262.790
Tekort……
‘
222.553
20.189
222.640
Overschot
…………………………
20.276
– Omtrent het diens-tjaar 1917 deelt de Nota o.a.
mede, d-at -nog -slechts voorloop-ige bedragen kunnen
worden opgegeven, aangezien ook wat dezen dienst
betreft tot verlenging van de gebruikelijke termijnen
voor de -afsluiting ider Staatsbegrooti-ng en -de inzen-
d-ing der rekeningen werd beiloten. Volgens de than-s
bekende gegevens bedroegen -de
Buiten’
Crisis’
Gewone
Totaal
gewoon
dienst
dienst
(in duizenden)
Uitgavën ……….
683.934
39.209
376.963
287.761
Ontvangsten ……
532.480
10.662
219.716
302.102
Tekort……
151.454
28.547
157.247
Overschot …………………………
34.341
Omtrent het dienatjaar 1918 leveren ‘de voorloopige
-gegevens -de volgende uitkomst op:
Buiten-
Crisis-
Gewone
Totaal
gewoon
dienst
dienst
– (in duizenden)
Uitgaven ……….
970.962
77.311
568.285
325.366
Ontvangsten ……
540.568
11.876
213.971
– 314.721
Tekort……
430.394
65.435
354.314
10.645
Hierbij zij aan-geteeken-d, dat ide crisisuitg-aven voor
-de -hoofdstukken VI (Marine), VII A (Nationale
Schuld) en VIII (Oorlog) -slechts ‘-zijn benaderd en
waarschijnlijk aanmerkelijk meer zullen bedragen.
Van het tot-aal der crisi-son-tv-angsten ad bijna
f
213.971.000 komt op rekening van -de Verdedigings-
belastingen la, Ib en II, onderscheidenlij-k
f
4.050.000,
f
21.500.000 en ruim
-f
30.218.000 en van de oorlogs-
winstbelasting ruim
f
157.562.000, terwijl -het meer-
‘dere, ad bijna
f
640.000 wordt gevormd ‘door verschil-
lende ontvangsten, welke al-s gevolg van de bu-iten
gewone omstandigheden werd-en -geïnd.
De -gewone uitgaven overschreden de r-amin-g met
bijna
– f
40.620.000. Deze overschrijding betreft nage-
noeg alle hoofdstukken. Slechts -ten aanzien v-an
hoofdstuk VI (Marine) valt eene besparing v-a-n be-
teekenis te. constateeren en wel -‘ten Ibeloope van
f
5.224.000, als gevolg van de omstandigheid, dat
1)
Di-t negatief cijfer word-t aldus verklaard: het werke-
lijk aan -gewone -ontvangsten ontvangen bedrag -moet met
f
4.240.000
worden aangevuld om te komen ‘tot een out’
vangstbedrag, als vermoedelijk zou zijn ontvangen, in-dien
-er geen cris-is ware -geweest; deze aanvulling is enkel in de
jaren
1914
en
1915
toegepast, -daar in -de volgende jaren, wegens de enorme stijging dOr gewofle ontvangsten, -juist
mede tengevolge van de
crisis
voor -die aanvulling geen
grond t,estond.
–
24 September
1919
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
877
minder voor nieuwen vlootbouw werd uitgegeven dan
voor dat doel werd toegestaan.
De zeer belangrijke overschrijding van de aanvan-
kelijke r.aming is voor het grootste deel toe te schrij-
ven aan ‘de nieuwe salarisregelingen, •zoowel voor de
burgerlijke en militaire ‘laudsdienaren als voor de
onderwijzers. Het uit dezen hoofde meer benoodigde
schat de Nota op rond
f
25.900.000. Voortis werd op
hoofdstuk X (Landbouw) boven de raming uitgegeven
bijna
f
3.326.000 voor de ‘bestrijding van het mond-
en klauwzeer en ruim
f
9.660.000 tot bestrijding van
de exploitatiekosten der Staatsmijnen. Voor het ove-
rige is de
overschrijding
in hoofdzaak te wijten aan
de belangrijke prijsstijging, idie haren invloed uit den
aard der zaak op tâl van posten deed gevoelen.
• Gelukkig, dat ook de gewone ontvangsten over ‘het
dienstjaar 1918 ‘de raming met het aanzienÂijk bedrag van bijna
f
39.887.000 overschreden.
De middelen, behooren’de tot de groep A-P, over-
schreden de raming met bijna
f
23.425.000. Hiervan
werd verkregen uit de personeele belasting bijna
f 511.000, uit de inkomstenbelasting ruim
f
2.272.000,
uit den suikeraccijns bijna
f
12.583.000, uit den rourt-
accijns ruim
f
578.000, uit den ‘geslaclitsaccijns bijna
f2.691.000, uit ‘de registratderechten ‘bijna f20.257.000,
uit de successierechten bijna f 1.177.000, uit de op-
brengst der domeinen bijna
f
1.137.000 en uit het
recht op dc mijnen f 435.000. Daarentegen ‘bleven bij
de raming ten achter de ‘gedistilleeDdaccijns met bijna
f 10.600.000, de
hieraccijns
met
f 3.376.000, de in-
voerrechten met f 3.384.000, het statis’tiekrecht met
ruim
f
941.000 en de loodsgelden met bijna f 215.000.
De niet ‘tot de bovengenoemde groep behoorenkle
middelen brachten ruim f 16.462.000 meer op dan
verwacht werd. Hiertoe droegen in hoofdzaak bij het
aandeel van den Staat in ‘de winsten der Nederland-
sche Bank met ruim f 4.109.000, de •premiën van
Staatsbedrijven en bijdragen voor pensioen van bur-
gerlijike Rijrksambtenaren bijna f 5.038.000, de baten, voortvloeiende uit het Staa’tsrmijnbedrjf f 10.026.000.
Minder werd o.a. ontvangen ‘bijna
f
2.059.000 als
aandeel van Nederl’an’dsch-Indië in de kosten van den
vlootbouw, terwijl ‘het Staatsbedrijf der Posterijen,
Telegrapliie en Telephon.ie een belangrijk verlies op-
leverde in stede van de oorspronkelijk geraamde winst van ruim f 1.389.000.
Over de laatste 20 jaren geeft de m.illioenen-nota
‘het volgende overzicht, waarin ‘de
cijfers
over de jaren
1914 tot en met 1918 den ‘toestand weergeven, zooals
die is geconstrueerd met elimi.natie van den invloed
der crisis op de ontvangsten en uitgaven.
Toor. of nadeelige saldi in duizenden guldens
Gewone
Buitengewone
Geheele
Dienstjaren
dienst
dienst’
dienst
1899-1909
+ 43.023
– 51.681
– 8.659
1910
+ 1.539
-‘ 5.394
– 3.855
1911
+ 2.520
– 5.407
– 2.887
1912
+ 3.313
– 14.577
– 11.264
1913
+ 4.162
– 15.466
– 11.304
1914
-10.115
– 11.922
– 22.037
1915
‘ – 15.548
– 12.555
– 28.103
1916
+ 20.276 – – 20.189
+
88
1917
+ 34.341
– 28.547
+ 5.703
1918
– 10.645
– 65.435
– 76.080
1899-1918
+ 72.865
– 231.173
-158.308
De Minister wijst er echter uitdrukkelijk op, dat
deze cijfers een te gunstig ‘beeld, geven van •den toe-
stand der financiën. Over de jaren 1899-1906 is
eene andere ‘splitsing tusschen gewone en ‘buitenge-
wone uitgaven en ontvangsten gevolgd, dan sedert
1007 gebruikelijk is. Neemt men laatstbedoe,lde split-
sing over het tijdvak 1899-1906 wel in acht, dan
worden de ein’dcijfers over het geheele twintigjarige
tijdperk in duizenden guldens:
Voordeelig saldo gewonen dienst……
f
53.400
Nadeelig saldo buiteugewonen dienst..,,
211.708
– Blijft nadeelig saldo geheelen dienst.. 1
158.308
Ook deze
eindcijfërs
geven nog een te gunstig
beeld, omdat daarbij de ontvangsten uit spoorweg-
huur als gewoon zijn beschouwd en daarenboven in
die cijfers niet is begrepen het in 1905 aan Indië ver-
strekte bedrag, waarvoor een leening werd gesloten,
welke op 1 Januari 1919 per saldo
f
33.538.000 be-
droeg.
Afgezien daarvan mag niet uit het oog worden
verloren, dat de ‘begrooting nog te weinig van een
commercieelen opzet uitgaat, ‘tengevolge waarvan
op ‘het staatsvermogen belangrijk wordt ingeteerd,
zonder dat zulks in de cijfers tot uiting komt. Kapi-
taalsverrminderingen komen ‘b.v. door te geringe af
–
schvijv’ingen niet tot uitdrukking, ook wordt niet
voldoende gereserveerd met het oog op de verplich
ti-gen, welke voortvloeien uit de ‘aanspraken op pen-
sioen van ambtenaren, enz., alsmede op de verplich-
tingen, welke de Staat ‘bij naasting der spoorwegen van de groote spoorwegmaatschappijen zal hebben
Over te nemen.
Omtrent het loopende ‘dienstjaar 1919 teekent de
Nota aan, dat de oorspronkelijke begrootin’g een eind-
cijfer aanwees van ruim f 444.341.000ç waaronder
bijna f 79.000.000 aan’ buitengewone uitgaven en ‘bijna
f 24.834.000 aan crisisuitgaven. De gewone uitgaven,
afgezien van de crisis, waren mitsdien in de aanvan-
kelijke begrootin’g geraamd op ruim f 340.508.000
tegen ‘bijna
f
298.218.000 aan geraamde ontvangsten,
latende, na aftrek der geraamde ,,’besparing” (d.w.’z.
het bedrag, ‘dat de uitgaven in ‘doorsnee blijven bene-
den ‘de daarvoor in de aanvankelijke ‘begrootingswe’t-
ten geraam’de bedragen) een ‘tekort op den gewonen
dienst van bijna
f
40.391.000.
Sedert de vaststelling der oorspronkelijke begroo-
ting werden de ‘onderscheidene ‘hoofdstukken met een
bedrag van bijna
f
200.710.000 verhoogd, teriwijl 19
wetsontwerpen, hou’dende suppletoire verhoogingen
van verschillende ‘hoofdstukken, tot een bedrag van
ruim
f
161.920.000, nog aanhangig zijn. In dit totaal-
bedrag van ruim
f
362.630.000 ,is bijna f 308.748.000
begrepen aan crisisuitgaven en f 2.478.500 aan bui-
tengewone uitgaven, zoodat een ‘bedrag van ruim
f 51.404.000 ‘ten laste van den ‘gewonen dienst komt.
Het is duidelijk, dat laatstgenoemd bedrag voor ver-reweg het grootste deel niet zal worden gedekt door’
overschotten op de aanvankelijke ramingen. Te ver.
wachten zou dan ook zijn, dat het tekort tot rond
f90.000.000 zou stijgen, ware het niet, dat aan den
anderen kant kan worden aangenomen, dat de op-
bren’gst ‘der ‘middelen de raming ‘belangrijk ‘zal over-
treffen. Er is goe’de grond om aan ‘te nemen, dat de
middelen A-F, na af’trek van ‘de aan den dienst 1917
ten goede ‘komende opcenten op de Inkomsten- en
Vermogensbelasti’ngen omstreeks
f
67.000.000 meer
zullen opbrengen, dan aanvankelijk werd geraamd.
Hierbij ‘is ‘geen rekening gehouden met de omstan-
digheid, ‘dat verschillende,, ‘in den loop van idit jaar
tot stand gebrachte, ‘beiasti’ngverhoogingen haren in-vloed nog niet of slechts ten deele deden gevoelen. In
het bijzonder geldt dit de met 1 Mei 1919 ingegane
herziening van de Inkomsten- en Vermogensbelastin-
gen (wetten van 11 April 1919, Staatshladen Nos.
169 en 170) en de met 1 Augustus 1919 ingevoerde
wijziging van ‘de zegelwetten (wet van 27 Juni 1919,,
Staatsblad No. 432). Hoewel omtrent den afloop van
den dienst 1919 uit den aard der zaak nog geenerlei
zekerheid kan bestaan, vertrouwt de,Minister, ‘dat het
tekort belsngrjk beneden het ‘daarvoor oorspronkelijk
geraamde bedrag zal ‘blijven.
Thans komen wij tot het diénstjaar 1920.
Voor dit dien’stjaar worden de uitgaven in totaal
geraa.md op een bedrag van ruim f586.641.000,
waarvan ruim
f
84.410.000 en bijna
f
47.605.000 ten
laste ‘komt ondeischeidenljk van den hu’itengewonen
dienst en van den crisisdienst, zoodat een som van
bijna f 454.626.000 ‘ten laste van den gewonen dienst
blijft.
878
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
24.
September
1919
Hetgeen aan crisisuitgaven meer dan voormeld . be-
drag van bijna
f
47.605.000 .moht noodig blijken, zal
suppietoir worden aangevraagd. De Minister hoopt,
dat dit meerdere binnen enge grenzen zal, kunnen
beperkt blijven. Voor de departemeten van Ootriog en
Marine zal hét niet noodig zijn ‘buitengewone kre-
dieten in verband met de tij dsomstandigheden aan
te vragen.
Het grootste deel van de in de ontwerp-begrooting
voorkomende crisisui’tgaven is uitgetrokken onder
hoofdstuk XA. (Arbeid) en wel tot een gezamenlijk
bedrag van
f
31.415.000. Hiervan is
f
7.145.000 be-
stemd ter voorziening in den woningnood en
f
6.000.000 Ier bestrijding van de werkloosheid mde
bouwvakken, terwijl het meerdere nagenoeg geheel
strekt tot bestrijding van de werkloosheid in verbnd
met de beëindiging door het Koninklijk Nationaal
Steuncomit6 van zijne werkzaaimheden. Het valt niet
te ontkennen, dat deze uitgaven iten deele een meer
permanent karakter dragen. De Minister heeft vrij-
heid kunnen . vinden de hierbedoelde po&ten ten laste
van den crisisdienst te brengen, omdat de. aange-
vraagde bedragefi voor het overgroote deel het gevolg
zijn van de dooi de crisis in het leven geroepen ab-
normale werkloosheid, en het aanbeveling verdient
den verderen loop der omstandigheden, althans gedu-
rende het eerstvolgende jaar, af te wachtek, alvorens
te beslissen, of en in hoeverre de gewone dienst ,uit
dezen hoofde behoort te worden belast. Het maken
van eene onderscheiding te dezer zake is op dit
oogenblik ten eenen ‘male onmogelijk.
In vergelijking met 1919 vertoonen de gewone uit-
gaven eene stijging van bijna
f
454.626.000 minus
ruim
f
340.508.000
=
bijna
f
114.118.000.
Deze
stijging
der
gewone
nitgaven is als volgt ver-
deeld over de verschillende hoofdstukken:
Hooge Colleges …….Hoofdstuk II ruim
f
90.000
Buitenlandsche Zaken
III
,,
,,
568.000
Justitie
………….,,
IV
,,
,,
3.452.000
Binnenlandsche Zaken
V
1.151.000
On
T
derwijs…………
,,
s
bijna
21.081.000
Marine …………..,,
VI
,,
,,
4.068.000
Nationale Schuld . . .
,,
VIh
,,
2.129.000
Financiën ……….,,
VIIB
ruim
,,
3.172.000
Oorlog …………..,,
VIII
bijna ,,
14.753.p00
Waterstaat ……….,,
IX ruim ,,
19.831.000
Landbouw ……….,,
X
,,
,,
6.781.000,
Arbeid ……………,, ‘ .
XA
36.367.000
Koloniën…………,,
XI
bijna,,
334.000
Samen bijna ……
fl14.178.000
Daarentegen is
Huis
–
der Koningin …… Hoofdstuk
1 lager ,,
60.000
Zoodat per saldo
de gewone
dienst eene stij-
ging vertoont van bijna …………….
f114.118.000
Deze zeer belangrijke
stijging
is voor een groot
deel het gevolg van wettelijke of daarmede gelijk te
stellen regelingen, waarop de Regeering, zondér •wij-
ziging van die regelingen, invloed niet kan oefenen.
Met name geldt dit de uitzetting, welke de uitgaven
voor de Departementen van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen en van Arbeid vertoonen, in verband
met de herziening der On’drwijs’wetten en de maat-
regelen op het gebied der Sociale Verzekering. Verder
dient gewezen te worden op dan invloed van de ver-schillende nieuwe salarisregelingen, die op nagenoeg
alle hoofdstukken tot eene toeneming van het eind-
cijfer bijdragen.
Ook de steeds aanhoudende prijsstijging is een fac-
tor, die’ over de geheele
lijn
in dezelfde richting
werkt. Deze factor doet zich dit jaar in het bijzonder gevoelen, waar de uit de prijsstijging voortvloeiende
meerdere uitgaven ten aanzien van de begrooti’ngen
voor de Departementen van Oorlog en Marine voor
een aanzienlijk deel tot dusver werden ‘bestreden uit de buitengewone kredieten en derhalve ten laste van
den crisisdienst werden gebracht: Nu deze credieten
voor 1920 niet meer zullen worden aangevraagd, on-
dervindt het gewone budget ‘in sterke mate den terug-
slag van de zooeven’ bedoelde gedragslijn.
De ‘middelen en inkomsten – afgescheiden van de
crisisheffingen – ter
bestrijding
der uitgaven zijn
geraamd op bijna
f
409.819.000, waarin aan buiten-
gewône ontvangsten bijn’a
f
8.568.000 is begrepen,
zoodat ‘bijna
f
401.251.000 voor gewone ontvangsten
overblijft, zijnde ruim
f
103.033.000 meer dan aan-
vankelijk voor 1919 wend geraamd.
De middelen A—F zijn
f
86.396.000, terwijl de
overige middelen, voor zoover onder de gewone ge-
rangschikt, ruim
f
16.637.000 hooger zijn geraamd.
Hooger zijn geraamd van de eerste ‘groep de
grondbel’asting
f
190.000, de personeele belasting
f
3.050.000, hoofdza.keljk in verband met de her-
schatting van huurwaarde en ‘meubilair; ‘de inkom-
sten’belasting
f
25.000.000, als gevolg van de
bij
de
wet van 11 April 1919 (Staatshlad No. 169) tot stand
gebrachte tariefsherziening, de dividend- en tantième-
belasting
f
500.000, ‘de vermogensbelasting
f
5.400.000
uit hoofde van de tariefsherzien’ing ‘bij de wet van
11 April 1919 (Staatsblad No. 170), ‘de gedistilleerd-
accijns
f
15.500.000, voor een belangrijk deel als ge-
volg van de tariefeverhooging
‘bij
de wet van 3 April
1919 (Staatsblad No. 141), de bieraccijna
f
260.000,
de geslachtsaccijns
f
2.500.000, de zegelrechten
f
4.000.000 in verband met ‘de wet van 27 Juni
1919 (S’taatsblad No. 432), ide registratierechten
f
9.000.000, de successierechten
f
1.122.000, de invoer-
rechten
f
15.500.000, de ‘belasting op gouden en zil-
veren werken
f
73.500, het statistiekrecht
f
3.000.000,
‘de inkomsten uit dorneinen en uit jacht en visscheri.j
f
762.500, de loodsgelden
f
800.000 en het recht op
de mijnen f125.000. Als nieuw. middel is opgenomen
de speelk’aartenbelasting, waaruit
f
200.000 wordt
verwacht.
Lager zijn slechts geraamd de ;vijnaccijns tot een
bedrag van
f
287.000 en de zoutaccijns ten beloope
van
f
300.000.
Onder de hoogere i’aming van de tweede groep
komen onder ‘anderen voor:
f
430.000 voor aandeel
in ‘de winsten, der Ne’deriandsche Bank,
f
803.000
voor rente, door Nederiandsch Oost-Indië te ‘betalen
wegens ‘ka’svoorschotten,
f
496.000 voor rente van
voorschotten ingevolge de’ – woningwet, ruim
f
1.511.000 voor uitkeeringen van premiën door
Staatsbedrijven en de Rijk’spos’tspaar’bank en pen-
sioensbijdragen van burgerlijke Rijksambtenaren, bijna
f
2.511.000 voor aandeel van Nederlandsch Oost-
Indië in de kosten van den vlootbouw,
f
700.000 we-
gens ‘teruggaaf door provinciën, gemeenten en het
Leeningfonds 1914, van een aandeel in de kwad’e pos-
ten op verschillende belastingen,
f
4.955.000 voor
ontvangsten der Staa’tsmijnen en
f
2.500.000. voor
aandeel van de ‘gemeenten in de su’bsidiën aan werk-
loozenkassen. Daarentegen moesten onder deze groep
verschillende ‘posten tot een gezamenlijk bedrag van
ruim
f
935.000 lager worden, geraamd. Stelt men de
ramingen der ontvangsten en uitgaven tegenover
elkander, dan vindt men in duizenden guldens voor
het.dienstjaar 1920:
Gewone
Buitenge-
Crisis’
dienst wone dienst
dienst
Totaal
Uitgaven ………..
f454.626 f
84.411
f
47605 f586.641
Ontvangsten …….
„401.251 8.568 – ,,409.819
Tekort.. ….
f53.375
f
75.842
f
47.605 f176.822
De crisisheffingen, die gevormd worden door de oorlogswinst- en ‘erdedigingsbelastingen zijn voor
,,Memorie” opgenomen, aangezien eene ramin,g van de
opbrengst, met name van dé oorlogswinstbelasting,
niet wel mogelijk is, en van geen beteekenis is voor
de uitkomst van het
gewone
budget. Het ,,Han’dels-
blad” (Avondbiad van 17 September 1919) leidt hier-
uit af, dat de Regeering de O.W.’belasting ook na 1919
wil handhaven. Ten onrechte. Over 1920 zullen geene
aanslagen worden opgelegd. Echter zullen in dat jaar
24 September 1919
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
879
de aanslagen o.rer een deel van 1917 en over 1918
binnenkomen.
Van het tekort op den
gewonen
dienst ad mum
f
53.375.000 is een bedrag van bijna
f
13.938000 het
gevolg van het verlies, da-t, volgens de namin-g, het
Staatsbedrijf der Postërijen, Telegrafie en Telefonie
zal opleveren. Terecht neemt de Regeer-ing’ het stand-
punt in, .dat .dit verlies moet worden gedekt uit de
inkomsten van het bedrijf, zoodat de algemeene mud-
delen uit dezen hoofde geen versterking zullen be-
hoeven. De Minister van Financiën is dan ook be-
reids -met zijnen ambtgenoot van Waterstaat in over-
.leg getreden ten einde tot eene zoodanige verhooging
van de inkomsten van meer:genoemd Staatsbedrijf te
geraken als ter idekking van het verliessaldo noodig is.
Als tekort op den gewonen dienst blijft mitsdien
een bedrag van ruim
f
39.437.000 over. In de laatste
jaren was het gebruikelijk het tekort te vermideren
met een bedrag van
f
1.900.000, omdat werd verwacht,
dat de werkelijke uitgaven ten beloope van deze zoo-
genaam.de ,,besparing” beneden de oorspronkelijk ge-
r.aamde zouden blijven. Deze verwachting is echter
ten opzichte van dë laatst afgesloten dienstjaren niet
verwezenlijkt. Daarom is de aftrek nagelaten. Een
belangrijke suppletoire verhoogin-g zal waarschijnlijk
het tekort met eenige tientallen van millioenen doen
toenemen. Met name v-oor verbetering van- de bezol-
digin-g van het Rijk-spersoneel en voor verhoogin-g van
de pensioenen ten behoeve van dat personeel zullen
omvangrijke nieuwe.. eischen aan ‘de schatkist worden
gesteld. Voorts zal, indien de geheele -crisisschuld in
een tijdvak van 25 jaren wordt afgelost, naast de te-
genwoordige inkomsten van het Leeningfonds. en met
de opbrengst der Verdedigings-belastingen, -nog onge-
veer
f
20.000.000 noodig zijn ter versterking van de
inkomsten va-n het Leeningfonds 1914 ter bestrijding
van de uitgaven wegens rente en -aflossing van de
crisisleeningen. Voorts dient er op gewezen te wor-
den, dat hij de bécijfering van voor-meld bedrag van
f
39.437.000 ui-t den aard der zaak geen rekening is
gehouden met het bedrag van pl.m.
f
15.000.000, het-
welk, in afwachting van de totstandkoming der
nieûwe Lager On’derwijswet (Gedrukte Stukken 1918-
1919-428), over 1920 in aftrek wordt gebracht op de
Rijk-suitkeering aan de gemeenten ter voldoening van
de salarissën der onderwijzers bij het lager on.derwijs
(verg. Art. XVII der wet van 14 Juli 1919, Staats-
blad No. 493) tot wijziging van ide wet tot regeling
van het lager -onderwijs. Even-min is rekening gehou-
den met de la-sten, welke ide aan.hangige regeling van
de vrijwillige ouderdomsverzekering (Gedrukte Stuk-
ken 1918-1919-484) gedurende den overgangstoestand
op het Rijk zal leggen. Ook uit dezen hoofde -zal een
belangrijk offer van ‘-s Rij-ks Schatkist worden gevergd.
Bij dezen zeef ernstigen toestand van ‘-s Lan-d-s
financiën is het begrijpelijk, dat de Regèering ver-
betering slechts mogelijk -acht door sterke prijsdaling
of aanmerkelijke vermindering van de militaire uit-
gaven. Te ‘betreuren is, dat één en ander niet in de
macht der R.egeering ligt, doch afhangt van ide op-
‘voerinj der wereldpr-oductie en de ontwikkeling der
inter-nationale politieke verhoudingen.
De Regeering ‘ach-t daarom zoowel uiterste zuinig-
-heid met beperking van het leggen van lasten op de
Schatkist als een belangrijke versterking van ‘s Rijks
middelen noodzakelijk.
Op ‘dii oogenbli-k
zijn
bij de Staten-Generaal aan-
hangig wetsontwerpen tot heffing -eener pl-aatskaar-
-tenbelastin-g, tot ‘heffing van een tabaksaccijns, tot
iegelin-g der grondbel-astin-g, tot verhoog-in’g van de
success-iebelasting- en tot heffing eener belasting op
den vermogensaanwas. –
De laa-ts-tbédoel-de belasting zal voldoende zijn
oin
te
‘roorzien in de noodige versterking van de inkomsten
van het Leenin.gfonds f914, wanneer, zhoals te ver-
wachten is, de crisisu-itgaven binnen korten tijd ge-
heel tot het verleden zullen ‘behooren.
De uit -de verhooging van de successiebela-sting te
verkrijgen baten, d’ie -geraamd worden -op
f
20.000.000,
zouden derhalve -aan den gewonen dienst ten goede
komen. Daarentegen zal het wetsontwerp tot heffing
eener -plaatskaartenbel-astin’g zijn in ‘te trekken, wan-
neer -de overeenkomsten met de vier groots spoorweg-
maatschappijen ten aanzien van de overneming door
‘die maatschappijen van de tegenwoordige ‘korting ten
laste van haar personeel v-oor eigen pensioen, goed-
keuring bij de wet verwerven.
– Ui-t den taba’ksaccij’ns zal
f
20.000.000 wonden ver-
-kregen. Het wetsontwerp op de grondbelas-ting zal
weldra door de Tweede K-amer in open’bare hehan:
deling worden genomen. Over eenige jaren zal uit
deze heffing eene jaarlijksche bate van
f 10.000.000
worden verkregen.
– In totaal zal derhalve aan den gewonen -dienst
f
50.000.000 –ten goede komen, zoodat het geraamde
tekort van ruim
f
39.437.000 ruimschoots is gedekt.
Gelijk gezegd, za.l met deze middelen echter niet
kunnen worden volstaan. Ter verkrijg,ing van de ver-
der ‘benoodigde inkomsten worden wetsontwerpen in
gereedheid gebracht, waarbij op den voorgrond staan
een belasting-op de uitgaven van weelde, eene fiscale
herziening van het -tarief van invoerrechten en eene
uitbreiding van de zegelbelasting.
DE ,,HEFFING INEENS” VOLGENS HET
– VOORSTEL DER H.H. MARCHANT C.&
tDe heer G. M. Boi’ssevain to Bloemendaal schrijft:
In aansluiting aan – hetgeen ik hier ‘den 24sten
Augustus I.I. (‘weekblad 27 Augustus) schreef naar
aanleiding van het voorstel van Minister De Vries
tot heffing eener vermogensaanvasbelasting, wenech
ik – nu ook -dadelij’k enkele opmerkingen te maken be-
treffende het hier-boven genoemde wetsontwerp.
Behalve al wat op het ministerieel-e rvoorstel viel aan
te ‘merken en dan ook van verschillende
zijden
reeds
gezegd werd, is daar tegen, in vergelijking met liet-
gen steeds beoogd is doo-r -de voorstanders eener zoo-
gen-aam-de heffing in-eens, nog dit op te -merken, dat
waar.
-dezen -zochten ‘naar het middel om ons af te
hel-pen van de crisisschulden, ‘door Minister De Vries
sledhts -werd voorgesteld eene -zeer partieele tegemoet-
koming in de cri’sisuitgaven.
De weiisch -nu, om van de crisissehul-den af te
komen, was zeker op zichzelf -slechts toe te juichen.
De vraag was all-een, of van hetgeen -daartoe werd
verlangd, niet te zeggen viel ,,le remède sera-it pire
que le mal.” – –
De bezwaren tegen de zoo,genaaimde ‘heffing -ineens zijn bek-end en bdhoeven hier niet herihaald-te worden.
Wordt aan die bez*aren ‘door het -huidige voorstel
viin de H.H. Marehant c.s. nu tegemoet gekomen? Naar het mij voorkomt, -mag op die vraag het ant-
woord ,inderdaad bevestigend luiden. Voorgesteld
wordt namelijk dit: eene heffing van het kapitaal
oploopende van één tot twintig percent, waar aan die
heffing niet te vol-doen zijnde -ineens, doch in den
loop van -tien jaar; voorts, om gedurende -hetzelfde
tijdvak eene ‘buitengewrnie ‘belasting te -heffen van het
-bedrjf-smnkomen – het volledige inikonien van den
belastingplichtige na aftrek van ‘hetgeen geacht word-t
de rente te zijn van het reeds afzonderlijk belaste
kapitaal – en deze belasting, -evenals -de heffing van het kapitaal, een progressief karakter hebbende en in
maximum twintig percent bedra’gentde.
Waarop zou d’us inderdaad deze heffing neer-
komen? Eenvoudig ‘hierop, dat van het kapitaal tien
jaar lang betaald zou moeten worden eene buitenge-
wone belasting bed1ra1gende – aangenomen worden-de,
dat het -kapitaal vijf përcent rente afwerpt – ton
-hoogste veertig perceut van het inkomen, doch dit
maximum alleen bij buitengewoon groo-t kapitaals-
880
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
24
.
September 1919
bezit, bij matig ‘k.pitaalsbezit (van
f
500.000 tot
één ‘millioen) van twintig tot dertig percent.
Zeker is ‘het geen gering offer, dat, aldus van de
kapitali.sten gevraagd zou worden, doch groote offers
moeten ook gebracht worden om het gewensc.hte doel
te bereiken. De vraag is slechts, of geen offer ge-
vraagd zou worden, .dat meer kwaad zou doen dan
goed; in het onderhavige geval, of de belasting ope-
‘bracht zou kunnen worden zonder te moeten leiden
tot vernietiging van particulier vermogen, ‘zegge van
nationalen rijkdom en vooral ook, of •daardoor ‘de
ondernemers op het gebied van nijverheid en handel niet van het voor hun bedrijf onmisbare kapitaal be-roofd zouden worden. Welnu, van de heffing zooals
die wordt voorgesteld, zouden inderdaad m.i. clie ge-
volgen niet te duchten zijn. ‘
En .dat cle heffing niet één’zijdig zou drukken opde
kapitadisten, doch evenzeer op hen, die een .mjn!of
meer belangrijk bedrijfsinkomen genieten, daarin
wordt door de speciale bedrijfsinikomstenbelasting
voorzien. –
In beginsel dus en in hare hoo’fdtrekken mag, naar
het mij voorkomt, liet voorstel van de H.H. Mar-
chant c.-s. alleszins aannemelijk geacht worden. Over
lenam’ingen zullen wij niet twisen; maar zooals het
daar ligt is, dun’kt mij, dit ‘voorstel een welgeslaagde’
poging om de oude v66r- en tegenstanders der heffing
ineens te veroenen en tot samenwerking te brengen.
Enkele opmerldnen, welke het ‘beginsel niet reken,
mogen mij echter verguud zijn.
Gevraagd zou kunn’en worden of een dubbel zware
belasting van het kapitaalsinkomen dan (lie van ‘het
bedrijfs’inik.omen – maxima veertig en twintig per-
cent – wel ibillijk is, handel en nijverheid zijn tôeih
zeker door de crisisuitgaven hiet minder gebaat dan
cle kapitalisten. Hier staat evenwel tegenover, dat
zeer zeker het algemeen belang meebrengt handel en
nijverheid in ‘het streven ter vermeerdering ‘der al-
meene voortbrenging wo min mogelijk te lbelommeren.
Doch is het juist gezien om, zooals -de v.00rstellers
wenscJhen, de buitengewone kapi-taalstelasting tien
ja’a’r lang te (leen opbrengen in de verhouding tot den
veranogens’toestand op 1 Mei 1919, in plaats van die
te doen afwisselen naar gelang de vermogenstoestand
van jaar tot jaar verschilt?
M.i. moet op die vraag ‘het antwoord beslist out-
kennenici -luiden. En nu past de voorgestelde regeling
weliswaar in het kader van het voorstel, dat uitgaat
van het ‘denlcbeeld eener ‘heffing ineens, ofschoon
slechts met verplichte betaling in. ‘tien jaarlijksohe
termijnen; doch -dit is in het wezen der ‘zaak toch
slechts een kwestie van vorm. Wijziging van dit punt,
evenals indertijd geschindd’e ‘ten opzichte der verde-
di-gingsbelasting, komt mij zeer gewenhch.t voor. En
wel ‘zou ‘dan gederf d- worden de rentevergoeding,
welke nu de voorstellers willen laten betalen door
hen, die zich aan cle termijnsahe wijze van betaling ven-
sahen :te houden, doch, desnoods, -zou daartegenover een
kleine verhooging van het tarief gesteld kunnen wor-den. Zou dit wel noodig zijn? De -eventueele vermo-
gensaaniw-as in den ‘loop ‘der eerstvolgende tien jaren
zou, volgens het voorstel der H.H. Mar-chaut c.s.,
geheel oubelast ‘blijven. Ware het’ niet beter op dit
pun’t het voorstel te wijzigen en daardoor, teveus;
dit zich te ‘doen aansluiten aan wat er goeds geweest
mag zijn in het voorstel’ van Minister De Vries.
Een ander punt en dit evenzeer van groet gewicht,
is het volgende: De voo-rstellers beoogen slechts eene
totale ‘buitengewone heffing van zeshonderd mijlioen
en tot dit -bedira,g beperkte amortisatie der crisis-
schulden. Vermoedelijk omdat zij achten de moge-
naam-de heffing ineens niet ‘hooger te mogen opvoeren.
Doch laat ‘het voorstel
gewijzigd
worden op .de wijze
a-19
d.00r mij aanibevolen. Dan zou er geen enkele reden
zijn waarom deze ,,buiten’gewo-ne ‘heffing van het
-kapitaal en helasting van -het .bedrjfsin’komen” niet
zou worden ‘ortgemt tot aan de algeheele ‘.delging
der crisisohulden. Encdit toch is- het einddoel, waar-,
naar gestreefd moet worden -en waarvoor geen offer
te zwaar geacht moet worden, mits sieahts daardoor
niet meer kwaad dan goeds gesticht wonde.
20-9-’19.
G. M. B0ISSEvAIN.
HET KAPITAAL DER IN NEDERLAND –
– WERKENDE HYPOTHEEKBANKEN.
Mr. J’. G. de Hoop Scheffer schrijft:
Met belangstelling nam ik kennis van de bestrijding
‘van mijn artikel over bovengenoemd onderwerp door
Mr. H. R. van Maas-dijk in de ,,Econ.-Stat. Berichten”
van 10 Septemher j.l., doo-r welke bestrijding ik echter
nog geenszins overtuigd ben gmvr.den, dat de be-
staande -toestand van niet-vol gestorte aa.ndeelen onzer
Hypo-theelobanken de juiste is, al wil ik daarmede
niet beweren, dat -aan -het door mij geopper.de voorstel
tot volsto-rting geen beawaren veiibonden zijn.
Wad.r het mij v-oor alles te doen is om het hypotheek–
bankwezen ‘in NederJa’nd zoo goed mogelijk geregeld
te zien, -zoo:da-t de organisatie en inrichting van de
Hypotheek-banken -aan de hoogst’ mogelijke eischen
–
van soliditeit voldoen en bes-tand zullen zijn tegen de
meest – erhst’ige economische crises, b-en -ik Mr. Van
M-aasdij-k dankbaar -voor- zijne bestrijding mijn-er voor-
stellen, opdat •de bestuurders van onze Hypotheek-‘
banken in liet belang van hunne p.andjbriefhou.der-s en
aandeelhouder-s uit deze wisseling van gedachten het
bes-te standpunt ten opzichte van -deze -kwestie weten
in -te nemen.
Met een enkel woord -wil ik echter de -opmerkingen
van Mr. Van’ Maas-dijk beantwoorden. Hij begint met
te ‘zeggen, da-t ik ,sledhts ‘het geval van eene algemeene
crisis genoemd 1hob, ‘waardoor -to-t bijstorting der aan-
d-eelen -zal moeten worden overgegaan, terwijl ‘hij ‘dan op
grond van de feiten uit de eer-s-te -maanden
uit
het pit-
breken van den wereldoorlog aantoont, dat zelfs in die
crisis-dagen geen ‘verdere ‘storting op de aandeelen
onzer Hypotheekbank-en noodig -bleek. Geenszins wil,
ik mitkennen, dat er ‘in de eerste maanden van den
oorlog eene scherpe -crisis aanwezig is geweest, maar
door den loop. van ‘de omstandigheden is ‘deze crisis
van zoo’n korten duur geweest, dat reeds- in October-
November 191,4 eene nieuwe ‘bloei-periode voor onze,
Hypotheekbank-en een aanvang naim, -zoodat geen
enkele bank ge’brek aan middelen heeft gchad tot
nakoming van ‘hare verplichtingen. Mijn vrees voor
de mogelijkheid, dat de aandeelhouder-s niet zullen
kunnen bijstorten, is meer ingegeven door de toe-
komst. Immers zoo’n kapitaal -‘vers-l-midende, alles –ver.
niietigende oorlog moet, zij ‘het uit
een periode van
tij delj’ken bloei, eene groots fin’a-ncieele crisi’s na zich
sleepen en nu was het juist de ‘bedoeling van mijn
artikel om ,de vraag te berde te brengen of onze
hypotheek-banken hij -volstorting van haar kapitaal niet
beter opgewassen zeiden zijn tegen ome ‘dergelijke
economiseke crisis -dan zooals nu met hare kleine ge-
storte kapitalen en het enorme -obligo d-er aandeel-
heud-ers. Ee,ne aigumenitatie tegen mijn voorstel uit
-de crisis van 1914 – te pu’t-ten, acht i’k dus geheel
Onjuist.
Waar .de Hypotheek-banken in Nederland ‘haren werk-
kring uitsluitend hepatl-en tot -het zuivere hypotheek-
-bankbedrijf, zal zoo’n bank alleen tot het ovragen,
van het niet gestorte gedeelte van haar kapitaal over
moeten gaan, wanneer zij van htr-e ,debiteuren niet
meer voldoende gelden ontvangt – tot het -betalen van
de versohuld.igd-e pandibriefrente om op die wij-ze
beter-e tijden te kunnen &fwachten zonder di kans te
loopen hare betalingen te me-eten -s-taken, afgescheiden
van de speciale -mogelijkheid, dat bij deze of gene
bank d-oor fraude van hare bestuurder-s de aandeel-
houders aan hunne verplichting tot bijstorting moe-
teh voldoen, waaTover straks nog een enkel woord.
Wanneer nu eene groote crisis met belang-rijken ach-
terstand -in de betaling der versehuldigde hypotheek-
renten ‘moCht komen,. is h-et -dus de vraag of een
24 September 1919
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
hypotheekbank er beter voorstaat wanneer zij van de
vordering van 80 k 90 procent op het aandeelen-
kapitaal, 1hetzij geheel, hetzij gedeeltelijk moet gebruik
maken, dan wanneer ‘zij dit bedrag reeds onder ‘hare
berusting ‘heeft en in hypotheken heeft belegd. Met
andere woorden, geeft eene vordering van b.v.
f
800.000
of
f
900.000 op verschillende personen zonder eenige.
‘zakelijke dekking meer zekerheid aan de pan.dbriof-
houders, dan eene vordering tot hetzelfde bedrag,
gedekt door eerste hypotheken? Mijns inziens niet.
Mr. Van
Maasdijk.eahter
acht eene dergelijke politiek
van volstortin.g der aandeelen met belegging in hypo-
tl1cken uit den booze. Waarom? Omdat hij den meer-
deren waarborg voor de pand.brief.houders, die gelegen
is in hot aandoelenkapitaal, niet wil laten deden in
het risico van het bedrijf.
Ten eerste acht ik het risico in ‘het hypotheekbank-bedrijf, zooals dat in ons land uitgeoefend wordt, zoo gering, dat elke pandbrief,houder zich volkomen mat
de belegging in hypotheken van de gelden der aan-
deelhouders als
overwaarde
voor Zijne pandbrieven
kan tevreden stellen. Maar bovendien, wanneer wer-
kelijk eene ernstige crisis van eenigazins langen duur
mocht komen,.dan acht ik de imeer.der.e zekerheid voor
de paudbriefhouders .grooter door de vorderingen, die
de hypotheekbank heeft, gedekt door eerste ‘hypotheek,
dan door de vorderingen op het .obligo der aandeel-
houders, voor wie het in zulke tijden veelal onmogelijk
zal zijn aan hunne verplichting te voldoen.
Nemen wij ‘b.v. een hypotheekbank met een kapi-
taal van
f 1.000.000,
waarvan 10 pOt. gestort is. Door
de crisis zullen vele dnbiteuren niet meer hunne
reuten kunnen betalen, zoodat de bank overgaat tot
het opvragen van het niet gestorte gedeelte van het
kapitaal, in welk geval ik geenszins het optimisme
van Mr. Van Maasdijk, dat ide aandeel1hou.ders bijna
allen aan hunne verplichting zuilen voldoen, deel.
Integendeel, zij zullen door die algemeene malaise,
waardoor hunne inkomsten en bezittingen sterk ver-
minderd worden, de gevraagde gelden niet kunnen
opbrengen. Heeft de iypo•theekba.uk nu ook die
f 900.000
in hypotheken belegd, dan ‘zullen ook daar-
van een groot aantal debiteuren ‘hunne renten niet
betalen, maar de hypotheekbank kan ‘zich dan altijd
nog eene zekere wakrde verschaffen door deze hypo-tJaeken te executeeren en de oruderpanden in te koo-
pen. De waarde van die onroerende goederen is dan
wel door de daling der prij’zen belangrijk lager dan de
vorderingen der bank, maar bij eene waardedaling
van b.v. 00 pOt., zal het tekort, aa.nnemende, dat 65
pOt. der normale waarde verstrekt is, hetgeen in ver-
band hiet..de reeds plaats gehad hebbende aflossingen
op de oudere hypotheken zeker niet hoog is, in totaal
niet meer dan 25 pOt. bedragen, terwijl ikibij deze beTe-
kening nog het ongunstigste bijna ondenkbare geval
aanneem, dat
alle
hypotheken, waarin die
f 900.000
be-
legd is geworden, geëxecuteerd moeten worden. M.a.w.
zal dus de vordering van f900.000, gedekt door hypothe-
ken, omgezet kunnen worden in een waarde van pl.m.
f
675.000, met groots kans op latere w.aarde-vevmeer-
dering, wanneer de prijzen der onroerende göedszen
wederom zullen oploopen. En nu vraag ik mij af of
een dergelijk ibezit in dagen, dat de onroeiende goe-
deren tot 60 pOt. van hunne normale waarde gedaald
zijn, niet meer zekerheid biedt aan de pandhriedhou-
ders dan cciie vordering van
f 900.000
zonder. •eenig
zakelijk onderpand op de aandeelhouders. Immens
slechts 25 pOt. der aandeelhouders moet in gebreke
blijven om tot ‘hetzelfde bedrag van
f
675.000 te
komen, welk percentage naar ik vrees in dergelijke
moeilijke tijden belangrijk veel Jiooger za] worden, al
zijn er onder de aandeelhouders onzer Hypetheak-
banken gelukkig velen, die in nornialon tijd ruim-
sclioots hunne verplichting zullen kunnen nakomen. Nu zal men mij tegenwerpen, dat de vor’dering op
de aandeelhouders, zij het dan voor een zeker percen-
tage, in contanten betaald wordt, dus direct gebruikt
kan worden om daaruit het tekort op de hypotheek-
lente aan te zuiveren ter betaling van de parud’brief-
lente; dat deze vordering dus zeer liquide is, in tegen-
stelling met het bezit van onroerende goederen en dé
niet geëxecuteerde, wed rente gevende hypothecaire vorderingen. Maar daartegenover staat het voordeel,
dat de onroerende goederen huur zullen opbrengen, al
zal ook deze door de crisis zeer verlaagd
zijn,
welke
ILaurophrengst met de rente niet geëxecuteerde
hypotheken wellicht voldoende zal zijn om ide pand-briefrente te voldoen, terwijl de bank de mogelijkheid
behoudt later het geleden verlies door prijsstijging
der onroerende goederen wederom in te halen. En
bovendien zal het in zulke tijden voor de hypotheek-
bank zeker mogelijk zijn door ihet beleenen van grossen
en dooi het aanbieden van de ingekochte goederen als
onderpanden f,inancieelen steun te vinden bij onze
.groote hankinstellungen, waar hiermede zoo’n algemeen
belang gemoeid gaat. Daarentegen ‘betwijfel ik tea
zeerste of die banikinstellingen financieelen steun
zouden willen verleenen, wanneer de hypotheekbank
uitsluitend eene ongedekte vordering op hare aandeel-
houders kon aanbieden, waarvan een groot gedeelte
01)
dat oogertbliik zijne verplichting niet kan nakomen.
Ik blijf dus de toezegging tot bijstorting niet vol-
doende adhtn, ‘zooals ook uitgesproken is in het
‘1toodarti’kel van de ,,Nieiiwe Financier en Kapitalist”
‘van 5 Septemiber j.l., al wordt ‘daar een ander middel
aan de hand gedaan om die vordering op de aandeel-
houders beter gedekt te krijgen, waarvoor in ieder
geval veel meer te zeggen valt, dan voor het stand-
punt van Mr. Van Maasdijk met zijn mijns inziens te
groot optimisme ten opzichte van het inibaar ‘zijn van het niet igostorte gedeelte van de kapitalen der Hypo-
otheekban.ken in woelige ‘dagen.
De heer Van Maasdijk vindt het verder merkwaar-
dig, dat door mij de beide gevallen, waarin een 15 jaar
geleden twee der grootere hypotheekbanken tot het
vragen van de bijstoring moesten overgaan tengevolge
van wanbeheer harer leiders, in mijn artikel werden
genegeerd, terwijl het toen juist gebleken is, dat
dank zij het ebhigo deze banken zich weer tot bloeiende
instellingen hebben ‘kunnen opheffen. Mr. Van Maas-
dijk kende het mij ten goede, .dat deze bijzondere ge-
ivalien voor mij geen doorslaand bewijs opleveren, dat
liet systeem van niet-volstorting der aarudeelen het
juiste is. Wanneer men zich moet wapenen tegen,
dergelijke verliezen, dan stel ik hem de vraag, waar-
om laten ‘dan niet alle naamlooze vennootschappen
een gedeelte van haar aan’deelenkapitaal bij hare
aan’deel.houders, als zijnde de veiligste bewaarplaats
.voor een soort reserve tegen fraude van hare bestuur-
ders? Dank ‘zij de lessen uit deze droevige gevallen
getrokken, hebben ide bestuurders onzer Nederlandsahe
Hypotheekban’ken alle mogelijke maatregelen. geno-men, 1dat een fraude als toen heeft plaats gehad vrij-
wel tot de onmogelijkheden ‘behoort. Het toezicht van
accountants, trust-maatschappijen, ‘de meerdere con-
.trôle door Commissarissen, de groote openbaarheid in de jaarverslagen zullen in de toekomst dergelijke
catastrofen voorkomen. Dat de bijstorting toen in
nonmalen tijd vlot verloopen is, spreekt vanzelf, maar
outneemt mij niet de viees, dat in moeilijke dagen die
bijstortung niet igoed zal gaan. De mijns inziens zeer
geringe en zich altijd tot een enkele ‘bank beperkende
mogelijkheid op verlies door fraude, is voor mij geen
teden een gevaar ‘te zieil in de afwijking van het
systeem, dat tegenwoordig gehuldigd wordt, wanneer
daaiaan in ide toekomst veel grootere belangen voor
alle banken kunnen verbonden ‘zijn.
Met Mr. Van Maasdijk ben uk het volkomen eens,
dat gelukkig •nog vele groote kapitalisten onder de
aandeelhouders onzer Hypotheekbanken behooren,
maar naast die groote kapitadisten komen vele klei-
nere voor. En nu is het mijne ondervinding, dat de
aandeelen zich bewegen ‘in de richting van den
kleinen ‘kapitalist. Want tea sterkste ontken i’k de
meening van Mr. Van Maasdijk, ‘dat onze groote kapi-
talisten deze niet voigestorte aandeelen gaarne bezit-
882
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
24 September 199
ten. De meesten -hebben die aandeelen bij de opi’ïoh-
ting der banken gekocht ter wille’ van de Commissa-
rissen en Directeuren en bij volgende emissies nog
eens een enkel aandeel bij gekocht, of bij erfenis ge-
kregen. Maar wanneer men zijn oor te luisteren legt,
hoort men overal over die niet-voigestorte aandeelen,
waarvan men slechts over telkens
f 100
of
f 200
dividend ontvangt, maar waarbij men een obligo op zich
genomen heeft tot
f 900
‘a
f 800
per aandeel, klagen,
hoewel men aan Mr. Van Idaasdijk en
mij
sal toegeven,
dat -het’hypotheekbank-bedrijf in ons land een goeden
naam ‘heeft en deze banken tot de meest solide naam-boze vennootschappen behooren. Het is echter begrij-
pelijk, .dat men niet gaarne eene verplich-ting op zich
neemt, waarover men zelf geen contrôle heeft, al weet
men, dat de kans om aan diie verplichting te moeten
voldoen, nog zoo gering is. Juist deze weinige sym-
pathie voor ide niet volgestorte -aandeelen heeft mij
er toe gebracht de vraag te stellen of voigestorte aan-
deeleri
bij
onze Hypotheekbanken reden van ‘bestaan:
hadden en welk rendement ‘deze zouden kunnen geven,
zonder de soliditeit -van ‘den pan.dbrief te verminderen.
Ten slotte no:g de opmerking over het rendement
der aan’deelen, wanneer tot v.olsto.rting werd overge-
gaan. Volkomen juist is de opnierkin,g’va.n Mr. Van
Maasdijk, .dat ide 4 procent rente-marge, vooral
‘bij
de
jongere kleine banken er niet is en .dat het vele jaren
zal duren voordat de kleinere banken 10 millioen
pand.brieven zullen hebben uitstaan, zoodat ik gaarne
erken, dat ik hierop had moeten wijzen
bij
mijne
calculatie van het rendement. Intussehen acht -ik dit
feit juist een voordeel en ik ben overtuigd, dat Mr.
Van IiLaasdijk dit met mij eens is, waar hij zich mo
herhaaldelijk geuit heeft als voorstander van concen-
tratie in het hypotheekbankbedrijf. Want deze opmer-
king van Mr. Van Maas.dijk toont zoo duidelijk aan hoe
volstorting van -aandeelen der Hypotheekban.ken de –
concentratie, -die ook ik zoo zeer gewenscht acht, in
de han’d zal werken.
Maar telfs zonder dit in aanmerking -te nemen,
acht Mr. Van Maasdijk h-et rendement, aooals door
– mij -berekend is, niet voldoende Nu vraag ik hem, welk
rendement maakt thans een aandeelhouder van een
hypotheekbank van zijn geld? Nemen wij liet door
mij berekende gemiddelde dividend van
13
pOt., dan
ontvangt dus een aandeelhouder
bij
10 pOt. storting
f
13
over het ges-to-rté gedeelte, terwijl hij met het
oog op zijn obligo eene solide, cour-ante obligatie
moet bezitten, die hem tegenwoordig 5 pOt. kan op-
leveren, zoodat hij over die
f 900
aan rente
f 45
per
jaar ontvangt, dus in totaal 0v-er
f 1000 f 13 + f
45
= 1
58
of
5,8
pOt. Zou hij dan geen genoegen willen
nemen voor een solide courant belcggin-gsaan’deel
zondei obli-go met een rendement van
6-8
pot.?
Want, dat deze laatste cijfers niet, te ‘hoog berekend
zijn, zelfs in aanmerking genômen de juiste opmer-
kingen van de ,,N-ieuwe Fin-ancier en Kapitalist”,
dat over ‘de volstorting registratierecht moet betaaldf
1
worden en over den invloed, dien de betrekkelijke
stwtutair-e bepalingen over de wins-tver.deeling op het
dividend kunnen uitoefenen hij volstorting der aan- –
deelen, acht ik zeker, waar ik alle meerdere provisie-
inkomsten
bij
volstorting uitgeschakeld heb.
– Eene vergelijking met aandeelen, -die volgens Mr.
Van Maasdij-k 10 pOt. en ‘hoo-ger rendement geven,
vind ik onjuist, daar dergelijke aandeelen, wanneer – zij werkelijk- eerste klasse be]eggingsfondsen zijn,
‘nooit ongeveer A par-i te ‘krijgen zullen zijn, zoolang de
normale beleggingsrente tussohen .de
5 h 6
pOt.
schom-
melt. Dat ten slotte het natuurlijk gevolg van eene
volsto-rtin-g ‘der aan-deelen zou zijn, dat de directies
zouden gaan trachten -de divideniden op te voer-en ten
koste van de soliditeit der Hypo-thee.kbanken en ten
koste van de dotaties aan de reserves, -is een te som-
bere kijk op ‘het -beleid der directies en commissarissen
onzer Nederlandsôhe Hypotheekbank-en. Immers de
practijk heeft reeds getoond, ‘hoe alle Hypotheelsban-
ken steeds getracht hebben hare financieele -positie
zooveel mogelijk te versterken ‘door belangrijk lagere
divideu’dlen uit te keeren dan de behaalde winsten
toelieten. –
Ik eindig-er mede, met Mr. Van Ma’asdijk de hoop uit
te sprec,.dat onze Nederlandsche Hypotheekbanken zullen voortgaan door steeds krachtiger organisatie
en zoo mogelijk concentratie haren goeden roep te
handhaven, zon-der zich echter hardnekkig vast te
houden aan een systeem, wanneer men tot de o’er-
tuiging komt, -dat, hoewel steeds goede resultaten zijn
verkregen, daarin veranderingen gewensoht zijn met
heli oog op de moeilijke tij-den, ‘die ons nt dezen
wereldoorlog zeker nog te, wachten staan:
–
Mr.J.G.n.H.S.
Leeuwarden,
18
Septnber
1919.
Exportirtforrna’tie van de Jaa.rb eu’rs.
– Het Secretariaat v-an de Jaarbeurs zen-dt ons eene
brochure -ter inleidin-g van de Vierde Nederlandsche
Jaarbeurs, welke -zal
–
worden gehouden te Utrecht van
23
Februari tot 6 Maart
1920.
Een -aan-tal aardige
illustraties, ‘door 1-s. van Men-s geteekend, verfraaien
het boekje. Een der hoofdstukjes -is
gewijd
aan d’nn
Inlichtingendienst:
,,Aau het instituut der Nederl-an-dshe Jaarbeurs is sinds
1
Augustus 1918 verbonden een Inlichtingendienst, welke
zich ten doel stelt buit
e
nlandsche afnemer-s in verbinding te brengen met de Nederlandsche producenten, voor zoover
zij -aan de Nederlandsche Jaarbeurzen -hebben deel-genomen.
Deze dienst verricht aijn bemiddelingswerk geheel -gratis. –
Seder-t de oprichting zijn bij den Inlichtingendienst uit het
-buitenland reeds meer dan 5000 aanvragen -naar Neder-laiiclsche artikelen -binnengekomen, waarvan zeer zeker
een groot aantal, blijkens de in-gekomen d-ankbetu-igin-gen
van deelnemers aan de Jaarbeurs, aanleiding -hebben gege-
ven tot het -doen van zaken of het aanknoopen van handels:
relaties. De zorgvuldig verzamelde en bijgehouden gege-
vens, systematisch op kaartsysteem gebracht en uitge-
werkt, stellen den Inlichtingen-dienst in staat onmiddellijk –
de u-it het buitenland -binnenkomende aanvragen -te beant-
woorden en zijn aldus een krachtig middel om op be-
trouwbare en snelle wijze het buitenland met de Neder-
land-sche -industrie bekend te maken en den Nederlandschen
export te bevorderen. Aan kooplieden uit alle deelen der
wereld mocht de Inlichtingendienst, dank -zij eene u’itge-
breide propaganda
;
reeds zijne bemiddeling verleenen en
de eer-ste inlichtingen verstrekken, welke voor het aanknoo-
peii van handelsbetrekkingen eood-ig zijn, -daarmede hét
geheele j-ar v000tzetten-de de -taak, welke d-e Jaarbeurs als
zooclani-g
14
dagen per jaar vervult: al. producent en we-
derverkooper- tot elkander te -brengen, den binnenl-anclschen
fabrikant in verbinding te doen -treden met f-ira’s uit het
buitenland. In de laatste maanden is aan dezen dienst uit-
breiding gegeven door het plaatsen van voorposten’ in het buitenland, waardoor het verstrekken van inlichtingen, op
zeer snelle ‘wijze plaats vindt. – –
,,Deze Inlichtingen-dienst – werkt gr-atis voor alle aan ‘de
Nederlan-dache Jaarbeurzen -deelnemende ‘industrieën en be-handelt alle -deelnemers op -dezelfde wijze. Iedere deelnemer
ontvangt de maandelijksche mededeelingen van -dezen dienst, eveneens kosteloos.”
1)
1)
[De heer Graadt van Roggen, Secretaris-Generaal van
de Jaarbeurs, heeft ons toegezegd eerlang een bijdrage over
organisatie en omvang van dezen -tak van dienst voor het
weekblad -te zullen schrijven. – Rvd.]
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.
De West-Indische
–
Gids. – Amsterdam,
Augustus 1919.
Th. v. Lelyveld,
Kleeding der Surinaa-msche bevol-
king;
H. van Kol,,
Volksgezondheid;
C. Bonne,
Suri-
naa.msche ziekten;
Dr. H. v. Cappelle,
De Zand- en
Sohulpritsen van Suriname;
S.
Kaff,
Uit Suri-
name’s verleden;
Mr. Dr. Focic,
Salariaverbetering der
ambtenaren in Suriname;
Prof.
J. Boelce;
Wijziging –
regeeringsreglement van Curaçao. —
Journal -des Econo-mis-tes. – Parijs,
Augustus—September 1919.
–
Yves-Guyot,
l’Endoemose socialiste;
A. Raffalovich,
f 3.614.410,-
133.547,–.
56.681,-
13.067,-
109.744,—
f 3.598.586,- 148.540,-
11
15.380;-
122.897,-
11
t’ 3.025.852,-
1,
115.291,-
35.986,-
11.278,-
94.690,—
f 3.632.541,-
11
124.259,-
34.589,-
12.626,—
,, 113.706,-
24 September
1919
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
883
Le rapport cle Ja commission sur les trusts;
F. Jacq,
Les cooicordats commerciaux de la paix;
A. Marvaud,
La question des voios ferrées en Espagne;
0. de
Nouvion,
La StaMidardisation; A. Raffalovich,
L’al-
lianco nationade des employeurs et employés en
Anigleterre et le réveil de l’esprit anti4nterventiou-
niste;
Prof. Dr. Totoiniantz, Les r.ichesses de la
Turquie;
G. de -Nouvion,
Les comptes des chemins
do for de l’Etat pour 1917;
A. Baffalovich,
Les
difficultés de 1’Aflemngne;
M. Belloni,
Les abu.s dans
l’application de Ja bi des retraites .ouv.rières;
M. Bien,
Le domaine public des Etats-Unis;
A. Pawlowsici,
Les couséquences industrielles pour la Prauce et
l’Allemagne du transfert de l’Alsace-Lorraine et des
houillères de la Sarre. –
Journal de la Société de Sta-
ti s t i q u e .d e P a r i s. – Parijs, Augustus—Sep-
tember 1919.
M. le baron Ch. Mourre,
L’influence de Ja produc-
tion de J’or sur J’aetiwité écon.omique de 1820 . 1913;
M. Dewavrin,
Statistique ‘des exploitations agricobos
au Canada, de 1881 1911;
M. E. Michel,
La •yaleur
immobilière du territoire français en’vahi ou compris
dans la zone de feu en juillet 1918;
M. P. Meuriot,
Démographie actuelle du Japon.
Revue d’économie politique. – Parijs,
Juli—Augustus 1919.
Halevy,
La politique de paix sociale en Ang.le-
terre, les ,,Wdiitley Oouncils”; G.
Pirou,
L’état actuel.
de la science des finahees en ItaJie;
J. Moret,
Une
solution
?t
la hausse du niveau général des prix;
M.
Porte,
Remarques sur -l’application de la bi sur les
retraites ouvrières et paysannes en France.
The quarterly Journal of Eco-
n o m i c s. – Cambridge, Augustus .1919.
H. Dixon,
Fed.eral operation of railroads during
the war; E.
G. Nourse,
Normal price as a ‘market
concept;
E. T. Peters, On
stabilising the dollar;
J.
Bernhardt,
Government control of sugar during the
war.
The Bankers’ Magazine. — Loudea,
September 1919.
Post-war problems; After Live years; Some staff
problems; American bankting in the South kmerican
markets.
T h e Rund Table. — Lonjden, September 1919,
The Harvest of victory; The economie and finan-
cial situation; Constitutional reform in India; Natio-
nalisation as a remedy; Switzerland and the neutrab
standpo int.
MAANDCIJFERS.
ONTVANGSTEN VAN SPOOR- EN TRAMWEGMAATSOHAPPIJEN JUNI 1919.
(Ontleend aan ,,de Ingenieur”.)
Namen der Maatschappijen.
Personenvervoer.
Goederenvervoer.
Totale ontvangsten.
Juni
1919.
Juni
1918.
Dedemsvaartsche Stoomtraiuweg-mij………..
f
15.938,25 f
22.615,54
f
40.086,81
/
36.629,50
Tramw.mij.
,,de
Meijerij”- ……………….
–
–
29305,83I3
32.059,38
1
!2
,,
1&055,93,
,,
16.058,84 ‘1,
,,
32309,87
38.519,83
,,
67.530,31V,
,,
65.741,62
,,
136.993,04
101.648,11’/
Rotterdamsche Tramwegmaatschappij
–
–
187.118,73
,,
150.571,0V/t
Nederlandsche Tramwegmaatschappij ………
Westlandsche Stoomtramwegmaatschappij ..
,,
27.489,88
1
!2 ,,
9d67,52
37.902,74′!3
,,
43514,59
1
!,
810.584,45
–
810.584,45
,,
585.812,89 Gemeentetram te Amsterdam
……………
Haagsche Tramweg-maatschappij ………….
,,
406.113,48
–
408.915,20 326.198,33
1
!2
Rotterdamsche Electrische Tramweg-mij
–
438.711,691i
550.087,10’19
Nederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij
lijn Samarang—Vorstenlanden—Willem
1..
–
605.000,
619.825,
Zuid-Nederlandsche Stoomtramweg-mij …… ..
Oost-Java Stoomtramwegmaatschappij
……..
–
‘
–
2L700,—
20.000,—
lijn Soerabaija—Krian ………………..
– .
–
65.200,—
59.600,
Semarang—Cheribon Stoomtramwegmaatsch…
–
369700,—
389.500,-
Samar.—Joana Stoomtramwegmaatschappij ..
–
–
,,
305.000,—
274.100,-
lijn Modjokerto—Ngoro ……………….
Serajoedal Stoomtramwegmaatschappij
–
.
–
83700,—
89.100,-
lijn Bandjarnegara—Wonosobo …………
–
9.800,—
10.000,-
lijn Maos—Bandjarnegara ………………
–
–
68.600,—
59.204,L
Kediri Stoomtram-Maatschappij
………….
Malang Stoomtram-Maatschappij ………….
–
..
–
71.300,—
80.547,—
Deli-Spoorweg Maatschappij ……………..
–
–
539.000,—
487.766,-
Nagekomen over Maart..
Staatsspoorwegen in Ned.-Indië
Staatsspoorwegen op Java …………….
.
f
1.446.997,—
1
f 1.939.121,-
Nagekomen over April.
Staatsspoorwegen in Ned. Indië
I.
Staatsspoorwegen op Java………….
. f 1.490.991,-
II. Spoorweg ter Sumatra’s Westkust .
,,
77.180,-
III. Tramwegen in Zuid-Sumatra ………
Palembanglijn ………………
.,,
16.021,-
Lamponglijn ………………
..
,
8.023,-
IV.
Atjeh Stoomtram ……………….. ‘ ,,
55.193,-
Nagekomen over Mei.
Staatsspoorwegen in Ned. Indië
I.
Staatsspoorwegen op Java………..
II. Spoorweg ter Sumatra’s Westkust
III.
Tramwegen in Zuid-Sumatra ……..
Palembanglijn………………
Lamponglijn ………………
IV.
Atjeh Stoomtram. ……………….
fl.833787,-
47.174,-
38.488,-
3.117,-
43.707,—
f 1.577.813,—
f 1.817086,-
11
82.281,—
1
,,
56.449,-
18152,—
51.028,-
9883,—
4.319,-
65.187,—
,,
45.263,-
f3.566.187,—’
1
f
3d10819,-
Ned.
i
Vrsch.inR.0
Disc.Wissels
Bank
Bel.Binn.Eff
Bank van Engelanc
Duitsche Rijksban
Bank van Frankrjli
Oostenr. Hong. Bk
Nat.Bank v. Denem
Zweedsche Rijksbk
Bank v. Noorweger
ZwitserscheNat.Bk
Belgische Nat. Bk
Bank van Spanje..
Bank van Italië
Feder. Res. Bk. N.Y
Javasche Bank.
41/, sedert 1 Juli ’15
4
1
/1
,,
1
,,
’15
51/1
,,
19Aug.’14
5
,,
5Apr.’17
5
,,
23Dec.’14
5
,,
21Aug.’14
5
,,
12 Apr.’15
51/1
,
4 Jan.’19
6
,,
13 Juni’19
51/t
,,
11Mei ’19
5 ,,
21Aug.’19
4
,,
12 Juni’19
4
,,
20 Mrt. ’17
5
,,
10 Jan.’18
3-4
–
3I/
,,
1 Aug.’09
3
1
/ssedert23 Mrt. ’14
00
`14
5
,,
23
,,
’14
3
,,
29 Jan. ’14
4
5 Febr.’14
31/1
29 Jan. ’14
4 ,,
12Mrt.’14
5 ,,
6Febr.’14
41/2
,,
6
’14
41/t
,, 11
,,
’14
311
,, 19
,,
’14
4 ,,
30 Jan, ’14
41f’
,,
24 Sept.’03
5 ..
9Mei’14
31/1 ,,
1 Aug.’09
884
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
24 September 1919
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B. ° beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
BANKDISCONTO’S.
20 Sepiemer 1919
J
20
Juli
1914
OPEN MARKT.
Data
Amsterdam
Londen
Part.
I
Berlijn
Part.
IPariis
Part.
N.Y
ok’
Cali-
Part.
Prolon-
disconto
gaile
disconto disconto
disc. moneu
20 Sept. ’19
35/5_8/4
5
38/
4
2)
4….8f
–
4’/2-51
15-20 S. ’19
32/
5
_2/
4
2)
3
1
/1_5
33/
4_1/
–
3I/_51/
7-13 S. ’19
35/_7f
3-4
3
2
/8_
8
/4
4_1/
–
1-5
S. ’19
38/_7/
4
3
1
/
4-/s
–
4
1
/26
16-20 S. ’18
2/8/s
2V2
3183
4/8
–
5
8
/6
17-22 S. ’17
1
8
/s_
2
/4
21/4
4H-+*
4_2/
–
21/
2
_51/,
20-24Juli’14
31/5_t/j5
2
1
[s-‘/o
2’/g-‘/g
214_1/2
2
3
4
1
8
/-2W
2)
Noteering van 19 September.
2)
Het particulier disconto der
gemeentcwisoels wal in de atgeloopen week
8
/1.
7
/8
pCt. hooger.
WISSELKOERSEN.
WISSELMARKT.
Deze week kenmerkte zich door zelfs voor dezen tijct
buiten!ge%voon hevige schommelingen in c1e .wissel•koerseu
Vooral Berlijn en Parijs waren zeer onzeker, maar ook
zelfs cle neutrale koersen, zooals Kopenhagen en Zürieh,
hadcleni schommelingen van moer dan 1 püt. op een dag te
noteren. Londen was aanvankelijk iets vaster, maar liep
daarna weder helangrijk terug. New York volgde ongeveer
dezelfde richting. Beide waren echter kalm in vergelj-
‘king met Berlijn en Parijs. Marken waren aanvankelijk bijna niet te plaatsen, zoodat voor ongeveer 8.- verhan-deld werd. Onder sterke schommelingen klom de koers
daarna tot 11.50, •een verschil van bijiia 50 pCt., waarop
weder een daling i.ntrad. Parijs was in het begin der week
eveneens zeer flauw, ongeveer 29.- en lager, sloot echter
eveneens weder beduidend hooger, ca. 30.95. België volgde
dezelfde lijn niet beduidend kleinere schommelingen. Van
de Skan(linav.ische wissels was alleen Kopenhagen sterk
aangeboden 59.40-58.15. Zwitserland aanvankelijk veèl!
vaster 48.40-48.70, daarna weder terugloopend. Spanje
sterk aangeboden 51.25-50.50. Batavia wederom vaster
101%
t
102.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Dcia
ondcn
Par
ij
s
8)
I
Berlijn
8)
I
Weenen
8)
Brussel
*8)
New
Y
or
k**)
15 Sept.1919..
11.19 30.80
8.75 3.90
31.35
2.682/
4
16
1919..
11.20
1
29.60
9.22
4
1
3.75
30.62/,
2.68’/2
17
,,
1919..
11.18
28.87/,
9.55 3.60 29.55
2.69’/2
18
,,
1919..
11.16
1
30.-
9.32/, 3.65
30.20
2.69’/2
19
1919..
11.14/,
31.05
10.-
3.90 30.60 2.68!/
4
20
,,
1919..
11.18
31-90
10.15
4.20
—
-.
Laagste d. w.
1)
11.14
28.70
8.15
3.60
29.50
2.68
Hoogste
,,
,, l)
11.21
31.40
10.40 4.20 31.45
2.69/4
12 Sept. 1919..
11.182 31.302
9
.
77
1
2
4_2
31.674
g
2.69
1
/2
6
,,
1919..
11.248
32.65 11.80 5.10
31.72/,
2.682/
4
Muntpariteit.
.
12.10/,
48.-
59.26
50.41
48.-
2.48’4
8)
Noteering te Amsterdam.
8*)
Noteering te Rotterdam.
1)
Particuliere opgave.
2)
Noteering van 13 September.
Data
Slock-
ho!m)
Kapen.
hagen)
Chris.
tiania)
Zwitser-
land
8
)
Spanje
1)
Batavia
t)
telegrafisch
15Sept. 1919
65.95 59.70 62.05
48.30
51.25
100/,/101/, 16
,,
1919 66.25
59.25
62.80
48.65
51.-
100/,/101/,
17
,,
1919 66.35
59.-
63.25
48.85
51.-
100/,/101
/
,
18
,,
1919
66.20
58.60
63.10
48.35
50.75
100/101/,
19
,,
1919
66.-
58.25
63.-
48.10
50.50
100/,/101/,
20
,,
1919
66.10
58.30
63.10
48.20
50.50
100/,/101/,
L’ste d.
.
t
)
65.80
58.-
62.-
47.75
50.25
1008/
4
H’ste
,,
,,
)
66.50
59.90 63.30
48.90
51.50
101’/4
13 Sept. 1919
65.70
59.90
61.50
47.0
51.10
ioo/,/toi/,
6
,,
1919
65.60 58.80 61.40
47.30
51.-
100/,/100/,
Muutpariteit
66.67
66.67
66.67
48.-
48.
100
8)
Noteering te Am8terdam.
2)
Particuliere
opgave.
KOERSEN TE NEW YORK.
Cable
Zicht Zicht
Zicht
Data
Londen
Parijs
Berlijn
Amsterd.
(in
$
(in
frs.
(in
cents
(in cents
per
£).
P.
$)
p. 4
Rm.)
per
gid.)
20 Sept… .. 1919
4.16.-
8.94
nom.
37’/s
Laagste d week..
4.14.25
8.72
nom.
37
Hoogste,,
,,
..
4.17.76
9.17
nom.
37’/8
13 Sept…..
1919
4.17.75
8.61
nom.
37Vs
6
,…..1919
4.14.60
8.37
nom.
37
ktuntpariteit….
4.86.67
5.18/4
95
,
/d
40
2
/16
KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN.
Plaatsen en
Landen
Noteerings.
eenheden
6
Sept.
1919
13Sept.
1919
Tijdperk
29
Se
I52p1.
Laagste Hoogste
20
Sept.
1919
Alexandrië..
Piast.
p.0
9712/
97
18
/82
97
22
/22
971242
97
12
/t2
8
B. Aires
1
)..
d.p.gd.pes.
55
1
/
55
1
/2
55
1
1
56
552/8
Calcutta
….
sh/d.p.rup.
1/10
1110
1/10
2,’0
A6
2’0
7s
Hongkong
..
id.
p. $
4108/
2
4102/
4
4/0′!3
4/1
2
/4
4/18/
4
Lissabon….
d.p.escudo
26
8
/
26
3
/
26
1
/,
27
26’/
Madrid
….
Peset.
p.h
22.03 21.88
21.87
22.15 22.06
Montevideo
1
d.p.peso
.
572/
s
578/4
57
‘/s
58
–
572/8
Montreal….
$
per
£
4.292/
4
4.30
1
/2
4.25 4.32
1
/2
4.30e/8
*R.d.Janeiro.
d.p.milr.
14/i
14/s
I4/io
14
11
1
‘
22
1412
Lires
p. £
40.61
40.75
40.80
41.80
41.38
Shanghai
..
sh/d.p.tael.
6
6
6
611 611
Rome
…….
Singapore
..
id.
p. $
21
1
4/82
2/4
7
/s2
214
1
/s
214
8
/8
214
8
1,2
Valparaiso..
d.p.pap.p.
10
2
/83
11’/8
11/*2
ll°/it
11e/16
Yokohama
..
sh/d.p.yen
2/4
7
/8
2/5
2/48/
4
2151/
4
1
2/5
1
/8
* Koersen van den dag vcorafgaande aan de data in het hoofd vermeld.
2) Telegrafisch transfert.
GOUD EN ZILVER.
Sedert 29 Juli 1916 worden de dageljksche ontvangsten
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.
NOTEERING VAN ZILVER.
Noteering te Londen
te New York
20 Sept. 1919……..62
114
2
/
2
13
,,
1919 …….. 60
8
/
4
1)
112/8
1919……..61
2
)
11114
29 Aug. 1919……..58
108′!,
21 Sept. 1918 …….. 49′!,
101’/a
22 Sept. 1917……..55
108
8
/2
20 Juli
1914 ……..24t1/,
5411s
1) Noteering van 12 September.
2)
id. van
5
September.
N.U.M.
Weekstaat der Nederlandsche Ijitvoermaatschappij.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Buiten!.
Debet
5 pCi.
Credit
Data
Bankiers
Schat-
Diverse
Schuld-
Diverse
kistbilJ.
reken.t)
brieven
reken.
0
18 Sept.1919..
2.791
58.650
1.384
17.164
42.515
11
1919..
2.208
58.650
1.335
17.164
42.378
5
,,
1919..
1.916
58.650
1.322 17.164
42.128
30 Aug. 1919..
1.481
58.650
1.319
17.164
41.760
19 Sept.1918..
1.964
43.100
60.300
14.447
86.173
1) Beide rekeningen omvatten, behalve garantiewissels in portefeuille
tot het bedrag der buitenl. schatkistbiljetten, in hoofdzaak garantiewissel,
in dep6t bij dm Ned. Bank.
24 September 1919
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
885
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 20 Sept. 1919.
Activa.
Binnenl.Wis-(H.-bk.
f
97.840.787,51
sels, Prom., B.-bk. ,, 1.057.687,48
enz.in
dise.I’Ag.seh. ..
32.02P,164.9F»I,
–
–
——————————-f
130.926.639,941/
Papier o. h. Buitenl. in
disconto
……………………..
Idem eigen portef..
f
47.459.918,-
Af: Verkocht maarvoor
de bk. nog niet afgel.
–
Beleeningen
47459918
mci. vrech.
H.-bk.
(132.437.358,86
in
rek.-crt.
B.-bk.
11.805.690,76
op onderp.
Ag.sch.
67.224.838,38’1
t’
211.467.8 88,00
‘IS
Op Effecten
……
f206.198.288,O0’/,
Op Goederen en Spec. ,,
5.269.600,-
211.467.888,00’/2
Voorschotten a. h. Rijk …………….,,
13,214.707,07
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud ……
t’
56.511.285,-
Muntinat., Goud ..
,,575.179.017,10’/
(631.690.302,101/,
Munt, Zilver, enz..
,,
4.905.354,97
Muntmat., Zilver
..
–
Effecten
636.595.657,07
1
/2
Bel.v.h.Res,fonds..
t’
4.533.617,50
id.
van
Ih
v. h. kapit. ,,
3.954.645,87
‘/
8.488.263,37 ‘/
Geb.enMeub. der Bank: ……………
,,
3.312.000,-
Diverse rekeningen ………………,,
49.555.909,81
f1.101.020.983,28
Paeeiva..
Kapitaal
………………………
t’
o.000.000,-
Reservefonds
………………….
in
omloop …………
..
989.558.460,-
Bankassignatin in omloop ……….
..
1.779.648,84
‘/,
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk …. t’
–
Van anderen
….
76.699.113,60
76.699.113,60
Diverse rekeningen ……………….,
(1.101.020.983,28
Beschikbaar metaalsaldo
……
…….. f
422.221.506,33
Op ‘de basi8 van ‘Is metaaldekicing …..
,
208.614.061,84
Minder bedrag aan bankbiljetten inomloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is .. ,,2.111.107.530,-
Verschillen met den vorigen weekstaat:
Meer
Minder
Disconto’s
5.211.971,55
Buitenlandsche wissels ……
40.091,-
Beleeningen
…………..
.
2.361.020,01
Goud
•’
……………….113.347,47
1
/,
Zilver ………………..
925.131,26’/,
Bankbiljetten
…………
6.156.830,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s
….
3.572.813;82
1
/3
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Data
Goud Zilver
k
b2
ilJa71
Andere
opetschbare schulden
20
Sept.
1919
….
631.690
4.905
989.558
78.479
13
1919
….
631.577
5.830
995.715
–
82.014
6
1919
….
631.587
5.801
1.003.950 66.211
30
Aug.
1919
….
635.593
5.823
1.002.879
72.730
23
1919
,.,.
638.640
5.868 987.544
66.650
16
,,
1919
….
646.533 5.792
996.647 79.149
9
,,
1919
…,
646.533
5.822
1.004.122 76.992
2
1919
….
646.539
6.089 1.022.892 66.751
26
Juli
1919
..
. –
651.403
6.417
1.003.290
70.823
19
,,
1919
….
651.403
6.635
1.010.346
70.147
12
•
1919
…
652.622
6.982
1.015.918
66.429
5
,,
1919
….
657.716
7.507
1.024.922 59.968
28
Juni
1919
….
657.722
8.214 1.018.076
73.433
21
Sept.
1918
.;..
706.810
7.997
956.250
77.383
22
Sept.
1917
….
674.376
7.376
784.733
86.831
25
Juli
1914
..
..
162.114 8.228
310.437
.
6.198
o
t a
a
Disconto’s
Bdec-
Beschik-
.
baar
Dek..
king.,.
Hiervan
otaaij
Schatkist.
ningen
Metaal’
percen-
prome,,en
saldo
lage
rechtstreeks
20 Sept.1919
130.927
65.000
211.468
422.222
60
13
1919
136.139
65.000
213.829
421.095
59
6
1919
122.819 50.000 220.151
422.589
60
30Aug.1919
111.649
47.000
236.647
425.494
60
23
1919
86.755
28.000 240.259
432.844
61
16
1919
101.330
40.000 234.006
436.277
61
9
,,
1919
107.751
52.000 234.038
435.244
60
2.
1919
119.252 65.500
239.220
433.810
60
26 Juli 1919
1 12.536
66.500 208.158
442.070
61 19
,,
1919
113.747
61.000 208.275
441.012
61 12
1919
117.136
59.000 210.762 442.197
61
1919
113.156 59.000
217.128
447.269
61
28 Juni 1919
108.940
59.000 225.185
446.657
–
61
21 Sept.1918
113.457
94.000
101.081
507.411
69
22 Sept.1917
55.517
45.000.
70.934
506.430
78
25 Juli 1914
67.947 14.300
81.686
43.5211)
54
1)
Op
de
basis van
21
5
metaaldekking.
‘
Uit de bekendmaking van den M i n i s t e r v a n Fina
‘
n-
cin blijkt, dat uitstonden op:
13
Sept. 1919
20 Sept. 1919
schatkistpromessen..
f
884.480.000,-
f
389.320.000,-
• waarvan rechtstreeks bij
– de Ned. Bank geplaatst
65.000.000,-
65.000.000,-
Aan sehatkistbiljetten ..
84.361.000,-
84.361.000,-
Aan zilverbons ……..
.
41.143.840,50 ,, 40.267.556,50
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Naast de per mail ontvangen gegevens wor1en de telegrafisch
bekend geworden totaalcijfers der obligo’s en uitzettingen en het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.
Data
Goud
Zilver
Bank.
biljetten
opeischb.
schulden
13
Sept. 1919 ……
*00
‘
ii’soo
6
,,
1919
*0*
‘883.000
30
‘°
387.500
5
142.286
4.726
256.933
87.580
26
Juli
1919 ……
142.281 5.104
253.364
88.055
19
135.722
…
5.510
250.676
88.630
12
Aug. 1919 ………
Aug. 1919 …….
136.047 5.433
250.360
90.264
14
,,
1919 …….
Sept. 1918 ……
101.077
.
13.399
183.701
70.065
15
,,
1919 …….
Sept. 1917 ……
83.373
.
17.242 175.541 57.267
25
Juli
1914…….
.22.057
31.907 110.172
12.634
ata
Dis.
conto
‘
,
Wissel,,
buiten
N.-Ind.
betaalbaar
Belee-
ningen
.
–
Diverse
re
C’
nin gen
t)
Be.,chie.
baar
metaal.
saldo
Dek-
king,.
percen.
lage
13Sept.1919
220
–
106.750
*0*
6
,,
1919
226.000
*0*
106.000
*0*
30 Aug.1919 222.500
–
105.000
5Aug.1919
11.221
16.883
91.288
22.524.
78.384
42
26 Juli 1919
10.060
19.301
74.918
10.327 79.367 43
19
,,
1919
10.202
18.107
74.476
13.664
73.646
42
12
1919
9.936 16.170 81.610
9.524
73.532
42
14Sept.1918
8.454
25.328
71.844
19.146
63.893
45
15Sept.1917
7.885
32.955
72.409
21.891 54.335
43
25Juli1914
7.259
6.395
47.934
2.228
4.842
2
44
t) Sluitpost
der
activa.
2) Op
de
basis van
2/
metaaldekking.
SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste uosten in dijizentien pn1i1s,g
Data Metaal
Circulatte
Andere
opetschb.
schulden
1 1
Disconto’s
Div. reke-
ningenl)
26 Juli
1919
..
939 1.472
961
1.520
393
19
,,
1919
..
935
1.469
985 1.505
413
5
,,
1919
..
933
1.565
953
1.516
405
14 Juni 1919
. .
1.026 1.489
902
1.414
151
27 Juli
1918
..
615 1.444
961
1.154
940
28 Juli
1917
..
782
1.206
1.100
902
735
25 Juli
1914
..
645
1.100
560
735
396
1) Sluitpost
der
ar,tiva.
886
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
24
September
1919
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven
van enkele niet wekelijks opgenomen banketaten.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste posten, onder bijveging der Currency Notes,
in duizenden pond sterling.
Currncy Notes.
Data
Metaal
Circulatte
Bedrag
I
Goudd.
I
Gov. Sec.
17 Sept. 1919 88.243
80.902 330.627 28.500 313.585
10
1919 88.625
81.127 331.442 28.500 314.177
3 ,.
1919 88.252
80.798
330.787 28.500 314.725
27 Aug. 1919 88.244
79.800 330.952 28.600 315.080
18 Sept. 1918 70.996
59.398 273.077 28.500 251.072
19 Sept. 1917 54.724
40.666 176.685 28.500 150.062
22 Juli 1914 40.164 29.317
–
–
–
Data
Cao.
Sec.
OMe,
Sec.
____________
Public
Depos.
Other Depo&
Re.
serve
Dek-
kings.
percen-
tage
1)
17Sept.’19
19.523
84.722
20.128 91.822
25.791 23,03
10
,,
’19
21.657 83.297
23.078
89.364 25.588 22,76
3
,,
’19
.3.7.491
81.537
21.516
102.314
25.904
20,42
27 Aug: ’19
29.785
79.569 23.261
94.918
26.891
22,76
18Sept.’18
56.568 99.547
38.133
129.955
30.047
17,88
19Sept.’17.
5.145
96.462
40.765
128.236
32.508
19,23
22
Iuli
’14
11.005 33.633 13.735
42.185
29.297
52e/t
1)
Verhoûding tuaochen Reserva en Deposita.
DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten, onder bijvoegiog der Darlehens-
kassenscheine, in duizenden Mark.
Data
_____________
Metaal
Daarvan Goud
Kassen-
scheine
Circu.
latie
Dek.
kings-
percen-
tage’)
20 Sept. 1919
1.117.282
1.098.776
8.243.601 29.012.752
32
12
,,
1919
1.121.120
1.102.314
8.237.490 29.010.156
32
6
,,
1919
1.121.771
1.103.252
8.265.350 29.094.436
32
31 Aug. 1919
1.122.771
1.103.252
8.565.350 28.492.316
34
22 Sept. 1918
2.565.351
2.447.215
2.340.130
14.429.381
34
22 Sept. 1917
2.511.513
2.403.854
864.219 9.603.573
35
23 Juli
1914
1.691.398 1.356.857 65.479 1.890.895
93
1)
Dekking
der circulatie door
metaal en Kaosenscheine.
Data
Wissels
Rek. Crt.
Darlehensbassenscheine
Totaal
In kas bij
uitge-
de Reichs
geven
bank
20 Sept. 1919
30.099.349 9.552.167
12
1919
28.822.448
8.405.521
6
,,
1919
31.246.515
10.885.265
20.289.000
8.513.300
31 Aug. 1919
31.246.515
10.885.265
20.348.900
8.541.500
22 Sept. 1918
17.590.086
9.106.408
10.941.700
2.327.800
22 Sept. 1917
11;265.959
5.972.139 6.110.700
749.400
23 Juli
1914
750.892 943.964
–
OOSTENRIJKSCH-HONGAARSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden Kronen.
Metaal en
Disc, en
Bijzondere
1
Data
ltei
goud
belee.
,schuld van
Oostenrijk
J
Bank-
t
biljetten
Rek. Cvi,
saldi
wissels
ningen
en Hongarije
7Spt.’19
1
)328.171
12.359.551
32.954.000
43.455.946
6.229.562
31Aug.’19
327.365 11.858.866
3?054.000
43.452.737
5.839.017
23
,,
’19
326.388 11.840.982
32.954.000 43.166.197
6.034.975
15
’19
327.042
12.154.071
32.954.000 42.712.392 6.510.896
23Juli’14
1.589.267
954.356
–
2.159.759
291.270
1)
waarvan 262.238 goud, 9.325
buitenlandsche goudwissels en 56.608
munt- en muntmateriaal eilver.
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste iosten in duizenden francs.
Dato
Goud
Waarvan
in het
Buitenland
.
Zilver
Te goed
in het
Buitenland
Buit.gew.
voorsch.
old. Staat
18Sept.’19
5.573.301 1.978.278
293.907 795.982
24.000.000
11
’19
5.482.849
1.978.278 294.747 823.011 23.850.000
4
’19
5.572.540
1.978.278
295.766 888.572
23.850.000
28Aug.’19
5.572.424 1.978.278
296.746
897.664 23.600.000
19Sept.’18
5.437.420 2.037.108
319.767
1.577.089
18.000.000
208ept.’17
5.317.556 2.037.108
260.135 729.535 11.350.000
23Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
Wissels
Uitge.
stelde
Wissels
Belee-
ning
Bank!,!!-
Jetten
Rek. Crt.
Pont-
c ulie,en
Rek.
C,t.
Staat
.
940.029
699.421
1.261.195
35.655.028
2.742.654 87.722
901.094
703.809
1.262.671
35.681.670 2.773.038
39.676
.
1.070.470
707.230
1.248.527
35.456.177
2.857.406
19.635
888.470 714.208 1.249.499
35.090.399 2.976.552
81.512
824.222 1.060.650
0
824.937
29.788.150
3.005.650 351.656 576.729
1.164.352
1.099.416 20.956.056
2.723.200 32.373
1.541.080
–
769.400
5.911.910
942.570
400.690
SOCIÉTÉ GÉNÉRALE DE BELGIQUE.’)
Voornaamste oosten in duizenden francs.
Data
Metaal
mci.
buitenl.
saldi
Belgen.
van
buit enl. vorder.
Beleen.
van prom. d.
Bhrn.
wissels
•
en
prooinc.
–
Circu.
latie
Rek.
Crt.
saldi
17 Oct. ’18
1.216.753
100.082
480.000
97.728 1.507.912 377.440
10
,,
’18 1.219.743
100.021
480.000
100.040 1.508.011 382.595
3
,,
’18
1.144.781
100.011
480.000
95.287
1.452.612 358.318
288ept.’18
1.146.778 99.982
480.000
101.783
1.452.948 365.452
18Oct. ’17
476.043
90.903
480.000
100.361
1.172.474
91.204
19Oct. ‘161
352.8721
76.0331480.0001
39.8341
8
28.739
110.068
1)
Sedert einde 1914 met de functie van circulatiebank belast.
Data
Wissels
______________
D
T0t(s
i
o
!.
PO5
0
5
Waar-
,,
Kapitaal
Dek-
percen-
tage
t
)
Goud-
dekking
circu-
latie
22 Aug.
’19 2.137.221
2.487.074
84.730
47,8 48,7
15
’19 2.117.714
2.616.704
84.400
47,3
48,8
8
,,
’19 2.215.359
2.528.860
83.807
48,5 47,5
1
’19 2.222.730
2.505.798
83.532 51,3
47,2
23Aug.
’18 1.630.321
2.196.051
77.750
59,2 52,1
24 Aug.
’17
287.9.64
1
1.362.989
1
58.484
76
86,5
t)
Verhouding tuaschen: den totalen goudvoorraad,
Zilver etc.,
en do
opeischbare achtilden:
F R.
Notes
en
netto deposito’e met inbegrip
van
het kapitaal.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET FED. RES. STELSEL.
Voornaamste oosten in duizenden dollars.
Data
Aantal
Totaal
uitgezette
1
Reserve
1
bij de
Totaal
Waarvan
time
banken
gelden en
1
F. R. banks
depositd,
deposits
beleggingen
15 Aug.’19
769
14.930.870 1.359.099 13.372.969
1.882.701
8
,,
’19
770
14.768.088
1.353.345
13.178.822
1.882.694
1,,
’19
768
14.682.076
-1.348.584
13.060.825
1.799.037
25 Juli ’19
769
14.379.983
1.318.281
12.737.991
1.789.774
16 Aug.’18
735
13.002.672 1.157.759 11.494.593
1.451.037
•
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.
Vbornaamste_posten in duiznden dollars.
1
Waar van
van in
1
1
Zilver
1
F.R.
1
Notes in
Data
.Goud
1
voor dekking
het bui-
1
etc.
1
circu
F. R. Notes
ienlandI
1
latie
22 Aug. ’19
2.074.285
1.284.298
–
68.416
2.553.534
15
’19
2.082.587
1.240.730
–
69.136
2540.904
8
,,
’19
2.084.756
1.203.375
–
67.362
2.532.057
1
,,
’19
2.088.475
1.183.304
–
67.852
2.506.820
23 Aug.
’18
2.003.051 1,103.030
5.829
52.25
2.032.837
24 Aug. ’17
1.372.219 495.911
52.500 52.550
1
573.049
24
Setember 1919
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
887.
BANKSTATEN,
V. ZWEEDSCHE RIJKSBANK.
.
KWARTAALSGEWIJZE OPGENOMEN.
.
(In millioenen Kronen.)
.-
1.
BANK VAN ITALIË.
.
Data
Goud
v_I
ringen
1
Slaals.
-:
–
conto’s
Ciru.
1
Rek.
.
op het
1 fondsen
en
lalle
1
Cr1.
(In miljoenen Lires.)
kuilen!.
I
Beleen.
I
i-:;:–
13 Sept.
1919..
300,3
138,8
53,4
392,7
687,2
158,1
Data
Goud
Ziloer
Staat.,.
fondsen
conto’i
en
Circu.
latie
Rek.
Cr1.
6
,,
1919..
300,3
137,0
53,4
383,7
698,9
140,0
Belcen.
30
&ug.
1919..
300,3
130,2
53,4
375,3
694,2
138,5
23
,,
1919..
300,3
134,9
53,7
346,5
652,8
138,4
20
Juli
1919
805,1
74,4
215,6
1720,7
9996,2
1463,8
io
,,
1919..
300,4
137,1
53,8
348,2
673,6
130,6
10
,,
1019
805,1
74,2
213,1
1640,5
0725,8
1472,9
9
1919..
300,5
137,4
54,5
360,9
679,8
127,2
20 Mei
1919
817,8
74,1
215,8
1303,6
9265,2 1508,2
2
1919..
300,6
132,7
54,5
361,1
695,8
121,2
10
,,
1919
817,9
74,0
217,2
1298,9
9305,0
1432,7
26
Juli
1919..
288,4
134,2
52,5
341,0
649,0
127,4
31
Juli
1918
818,2
76,7
218,0
1417,5
7989,5
1489,6
19
,,
•
1919..
288,6
131,8
52,5
361,9
667,4
132,2
20
1917
834,8
65,4
219,4
903,6
4532,8
897,1
12
.
1919..
288,6
132,4
52,5
372,0
678,0
128,2
5
;,
1919..
288,8
134,1
52,6
397,3
706,4
128,4
20
Juli
1914
1106,5
90,4
203,9
632,5
1661,1
272,8
28 Juni
1919..
289,8
129,0
52,6
386,6
699,6
122,9
21
,,
1919..
289,4
132,1
52,6
366,0
692,1
121,4
14
Sept.
1918.
.
264,9
1`27,8
110,5
286,4
701,5
91,2
.
11. BANK VAN SPANJE.
15
Sept.
1917..
204,5
137,9
53,9
184,1
478,8
108,4
..
(In millioenen Peseta’s.)
25 Juli
1914..
105,8
115,6
28,0
92,4
206,2
68,2
.
VI. BANK VAN NOORWEGEN.
Data
Goud
Zilver
–
I
SIaal3.
t
‘
.,ona.
1
1
conto o
i
1
en
Circu-
lalie
Rek.
Crt.
‘
(In’millioenen Kronen.)
6
Sept.
1919.. 2410,3
643,2
658,4
1587,0
3685,9
995,8
31
Aug.
1019.. 2409,7
649,4
660,8 1524,3
3643,4 1024,8
Data
Goud
ringen
Effecten
conto3
Circu.
Rek.
23
•
1919.. 2405,8
647,0
601,1
1537,9
3635,0
1029,8
.
°P
!ie
en
latle
Cr1.
16
,,
1919.. 2405,8
•643,4
659,4
1527,4
3643,4
1029,1
_____________________
kuilen!.
Beleen.
15
Sept.
1919..
148,2
83,7 12,3
304,0
424,0 47,0
9
1919.. 2396,6
644,8
670,1
1535,1
3643,4
1021,8
2
,,
1919.. 2381,4
650,9
692,4
1552,1
3594,5
1021,1
8
,,
1919..
148,2
85,1
12,3
307,9
427,8
48,3
26 Juli
1019.. 2348,2
651,2
688,6
1558,4
3583,8
1020,3
31
Aug.
1919..
148,3
86,0
12,3
312,0
428,8 54,0
19
1919.. 2290,3
049,8
692,3
1582,1
3584,0
994,7
22
1919..
148,3
88,5
12,3
298,3
421,7
48,8
12
,,
1919.. 2272,2
648,5
686,4
1614,0
3591,4
1003,0
15
1919..
148,3
92,1
12,3
294,6 424,9
45,0
5
,,
1919.. 2272,2
649,9
696,9
1620,4
3579,8
996,4
7
,,
1919..
148,3
99,3
12,3
284,8
427,7
46,3
28 Juni
1919.. 2271,2
656,5
688,3
1602,4
3516,5
983,4
31
Juli
1919..
148,3
103,7
12,3
301,0
428,9
00,7
21
1919.. 2266,2
652,8
660,8
1568,1
3496,6
888,1
22
.
1919..
148,4
78,4
12,3
333,7
434,6
64,5
7 Sept.
1918.. 2189;5
648,4
754,1
869,8
2997,1
1160,8
15
1919..
7
1919.’.
148,4
148,4
74,7
75,1
12,3
12,3
339,8 338,2 442,0 446,6
59,1
52,6
8
Sept.
1917.. 1863,3
734,2
630,5
729,5
2631,8
931,4
30 Juni
1919..
148,4
75,2
12,3
341,4
433,3
70,4
24 Juli
1914.
.
543,5
729,8
1
494,4
783,8
1919,0
497,9
23
,,
1919..
148,5
75,0
12,3
334,4
423,8
76,7
‘) Inclusief de schuld van de schatkist in rek.-crt.
16
Sept.
1918..
122,5
67,1
13,0
327,1
383,5
77,3
15 Sept.
1917..
129,6
73,3
12,8
287,9 .298,9
144,1
III.
ZWITSERSCHE NATIONALE BANK.
22
Juli
1914..
52,4
.
65,7
8,9
79,3
120,8
10,7
(In millioenen Francs.)
EFFECTENBEURZEN.
–
i.
-Di,.
Data
Goud
Zilver
hens..
kassen.
contoj
en
Circu. latle
Rek.
Cr1.
Amsterdam, 20 September 1919.
schetne
Beleen.
__
De redenen, die gedurende de vorige berichtsper’iode de
internationale markten hebben beheerscht, hebben dit ook
15
Sept.
1919..
467,4
64,5
10,3
400,7
881,9
120,4
6
1919..
465,9
64,6
10,1
437,0
893,5
109,3
,,
in deachter ons liggende dagen, en, zoo mogelijk in nog
30
Aug.
1919..
407,4
64,9
8,4
441,1
911,7.
105,4
sterker mate, gedaan. De daling der valuta van de landen
23
1919..
467,8
66,0
8,9
425,6
868,4
129,3
der
Centrale Mogendheden heeft scherper geaccentueerde
15
,,
1919.
i
467,4
66,7
9,1
434,5
878,9
136,3
vormen aangenomen en al is hierin juist in lie allerlaatste
7
,,
1919..
468,1
67,2
8,7
485,5
898,8
121,3
dagen eenige verbetering ‘ingetreden, het peil is ng zoo-
31
Juli
1919..
467,6
67,8
5,5
468,2
910,0
98,2
danig, dat op de beurzen te Berlijn en te W e e n e n
23
,,
1919..
467,7
69,0
5,7
434,1
872
$
92,1
alle aanleiding aanwezig is tot een hausse in die fondsen;
15
1919..
468,1
69,5
5,5
445,1
883,5
106,4
die
over
het
algemeen
als
,,valuLa-waar.den”
aangeduid
7
,,
1919..
469,4
69,2
6,2
465,5
909,8
100,0
worden. Dit zijn dan fondsen, die hetzij in buitenlandsche
30 Juni
1919..
471,4
68,9
5,9
510,0
936,3
114,8
munt luiden, hetzij hun zetel vinden •in landen, die als
23.
,,
1919..
471,6
68,6
5,0
483,3
881,2
136,9
gevolg van het definitieve vredesverdrag aan de voormalige vijanden afgestaan zullen moeten worden.
14
Sept.
1918..
383,0
51,2
18,5
384,1
754,1
138,2
Tot deze laktste behooren natuurlijk in de eerste plaats
’15
Sept.
1917..
342,5
53,6
85
242,9
534,3
130,9
de kdloniën en het is ‘dan ook in ‘de desbetreffende papieren,
23 Juli
1914..
180,1
18,9
–
107,8
267,0
50,7
dat aan de beurs te B er lij n in de laatste dagen een ge-
weldige hausse plaats heeft gevonden. flat sterkst was dit wel het geval voor aandeelen. Pomona, waarvan de kders
IV.
.NATIONALE BANK VAN DENEMARKEN.
zich in een zeer kort tijdsverioop verdrievoudigd heeft. Op
15 Augustus wad de prijs te Berlijn 900 pOt., op den 9den
(In millioenen Kronen.)
‘
September 1600 pCt., op den 13d.en September monteerden
zij ver boven de 3000 pOt., omdaaina op eirca2800 pOt.
Vorde-
I
D.
Data
Goud
Zilver
ringen
conto’s
Ctrcu.
1
Rek.
gehandhaafd
te, blijven. De speculatie heeft hier,
evenals
op het
t
en
folie
1
G,t.
overigens
bij
al
dergelijke
papieren,
alle
mogelijkheden
buttenl.
1
Beleen.
1
eenigszins voorbarig in het koerspei.l verd’iseonteerd. Naar
men weet, was tot voor
kort de uitvoer
van koloniale
.
186,9
3,0
46,8
318,3
435,7 126,4
30 Aug.
1919.,.
31 Juli
1919.
187,4
2,8
43,7
296,6 428,6
114,9
waarden naar het buitenland niet toegestaan, wijl de kans
30 Juni
1919..
187,8
2,6
,
49,6
.312,8
436,0
126,4.
nog bestond, dat de koloniëii niet afgestaan behoefdeu ite
worden, of dat zij althans tot een behoorlijken prijs aan
31 Aug.
1918..
186,6
2,5
68,1
239,6 391,9
74,0
de ]Dntente
overgedaan
zouden
kunnen
worden.
In
dit
31 Aug.
1917..
194,3
2,8
41.,2
181,6 287,1
115,2
laatste geval zou natuurlijk de opbrengstprijs, bij een ver-
30 Juni
1914..
75,6
6,6
19,8
95,6
159,8
4,8
koop der aandeelen aan het buiteiïland, grootendeels bui.
888
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
24 September 1919
ten de Duitsche grenzen vallen. Nu het definitieve vredes-
verdrag echter op geheel andere
wijze
in de overgave der
koloniën voorziet, is het behoud der betrokken aandeelen
1
vrijwel nutteloos geworden, terwijl men er in verband met
den verkoop naar •het buitenland ‘nog een mooien prijs
voor kan bedingen. r.
Inmiddels zint de Duitsche Regeering op allerlei maat-
regelen om de daling der valuta tegen te., gaan. Zij heeft
,
verklaringen afgelegd, volgens welke deze reactie aan v’ier
,
verschillende oorzaken zou zijn toe te schrijven. In de eerste plaats rkent zij hiertoe het bezette gebied in het
Westen. De Duitsche grens is ‘hiei een heel eind naar ‘het
Oosten verlegd, doch het Duitsche geld is ook over deze
grens nog in omloop. Het gevolg hiervan is, dat allerlei
artikelen in het bezette gebied worden ingevoerd, die dan
in Marken betaald moeten worden, terwijl eenigerlei toe
zicht en handhaving der invoerbepalingen natuurlijk geheel,
onmogelijk is. De Regeer.ing heeft hiertegen reeds protest
1
aangeteekend en het is niet uitgesloten, dat door de Entente-,
autoriteiten hiermede rèkeniing zal wor.den gehouden,
1
daar de voortdurende daling der valuta ten slotte ook ‘hun
belangen zou schaden. Als tweede oorzaak wordt genoemd
de afvloeiing van kapitaal, de z.g. ,,belasting-vlucht”, waar-
over ook in deze kolommen reeds herhaaldelijk is gesproken.
Voorts werkt •de speculatie de daling sterk in de hand,
daar het algemeen pessimisme voortdurend verkoopen te
voorschijn ‘roept. Wellicht kan hiertegen een rem worden
aangebracht in den vorm van ‘de voorgestelde premielee’
ning, die misschien niet voor het volle toegestane bedrag
van 9 milliard Mark zal worden ‘geëmitteerd, doch waar-‘
van de eerste tranche toch waarschijnlijk binnen korten
tijd aan de ‘markt zal •komén. Men is er ‘nog niet zeker
van, welke vorm zal worden aangenomen; de ‘keuze gaat.
tus’schen een leening met lage rentevergoeding en ne’
zonder rentevergoeding, doch met periodieke stijging vn
de bedfagen der aflossing. Als laatste oorzaak wordt aan-
gevoerd cle passiviteit der handelsbalans, die niet sleehts
tengevolge van het gat in het Westen steeds grooter wordt,
doch waaraan het gebrek aan grondstoffen van allerlei
aard en aan voed’ingsmiddebin schuld heeft. Hier.tegenov’er
kan, door de verminderde produotivitei’t, slechts een onbe-
teekenende uitvoer worden gesteki.
Door •de daling der valuta wordt, behalve voor de z.g.
,,’valu’ta-fondseu” ook de •bniteniaudsche )coopiust voor
allerlei andere waarden in de hand gewerkt. Zoo beschouwt
het buitenland de aandeelen der Duitsohe groote electrioi-
teits-, automobiel-, montaan- en chemische midernemingen
thans als ‘goedkoo.pe papieren, die zonder veel risico aa’n
gckocht kunnen worden. Dientengevolge is ook voor deze’
rubrieken een zeer optimistische tendens aan de Duitseh
beurzen ontstaan.
Slechts in zeer enkele kringen ‘dringt het door, dat deze
koersverheffingen alle op ongezonde basis zijn geschoeid.
en .dat de voorwaarde hiervoor is de ondergang van ‘het
eigen land. Over het geheel verlieugt het doorsnee-publiek
zich in ‘de winsten, ‘die zeer spoedig behaald kunnen wor-
den en houdt ‘het geen rekening met de oorzaken, die
hieraan ten grondslag liggen, noch met de mogelijkheid
van een ‘heftigen teragslag, d’ie ieder oogen’blik kan in-
treden.
Voor de beurs te W’e en en gelden nagenoeg dezelfde
overwegingen. De d’agelijksch’e teruggang ‘der Kroon stelt
voldoende in ‘het licht, hoe gering over het geheel ‘de levens-
kansen ‘van Duitsch-Oostenrjk voor de toekomst worden
aangeslagen. Wat de teruggang van de Oostenrijksche
valuta voor het Oostearijksche ‘budget beteekent, ‘ko’mt –
duidelijk naar voren, indien men bedenkt, ‘dat iedere een-
time daling ‘in den koers der Kroon te Zi,irieh ten opzichte
van ‘den tegenwoordigen prijs van circa 10 centimes, een
meerdere uitgave aan het buitenland, alleen voor het iie-
nood’igde meel, vân een ‘half ‘milliard Kronen beteekent.
De koersreaotie van 20 op 836 ceutime, die te Zürich heeft’,
plaats gevonden ten tijde van de publicatie van’ het vredes-
verdrag, bozwaart het budget, alleen voor zoover het de
nicelvoor.ziening betreft, met ettelijke ,milliar’den. Hoe lager
dc koers echter ‘daalt, des te ‘meer groeit de ‘activiteit ter
beur,ze en ‘de belangstelling voor allerlei waarden. Het zijn
hier niet slechts ‘de waarlijk buitenlandsche waarden, doch
ook de fondsen der Tschecho-Slovnkische, der Joego-Slova-
kisch’e e. d. landen, ‘die tot voortdurend stijgende prijzen
uit de markt worden genomen. Alles echter ‘staat in nauw
verband met ‘de geweldige depreciatie van het nationale
geld en het is ‘dan ook onnuttig en onnoodig, naar andere
oorzaken voor ieder fonds op zich zelve ‘te speuren. Sedert
den aanvang van de loopende maand ‘zijn wel het sterkst
gestegen ‘de aandeelen der Boheemsche ibank’instell’ingen; de
Zivnostenska van 660 ‘via 848 tot 890, de Böhmische Union-
bank van 580 op 770. Voorts inonteerden de aan’deelen der
Donau-Dampfschiffahrt-Gesellschaft van 2150 tot 3060 pCt.,
mede in verband met het gerucht, ‘dat de aandeelen, die in
het bezit waren van “den voormatigen Keizer, in Engel-
sche ‘handen zijn overgegaan.
Te 1′ a r ij s en te L o ii ‘d e n ‘is de ‘beurs veel rustiger
geweest. In laatstgenoemde plaats is de animo voor rub-
berwaarden eenigszins gekalmeerd, terwijl ook petroleum
waarden veel van haar ‘belangstelling verloren hebben.
Weliswaar zijn de omzetten nog vrij levendig, doch de
koersbewegingen zijn veel geringer geworden.
Te Parijs ‘heel t ‘de verhooging der provisie eenigszins
een kalm’eerenden invloed geha’d. Voor fonden, die in het
parquet verhandeld worden, zijn de minimum-tarieven thans
als volgt:
Voor contante affaires ‘geldt voor Fr’an’sche rente een
provisie van 0,15 ‘pOt., koloniale en spoorwegwaarden 0,20
pOt., aandeelen en obligaties, bu’itenlandsche staatspapie-
ren en alle andere, hier niet genoemde waarden, 0,15 tot
0,30 frs. pCt., met een minimum van fi-. 1,50 in alle geval-
len. In den •ter.mijnhandel wordt voor Fransche en buiten-
la’ndseh’e staatspapier’en van 0,04 tot 0,10 frs. pCt. gere-
kend, voor aandeelen en obligaties tot een koers van Ir. 400
0,25 ‘tot 0,50 frs. pCt., voor papieren boven Ir. 400, 0,125
frs. pOt.
Te New Voi’ k heeft de beurs grootendeels onder den
invloed ‘gestaan van de vrees voor arbeidersverwikkelin-
gen. De voorloopers hiervan heeft men op ‘de Amsterdam-
sche beurs reeds kuunen ontdekken in ‘de verkooporders,
die bijna ‘dagelijks voor aandeelen Koninklijke Petroleum-
Maatschappij binnenkwamen. ‘ Doch ook te Wallatreet
oefende de kans op een ‘groote staking in ‘de industrieele
ondernemi’ngeh, met, aan de spi’ts, de Un’ited States Steel
Oorporation, een deprimeereu’de werking uit, die ‘n.iet heeft
nagelaten, het koerepei’l sterk te ‘drukken. Toch wezen de slotkoersen in de laatste dagen ‘n’iet ‘al te groote differeu-
‘t’ies aan, hoewel de nadere ‘berichten ‘deden zie’n, ‘dat aan
de beurs zelve Vrij’ aanzienlijke fluctuaties zich hadden
voorgedaan.
T e o n
z
e n t heeft ‘de ‘markt voor
staatsfondsen,
wat de
binnenlandsche soorten ‘betreft, •zich over het geheel zeer goed kunnen handhaven. Dit
:5
te opmerkelijker, waar de geweldige emissiestroom van den laatsten tijd het noodza-
kelijk maakt veel kapitaal iiqui’de te maken. Naar het
schijnt, behoeft ‘dit ‘echter niet te geschieden ,door den ver-
koop van obligaties onzer Nederian’dsche ‘staatssehuld, ‘daar
tegenover de onvermijdelijke iiqui’daties van sommige zijden
voortdurend voldoende ‘vraag wordt gesteld.
Met betrekking tot de bui’tenlandsche soorten heeft in
de allerlaatste ‘dagen een ‘zekere verbetering plaats gevon-
den voor Russisehe en Oostenrij’ksche staatsfondsen, voor
de eerste in verband met de ber’ich’ten omtrent ‘successen
der Polen ‘tegen ‘de Bolsj.ewiki, voor ‘de tweede naar aan-
leiding van de ‘gerin’ge verbetering in ‘den koers der Cen-
trale valuta’s. Toch vertoonen de meeste soorten nog een
reactie in vergelijking met het slot der ‘vorige- berichts-
periode.
16Sept. 19Sept. 22 Sept.Rijzing of
daling.
5
0
/0
Ned. W. Sch.
.
93
9
/
93/8
933/4′
+
I/jo
434
O/
,,
,
,,
,,
1916
90 89
1
/4
891/
– 15/16
4
0
/0
,
1916
81
1
/i
81
1
/
81
– 1/2
334
0/
69/
70
I5/
701/4
._I__
3/
3
0/
,,
,,
,,
. .
62ij3
62/
63
–
1
—
/8
234
0
/0
Cert. N. W. S.
….
522/
4
52
0
/2
52/8
– 1/8
5
0/
Oost-Indië 1915
96/4
951/2 943/4
–
2
4
°
/o Hongarije Goud …
20
1
/
2
20
1
/i
20
1
12
4
0/
Oostenr.Kronenrente
12 12
9
/in
13’12
+
1/2
5
0
/0
Rusland1906
……
31
26
27
—4
434 °/olwangorod Dombr
20
20’/8
18
–
2
4
0
/0llusland Cons
1880
20 19
19’1
14
0/
Rusi. bij
Hope
&
Co
211/
2
20
200/jo
–
15
/to
4
0
/0
Servië 1895
……..
41
40
40
–
1
434
0
10 China Goud 1898
70
1
/
70k/s
70
1
/8
4
0
/0Japan1899
………
.’
60
‘
60
60
4
0/0
Argentinië Buitenl.
68
1
I
68
1
/&
68
1
/4
5
/o
Brazilië
1895
……
7l/o
64
65 1/4
–
6/&
–
5
0/
1913
…….
51h
–
–
Dc locale markten daarentegen zijn meerendeels ongea-
n’imeer’d geweest. Vooral de
petrolewonafdeeling
heeft hier-
van te lijden gehad, oensdeels in verband met de hier-
boven reeds .gereleveerde verkoopen voor buitenlandsehe
rekening van aandeelen Koninklijke Petroleum Maat-
schappij, anderdeels als’ gevolg van ‘het feit, dat de’ Hoe-
meensche petroleu’mwaarden ter ‘afstempeling ingeleverd
24 Septenber 1919
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
moeten worden bij de Roemeensche Legatie te ‘s-Graven-
hage. Hoewel van verschillende kanten in •het licht is
gesteld, dat het b.v. voor cle Orion Petroleum-Maatschappij,
als zijnde een zuiver Hollandsc-he onderneming, die boven-
dien niet ouder dwangbeheer is geplaatst, niet anders ken
zijn dan een zuivere formaliteit, heeft de verplichting tot
inlevering toch vele houders verschrikt en heeft het hen
gennopt tot verkoop van hun bezit over te gaan. Dat dit
eeni.gszins geforceerd is geweest, bewijst wel de koers van
80 pet., die op een enkelendag voor aandeelen Orion is
genoteerd, terwijl den daarop voigenden dag de prijs reeds weder was gestegen tot 88 pOt.
Behalve deze omstandigheden echter noopt ook het duur-
clere geld velen tot terughouding. Dit is een overweging,
•die feitelijk voor alle andere marktafdeelingen naar
.
voren •lcan worden gebracht. Speciaal was dit opmerkelijk met het oog op de
suikernarkt.
De deelaratie van een buiten-
gewoon interim-dividend op aandeelen Handeisvereeniging
,,Amsterdam” act 10 pCt. lokte ongetwijfeld wel kooplust
uit, doch deze zou ontegenzeglijk krachtiger zich hebben
geuit in den vorm van een sterk verhoogden koers, indien
de hooge noteering voor geld op prolongatie niet als een
rem zou hebben gewerkt.
zing
16Sept. 19Sept. 22 Sept.R,50f
Amsterdamsche Bank
196
192
191
– 5
Ned.Handel-Mij.cert.v.aand 221
2208/
4
222
+ 1
Rotterd. Bankvereenigiug.
1531
147’/4 147’/4 –
Amst. Superfosfaatfabriek. 1671
157/s 158/8 – 98/
4
Van Berkel’s Patent ……158/
158/g 157
7
1s – 1
Insulinde Oliefabriek . . .
262
1
/
251/2 250/
2
2
Jurgens’ Ver. Fnbr. pr.aand 106
106
104/8
1i8
Ned. Scheepsbouw-Mij…..175’/2 177
1
/
177
1
/2 + 2
Philips’ Gloeilampenfabriek
650
1
I
651’/2 655
+ 4V
R. S. Stokvis & Zonen .
523
532
536
+ 13
Vereenigde Blikfabriekeu.
13212 130’/3 130’I2 – 2
Compania MercantilArgent 305
311
313
± 8
Cultuur-Mij. d. Vorstenland 281/4 280
1
1 284
+ 2’14
Handelsver. Amsterdam . 574 ‘/4 569/2 579
+ 4/
Holi. Transatl. Haudeisver. 1398/
4
138
138
18/
4
Linde Teves & Stokvis ….220 226 230 + 10
VanNierop&Co’s Handel-Mij 180 8/
4
1838/
4
1’85V2 + 5V4
Tele & Co’s Handel-Mij …. 159 157
1/4
160 + 1
Gecons. Hoil. Petroleum-Mij 337
1/2
330
329
– 8
1
/3
Kon. Petroleum-Mij . …… 817
784
778
—41
Orion Petroleum-Mij …….
95’/2 80’/4
88
–
Steaua Romana Petr.-Mij.. – 171
1
4 165
1
/4
168
– 38/
4
Amsterdam-Rubber’Mij. ..
260
1
/4 255
2531/4 – 7
Nederl.-Rubber-Mij. ……. 126/8 123
121
– 5’/2
Oost-Java-Rubber-Mij…..344
333
3278/ – 168/
4
Deli-Maatschappij ……..505
502’/2 499’/2 – 5
1
/2
Medan-Tabak-Maatschappij 287
286
275’/2 –
11’12
Senembah-Maatschappij , 636
1
/ 639
656
8/,
+ 20
Ook voor de overige af deelingen bleef de tendens eerder
lusteloos. lu
scheepvaartwaarden
waren de omzetten al
zeer gering, evenals in
taVak-
en
rubberfondsen.
In de
laatste bestond nog wel belangstelling voor enkele min-der courant verhandelde waar-den, terwijl overigens het koers-
peil hier, in verhouding tot de overige rubrieken, vrij
goed gehandhaafd kon worden.
16 Sept. 19 Sept. 22Sept.
1ngof
Holland-Amerika-Lijn
.
462 460
462
,,gem.eig
441 ‘/2
441
4401/2
–
1
Holland-G-ulf-Stoomv.-Mij.
–
299 295
295
–
4
Holl. Alg. AtI. Stoomv.-Mij.
175 1768/,
176f8
+
1/e
Hollandsche Stoomboot-Mij.
226
222
220
–
6
Java-China-Japan-Lijn….
330
335
338
1
/2
+
8’/2
Kon. Hollandsche Lloyd ..
209
2068/
4
207
–
2
Kon. Ned. Stoomb.-Mij.
. .
264
‘/2
-263
1
/!
262
–
2
1
/,
Kon. Paketvaart-Mij…..
253
25V/3
2498/4
–
38/
4
Maatschappij Zeevaart
. . . –
360
340
330
–
30
Nederl. Seaeepvaart-Unie.
–
303’1
299e/s 3011/
4
–
2’/4
Nievelt
Goudriaan
……
578
578 578
Rotterdamsche Lloyd……
318
311
8
/8
311’/4
–
68/
4
Stoomv.-Mij.,,Hillegereberg”
360
345
345
–
15
,,Nederland”
. –
354
3521
3541/4
+
ij
,,Noor-dzee”
– .
165’/
166
166
+
‘/i
,,Oostzee”
…..
393
375
370
—23
De Anscrikucnsche af deelinçj
was ineerendeels zeer onge
anirneerci gestemd. In de eeiste plaats kwamen de -slot-
koersen uit Wall-street, aan onze beurs uiterst onregelmatig
binnen, hetgeen reeds niet zeer stirnulerencl op den zaken-
omvang kon werken, -secundo varen de berichten van de
overzijde van den Oceaan niet zood-an-i-g, dat de handicap
•der onregelmatti’ge telegrafische verbinding gemakkelijk
over het hoofd werd gezien. Het slot der ber-ichtsperiode geeft dan ook over het geheel gevoelige verliezen te aan-
schouwen.
16Sept. 19Sept. 22
Mizing
American Car & Foundry.
1461/1a
1438/
i
, 143’/2 – 37/ Anaconda Copper ……..157
1/4
1558/
4
1541/8 – 31/
tIn. States Steel Corp…..112/
1108/
4
1101/
s
2/
Atchison Topeka ……..981/
8
96
1
/2
968/is – 21/,,
Southern Pacific ………110
108’/2 105/8 – 47/8
Union Pacific …………139
137/a
137k/s – 17/8
Int.Mere.Marine afgest…..67
5/j5
62
1
/,
61/82 – 61’82
prels. 175
174
1727/8 – 21/8
De
gcldncarkt is,
zooals reeds gezegd, zeer stroef gewor
–
den. In verband met cle op handen zijnde emissies wordt het
beschikbare kapitaal voor de te effectueeren stortingen
geieser’eerd, zoodat voor de beursbehoeften een veel ge-
ringer totaal beschikbaar blijft. De prolon-gatiekoers is dan
ook reeds gemonteerd ftot 5Y
L
pOt., op welk niveau het
aanbbct nog slechts uiterst -bescheiden kan worden genoemd.
GOEDERENHANDEL.
GRANEN.
23 September 1919.
De oogstberichten •uit de verschillende landen zijn over
•het algemeen in •de afgeloopen week zeer gunstig geweest.
Argentinië bericht voldoencien regenval, terwijl hetzelf (le
ook geldt voor Australië. Zooals reeds in een vorig over-
zicht vermeld, heeft ook de iitzaai onder gunstige omstan-
digheden plaats gevonden.
De groots daling in cle verschillende graanmarkten heeft
ook in -cle afgeloopen week nog aangehouden; alleen in cle
laatste dagen had een kleine reactie plaats, vooral de prijs
van maïs te Chicago voor ouden oogst verbeterde niet onbe-
langrijk en ook de Argentijnsche maakten toonden neiging
tot stijgen. ‘oor Argentijnsche tarwe blijft voortdureud
vraag en eis gevolg daarvan is ook de prijs voor dit artikel
gehandhaafd. Hoewel de prijs van Noorl-Amerilca in ver-
houding tot Zuid-Amerika te hoog is, worden toch steeds
groote hoeveelheden van Noord-Amerika naar Engeland,
Frankrijk en Italië uitgevoerd. De zichtbare voorraad in
de Staten vermeerdert evenwel regehnatig, hetgeen in de-
een tijd van het jaar een ‘normaal verschijnsel is. De aan-
voeren op de binnenlaudsehe markten zijn wat vermin-
derd, doch blijven nog zeer groot.
De prijsdaling voor lijnzaad te Buenos Aires, welke aan-ankelj& nog voortgiag, schijnt inu ook tot staan gekomen
•te zijn, althans -de koersen der-laatste dagen toonen een
niet onbelangrijke verbetering. Nieuwe zaken -naar Europa
worden evenwel nog zoo goed als niet gedaan.
N e cle r 1 a nd. De prijzen van mais bleven dagelijks
dalen, totdat even onder de
f
370,— de vraag voor loco
maIs voldoende was voor het aanbod en tengevolge daar-
van de prijs wederom iets opliep. In gerst gaat ‘niets om,
oniclat alleen de Regeeriag aan •de markt is tot
f
450,—,
-welke prijs in verband met male geen attentie trekt. Ha-
ver verbeterde aanzienlijk tengevolge van vraag voor ex-
port. Andere voer-artikelen blijven kalm gestemd met wei-
nig omzet.
Zie den staat van noteeringen op aehterstaande pagina.
SUIKER.
NOTEERINGEN.
Londen
Amaterdam
N.1»
York
1 Am
Data
per
Tates
White Granu
96 %
September
Cube,
jaVa
3
.l
bied
eric. Cenirifugab2
No.!
fob.
i
19 Sept. 1919..
f
–
64/9
481–
58/–
7,28
12 ,,
1919..
6419
461–
56/6
7,28
19 Sept. 1918..
,,
–
64/9
–
36/91
7,28
19 Sept. 1917..
11
–
58/9
–
6,90
21 Juli
1914.. ,, 11
1
/
181–
–
–
3,26
i) fob.
De berichten uit D u i t s c h 1 a n d bevestigen, dat ge-
durende de periode van warm zomerweer het suikergehalte der bieten aanmerkelijk gestegen is en er daarom -hoop be-
staat op een goed rendement. Bij voortduring wordt in
uikerkr-iugen aangedrongen op oph-effing der z.g.,, Zwangs-
wir.tschaf t” en vrijlating van het artikel suiker. Dpnrdoor
alleen kan -de uitzaai in het volgen-de jaar uitgebreid wor-
deii en de suikeri-ndustrie -in het -algemeen weder tot bloei
komen.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
24 Septeniber 1919
Noteeringen.
Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.
Chicago
Bueno, Aure3
s
22Sept.
15
Sept.
22 Sept.
&iota
1919
1919
1918
Tarwc
MaT,
Haver
Torwc
MaTs
Lljnzaad’
Sept.
I
Sept.
I
Sept.
Oct. Oct. Oct.
,
Tarwe ………………
.-.-
–
–
20Sept.’19
226
1468/
4
66V4′
15,70
8,35
25,75
Rogge (No. 2 Western)
–
…
–
–
13
,,
’19
226
135
1
!2
64’/s
15,55
8,25 27,55
374,- 388,-
20Sept.’18
226
1501s
3
)
73
11,052)
5,708)
25,902)
Gerst (48 Ib. feeding) ….
450,-
450,-
–
20Sept.’11
–
119
‘)
60’/o
–
9,35 22,40
Mais (La Plata)
………
Haver(38 ib. white clipped)
21,-
20,50
–
20Sept.’16
149′!, 86′!,
45’/
10,40
5,20
14,-
Lijnkoeken (Noord-Ame-
20Juli ’14
82
‘)
563!
1)
361/
1)
9,40
2)
5,38
1
)
13,701)
rika van La Plata-zaad)
300,-
315,-
–
Lijuzaad (La Plata) …….
830,- 920,-
–
t)
per Dec.
‘)
per
Sept.
8)
per
Oct.
AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.
Rotterdam Amsterdam
Totaal
Artikelen.
15-20 Sept.
.
Sedert
0veree4.
15-20 Sept.
Sedert
Overeenk.
1919
1918
1919
1
Jan.
1919
tijdvak
1918
1919
1
Jan.
1919
tijdvak
1918
20
95.555
9.044
6.562 73.828 2.920
169.383
11.964
282
9.800
–
19.953 29.753
–
Boekweit
…………
–
3.728
–
.
–
–
.
–
3.728
–
Mais
…………….
97.356
–
,.
–
5.908
4.590
103.264
4.590
130 71.484
– –
. –
62.315
–
133.799
–
Tarwe ……………….
Rogge
……………….
.
993
34.606
–
,,..
–
7.333
–
41.939
–
2
..777
6.531
49.355
– ,
6.484
19.403
–
68.758
–
Gerst
.
……………….
Haver
………………
1.260
38.209
– –
200
–
38.409
–
Lijnzaad ……………
Lijukoek …………….
– .
47.737
756
– .
37.435
6.068
85.172
6.824
Tarwemeel ………….
Andere ineelsoorten ….
30
30.296
19.716
–
10.708
4.286
41.004
–
24
:
002
AANVOEREN in tons van 1000
K.G. voor het Buitenland.
4.535
.
216.909
168.72.1
– –
.
–
216.909
168.721
–
14.372 90.191
—
–
–
14.372 90.191
Tarwe
.-……………..
–
56.712.
5.174
–
–
–
.
56.712
5.174
Ma1s
……………..
Rogge
……………..
–
144.506
68.916
–
.
–
8.807
144.506 77.723
Tarwemeel ………….
Gerst
……………..
– .
62.373 24.112
–
– .
–
62.373 24.172
–
123.757
– .
– – –
123.757
–
Haver ………………
–
2.412
– .
– –
–
2.412
–
Lijnkoeken …………..
Andere meelsoorten….
-.
119.991
33.588
–
–
9.510 119.991
43.098
Över den treur.igen toestand der sui.kerindustrie in
Ho n .g a r ij e meldt het ,,Prager Dagblad”: ,,De suiker-
fabricatie (1918/19) werd, toen de politieke omwenteling
begon, door de storing van het spoorwegverkeer en den
sterken achteruitgang der koienvoorraden bijna volslagen
onmogelijk gemaakt. Ter waarde van millioenen aan bieten
werden vernietigd; de suikervoorziening van het onbe-zette gebied kon slechts met moeite in stand gehouden
worden. Onder de Radenregeering ging de aanplant on-
danks alle verordeningen zoo sterk achteruit, dat voor de
14 in het onbezijtte gebied liggende suikerfabrieken hoe-
genaamd geen toevoer van bieten bestond. Tengevolge ‘ddr
slechte arbeidstoestanden en der ongewone weersgestekl-
hei.d is van de beplante oppervlakte slechts een geringe
bietenoogst te verwachten. Doch zelfs hiervoor is de voor-
raad kolen lang niet toereikend, zoodat Hongarije, dat
anders suiker uitvoerde, voor het volgende jaar op invoer
van dit artikel aangewezen is.”
De zichtbare voorraden bedragen volgens F.O. Licht:
1919
1918
1917
Duitschlatni 1 Sept.’) .290.278
322.991
166.194 tous
Oostenrijk
1
‘)
200.000* 250.000* 305.000*
Frankrijk
1
‘)
10.416
26.680
39.012
België
1
l)
48.500*
50.539
13.824
Nederland
15 Aug…
28.686
34.437
80.510
Engeland
.1 ,, .. 418.814
303.434 . 140.248
Totaal Europa 996.694
988.081
744.788 tons
V. S. v. N. A. 7 Aug…
53.150
46.961
176.791
Cubahavens 18
,, . –
974.625
615.450
373.428
Totaal ……2.024.469 1.650.492 1.295.007 tons
* Raming. ‘) 1918/17116.
In E xi g e 1 an d wordt Javasuiker Sept./Nov.-a’fscheep
met Sh. 49/- fo.b. en 5h. 66/6 c.i.f. Londen genoteerd; voor
American Granulated Januari-afscheep zijn er koopers tot
Sh. 59/- en voor Jan./Maart-afscheep tot Sh. .58/- c.i.f. . ELK.
Uit J a v a kwamen geen nieuwe berichten betreffende
de markt binnen, die kalm is. De telegrafische rendements-
cijfers van 147 fabrieken per. 31 Aug. zijn in doorsnee ruim
10 pCt. lager dan verleden jaar. Dit gevoegd bij eene min-
deren aanplant van 15 pCt., kan men den oogst voor dit
jaar op ongeveer 25 pOt. beneden d.ièn van het vorige jaar
taxeeren, dus op ongeveer 1.350.000 tons.
Cuba -statistiek:
1919
1918
1917
Ontv. der week tot 13 Sept.
32.500
20.005
13.393 tons
Totaal sedert 1 Dec.
‘) ..
. . 3.724.788 3.235.211 2.941.243
Werkende fabrieken
2
4
1) 1918/17/16.
Nadere berichten over eene eventueele contrôle en prijs-
bepaling voor den a.s. oogst, die voor den wereldprijs van
suiker, van groote beteekenis zal zijn, werden nog niet
ontvangen.
RUBBER.
Gedurende de afgeloopen week was de rubbermarkt aan
groote schommelingen onderhevig. Aanvankelijk was Amerika
met groote kooporders in de markt, zoowel in Europa als
in Indië. De prijzen liepen, hier op tot ongeveer 145 cents,
terwijl in Londen tot 2/5 toe betaald werd voor prima Crêpe.
Tegelijkertijd kwamen uit Indië berichten van afdoeningen
tot 160 cents toe per
1/
K.G, hetgeen klaarblijkelijk ver-
oorzaakt werd door aankoopen voor rekening van Chineesche
speculanten.
Op het einde der week echter trad een reactie in.
Amerikaansche orders bleven uit en de prijzen ‘daalden tot.
ongeveer 2/3 voor loco.
De noteeringen luiden:
Prima Crêpe loco ……2/3
. eindevoorafg.week2/3
3
!4
Smoked sheets ……..’
212
8
/4
…………….2/2
8
/4
Prima Cr6pe Oct./Dec.
2/3
‘/
…………….
2/4
Jan./Juni
2/31/
4
.
…………….
2/5
Para ………………216
2
/3
2/6
KATOEN.
Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester, d.d. 3 September 1919.
–
In afwachting van de publicatie van het bureaubericht,
was de vraag naar Anierikaansche katoen niet’ groot en
bleven prijzen vrijwel onveranderd, doch toen de cijfers
bekend werden, daalde de markt te New York 70 9. 80 pun-
ten, terwijl noteeringen in Liverpool in overeenstemming
daarmede eveneens verlaagd werden. De gemiddelde conditie
van den oogst van dit jaar op
25
Augustus j.l. wordt aan-
gegeven als 61,4
0/,
hetwelk 5,7
O/
slechter is dan op 25 Juli j.l., doch 5,7
O
/o
beter dan verleden jaar, zoodat dan
ook een eenigszins grootere oogst wordt verwacht. Deze
cijfers waren reeds tot op zekere hoogte in de noteeringen
24 September
1919
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN,
gedisconteerd, zoodat deze ook niet veel veranderd zijn.
Egyptische katoen blijft kalm, maar noteeringen van ,,Good
fair Sakel” zijn 60 punten gestegen. Er is noggeen ver-
betering in de vraag vpor Amerikaansche garens en voor
spinners is het moeilijk hunne noteeringen te handhaven.
Speciaal in kettioggarens loopen nog groote contracten,
maar er gaat weinig om en dit heeft steeds invloed, op de
noteeringen. Inslaggarens zijn kalm en prijzen daarvan
zijn wat lager. Binnenlandsche koopers plaatsen weinig
orders, ook al omdat er in manufacturen voor de grootere
markten weinig omgaat. De exportvraag is niet levendig,
doch bij de groote moeilijkheden, vooral in verband met de
valutakwestie, valt dit niet tegen. De markten in den Levant
hebben verschillende orders geplaatst en ook voor Nederland
en Scandinavië worden geregeld zaken afgesloten. In België,
Frankrijk en Italië zijn zaken vrijwel onmogelijk door, de
zeer ongunstige wisselkoersen, terwijl zulks natuurlijk nog
meer”geldt voor Duitschiand en Oostenrijk. Spinners hebben
echter nog voldöende oude contracten, zoodat er geen voor-
raden zijn. De beste Egyptische garens worden steeds duur-der en spinners daarvan zijn voor geruimen tijd bezet. Voor
gewone Egyptische garens is de vraag wat minder en prij-
zen daarvan zijn vrijwel onveranderd.
Wat de doekmarkt betreft zijn er weinig zaken aan de
markt, doch de stemming blijft vast. Fabrikanten hebben
over het algemeen v.eel orders geboekt en vinden het dus niet erg om eens wat minder te verkoopen,’ ook al in ver-
band met de zeer hooge kostprijzen, waardoor het risico
natuurlijk veel grooter is. Bovendien maken de koersfluc-
tuaties, ook al in verband met de zilverprijzen, transacties op langen termijn zeer moeilijk. Men weet werkelijk niet, wat men hiervan nog kan verwachten en het is in verband
daarmede niet te verwonderen, dat velen daarom cle markt
voorloopig liever eens aanzien.
Liverpoolnoteeringen (loco)
27 Aug.
3 Sept. 10 Sept.
F.G.F. Sakellaridis …………30,—
30,—
30,-
G.F. No. 1 Oomra …………15,60
15,35
14,45
T.T. op Indië …………….1/10
1/10
1110
T.T. op Hongkong …………3/11′!,
3111
8
14
‘4/0’!2
T.T. op Shanghai ………….
5/11
1/:
5/11 ‘/2
610
Noteeringen voor Loco-Katoen.
(Middling Uplands).
I22Sep1’I9I15Sept9I
8Sept.
19I23
Sept’l8I22
Sept.’17
New York voor
Middling
31.60′
29.55e
29,45(!
33,25e
25,70
New Orleans
voor Middling
31,— c
29.— e
29.— c
32,75e
24.30
d1)
23,50e
Liverpool voor
Middling . ….
.18,73
il
18.79 d
18,61
cl’
17,82
0)
1)
Good Middling Texas. ‘) 21 Sept. 1917
Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen.)
1
Aug. 19
Overeenkomstige perioden
tot
19 Sept. ’19
1918
1917
Ontvangsten Gulf-Havens..),
,,
Atlant. Havens
366
J
544 650
)
Uitvoer naar Gr. Brittannië)
)
342
‘t Vasteland.
822
584
169
Japan etc…
Voorraden in
duizendtallen
19 Sept.
19
20Sept. ’18
21 Sept.
’17
Amerik. havens ……….
634
832
557
Binnenland ……. …….
727
.
710
294
NewYork
……………
.
1
65
New Orleans …………
1
?
85
Liveipool
…………..
1
161 ‘)
261
21 Sept. 1919.
HIJIDEN..
Bericht van de firma Grisar & Co.
Van de huidenmarkt valt deze week weinig nieuws te
vermelden. In Londen, Havre en Ant’werpen zijn veel zaken
gedaan, met speculatie op de lagere valuta. De markt blijft
echter overal vast en het is hoofdzakelijk Nederland ge-
weest, dat in de afgeloopen week aan de markt was voor
belangrijke aankoopen.
De Liebig-Maatschappij zal op 30 dezer in veiling brengen:
ongevèer 15.000 Colon Liebig-ossen, slachting April tot 4 Mei
10.000 Fray Bentos-ossen,
,, ‘ ,, ,,
9
11
welke verwacht worden ongeveer 24′!2 tot 24/4 pence te
zullen opbrengen.
Inlandsche huiden en vellen zonder nieuwe gezichts-
punten.
Looistof’fen meer aanbod, doch 9teeds vast. Aan de markt is circa 200 ton vaste quebracho-extract
Forestal Ordinary loco waar,
I
f
65,— per 100 K.G.
20 September 1919.
VERKEERS WEZEN.
RIJN VAART.
In de afgeloopen week was de waterstand op ‘den Rijn
steeds teruggaande, zoodat Cauber Pegel einde der week
1,15 M. aantoon’de.
• Te Rotterdam was zoo goed als alle be.schik.bare ruimte
ojenomen in daghuur, varieerende ‘tussehen 34 en 4
cents per ton per dag. Vele dezer sch’cpen werden leeg
opgesleept naar de Ruhrhavens om aldaar exporitkol’en te
laden voor Frankrijk, met welker levering Duitschland
thans een aanvang heeft gemaakt.
Ook
in de Ruhrliavens werd alle beschikbare ruimte
•tgen een vracht van Mk.
6,-16,50
per ton naar Mannheim
opgenomen, welke vracht niet schitterend te noemen is
met ‘het oog op ‘den lagen waterstand, waardoor de schepen
zeer weinig kunnen medenemen.
Te sleepen was er van Rotterdam naar de Ruhrhavens
voor de beschikbare ‘booten ‘voldoende; het sleeploon
varieerde ‘tusschen 65 tot 80 cents boven ‘het 50-cents-tarief,
terwijl in de Ruhrkavens sleepk’racht te weinig was. Door
deh
.
,’lageo waterstand moeten ni. veel schepen, welke be-la’deh van Antwerpen komen, te Ru’hrort worden gelicht,
waardoor een kleine opeenlioopiing is ontstaan. Bovendien
niken de sleepbooten door den ‘lagen waterstand zeer ‘lange
reizen, met het gevolg, dat het sleeploon de ongekende
hoogte bereikte van Mk. 7,80 per ton, hetgeen voor Duit-
sche schepen zeer hoog, voor Nederl’an’dsche schepen daar-
entegen door den verbaze’nd lage’ii markenstand nog laag
te noemen is.
Gezien het ‘feit, dat de productie van de mijnen in het
Ruhrgebied met den dag toeneemt, kan men er op rekenen,
dat in de eerste maanden het vervoer van de Ruhrhavens
zeer levendig zal zijn.
SCHEEPVAART.
GRÂAN.
–
Da’a
Petra-
grad
Londen! R’a’am
Odesso
Rotte,.
dom
Af!. Kust
Ver. Stoten
San Lorenzo
Rotte,-
Bristol
Rotte,.
Enge.
dam
Kanaal
dam
land
15/20 Sept. 1919
–
–
‘)f80,-
‘) 816
1601-
2
)65/-
8/13
,,
‘1919
—
–
1
)f90,-
2)816
170
1
1
–
3
)65/-
16121 Sept. 1918
–
—
, –
501-
–
225/-‘
17/22 Sept.
1917
–
–
f
7,-
301-
–
145/-
Juli
1914
lid.
713
1111
1
/
i/ii’/
121- 121-
KOLEN.
Cardtff
Oo,tk. Engeland
Data
I
Bor-
deaux
Genua
1
Port
Said
La
Plato
Rofter.
dam
Cothen.
burg
15120 Sept. 1919 ‘) 541-
52/6
50/-
401-
f
10,- Kr.30
8/13
,,
1919
2)
25/6
,
51/-
4716.
401-
,, 10,- ,,
30
16121 Sept.1918
69/-
101/3
200/-
120/-
–
,,205,-
17/22 Sept.1917
691-
101/3
‘ –
85/-
–
–
Juli 1914 fr. 7,—
71-
713
1416
3/2
41-
4′
DIVERSEN.
Bombay
Birma
.
Vladtoo-
Chili
Data
,
,
West
Europa
West
Europa
steek
West
West
Europa (d. u,.)
(rijst)
Europa
(salpeter)
15120 Sept.
1919 ……
127/6
2151-41
–
245/-
8/13
,,
1919 ……
120/-
215/-4)
–
2451-
16/21
Sept.
1918 ……
275/-‘
..
5001-
–
190/-
17/22
Sept.
191.7 ……
–
..
.
500/-
—
1901-
Juli
1914 …. …
14/6
.
16/3
251-
2213
t)
Per ton stukgoed.
t)
Voor Britsche schepen.
– 8)
Voor neutrale schepen onder geallieerd time charter.
4)
Vrij.
Oraan Prtrograd per quarier van’496 lbs. zwaar, Odesea per nou, Ver. Staten
per qnarter van 480 /bs. zwaar.
Overige noteeringen per ton van 1016 X.G.
892
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
24 September 1919
De ItVI Nederlandsche fluistelefoon-Madschap
pij
ROTTERDAM
‘s-GRAVENHAGE
GROMNGEN
Telefoon 3600
Telefoon H 280, 800
Telefoon 1555
AMSTERDAM
LEELWARDEN
ARNHEM
Telefoon N 5580
Telefoon 2723
levert uit voorraad
TELEFOON-, SCH.EL-, ELECTR. KLOK-INSTALLATIES,
etc.,
in huur en koop.
Herstelt en onderhoudt o n d er g a r a n t ieook alle niet door haar uitgevoerde installaties.
PROSPECTUS GRATIS.
GRONINGSCHE CREDIETI.
EN HANDELSBANK
GRONINGEN, APELDOORN, APPINGEDAM, ASSEN EN VEENDAM
Kapitaal /5.000.000,— )
Geplaatst en volgestort f2.500.000,-
Reserves ruim
……
f
478.000,-
VERSCHAFT BEDRIJFSKAPiTAÂL AAN
LANDBOUW, HANDEL EN NFJ’ERHEID
INCASSO
–
DEPOSITO
–
SAFE DEPOSIT
ROTTERDAM
W
& C
0.
AMSTERDAM
‘Import van en Handel b
OVERZEESCHE PRODUCTEN
a
‘
peciaal
RUBBER, GUTTAPERCEÏA en BALATA
KONINKLIJKE
HOLLANDSCHE
LLOYD
AMSTERDAM
Geregelde Passagiers- en
Vrachtdienst met nieuwe,
moderne post-stoomschepen
TIJSSCHEN
AMSTERDAM
EN
ZUID-AMERIKA
VIA
DOVER, BOULOGNE s/M., CORUA, VIGO,
LISSABON, LAS PALIIAS, PERNAMBUGO,
BAHIA, RIO DE JANEIRO, SANTOS, MONTE-
VIDEO en BUENOS AIRES.
D11 -b
‘RJ
H
3 :8 T3A3SEE
LEEUWARDEN, BOLSWARD, DOI&UM, DRACHTEN, FRANEKER, GORREDIJK, HARLINGEN,
HEERENVEEN; JOURE, LEMMER, SNEEK, STEENWIJK
EN
WOLVEGA.
GESTORT
KAPITAAL’ f 3.000.000,—
RESERVE
f
300.000,-
Billjjk incasso..tarief voor geheel Friesland en Noordelijk Overijsel.
r
INSTITUUT VOOR ECdNOMISCHE GESCHRIFTEN
Het vraagstuk van de geldruimte in Nederland en de
goudpolitiek van dé Nederlandsche Bank
met bijlage:
Nederlandsch-Oost-Indië en de Gold-Exchange-Standaard
door
Mr. G. VISSERING
‘-.-
Prijs f 1,50
Het Bankwez,en in N’ederlandsch West-Indië
door
Mr. G.
J.
FABIUS
-*
f 1,50
Verkrijgbaar bij den ‘Boekhandel en bij NIJGH & VN DITMAR’S. UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ, Rotterdam