.
ESB Input / output
Input //output
Duif of havik
ten. De onderzoekers waren met name geïnteresseerd in de verschillen tussen de twee soorten
centrale bankiers die vertegenwoordigd zijn in
de FOMC. Leden verbonden aan de Federal
Reserve Board, het centrale bestuursorgaan
in Washington, blijken tussen 1989 en 2007
meer duif dan de regionale bankpresidenten.
De voorkeur van de mediane stemmer in de
FOMC blijkt tijdens de onderzoeksperiode
nagenoeg gelijk. Dit suggereert dat eventuele
politieke overwegingen bij de aanstelling van
bestuursleden niet tot uitdrukking komen in
een veranderde voorkeur van de FOMC.
Is een centrale bankier een duif of een havik?
Deze vraag boeit vanwege het achterliggende
signaal over de beleidsvoorkeur van de centrale
bankier in kwestie: een havik is uit op inflatiebeperking via hoge rentes, een duif laat meer ruimte voor lage rentes. Op zoek naar een antwoord
bestudeerden Eijffinger et al. de transcripten van
de Federal Open Market Committee (FOMC).
De FOMC is het belangrijkste orgaan van de
Federal Reserve, dat beslist over openmarkttransacties zoals de aan- of verkoop van staatsobligaties. De transcripten gaven de voorkeuren
bloot van bestuursleden, waarmee de onderzoekers een structureel stemmodel konden schat-
Looneffect immigratie
Immigratie heeft het aantal laagopgeleide werkenden
in de Verenigde Staten vergroot. Pandey en Chaudhuri gebruikten dit gegeven om het effect van immigratie op lonen te analyseren met een model dat
bedrijven toestaat van industrie of technologie te
wisselen. Het looneffect van immigratie volgt uit
drie mechanismen: meer vraag naar goederen leidt
tot instroom van bedrijven, vooral van die in winstgevende sectoren met veel hoogopgeleiden, die daardoor meer gaan verdienen; het grotere aanbod van
laagopgeleiden verlaagt de lonen van laagopgeleiden; en bedrijven nemen meer technologie aan die
laagopgeleiden kunnen bedienen, wat hun lonen dan
weer verhoogt. Voor elke Amerikaanse staat berekenden ze vervolgens loonverschillen voor en na een immigratiegolf. Immigratie bleek de gemiddelde lonen
van laagopgeleiden niet te veranderen. Wel nam de
loonongelijkheid toe. Immigratie leidt dus niet tot
meer inkomensongelijkheid doordat laagopgeleiden
slechter af zijn, maar hoogopgeleiden beter.
Eiffinger, S., R. Mahieu en L. Raes (2015) Hawks and
doves at the FOMC. CEPR Discussion Paper, 10442.
De mantelzorger
Vanwege de vergrijzing en daarmee
gepaarde zorgkosten gaat steeds
meer beleidsaandacht uit naar mantelzorg. Maar wat zijn de gevolgen
voor de mantelzorger zelf? Om
hierop meer zicht te krijgen, lichtten
Bauer en Souza-Posa de literatuur
over mantelzorg door. Ze merken
op dat mantelzorg nauwelijks tot
minder werkgelegenheid leidt. Daarnaast verslechtert mantelzorg de
mentale gezondheid van de mantelzorgers, en daardoor uiteindelijk ook
de fysieke gezondheid. Vooral vrouwelijke en veelvuldige zorgverleners
ondervinden last van mantelzorg. De
gevolgen voor het gezinsleven van
de verzorger zijn nog onbekend.
Ontregeld signaal
Het nauwkeurig voorspellen van belastingopbrengsten is een hele toer. Vaak gaat het mis, waardoor de
overheid met een onverwachts tekort zit. Dit gaat
niet per se per ongeluk: een minister van Financiën
kan de opbrengsten bewust overschatten zodat hij
meer geld heeft voor populair beleid. Chatagny
verkent hoezeer voorspelfouten afhangen van de
ideologie van een minister van Financiën en van
begrotingsregels. Hij doet dit voor 26 Zwitserse
kantons tussen 1980 en 2007. Een resultaat is dat
linkse ministers belastinginkomsten behoudender
ramen dan rechtse. Daarnaast blijken begrotingsregels het effect van ideologie op voorspelfouten
te verminderen. Een uitleg die Chatagny geeft, is
dat linkse ministers meer dan rechtse genoodzaakt
zijn om hun competentie aan te tonen via een laag
overheidstekort. Begrotingsregels zouden dit signaal afzwakken, en de prikkel voor linkse politici
verminderen om voorzichtig te ramen.
Bauer, J.M. en A. Souza-Posa (2015)
Impacts of informal caregiving on car-
Chatagny, F. (2015) Incentive effects of fiscal rules on the Fi-
Pandey, M. en A.R. Chaudhuri (2015) Immigration, endog-
egiver employment, health, and family.
nance minister’s behaviour: evidence from revenue projec-
enous technology adoption and wages. CentER Discussion
IZA Discussion Paper, 8851.
tions in Swiss Cantons. CESifo Working Paper, 5223.
Paper, 2015(008).
Schone lucht
In december 2013 deed de Europese Commissie een voorstel
voor het verbeteren van de luchtkwaliteit. Lidstaten zouden de
uitstoot van een vijftal luchtvervuilende stoffen moeten terugbrengen. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving zijn de
jaarlijkse baten (720 miljoen euro) van dit voorstel beduidend
132
310
miljoen euro
hoger dan de kosten (410 miljoen euro). De grootste batenpost
betreft een afname van vervroegde sterfte. De levenstoename
bedraagt gemiddeld bijna een maand.
PBL (2015) De kosten en baten voor Nederland van het Commissievoorstel
ter vermindering van de nationale emissies van luchtverontreinigende
stoffen: analyse van het voorstel van 18 december 2013. PBL Rapport, 1465.
Jaargang 100 (4705) 12 maart 2015
Input / output ESB
Handel verzekerd
Veel handel in Europa komt tot stand met gebruik
van een particuliere handelskredietverzekering
tegen wanbetalingsrisico. Naar aanleiding van de
kredietcrisis bestudeert Van der Veer de invloed van
schadeclaims op de beschikbaarheid en prijs van
een exportkredietverzekering. Op basis van verzekeringsgegevens van een wereldwijde verzekeraar
constateert Van der Veer dat een verdubbeling van
het aantal claims ertoe leidt dat elf procent van bilaterale exporten minder is verzekerd en de premie
met vier procent stijgt. Ook bood de verzekeraar
minder verzekering aan. De diverse effecten zijn
sterker naarmate de verzekeraar meer verlies maakt.
De verminderde verzekeringsopties voor handelaars helpt volgens Van der Veer begrijpen waarom
de handel in 2008 en 2009 instortte.
Van der Veer, K. (2015) Loss shocks and the quantity and
price of private export credit insurance: evidence from a
Verkeerde
bedoelingen
Onzekere consumptie
Verkeerde bedoelingen roepen
weerstand op bij anderen, waardoor
verbergen ervan kan lonen. Friehe
en Utikal deden een labexperiment
om te zien in hoeverre mensen daadwerkelijk verkeerde bedoelingen
verbergen en hoe oneerlijk dit wordt
gevonden. De deelnemende studenten die verkeerde bedoelingen
hadden, verborgen deze veelal. De
studenten die bedoelingen moesten
interpreteren, straften slechte bedoelingen. Maar ook straften ze het
verbergen ervan, als ze dit doorhadden. Zelfs uit eigen belang kunnen
mensen verkeerde bedoelingen dus
maar beter niet altijd verbergen.
global insurer. DNB Working Paper, 462.
Friehe, T. en V. Utikal (2015) Intentions
undercover. Hiding intentions is consi-
Onderwijstargets
Hoeveel moeten overheden uitgeven aan onderwijs? Lebon en Rebière ontwikkelden een zoekmatch-model met een arbeidsmarkt opgedeeld in
een hoogvaardigheidssector en een laagvaardigheiddssector, en drie verschillende fiscale regimes.
Dit model kalibreerden ze met gegevens voor
veertien Europese landen. Vervolgens vergeleken
ze het gevonden ideale
uitgavenniveau met de
gestelde uitgaventargets
voor onderwijs in de
Europe 2020 Agenda.
De targets blijken voor
sommige landen te kloppen met de uitgavenniveaus die de welvaart in
het model maximaliseren, in andere landen zijn de
targets te hoog. Verder is overal meer onderwijsgeld
nodig voor volledige werkgelegenheid dan voor
maximale welvaart. De modelresultaten suggereren
dat de targets in de Europe 2020 Agenda uit werkgelegenheidsperspectief weinig ambitieus zijn.
De consumptie van huishoudens in Nederland
fluctueert sterker dan die in omringende landen.
Dit gaat ten koste van consumentenwelvaart, omdat consumenten over het algemeen liever constant
consumeren dan soms veel en soms weinig. De sterke fluctuatie heeft volgens Lukkezen en Elbourne
twee hoofdoorzaken. De eerste is dat Nederlandse
huishoudens veel pensioen- en woningvermogen
hebben, die gevoelig zijn voor prijsontwikkelingen.
De tweede dat Nederlandse huishoudens ten opzichte van hun inkomen weinig spaargeld hebben,
waardoor ze inkomensschokken moeilijk kunnen
opvangen. Verschillende beleidsopties kunnen deze
invloeden beperken. De overheid kan de opbouw
van pensioen- en woningvermogen fiscaal en regulerend ontmoedigen. Ze kan sparen aanmoedigen door het bijvoorbeeld makkelijker te maken
pensioenvermogen om te zetten in opneembaar
spaargeld. En ze kan prijzen op de woningmarkt robuuster maken voor schokken door de huurmarkt
te flexibiliseren. Geen van deze beleidsopties heeft
alleen maar positieve economische effecten.
dered unfair. CESifo Working Paper, 5218.
Lukkezen, J.H.J. en A.C. Elbourne (2015) De Nederlandse
Jong en gedreven
Gedragen jonge politici zich anders
dan oude? Alesina et al. analyseerden gegevens over Italiaanse gemeenten, waar burgers eens per vier
à vijf jaar een burgemeester kiezen.
Voor de periode 1993–2010 constateren ze dat jonge burgemeesters in
de meeste jaren evenveel geld uitgeven en aantrekken van de centrale overheid als oudere burgemeesters, maar in verkiezingsjaren meer.
De auteurs schrijven dit strategische gedrag toe aan sterkere carrièremotieven bij jongere politici, die
een langere loopbaan te gaan hebben. Dit gedrag loont: de fiscale verruiming in verkiezingsjaren hangt
positief samen met herverkiezing.
Al jaagt de langere tijdshorizon van
jonge politici burgers dus op kosten.
consumptie: goede tijden, slechte tijden. CPB Policy Brief,
2015(03).
Pensionerende koppels
Vrouwen gaan eerder met pensioen als hun man
dat ook doet. Tot deze conclusie komen Bloemen
et al. na bestudering van de effecten van een bijzondere beleidswijziging in 2005. Bepaalde oudere
rijksambtenaren kregen toen een eenmalig lucratief
aanbod om vroegtijdig met pensioen te gaan. De
onderzoekers gebruikten loopbaan- en persoonsgegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek over tweeverdieners van wie de man voor de
tijdelijke regeling in aanmerking kwam en de vrouw
elders werkte. De kans dat deze vrouw binnen een
jaar met pensioen ging, steeg met 25 procentpunt.
Dit resultaat suggereert volgens de auteurs een
dubbel dividend op verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd: niet één maar twee mensen gaan
langer werken.
Alesina, A.F., U. Troiano en T. Cassidy
Lebon, I. en T. Rebière (2015) How many educated workers
(2015) Old and young politicians. NBER
Bloemen, H., S. Hochguertel en J. Zweerink (2015) Joint re-
for your economy? European targets, optimal public spend-
Working Paper, 20977.
tirement of couples: evidence from a natural experiment. TI
ing, and labor market impact. IZA Discussion Paper, 8854.
Eurobiljetten
Op 25 november aanstaande brengt de ECB het nieuwe bankbiljet
van twintig euro in omloop. Met het portretraampje in het hologram bevat het nieuwe biljet een novum in echtheidsherkenning.
Wanneer het biljet tegen het licht gehouden wordt, verschuift een
portret van de mythologische figuur Europa in het raampje. Een
Jaargang 100 (4705) 12 maart 2015
Discussion Paper, 2015(028/V).
20
euro
partnership-programma verstrekt aan fabrikanten in het gehele eurogebied aanvullende informatie om ervoor te zorgen
dat zij op tijd klaar zijn voor de invoering van het nieuwe biljet.
DNB (2015) Nieuwe €20-bankbiljet onthuld. DNB Nieuwsbericht, 24 februari.
133