Er is veel aandacht voor het marktgedrag van hedgefondsen.
Deze aandacht is meestal negatief, waarbij hedgefondsen
vooral kortetermijndenken wordt verweten.
n een economisch perspectief dragen hedgefondsen bij aan de welvaart en zijn ze een teken
van een volwassen markt. Ook zijn hedgefondsen
innovatief, dragen ze bij aan bedrijfsprestaties en worden banen geschapen die bijdragen aan
economische groei.
De aandacht is goed zichtbaar in Figuur 1. De figuur
toont een index van het aantal artikelen over hedgefondsen in Het Financieele Dagblad. Het is duidelijk
dat de belangstelling voor hedgefondsen is toegenomen. In vergelijking met de Financial Times is vooral
de stijging in 2006 opmerkelijk. Dit is het gevolg van
een aantal zaken zoals VNU, Stork, Wavin en ABNAMRO. Hierbij voeren de negatieve gevolgen van activistisch aandeelhoudersgedrag de boventoon. Veel
artikelen suggereren geheime gesprekken tussen
management en aandeelhouders die hedgefondsen
een ongeoorloofd informatievoordeel zouden opleveren. Ook zouden banken perverse prikkels hebben,
omdat ze beide kanten van de markt adviseren.
Hedgefondsen zijn van oorsprong fondsen die
beleggingen afschermen van koersbewegingen. Met
arbitragetechnieken speculeren ze op veranderingen in prijsverschillen zonder marktrisico te lopen.
Hedgefondsen in het nieuws kenmerken zich door
participaties in bedrijven waarvan de beurskoers ondergewaardeerd is. Eerst doet het fonds onderzoek.
Vervolgens neemt het een belang en probeert het
anderen warm te maken ook te investeren. Door te
zoeken naar hoge risico’s en potentieel hoge rendementen, stellen hedgefondsen vaak voor strategieën
te wijzigen en bedrijven te splitsen of delen te verkopen. Dit gedrag heeft geleid tot zorg en publiciteit.
I
Risico’s
Er is een aantal risico’s in het gedrag van hedgefondsen. Het eerste risico is integriteit. Dit valt uiteen in
figuur 1
Aantal artikelen in Het Financieele Dagblad
en de Financial Times over hedgefondsen,
1994–2006 (2002=100)
FD (blauw)
300
200
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
ciële Markten
0
1996
Analyse, Autoriteit Finan-
1995
Medewerkers Strategische
FT (grijs)
100
1994
TEUNIS BROSENS EN
BAS TER WEEL
twee soorten. Het achter de schermen opereren door
hedgefondsen en de grote transacties bieden gelegenheid voor uitbuiten van informatievoordelen. Ook
hebben betrokken banken vaak meerdere petten op,
als financier, adviseur en investeerder van hetzelfde
fonds, en daarnaast hebben ze soms ook bedrijven
waar hedgefondsen in investeren als klant. Een
tweede risico is het vertrouwen in de financiële sector als geheel. Hedgefondsen genereren hoge rendementen en vragen hier flinke vergoedingen voor. Het
is een teken van marktwerking als hierbij soms een
fonds sneuvelt, maar het is niet de bedoeling dat het
financiële systeem gevaar loopt. Dit systeemrisico,
de sfeer van geheimhouding en onduidelijkheid rond
transacties en botsingen met bedrijven, kunnen het
vertrouwen in het financiële systeem ondermijnen.
Tenslotte zijn hedgefondsen vaak gevestigd in het
buitenland, en veelal in exotische oorden. De bedrijfsvoering van hedgefondsen is vaak onduidelijk
en dat kan risico’s met zich meebrengen.
Gedragstoezicht
Het toezicht op hedgefondsen is in Nederland
geregeld in de Wet financieel toezicht (Wft).
Aandeelhouders moeten een bezit van meer dan
vijf procent melden en ook samenwerking tussen
aandeelhouders moet gemeld worden. Daarnaast is
marktmisbruik verboden. Hieronder vallen marktmanipulatie, handelen met voorwetenschap en het
doorgeven van niet-openbare koersgevoelige informatie. Tenslotte komt er een bepaling (medio 2007)
dat partijen een verplicht bod moeten doen wanneer
ze dertig procent van de aandelen hebben verworven. Verder is het toezicht op hedgefondsen als beleggingsfonds geregeld, waarbij ze moeten voldoen
aan regels die gelden voor beleggingsfondsen.
De vraag is of de huidige regulering voldoende is.
In de Verenigde Staten is de registratieplicht voor
hedgefondsen door de rechter onwettig verklaard. In
reactie hierop is niet voor meer regulering gekozen,
maar is de verantwoordelijkheid bij de markt gelegd.
Marktdiscipline en risicobewustzijn bij marktpartijen
kunnen volgens de Amerikaanse toezichthouders
de financiële stabiliteit en investeerdersbelangen
voldoende beschermen. Hedgefondsen zijn opgeroepen transparantie te bieden en van beleggers wordt
verwacht dat zij de risico’s inschatten bij een investeringsbeslissing. De Europese Commissie sympathiseert met de Amerikaanse aanpak van zelfregulering.
Het ligt echter in de aard van hedgefondsen om
voortdurend nieuwe grenzen, markten en instrumenten te ontwikkelen waardoor bestaande spelregels
op een gegeven moment niet meer voldoende zijn.
Hierdoor kunnen kwaadwillende fondsen mazen
in de regelgeving gaan uitbuiten en economische
schade veroorzaken. Zelfregulering en meer transparantie door de sector is een welkome eerste stap
om dit tegen te gaan. Recente initiatieven voor een
betere interne structuur waarbij het vermijden van
schandalen en belangenverstrengelingen worden
aangepakt zijn dan ook veelbelovend.
ESB
6 april 2007
207
ontwikkeling
Gedragstoezicht op
hedgefondsen in Nederland
Auteurs
Categorieën