“Doorzettend kwakkelweer is paradoxaal genoeg het uitgelezen recept voor turbulentie in de eurozone. Uiteindelijk is hogere groei en vooral de creatie van banen de beste garantie voor stabiliteit. Dat kan de stormwaarschuwing achterwege blijven”.
Column ESB
Kwakkelweer of
stormwaarschuwing rood
R
begrotingsimpuls moeten worden doorgeecent meldde het IMF dat het
voerd. Een alternatief kan zijn om de lagere
zijn groeiramingen voor de
lasten op arbeid te financieren met een vereurozone neerwaarts had bijtraagde en zeer geleidelijke verhoging van
gesteld tot 1 procent. Dat is
de lasten op consumptie. Dit levert op korte
slecht nieuws. Het betekent dat er te weinig
termijn een bestedingsimpuls, het wordt
banen worden gecreëerd om de werkloze
voor ondernemers eenvoudiger om arbeid
massa’s in Zuid-Europa perspectief op werk
vast te houden en de stapsgewijze belastingte bieden. Het betekent ook dat de groei te
verhoging draagt bij aan het creëren van inzwak is om af te rekenen met de dreiging
flatieverwachtingen. Dat kan een positieve
van deflatie. Het gaat beter, maar nog niet
invloed hebben op de omloopsnelheid van
goed genoeg.
het geld, wat een goede zaak zou zijn.
Daarmee hebben we een groot probleem.
Landen als Nederland en Duitsland hebben
Als de economische groei te zwak is om
ruimte om hun overheidsinvesteringen op
voldoende banen te creëren moet worden
Wim boonstra
te voeren. Duitsland kan een stevige impuls
gevreesd dat wij de komende jaren in EuHoofdeconoom bij de Rabobank en
in de verkeersinfrastructuur gebruiken. Wat
ropa nog de nodige turbulentie zullen meebijzonder hoogleraar aan de Vrije
te denken van het doortrekken van onze Bemaken. Volgens sommigen is de eurocrisis
Universiteit Amsterdam
tuwespoorlijn? Ons land zou het Deltaprovoorbij, zal de economie in 2015 rustig
gramma versneld kunnen uitvoeren. Dat is
doorkwakkelen en zal het herstel geleidelijk
een investeringsprogramma in de orde van grootte van 20 miljard
steeds sterker worden.
Ik hoop hevig dat zij gelijk hebben. Maar het is waarschijnlijker dat euro, dat tot doel heeft ons land voor te bereiden op de gevolgen van
wij de komende jaren nogmaals heftige bewegingen binnen de eu- klimaatverandering. Dat is niet uitsluitend een kwestie van dijken
rozone zullen zien. Ik bespeur alweer de nodige spanningen rond verhogen, maar bijvoorbeeld ook investeringen in bruggen, sluizen
Griekenland. Het enige afdoende antwoord bestaat uit een substan- en gemalen. Ons land moet ook voorbereid zijn op lange periodes
tieel hoger groeitempo en de creatie van grote hoeveelheden banen. van droogte. Dat betekent dat het IJsselmeer een belangrijke bufferHet slechtste scenario is dat waarin Europa blijft hangen in een hard- functie moet krijgen. Met dit project wordt ons land een stuk veilinekkige laagconjunctuur met daarboven het gevaar van deflatie als ger. Tevens wordt onze kennis op het gebied van watermanagement
verder uitgebouwd, wat weer te gelde kan worden gemaakt door het
zwaard van Damocles.
Ofschoon de deflatiedreiging in de eurozone al ruim een jaar gele- exporteren van onze kennis. Want klimaatverandering is nu eenmaal
den werd gesignaleerd is de beleidsreactie tot dusver nogal halfslach- een wereldwijd probleem.
tig. Alleen de ECB heeft getracht het tij te keren, maar het mone- Verder lijkt het mij een goed idee om het plan van Juncker op te schataire beleid heeft zijn effectiviteit al verloren. De spoedig verwachte len naar minimaal 1000 miljard euro, te financieren door de uitgifte
kwantitatieve verruiming zal neerkomen op het spreekwoordelijke van obligaties door de Europese Investeringsbank (EIB). Deze inves‘duwen tegen een touw’. Alleen de zwakkere euro draagt bij aan teringen moeten worden aangewend om de Europese infrastructuur
groeiherstel via de uitvoer. Ook de sterk gedaalde olieprijs is natuur- te verbeteren op manier die het groeipotentieel versterkt. Als verlijk een meevaller. Die is goed nieuws voor de koopkracht. Helaas zal volgens de ECB deze EIB-obligaties opkoopt valt de monetaire verdie er ook aan bijdragen dat het prijspeil in de eurozone begin 2015 ruiming samen met een echte bestedingsimpuls en mag wel degelijk
waarschijnlijk zal dalen. Je mag dus niet uitsluiten dat het positieve een positief effect op de reële economie worden verwacht. Monetaire
bestedingseffect wordt overschaduwd door het neerwaartse effect financiering met een omweg, zogezegd. Ook kan dit plan worden
op de inflatieverwachtingen. Op zijn best een gemengde zegen. De gebruikt om landen die hervormingen doorvoeren belonen met bevoorzitter van de nieuwe Europese Commissie, Juncker, heeft in- stedingen vanuit het investeringsprogramma. Of omgekeerd, natuurmiddels een investeringsplan aangekondigd dat moet uitgroeien tot lijk, beleidsarme landen mogen niet meedoen in deze projecten. Dit
300 miljard euro. Dit is een goed idee, maar het plan is te ingewik- alles zou met een beetje geluk Italië en Frankrijk kunnen overhalen
keld om snel effectief te zijn. Het besef dat er een groot probleem om eindelijk eens aan het hervormen van hun economie te beginnen.
opdoemt begint dus door te dringen, maar een krachtige beleidsre- Me dunkt dat niemand er bezwaar tegen kan hebben dat de Europese economie naar een hogere versnelling zou schakelen. Doorzetactie is er nog niet.
Hoe zou zo’n beleidsreactie er dan uit moeten zien? Laat ik eens pro- tend kwakkelweer is paradoxaal genoeg het uitgelezen recept voor
beren wat richtingen te duiden. Allereerst zou het mooi zijn als EMU- turbulentie in de eurozone. Uiteindelijk is hogere groei en vooral
breed de lasten op arbeid zouden dalen en de koopkracht zou stijgen. de creatie van banen de beste garantie voor stabiliteit. Dan kan de
In de landen met begrotingsruimte zou zo een recht-toe-recht-aan stormwaarschuwing achterwege blijven.
Jaargang 100 (4701) 8 januari 2015
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
15