Naar een nieuwe energiemix

Gas zou de komende decennia nog een relatief grote rol spelen in de energievoorziening. Hoe vangen we het wegvallen van het Russische gas op zonder de energietransitie te schaden?

Gas zou de komende decennia nog een relatief grote rol spelen in de energievoorziening. Hoe vangen we het wegvallen van het Russische gas op zonder de energietransitie te schaden?

In het debat over kernenergie wordt, behalve over de veiligheids- en milieueffecten, vaak gesproken over de hoge investeringskosten. Maar hoe ziet het totale economische plaatje van kernenergie in de Nederlandse elektriciteitsmarkt eruit? En hoe verandert dat wanneer de vraag naar elektriciteit significant toeneemt?

Door de toename van hernieuwbare energie wisselt het aanbod van energie sterk in de tijd. Op de piekmomenten zijn de productiekosten van zon en wind laag, maar ontstaan er grote knelpunten op het elektriciteitsnet. Transportcapaciteit wordt het schaarse goed. Dat vraagt een hervorming van de markt, die nu nog vooral stuurt op lage productiekosten.

De energietransitie vergt een ongekende uitbreiding van de energie-­infrastructuur, zoals elektriciteitskabels en warmte­leidingen. Omdat de beheerders van deze infrastructuur een monopolie ­hebben, maximeert de Autoriteit Consument & Markt (ACM) hun rendement. Dat rendement is echter te laag. Aanpassing van de rekenmethode is vereist om voldoende investeringsruimte en -bereidheid te creëren.

De meeste transitiescenario’s gaan uit van een geleidelijke uitfasering van gas. Met de oorlog in Oekraïne is de beschikbaarheid van gas echter flink afgenomen. Wat te doen?

Springt de kikker uit de pan voor het water gaat koken? Het is de vraag of deze parabel ook hoop biedt voor de mensheid die de opwarming van de aarde wil stoppen. De daarvoor noodzakelijke energietransitie vormt in veel opzichten een wicked problem.

Het huidige kabinet wil twee kerncentrales bouwen. Maar waarom niet meer, of waarom niet minder? Een goed onderbouwde afweging ontbreekt, maar die is onontbeerlijk wil het kabinet besluiten tot grote investeringen.

Groen gas geldt als aantrekkelijk alternatief voor de invoer van gas uit Rusland. Hoe kan de productie daarvan tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten worden gestimuleerd en het groene gas zo efficiënt mogelijk worden ingezet?