In 2012 produceerde de gemiddelde Nederlander 255 kilo restafval per jaar. In 2020 is dit gedaald tot 180 kilo per persoon, en 60 procent van het afval wordt gescheiden. Het Rijk wil dat het gemiddelde afvalaanbod zal dalen tot 100 kilo per persoon, en dat 75 procent van het afval gescheiden wordt aangeleverd. Gemeenten kunnen afvalscheiding bij huishoudens onder meer stimuleren door de afvalstoffenheffing afhankelijk te maken van de hoeveelheid restafval (diftar). In 2023 woont bijna veertig procent van de inwoners in een gemeente met diftar. Dit aandeel is de afgelopen 25 jaar sterk gegroeid (figuur).
Betalen naar gebruik kan door te betalen per kilo, per zak, of per het aantal ledigingen van een container. Betalen naar gebruik stimuleert huishoudens om de hoeveelheid restafval te verminderen door het afval beter te scheiden. Daarnaast betekent een diftarsysteem dat de vervuiler betaalt: huishoudens die minder afval produceren worden beloond met een lagere afvalstoffenheffing. Betaling per lediging komt het meeste voor, vermoedelijk omdat dit het eenvoudigst uitvoerbaar is. Het afvalreducerende effect is echter klein, onder meer omdat inwoners dan het afval in de container flink gaan aanstampen. Bij de andere tariefsystemen is zulk gedrag zinloos (betaling per kilo) of lastiger (zakken scheuren). Deze tariefsystemen worden echter minder gebruikt, mogelijk omdat invoering ervan complexer is. Opvallend is dat het sinds 2011 steeds minder voorkomt dat er alleen per kilo wordt betaald. Maar de combinatie van een betaling per lediging en per kilo neemt juist toe.
In 2015 zijn enkele gemeenten begonnen met het ‘omgekeerd inzamelen’. Hierbij moet het restafval worden weggebracht naar een verzamelcontainer, terwijl de herbruikbare afvalstromen huis-aan-huis worden opgehaald. In een deel van deze gemeenten wordt dit gecombineerd met een betaling per inworp in de verzamelcontainer voor restafval. De populariteit van dit systeem steeg snel tussen 2015 en 2021. Door de toenemende weerstand van inwoners zijn enkele gemeenten hier echter na 2021 weer mee gestopt.
Auteur
Categorieën