■ Corine Hoeben (COELO)
De belangrijkste gemeentelijk belastingen voor huiseigenaren zijn onroerendezaakbelasting (ozb), afvalstoffenheffing en rioolheffing. De ozb wordt betaald door huiseigenaren en de opbrengst is bestemd voor de algemene middelen. De afvalstoffenheffing wordt daarentegen betaald door gebruikers van woningen. Bij de rioolheffing hebben gemeenten de keuze om deze op te leggen aan gebruikers, eigenaren of beide.
Gemeenten kunnen sturen aan wie ze de gemeentelijke woonlasten vooral opleggen. De opbrengst van de heffingen is bedoeld om de kosten van de riolering en de afvalinzameling en -verwerking te dekken. Maar deze kosten mogen ook worden gedekt uit de algemene middelen – dus in feite betaald uit de ozb.
Gemeenten hebben hiermee op bescheiden wijze de mogelijkheid om aan inkomenspolitiek te doen tussen woningeigenaren en -gebruikers. Bescheiden, want een keuze in het voordeel van de gebruiker leidt voor hem alleen tot lagere gemeentelijke lasten als woningeigenaren de gemeentelijke lasten niet volledig aan huurders doorberekenen.
Als het wel wordt doorberekend, kan een nadruk op eigenarenheffingen een averechtse uitwerking hebben. Gebruikers kunnen namelijk, als hun inkomen laag genoeg is, kwijtschelding aanvragen voor gemeentelijke belastingen, maar dat is niet mogelijk voor in de huur doorberekende eigenarenheffingen. Wel is de mogelijkheid om de gemeentelijke lasten in de huur door te berekenen beperkt omdat huurverhogingen aan maxima zijn gebonden. Bovendien kan de huurtoeslag een dergelijke verhoging geheel of gedeeltelijk compenseren.
Een manier om in beeld te brengen in welke mate gemeenten ervoor kiezen om de lasten bij eigenaren te leggen, is door het bedrag dat gebruikers betalen te delen door de totale gemeentelijke woonlasten. De aldus berekende percentages zijn weergegeven in de figuur. Gemiddeld betalen gebruikers van woningen vijftig procent van de totale gemeentelijke woonlasten. De kaart laat zien dat gebruikers van woningen in de provincie Groningen en in veel Limburgse gemeenten goedkoop uit zijn in vergelijking met eigenaren. In Nijmegen zijn de lasten voor gebruikers van woningen het laagst, want hier betalen ze maar vijf procent van de totale gemeentelijke woonlasten. Daarentegen moeten gebruikers in Zwijndrecht voor 73 procent van de totale woonlasten opdraaien.
Auteur
Categorieën