Ik stap uit de trein in een tamelijk naargeestige buitenwijk van Utrecht. Een passende omgeving voor de bijeenkomst van vandaag, met als onderwerp: roken. Te gast is Jeffrey Wigand die een collegetour doet voor een verzameling belangstellenden, waaronder — als voorzitter van patiëntenorganisatie Longkanker Nederland — uw scribent.
Tabaksindustrie
Wigand had in de jaren negentig in de VS een verantwoordelijke functie in de tabaksindustrie. Het was zijn persoonlijke missie om gezondere sigaretten te maken. Dat bleek niet de bedoeling. Wigand besloot vervolgens klokkenluider te worden. Het gevolg waren miljardenboetes en een aantal stevige veroordelingen. Wigand dacht dat velen hem zouden volgen, maar tot zijn verbazing werden de rijen gesloten.
Teleurgesteld en boos
Wigand is teleurgesteld en boos. Teleurgesteld dat er na al die tijd weinig is verbeterd en zijn inspanningen weinig soelaas hebben geboden. Boos dat er nog altijd sigaretten op iedere straathoek te koop zijn en kinderen verslaafd gemaakt worden met suiker en andere sterk verslavende additieven. Teleurgesteld dat wetenschappelijk bewijs zo weinig impact heeft. Er is geen enkele andere factor die zoveel gezondheidskosten veroorzaakt dan roken. Roken geeft hogere kans op hersenbloedingen, dementie, onvruchtbaarheid, ziekteverzuim, depressies, hartfalen, suikerziekte, COPD en longkanker.
Eigen keuze
Wigand is boos op pogingen van de tabaksindustrie die erop wijst dat roken een eigen keuze is, terwijl bekend is dat nicotine verslavender is dan heroïne en cocaïne. Teleurgesteld dat economen, al dan niet betaald door de tabaksindustrie, erop wijzen dat rokers toch maar mooi onze pensioenen betalen, terwijl uit onafhankelijke kosten-batenanalyses (in Nederland door onderzoeksbureau SEO) blijkt dat het ons zo’n € 30 mrd per jaar kost.
Tobacco minister
In het buitenland wordt Edith Schippers schertsend ‘the tobacco minister’ genoemd. Nederland blijkt het sufferdje van Europa. Zo is het in Duitsland, Hongarije, Portugal, Spanje, Portugal, Estland en Finland onder de 18 jaar verboden om te roken, terwijl we hier niet in staat zijn het roken op het schoolplein structureel terug te dringen, omdat dat de ‘autonomie van scholen zou aantasten’.
Hoop
Maar er gloort enige hoop. Wigand was ook in Nederland om Anne-Marie van Veen bij te staan in haar juridische gevecht. Van Veen heeft uitgezaaide longkanker en probeert via de rechter te verhinderen dat haar vier kinderen (en als bonus alle andere kinderen in Nederland) de dupe worden van de giftige machinaties van de tabaksindustrie. Overmorgen dient de rechtszaak van de actie die opereert onder de welluidende naam ‘Sick of Smoking’.
Fatsoenlijk beleid
Het is de hoop dat de rechtszaak een opmaat is naar fatsoenlijk beleid in een nieuw kabinet. Dat het kan, bewijzen landen als Canada en Australië, waar roken als gevolg van beleid spectaculair is gedaald. Nu wij nog.
FD column 26-9
Auteur
Categorieën