Redactioneel: Op eenhoornjacht

321Jaargang 101 (4734) 12 mei 2016
Redactioneel ESB
I
n de middeleeuwen zag men
de eenhoorn als een wild,
paardachtig wezen. Het dier
leefde in de bossen. De hoorn
zuiverde vergiftigd water en genas
ziekten. Maar alleen een maagd
was in staat het dier te vangen.
Inmiddels weten we beter. Een een –
hoorn is, natuurlijk, een technolo –
giebedrijf dat net begonnen is en
toch al meer dan een miljard waard
is. Ze leeft vooral in eenhoornvrien –
delijke valleien aan de Amerikaanse
westkust en ook wel in Azië, en
gaat door het leven onder namen
als Cloudera, Flipkart, Uber en
Xiaomi. De hoorn biedt verlossing
van economische pijnen. En het is
de Europese Commissie die de een –
hoorn, als fenomeen dan, probeert
te vangen, zodat ze ook hier in Eu –
ropa meer ter wereld komen.
Deels richt de Commissie haar pijlen op de ecosystemen
waarbinnen productief ondernemerschap kan floreren.
Het geheel aan wisselwerkingen van ondernemers met
overheden, kennisinstellingen, bedrijven en investeerders
is nog steeds niet productief genoeg om eenhoorns uit te
broeden zoals in Silicon Valley. Er is te weinig durfkapitaal,
te veel regeldruk, te weinig toegang tot hoog waardige ken –
nis en van iets anders weer te veel. Al deze gebreken werpt
de Europese Commissie op in haar nieuwe rapport How to
catch a unicorn. Maar deels ook stuurt de Commissie haar
pijlen in een nieuwe richting , het falende Europese tech –
nologiebeleid, dat veel te weinig oog heeft voor de wensen
van de consument.
De aanval op het Europese technologiebeleid begint met
de constatering dat het aanbodbeleid verkeerd gericht is.
De focus van beleidsmakers ligt al jaren op breedband –
technologie voor vast internet. In 2010 ontvouwde de Eu –
ropese Unie de Digital Agenda, een programma gericht op
de ontwikkeling van een ultrasnel breedbandnetwerk. Eu –
ropa had qua breedbandinfrastructuur dan ook een ach –
terstand in te halen op landen als Australië, Zuid-Korea en
de Verenigde Staten. Maar naar nu blijkt, drijft het meren –
deel van de huidige eenhoorns op technologie voor mobiel
internet. Dit is, in de woorden van de Europese Commis-
sie, the technological wave of the decade. Mobiel internet
biedt bedrijven een ongekend potentieel aan consumenten
en nieuwe verdienmodellen. Hier komen eenhoorns van,
niet van breedbandtechnologie. De oorzaak van de Europese tun
–
nelvisie? Die genegeerde consu –
ment. In 2007 kwam de iPhone
van Apple uit. Het succes van deze
mobiele telefoon, en de applicaties
erop, had volgens de Commissie
te denken moeten geven over de
marktpotentie van mobiele tele –
fonie. Toch vond er amper debat
plaats over mobiele technologie
en was er weinig beleid dat inves-
tering en gebruik stimuleerde. Al –
leen voor mobiele televisie gingen
Europese beleidsmakers destijds
harder lopen, maar dat sprak wei-
nig Europeanen aan. Mensen be –
gonnen toen al te ontdekken welke
vrijheid mobiele telefonie kan bie –
den om te kijken wat en wanneer
je wilt. Het beleid voor mobiele
televisie is wat de Commissie be –
treft dan ook een typisch voorbeeld van aanbodbeleid dat
geen rekening houdt met veranderende consumptiepatro –
nen. Ter bevestiging haalt ze resultaten aan uit de Digital
Agenda Scoreboard: terwijl de uitrol van ultrasnel vast
internet in Europa toeneemt geldt dat voor het gebruik er –
van nauwelijks, en neemt het gebruik van mobiel internet
zienderogen toe.
Het staat niet vast dat de Europese Commissie het ver –
schijnsel van razendsnel groeiende technologiebedrijven
hier bij de hoorn vat. Ook zullen er beleidsmakers zijn
die hun neus ophalen voor populaire verschijnselen als
eenhoorns en zich liever richten op bredere economische
ontwikkeling. Maar de Commissie legt wel de vinger op
de zere plek van veel benaderingen van ondernemerschap.
Of we het nu clusters, lerende regio’s, industriële districten
of entrepreneurial ecosystemen noemen: uiteindelijk staat
niet de ondernemer centraal maar de consument (!).
Binnenkort begint ESB in samenwerking met het Minis-
terie van Economische Zaken een webdossier over ecosys-
temen voor ondernemers. U kent nog het ESB dossier uit
2014 hierover, maar het webdossier zal een levend dossier
zijn. In die zin dat het dossier voortdurend wordt aange –
vuld met de laatste inzichten, maar ook in de zin dat het
laatste woord over ecosystemen voor ondernemers nog
niet is gezegd. De ecosysteembenadering zal nog vele
nieuwe inzichten en reflecties opleveren waarmee beleids-
makers hun voordeel kunnen doen, en die productieve
ondernemers helpen floreren. Gretig zullen we de hoorn
leegdrinken…
Op eenhoornjacht
GELIJN WERNER
Eindredacteur ESB
gelijn.werner@economie.nl