Het artikel van Harrie Verbon over empirische dwalingen in de economische wetenschap (Verbon, 2013) bevat een aantal onjuistheden die nopen tot een bezwaar.
ESB Reactie
Reactie op: De late erkenning van
de zwarte zwaan door Paul Samuelson
H
marktpartijen zo blind als die kip, kijk
et artikel van Harrie
bijvoorbeeld naar de hypotheken die
Verbon over empirinu onder water staan. Om juist geen
sche dwalingen in de
thomas colignatus
kip (zonder kop) te zijn, heeft Tinbereconomische wetenEconometrist en leraar wiskunde
gen de econometrie voorgesteld die
schap (Verbon, 2013) bevat een aantal
in Scheveningen
zulke valkuilen poogt te vermijden.
onjuistheden die nopen tot een beJuist kwantitatief onderzoek is nodig
zwaar.
om te begrijpen hoe het zit met zulke
In het artikel worden Jan Tinbergen
steekproeven en de ‘uitbijters’.
en Paul Samuelson over één kam geschoren als kwantitatieve economen, terwijl zij empirisch zeer De auteur stelt voorts: “Wij kunnen echter nu concluderen
verschillend te werk gaan. Beiden hebben een achtergrond in dat Tinbergen de argumenten van Keynes niet begreep.†Maar
de natuurkunde maar Tinbergen ging verder als ingenieur die Tinbergen was zich zeer bewust van de bezwaren die Keynes
daadwerkelijk empirisch onderzoek deed, terwijl Samuelson noemde, zeker ook nadat Keynes deze formuleerde en Tinde theoretisch fysicus bleef, die weliswaar het econometrisch bergen zijn antwoord gaf. Tinbergens argumenten om toch
project onderschreef maar die zelf vooral theorie deed, en die door te gaan met econometrie zijn doorslaggevend. Een moalleen werkte met de resultaten van de ingenieurs. Anders dan del is niet zaligmakend. Maar deskundigen die met verstand
Tinbergen kan Samuelson dus niet worden opgevoerd als een een model maken is het beste dat we hebben. Het laat onverlet
dat er vele onverstandige mensen bestaan, maar een degelijk
kampioen van de kwantificering.
Verbon bespreekt welbeschouwd de fallacy of misplaced concre- planbureau is een van de cruciale voorwaarden voor het functeness, ofwel de drogreden dat het model belangrijker is dan tioneren van een moderne economie.
de data. Verbon verwijst hierbij naar de kritiek op Samuelson Verbon stelt verder over Tinbergen: “Erg kritisch op zijn eigen
door Nassim Taleb in diens boek De zwarte zwaan. Vooral wis- werk is hij niet geweest.†Wie het werk van Tinbergen leest,
kundig opgeleide rocket scientists en hun managers hebben een herkent echter overal de kritisch speurende geest. Het werk
belangrijke rol gespeeld bij het ontstaan van de financiële cri- van Tinbergen is kritiek. Dat wil niet zeggen dat Tinbergen
sis. Ingenieurs streven er traditiegetrouw naar om het instorten altijd gelijk had. Het wil alleen zeggen dat de bewering van de
van bruggen te voorkomen, maar de financieel wiskundigen auteur niet klopt.
hebben een dergelijk streven nog niet (Steinsaltz, 2011). Maar Ten slotte: je kunt niet stellen dat zwarte zwanen het enige remen had Samuelson ook beter kunnen lezen om te zien dat levante in het universum zijn, dat alleen Keynes die zag, en dat
zijn empirische basis beperkt was. Een verwijt aan het adres Tinbergen er geen oog voor had. Bovendien, zwarte zwanen?
van Samuelson is daarom een te eenvoudige voorstelling van Komen bankencrises niet met enige regelmaat voor in onze
huidige economische structuren?
zaken.
De auteur trekt vervolgens een parallel tussen de discussie
tussen Taleb en Samuelson en de discussie tussen Keynes en
Tinbergen uit 1939 over de mogelijkheden en beperkingen
van econometrie. J.M. Keynes was liever ‘ruwweg juist’ dan
‘precies onjuist’. Maar dat is ook de houding van Tinbergen of
de houding van ingenieurs meer in het algemeen. Terwijl de
kritiek van Taleb op Samuelson enig hout snijdt, deelt Verbon
deze onterecht ook aan Tinbergen toe.
Ter illustratie van verschillen tussen Taleb en Samuelson en
tussen Keynes en Tinbergen geeft Verbon het voorbeeld van
een steekproef met enkele extreme waarden ofwel ‘uitbijters’.
Dit is een bekend statistisch probleem waarmee de modellen
van Samuelson en Tinbergen geen rekening zouden houden.
Veel statistieken zijn echter niet op steekproeven maar op alle
waarnemingen gebaseerd, bijvoorbeeld van gehele populaties Literatuur
of van alle geldstromen. Het is onjuist te suggereren dat Tin- Steinsaltz, D. (2011) The value of nothing: a review of the quants. Notices
bergen en Samuelson hiervan niet zouden weten. Hetzelfde of the American Mathematical Society, 2011(05).
geldt voor het voorbeeld van de kip die goed gevoederd wordt Verbon, H. (2013) De late erkenning van de zwarte zwaan door Paul Samaar kerstmis niet ziet aankomen. Vanzelfsprekend zijn vele muelson. ESB, 98(4664/4665), 462–464.
594
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
Jaargang 98 (4669) 27 september 2013