Over de vorderingen van het formatieproces horen we niets dan… stilte. Radiostilte noemt Mark Rutte het, al zou je het ook een informatiekloof tussen mensen voor en achter de schermen van de coalitiebesprekingen kunnen noemen.
Dat is riskant, omdat ook de informatie tussen beide onderhandelingspartijen asymmetrisch is. De VVD en de PvdA weten van elkaar wel ongeveer wat ze belangrijk vinden, maar niet precies hóe belangrijk. Partijen zullen daarom overdrijven over de waarde die ze hechten aan eigen beleidsvoorkeuren. Overheveling van de AwbZ naar gemeenten? Absoluut! Of naar de verzekeraars? Nog absoluter! Omdat de partij die het hardste roept vaker zijn zin krijgt, ontstaat uiteindelijk een pakket aan beleidsmaatregelen dat beter aansluit op de geveinsde dan op de werkelijke voorkeuren van de partijen en hun achterban.
Het achterliggende principe is ontleend aan werk van Dirk Engelmann en Veronika Grimm in de septemberuitgave van The Economic Journal (abstract hier). Voorafgaand aan het schrijven van een redactionele bijdrage in ESB hierover (hier) sprak ik Dirk Engelmann per e-mail. Een vraag die daarin vooralsnog was blijven hangen is, hoe eerlijkheid bij onderhandelende politieke partijen kan worden afgedwongen. Soms lijkt een oplossing te simpel om waar te zijn, maar toch het overdenken waard. In die categorie past ook het antwoord van Engelmann:
“A central authority in this case could be the party leaders who agree before detailed negotiations start that each party can label only a certain number of issues as really crucial. And in these cases, if one party has labeled an issue as crucial and the other has not, the first party gets its will. The budget would here be the number of crucial issues (strong preferences in the terminology of our paper) each party can name. It might be a good idea to communicate such a procedure to the voters to enable them to correctly interpret success or failure of the own party in certain respects within the coalition talks. By communicating the budget it would be clear to the voters that failure in one respect comes with success in another (which is likely more important to the respected voters – at least on average).”
Een tip voor de formateurs?
Auteur
Categorieën