18 MAART 1936
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.
Ec
.
.’
o.nomisch-Statistische.
Beric ten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAÂRT
UITGAVE VAN HET NEDERLANDSCH ECONOMISCH INSTITUUT
21 TAA]GANO’ ‘:,
WOENSDAG 18 MAART 1936
No. 1055
COMMISSIE ViIN R.EDACTJII:
P. Lief tinck; N. J. ‘Polak; J. Tinbergen; F. de Vries en
11.
M.
H. A. van der Valk (Redacteur-Secretaris).
Assistent-Redacteur: L. R.
W.
Boutendijk.
Rcdecfie-adrès: Pieter de ffoochweg 122, Rotterdam.
AanfJeteekende stukken: Bijkantoor Ruigeplaatwey.
Telefoon Nr. 35000. Postrekening 8408.
Advertenties voorpagina f 0,50 per regel. Andere pagi-
na’s f0,40 per regel. Plaatsing bij abonnement volgens
tarief. Administratie van abonnementen en advertenties:
Nijgh. £ van Ditmar N.V., Uitgevers, Rotterdam, Am-sterdam; ‘s-Gravenhage. Postchèque- en giro-rekening
No. 145192.
Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p. in
Nederland f 16′,—. Abonnementsprijs Economisch-Sta tis-
tisch Meandbericht f 5,— per jaar. Beide organen. samen
f 20,— per jaar. Buitenland en Jloloniën resp. f 18,—,
f 6,— en f 23,— per jaar. Losse nummers 50 cent. Dona-
teurs en leden van het Nederlandsch Economisch Instituut
ontvangen
het weekblad en het Maandbericht gratis en
gcnieten een reductie op de verdere publicaties.
BERICHT.
In ‘dit nummer treft men enkele artikelen ian naar
aanleiding van ‘de Memorie van Antwoord over het
vaste ‘lasten ontwerp, ‘die de vorige week is verschenen.
Het nummer van de v’dl’gen’de week zal eveneens een
aantal artikelen over dit vraagstuk bevatten.
INHOUD.
Bir.
HET ONTWERP VAN WET TOT VERLAGING VAN VASTE
LASTEN 1936 EN DE HY1’OTHEEtCJ3ANJ(EN
door
Ch. Glasz
196
Van zijn luister beroofd door
Prof. Dr. N. J. Polak ..
198
De verlaging van huren en lasten door
Mr. A. G. Lubbers
198
De gedwongen rente-verlaging in het Ontwerp van Wet
ter verkrijging van verlaging van sommige vaste
lasten en van huren door
Jhr. Mr. L. H. van Lennep..
199
De arresten inzake de. Koninklijke en de Batafselie
door
John Gabriëls …………………………
199
Het Oceaanluchtverkeer door
Mr. L. H. Slotemak’er.
201
Bevolkingsrubber en uitvoerrecht door
J. F. T,laccoû
203
De trampvaart door
C.
Vermey ………………..
204
AANTEEKENINGEN:
De kosten van de contingenteering …………..
205
Duitschland en het grondstoffeuprobleem ……….
206
1’IAANDGIJFERS
……………………………….
206
STATISTIEKEN
…………………………….
207-210
Geidkoersen. – Wisselkoersen. —
Bankstaten.
17 MAART 1936.
Zoola’ng ‘de politieke ‘hemel nog niet is opgeklaard,
blijft men ‘op ‘cle ‘geldmarkt een afwahten’de houding
aannemen. De rente voor drie-maan’ds ban’ka’ccepten
trok nog een weinig aan en is nu
1/io
‘pOt., echter
zondér veel kooplus’t. Jaarspapier noteert 2Vs pOt.
Z’ooais te verwachten, blijft cail-geld ruim aan’geb’o-
den; het is op Y21 pOt. nauwelijks te plaatsen. Pro-
longabie noteerde 1% h 2 pOt.
* *
*
De ‘wi’stelmarkt ‘blijf t nog steeds on’gevoeli’g voor
de gebeurtenissen, die zich rondom ‘ons afspelen. De
koersen uijn hier, te lande practisch niet veranderd.
V’oor de Vrije Marken valt een kleine ve’beterin’g tot
59.10 te constateeren; de verschillende ‘soorten Sperr-
marken overwegend aangeboden, tegen dalende prij-
zen. Pon’den bleven ‘zich de gdheele week rond de’
7.2634! bewegen, terwijl Dollars ca. 1.46 waren. De
$/f koers noteerde tenslotte 4.97341. Pransche Franes
onveranderd 9.70 t 9.7OVs. f/Fr. Frs.
‘zijn
een weinig
teruggeloopen 74.88, $/Frs. eveneens lager 15.1034.
Belga’s
24.81.
Z’w’itsersehe Frs. 48.—. Oanadeesche
Dollars ‘gelijk met New-York.
De marges op ‘de termijnmarkt zijn een weinig
terisg’geio’open,, nonder ‘dat echter het aantal zaken
toenam; ook hier onderneemt’ men niet meer, ‘dan
stri’kt noodzakelijk is. .Eén- ‘en ‘drie-imaands Ponide’n
doen
7/
resp. 5% c. boven contant, Dollars
/io
resp.
1% c. Termijn Parijs is nog een weinig vei-der terug
–
geloopen en noteert 8 resp. 25p. onder kassa. Marken
op 1- en 3-maanden.75 c. resp.
f
3.—’disagi’o.
De prijs voor gouden baren 1iep tot
f
1.647,50
terug. Ea’gles waren op 2.4934 gezocht. Sovereigns
12.27, Gouden Tientjes 10.15. Marken b’ankpapièr 38,
Marken zilver 42.
196
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18 Maart 1936
HET ONTWERP VAN WET TOT VERLAGING VAN
VASTE LASTEN 1936 EN DE HYPOTHEEKBANKEN.
r1eoid te trachten de beteekenis voor de hypo-
heek’hanken van het iovengenoe•m’de thans gewijzigde
Wetsontwerp te bepalen, dienen wij eerst in groote
lijnen – daarmede uiteraard sterk generali’seerende – aan te geven voor welke ioofdpro’blemen de hier
te lande werkzame hypebheekbanken
zich
’thans ge-
plaatst vinden. Deze problemen hangen ten nauwste
samen met ‘de ontwikkeling van de hypotheekhanken
– hierna korheidshalve ibanken te noemen – na
1922, aangezien het meerendeel van. de huidige posten
der banken tot stand kwam na 1922 – wij heb
1
ben
dit vroeger elders aangetoond’) – zoo’dat het groot-
ste gedeelte der thans l•oopen’de hypotheken is afge-
sloten ‘op ‘baers van waai’deeringen der betrokken na-
•derpan’den, die tussehen 1922 en 1935 zijn geschied.
De ontwikkeling van het hypotheekbankwezen in
deze jaren vertoont een geheel ander beeld dan in cle
jaren vôSr 1922. In de zestig jaren v66r 1922 ziet
men een geleidelijke groei, waarin twee orrder’hrekin-
gen, nl. de crisis van 1906—’08 en ‘de oorlog, niet
van overwegend belang
blijken
te zijn. Na 1922 is
evenwel een snelle ontwikkeling van het bedrijf waar
te nemen. ilet geplaatste bedrag aan hypotheken der
‘banken, ‘die thans
bij
de Vereeniging van Directeuren
van flypot,heekhanken vijn aangesloten, bedroeg einde
1921 in ’totaal
f
623 millioen, einde 1931 reeds
f
1037
millioen; ‘daarna ‘is ‘het totaal wat teruggeg aan ihet
nauwkeurig cijfer per ultimo 1935 is nog niet bekend,
dodh ‘blijkens de Memorie van Antwoord op het on-
derhavi.ge wretsontverp is het nog ruim
f 1 inilliard).
Deze ongeëvenaarde groei valt samen met de toe-
nemende concurrentie op de markt voor eerste hypo-
theken (‘korts’hei’dshalve hierna hypothekenmarkt te
noemen) als gevolg van ‘de omstandigheid, dat andere
categorieën geldgevers dan ‘hypotheek’banken, nl. de
particuliere gel’d’gevers, ‘de levensverzekeringsmaat-
‘sdhaiypijen, spaaribanken, fondsen, diacoivieën e.’d. iner
en meer zelfstandig op de ‘hyporbheken’markt komen.
De concurrentie tussehen ‘deze categorieën geld-
gevers ‘heeft tot een schifting van ‘de hypotheked-
markt ‘geleid, die – wij wezen er reeds op ‘dat wij
moesten generaliseeren – aan ‘de hypotheekbanken
als duurste gel’d’geverscategorie heeft toegevoerd
die posten, ten aanzien waarvan andere ‘gel’dgevers
een zekere schroom betoonden, nl.:
le. De groote posten. Teneinde de ‘ontwikkeling
hiervan in de latere jaren met een ‘enkel cijfer te
illustreeren, vermelden wij dat geplaatst waren:
in Po’te
1:
in miii ioene
Ii
Guldens
31 Dec.
1921 31
Dec.
1932
boven
f 100.000 …………….86
233
tusscihen
f 50.000
en
f 100.000
104
214
onder
f 50.000 ……………..446
597
636
1044
(Deze cijfers betreffen alle, in Nederland werkzame,
hypotheekbanken; ook dus die welke niet bij de Direeteu-
renvereenigin.g zijn aangesloten).
2e. De posten, waarbij ‘de eigenaar van het onder-
pand zich met een laag püt. van ‘de geschatte waarde
niet tevreden kon stellen.
3e. De posten, waarbij als •onderpan’d erfpachtrecht
werd aangeboden. In Amsterdam werd, om een voor-
beeld te noemen, in twaalf jaar tij(s, al. van 1923 tot
en met 1934 ‘door hypot’heek’banken voor niet minder
dan nagenoeg
f
200 inillioen geplaatst op on’derpanrd
van erfpachtrec’hten (‘door andere gel’dgevers dan
hypovheek’banken ‘gedurende ‘di’t tijdvak slechts voor
f
61 millioen)
2)
‘) .[u
cie
15e
publicatie van het Nederlamidseb Econonmisch
1nstituut’.,,Hypo4heekbamiken en Ne-
derland”. (Haarlem ; de Erven F. Bohn
N.V. 1935).
2)
Voliedigheklshal’ve moeten wij er nog op wijzen, dat
er meerdere posten zijn die onder meer dan &in ‘der ‘hier-
boven genoemde onderscheid i ogen vallen. Erfpachtpos’ten zijn dikis’ijls groote post.en, enz.
De consequenties van deze sehifting van de ‘hypo-
t’hekenntarkt zijn:
le. dot •de ‘banken eerder en in sterkere mate dan
de andere ‘hypothecaire geld’gevers ‘de nadeelige ge-
volgen van de minder gunstige resultaten der woning-
exploitaties ervaren, voorzoover zij bij hare crediet-
verleeningen concilianter moesten zijn ‘dan andere
gel’dgevers.
2e. Dat in het meeren’deel der gevallen voor de ban-
ken ‘de ‘gelegenheid om zich van ‘de zwakkere posten
te ontdoen door executie van het verbonden onder-
pand, zich niet voordoet, ‘daar noch voor ‘de groote
p’osten.,.noch voor de erfpaoht-‘on’derpanden een der-
gelijke markt bestaat, ‘dat verkoop bij executie veel
kans op redelijk succes biedt, terwijl er ook onder de
kleinere posten velen zijn, waarvan ‘de onderpanden
dermate ‘heawaard zijn, ‘dat hij executie in een terug-
loopende markt een redelijke opbrengst in verhouding
tot het ibedrag als eerste hypotheek genomen, niet te
‘verwachten ‘is.
Er is ‘dus als het ware een inniger band tusschen
de banken en ‘hare onderpanden ontstaan, die mede-
brengt, ‘dat in steeds toenemende mate voor ‘de ban-
ken
lijk ‘de periodieke aflossing) nog betaalt, ‘de banken
‘daarmede genoegen nemen en zij zich niet te veel
zorgen zullen maken ‘over de vraa’g in ihoeverre er
mogelijk wanverh’ou’cI’in’gen bestaan tusschen de waar-
‘de der veibonclen ondl’e.rpan’den en (Ie bedragen, ‘die
zij ‘onder verband hiervan hebben verstrekt. Niet uit
zorgeloosheid, maar eenvoudig omdat meestentijcls de
middelen van een diergelijke eventueel te consta’tee-
ren wanverhouding te verbeteren, bij ‘den debiteur
zullen ontbreken. Wel tracht natuurlijk een ‘diligente
bankdirectie in
wordt bij de achteruitgaande welvaart harer ‘dehiteu-
ren ‘steeds geringer.
)
Wij kunnen ‘dus vaststellen, •dat de problemen der
hypotheekhanken icunnen worden onderscheiden in
problemen op korten termijn
en
problemen op la.ngea
term ija.
lIet betrekkelijke wetsontwerp nu houdt zich
ten aanzien van
paudbriefrente door ‘de inkomsten.
Zou men de ‘beteekenis van ‘het Wetsontwerp voor het hypotheekbankwezen met een enkel woord villen
aanduiden, clan wil ‘het ons voorkomen, ‘dat dit het
beste ‘geSohiedit di’o’or ‘de civalificat,ie
,tjjdeljjke con-
serva,tie”.
Want al draagt ‘de verlaging ‘der pand-
brefrente tot •mnximaal 4 pct. en ‘de hypotheekrente
t’ot maximaal 4 pOt. krathtens artikel 29 van ‘het
Tetsonturerp
‘ook een blijvend karakter
4),
toch blijkt
uit hetgene wij hierboven summier uiteenzetten, dat
‘het resultaat der wettelijke regeling niet anders kan
zijn ‘dan het vlot ‘houden van een aantal banken, die
‘anders wellicht ‘binnen afz’ienharen tijd haar hoofd-
probleem ‘op korten termijn niet meer ‘zouden kunnen
oplossen. Meestal waren ook dit ‘de banken, die haar
paa’d’hrieven niet konden converteeren en dieze con-
versie wordt ’thans in één slag op zeer voordeeli’ge
‘wijze – ‘cl.w.z. ‘met weinig Icosten – voor hen tot
stand ‘gebracht.
Wij zien evenwel ‘geens’zins over het hoofd, ‘dat niet
‘) liet tot hiertoe vei’mnelde is een zeer summiere uit-
eenzetti’rig van enkele ‘hoofdpunten, die door den schrijver
uitvoeriger zijn uitgewerkt iii het dlerdle hoofdstuk van
zijn studie, in noot
1
vernield. Aangezien evem.iwel van
den ‘lezer geen ‘bekendheid niet deze studie mag wom’den
verondersteld, moest hier een vermelding geschieden der
hoofdpunten, die hier ’ter plaatse dan ook niet uitge’
‘werkt ‘zijn.
4)
Het is o.’i. een zeer gelukkige omstandigheid dat de
wetgever ‘de
in cle toekom,st
te bed’ingen hypotheekrenten
(dit •i’n tegeustelliag met het oorspronkelijk ontwerp) zoo-
wel als ‘de pan’dbriefrente’n geheel vrijlaat.
18 Maart 1936
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
197
alleen de ,,grensbanken” profijt hebben van deze wet-
telijke regeling, doch dat eveneens •de srterker staande
banken belangrijke voordeelen uit deze wet zullen
kunnen behalen en ‘dat ‘deze banken ‘dus als het ware nog meer vlot worden gemaakt dan zij reeds uit eigen
kracht waren. Allereerst zullen de lasten harer hypo-
thecaire debiteuren meermalen niet onbelangrijk wor-
den verliht door verlaging der vaste o’verheid’slasten,
terwijl ‘het aantal gevallen, waarin de rwakke erf-
pacht.debiteuren door een beroep te ‘doen op artikel
25,
een ‘grooter of kleiner deel van de huurverlaging,
welke zij hunne huurders hebben moeten toestaan, op
de Gemeenten zullen kunnen afwentelen, wel legio zal
zijn. De belangentegenstellingen tusso’hen de Gemeen-
ten als eigenaressen van erfpadhtgronden en de hypo-
theekbanken zullen in de komende jaren voor de
huurkamers, d’ie de erfpachtaangelegen’heden bhan-delen, wel duidelijk tot uitdrukking komen!
Van de gedwongen huurprijsverlagingen (art. 9 tot
en met
20
der Wet) verwachten wij voor de hyp’o-
t.heekbanken weinig nadeel. In de M. v. A. lezen wij
iiri’mers op hlz. 21: ,,De werking van de Wet wordt
gericht op de woningen waaraan thans de grootste
behoefte bestaat en waarvan de voorraad niet ‘groot genoeg is.” Dit verschijnsel •doet zich nu juist voor
bij de z.g. ,,’goedkoope” woningen, een categorie waar-
voor de ‘banken altijd weinig belangstelling hebben
getoond. De banken ‘Lijn ‘meer geïnteresseerd in de
z.g. middenstan’dswontingen in de drie groote woon-
centra Amsterdam, ‘s-Graven.hage en Rotterdam en
in die categorie is veel meer sprake van een te veel
dan van een tekort, zoodat ‘het niet waarschijnlijk
lijkt, dat ‘de Kro’on de wet op de mid’denstan’dswo-
ningen van toepassing zal verklaren.
5)
Over het geheel ‘genomen meenen wij, ‘dat er voor
de hyp’otheekhanken alle aanleiding is de Regeering dankbaar te
zijn
‘voor de wijze, waarop Zij hier heet t
getracht de lasten der bankdebiteuren te ‘verlichten, alsmede, voor de wijze, waarop dit wetsontwerp de
uiterst netelige aangelegenheid van de tijdelijke con-
serv.atie van die hypotheekbanken, ‘die deze steun niet
kunnen ontberen, heeft behandeld.
Zij,
die de schade
aan het crediet der hypotheekbanken door he’t aan-
‘ha’ngig maken van dit wetsontwerp in JuJi van
het vorige jaar toegebracht, aanzienlijk achten, die-
nen te bedenken, dat ‘het zeer moeilijk vast te stellen is waar uiteindelijk de oorzaak van het mindere aan-
zien van de pandhrieven als ‘beleggingsobject, het-
welk zich gedurende 1935 heeft gedemonstreerd, moet
worden gez’ocht. Terwijl bovendien niet over het
hoofd mag worden gezien, dat indien dit wetsontwerp
het S’taatsblaid niet ‘bereikt, men er toch op bedacht
zal moeten zijn, ‘dat zwakkere banken een beroep zul-
len doen op ‘de z.’g. ,,Sdhul’dbrievenwet 1934″, wat na
de ervaring ‘die ‘het hypotheek’bankwezen met ‘deze vet
heeft gehad, toch wel niet zal worden gewen’scht.
Het ‘Wetsontwerp houdt zich, zooals wij reeds op-
merkten, met de problemen ‘op
langen termijn,
van
het hypotheelobankwezen niet bezig, doch wel wordt
uiteraard door de tijdelijke conservatie ruimer’gele-
genheid t’ot oplossing dezer problemen gegeven
De tijd van het op rustige ‘doch evenzeer werk’da-
•dige wijze aanvatten ‘der problemen ‘op langen termijn
van ‘het ‘hypotheekbankwezen i’s thans aangebroken.
Het verschuiven van de oplossing dezer problemen
naar de toekomst ‘door het voeren van een bedrijfs-
politiek, ‘die uitsluitend met de proiblemen op korten
termijn rekent, ‘kan niet langer worden aanvaard.
Welke zijn deze problemen op langen. termijn? En-
kelen ‘liggen als het ware voor ‘de hand. Wij noemden reeds het probleem van ‘de verhouding van ‘de waarde
‘der verbonden onderpan’den en de bedragen, die onder
‘verband ‘hiervan zijn verstrekt. Het behoeft geen be-
toog, ‘dat ‘door velen dit probleem als het cardinale
5)
De Kroon bepaalt ni. zoo uoodig ‘voor iedere Gemeente
onder welken huurprijs de wet zal gelden.
wordt ‘beschouwd. Er is voorts een probleem van, het
aan’deeihou’dersobligo; moet bij de ‘huidige omstan-
‘dig’,heden al dan niet tot opvorderin’g van ‘het obli’go,
althans tot zeker’hei’d’stelling ‘door aandeelhouders voor
hun obligo-verplichtin’gen, worden ‘overgegaan?
De politiek ‘der ‘diviclen’duitkeering en reserveering
– inmiddels ‘d’oor de Vereen’iging van Directeuren
van Hypotheekbanken ter hand genomen – vraagt de aandacht; rijn de banken tegenover ‘hare pan’d’hrief-
houders verantwoord, indien zij met ecn onzekere
toekomst voor oo’gen winst uitkeeTen? Er is een pro-
bleem ‘der zwakke ‘banken, ‘die een voortdurende ‘be-
clrei’ging vormen voor het crediet van het geheele
hypoteekbankwezen; moet fusie van deze met andere
instellingen plaats vinden? Er i’s een probleem van
de samenwerking ‘der banken; ‘de ‘gevolgen van een
onvoldoende samenwerking der banken in ‘de jaren
1930-1934 zij’n ‘door ons elders ‘beschreven.
8)
De oplossing ‘dezer problemen is niet een kwestie van korten ‘duur, zij brengt ‘bovendien groote moei-
lijkheden mee, ‘daar op verschillende gebieden het ma-
teriaal, ‘dat ons behulpzaam kan zijn ‘bij liet leeren
kennen van den ‘omvang ‘dei’ problemen, ten eenen-
male ontbreekt. Reeds bij de ‘bestu’deering van het
probleem op korten termijn stuitte de Regeering ‘op
ge’brek aan materiaal, waardoor ‘de quantitatieve be-
teeken’i’s van de ‘door ha’ar te regelen vraagstukken
haar niet duidelijk voor oogen stond.
7)
Hier is nog
zeer veel werk te •d’oen!
Het z’ou (buiten het ibestek van ‘dit artikel ‘voeren
aan te geven in hoeverre de Overheid ‘bij ‘de ‘oplossing
‘der problemen ‘op langen termijn de behulpzame hand
kan bieden of misschien ‘het initiatief ‘moet nemen.
Het stemt inmiddels tot vem’heugenis, ‘dat ‘blijkens de
M. v. A. de Regeering zich in principe van een taak
te ‘dien aanzien bewust is. De op blz. 17 in het, voor-
uitzicht gestelde ‘instelling van een Rijkstoezicht op hypot’heekbanken geeft ‘hiervan blijk, ook al vinden wij geen nadere aanduiding omtrent den ‘omvang of
de ibeteekeiris van dit toezicht.
Dat ‘met ‘het aangeven van enkele problemen op
langen termijn deze niet allen genoemd zijn, beh
oe
ft
wel ‘geen betoog. Het is vooral oo’k ‘de ‘beteekenis die
de gang van zaken van de hypotheekhanken voor de
algemeene binnenlan’dsdhe conjunctuur heeft – ‘dus
niet alleen voor ‘de ‘bouwnijverheid waarheen zij’ haar
middelen richt -, die nog nimmer i’s vastgesteld. On-
derzoekingen in Duitschlan’d en Amerika gedaan geven
evenwel sterke aanwijzingen, ‘dat ‘het credietwezen,
‘dat de financiering van vaste ‘goederen dient, in het
economisch bestel een plaats inneemt, ‘die voor de be-
invl’oed’in’g van ‘de conjunctuur strategisch uiterst he-
lan’grj’k ‘is en ‘dat ‘dit credietwe’zen een ‘bron van zeer
groote onevenwi’ch’tigheid in het economisch leven
ka’n zijn, ‘indien het ‘geheel zonder h’oogere leiding zijn
taak vervult.
lIet is uitteraard n’iet mogelijk ‘in het bestek van
d’it artikel ‘hierover meer te zeggen, ‘doch het staat
o.i. wel vast, ‘dat een nauwkeuriger kennis van de he-
teekenis ‘die ‘de credie’tvoorziening voor (le ‘productie van ‘vaste ‘goederen voor ‘het binnenlandsche conjunc-tuurverloop ‘heeft, ‘onontbeerlijk i’s. Een ‘dergelijk on-
‘derzoe’k beperkt ‘zich uitteraard niet tot de ‘hypotheek-
banken, daar ‘immers, aooals reeds gezegd, ook andere geldgevers op ‘de ‘hypothekenmarkt komen. Dit laatste
‘behoeft evenwel geen , ‘beletsel te zijn ‘het onderzoek
ter ‘hand te nemen, ’te meer waar het ‘verre van uit-
gesloten moet ‘worden ‘geacht ‘dat dc belanghebbenden
hierdoor in ruime mate kennis zal geworden, ‘die on-
ontbeerlijk is om in de toekomst het hypothecaire
credietwezen in ‘beheerschter ‘banen te leiden ten voor-
‘deele van ‘de ‘geheele volkshuish’oudin’g. Het wezenlijk
belang van ‘dit laatste zal naar wij vertrouwen lang-
zamerhand meer door de Regeering en ‘de belangheb-
benden worden erkend. Cli.
GLASZ.
8)
In de studie in noot 1 ‘genoemd, blz. 26’-30
7)
Zie o.a. blz. 9 M. v. A.
198
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18 Maart 1936
VAN ZIJN LUISTER BEROOFD.
Eet vaste-lasten-ontwerp maakte indertijd deel uit van een stel maatregelen bedoeld om de aanpassing
te bevorderen of te forceren op ‘die punten van het
economisch leven, waar die aanpassing achterwege of ten achteren gebleven was. Aanvankelijk zouden ‘der-gelijke aanpavsin.gsmaatregeleu voor het economisch
leven deel uitmaken van het grote aan’passingont-
werp, dat tevens de bezuiniging in de overhei’dshuis-
houding nou hebben door te ‘voeren. Later zijn
heide gbieden gescheiden, is een ,,Bezuiuigingswet”
voor ‘de overheidsdiensten tot stand ‘gekomen en zijn
enige andere ontwerpen ingediend, teneinde ‘de !aan-
passing ook ‘daar, waar •de overheid’ niet ‘domineert,
tot stand te brengen.
Een van die ontwerpen, ‘hou’d’en’de bijonde’re maat-
fegelen ter vetkrij’ging van verlaging van sommige
vaste ‘lasten en van huren, bedoelde een algemene
huurverlaging mogelijk te maken tot 80 pOt. van het
huurpeil van 1931, behoudens ‘beroep op de rechter
yoor individuele ‘gévallen van ‘stands- of inrichtin’gs-
verbetering en ‘dergelijke. Zulk een huurverlaging zou
belangrijke aa’npassin’gsgevolgen kunnen ‘hebben. ‘Huur
is een aanzienlijke factor voor ‘de ‘kosten van het
levensonderhoud. Daling van deze kosten ‘kou ener-
zijds verlichting en bevredi’ginig brengen oor dege-
nen, wier inkomen reed’s onder ‘de aanpassingswals
was geweest, anderzijds ‘de aanpassing ‘van inkomsten
van hen, ‘die zidh n’o.g beschut ‘op ‘hoog peil bevon’den,
‘heh’ben mogelijk gemaakt. Ook de ‘kosten van de werk-
looahei’d ‘zouden ‘door deze ‘huurverlaging verminderd
zijn, daar de huuihij’slaghons minder uitgaven ‘zouden
vereisen. Huurverlaging van arbeiderswoningen zou
‘dus gunstig ‘gewerkt ‘he’bbe’n op de ‘productidkosten
en op ‘d’e sociale gezindheid in ‘brede lagen der maat-
schappij. Huurverlaging van winkels zou ‘bovendien
de distributiekosten kunnen verminderen, wat even-
zeer in ‘de ‘goede richting zou hebben gewerkt.
Teneinde deze huurverlaging niet geheel ’te brengen ten laste van ‘cle reeds ‘zwaar door ‘de crisis ‘getroffen
‘huiseigenaren, was in het ontwerp •tevens voorzien
verlaging van o’verhei’d’slasten op onroerende goede-
ren, van erfpacihtcanons en ‘van hypotheekrenten,
welke laatste verlaging weer ‘doorgegeven werd op de
pan’dibriefren’te. Al deze verlagingen dienden om de
‘huurverlaging mogelijk te maken ‘zon’der al te ‘grote
gevaren voor de ‘daarbij betrokkenen, en ‘de huurver-
laging zelve diende ter ‘bevordering van de aanpassing
van ‘het peil van pro’ductiekos’ten en’ ‘kosten van
levensonderhoud’.
Na een Voorlopig Verslag, dat zeer vele bezwaren
tegen het wetsontwerp te berde ‘bracht, is thans’ bij
Memor’ie van Antwoord een’ reeks wijzigingen in’ge-
d’iend. Van ‘deze wijzigingen vragen vooral ‘d’ie be-
treffende de huurverlaging onze aandacht. Deze ma-
terie toch is ‘in ‘het gewijzigde o’ntwerp ‘geheel anders
behandeld ‘dan in ‘het oorspronkelijke. Zij is, zoals (ie
Regering het noemt, ‘geïndivid’ua’lisee’rd, ‘d.w.z. dat
niet ‘langer als
norm
‘geldt de verlaging van ‘de huur
tot 80 pOt. •van het peil van 1931, maar ‘dat deze
80 pOt. thans als
limiet
wordt aangenomen, waartoe
‘slechts idie huren uiterlijk ‘kunnen worden teru’gge-
bracht, waarvan de huurder aa’ntjo’on’t, dat hij tenge-
volge van de ’tij’dsomstan’di’gheden niet meer ‘in staat
is ‘ze tea volle te betalen. Deze individualisering ‘heeft
tengevolge, ‘dat
:huurverlaging
‘bij ‘de rechter slehts
kan worden ingeroepen ‘door hen, die contracten heb-
ben ‘lopen en die ‘grote moeite ondervinden bij het na-
komen van ‘deze contracten. Wie zullen ‘d’at
‘zijn?
Niet
‘de werklozen, d’ie ‘door ‘de bijsla’gbons in staat worden
gesteld de ,,’overeenkomsten” na te komen; niet de
werkenden in ‘beschutte ‘bedrijven, ‘die nog inkomens
genieten, waarop de ‘aanpassing nog weinig invloed
‘heeft ‘gehad; niet ‘d’e arbeiders in ‘on’hesohutte bedrj’-
ven, ‘die doo’r de ‘daling hunner inkomsten verplicht
‘zijn hun woningen te verlaten en goedkopere wonin-
gen ‘op te zoeken, welke ‘door ‘de ‘sterke vraag naar de
goedkoopste woningen ‘de ‘huurverlaging niet of in
geringe mate ‘hebben meegemaakt; ook niet ‘de win-
kelier, die nog behoorlijk, verdient en wiens kosten
over het algemeen ‘de maatstaf vormen voor d’e prijs-
stelling. Al ‘deze categorieën, door wie ‘de voorgeschre-
ven huurd’aiin’g tot aanpassing van productiekosten en van kosten van levensonderhoud zou moeten lei-
den, worden ‘door ‘de wijzigingsvoorstellen uitgescha-keld. Ook op nieuwe verhurin’gen zal ‘de wet, na ‘deze
wijziging ‘geen vat hebben.
Het a’anpassirigelement is er ‘dus u’itgenomen. Er
blijft slechts een ‘verlichting voor hen, d’ie van de
crisisom’stan’digheden te lj’dn hebben.
Zeer zeker kan zulk’s met enige sympathie worden
‘begroet, maar toch mag men zich afvragen of de
ernstige achteruitgang van ons gehele economisch
leven niet ‘iets meer verlangt ‘dan ‘barm:harti’g!hei’d
tegenover enkelen. Wij’ ‘hebben ‘zo vaak vernomen, •dat
aanpassing noodzakelijk is en
voor a.11en
redding kan
brengen. Is ‘het dan geen pover resultaat van ‘het over-
leg tussen Regering en Staten-Generaal, ‘dat ‘d’e Re-
gering tegenover de Tweede Kamer, ‘die op verder
gaande aanpassing aan’dr’ong, ten slotte alles, wat er
nog in ‘de richting van aanpassing in het wetsont-
werp •te vindeij was, terug neemt?
Bo’ven’dien dringt d’e v’raag ‘ziCh op, waartoe thans
‘de algemene renteverla’gi’ng dient, ‘d’ie in het on’twerp
is ‘gebleven. Wanneer ‘de renteverla’ging mee moest
werken om ‘de aanpassing zonder te grote ‘schokken
en ‘zon’der te groot leed voor ‘de ‘betrokken personen
te ‘d’oen plaats vinden, ‘dan was zij ‘gemotiveerd, maar
wanneer nu ‘de hucirverlagin’g ‘beperkt .is tot in’divi-
‘duele verlichting van lasten, ‘blijft er dan nog een
grond bestaan v’oor niet-,,geïn!ivi’dua’l’iseerde”, alge-
mene renteveriagin’g?
Door ‘deze hersc’heppin’g van ‘het aanpa’ss’in’gsont-werp in tegemoetkoming aan enkele klagende ‘groepen
is dit ‘voorstel van wet van zijn luister beroofd’.
P.
DE VERLAGING VAN HUREN EN LASTEN.
De lang verbeide Memorie’ van Antwoord is ver-
sChenen.
Zij getuigt van een loffelijk streven naar ,,aan-
pas’sing”. Zij het dan ‘ook minder aan ‘de toenemende
nooden van den ‘huisei’genaar, ‘dan wel aan de zeer
uiteenlo’open’de opvattingen, die in ‘het Voori’oopi’g
Verslag naar voren zijn gebracht. Met uitzondering
van devaluïs’ten ,en voorstanders van aantasting ‘d’er
hoofdso’mmen, heeft ,,e’lck wat wils’! gekregen. En
wel in d’ie mate, dat er van ‘den ei’genlj’ken opzet,
e’en werkelijke verlaging van huren en lasten, bitter weinig is overgebleven. Zôd weinig, ‘dat men veilig
ook ‘den naam van ‘de voorgestelde wet zou kunnen
wijzi’gen. Men zou deze thans ook kunnen aanduiden
al’s ,,De wet tot verlaging van sommige ‘hypotheekren-
ten”. Een cynicus zou er ‘aan kunnen toevoegen ,,en
to’t saneerin’g van vele hypotheekbanken”. Wat er ver-
‘der is overgebleven of ‘bijgekomen, is niet veel meer
dan breed uitgekwm’de franje. De verlaging van an-
‘dere va’ste lasten ‘dan de hypotheekrente en van ‘de
huren is wat ‘de Regeering met een fraai woord noemt geïn’d’ivi’duali seerd. Ju’i ster ware wellicht te. zeggen
,,’ges’teriliseerd”.
Ik zal thans op ‘de principieele
zijde
van de zaak
niet verder ingaan. De voorspelling, waaraan i’k mij
destij’d’s waagde
1)
is tot nu toe ‘door de feiten ‘vol-
komen ‘ges’taaf’d. Het vertrouwen is ‘door ‘de ‘indiening
van het ontwerp zoo ‘grondig geschokt, dat een
áb-
solute stagnatie van ‘het hypothecaire crediet en van
‘den ‘handel in onroerend goed het ‘gev’olg is geweest.
Dat de thans aangebrachte wijzigingen ‘hierin verbe-
tering zullen ‘brengen, ‘kunnen wij ‘slechts hopen. Als
eenig i’ichtpunt zie ik, ‘dat de bepaling, waarbij ‘de te
bed ingen ‘hypotheek- en pan’d’briefrente ‘oo’k voor ‘de
toekomst werd gefixeerd, geschrapt is. Di’t kan aan
‘herstel van eenigs’zins normale toestanden slechts
1)
Z,ie E.-S.B. van 24 Juli 1935.
18 Maart 1936
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
199
bevorderlijk zijn. En dan. . . zelfs de slechtste wet
zal beter zijn clan •de onzekerheid, die de Regeering
zoo lang heeft doen voortduren. Voor het overige sledhts enkele opmerkingen.
iDe Regeering is gezwicht voor den aandrang van
hen, die hebben gepleit voor een onderscheid in rente
voor eerste en verdere hypotheken. Dit onderscheid
wordt terecht hiermede gemotiveerd, dat in dit ren-teverschil een premie ‘zit voor ‘het meerdere risico,
dat tweede en verdere hypot’heekhou’ders loopen. Er
zijn edhter ook banken, die zich speciaal toeleggen
op ‘het verstrekken ‘van tweede hypotheken. De door haar uitgegeven obligaties zijn van een hooger rente-
type ‘dan die van gewone hypotheekhanken. Ook dit
renteverschil vindt zijn motiveering hierin, dat de
houders van dit soort obligaties meer risico l’oopen
dan de houders van ‘gewone pandbrieven. Desondanks
worden zij thans met de laatsten over één kam ge-
schoren en aldus wordt voor dit soort banken een
marge tussohen te ontvangen en te betalen rente
gecreëerd van niet minder dan 1J4 pCt.
Het komt me voor, dat ook hier een zekere diffe-
rentiatie geweuscht ware en ‘billijk.
In het systeem van •het gewijzigd ontwerp is de
huurverlaging eigenlijk ‘verworden tot een soort
premie voor hen, ‘die een ‘huis ‘hebben, gehuurd of zul-
len ‘huren, wetende, dat de huur hun financieele
draagkracht te ‘boven gaat. Niets zal ‘iemand, ‘die een
huis ‘heeft gehuurd, beletten om den volgenden dag
naar den Kautonredhter te ‘huppelen met de klacht,
(lat ‘hij de thuur niet zal ktrnneu ‘betalen.
Aldus ‘de funeste ‘grondslag van ‘het systeem. Van
‘eerbied voor gemaakte contracten ‘gesproken. Da’t de
resultaten den k’la’gen’deu huurders niet mee zullen
vallen, zal meer een gevolg zijn van ‘de weinig geluk-
kige wijze, waarop de details zijn uitgewerkt. Want
‘wat zien wij?
De ‘huurder, die ‘voor verlaging in aanmerking wil
komen, zal moeten aantoonen, ‘dat hij tengevolge van
de tijdsomstandi’g’heden niet in staat is de ‘bedongen
‘huur te voldoen. Maar tevens, dat hij desondanks, ‘die
te ‘h’ooge huur ‘behoorlijk heeft betaald. Nu ‘dient men
er op te rolcenen, dat voora’l in den aanvang de Kan-
tonrechters met ‘verzoeken ‘zuHen worden overstelpt,
zooclat ‘de afhandeling waarschijnlijk maanden op ‘zich
zal laten wachten. Inmiddels zal de patiënt, ‘die be-
eert niet te kunnen betalen, moeten doorgaan zijn
huur ,,’behoorlijk te voldoen”. Is zijn verzoek gemo-
tiveerd, ‘dan zal ‘hij ‘daartoe als regel wel niet in staat
zijn, ’terwijl als hij er wel toe in ‘staat is, ‘de eigenaar
‘dit terecht zal kunnen uitspelen als een sterke aan-
wijzing, dat het verzoek niet ‘gemotiveerd was. ik
vrees, dat wel vele ‘huurders zullen worden ‘geroepen, ‘doch slechts weinigen uitverkoren. Zou’de het daarom
geen overweging verdienen een beroep op den Kan-
tonrechter alleen toe te kennen aan hen, die no’g aan
oude langjari’ge contracten vastzitten?
Do bepalingen, voorgesteld ten aanzien van een
mogelijke verlaging van ‘den erf paahtscanon zijn vrij-
wel identiek aan ‘die, voorgesteld ten aanzien van
‘huur. Dat er een wezenlijk verschil bestaat, juridisch
en economisch, tusscheu de positie van een erfpach-
ter en die van een huurder, is uit ‘het ‘oog verloren.
Zoo is ‘de individualiseerin’g, waarnaar is gestreefd,
volkomen ‘in strijd met het zakelijk karakter van ‘het
erfpachtsrecht. De canon drukt op het bezit van den
erfpachter als een zakelijke last. Eerst indien deze
druk blijvend werd verminderd, ‘zoodat de verminde-
ring ook ten gunste van toekomstige koopers zou
werken, zou men kunnen spreken van een daadwer-
kelijke aanpassing. Immers eerst dan zal de erfpach-
ter ‘daadwerkelijk kunnen profiteeren. Nu is dat niet
het geval, want zoodra het erfpadhtsperceel aan een
derde wordt verkocht, kan deze practisch geen ver-
laging meer eischen. De verkoopsmogeljkheid – en
daarop toch is het oog van ‘vele exploitanten gericht – zal ‘dan ‘ook door de voorgestelde regeling in geen
enkel dicht verbeterd worden. Een gedwongen ver-
mindering der huur zal aldus de verkoopswaarde van
het perceel blijvend drukken, zonder ‘dat daartegen-
over een blijvende compensatie wordt gevonden in de
verlaging van den canon. Het
‘zakelijk
karakter van
‘het erfpachtsrecht ‘brengt naar ‘het mij voorkomt met
zich, ‘dat een verlaging van den canon wordt gekop-
peicl niet aan ‘cle financieele positie van ‘den erfpach-
ter, doch aan de expioitatiem’ogeljkheid van •het be-
trokken perceel.
Tenslotte een ‘opmerking van redactioneelen aard.
Artikel 22 lid 1 verwijst naar artikel 10. Ik neem
aan, dat is ‘bedoeld te verwijzen naar artikel 9. Zou
verlaging van den canon alleen mogelijk zijn voor
perce&len, waarop artikel 10 ’toepasselijk is, dan zou
een groot aantal perceelen, en waarschijnlijk juist
‘d’ie, waarvan de ‘huren het meest zijn gedaald, van
verlaging zijn uitgesloten. Verla’ging van canon toch,
zou ‘dan alleen mogelijk zijn voor volkswénin’gen en
winkelhuizen. Mr. A. G.
LuI3uEss.
DE GEDWONGEN RENTE-VERLAGING IN HET ONT-
WERP VAN WET TER VERKRIJGING VAN VERLAGING
VAN SOMMIGE VASTE LASTEN EN VAN HUREN.
Het gewijzigde ontwerp van ‘de in ‘hoofde genoemde
wet brengt ten aanzien van de gedwongen rente-ver-
laging ettelijke verbeteringen, ‘d’ie dankbaar aanvaard
mogen worden; zoo de differentiatie in rente ’tu’ssohen
de eerste hypotheken en ‘die van lageren rang, de be-
perking van ‘de renteverlaging tot reeds gesloten con-
tracten, een technisch en principieel juistere regeling
van de wijziging in de periodieke aflossingen van
pan’dhrieven (‘de wijziging betreft nu ook leeniugen,
welker rente niet is teruggebracht, en een veranderd
afl’ossingsplan moet door den Pres’i’den ‘van de Arron-
dissementsrechtbark worden goedgekeurd).
Dit neemt natuurlijk niet weg, ‘dat de priucipieele
bezwaren tegen de grondbeginselen van de wet, die ik
in het nummer van 17 Juli ‘heb outwikkel’d, onver-
zwakt blijven ‘bestaan. De verdediging van het stand-
punt der Regeer,inig in de Memorie van Antwoord
brengt geen nieuwe argumenten naar voren. Tot voor-
zichtigheid moet de omstandigheid manen, dat vele
leden van de Tweede Kamer verder willen ‘gaan, met
name ‘de hoofdsommen willen aantasten. In wezen
is er geen verschil tusschen ‘hun ‘stan’dpunt en ‘dat
der Regeering; in beide gevallen wordt eene wijziging
in, een privaatrechtelij’k contract ten ‘gunste van een
der pdrtij’en ‘ge’bracht. Maar ja, aantasting van ‘de
h’oof’dsom’men ‘doet ‘de vergelijking met devaluatie
boven komen.
Het zal interessant zijn na te gaan hoe in ‘de
komende jaren het ‘hypothecair crediet in Nederland
zich ‘zal ontwikkelen. Zal men er op vertrouwen, ‘dat
eene aantasting ‘der rechten niet herhaald zal worden,
of zal men’uit vrees ‘daarv’oor andere beleggingsobjec-
ten zoeken? Het is waar, ook ‘daar zal ‘de Regeering
kunnen ingrijpen; in strijd met de Grondwet wordt
reeds couponbelasting van de oude staatsschul’d ‘ge-
lieven; waarom zou niet op dien weg worden voort-
gegaan? Het ‘is een troost, dat in de Memorie van
Antwoord de Regeeriug ‘zich tegen, aantasting van
rente of ‘h’oofdsom ‘der gemeentelijke sdhul’den verzet.
L.
H.
VAN
LENNEP.
DE ARRESTEN INZAKE DE KONINKLIJKE EN DE
BATAAFSCHE.
De twee arresten, door den Hoogen Raad op
Vrijdag 13 dezer gewezen in de ‘goudclausule-proces-
sen van ‘de Vereeni’ging voor den Effectenihandel tegen dë Koninklijke en de Bataafsche Petroleum-
Maatschappijen, waarbij ‘de Vereeniging tegenover de
Koninklijke in ‘het ‘gelijk werd gesteld, ‘doch aan den
anderen kant ‘haar proces tegen ‘de Bataafsche ver-
loor, jhebben hij menigeen d’e vraag doen rijzen, hoe
zulks mogelijk is. Het ging, naar de ‘opvattig van
‘het publiek toc’h in wezen om één en dezelfde zaak,
ni. of ‘debiteuren, welke zich tot het verridhten van
hun betalingen in of op den grondslag van goud heb-
ben verplicht, daarvan op grond van een buitenland-
sche wet kunnen worden bevrijd en of de Nederland-
she rechter deze wet al dan niet erkent, m.a.w. of
zij hier te lande eventueel toch tot betaling op goud-basis kunnen worden gedwongen. En nu zien wij op
een en denzelf’den dag ons hoogste rechtscollege den
eenen weigerachtigen debiteur (ten minste wat het
bedrag der ‘betaling ‘betreft) in het gelijk stellen,
terwijl de andere te ‘hooren krijgt, dat in Nederland
bedoelde bu’itenlandsche wet, waarop hij zich beroept,
geen toepassing kan vinden. De sohijnbare tegenstrijdigheid, welke beide arres-
ten ten ‘opzichte van elkan’der opleveren, heeft reeds
aanleiding gegeven to ‘de vraag, of een com’missionnair
in effecten, alvorens tot het adviseeren van aankoop
van een ohl’i’gatie met goudclausule over te gaan, niet
beter doet met eerst juridisch advies in te winnen!
Een vraa’g, die zich ongetwijfeld opdringt en o.i. voor
meni’ge obli’gatie niet ten onrechte wordt gesteld.
Want, nu ‘beide arresten gewezen zijn, weet the man in the street nog niet, wanneer de gou’dolausule wel,
en wanneer zij in Nederland niet effectief gemaakt
kan worden. Een verduidelijking van het d’o’or den
bogen Raad ingenomen standpunt is dus alleszins
gewenscht. Vooropgesteld zij, ‘dat het hier een zeer
ingewikkeld vraagstuk betreft, dat door de betrokken
partijen bij de behandeling voor ‘den rechter zeker
niet vereenvoudigd wordt! Vôor een dieper op de
zaak ingaande ‘beschouwing ‘ontbreekt ons ten eenen-
male ‘de ruimte; wij zullen ons moeten beperken tot
het ‘geven van een bespreking van de, in het onder-
havige geval, voornaamste punte’n.
* *
*
Laat ons beginnen met het voornaamste verschil
vast te stellen, dat ’tusschen beide, tot ‘de processen geleid ‘hebbende leeningen, bestaat. De Koninklijke
hëeft een leening uitgegeven in Dollars, waarbij
tevens werd ‘bepaal’d, dat ‘de ‘houders ‘der o’bligaties
gerechtigd ‘zijn, het hun toek’omen’de te ontvangen in
Guldens te Amsterdam, Zwitsersche Francs •in Zwit-
serland, Zweedsche Kronen te Stockholm, enz., te
hunner keuze, waarbij, ter vaststelling van ‘het, in
resp. Guldens, Zwitsersche Fran.cs, Zweedsche Kro-
nen erz., te ontvangen ‘bedrag, dit zou worden be-
paald naar ‘den stand van ‘den koers van zichtwissels
op New-York. Hier bestond dus in ‘de eers’te plaats
een verplichting voor ‘de dcbitrice om een ‘bedrag’ in
gouden Dollars te betalen en tevens een verplichting
om te Amsterdam, ‘dan wel een der an’dere met name
genoemde plaatsen in ‘de daar ‘geldende lan’d’smunt
een overeenkomstig ‘bedrag te betalen.
Een dergelijke samengestelde verplichting ‘bestaat
echter, volgens de tekst van ‘de leeningovereenkomst,
voor de ‘door de Bataafsche uitgegeven leening niet.
Deze leeningovereenkomst bepaalt slechts, dat ‘beta-
lin’g te New-York moet plaats vinden in ‘gou’den Dol-
lars. Beide overeenkomsten bevatten het beding ,,gou-
dan Dollars van een bepaald gewicht en ‘gehalte”.
Z’oolang nu te New-York gouden I)ollars verkrijgbaar
waren en ‘betaling daarin ‘geoorloofd was, bestond er voor moeilijkheden niet ‘de geringste aanleiding. Het
‘was zelfs ‘den obligatiehou’ders volkomen onverschil-
lig, of zij wel ‘gouden Dollars ‘kregen; bij betaling in papieren Dollars, of crediteeriug in rekening-courant
dan wel bij betaling met een chèque kregen zij im-
mers ook dezelfde waarde in handen. Zoolang men
de tegenwaarde van ‘de ‘overeengekomen hoeveelheid
‘gouden $ mde, was men tevreden; ‘het goudbeding
letterlijk toepassen werd ‘door niemand verlangd.
Deze toestand veranderde echter ‘geheel en al, toen
President Roosevelt in de bestaan’de muntwetgevin’g
der Vereenigde Staten ingreep en de befaamde Joint
Resolution van 5 luni 1933 werd uitgevaardigd.
Ilieibij werd voorgeschreven, dat alle ‘in U.S. $ lui-
den’de verplichtingen konden worden ‘gekweten ‘door
‘betaling ,,’dollar for ‘dollar” en ‘dat alle ‘daarmede
strj’dige ‘bedingen nietig waren. Te voren was reeds
betaling
in goid
verboden, d.w.z. er was een voor
iedereen ‘geldende plicht om ‘gouden Dollars bij de
daartoe aangewezen instanties in te leveren, waarvoor
men voor ‘het nominale bedrag papieren Dollars in
ruil ontving. De Dollar werd losgemaakt van het
goud; later koppelde men ‘hem er wel weer aan, doch
op een lager peil. De in de Vereenigde Staten ge-
dane pogingen, om ‘deze wet ongeldig te doen ver-
klaren, leden schipbreuk; het hooggerechtshof ‘heeft de geldigheid dezer wetgeving in Februari 1935 be-
vestigd. Op grond hiervan is het ‘dus onmogelijk van
debiteuren betaling op goudbasis op het gebied der
Vereenigde Staten te verlangen. En ‘dit was juist
hetgeen, waartoe zich de Bataafsehe ha’d verplicht.
De Koninklijke weliswaar ook, doch ‘deze ha’d boven-
dien op zich genomen om coupon- en o’bligatiehou-
ders in ‘de gelegenheid te stellen de tegenwaarde
daarvan o.a. oo’k te Amsterdam te ontvangen.
Wij ‘hebben uitdrukkelijk gezegd, dat men rente
en aflossing te Amsterdam kan ontvangen, niet dat
de Koninklijke ook daar betaalt. Voor menigeen zal
het verschil niet ‘duidelijk zijn, wij willen volstaan
met de ‘opmerking, dat de advocaten der Koninklijke
wel degelijk een verschil hebben willen aantoonen
tusschen beide begrippen; dit is de kwestie ,,paya’ble-
collecti’ble”, waarover veel gezegd en ‘geschreven is,
doch •d’ie wij hier verder ‘buiten beschouwing willen
laten, hoewel de Hoo’ge Raa’d ook ‘hierover zijn mee-
‘uin’g ‘heeft gegeven.
De booge Raad ‘heeft nu als zijn meening te ‘ken-
nen gegeven, dat de clausule gou’den Dollars van een
zeker gewicht en gehalte goudgeldclausule) inhoudt
dat, in’d’ien deze munten niet verkrijgbaar
‘zijn,
een
met bedoeld aantal gouden Dollars in waarde over-
eenkomen’d bedrag aan ander geld moet worden ‘be-
taald, m.a.w. ‘dat de goudgeldelausule een goudwaar-
debeding tevens inhoudt. Terloops
zij
opgemerkt, dat
‘het Amerikaansche Hooggerechtshof ‘dezelfde opvat-
ting hul’di’gt. Te Amsterdam moet dan ook de tegen-
waarde van het verschuidigde aantal gouden Dollars
worden betaald (‘geval Koninklijke). Weliswaar ver-
biedt ‘de Amerikaansche wet zulks, doch volgens de
I’I’ooge Raad geldt zulks alleen voor Amerika en, hoe-
wel partijen uitdrukkelijk zijn overeengekomen, dat
voor het leeningcontract .de Ameri’kaansche wet geldt
en deze ‘dus deel van de overeenkomst uitmaakt, is
deze wet niet van toepassing op ‘betaling in Neder-
land, omdat zij met ‘de Nederlan’dsdhe openbare orde
strijdt. De Nederlandsche rechter kan ‘dus deze Line-
rikaansche wet niet toepassen op ‘betalingen in Ne-
‘derland te verrichten.
De Bataafsche kan echter niet verplicht worden
om in Nederland te betalen, ‘daar uitsluitend betaling
te New-York was overeengekomen. En ‘de Neder-
landsthe rechter kan niet dwingen om in Amerika,
in strijd met ‘de Amerikaanscihe wet meer te ‘betalen
‘(lan volgens die wet ‘verplicht is. De leening van de
Koninklijke is, daar zij in versdhillende landen be-
taal’baar is, een internationale overeenkomst; die ‘der
Bataafsche wordt uitsluitend d’oor Amerikaanseh
recht ‘béheerscht en i’s ook uit’sluitend daar te lan’de
betaalbaar. Laatstgenoemde overeenkomst is dan ook
alleen in Amerika uitvoerbaar.
In onze bespreking ‘hebben wij slechts enkele over-
wegingen ‘besproken, welke bij de behandeling der
processen ‘der Koninklijke en Bataafsc’he gelden. V±ij-
wel iedere leen.ingsovereenkomst is anders geredi-
geerd, ‘zoo’dat, ‘in’geval er in rechten over moet worden
beslist, andere overwegingen kunnen gelden. Moge
‘hieruit ‘duidelijk zijn ‘geworden, dat het steeds aanbe-
veling verdient niet slechts op va’ge aanduidingen als
,,goudleening” e.d. af te gaan, dooh wel degelijk te
onderzoeken, ‘wat de inhoud der overeenkomst is.
Absolute zekerheid zal ook ‘dan lang niet altijd wor-‘den verkregen, ‘doch de mogelijkheid van teleurstel-
ling wordt ‘in ieder geval verminderd.
JOHN GABRIËLS.
18 Maart 1936
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
201
HET OCEAANLUCHTVERKEER.
Ofshoon reeds thans het burgerluchtverkeer zijn
intrede !heeft gedaan in alle 5 continenten en 4 daar-
van met elkauder verbonden heeft, kan van een
verel’dluohtverkeer eerst gesproken worden, wanneer
regelmatig over den Noord-Atlantisohen Oceaan ge-vlogen wordt, daar dan alle werl.ddeelen door lucht-
lijnen met elkaar verbonden zullen zijn. Het jaar 1936
zal vermoedelijk voor het ontstaan van dit wereld-
luchtverkeer bes’lissenl zijn.
Het vliegen over den Oceaan •heeft een geheel
nieuw karakter. Het betreft hier nl. vliegen over
groote trajecten ‘zonder tussohenlanding en niet een
aantal aaneengeregen korte trajecten, deels over land,
deels over water, zooals de Amsterdam—Batavia route
en de lijn naar Kaapstad. Dit bijzonder karakter
brengt zijn eigen moeilijkheden op technisch gebied
mede. Men moet nl. over een dusdanig geconstrueerd
ludhtvaartui’g kunnen beschikken, dat boven de nood-
zakelijke lading, zooals een groote hoeveelheid brand-
stof, nog een redelijke hoeveelheid nuttige lading aan
post, later ook aan passagiers, kan worden inedege-
nemen.
Taar
zulks in verband met het betrekkelijk
kortere zeetraject mogelijk was, is dit al geschied.
Over den Zuid-Atla’ntischen Oceaan vindt reeds een
geregeld ‘luchtverkeer plaats. Allereerst heliben wij
hier den ‘dienst Frankrijk—Zuid-Amerika van de Air
France, waarvan het zeetraject tusschen Dakar en
Natal ligt. Deze postdienst wordt éénmaal in de week
uirtgevoerd met 4-motorige watervliegtui’gen van ver-schi’llende typen. De Fransohe luchtvaartmaatschappij
was de eerste, die zich op het luchtverkeer naar Zuid-
Amerika wierp en verrichtte bewonderenswaardige
pioniersatbeid. Daarnaast bestaat de eveneens weke-
lijksche ‘p’ostdienst van de Deutsche Lufthansa: Stutt-
gart—Marseille—-Sevil’la—Bathurst–Natal—Ri.o ‘de
Janeiro. Tot Sevilla wordt ‘het ‘zeer snelle Heinkel
postvl’iegtui’g gebruikt. Daarna bedient men zich tot
Bathurst van een Junkers Ju 52, terwijl het Oceaan-
traject wordt geëxploiteerd met 4 Dornier Wal moto-
ren van. 10 ton, ‘die een actierardius hebben van 2650
1cm en evenals de Fransche vliegtuigen een kruissnel-
heid hebben van ongeveer 185 km; het traject in
Zuid-Amerika wordt ‘geëxploiteerd ‘door ‘het Con’dor-
Syndicaat, een zuster-maatschappij ‘der D.L.H. De
Deutsche Lufthansa bevliegt het ‘zeetraject op bijzon-
dere wijze. Men heeft nl. 2 vrachtschepen, de ,,Schwa-
benland” en ‘de
,,Testfale.n
“,
ingericht voor het cata-
pulteeren der Dorniers. De ,,Schwa’benland” lanceert
het vliegtuig bij Bathur’st; de ,,Westfalen” ligt hij
de eilandengroep Fernand’o ‘de Noronha. Met dit
systeem ‘heeft ‘de Deutsche Lufthansa veel succes ge-
ha’d; een nieuw schip staat thans op stapel. De post
wordt in 33′ ‘da’g van Stuttgart naar Buenos Aires
vervoerd en fbedraagt gemiddeld 225 kg per week in
bei’de richtingen.
Naast de vliegtuigen ‘van ‘de Deutsche Lufthansa
heeft de ,,Graf Zeppeliii” zeer regelmatig ovor den
Zui’d-Atlanti’scben Oceaan ‘gevlogen. Dit in 1928 ge-
bouwde luohtsdhip maakte in 1934 12 reizen naar
Zuid-Amerika, terwijl in 1935 éénmaal per 2 weken
werd ‘gevlogen. In totaal stak ‘dit schip reeds meer
clan 100 maal den Oceaan over, waaronder éénmaa’l
den Pacific en 7 maal ‘den Atlantischeu Oceaan. De
,,Graf Zeppelin” vervoerde, behalve post, ook passa-
giers. De ‘bezetting per vlucht naar Zuid-Amerika lag
tussh’en de 10 en 30 passagiers, met een ‘gemiddelde van 20; het passagierstarief Friedrichahafen—Rio de
Janeiro ‘bedroeg in 1935 R.M. 1500.
Sinds kort heeft ook een regelmatig luchtverkeer
plaats ‘over ‘den Stillen Oceaan. De grootste Amen-
kaansche luohtvaarteiaatschappij, ‘de Pan American
Airways, heeft nl. een dienst geopend, voorloopig
alleen voor ‘het vervoer van post (doch zoo spoedig
mogelijk ook v’oor passagiers), van San Fransisoo naar
de Philippijnen. Het ’traject is als volgt:
San Francisco—flonolulu: 3880 km.
Honolulu—Midway: 2220 ‘km.
Mi’dway—Wake: 2510 1cm.
W
a
k
n
_G
uani
: 2510 km.
crua’in—Manilla: 2540 km.
De route wordt in 5 dagen afgelegd met groote
4-motorige vlieghooten, de z.g. Olipper-‘booten; de
frequentie is voorl’o’opig eenmaal in de twee weken.
hoewel in deze vijf ‘dagen een enorme afstand wordt
overbrugd, staat ‘hiertegenover, ‘dat ‘de natuur
01)
gunstige plaatsen voor eilanden heeft gezorgd; hoven-
d’ien zijn ‘deze eilanden 5f Amerikaansch bezit, 5f
staan ‘zij on’der A’merikaanschen invloed. Tot Manilla
deden zich geen politieke moeilijkheden voor. Bezw’a-
ren van ‘dien aard ‘zijn er nog vel wat betreft het
verlengen van de ‘lijn naar hl’onglc’onjg.
De exploitatie van ‘deze ‘lijn ‘is kostbaar; aan ‘de in-
richtin’g van de route is zeer veel zorg besteed. Zoo
is in Maart 1935 een vrachtboot met aan boord 150
technici en 6000 ton materiaal langs ‘de route geva-
ren. Op Midway, waar slechts een kabelstati’on aan-
wezig was, en op Guam, dat. geheel onbewoond was,
zij’n thans zeer ‘behoorlijke nederzettingen verrezen;
‘de ‘ge’heele gron’dorganisatie werd in vier maanden
voltooid; het vrachtschip kon nl. reeds in Augustus
te San-Francisco teru’gkeeren. Aan een en ander werd een bedrag van $ 2.000.000 ten koste gelegd.
Onlangs is in ‘deze kolommen reeds gewezen op de
wenscheljkheid ‘om thans zoo spoedig mogelijk een
verbinding rd’oor de lucht te scheppen tusschen Java en ‘de Philippijnen, hetgeen dan een verlengstuk zou
zijn van de eenige weken ‘geleden geopende lijn der
Koninklijke Nederlandsoh-Ind’ische Luchtvaartmaat-
schappij: Batavia—Ban’djermasin—Balik Papan, wel-
ke ‘dienst weldra tot Tarakan zal worden do’ongetrok-
ken.
1)
Zou dit geschieden, ‘dan ‘zal men van Nader-
lan,dsch Oost-Indië in 6 ‘dagen Amerika kunnen be-
reiken; reeds nu kunnen ‘de op Borneo gevestigde
Nederlanders ‘door aansluiting te Batavia op den
K.L.M.-di’enst in een week naar Amsterdam vliegen.
Wat nu betreft ‘het vliegen over ‘den Noord-Atlan-
tischen Oceaan, hieraan is reeds sinds langen tijd
belangstelling geschonken. Verschillende beroemde
vluchten, o.a. die van Lin’dbergh, hebben de aandacht
op de m’o:gelj’k.hei’d van dit verkeer gevestigd. De
moeilijkheden ‘lagen tot nu toe in ‘de ‘eerste plaats
op technisch en meteorologisch gebied. Men heeft van
deze problemen een gron’di’ge ‘stud’ie gemaakt; een
groote hoeveelheid gegevens op meteorologisch gebied
is verzameld. De techniek is in ‘de laatste jaren sterk
vooruitgegaan en ‘ook zijn verschillende projecten ‘ont-
wikkeld, ‘die, ‘hoewel zij niet allen in ‘de naaste toe-
komst toepassing zullen v’in’den, toch een steun kun-
nen zij’n voor de verdere ontwikkeling van een ge-
regeld ‘luchtverkeer over ‘den. Oceaan. In de eerste
plaats noemen wij ‘hier het project van de z.’g. sea-
dromes, ‘een reeks van kunstmatige eilanden in den
Oceaan veranicerd, waarop vliegtuigen kunnen tus-
sc,henlan’den en ravitailleeren. Men ‘heef t een project
gemaakt, waarbij 5 van die 67.000 ton zware eilan-
den worden verankerd. Het plan ‘heeft echter nog
veel moeilijkheden van ‘politieken, economischen en
niet het minst financieelen aard. Een ruwe ‘bereke-
ning ‘heeft aangetoond, dat indien gemiddeld van
40 passagiers per ‘dag rechten zou’den kunnen worden
geheven, ‘de mogelijkheid van rentabiliteit bestaat.
Na’ast ‘dit project bestaat ‘de mogelijkheid van het
in. ‘de lucht ‘bijvullen -van ‘ben’zine, en tenslotte dient
hier ‘gememoreerd het z.’g. Mayo-systeem, hetwelk ‘be-
staat uit 2 afzonderlijke watervlieg.tu’igen aan elkaar
‘bevestigd, -waarvan het bovenste (kleinere) vliegtuig
een hoogere v’ieugeibelastin.g ‘heeft dan ‘het onderste.
De 2 vliegtuigen starten aan elkaar vastgekoppeld
met de gezamenlijke kracht van all’e 8 motoren. Z’oo-
dra ‘de gewensohte ‘hoogte is bereikt, wordt het bo
v
en
ste vliegtuig ‘losgemaakt met behulp van een patent
van Majoor May’o; het vervolgt ‘dan alleen d’e reis
over den Oceaan. De -verwachting is, dat dit ‘de moei-
1
1 Zie E.S.B. ‘varn 19 Februari 1936.
202
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18
Maart
1936
lij’kheden van het lange-afstandsverkeer zal opheffen,
daar hiermede bereikt worden een grooter laadver-
mogen met minder motorvermogen en dus lagere
kosten. liet ligt in de bedoeling van de Engel’sohe
maatschappij Imperial Airways dit systeem toe te
passen en het schijnt niet onmogelijk, dat later in
het voorjaar proefnemingen zullen plaats hebben.
Naast de vele bijzon’dere vluchten over ‘den Noord-
Atlantisehen Oceaan, welke wij hier niet verder zul-
len memoreeren, wordt sinds 1920 ook ‘het systeem
toegepast van catapultvliegtuigen. De Frairschen zijn
hiermede begonnen door midden in zee vanuit de ,,I’le
de France” vliegtui’gen te ‘l’anceeren; het systeem is
daarna overgenomen door de ,,Bremen” en de ,,Euro-
pa”. Soms wordt reeds op een afstand van 1500 km
uit de kust gestart en •dusdoende kan een tijdwinst van 40 á 45 uren worden verkregen. De lading be-
staat uit post, waarvoor extra porto wordt geheven.
Voor een commercieel luchtverkeer over den Atlan-
tisdhen Oceaan ‘bestaat op het oogenblik een zeer
groote ‘belangstelling. egwdi.gden zijn: ‘de Engelsche
maatschappij Imperial Airways, de Amerikaansche maatschappij Pan Amerioan Airways, de Deutsche
Lufthansa, de Zeppelin Reederei, de Air Prance, de
K.L.M., en vermoedelijk ook de Ita’liaansche lucht-
vaartmaatsehappij.
Gezien het feit, ‘dat op geen traject ter wereld zulk
een groot verkeer van passagiers en pest bestaat als tu’ssohen de Vereenigde Staten en Europa, koestert
men gunstige toekomstverwachtingen ten aanzien van
een luchtverkeer op dit traject. De luchtweg heeft
in de eerste plaats de eigenschap recht te ‘zijn en
daarom ontstaan ‘bij ‘het verkeer boven land vele voor-
deelen ten aanzien van de andere mid’dclen van ver-
voer. Dit spreekt niet zoo’zeer ‘bij ,het zeeverkeer: daar
volgt de scheepvaart ook •den rechten weg. Zelfs zou
men den Zuidelij.ken luchtweg via ‘de Azoren en Ber-
muda een omweg kunnen noemen, al dient men ‘zich
hiervan geen overdreven voorstelling te maken: New-
York ligt op dezelfde breedte als Madrid. In
het
ver-
keer over de Oceanen spreekt meer een andere eigen-
schap der luchtvaart: de snelheid. Terwijl ‘de snelheid der mailschepen practi’soh begrensd is (die dei snelste
bedraagt pl.m. 52 imi per uur), is die der ‘luchtvaar-
tui’gen – althans ‘die ‘der vliegtuigen – vrijwel on-beperkt. Op vele overland-lijnen (met name in de
Vereeni’gcie Staten) vliegt men nu reeds met een
kruissnelhei’d van tegen de 300 km per uur. Onge-
twijfeld zal de toekomst – vooral wanneer een ge-
regeld luchtverkeer ‘door ‘de stra’tosfeer mogelijk zal
zijn geworden – ‘veel grootere snelheden ‘brengen.
Het zwaartepunt in de ontwikkeling van het
Oceaanverkeer zal voorloopi’g niet zoo’zeer op tech-
nisch, dan wel op politiek gebied ‘blijken te liggen,
daar ‘het voor een goede en snelle ontwikkeling ‘der
luchtvaart noodzakelijke ‘beginsel van vrijheid van
luchtverkeer ‘in ‘het algemeen no’g ‘geen toepassing vindt.
In December 1935 ‘zijn ‘belangrijke ‘onderhandelin-
gen gevoerd tus’sohen ‘de Imperial A’irways en de Pan
Amerioan A’irways. Deze besprekingen hadden plaats
in New-York, en hierbij waren ‘ook vertegenwoordi-
gers van Canada en Ierland aanwezi’g.
Nu zijn over ‘den Atlantischen Oceaan 3 routes
mogelijk:
In ‘de eerste plaats ‘de
Noordelijke
route via Ijs-
land, Groenland en. New-Foun.dlan’d, welke route in-
dertijd op de heenreis ‘door het eskader van Baibo
werd gevlogen. Zij ‘heeft ‘het voordeel van korte zee-
trajecten, ‘doch het nadeel van een zeer bezwaarlijke
exploitadie gedurende ‘de wintermaanden; men kan
eigenlijk wel aannemen, dat ‘dit traject zeker niet het
geheele jaar ‘bruikbaar zal ‘zijn. Eet spreekt echter
wel vanzelf, dat vooral Canada gaarne zou zien, dat
zooveel mogelijk langs ‘deze route wordt gevlogen.
Daarnaast bestaat ‘de directe route Ierland—New-
Foun’dland. Het traject is 3100 km lang, en, ‘daar men
steeds over zee vliegt, ‘zijn ‘de politieke moeilijkheden
ook minder. Bovendien is ‘de tijdwinst ten opzichte
van ‘het ‘bestaande scheepvaartverkeer hier het grootst.
De moeiljk’he’id is hier echter gelegen in ‘het bevlie-
gen ‘van ‘het ‘lange traject zonder tussohenlandiug,
terwijl de weersomstanidiigheden ook niet zoo gunstig
zijn als op de derde route, via de Azoren en Bermuda.
Op ‘dit traject •zijn de weersomstandigheden in het
algemeen ‘gunstig, doch ook hier is een lang ree-
traject: ‘de afstand L’issabon—Azoren bedraagt 1650
km; Azoren—Bermuda 3200 km; Bermuda—New-
York 1250 km.
Pulitiek levert de Zuidelijke route vrij veel moei-
lijkheden ‘op. De zeggenschap over de Azoren berust
bij Portugal. Frankrijk ‘had aanvankelijk een mono-
pol’ie ‘bedongen ten aanzien van het maken van een
tussehenlau’ding op ‘de Azoren, doch ‘heeft hiervan in
1934 afgezien. Het is ‘overigens ‘de vraag, ‘of dit
monopolie mogelijk zou zijn in verband met ‘de ‘bepa-
lingeii van ‘het Luchtvaartverdrag van
Parijs
van
1919, ‘hetwelk het geven van dergelijke exclusieve
rechten verbiedt. Frankrijk en Portugal hebben
‘bei’den ‘dit Verdrag ‘geratificeerd.
Wat nu de ‘besprekingen tussehen de Amerikaan-
sche en En’gelsohe ‘luchtvaartmaatschappijen betreft,
men schijnt te zijn o’vereengekomn ‘dit jaar proef-
vluchten uit te voeren, spoedig gevolgd ‘door een
proef’dienst, die uiteindelijk een minstens 2 maal we-
kelijkschen ‘dienst v’oor passagiers en post ten d’oe’l
heeft. Een zeer ‘gelukkig verschijnsel ‘bij deze afspraak
i’s, dat ‘geen monopolies zijn uitgegeven (Amerika is
niet toegetreden tot bovengenoemd Ludhtvaartver-
drag), ‘doch dat alleen is gesproken van wederkeeri’ge
rechten. Mr. Walton M’oore, assistant-secretary of
State der Vereeni’gde Staten, heeft uitdrukkelijk ver-
klaard, dat indien eenig ander land een transa’tlan-
tisehen ‘dienst zou willen openen, Amerika tot mede-
werking berei’d zou zijn. Hetzelfde werd ook medege-
deeld door ‘den heer Eugène Vi.dal, Directeur van het Amerikaansehe Bureau of Air Commerce.
Wanneer ‘de bovengenoemde plannen zullen worden
uitgevoerd, is op ‘het oo’geu’blik nog niet te zeggen; dit hangt nauw samen met het ‘gereed komen van de
voor ‘de-ze route ‘bestemde vliegtuigen. Imperial Air-
ways ‘heeft, zooals ‘hierboven reeds werd vermeld, het
oog ‘gevestigd op ‘het Mayo-systeem, ‘doch daarnaast
heeft zij een :groot aantal vlieg
1
b’ooten van 17Y2 ton
op stapel staan, waaromtrent nog niet veel bekend is.
Of ‘deze booten ’tijdig klaar ‘zullen zijn, is nog ‘de
vraa’g; in het jaarverslag van Imperial A’irways
wordt op voorzichtige wijze op vertraging gezin-
speeld. Men is van plan ‘deze boeten ook in te zetten
0])
de route naar ‘het Verre Oosten.
Amerika is in ‘dit opzicht reeds veel verder; men
beschikt ‘daar over de Sikorsky en Glenn Martin
,,Clipper” ‘booten, die in staat zijn ‘het traject San
Fransisco—Ji[onolu’lu zonder tussohenlanding te vlie-
gen, welk traject 780 km langer is ‘dan ‘de directe
route over ‘den Atlantisehen Oceaan. Terwijl dus wat
‘het uitbrengen van schepen betreft Europa met ‘de
,,Queen Mary”, ‘de ,,Norman’die”, de ,,Europa” en de
,,B rerne.n” aan ‘de spits staat, heeft Amerika op ‘het
gebied van Oceaauvliegtuigen ‘de overhan’d.
Naast de reeds ontwikkelde vliegtuigen bestaan er
uitgewerkte projecten van een Gleun Martin vlieg-
boot van 50 ton voor ‘het vervoer van passagiers, post en vracht, met een actieradius van 5500 km.
V’oor dit ‘vliegtuig zijn 4 ruw’oliem’otoren van 1500
pk ieder ‘geprojecteerd, en men hoopt 50 passagiers
te vervoeren tussehen Londen en New-York in een
tij’d van 25 á 30 uren. Men ‘heeft een uitvoeri’ge
exploitatie’berekening opgezet, waarbij men met een
2 maal wekelijkschen ‘dienst in beide richtingen tot
een passagierstarief komt van $ 415, hetwelk bij aan-
inerkeljke opvoering d’er frequentie teruggebracht
kan worden tot $ 256.
Wat nu de anderen gegadigden betreft, vertegen-
voordigers van ‘de Fransche en Duitsche luchtvaart
zijn ook reeds in Amerika geweest om ‘besprekingen
te voeren; omtrent de resultaten is nog niet zeer
18 Maart 1936
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
203
veel bekend. Frankrijk had een belangrijke troef in
handen met ‘de door Latécoère vervaardigde 6-moto-
rige vi’iegboot, de ,,Lieutenant ‘de Vaisseau Paris”.
Dit vliegtuig is echter onlangs in Amerika tenge-
volge van een storm omgeslagen en gezonken en het
zal nog wel eenigen tijd duren, voordat de herstel-
lingen zijn verricht. Men mag echter aannemen, ‘dat
de Fransche luchtvaart zich voornamelijk zal con-
cent,reeren op het verkeer ‘op Zuid-Amerika.
De Deutsche Lufthansa zal in het eind van den
a.s. zomer eenige proefvluchten maken met de Dor-
nier Do 18 vliegboot, welke voorzien is van 2 ruw-
oliemotoren en een kruissnehheid heeft van 200 á 220
km per uur. Het catapultschip ,,Westfalen” of wel
het nieu;e schip zal hiervoor naar den Noord-Atlan-
tischen Oceaan worden gedirigeerd. Aanvankelijk zal
men zich concentreeren op postvervoer, terwijl dan
het passagiersvervoer voorloopig zal worden overge-
laten aan het luchtschip. Naar verluidt zal tussohen
de Lufthansa en de Pan American Airways samen-
werking bestaan.
Duitsdhland beschikt over 2 luohtschepe’n, ni. de ,,Graf Zeppelin” en de nieuwe LZ 129, welk laatste
schip begin Mei de eerste vlucht over den Noord-
Atlantischen Oceaan zal maken. Het passagierstarief
is gesteld op R.M. 1000 (Friedrichshafen of Frank-
furt—Lakehurst); voor de eerste vlucht wordt een
toeslag van R.M. 250 geheven. De krui’ssnelheid is
evenwel in vergelijking met die der tegenwoordige
vliegtuigen niet ‘groot; zij zal vermoedelijk ‘pl.m. 130
km bedragen. Tusschen de Deutsche Lufthansa en de
Zeppelin Reederei is een samenwerking tot stand ge-
komen.
Wat de K.L.M. betreft, deelneming van deze maat-
schappij aan het Oceaan-verkeer werd reeds bespro-
ken met Colonel Lindlbergih, toen ‘deze 2 jaar geleden
in Nederland vertoefde.
Omtrent ‘het Noord-Atlantische verkeer hebben on-
langs verdere besprekingen plaats gehad in Amerika
met ‘de Directie der Pan American Airways, terwijl
natuurlijk •ook ‘contact wordt gehouden met andere
maatschappijen, die in ‘het Oceaan-verkeer geïnteres-
seerd ‘zijn. Daarnaast zou een K.L.M.-luchtlijn over
den Zu’id-Atlan’tischen Oceaan de Nederlandsche he-
langen in West-Indië en Midden-Amerika kunnen
bedienen. Een eerste stap ‘in die richting werd ge-daan, ‘door het Fokker F. 18 vliegtuig de ,,Snip” in
December 1934 een vlucht naar West-Indië te laten
uitvoeren, waarbij ‘het traject Porto Praia—Parama.
ribo, 3612 kin, zonder tussc’henlan’ding werd afgelegd.
Het spreekt wel ‘vanzelf, ‘dat een ‘dergelijke vlucht
een enorme voorbereiding vergt, vooral op meteoro-
logisch en technisch gebied, en dat de aldus verkre-
gen gegevens voor een latere exploitatie van groote
waarde zijn.
De K.L.M. heeft ‘de Amsterdam—Batavia verbin-
ding tot stand gbracht en neemt aldus deel aan het
wereldluchtverkeer. De exploitatie ‘der K.L.M. moet
dan ‘ook n’iet in lokaal, doch in internationaal ver-
band worden ‘bezien en zij ‘heeft inderdaad het voor-
nemen, zoodra dit mogelijk is, mede te doen aan het
Oceaan-verkeer. ,
L. H.
SLOTEMAKER.
BEVOLKINGSRUBBER EN UITVOERRECHT.
(Lhistoire se répète.)
ilet voorl’oopi’g uitvoercijfer voor de bevolkingsrub-
ber over Februari ad ruim 16.000 tons brengt de out-
wikkelinig gedurende 1935 wederom in herinnering.
hoewel voor 1936 ‘hct basis-quotum voor deze groep
met 57.000 ton extra is verhoogd geworden en oo-
doende, ondanks de hoogere restrictie, ‘de toegestane
cxport toch nog met 12.084 tons een hooger cijfer
aangeeft, is dit reeds in de tweede maand weer over-
schreden.
Deceidbcr 1935 gaf niet 2.910 tons uitvoer een mi-
.nimaal, Januari met 9.181 tons reeds weer een hoo’ger
cijfer te uien, doch •de pr’oductie bleek sterker te zijn
toegenomen; immers, ‘de voorraden bij ‘de handelaars
stegen van 4.268 tons per ult. November ’tot 8.050 per ult. Januari.
En thans komen ‘deze voorraden, ‘door de veihooging
van het uitvoerreaht, ook in •de exporteijfers tot uit-
drukking. De techniek der heffing is door haar ge-
brekkigheid mede schuld aan dien verhoogden uit-
voer. Het nieuwe recht toch treedt voor alle rubber
niet binnen zeer korten tijd, doch voor droge rubber
eerst na 12, en voor remilled rubber eerst na 30
dagen in werking. Gedurende den tijd, die verloopt tusschen de periode, welke voor vervaardiging van
het .product ]..00dig is, en ‘het zoo juist genoemde aan-
tal ‘dagen worden zoodoende d’oor den hoogeren prijs,
welke kan worden gemaakt, de productie en uitvoer
‘gestimuleerd. Ook profiteeren’de handelaars, ‘omdat
het u’i’tvoerrecht de prjbewegin.g eerst later volgt,
’tijdelijk van de groo’tere marge, welke hun geboden
wordt en reduceeren de voorraden. Alleen gedurende ‘deze spanne tij’ds ‘dus krijgt ook de inlan’dsdhe tapper en niet uitsluitend de inlandsche
gemeeuschap ht voordeel der prjsstij’ging, ’terwijl
‘daarnaast de voorraadh’oudende handel hier een extra
helooning incasseert.
Juist deze periode van geleidelijke prijsstijging is
dus voor ‘de functie van het uitvoerrecht ‘het gevaar-
lijkst, omdat •dit ‘de prijsbeweging met een tusschen-
ruimte moet volgen en elke verhooging der rechten
dan allereerst een ’tendens heeft om den export te sti-
muleeren. Niet ‘omdat de rechtenverhooging thans tot
intensiever tappen
dwin.gt
– het geval ‘dat wij in
E.-‘S.B. van 13 November 1935 ‘beschreven -, doch
omdat ‘de tijdelijk
‘hoogere prijs tot vergrooting der
productie
aannzoedigt.
Werd ‘het uitvoerrech’t aangewend voor de restric-
tie zelf, dan zou hier een ‘oplossing te vinden’ zijn,
doch nu ‘he’t uitsluitend voor de gemeenschappen
wordt besteed, drei’gt wederom de toestand van 1935
te ontstaan. Niemand kan zeggen, althans met een ige
nauwkeurigheid, hoe de rubberprijs zich in de naaste
toekomst zal ‘bewegen, doch 1935 heeft ons aange-
toond, dat de kleine sdhommelin’gen van het prijs
,
niveau de ‘grootste moeilijkheden voor een handha-
ving ‘der restrictie hebben gebracht, en deze hand-
•ha’vinjg in feite toen mislukt is. Wel is voor’ 1936 het
basisquotum 75.000 tons honger, doch ook ‘de restrictie
drukt over het eerste ‘halfjaar met 12, pOt. ‘zwaar-
der, zoodat per slot de toegestane uitvoer voor de
eerste ‘zes maanden van 1936 slechts 12.000’ tons meer
dan die voor het eerste halfjaar 1935 bedraagt. En
juist in die eerste ‘zes maanden van 1935 oversohreed
de uitvoer reeds met ruim 25.000 tons de voor export
toegelaten hoeveelheid.
Wil
men een herhaling voorkomen, dan komt het
Gouvernement in een lastig parket. Volledige ‘over-
gang tot individueele beperking, met alle onjuist-
heid daarvan, is niet mogelijk voor October a.s.;
wel ‘zal vermoedelijk ‘deze nieuwe ‘beperkingswijze
geleidelijk meer uitgebreid worden en ‘daardoor ‘de
mate der export-oversdhrij dingen meer beperkt, doch
ondanks alle optimisme zal het nog wel even duren
voordat men zoover is, dat voor ‘groote gebieden
‘het nieuwe stelsel is ingevoerd. In, ‘dien tusschen-
tijd echter zal het Gouvernement wel ernstig moeten
‘overwégen, of Het ‘de toekomstige prjebeweging in
het uitvoerrecht moet ,,opvangen” – hetgeen een
onmogelijkheid is en in feite zou neerkomen op een
verdere ,,onteigening ten algemeenen nutte” – dan
wel of Het de prijsbeweging moet volgen met het
risico, Zijn internationale belofte niet te kunnen
hou den.
Voor zoover wij den ’toestand kunnen overzien, be-
staat ‘geen middenweg, welke een bevredigende oplos-
sing biedt, omdat. het hier slechts ‘om kleinere prijs-
fluctuaties gaat, welke, indien het recht, als ‘het ver-
‘.hoo’gd zou worden, ze achterhaalt, reeds weer verlo-
ren kunnen ‘zijn gegaan. J. F. H.
204
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18
Maart 1936
DE TRAMPVAART.
Het tweede rapport, d.w.z. het rapport uitgebracht over de werkzaamheden door ,,The Tramp Shipping
Administrative Oommittee” gedurende de laatste zes
maanden .van 1935 verricht, bevat verschillende be-
langwekkende bijzonderheden, d’ie ‘de moeilijkheden,
waaraan de ree’derijcn, welker sdhepen uitsluitend ‘in
de algemeene vrachtvaart emplooi vinden, in dezen
crisistijd ‘het hoofd moeten bieden, nog eens ‘duide-
lijk belichten.
Het verslag herinnert eraan in hoe ‘sterke mate de
we.reidthandel in en door ‘de crisis in omvang is
terugge’loopen. Van 100 in 1929, ‘daalde het index-
cijfer iin 1933 tot 75.5 pOt. In 1934 kon het eeni.gs-
zins stijgen, ni. tot 77.5 pOt. en voor het afgeloopen
jaar ‘bedraagt •het index’cijfer 79 pOt., waaruit blijkt,
dat voorloopig in 1933 het diepste punt gepasseerd
werd en dat er ‘een, zij ‘het voorshands nog zeer ‘ge-
ring, ‘herstel heeft plaatsgevonden. Niettemin toont
de wereid.handel, vergeleken met 1929, nog e’en ach-
teruitgang van 21 pOt. Hiertegenover staat, ‘dat de
wereidtonnenmaa’t van 43.1 millioen ‘bruto register
tons ‘in 1913, reeds in 1929 tot 66.4 mil’lioen ’tons was
gestegen. In 1931 bedroeg ‘het totaal ‘zelfs 68.7 mil-
lioen tons, ‘dat echter in het af’geloopen jaar tot 63.7
m’illioen tons verminderde. Tegen’over een in verge-
lijkinrg met 1913 nauwelijks toegenomen wereldhan-
de!, staat derhalve een toeneming der wereld-handels-
vloot met ‘circa 47 pOt.
In werkelijkheid is de verhouding nog ‘ongunstiger,
daar de iooveel grooter snelheid ‘der schepen, de veel-
vuldige toepassing van den veibrandin’gsmotor als
voortstuwingswerktui.g, waardoor ‘de nuttige laad-
ruimte aanzienlijk is toegenomen, ‘de vlu’ggere bela-ding en lossing der schepen, kortom ‘de zoozeer ver-
beterde techniek en belangrijk grooter ,,efficiency”
den reisduur aanmerkelijk bekorten, en een intensie-
ver exploitatie mogelijk maken. Interessant zijn ‘ook
de navolgende, aan het rapport ontleen’de, vergelij-
kende
cijfers.
Tegenover iedere h’on’derd eenheden aan
beschikbaar vervoer, steeg de vervoerscapaciteit van
100 ‘in 1929 tot 138 in 1933. Ook hier vond in 1934
een daling plaats tot 128 (1929 = 100) en tot 124 in
1935, maar het is niettemin duidelijk, ‘dat er nog
s’teeds een belangrijk surplus aan vervoerscapaciteit
bestaat ondanks een vermindering ‘der wereld-tonnen-
maat met 5 snillioen ‘bruto rogister tons gedurende
de jaren 1931—’35.
Dat ‘deze wanverhouding tusschen vraa
g
naar en
aanbod van scheep’srui.mte ‘de vrahtenmarkt volko-
men moest ontwrichten, is duidelijk. Het ‘indexcijfer
voor 1929 wederom op 100 stellend, daalde dit –
enkele kortstondige perioden van ‘herstel ‘daargelaten
geleidelijk tot in Februari 1935 met 69.24 pOt.
het laagste peil sedert 1920 werd bereikt. Het ge-
middeld in’dexcijfer (1929 = 100) voor ‘het a.fgeloopen
jaar bedroeg 76.28, dank zij voornamelijk het sedert
tot stand gekomen ,,min’imurn freigh’t rate sdheme”.
De oorzaken der scheepvaart-depressie zijn bekend.
De zoo zeer ingekrompen werel’d’han’del gevoegd bij
de handelsbelemmeringen, den lahielen toestand in
internationaal politiek opzicht en de verwarring op
monetair gebied zijn ‘even zoo vele factoren, die een
blijvend herstel op de vrachtenmarkt verhinderen.
Daarnaast vormt het subsidie-euvel een steeds em-
sti’ger bed
r
e
ig
i
ng
voor de op eigen krachten aangewe-
zen particuliere bedrijven. De ruïneuze daling der
vrachten op ‘de Lapla’ta-markt in ‘het begin van ‘het
afgeloopen jaar, de opeeuhoopin’g van schepen, waar-
voor geen retour-emplooi van Zuid-Amerika te krij-
gen was en het ‘desondanks gedeeltelijk in ‘ballast, en
on’hevracht, gedeeltelijk met kolen uitzenden van
schepen naar de Laplata-rivier, Rio de Janeiro, enz.,
‘vormden de ‘onmiddellijke aanleiding tot ‘het in het
leven roepen van de ,,minimum freight rate scheines”,
beocgend – de naam ‘duidt zulks trouwens reeds aan
– ‘het handhaven der vrachten op een bepaald niveau
als minimum. Samenwerking tusschen lijnreederijen,
tramps èn bevraohters werd verkregen, ‘het uitzenden
in ballast van ‘on’hevrachte schepen voorkomen, kort-
om de ‘grondslag ‘werd gelegd voor een regeling ‘die
althans het ‘voordeel heeft, dat ‘de reeders weten
0
1)
welke minimum-vrachten zij kunne,n rekenen. Deze
laatste ‘zijn aan den lagen kant; men denke vooral
niet, dat dank ‘zij den ‘minimum-vradhte.n nu ook met
winst kan worden gevaren. De afschrijvingen worden
niet eens verdiend. Maar onbeperkte vrachtdalin’g
wordt althans tegengegaan en het overstroomen van
‘bepaalde markten ‘door ou’bevrachte schepen. – het speculatief element bij uitstek – voorkomen.
Na ‘de Laplata-rivier volgden Australië voor het
vervoer van ‘graan naar Europa en ‘he’t Verre Oosten, de St. Lawrence eveneens voor het vervoer van graan
naar het Europeesche Vasteland, kolen van Europa
(mci.
Gdyiiia, Danuig, Stett’in, Zwarte
Zee),
naar
Noord-amerika, St. Lawrence, Halifax en St. John
N. B. Voorts is een soortgelijke regeling ’tot stan’d
gekomen t’en aanzien van ‘het vervoer van hout van
de O’ostzee.
Het antwoord op ‘de vraag of en in ‘hoever vradh-
ten, uitgaand boven ‘de minima, ‘kunnen wordeu be-
‘dongen, houdt vanzelfsprekend veiban’d met ‘den toe-
stand op de vrachtenmarkt. Slechts indien er esn
goede vraag van verschillende verschepin’gscentra
naar ruimte is, zullen bevrachters bij minder vlot
aanbod van tonnage bereid ‘zijn hooger
cijfers
te be-
talen. Zoo werden gedurende het eerste halfjaar 1935
in 77 ‘gevallen vrachten, die boven de minima ui’tgin-gen, bedon’gen. In het tweede ‘halfjaar kon ‘dit aantal,
mede door ‘den invloed van ‘het Italiaansch-Abes-
sijnsc’h conflict, ‘stijgen tot 128. Teredht meent de
commissie uit deze
cijfers
te mogen afleiden, dat hier-
mede niet slechts he’t bewijs is gelevérd, dat de mini-
mum-vrachten allerminst te hoog
‘zijn,
m.a.w. ‘den
handel belemmeren, maar 66k, ‘dat de regeling, zoo-
wel van reeders- als han’delsstan’dpunt bezien, ‘bevre-
digend functionneert.
In ‘haar rapport wijst de Commissie er verder op,
dat ‘de mini’inum-sc’haalvrachten op de trajecten waar
zij worden toegepast, een einde hebben gemaakt aan
het ,,on’derhieden” ‘door schepen, welkei ree’d’erijen ge-
subsi’dieerd worden, ‘dan wel ‘het voordeel van eeu
la’geren levensstandaard, c.q. ‘geringer exploitatiekos-
ten ‘genieten. Zoo kon, aldus “het verslag, de Engel-
sche vrachtvaart, wederom beter tot haar recht ‘komen
e,n een ‘grooter aandeel in het vervoer nemen, wat
hij’v. in ‘de Laplata-vaart heeft ‘geleid tot een ‘stijging
van 41 pOt. ‘in 1934 tot 50 pOt. in 1935. De in ‘het
verslag agedruk’te vergelijkende tabel, waaruit ‘de
nationaliteit ‘der va,n ‘de Laplata-rivier gedurende ‘de
jaren 1934—’35 ‘bevraehte schepen ‘blijkt, doet noch-
tans enkele vra’gen rijzen.
(tijdvak 1 Jan./31 Dec.)
19341)
1935 Il5ngelsoh
………………557
578
Grieksh ……………….472
334
Neder.landsoh ……………66
73
Joegoslavis(ih …………..58
75
T’ta,liaansoh
…………….96
11
Andere rationali’teiten
94
54
1343
11252)
Ge’basee’rd op markti’appoi’ten.
Inci. 99 schepen be,vradh.t naar bestemmingen waar-
voor geen nijn’i m
u mmi -v
machten gelden.
Van een subsidie in den vorm, waarin ‘bijv. Italië, Frankrijk en Japan .deze verleenen, ‘kan in ons land
moeilijk worden gesproken. Eenerzijds is het totaal-
‘bedrag daarvoor te ‘gering, anderzijds is de steun, die
voor ‘het eerst ‘in 1935 werd verleend, •meer in ‘het
bijzonder ‘bedoeld om ‘de na’deelen, welke voor den
Nederlandsdhen reeder voortvloeien nit ‘de ontwaar-
‘ding van ‘het Engelsch betaalmiddel, althans eeni’gs-
zins te verzachten. Het is, voorshands, ook trouwens
nog allerminst een uitkeering ii. fonds per’du. Wordt
er winst behaald, na afschrjving volgens ‘goed ‘koop-
18 Maart 1936
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
205
mansgebruik, dan moet het aan steun genoten bedrag
uit zoo’dan!ige winst worden ’terugbetaald.
Dat ‘het aandeel der Italiaan’sche vlag zoo belang-
rijk is teruggeloopen, kan geen verwondering wekken.
Dèie ‘daling is uitsluitend toe te schrijven aan de
vraag naar ruimte in verband met ‘het Italiaansch-
Abessijnsc’h conflict. Trouwens, zelfs in 1934, dat dan
toch een ,,normaal” jaar voor •de Italiaansche scheep-
vaart was, bedroeg ‘het aantal van Zuid-Amerika be-
vrac’hte Ital’iaauscbe schepen niet. meer dan 96, d.w.z.
slechts ruim 7 pOt. van het totaal. Fransche, Ja-
pansohe, noch A’merikaansohe ,,tramps” en dit zijn
toch de ,,klassieke” subsidielan’den, vinden in ria La-
pla’ta-vaart emplooi.
Zoo bezien lijkt het voorbeeld der Laplata-markt
in ‘het door de commissie gebezigd verband, niet zeer
overtuigend. Dit pleit natuurlijk allerminst te.gen de
minimum-‘vrachten, welker ‘handhaving men slechts
kan toejuichen. Vermoedelijk is ‘dit voorbeeld veeleer
gebruikt ,,pour besoin de la cause”, •d.w.z. om nog
eens extra de noodzakelijkheid ’te “betoogen eener
Engelsche subsidie-politiek. Dat de scheepvaartsub-
s’idies, welke Italië, Frankrijk .en Amerika met royale
hand verleenen, in ‘het bijzonder nadeelig zijn voor
de ,,on’besohutte” ljnreederijen, is duidelijk. De iet-wat optimistische conclusies, waartoe de commissie
komt ten aanzien van de aan het eind van het jaar
inderdaad nie’t onbelangrijke vermindering der ‘op-
gelegde ’tonnage, ‘gevolg van betere vraag dank zij al-
weder de minimumvraohten, vinden geen steun in
den huidigen toestand:. Dit beteekent niet, het zij
nog eens met nadruk herhaald, ‘dat de regeling op
zichzelf minder ‘beteekenis heeft Men dient echter te
bedenken, dat de vraag naar ruimte beheerscht èn
bepaald wordt door den. verkeersomvang. Stagneert de
handel, ‘dan vermindeit automatisch de vraag. De mi-nimum-vrachten blijven weliswaar gehandhaafd, maar
de bevrachtingen zelf blijven uit. Een typisch voor-
beeld biedt de Laplata-markt, waar de vraag naar
scheepsruimte voor het vervoer van graan naar Euro-
pa ‘zidh ‘nu al weken lang ‘binnen uiterst beperkte
grenzen beweegt. Er ontstaat langzamerhand een niet
onaanzienlijke opeenbooping van op emplooi wach-
tende schepen. N’oodspron’gen als ‘ballastrei’zen naar
Cuha om daar tegen een schamele vracht suiker voor
Europa te laden, ‘ballastre’izen naar Chili, waar al
even onbevredigencle cijfers voor het vervoer van Sal-
peter naar Europa worden betaald, een enkele be-
vrachting – :de ladingen worden slechts sporadisoh
aangeboden – naar bestemmingen, waarheen geen
minimum-vrachten gelden, ‘he’hooren allerminst tot
de uitzonderingen. Enkele cijfers zijn voldoende om den toestan’d op
.de Lapla’ta-markt te illustreeren:
Tijdvak 1 Jan./11
Mai’t
1936
Tijdvak
1
Jan./11 Maart
1935
Bev rachte
Ton nen
Bevrachte
Tonnen-
schepen
maat
s0hepn
maat
85
532.850
228
1.545.850
Komt er wederom vraa’g dan weten de reeders,
welke vracht ‘zij als minimum kunnen. bedin’gen. Zon-
der ‘de mininiumvrachten zou vanzelfsprekend een
catastrophale daling zijn ingetreden en het aanbod
van ruimte ongetwijfeld nog veel ‘dringender zijn. Dit
zijn ‘de ‘lichtpunten. Maar…. de minimumvracjhten
Aanvoeren in t
kunnen ‘de vraag en daarmede het emplooi natuurlijk
n’iet stimuleeren Dat er door tal van reeders met on-
bevrachte schepen n’iet onbelangrijke verliezen zullen
worden geleden, ligt voor ‘de ‘hand.
Ook elders is trouwens de stemming zeer apathisch.
De voortdurend :groote
r
wordende spanningen op in-
ternationaal-politiek, monetair en economisch gebied,
verlammen ieder initiatief en de werelrihandel mits-
ga’ders ‘de wereldscheepvaart zien zich zoodoende
voortdurend voor nieuwe en wederom moeilijker op
te lossen problemen ‘geplaatst.
Intusschen ontvangen de Engeisdhe reeders over
het loopen’de jaar ‘op denzelFden voet als in 1935
subsidie, t.w. £ 2 millioe’n. De Nederlandsche Regee-
ring ‘zal ongetwijfeld over 1936 eveneens eenzelfde
bed ra:g als verleden jaar beschikbaar stellen, waarbij
echter moet worden gehoopt, dat ‘de bepalingen met name ’ten aanzien der eventueele terugbetalin’g, wat
soepeler zullen worden gesteld. Ook voor ons land
geldt, het kan niet vaak ‘genoeg worden gezegd:
navigare necesse est.
C. VERMEY.
A
ANTEEKENINGEN.’
De kosten van ‘de contingenteering.
Men zal zich ‘herinneren, .dat de Minister-Presi-
‘dent, Dr. H. Oolju, in zijn bekende Nieuwjaarsrede
‘gewezen heeft op ‘de groote ‘bedragen, waarmede ver-
schillen’de deelen van onze volks’huishouding worden
gesteund; daarbij werd ook genoemd ‘de steun aan
‘de industrie d’oor middel van contin’genteering. Dr.
Coljn deelde ‘daar’over het volgende mede:
,,De ‘bodemproductie ontvangt een ru’ggesteun van
meer ‘clan 200 mill’ioen Gulden per jaar; de industrie,
in den vorm van c’ontin’genteering, een hulp, ‘die niet
zoo precies te berekenen is, maar
waarschijnlijk
ligt
tusschen 100 en 150 millioen per jaar.” In een artikel ‘over ,,In’dustrie en
(E.-S.B. van 29 Jan. jl.) heeft Ir. W. H. van Leeu-
‘ven er reeds op ‘gewezen, .dat het zeer belangwekken’d
zou zijn te veriiemen, op welke wijze ‘dit bedrag is
‘berekend:.
Uit een rede van Minister Gel’issen in de Eers’te
Kamer ‘blijkt thans, dat ‘het bedrag van 100 tot 150
millioen Gulden niet ‘de kosten van ‘de contingentee-
ring voorstelt, maar
:de
waarde van ‘de ‘goederen, •d’ie
voor Nederland ‘behouden is ‘gebleven ‘door co’ntingen-
teeringsmaatregelen. V’olledighei’ds’halve laten wij ‘de
betreffende passage hieronder volgen (Handelingen
Eerste Kamer, blz. 455).
,,H’ier is eigenlijk een misverstand in het spel.
Bij ‘de behandeling van het Bezuinigingsontverp in
‘cle Tweede Kamer is in ‘de Memorie van Antwoord of
in de Memorie van Toelichting – ik ‘heb het niet
kunnen nakijken, omdat ik ze gisteravond niet bij
mij ha’d – ‘door ‘de Regeering ‘gezegd, ‘dat doo
r
‘de contingenteeringen de invoer van de gecontingenteer-
de producten teruggegaan is van 279 miflioen in
1933 tot 151 millioen in 1934 en uit deze
cijfers
is
toen de approximatieve conclusie getrokken, indien
!:€t verbruik niet ‘gedaald is en indien ‘de prijzen niet
veranderd zijn, dat vnor de Nederlan’d’sche markt
‘daardoor een hoeveel.heiLl goederen van ongeveer het
)flS
van 1000 kg.
Artikelen
«oueraam
Amsterdam
Totaal
8114 Maart
Sedert
Overeenk.
8/14 Maart
Sedert
Overeenk.
1936
1935
1936
1Jan. 1936
tijdvak 1935
1936
1Jan. 1936
tijdvak 1935
14.944
227.776
203.794
–
4.361 2.827
232.137
206.621 3.240
48.290
45.167
400
400
281
48.690
45.448
Tarwe
……………..
Rogge
………………
270
3.511
6.113
100
–
3.611
6.113
Boekweit ……………
…
14.587
182.532
179.321
10.511
36.702
31.590
219.234
210.911 2.724 61.415
75.225
1.142
5.535
9.680
66.950
84.905
55
10.667
26.130
20
20
1.460
10.687
27.590
Lijnzaad
…………..
38.704
14.528 17.620
60.998
144.512
99.702
159.040
Geret
……………..
Haver
………………..
2.9
.17
1.300 19.037
2.650
175 175
–
19.212
2650
Lijnkoek ……………
4.986
4.393
85
891
1.210
5.877
5.603
Tarwemeel
………….179
Andere meelsoorten
..
.
581
6.447 8.281
–
566
882
–
7.013 9.163
bedrag van 100 tot 150 millioen is behouden geble-
ven, lIet zijn ‘deze cijfers geweest, clie onzen geaohten
Minister-President door het hoofd gespeeld hebben, toen hij irnprov’iseerde voor de radio op Oudejaars-
avond. De contingenteering •heef: ons dus geen 100
of 150 millioen gekost, maar de cont’iugenteer:ing
heeft in ‘het jaar 1934 voor rond 150 millioen behou-
den voor de Nederlandsehe markt.
Nu zal men mij vragen: Maar wat heeft ons dan
de corrtingeuteering wel gekost? Hierop moet ik ant-
woorden, wat ik ook in de Tweede Kamer heb ge-antwoord: dat is niet uit te rekenen, omdat wij niet weten en ook n’iet kunnen weten, hoeveel de thans
gecontin.genteerde goederen zouden hebben gekost,
indien er niet ‘gecontingenteerd ware en ook, omdat
wij niet weten, hoeveel men dan meer aan steun zou
hebben moeten betalen. Maar als men mij nu persoon-
lijk vraagt, wat ons die eontingentee:ring heeft gekost
en ik zou zelf een schatting moeten doen, dan zou ik
zeggen: rond 1 millioen. Maar dat is geheel vrijblij-
vend en ik wil ook nooit aan dat bedrag gehouden
worden. Maar volgens mijn eigen inzidht zal de con-
tingenteoring in het jaar 1934 rond.1 ‘millioen heb-
ben gekost.”
Duitschiand en het grondstoffenprobleem.
In een artikel ,,Weltkrise und Rohstoffpreblem”
in ,,Der •deutshe Volksw’irt” van 14 Maart 1936
wijst Dr. Schlotterer erop, dat het probleem van de
grondstoffenvoorziening steeds urgenter begint te
worden. De politieke en economische onrust in cle
wereld is nl. voor een belangrijk gedeelte te verkla-
ren uit ‘het feit, dat het ‘groote irudustrieele landen
als Duitsehland, Italië en Japan aan voldoende grond-
stoffen ontbreekt. De andere belangrijke industrie-
landen kunnen hun behoeften aan grondstoffen be-vredigen in de eigen koloniën, terwijl zij bovendien
aan ‘hun ‘buitenlaudse’he kapitaalbeleggingen dcvie-
zen on’tleenen, welke hen tot aankoop ‘van ‘grondstof-
f en elders ruimsohoots in staat stellen.
Met Du’itschland, waartoe de’ shrij
•
ver zich verder
‘bepaalt, is dit echter niet het ‘geval; het heeft geen
koloniën en is kapitaal-arm. Dit in tegenstelling tot
den toestand voor den oorlog toen het over verschei-
dene koloniën beschikte en bovendien nog een jaar-
lijksch inkomen van 1 milliard R.M. aan rente van
in het buitenland ui’tsfaan’d kapitaal verwierf.
Om aan grondstoffen te komen is Duitschland, dat voornamelijk een exporteerend industrieland is, •dus
aangewezen op uijn uitvoeroverschot.
In ‘dezen tijd van groote handelsbelemmeringen en
een toenemend streven naar bevordering van eigen
landbouw en industrie, wor’dt dit Duitshland echter
steeds moeilijker gemaakt. Wil dit land zich econo-
misch ‘handhaven, dan zal men te dozen opzichte tege-moet moeten komen.
Geen enkel ander land immers staat voor het pro-
bleem, dat het vie’h uitsluitend door afzet op steeds
ontoegankelijker wordende bu’itenlandsche markten
van grondstoffen moet voorzien en tevens nog devie-
zen voor rente en aflossing van zijn ‘buiteulandsche
shuJ’den beschikbaar moef stellen. Devaluatie zou
Duitsehlan’d niet baten, ‘daar •de concurreerende lan-
den dit voordeel spoedig weer zouden opheffen ‘door
allerlei tegenmaatregelen; ‘dit geldt alles voor
Duitscihlan’d in wel seer bijzondere mate, ook landen
als ItaJië en Japan verkeeren in een ‘min of meet
analoge positie. De rust, voowel op economisch als
op politiek gebied, ral eerst dan in de wereld kunnen
terugkeeren, wanneer ‘het grondstoffen’p roibleem be-hoorlijk wordt opgelost.
Als ‘het meest doeltreffende middel ter bevordering
van ‘deze rust, hesdhounvt de schrijver een terugkeer
tot de ,,open deur” politiek, dus: afschaffing van de
contingenteeringen, verlaging van de ‘invoeiredhten,
het open stellen van de overzeesche markten voor den afzet van vreemde producten.
Deze oplossing zou in belangrijke mate vereenvou-
digd kunnen worden, wanneer men Duitschiand tot
dusver nog oiiontsloten overzeesche gebieden toewees,
welke ‘het tot ontwikkeling zou kunnen brengen,
aldus voor eigen rekening grondstoffen winnend en
een afzetmarkt creëeren’d voor zijn irudustrieele pro-
‘ducten. Een ‘dergelijke toewijzing zou zonder veel
bezwaren voor de andere ‘mogendheden kunnen ge-
schieden, daar het tot dusverre toch nog niet ont-
gonnen gebieden zou betreffen.
MAANDCIJFERS.
Laatstbekende noteeringen te Amsterdam en Rotterdam
Op
2Maart 1936 voor
telegrafische
uitbetaling op:
Gulden per
Pari
Koers
disconto
Europa.
Londen*)
£
12.10
8
7.
2
6*
Berlijn *)
100 Mark
59.26 59.18
4
Parijs
*)
100 Franc
9.747
9.7
2
*
*
100 Belga
34.59
24.81
2
..
..
100 Franc
–
6.20*
100
,,
48.-
48.10*
2*
100 Kronen
–
6.10*
….
..
100 Schilling
35.-
27.60
*
100 Peagö
43.51
43.75
4
100 Lei
1.4880
1.10
*
Brussel
)
……….
Luxemburg
………
Boedapest
……….
Boekarest
……….
100 Leva
1.79
7
1.82*
6
Zürich
)…………
Praag
…………..
Belgrado
……….
100 Dinar
4.379
3.38
5
Turksch
£
10.93
1.18*
Sofia
…………..
100 Drachme
3.23
1.39
7
Istanbul
………..
100 Lira
..
13.09
1
1.7
2
*
Athene
………..
100 Peseta
48.-
20.15
5
Escudo
2
.68*
0.06*
Weenen *)
………..
Kopenhagen
*)
..
100 Kronen
66.67
32.42*
3
Oslo
*) 100
66.67
36.50
3
66.67
37.45
2*
1{ilaan
………..
Stockholm
)
…….100
Reickjavick
……
IJ sl. Kr.
.
66.67
32.80
100
Zioty
27.91
27.85
5
Madrid
………..
Lissabon
………..
Kovno (Litauen)
100 Lita
.
100
24.88
24.90
6
Riga (Letland)
100 Lat
48.-
48.25
5*-6
Warschau
………
Talliun (Estland)
100 Estl. Kr.
66.67
40.-
41
100
Finnmrk.
6.26*
3.20
4
Tjerwonets
12.80
12.85
Helsinglors
…….
M oskou
………..
(10 Roebel)
Dantzig
………..
100 Gulden
48.42
27.85
5
Amerika.
New.York
*)
$
146
.9
4
*
1.45*
1
Canad.
$
2.4878 1.45*
Mcx. Dollar
1.24
0.
4
0*
Buenos Aires
……
Peso (papier)
1.0568
1
40.254)
La Paz (Bolivia)
8)
Boliviano
0.9080
–
Rio de Janeiro
Milreis (pap.)
0.8075
2
0.081
Mexico
………..
Peso
(papier)
0.30
0.071
6
)
Montreal
………
Bogota (Columbia)
8)
Peso
2.42
0.85*
Valparaiso
………
Quito (Ecuador)
Sucre
0,498
0.14
Sol
0.69
7
0.36*
Lima (Peru)
…….
Montevideo (1.Jrug.)
Peso
2.5725
0.69
Caracas (Venezuela)
.Bolivar
0.4795
0.38
Gulden
1.-
1.00*
San
José
(C.
Ricn
C’olon
–
0.30*
Quetzal
2
.48*
1.43*
Paramaribo
…….
Willemstad (Curaç.)
Gulden
1. –
1.30*
Managua (Niear.)
8)
Cordoba
2
.48*
1.32*
San Salvador
8)
Colon
1.2440
0.58*
Azië.
Rupee
0.91
0.55
3
Gulden I.G.
100 1.00
4
Yen
1.24
0.42*
3.65
Calcutta’
s
……….
Dollar
0.48
Batavia
………..
Dollar
0.
4
3*
0.44
Guatemala
……….
Straits Doli.
1.4125
0.85
Phil. Peso
1.24
0.7
2
*
Teheran
4)
(Perzië)
Pahlavi
–
7.30
Bangkok
………..
Baht
–
0.67
Kobe
………….
Hongkong
………
Afrika.
Shanghai
………
Singapore
………
Kaapstad
£
12
.10*
1.25*
3
1
Manilla
………..
Alexandrië ……..
Egypt.
£
12.42
7.45
Au8traiiê.
Melbourne, Sidney
.
en Brisbane
£
12
.
1
0*
5.81
Nieuw Zeeland
£
12.10* 5.83*
‘)Goudpeso.
2
)Milreis Goud.
) Not, te A’dam. 0v. not, part. opg.
8) Gif. 0.36 vrije markt 0.09.
4
) MunteenheidRial (=een Kran.)
5)
Officieele
koers; 0,05
3
14 export koers.
18 Maart 1936
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
207
STATISTIEKEN.
BANKDISCONTO’S.
Disc.Wissels.
244Febr.’36
Ned
Lissabon
…. 5
13Dec.’34
Londen ……2
3() Juni’32
Bk
Bel.BinnEff.
1Vrsch.in
*
R.C.
3
4 Febr.’36
3
4 Febr. ’36
Madrid ……5
9
Juli ’35
Athene ……….
7
14Oct.’33
N.-York F.R.B. 141
Feb.’34
Batavi
……….
4
1 Juli’35
Oslo
…….. 3422Mei’33
Belgrado
……..
5
lFebr. ’35
Parijs
……34
6Feb.’36
Berlijn
……….
4
22 Sept.’32
Praag
……3
1 Jan.’36
I3oekarest ……..
44 15Dec.’34
Pretoria
….
3415 Mei’33
Brussel ……….
2
16Mei’35
Rome ……..
S9Sepi.’35
Budapest ……..
4
28 Aug.’35
Stockholm
. .
24
1 Dec.’33
Calcutta
……..
3
28Nov.’35
Tokio….
3.65
2
Juli’33
Dautzig ……….
5
21 Oct.’35
Weenen ……
34lOJuli’35
Helsinglors ……
4
3Dec.’34
Warschau…. 5
260ct.’33 Kopenhagen
….
3422Aug.’35
Zwits. Nat. Bk. 24
3Mei’35
OPEN MAJIKT.
1936
14
9114
217
24(29
Maart
Maart
Maart
Febr.
1935
Il!l6
Maart
1934
12I17
Maart
1914
2
01
24
Juli
Amsterdam
Partic. disc.
1
7
1,6
IhJi.h(
i
1121
7(_1(
91,6
l’Js
3
Is
3
1
(-(1i
Prolong.
1
3
14
1
3
14-2
1
3
14
111
4
11
3
1
1-
1
1
211
4
_1I
4
Londen
Daggd.
. .
lI-1
1
(2t
‘Ii-1
‘j,
–
t
j-1
(41
Iu(
4
2
Partic. disc.
11,6
1
1,
6
17/32_1Ii6
17
133_
9
116
I16I8
/’/i
41(4_2(4
Berlijn
Daggeld…
31(_3( 21(_31(
2
1
(-3(
2
2113-3
331
4
.4
411_511
–
4aandgeId
3.114
3.14
2
3
14-3
2314.3
31)
4
_51
5
411
4
531
4
–
Part, disc.
3 3
3
3
331
371
8
2I(-
1
(
3
Warenw. ..
4.113
411
2
411
4.11
4
4..1J
4
4.11
4
–
We., York
Daggeld
1)
3
14-1
31
1
-1
314
31
4
1
1
l3(
4
_211,
Partic.disc.
11,6
111e-j16
1
3
1,6
1
3
116
1
51 11
3
–
t)
Koers van 13Maart en daaraan voorafgaande weken t/m. Vrijdag
WISSELKOERSEN.
KOERSEN iN NEDERLAND.
D
ata
New
Londen
Berlijn
Parijs 1BrusseliBatavia
York.)
*)
)
9
1)
10 Mrt. 1936
1.45%
7.26%
59.04
9.70% 24.81 100%
11
,,
1936
1.45’%
7.27
59.08
9.70%
24.82
100%
12
,,
1936
1.46%
7.26% 59.16 9.70%
24.81
100%
13
,,
1936
1.46%
7.26%
59.14
9.7034
24.81
100
14
,,
1936 1.4614
7.26%
59.124
9.70%
24.81
1009. 16
,,
1936
1.46%
7.26% 59.10
9.70%
24.80
100
Laagste d.w’)
1.45%
7.26%
58.90
9.69%
24.79
100%
Hoogste d.wl)
1.46% 7.27%
59.20
9.70%
24.85
100%
1Iuntpariteit
2.4878
12.1071 59.263
9.747
34.592
100
f
D a a
Zuit-
ser1 and
Weenen
Praag
Boeka-
Milaan
Madrid
S)
1)
rest
1)
8*)
*5)
10 Mrt. 1936
48.01
–
6.10
1.10
–
20.10
11
,,
1936
48.01
–
6.10
1.10
–
20.11
12
,,
1936
48.01
–
6.10
1.10
–
20.104
13
,,
1936
48.00
–
6.101
1.10
–
20.104
14
,,
1936
48.00
–
6.104
1.10
–
–
16
,,
1936
48.00
–
6.10
1.10
–
20.114
Laagste d.w’)
47.9734
27.50
6.08
1.05
11.75
20.06
Hoogste d.wl)j
48.05
27.75
6.13
1.15
11.85
20.20
Muntparïteit
1
48.003
35.007
7.3711.488
13.094
48.52
D ata
Stock-
holm
5)
Kopen-
hagen5)
°
)
t
*
Hel-
Buenos-
Aires’)
Mon-
treal)
10 Mrt. 1936
37.50′
32.474
36.55
‘0
40 Y
4
1.45%
11
,,
1936
37.50
32.474
36.55
3.20 40%
1.45%
12
,,
1936
37.50
32.474
36.55
3.20 40%
1.46
13
,,
1936
37.50
32.474
36.55
3.20 40%
1.46%
14
,,
1936
37.474
32.45 36.524
3.20 40%
1.46%
16
,,
1936
37.50
32.474
36.55
3.20
40
1.46
Laagste d.wl)
37.374
32.35
36.40
3.174 39%
Hoogste d.w’)
37.57J1
32.55 36.60 3.224
40%
1.46%
Muntpariteit
166.671
66.671
66.671
6.266
95%
2.4878
5)
Noteering te Amsterdam.
*5)
Not. te Rotterdam.
1)
Part. opgave.
In ’t iste of Zde No. van ieder maand komt een overzicht
voor van een aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen.
KOERSEN TE NEW YORK. (Cable).
D
ti
a
t
,
Londen
($ per £)
Parijs
($
p. lOOfr.)
Berli
j
n
($
p. 100
Mk.)
Amsterdam
(8 p. 100
gld.)
10
Mrt.
19361
4,98%
6,65% 40,52
68,64
11
,,
1936
4,97% 6,64%
40,52 68,52
12
1936
4,97%
6,64%
40,55
68,49
13
,,
1936
4,96%
6,63%
40,47 68,35
14
1936
4,973%
6,64%
40,50
68,51
16
1936
4,97%
6,64%
40,50
‘
68,50
18 Mrt.
1935
4,76%
6,61
40,36
67,95
Muntpariteit..
4,86 3,90% 23.81%
40%
KOERSEN TE LONDEN.
Plaatsen en
Landen
1
Noteerings-
eenheden
1
29
Febr.I
1936
7
Mrt.
1
1936
1LaagstelHoogste
l
911′
Mrt.
’36
14
Mrt.
1936
Alexandrië..
Piast.
p.
97% 97%
97%
97% 97%
Athene
. .. .
Dr.
p.6
516
517
516 518 517
Bangkok. …
Sh.p.tical
1110k
1110
1110
1110 1110
Budapest
..
Pen.
p. £
16% 16% 16%
16% 16%
BuenosAires’
p.pesop.0
18.05
18.074
17.95
18.10
18.05
Calcutta
. . ..
Sh.
p.
rup.
1/6%
1/6%
116
3
/
116
5
1
1/6%
Constantin.
.
Piast.p.6
615
615 615 616
616
Hongkong
..
Sh.
p. $
1/3%
1/3%
1/3%
14
1:3
3
/
4
Kobe
……
Sh. p.
yen
111
29
1
112
311’%
112
1
1
111
31
1,
Lissabon….. Escu.p..6
110% 110%
109%
110%
110%
Mexico
. …
$per
18
18
17%
18%
18
Montevideo
2)
d. per £
22%
22% 22%
23%
23
Montreal
..
$
per
£
4.98%
4.98%
4.96%
4.98%
4.96%
Riod.Janeir03
d. per Mil.
2%
2%
2
23
1
32
2
25
1
2%
Shanghai
. .
Sh.
p. $
.
1f22/
1
1123.’
1
1
2%
1
1
1
2%
1/2%
Singapore
..
id
p. $
214%
21434
2/4 2/4%
21434
Valparaiso
4
).
$per
128
130
130
131 131
Warschau
..
Zi. p. £
26%
26%
26
26%
26%6
1) 0111e.
not. 15 laten, gem. not. welke importeurs hebben te betalen,
27 Febr. 17.02.
1)
01f
ie.
not. 29 Febr.
39
5
(8;
4
Mrt.
39
9
116;
7
Mrt. 3911
2
.
3)
Id.
II
Mrt. ’35 4
1
14.
4
)90 dg. Vanaf 28 Aug. laatste .export” noteering.
ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS 2)
Londen’)
N.York’)
Londen
10
Mrt.
1936..
19%
448,
10
Mrt. 1936….
1411_
11
1936..
195g
44%
11
,,
1936….
141104
12
1936..
19%
44%
12
,,
1936….
14111
13
1936..
191y,
44%
13
,,
1936….
14111
14
1936..
19%
–
14
,,
1936….
14111 16
,,
1936..
19′
44%
16
,,
1936….
14111
18 Mrt. 1935.
.
27%
58%
18 Mrt. 1935….
146111
27 Juli
1914..
24′
59
27 Juli
1914….
84110%
1)
in pence
p. oz.
stand.
3)
Foreign silver
in
$c. p. oz.
line.
2)
in sh.
p.oz.
line
STAND VAN ‘8 RIJKS KAS.
V o r d e r i n g e n.
(
7 Mrt. 1936 1 14 Mrt. 1936
Saldo van ’s Rijks Schatkist bij De Ne-
derlandsche Bank ……………….
1
55.487.875,67
/
57.971.828,55
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten • 112.659,48 ,, 271.850,48
Voorschotten op ultimo Februari 1936
a(d. gemeent. verstr. op a. haar uit te
keeren hoofds. der pers. bel., aand. in
de hoofds. der grondbel. en der gem.
fondsbel., alsmede opc. op die belas-
tingen en op de vermogensbelasting
–
,, 2.140 803,24
Voorschotten aan Ned.-lndit ……….,, 135.921.265,98 ,, 136.463.02833
Idem aan Suriname… ……………
.,, 14.114.934,73
,, 14.115.801,42
Idem aan Curaçao ……………….
…..-
–
Kasvord.weg. credietverst. a!h. buitenl ,, 117.911.484,85 ,, 117.964.844,39
Daggeldleeningen tegen onderpand
,, 4.000.000,- • 2.000.000,-
Saldo der postrek. v. Rijkscom ptabelen , 34.740.111,24 ,, 28.811.431,12
Vord. op het Alg.Burg. Pensioenfonds’)
–
–
Vord. op andere Staatsbedrijven’) ……28.520.518,12 ,, 26.102.532,27
Verstr. ten laste der Rijksbegr. kasgeld-
leeningen aan gemeenten (saldo)
, 36.773.396,24 ,, 36.773.396,24
Verplichtingen
Voorschot- door De Ned. Bank ingev.
art. 16 van haar octrooi verstrekt
–
–
Schatkistbiljetten in omloop …. . ….
.f438.103.000,- /433.753.000,-
Schatkistpromessen in omloop ……
..106.190.000,- ,, 104.990.000,-
w.v. rechtstr. bij De Ned. Bank gepl.. – –
Zilverbons in omloop
. …………….
..1.186.139,-
1.185.482,50
Schuld op uIt. Februari 1936 aan de
gem. weg. a. h.uit te keeren hoofds.d.
pers. bel., aand. i. d. hoofds.d. grondb.
e. d. gem. fondsb. alsm. opc. op die
bel, en op de vermogensbelasting .. 1.006.961,04
Schuld aan Curaçao’) …………… ..,,
677.364,36
,
792.348,33
Schuld aan het Alg. Burg. Pensioent. i) ,,
187.242,85 ,,
9.888,–
Id. a. h. Staatsbedr. der P.T. en T.’) … ,, 6.257.947,75
,, 65.311.182,30
Id. aan diverse instellingen’) ………
..82.933.066,51
,, 82.913.466,51
‘) In rekg.-crt. met’s Rijks Schatkist.
NEDERLANDSCH-INDISCHE VLOTTENDE SCHULD.
7 Mrt. 1936 1 14 Mrt. 1936
Vorderingen:
Saldo Javasche Bank
–
–
Saldo b. d. Postchêque- en Girodienst
t
386.000,-
f
502.000,-
Verplichtingen:
………………..
Voorschot’s Rijks kas e.a. Rijksinstell.
,,
l35.921.000,-
n
136.463.000,
SchatkistpromesSen in omloop…….,,
4.500.000,-
1.500.000,-
Schatkistbiljetten in omloop
……….
3.000.000,-
3.000.000,-
Schuld aan het Ned.-lnd. Muntfonds.
1.039.000,-
•
1.039.000,-
Idem aan de Ned.-lnd. Postspaarbank.
1.279.000.-
,
1.569.000,-
Belegde kasmiddelen Zelfbesturen…….
680.000,-
,,
680.000,-
Voorschot van de Javasche Bank
…
,,
3.332.000,-
648.000,-
SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Data
Metaal
Circu
–
latle
1 Andere
1
opelschb.
1
schulden
1
I
Discont.
1
Dlv.
reke-
fin gen’)
8 Febr.
1936..
744 1.132
1
476
585
1.571
1
,,
1936..
766
1.193
429
580
1.591
25 Jan.
1936..
771
1.076
447
579 1.602
18
,,
1936..
762 985 428 576
1,521
11
,,
1936..
755
1.026
436
573
1.534
5 Juli
1914..
645
1.100
560
735 396
) Slultp. der activa.
208
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18 Maart 1936
STATISTISCH OVERZICH
•
GRANEN EN ZADEN
TIJINBOUWARTIKELEN
VLEESCH
TARWE
g
a
R000E
MAIS
GERST
g
LIJNZAAD
WITTE
KOOL
UIEN
ROODE
KOOL
RUND-
V R ENS-
lata loco
74 kg Bahia
La Plata
e
.-‘.USSISC
La Plata
Ie kwal.
gewoon
ie kwal. Blanca loco
loco loco
1-5 pond
per 100 kg
1-5 pond
.(versch)
(versch)
otterd
d
am
l
R’damlA’dam
R’dam!A’dam
‘d°5IA?
R’damlA’dam
per 100 kg
Broek op
per 100 kg
per 100 kg
per 100 kg
per 100
per 100 kg.
per 2000 kg.
per 2000
per 1960 kg.
Langendijk
Rotterdam
Rotterdam
f1
01
f1
°lo
f1
Oj
f1
%
f1
0
10 f1
0
10
f1
01
f1
°/o
f1.
01
f1.
0
10
1925 17,20
1 5,90
100,0 13,075 100,0
231,50
100,0
236,00
100,0
462,50
100,0
– –
1926
92,4
11,75
89,9
174,25
75,3
196,75
83,4
360,50
77,9
–
–
192714,7585,8
12,47
5
95,4
176,00
76,0
237,00
100,4
362,50
78,4
-.
– –
1928 13,47
5
78,3
13,15
100,6
226,00
97,7
228,50
96,8
363,00
78,5
4,55
100,0
13,25
100,0
17,23 100,0
93, 100,-
77,50
100,-
1929
12,25
71,2
10,87
1,
83,2
204,00
88,1
179,75
76,2
419,25
90,6
7,38
162,4
11,78
88,9
9,10 52,8
96,40
103,7
93,12
5
120,2
1930
9,67
5
56,3 6,225
47,6
136,75
59,1
111,75
47,4
356,00
77,0 2,05
45,1
2,14
16,2
————————
5,77
33,2
108,
116,1
72,90
94,1
1931
5,55
32,3
4,55
34,8
84,50
36,5
107,25
45,4
187,00
40,4
3,06
67,3
1,94
14,6
————————-
6,96 40,4
88,
94,6
48,-
61,9
1932
5,22′
30,4
4,62
5
35,4
77,25
33,4
100,75
42,7
137,00
29,6
1,49
32,8
8,07
60,9
1,84 10,7
61,
65,6
37,50
48,4
1933
5,02
5
29,2
3,55 27,2
68,50
29,6
70,00
30,0
148,00
32,0
0,82
18,0
2,30
17,4
2,60
15,1
52,
55,9
49,50
63,9
1934
3,67
5
21,4
3,325
25,4
70,75
30;6
75,75
32,1
142,50
30,8
3,23
71,0
1.89 14,3
3,04
17,6
61,50
66,1
46,65
60,2
1935
4,125
24,0
3,075
23,5
61,25
26,5
68,00
28,8
131,75
28,5
2,21
48,6
2,58
19,5
5,25
30,5
48,12k
51,7
51,62
5
66,6
Jan.
1934
4,75
27,6
3,10
23,7
65,25
28,2
58,00
24,6
144,25
31,2
3,65
80,2
2,30
17,4
3,08
17,9
62,50
67,2
53,75
69,4
Febr.
3,40
19,8
2,77
5
21,2
65,25
28,2
58,50
24,8
133,00
28,8
3,97
87,3
1,63
12,3
3,12
18,1
63,-
67,7
53,50
69,0
Maart
3,25
18,9
2,725
20,8
70,75
30,6
58,75
24,9
132,00
28,5
5,99
131,6 1,23
9,3
4,24 24,6
61,75
66,4
50,50
65,2
April
3,20
18,6
2,70
20,7
70,50
30,5
56,75 24,0
136,50
29,5
63,50
68,3
49,12
5
63,4
Mei
3,32
5
19,2
2,875 21,9
62,00
26,8
63,00
26,7
154,50
33,4
65,75
70,7
47,50
61,3
Juni
3,676
21,4
3,175
24,3
65,00
28,1
74,75
31,7
156,50
33,8
–
63,25
68,0
43,75
56,5
Juli
3,80
22,1
3,30
25,3 71,50
30,9
78,75
33,4
151,25
32,7
63,-
67,7
44,62
5
57,6
Aug.
4,37
25,4
4,27
5
32,7
83,25
36,0
93,50
39,6
159,25
34,4
63,95
68,8
43,30
55,9
Sept.
,,
4,-
23,3 4,15
31,7
77,25
33,4
93,25
39,5
145,50
31,5
63,55
68,3
42,62
5
55,0
Oct.
,,
3,50
20,3
3,70
28,3
69,50
30,0
93,50
39,6
135,25
29,2
60,70
65,3
42,12
5
54,4
Nov.
3,50
20,3
3,45
26,4
71,25
30,8
89,25
37,8
127,75
27,6
1,28
28,1
2,25
17,0
53,75
57,8
44,50
57,4
Dec.
,,
3,45
20,1
3,55
27,2
76,25
32,9
91,00
38,6
134,00
29,0
1,26
27,7
2,03
15,3 1,73
10,0
53,15
57,2
44,65
57,6
Jan.
1935
3,30
19,2
3,525
27,0
74,25
32,1
89,25
37,8
137,25
29,7
1,13
24,8
2,59
19,5
2,89
16,8
53,62
5
57,7
45,62′
58,9
Febr.,,
3,20
18,6
3,375
25,8
68,00
29,4
71,25 30.2
124,25
26,9
0,91
20,0
2,14
16,2
4,26
24,7
51,90
55,8
47,55
61,4
Maart
3,20
18.6
3,015
23,5
67,75
29,3
64,00
27,1
120,50
26,1
0,88
19,3
2,92
22,0
7,69
44,6
51,40
55,3
51,20
66,1
April
4,07
5
23,7
2,95
22,6 70,75
30,6
66,75 28,0
125,00
—
–
–
—
–
—
—
–
–
—
51,925
55,8
50,25
64,8
Mei
4,05
23,5 2,90
22,2
59,90
25,9
67,25
28,5
125,50
27,1
—-
–
—
–
——
–
—-
–
—
—
——
–
—
–
–
—
—
–
—–
–
–
50,80
54,6
48,50
62,6
Juni
4.02
23,4
2,90
22,2
57,50
24,8
75,00
31,8
124,25
26,9
—
–
–
–
—
—
——
–
—
–
—-
–
–
–
–
–
–
48,-
51,6
46,12
5
59,5
juli
3,92
6
22,8 2,55
19,5
54,50
23,5
66,75 28,3
124,50
26,9
48,-
51,6
47,370
61,1
Aug.
.,
4,25
24,7
2,625
20,1
55,25
23,9
64,50 27,3
132,25
28,6
44,80
48,2
52,55
67,8
Sept.
4,75
27,6
3,-
22,9
55,75
24,1
64,50
27,3
139,50
30,2
43,375
46,6
56,62
5
°
73,1
Oct.
4,95
25,8 3,35 25,6
57,75
24,9
64,75 27,4
142,75
30,9
46,07
49,5 64,62
5
83,4
Nov.
4,65
27,0
3,2.)
21,5
55,00
23,8
59,75 25,3
137,75
29,8
3,83
84,2
27,0
–
—
—
–
–
—
–
—
2,65
20,0 42,75
46,0
56,85
73,4
Dec.
,,
5,15
29,9
3,40 26,0
56,73
24,5
60,75
25,7 146,50
31,7
4,32
94,9
2,59
—-
—
–
–
—
–
—
—-
—
–
–
—
–
—
—-
—-
—
–
—
—-
—-
—
–
—
19,5
6,17
35,8
44,75
48,1
52,25
67,4
Jan.
1936
5,45
31,7
3,525
27,0
56,00
24,2
63,50
27,0
.153,50
33,1
4,47
98,2
2,26
—-
—
—-
–
—
—-
–
–
–
—-
–
—
17,1
6,41
37,2
44,-
47,3
50,875
65,6
Febr.
,,
5,22
0
30,4 3,40 26,0
55,25
23,9
64,50
27,3
152,50
33,0 4,50
98.9 2.59
19,5
7,43
43,1
43,775
47,1
48,25
62,3
2 Maart
5,20
30,2 3,43 26,4
55,50
24,0
67,50
28,6
151,50
32,8
5,52
121.3
2,74
20,7
8,16
47,4
45,_5
48,4
48,
5
61,9
9
,,
5,25
30,5
3,475
26,6
57,0)
24,6
68,50
29,0
150,00
32,4
45,_6
48,4
47,25
6
61,0
6
,,
530
30,8 3,52
5
27,0
61,00
26,3
71;50
30,3
149,50
32,3
‘)menzie voor cie toelichting op ciezen staat cle nos. van 8, 15 Aug. 1928, 25 Febr. 1931 en 15 Febr. 1933. ) Tot Jan. 1931 Hard Winter No. 2. van Jan. 1931 to
16Dec. 1929 tot 26 Mei 1930 7415kg Hongaarsche vanaf 26 Mei 1930 tot 23 Mei 1932 74 kg Zuid-Russische; van 23 Mei 1932 tot 2 Oct. 1933 No. 2 Canada.
4)
To
Van 19 Sept. ’32 tot 24 Juli ‘3362163kg Z.-Russ. Van 24Juli ’33-7 Oct.
1
3564165kg La Plata. 5)7 Mrt.
0
)14 Mrt.
7)5
Mrt.
8)
6 Mrt.
9
)13 Mrt.
MINERALEN
TEXTIELGØEDEREN
‘
DIVERSEN
STEENKOLEN
Westfaalsche!
PETROLEUM
BENZINE KATOEN
WOL WOL
gekamde
KOE-
KALK-
Hollandsche
bunkerkolen,
Miii.
Coittin.
Crude
Gulf exp
gekamde
Australische, Australische,
HUIDEN
SALPETER
.
onezeefd f.o.b.
33 t(m 33.9°
64/65°
$cts. per
Middling locoprijzen
F.
F.
Sakella-
0 F. No. 1
Merino, 64’s Av.
CrossbredColo- nial Carded,
Gaaf, open
kop
Old. per
100 kg
R dam/A’dam
per 1000 kg.
Bé
S.
g.
per barrel
.
U.S. gallon
New-York
rides
Oomra
Liverpool
loco Bradford
per 1h.
50’s Av. loco
57-61 pnd.
netto
per Ib.
Liverpool Bradford per Ib.
1925
ii.
10,80
°ii
100,0
T
•
1.68
100,0 14,86
100,-
$
cts.
23,25
io
100,0
29,27
°/o
100,-
pence
9,35
01
100,-
pence
55.00
100,0
pence
29,50
100,0
E
34,70
–
i
100,0
11
–
12,-
100,0 1926
17,90
165,7
1.89
112,5 13,65
91,9
17,55
75,5
lpence
16,24
55,5 6,30 67,4
47,25
85,9
24,75
83,9
28,46
82,0
11,61
96,8
1927
11,25 104,2
1.30
77,4
14,86
100,-
17,50
75,3
16,78
57,3
7,27
77,8
48,50
88,2
26,50
89,8
40,43
116,5
11,48 95,7
1928
10,10
93,5
1.20
71,4
9,98 67,2
20,00
86,0
19,21
65,6
7,51
80,4
51,50
93,6
30,50
103,4
47,58
137,1
11,48 95,7
1929 11,40
105,6
1.23
73,2
10,-
67,3
19,15
82,4
17,05
58,2
.6,59
70,5
39,-
70,9
25,25
85,6
32,25
92,9
10,60
88,3
1930 11,35
105,1
1.12
66,7 8,77
59,0
13,55
58,3
12,-
41,0 3,92
41,9
26,75
48,6
16,25
55,1
25,36
73,1
9,84
82,0
1931
10,05 93,1
0.58 34,5
5,04
33,9
8,60
37,0
7,33 25,0 3,08
33,0
21,50
39,1
12,00
40,7
18,65
53,7
8,61
71,8
1932
8,00
74,1
0.81
48,2
4,50
30,3
6,45
27,7
5,21 17,8 3,11
33,3
16,00
29,1
8,50 28,8
11,15
32,1
6,15 51,3
1933
7,00
64,8 0.45
26,8
3,61
24,3
6,75
29,0
5,13
17,5
2,78
29,7
19,25
35,0
9,50 32,2
13,26
38,2 6,18
51,5
1934
6,20 57,4
0.63
37,5
2,88
19,4
°
7,35 31.6 5.32
18,2
2,68
28,7
19,25
35,0
10,25
34,7
12,07
34,8
6,11
50,9
1935
6,05
°
5,60
0.625 37,2
3,02
20,3
7,05
30,3
5,16
17,6
2,96
31,7
16,75
30,5
8,50
28,8
12,54
36,1
5,89
49,1
Jan.
1934
6,65
61,6
0.66
39,3
3,74
25,2
7,10
30,5
5,47
18,7
2,59 27,7
27,00
49,1
14,75
50,0
13,-.
37,5 6,15 51,3
ebr.
6,30
58,3
0.64
38,1
3,25
21,9
7,50
32,3
5,64
19,3
2,68
28,7
23,75
43,2
12,75
43,2
13,-
37,5 6,20
51,7
Maart
,,
6,25
57,9
0.63
37,5
3,05
20,5
7,40
31,8
5,50
18,8
2,76
29,5
23,25
42,3
11,75
39,8
12,50
36,0 6,25
52,1
April
,,
6,30
58,3
0.62
36,9
2,795
18,8
6,95
29,9 5,37
18,3
2,50 26,7
23,00
41,8
11,50
39,0
12,-
34,6 6,30 52,6
Mei
,,
6,25
57,9
0.62
36,9
2,88
19,4
6,80 29,2
5,20
17,8
2,48
26,5
21,00
38,2
10,50
35,6
11,88
34,2 6,30 52,6
Juni
6,15
56,9
0.62
36,9
2,83
19,0
7,15
30,8 5,23
17,9
2,77
29,6
19,00
34,5
9,50
32,2
11,50
33,1
6,30
52,6
Juli
6,15
56,9
0.62
36,9
2,68
18,0
7,55
32,5
5,22
17,8
2,83
30,3
17,00
30,9
9,00
30,5
11,50
33,1
6,30 52.6
Aug.
6,15
56,9
0.62
36,9 2,68
18,0
7,85
34,0
5,32
18,2
2,85
30,5
16,00
29,1
8,50
28,8
11,75
33,9
5,80 48,3
Sept.
6,00
55,6
0.62
36,9
2,74
18,4
7,70
33,1
5,06
17,3
2,71
29,0
15,00
27,3
8,50
28,8
12,-
34,6
5,85
48,8
Oct.
6,00
55,6
0.62 36,9 2,60
17,5
7,40
.
31,8
4,93
16,8
2,57 27,5
15,00
27,3
8,50
28,8
12,50
36,0 5,90 49,2
Nov.
6,10
56,5
0.62 36,9 2.53
17,0
7,40
31,8
5,42
18,5
2,67 28,6
15,00
27,3
8,75
29,7
12,-
34,6
5,95
49,6
Dec.
6,05
56,0
0.62 36,9 2,76
18,6
7,50
32,3 5,43
18,6
2,77
29,6
14,50
26,4
,
8,50 28,8
11,25
32,4
6,05
50,4
b
an.
1935
6,05
56,0 0.625
37,2
2,97
5
20,0
7,55
32,5
5,38
18,4
2,99 32,0
14,75
26,8 8,25
28,0
10,75
31,0 6,15 51,3
ebr.
6,05
56,0
0.62
5
37,2
2,75
18,5
7,50
32,3 5,24
17,9
3,-
32,1
14,00
25,5
7,75
26,3
10,50
303
6,20
51,7
Maart
5,90
54,6
0.62
36,9
2,74
18,4
6,80
29,2 4,85
16,6
2,79 29,8
13,75
25,0 7,50
25,4
10,25
29,5 6,25
52,1
April
,,
6,00 55,6 0.63
37,5
2,99
20,1
7,05
30,3 4,89
16,7
2,89
30,9
14,75
26,8 8,00
27,1
10,75
31,0 6,30
52,6
Mei
6,05
56.0
0.62
36,9
2,970
20,0 7,30 31,4
4,96
16,9 3,07
32,8
16,00
29,1
8,50
28,8
11,75
33,9
6,30
52,6
Juni
6,05
56,0
0.62
36,9 3,15
21,2
7,-
30,1
4,82
16,5
2,98
31,9
16,75 30,5
8,50
28,8
1
2,
34,6 6,30
52,6
Juli
6,05
56,0
0.62
36,9
3,115 21,0
7,25 31,2 4,82
16,5
3,08
32,9
18,25
33,2
9,00 30,5
11,75
33,9 5,40 45,0
Aug.
6,15
56,9 0.62
36,9
3,08
20,7
6,80
29,2
4,91
16,8
2,83
30,3
18,25
33,2
9,25 31,4
12,-
34,6
.
5,40 45,0
Sept.
6,10 56,5 0.625
37,2
2,85
19,2
6,40
27,5
4,95
16,9
2,63
28,1
18,25
33,2
8,75
29,7
14,50
41,8
5,50
45,8
Oct.
6,05
56,0
0.62
5
37,2
3,-
20,2
6,70 28,8 5,30
18,1
2,96 31,7
18,50
33,6
8,75
29,7
16,-
46.1
5,55
46,3
Nov.,,
6,05
56,0
0.62 36.9
3,17
21,3
7,05 30,3
5,90
20,2
3,16
33,8
18,75
34,1
9,00
30,5
16,-
46,1
5,60
46,7
Dec.
6,05
56,0
0.62 36,9
3,39
22,8
7,05 30,3
5,91
20,2
3,15
33,7
18,50
33,6 8,75
29,7
14,25 41,1
5,70 47,5
Jan.
1936
6,15
56,9
0.61
5
36,6
3,39
22,8
7,05
30,3
582
19,9
2,91
311
1925
35,0
9,00
30,5
15,-
43,2 5,80 48,3
Febr.
6,15
56,9
0.61
36,3
3,45
23,2
6,80
29,2
5,49
18,8
2,74
293
19′,25
35,0
9,25
31,4
15,-
43,2
5,85
48,8
2 Maart
6,15
56,9
0.60
5
36,0
3,472)
23,4
6,55
28,2
5,4
0
4
18,4
271
4
29,0
19,75
6
)
35,9
950
6
)
32.2
5,90 49,2
9
,,
6,15
56,9
0.615 36,6
3,472)
23,4
6,70
28,8 5,735
19,6
2,55)
30,5
19,757)
35,9
9,507)
32,2
5,90
49,2
6
6,15
56,9
0,61
5
36,6
3,47
3)
23,4
6,75
29,0
5.90
492 ‘haar- en maanogem. arger. op ‘Is pence.
4)7
Mrt.
)14 Mrt.
4)
4 Mrt.
5
)11 Mrt.
6)5
Mrt. 7)12 Mrt.
18 Maart 1936
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
209
VAN CROOTHANDELSPRIJZEN
1)
ZUIVEL EN EIEREN
METALEN’
BOTER
BOTER
KAAS
Edammer
EIEREN
S
KOPER
LOOD
TIN
IJZER
Cleveland
GIETERIJ-
ZINK
GOUD
ZILVER
–
–
per kg
Leeuwar-
Hfg
Crisis
Alkmaar
Fabrieks-
Gem. not.
Eiermijn
Standaard
Locoprijzen Locoprijzen Locoprijzen
Foundry
IJZER
(Lux III)
p.
Locoprijzen
Londen cash Londen cash
Londen per
•
–
derComm.
Noteering
Zuivel
kaas
kI. m/merk
Roermond
p. 100 St.
Londen
per Eng, ton
Londen
per Eng, ton
Londen per
Eng. ton
No. 3 f.o.b.
Middlesb.
Eng. t. f.o.b.
per
per ounce
fine
Standard
Ounce
Centr.
persokg.
per Eng.ton
Antwerpen
Eng.ton
ii
–
—
–
ii:
—
–
ii:
–
—
11.
010
—
r
jg
0
1
0
iÏ
£
0
10
sli.
0
10
pence
°lo
1925
2,31
100,0
–
56,-
100,0
9,18
100,0
62.116
100,0 36.816
100,0
261.171-
100,0
731- 100,0
671-
100,-
36.316
100,-
85(6
100,-
32
1
/
100,0
1926
1,98
85,7
–
43,15
77,1
8,15
88,8
58.11-
93,5
31.116
85,3
290.1716
111,1
8616
118,5
6818
102,5 34.216
94,3
851-
99,5
28
11
/
89,3
– 1927
2,03
87,9
–
43,30
77,3
7,96
86,7
55.141-
89,7
24.41-
66,4 290.41-
110,8
731-
100,0
6416
96,3
28.10/-
78,8
851-
99,5
26
3
1g
83,3 1928
2,11
91,3
–
48,05
85,8
7,99
87,0
63.16/-
102,8
21.11-
57,8
227.51-
86,8
661-
90,4
6218
93,5
25.516
69,9
851-
99,5
2611
81,1
1929
2,05
88,7
–
45,40
81,1 8,11
88,3
75.141-
121,9
23.51-
63,8
203.1516
77,8
7016
96,6
6819
102,6 24.1716
68,8 851-
99.5
24
7
/i6
76,2
1930
1,66
71,9
–
38,45
68,7
6,72
73,2
54.131-
88,0
18.116
49,6
142.51-
54,3
671-
91,8
5916
88,8
16.17/-
46,6
851-
95
171/ie
55,4
•
1931
1,34
58,0
–
31,30
56,9
5,35
58,3
36.51-
58,4
12.11- 33,1
110.11-
42,0
551-
75,3
4716
70,9
11.10/6
31,9
9216
108,2
13/
41,6
1932
0,94
40,7
–
22,70
40,5
4,14
45,1
22.17/-
36,8
8.12/-
23,6 91.2/-
37,1
42/-
57,5
37/-
55,2
9.16!-
27,1
1181-
138,0
I2
7
/
40,1
1933
0,61
26,4
0,96
20,20
36,1 3,71
40,4
22.216
35.6
7.1716
21,6
131.181-
50,4
41/-
56,2
351-
52,2
10.1216
29,4
12417
8
14
145,8
12
3
18
385
• 1934
0,45
19,5
1,-
18,70
33,4
3,45
37,6
18.1416
30,2
6.1516
18,6 141.1916
54,2
401-
54,8
3317
50,1
8.91-
23,4
137(7
3
/4
161,0
1311
14
40,7
1935
0,49
21,2
0,99
14,85
26,5
3,20
34,9
19.116
30,7
8.1116
23,5
134.1616
51,5
3916
54,1
3318
50,2 8.101- 23,5
14212
166,3
1711116
55,1
Jan.’34
0,50
21,6
1,-
20,40
36,4 5,05 55,0
21.71- 34,4
7.7/-
20,2
148.31
7
56,8
3916
54,1
361-
53,7
9.121-
26,5
12916
151,5
12
3
14
39,7
Feb. ,,
0,47
20,3
1,-
21,55
38,5
3,68
40,1
20.916
33,0
7.41-
19,8
140.131-
53,7
3916
54,1
3615
54,4
9.-16
24,9
13711
160,3
12012
38,9
Mrt. •
0,44
19,0
1,-
19,90
35,5
2,71
29,5 20.31- 32,5
7.316
19,7 144.1516
55,3
4016
55,5
3513
52,6
9.21-
25,2
13618
159,8
12018
39,3
t)Apr. •
0,42
18,2
1,-
17,20
30,7 2,72
29,6
20.1416
33,4
7.416
19,8 150.1016
57,5
4116
56,8
3412
51,0
9.716 25,9
135114
158,0 12
7
/i
38,7
•
Mei ,
0,41
17,7
1,-
16,05
28,7
2,54
27,7
20.41-
32,5
6.1616
18,7
144.1916
55,4
4016
55,5
3219
48,9
9.21
25,2
13613
159,4
12
1
/i
37,5
‘,’unl ,
0,41
17,7
1,-
19,40
34,6
2,74
8
29,9
19.1816
32,1
6.141-
18,4 140.11-
53,5
4016
55,5
3119
47,4
8.161-
24,3
137184
161,1
12
1
14
38,1
•
Juli
0,40
17,3
1,-
21,50.
38,4
2,81
30,6
18.111-
29,9
6.1416
18,5
142.91-
54,0
4016
55,5
3214
48,2
8.61-
22,9
137111
161,4
1231
4
39,7
‘Aug.:
0,43′
18,6
1,-
20,90
373
3,32
5
36,2
17.61-
27,9
6.141-
18,4
139.716
53,2
40/-
54,8
3216
48,5
8.716
23,2
13816
162,0
13
– 40,5
Sept.,
0,43
18,6
1,-
18,126
3
2
:
4
3,31 36,1
16.101-
26,6
6.516
17,2
137.171-
52,6
3916
54,1
3216
48,5
7.171-
21,7
1411-
164,9
13
1
/8
40,9
Oct.
0,43
18,6
1,-
17,376
31,0 3,95
43,0
16.31-
26,0 6.61-
17,3
137.19(6 52,7
3916
54,1
3216
48,5
7.71-
20,3
141/10
165,9
14
43,6
Nov. •
0,47
20,3
1,-
17,-
30,4 4,52
5
49,3
16.1116
26,7
6.81-
17,6
139.81-
53,2
401-
54,8
3216
48,5
7.716
20,4
139164
163,2
14
7
18
46,3
Dec. •
0,54 23,4 0,95
15,120
27,0
4,07
44,3
16.161-
27,1
6.61-
17,3
137.816
52,5
3916
54,1
3411
50,9
7.4(6
20,0
140164
164,4
14
06
/16
45,7
Jan.’35
0,58
25,1
0,90
14,95
26,7 3,12
5
34,0
16.191-
27,3
6.51-
17,2 138.111-
52,9
3916 54,1
3416
51,5
7.616 20,4 141/10
165,9
14814
45,9
Feb.
0,52
22,5 0,95
14,375
25,7
3,20 34,9
16.41-
26,1
6.41-
17,0
136.81-
52,1 3916 54,1
3416
51,5
7.316
19,8
14218
166,9
14
15
116
46,1
Mrt. ,,
0,37
16,0
1,025
13,30
23,8 2,74 29,8
16.81-
26,4
6.716 17,5
124.516
47,5
381-
52,1
3319
50,4
7.-!-
19,4
14715
172,4
15
3
14
49,0
Apr.,
0,37
16,0
1,08 11,50
20,5
2,316
25,2
18.81-
29,6
7.516
20,0
131.-16
50,0
3816
52,7
3316
50,0
7.111-
20,9
14415
168,9
l8
3
/1
56,6
Mei
0,34
14,7
1,10 11,85
21,2 2,38
5
26,0
20.-!-
32,2
8.616
22,9
135.516
51,7
391-
53,4
3316
50,0
8.1516
24,3
142134
166,4
20
62,3
juni
0,41 17,7 1,07
5
11,95
21,3
2,416
26,3
18.161-
30,3
8.1116
23,5
136.5/6
52,0
3916 54,1
3316
50,0
8.111-
23,6
14116
165,5
19
5
18
61,1
Juli
0,44
19,0
1,-
12,37
5
22,1
2,54
27,7 18.101-
29,8 8.131-
23,7
140.1116
53,7
3916 54,1
3316
50,0 8.101-
23,5
140110
164,7
18
5
(1
57,0
Aug.,
0,46
19,9
1,-
15,10
27,0
3,31
5
36,1
19.151-
31,8
9.11/-
26,2
135.1216
51,8
401-
54,8
3316
50,0
8.18/6
24,7
14014
164,1
17/8
55,6
Sept.,
0,58
25,1
0,97
20,25
36,2
3,16 34,4
20.1016
– 33,1
9.1416
26,7
135.4(6
51,6
3916
54,1
3316
50,0 9.81- 26,0
1411-
164,9
17/i
54,7
Oct.
0,65
28,1
0,89
19,875
35,5 3,95
43,0
21.316
34,1
11.31-
30,6
136.1716
52,3
3916 54,1 3316
50,0
10.-16
27,7
14118
.165,7
17
518
54,9
Nov.,
0,59
25,5
0,94
16,90
30,2
4,69
51,1
21.216
34,0
10.15(6
29,6
135.136
51,8
40/6
55,5
3316
50,0
9.161-
27,1
141/34
165,3
17
9
/i
54.7
Dec.,
0
24,7 0,95
15,80
28,2
4,60
50;1
21.2/6
34,0 10.1-6
27,5
132.-16
50,4
411-
56,2
3316
50,0
9.21-
25,2
141/1
165,0
15
5
/1
47,7
Jan.’360,57
24,7
0,95
16,80
30,0
4,04 44,0
20.1616
33,5
9.61-
25,5
125.616
48,0
411-
56,2
3316
50,0
8.1516
24,3
140111
164,8
12
37,4
Feb.,
0,61
26,4
0,925
17,37
6
31,0
3,376
36,8
21.316
34,1
9.131- 26,5
123.816
47,1
41/-
56,2
3316
50,0
9.316
25,4
140110
164,7
11’61
37,2
2 Mrt.,
0,52
7
22,5
0,95
17,25
8
)
30,8
3,20
34,9
21.61-
34,3
9.161-
26,9
125.81-
47,9
41/-
56,2
3316 50,0.
9.1116
26,5
141114
165,1
II”(j
36,4
9
,,
,
1,-
18,258)
32,6
2,85 31,0
21.15/-
35,0 10.-!-
27,5
128.81-
49,0
411-
56,2
3316
50,0
9.1516 27,0
14111
165,0
11i
3
/1
36,8
16
,
,,
1,05
12,50
27,2
21.13/-
34,9
1
10.2/6 27,8
129.121-
49,5
411-
1
56,2
3316
–
50,01
9.121- 26,5
141/1 1165,0
111
8
j1
36,8
8 Sept. 1932 79 K.G. La Plata; van 26 Sept. 1932 tot 5 Febr, 1934 Manitoba No. 2
3)
Tot Jan. 1928 Western; vanaf Jan. 1928 tot 16 Dec. 1929 American No. 2, van an. 1928 Malting; van Jan. 1928 tot 9 Febr. 1931 American No. 2, van 9 Febr. 1931 tot 23 Mei 1932 64/5 K.G. Zuid-Russische. Van 23 Mei-19 Sept. 1932 No. 3
BOUWMATERIALEN
KOLONIALE PRODUCTEN
VURENHOUT
STEENEN
CACAO
COPRA
KOFFIE RUBBER
SUIKER
THEE
INDEXCIJFER
basis 7″ f.o.b.
Zwedeni
binnenmuur
buitenmuur
G.F. Accra
Ned.-lnd.
Robusta
Standaard
Ribbed Smoked
Witte kristal-
.
All. N.-l. theev.
KoIo
Finland
standaard
per per
per
per
50kg c.i.f.
f.m.s. per 100 kg
Locoprijzen
Rotterdam
Sheets
•
loco Londen
suiker loco
R’dam/A’dam
A’dam gem. pr.
Java- en Suma-
Orond nlale
van 4.672 M’.
per 1000 stuks per 1000 stuks
Nederland Amsterdam
per
0
12 kg.
f
per Ib.
per 100 kg.
trathee p. ‘/2 kg.
stoffen
pro-
ducten
0
10
f
O/
/
01
sh.
010
f
0/
cts.
8
10
Sh.
0
10
fl.’
0
10
cts.
°!o
1925
159,75
100
15,50
100,-
19,-
100,-
4216
100,-
35,75
100,0
61,375
100,0
2(11,625
100,0
18,75
100,0
84,5
100,0
100.0
100.0
1926
153,50
96,1
15,75
101,6 19,50 102,6
491-
115,3
34,-
94,8
55,375
90,2
21-
67,4
17,50
93,3 94,25
111,5
96.0
102.6
1927
160,50
100,5 14,50
93,5
18,50
97,4
681-
160,0
32,62
5
90,9
46,875
76,4
116,375
51,6
19,126
102,0
82,75
97,9 87.5
109.1
1928
151,50
94,8
12,-
77,4
18,50
97,4
5713
134,9
31,87
5
88,9
49,625
80,9
-110,75
30,2
15,85
84,5
75,25
89,1
84.6
91.4
1929
146,00
91,4
14,-
90,3 21,25
1118
45110 107,9
27,375
76,3
50,75
82,7
-110,25
28,8
13,-
69,3
69,25
82,0
81.9
85.5
1930
141,50
886
12,50
80,6
20,75
109:2
34111
82,2 22,625
63,1
32
52,1
-15,875
16,5
9,60
51,2
60,75
71,8
66.0
64.3
1931
110,75
693
10,25
66,1
20,25
106,6
2215
52,8
15,375
42,9
25
40,7
-13
8,4
8,-
42,7
42,50
50,3
46.8
46.8
1932
69,00
43,2
9,25 59,7
15,-
78,9
1916
45,9
13,-
36,2 24
39,1
-11,75
4,9
6,32
5
33,7
28,25
33,4
36.1
38.0
1933
73,50
46,0
10,-
64,5
12,75
67,1
1514
36,0
9,30
25,9 21,10
34,2
-/2,25
6,3
5,526
29,5
32,75
38,7
35.2
34.7
1934
76,50 47,9
8,50 54,8
10,50
55,3
1316
31,8 6,90
19,2 16,80
27,4 -13,875
10,9
4,07
6
21,7
40
47,3
34.4
32.1
1935
59,50
37,2
7,25 46,8 8,75
46,1
1315
31,6
9,15
25,6
14,10
23,0
-(3,625
10,2
3,85 20,5
34,50
40,8
33.6
29.6
Jan.’34
75,00 46,9
10,75
69,4
12,75
67,1
12110
30,2
7,45
20,8
16,50
26,9
-12,875
8,1
4,95
26,4
45,50
53,8 36.9
33.8
Feb. ,,
80,00
50,1
10,50
67,7
12,50
65,8
1415
33,9 7,25
20,2
17,25
28,1
-13
8,4
4,975
26,5
46,75
55,3
35.9
35.9
Mrt.
80,00
50,1
9,75 62,6
12,-
63,2
1411
33,1
7,-
19,5
17,75
28,9
-13,25
9,1
4,52
5
24,1
45,50
53,8
35.1
35.2
• Apr. ,,
80,00
50,1
9,75
62,6
12,-
63,2
1414
33,7
6,25
18,3
17,75
28,9
-13,625
10,2
4,25 22,7
44,25
52,4
35.6 34.5
–
Mei
80,00
50,1
9,25 59,7
1125
59,2
1512
35,7
6,725
18,7
17
27,7
-14
11,2
4,15
22,1
42,75
50,6
35.1
34.3
luni
,
77,50 48,5
8,-
51,6
)
0-
52,6
15
1
4
36,1
7,-
19,5
17
27,7
-/4
11,2
4,20 22,4
41
48,5
34.5
33.8
juli
77,50
48,5
7,50
48,4
10,-
52,6
13
1
11
32,7
6,92
5
19,3 16,75
27,3
-(4,375
12,3
3,975
21,2
40,50
47,9
34,1
32.2
Aug.:
75,50 47,3
7,25
46,8
9,50
50,0
12
1
10
30,2 6,87
5
19,2
16,50
26,9
–
1
4,5
12,6
3,975
21,2
39,75
47,0
33.9
31.4
Sept.,
73,50 46,0
7,-
45,2 8,75
46,1
12(5
29,2
6,65
18,5
16,50
26,9
-14,5 12,6
3,725
19,9
33,50
39,6
33.1
29.5
Oct.
73,00
45,7
7,-
45,2 8,75
46,1
1117
27,3
6,70
18,7
16,50
26,9
–
14,125
11,6
3,52
5
18,8
32,75
38,8
32.7
27.8
Nov..
73,00
45,7
7,-
45,2 8,75
46,1
1213
28,8
6,626
18,5
16
26,1
–
1
3,875
10,9
3,15
–
16,8
33
39,1
32.7 27.6
Dec..
73,00
45,7
7,-
45,2 8,75
46,1
12
1
8
29,8
7,176
20,0
16
26,1
-13,875
10,9
3,376
18,0
34,50
40,8 32.7
28.6
lan.’35
66,00 41,3
7,25
46,8 8,50
44,7.
14
1
1
33,1
8,775
24,5
16
26,1
–
1
3,875
10,9
3,50
18,7
33,75
39,9 32.9
29.5
leb.
,,
66,00
41,3 6,75
43,5 8,25
43,4
1412
33,3
9,375
26,1
15,62
6
25,5
-/3,75
10,5
3,45
18,4
32
37,9 32.4
28.9
Mrt.
.
59,00
36,9
7,-
45,2
8,25
43,4
1313
31,2
8,57
5
23,9
14,626
23,8
–
/3,25
9,1
3,55
18,9
29
34,3 30.9
27.4
Apr..
60 ,00
37,6
7,-
45,2
8,25 43,4
1316
31,8
9,15
25,6
14,50
23,6 –
1
3,375
9,5
4,15
22,1
31,25
37,0
32.1
28.5
Mei
,
57,50 36,0
7,-
45,2
8,25
43,4
13
1
4
31,4
9,50
26,5
14,125
23,0
-13,5
9,8
4,20
22,4
32,75
38,8 33.3
28.6
Juni
,
57,50
36,0
7,25
46,8
47,4
1313
31,2 9,07
5
25,3
13,87
6
22,6
-13,625
10,2
3,87
5
20,7
30,25
35,8
33.2
21.8
Juli
,
57,50
36,0
7,25
46,8
8,75
46,1
1312
31,0
8,-
22,3
13,50
22,0
-/3,5
9,8
3,575
19,1
30,75
36,4
33.4
27.1
Aug.,
58,25 36,5
7,-
45,2
9,25
48,7
13/1
30,8
8,07
5
22,5
13,50
22,0 –
1
3,5
9,8
3,525
18,8
32,50
38,5
33.1
27.4
Sept.,
57,75 36,2
7,-
45,2
9,-
47,4
13
1
5
31,6
8,47
5
23,6
13,50
22,0
–
1
3,375
9,5
3,725
19,9
36 42,6
34.2
28.8
Oct.
,
56,50
35,4
7,25
–
46,8 9,25
48,7 13/5
31,6
9,975 27,8
13,50
22,0
-13,75
10,5
4,225
22,5
46,25 54,7
35.5 31.9
Nov.,
57,75 36,2
7,25
46,8 8,75
46,1
13/3
31,2
10,325
28,8
13,50
22,0 -13,75
10,5
4,10 21,9
39,50
46,7
35.8
31.1
Dec.,
58,00
36,3 7,50
48,4 9,50
50,0
1316
31,8
10,45
29,1
13
21,2
–
j3,875
10,9
4,20
22,4
39,50
46,7
35.4
30.4
Jan.’36
63,00
39,4
8,25
53,2
10,-
52,6
14/-
32,9
11,125
31,0
13
21,2
–
/4,125
11,6
4,325
23,1
39,50
46,7
35.5 30.9
Feb.,
63,00 39,4
51,6
9,50
50,0
1413
33,5
10,625
29,6
13
21,2
-14,375
12,3
4,12
5
21,3
38,50 45,5
35.6 30.6
2Mrt.,
63,00 39,4
•
141-
32,9
9,75
272
13
21,2
–
14,4375
12,5
3,75
20,0
37,_6)
43,8
35.6 30.2
9
,
,
63,00
39,4 9,50
26,5
13
21,2
–
14,4375 12,5
3,875
20,7
35.9
29.8
16
,
,,
65,00
40,7
– –
9,75
27,2
13
21,2
-14,5
12,6
4
21,3
35.9
29.8
Alle Pondennoteeringen vanaf 21 Sept.
1
31 zijn op geudbasls omgerekend; de Doliarnoteeringen vanaf 20 AprIl ’33 zijn In verhouding van de depreciatie
dan Dollar t.o.v. dan Gulden verlaagd.
210
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18
Maart
1936
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 16 Maart 1936.
Activa.
Binnenl.Wis-
f
Hfdbk.
f
21.224.911,57
sels,Prom.. Bijbnk.
,,
471.992,33
enz.lnclisc4Ag.scfl._,,
2.859.673,80
f
24.556.583,70
Papier o. h. Buiten), in disconto
……
Idem eigen portef.
f
1.078.500,
–
Af: Verkochtmaar voor
debk.nognietafgeL
–
1.078.500,-
Beleeningen
Hfdbk
f
86.307.167,95′)
mci. vrsch
in rek.-crt.,Bbflk
,i
,,
4.484.134,98
op onderp.)
iAg.sch. ,,
35.893.897,60
f
126.685.200,53
Op Effecten
……f
122.747.039,89
1
)
OpGoederenenSpec. ,,
3.938.160,64
126.685.200,531)
Voorschotten a. h. Rijk
…………..
Munt, Goud
……f
127.600.340,-
Muntmat., Goud
. .
,, 569.088.530,83
f
696.688.870,83
Munt, Zilver, enz.
,,
19.687.488,86
Muntmat., Zilver
. .
–
716376359691) Belegging van kapitaal, reserves en pen-
sioenfonds
……………………
39.582.321,46
Gebouwen en Meub. der Bank
……..
..
4.600.000,-
Diverse rekeningen ………………,,
11.565.744,44
Staatd. Nederi. (Wetv. 27,5j’32, S. No. 221) ,,
15.486.148,55
f
939.930.858,37
Paasiva.
Kapitaal
……………………….f
20.000.000,-
Reservefonds ……………………,,
4.049.884,01
Bijzondere
reserve
………………,,
5.675.000,-
Pensioenfonds
………………….
..
9.931.685,93
Bankbiljetten in omloop …………..
,,
761.911.695,-
Bankassignatiën in omloop
……….;,
7.256,20
Rek.-Cour.
f
Het Rijk
f
57.926.677,87
saldo’s:
Anderen,,72.877.954,84
130.804.632,71
Diverse
rekeningen ………………
..
7.550.704,52
f
939.930.858,37
Beschikbaar metaalsaldo
…………f
360.343.427,45
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigd is ,, 900.858.570,-
Sc.hatkistpapier, rechtstreeks bij de Bank
ondergebracht
………………..,,
–
Waarvan aan Nederlandsch-lndië
(Wet van 15Maart 1933, Staatsbiad No. 99)………..
f
71.153.775,-
Waarvan in het buitenland ………………………
.»
77.513.984,87
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Goud
Andere
Beschikb.
Dek-
Data Circulatie
opeischb.
Metaal-
kin ga
Munt
1
Muntmat.
__
schulden
saldo
perc.
16 Mrt, ’36
127600
569.089 761,912
130.812
360.343
80
9
,,
’36
132600
547.668
789.117
108 691
349.882
80
25 Juli
’14
65703
96410
310.437 6.198 43.521
54
Totaal
Schatkist-
B 1
–
ee
Papier
Diverse
Data
bedrag
promessen
n__
g
.
op het
reke-
disconto’s
_rechtstreeks
_
baitenl.
ningen
1
)
16 Mrt. 1936
24.557
–
126,685
1.079
11.566
9
,,
1936
28.098
–
125.609
1.618
10.049
25 ,Julj
1914
67.947
–
61.686 20.188
509
., uiiucr uc
.V,Iva.
JAVASCHE BANK.
Data
Goud
1
Zilver
1
Circulatie
1
opeischb. metaal-
schulden
saldo
14 Mrt.’36
2
)
105.550
157.890
23.780
32.882
7
,,
1
36
2
)
101.600 159.630
23.620 28.300
15Feb.1936
157.602
23.780 29.665
80.042 1 20.993
S
,,
1936
80.038
1
21.303
158.965
20.383
29.402
25 Juli1914
22.057
31.907
110.172
12.634
4.842
Wissels,
1
Diverse
Dek-
Data
buiten
1
Dis-
Belee-
reke-
kings-
1
N.-Ind.
1
conto’s
ningen ningen
t)
percen-
______________
1
betaaib.
1
lage
14 Mrt.’36
2
)
1.620
73170
13.750
58
7
,,
1
362)
2.060
79.000
13.670
55
15Feb. 1938
2.040
12.546
57
10.428
502
8
,,
1936
1.760
10.543
t
56.443
10.885
56
25 Juli1914
6.395 7.259
75.541
2.228
44
2)
Sluitpost activa. 2)
Cijfers
telegrafisch
ontvangen.
BANK VAN ENGELAND.
1 Ban kbilj. Bcznkbiij. 1 OtherSecurities
Data
Metaal
1
in
in Bankingl Disc.and Isecuritle circulatie _Departn,.
1
Advances
11Maart1936 1 201.357 1 404.537 1 56.076
9.945 1 14.792
4 ,,
1936 1 201.352 1 404.029
56.584
11.922
14.663
22 Juli 1914 40.164
29.317
33.633
OtherDeposits 1
Dek-
Data
Gov.
Public
Other
1
Reservei kings-
Sec.
Depos. Bankers _Accountsl
1
perc.
1)
11 Mrt. ’36 78.580 14.239
91.570 1 36.064 56.820l 40,0
4 ,, ’36 83.440
7.931 104.522 36.639 1 57.3231 38,4
22 Juli ’14 1L005 14.738
42.185
29.297 52
t)
Verhquding tuisschen Reserve en Deposits.
BANK VAN FRANKRIJK.
Data
Goud
Zilver
Te goed
in
/
t
–
Wis
Waarv.I
op
het
1
.
1
J3elee-
IRenteloos
voorschot
buitnl.
seis
buitenl.l
ningen
Iv.d.
Staat
6 Mrt.’36l65.946
690
16 110.499
1.3001
5.296
1
3.200
28 Feb.’36I65.789
(194
6 111.062
1.3031
5.405
1
3.200
23Juli’14
4.104
640
–
1.541
8
769
–
Bons
v.
d)
1
Diver
–
Rekg.Courant
Data
zei/st.
sen
1)
Circulatie
Zei/st.
1
Parti
–
amort. k.
Staat _amort.k.lculieren
6 Mrt.’36
5.708
1
2.399 80.998
83
1
2.793
1
8.243
28 Feb.’36
5.708
1
2.550
81.239
100
2.754
1
8.706
23 Juli’14
–
–
5.912
401
1
–
943
-, OluLpust dÇIIVd.
DUITSCHE RIJKSBANK.
Daarvan
Deviezen
Andere
Data
Goud
bij bui-
als goud-
ivissels
Belee-
teni. circ.
dekking
en
ningen
banken1)
geldende
. cheques
7Maart1936 1
71,7
20,3
5,4
3.851,5
38,8
29 Febr. 1936
71,7
20,3
5,4
4.025,7
72,4
30 Juli
1914 11.356,9
–
–
750,9
50,2
Data
Effec-
1 Diverse
Circu-
Rekg.-
Diverse
ten
Activai)
latie
Crt.
Passiva
7 Maart1936 1
364,5
1
688,1
3.988,1
290,7
290,7
29 Febr. 1936 1
348,5
1
706,9
4.176,7
652,5
292,8
30 Juli
1914
330,8
200,4
1.890,9
944,-
40,0
t)
Onbelast. 1) Wo. Rentenbankscheine 7 Mrt., 29 Febr. resp.22, 10 miii.
NÂTIONALE BANKVANBELGIË (inBelga’s).
.
Goud
.
0
s
Rekg. Crt.
Data
1936
0..
.
0
–
0.
12 Mrt.
1
3.3401
64 11.1841
95
160
40
4.147
16 I
711
5
,,
3333j
64
1.181
92
160
40
4.102
34 1
726
FEDERAL RESERVE BANKS.
Goudvoorraad
Wissels
Data
1
Goud-
,,Other
In her-
In de
Totaalcertifi-
tsh”
2)
disc. v. d. 1
open
rag
bed
caten
1)
member
1
markt
banks
I
gekocht
19 Feb.’36
7.685,6
I
7.670,2
342,0
6,6
I
4,7
12,,’36
7.677,117.661,2
337,3
8,01
4,7
Belegd
F. R.
1
1 Goud-
1
Algen,.
Totaal Data
in
u. s.
Notes
1
Depo-
Gestort
1
Dek-
Dek-
Gov.Sec.
1
incircu-I
_
s
it
o
‘
s
IKapitaallkings-
__
kings-
____________
latie
1
i
1 perc.°)
1 perc.
4
)
19 Feb.’361 2.430,3 1 3.664,7 1 6.632,1 1
130,7
1
78,0
1
–
12
,,
‘361 2.430,2 j
3.656,1
1
6.629,7
1
130,7
77,9
–
-, IJCCC ÇCLIIIICdLCII wcLuen uijur uc oejiatitist aan ue neserve Darilteil gegeven voor de overname van het goud, toen de $ op 31Jan.’34 van
100 op 59.06 cents werd gedevalueerd.
• 2) ,,Other Cash” does not Inciude Federal Reserve Notes or a Bank’s
own Federal Reserve
bank
notes.
3
)Verhouding totalen govidvoorraad tegenover opelschbare
schulden: F. R. Notes en netto deposito.
4)
Verhouding totalen voorraad muntmaterlaal en wettig betaalmiddel tegenover idem
PARTICULIERE BANXEN AANGESLOTEN BIJ HET FED. RES. STELSEL.
Dis-
t
IReserve
1
Data
1 Aantal
conto’s
1
Beleg-
bi
de
1
Totaal
1
Waarvan
Ileening.
en
1
gingen
l
.
depo-
1
time
beleen.
1
1
banks
1
sito’s
1 deposits
12Feb.’36
2
1
7.995
113.087
1 4.741
1 25,514 1
4.889
5
,,
‘
36
1
1
7.977
113.046
.4.8
2
5
1
25.541
4.892
IJS passen van iie iieu. Dank,
as javascna DOflk en
as wanK 01 Lng-
land zijn in duizenden, alla overige posten in mlliloenan van de be.
treffend, valuta.