16
AUGUSTUS 198
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN
Economisch~Statistische
Beri*chten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
7E JpJRCJNG
WOENSDAG 16 AUGUSTUS 1922
No. 346
INHOUD
BIz.
HET TEKORT BIJ DE NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN 1 door
Jhr. J. A. van llretschmar van Veen …………..712
De positie van den Tuinbouw v66r en na den Oorlog door
E. 0. Valeton
………………………………
714
De Geldelijke Uitkomsten van het Staatsspoorweg (S.S.)-
bedrijf in mdie iii door
S.
A. Reitsma…………..716
Londensche Correspondentie
………………. ……
718
Index-cijfers
………………………………..
719
AANTEEKENINGEN:
De Economische toestand van Zweden
…………..
–
720
O
VERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN
………………….
721
MAANDCIJFERS:
Giro-omzet bij de Nederlandsche Bank
…………..
722
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
722-728
Geldkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.
Goederenhandel.
Bankstateo.
Verkeerswezen.
INSTITUUT
VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
Algemeen Secreiiris: Mr. G. W. J.
Bruin.s.
As8isIen*-Redecteur voor het weekblad: D. J.
Wanssnk.
Secretariaat: Pieter de Hooglvweg 12, Rotterdam.
Aangeteekende stukken:
Bi.ilcantoor
Ruige Plaatweg 37.
Telefoon Nr. 8000. Postchèque- en girorekening
Rotterdam No. 8408.
15 AUGUSTUS.
De invloed van de groote geldonttrekkingen voor
de storting op de staatsleening, het schatkistpapier
en de maandswisseling heeft blijkbaar uitgewerkt;
althans de geidmarkt was deze week weder zeer ruim
en de koersen voor particulier disconto liepen weder
terug tot hetzelfde peil als begin Tuli. Geopend op
3 h 2X pOt. werd in het laatst der week regelmatig
voor 2
3
% pOt. verhandeld, terwijl een enkel post VOOr
2% pOt. werd aangeboden. Weliswaar werd tot deze
rente nog niet verhandeld, maar koopers betoonden
zich niet geheel afkeerig, zoodat na de medio een
verdere inzinking te verwachten is. Prolongatierente
2pOt.
De wisselmarkt opende aanvankelijk iets vaster. De
hoop op een eenigszins voldoenden uitslag va.n de
Londensche conferentie ging echter al spoedig ver-
loren, zoodat de koersen sterk inzakten, vooral voor
Berlijn en
Parijs.
Marken werden weder voor 28l
verhandeld; toen echter. eenige meerdere toenadering
on’tstond en een nieuw voorstel van Eingeland niet
onweiwillènd werd opgencimen, trad weder een flink
herstel in, waarbij Marken weler op 32
Y2
werden af-
gedaan en Parijs hetzelfde peil bereikte als aan het
begin der week. * * *
Die Weekstaat ‘van de Nederliandhche ‘Bank ‘vertoont
betrekkelijk weinig wijeigingen ‘van ibeteekenis.
De pest ,,Binnenlandsche WisseLs” op de balans
daalde van
f 199 rni.11.
tot
f
190
mill.; deze verlaging
zal aan veiriminderden .credieteisch van ‘particuliere zijde
!ijn toe te schrijven, daar het rechtstreeks ‘bij de Bank
geplaatste scha’Lki.s’bpapier met f 1 enill.
steeg tot
f 35
miii. Het hoofd ,,Beleeningen” daarentegen geeft een
kleine stijging te zien iran
f 102 anii.
tot ca.
f 105
niill., zooclat de orediebvraa.g van [liet ibedirijfslerven per
saldo mat oan’streaks
f 7 mdli. is
axfgeruomen.
,,P’apieir op ‘het Ib’uitenland” steeg van.
f 77,4 ‘mdli.
tot
f
81,8 mdli., welke toename waajrachijiniijk weder-
om ten deele is ‘te verilolaren door ioverboekring uit de
,,Diverse Rekeningen” ‘ander liet iachief, waa’rvan het
totaal ruim
f 3 mdli.
lager is. Uiit het feit, dat de
daling der ,,Di’v’erse Rekeningen” hij ida istijging ‘van
,,Papier ‘op ‘het Buitenland” ten achter ‘blijft, mag nog
niet de conclusie worden getrokken, dat deze week
‘deor ‘de Baiik geen dollars zouden izijn :a’fgegeven
beide ‘posten zijn uit verschillende bestaniddeelen
samengesteld, die ‘allen aan rwijziging londerhervig tzijn.
De [b’i’ljetteneircudatie daalde ‘met ca.
f 11 miii. tot
f 970 mill.; ‘rokening-c’ouraert saldi stegen ‘terzelfder
tijd van
f 36,3 miii.
tot
f 43,5
miil., terwijl ‘het lie-
schik[liaar metiaalsaldo eenigszins toenam.
–
LONDEN, 12 AUGUSTUS 1922.
– Gedurende de afgeloopen week vertoonde de geld-
markt een eenigszins onregeimatig verloop. Op Maan-
dag en Donderdag heerschte een flinke vraag, doch de
markt bleek in staat om de op die dagen vervallende
opnamen bij de Bank of England af te lossen.
Hernieuwing van daggeld vond plaats tegen 1 3I
pOt.; nieuw geld noteerde meestal 2 pOt.,
terwijl
soms
24 pOt. moest worden betaald. 7.d. geld deed 1 pOt.
In verband met de hoogere geidkoersen waren de
disconto’s aanvankelijk vaster, doch vielen weder,
toen in den loop van de week de verkrjgbaarsteiliug
van Treasury Bills ,,on tap” werd ingetrokken. Op
Vrijdag liepen de disconto’s echter weder op na het
bekend worden van het resultaat van de inschrijving
op de Treasury Buis, welke gunstiger uitviel, dan de
inschrijvers verwachtten. In het midden van de week
bedvoegen de disconto’s voor 2-maands bankaccepten
1
15
/
1
._2 pOt., voor 3-maands 2 pot., 4-maands 2h/
e
_
%
pOt., 6-maands terwijl op
Vrijdag
de
noteeringen waren:
2-maands bankaccepten 2
1
11
.
6—Vs
pOt.
,,
,,
2Vs-1
2/-
6-
,,
,,
2’—%
712
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
16 Augustus 1922
HET TEKORT BIJ DE NEDERLANDSCHE
SPOORWEGEN.
T.
De Redactie van dit Tijdschrift heeft mij verzocht
eemge beschouwingen te geven over ons spoorwegbe-
drijf, waarvoor in den laatsten tijd belangstelling is
gewekt door het bekend worden van de ongunstige
resultaten van 1921, welke den” Raad van Commis-
sarissen aanleiding gaven tot den ongewonen stap
zich per brief tot de Ministers van Waterstaat en van
Fiiiaineiu te richtea ton eiinde er op te wijaen, dat
ingrijpende maatregelen zijn vereischt om het even-
wicht in de rekening te herstellen.
De Overeenkomst van 1920, die ten gevolge had
dat het bedrijf feitelijk voor rekening van den Staat
wordt gevoerd, heeft de verhouding van het Spoor-
wegbestuur tot de Regeering
gewijzigd;
de. Staat ver-
kreeg als houder van de meerderheid der aandeelen
en als garant voor ideorverige, hij den gang van zaken
het grootste belang; het lag dus zeker op den weg
van Commissarissen, die voor dat belang hebben te
waken, om hunne meening over den ernst van den
toestand aan de Regeering kenbaar te maken. Niet
alleen de Regeering, ook het Nederlandsche volk, dat
door belastingbetaling in het tekort heeft te voorzien,
moest dien toestand kennen; vandaar dat bedoeld
schrijven, met toestemming der Regeering is open-
baar gemaakt (eic het nujmmer van 12 Juli van dit
Tijdschrift).
Vooral in de kringen van het personeel der spoor-
wegen heeft het beroering gewekt, omdat als hoofd-
,00rsaak van best tekort wordt gewezen op epersonedl-
uitgaven,. ten bedrage van 130 millioen gulden of 66
C.t. van cie totale exploitatiekosten a± nuim 194 mii-
lioen. Hieronder zijn niet begrepen de z.g. vaste las-
ten, als huur van spoorwegen, interest, afschrijvin-
gen, euz., te zamen nog ruim 33 miiuion guliden.
In tweeër’loi opaicLbft lag het voor de hand, dat ia
den brief aan de Ministers de nadruk werd gelegd
op de personeeluitgaven.
Vooneerst is het de Minister van Waterstaat, ‘die
de loonTegesling en idte .diienstv.00r,waaxrtden heeft goed
te keuren c.q. vast te stellen. Voorstellen van de
Directie worden onderzocht in den Loonraad; deze
bestaat uit 8 leden gekozen door het Personeel, 8 door
de Directie en een door den Minister aangewezen
Voorzitter.
‘)
De Looniraad brengt adtvies uit aan de Directie,
doek aangezien deze voor de invoering der loonroge-
lin.g
d10
goedkeuTing ibehoeft van des Minister, heeft
deze ton slotte de emndheslissing.
In de tweede plaats is duidelijk, diat hij het zoeken
van een besparing van bateekeniis het eerst die aan-
dacht vult op de grootste
u
it
g
aa
fpost
en
, hetgeen in
dit geval nog -te meer doeltreffend moest zijn, omdat
de (bed.rjfsieidjing op de overige veel oninder iniviloed
kan uitoefenen. DaairorMier toch v’aillen:
Brandstoffen voor de locomotieven ——-
f
29.651.557,-
Smeermaterialen voor locomotieven en voer-
tuigen
…………………………..
, 1.008.074,-
!taterialen voor onderhoud en herstel1in
van het rollend materieel ……………
, 6.633.453,-
Materialen voor onderhoud en vernieuwing
van den bovenbouw van den weg (Rails,
dwarsliggers, enz.) ……………….. ..
8.146.713,—
Druk-
en biudwerken, kantoorbehoeften,
plaatakaarten
……… . ………….. ..
1.391.936,–
Belastingen en Recognitiën …………….
,
349.829,—
Kassiersprov’isiën, Assurantiën, Proceskosten ,,
236.277,—
Advertentiën, Reclame, Porto, Telegraminien,
Telefoon,
Zegels
…………………..
,,
91.558,-
Kosten en verliezen ten gevolge
van
ongeval-
Transporteeren ….
f
47.509.397,-
1)
Thans Mr. D. P. A. N. Kooien, voorzitter der Ze
Knmer der Staten-Generaal. De werking van sten Loonraad
is geregeld in Hoofdstuk
XII
van het Regiemoat Dienst-
voorwaarden
v. h.
Personeel in dienst der Nederlamdsche
Spoorwegen.
Transport – . -.
f
47.509.397,-
ifen van buitengewone oorzaken, schade-
vergoeding aan reizigers en vervoerders . ,,
1.979.530,-
Verlies wegens afschrjviug van exploitatie-
inrichtingen ……… . ……………. ,,
418.606,-
Diverse uitgaven voor:
Materialen en magazijngoederen bestemd
voor verwarming en verlichting van
stations, treinen en terreinen, onder-
houd en schoonmaken van gebouwen en
inrichtingen, onderhoud dekkleeden,
enz.;
Huur ‘van gebouwen voor bureaux;
Aankoop
izaïnd en ballast vuor den
rweg;
Betalingen aan aannemers voor onder-
houdswerken;
Vergoedingen aan derden voor geleverde
diensten;
te zamen
……………………….,,
14.634.056,-
f 64.541.589,-
Deze uitgaven
regelen
zioh naar de behoefte en
daar er geen bonen van spoorwegpersoneel onder voorkomen, worden de kosten beheeracht door de
marîqtprijaen. Wel kan ook diaaiop zuinigheid door
scherpe contrôle op het verbruik, co,mmereieelen in-
koop, en aanwending van alle besch9kbare teclhndsche
middelen van invloed zijn, doch overigens is ‘daarop
besparing slechts
mogelijk
ten koste van goed onder-
houd, goede dienstuitvoering of gerieven
rrsn
het
publiek, dus versobering van (bot bedIrijf, waarmede
dan ok gepaard zou gaan inkrimping ‘van per-
soneel. Ook door d(ailing van die pri$zen kan nog ver-
mindering komen, nlaar voor de houddipost: Brand-
stoffen,
–
is reeds een zekere stabiliteit ingestreden op
een niveau, dat nog ruim tweemaal zoo hoog is als
v66r den oorlog; en tegenover een
rriogelijlce
prijs-dialling staat
m.et zelcerheid
ongelukkigerwijize in 1922
een vrij scherpe
daling
der Ontvangsten van ruim
f 6.006.000
in het eerste halfjaar, waarin in ronde
cijfers het reiziigorsvervoer voor
f
2.000M00 en het
goedierevervber voor
f 4.000.000
deelde.
Nog minder dan op de hier opgesomde rubrieken,
kan het Bestuur inivboed uitoefenen op cle vaste lasten
ad
f 33.250.000.
Vermeerdering van den interest kan
worden tegengegaan door uitbreidin’g’swerllcea en aan-
schaffing van nieuw materieel tot het uiterst nood-
zakelijke te beperken, maar de rentelast, de huur en
de verplichte afschrijvingen moeten op het bestaande
peil worden aanvaard.
– Dat het onder deze omstandigheden niet mogelijk
zal zijn aandacht te schenken aan het
,,onzich,tbare”,
doch axiettemixi bestaainde, tekort, in de pensioenfonich
sen en als gevolg van de wellicht voor sommige aciti’via
te geringe afschrijvingen, spreekt vanzelf.
– Met welk bedrag of welk percentage de bonen
verlaagd kunnen worden in verband met de heer-
schende kosten van levensonderhoud, blijve hier in
‘t midden. Het personeel is van oordeel dat ze in ‘t
geheel geen verlaging kunnen lijden. Vast staat dat
op tal van plaatsen de bonen voor landarbeid en am-
bacht heel wat lager zijn dan aldaar aan het spoor-
wegpersoneel worden betaald en dat de verlaging, die
in het particulier bedrijf meer en meer vorderingen
maakt, mede aan het levensonderhoud van het spoor-
wegpersoneel ten goede komt.
In het Oosten van den Bommelerwaard zijn de
bonnen van land- ex tuinorbeiders
f
12
i f 16
per
week; in Oostelijk Nordbrabant
f16 á f18 zon-
der meer; de minst bezoldigdie stadion- of wesgairbeider,
in die ‘buurt, ontvangt
f
28 jeir week,
plus
recht op
premiev.rij peiiziiern, kostebooze geneeskuudkiige behan-
deling, ziokte-uitkeering, dienatldeedin,g, rvTij vervoer
voor zich en gezin en benoodigdheden voor huishou-
ding, zeer beperkten arbeidstijd, recht op verlof.
Een tuin- of boscharbeider onder Hilversum is te
krijgen voor
f 18 â f 22
per week; aan den spoorweg
geniet de minst bezoldigde
f 29.,
benevens de genoem-
de voordeelen. Ik bepaal mij tot deze voorbeelden; ze
zijn door ieder gemakkelijk te vermeerderen. Voor
16 Augustus 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
713
grootere plaatsen zullen geringere verschillen worden
gevonden; de verscheidenheid van werk in industrie
of ander particulier bedrijf maakt vergelijking aldaar
minder gemakkelijk. Dat de verschillen echter ook
daar bestaan, blijkt wel als men bedenkt, dat het
minste spoorwegloon
f
30 bedraagt.
Hierbij dient nog vermeld dat de loonregeling 4
jaarlijksche verhoogingen van pl.m.
f
1,— per week
bepaalt en dat bijna zonder uitzondering hooger be-
zoldigde betrekkingen bereikt worden, een kans, die
in het particulier ibedrijf als regel onflbreekt. Het laag-
ste loon is da grondslag iwaarto’p de Jooiniregeling naar
rang en be1augrjJhedd van werk is opgebouwd.
De lonregeling deelt het land in 3 loongroepen,
met verschillen van 4 en 8 pOt., tegenover de hoog-
ste; het is niet twijfelachtig dat de plaatselijke loon-standaard daarmede niet in overeenstemming is. Behalve door de loonregeling worden de loonuit-
gaven beheerscht door het aantal personen waarvoor
zij geldt. Het spoorwegpersoneel is niet onderwor-
pen aan die airheidswet, doch op aaindlranig vnu den
Minister van Waterstaat is de regeling der dienst-
en rusttijden zooveel mogelijk in overeenstemming met de bepalingen dier wet gehouden. Dit is wel de
vonwn’aaimste recin, dat het personeel der Nderla.u’d-
sche spoorwegen van 31 December 1919 tot 31 Decem-
ber 1921 is toegenomen met 8.206 man (van 43.812
tot 51.078), hetgeen bij die t6-enwooi4diige loon egeling
een uitgave beteekent van minstens
f
15.000.000. De
cijfers spreken nog sterker als men 1921 vergelijkt
met 1918, toen op 31 December, met inbegrip van de
destijds nog afzonderlijk werkende Ned. Centraal Sp.
Mij. en N.-Brab. Duitsche Sp. Mij. slechts pl.m.
39.000 man in dienst waren, terwijl toch sedert dien
geen nieuwe spoorwegen in exploitatie werden geno-
men en de dienst nog altijd uiieit de uisgebveidIheid
van 1913 heeft; in 1919 werd reeds, in verband met
de toegezegde verkorting van diensttijd met aanne-
men van personeel begonnen.
Om nu tot v’er
i
mindea’ing van uitgaven te komen zal
in. beide richtingen moeten worden gezocht; om -te
slagen is de krachtige medewerking van dan Minister
‘van Waterstaat .noodig, terwijl een verruiming van de
bepalingen der Arbeidsiwet vermoedelijk niet zonder
in-vloed sou blijven op het spoorwegpersoneel.
In haar ajclres van 13 Juli jl. aan den Ministerraad spreekt die R.-K. Organisatie van het personeel hare
afkeuring uit over het voornemen om ials maatregel
van hezuiniging in de eerste plaats de lo’onregelinig
aan te tasten. Zij acht een sluitende bedrijfsrkening
evenmin jaooclig voor de spoorwegen als voor over-
heidbedrijven en meent, dat ten onrechte liet spoor-
wegvervoer met uirbgaven is 1e1ast, diie voor scheep-
vaart- en vrachtverkeer langs kanalen en wegen door
de gemeenschap worden gedragen. De .aandaht wordt
voorts gevestigd op iwensohelijke vergoeding ‘voor het
postvervoer en ruimere .beitailiing ‘voor andere diensten,
die de Spoorwegen aan den iSba.at Sbowijzen. Ok de
andere pers on.eelboniden uiitten zih in cienrzelfden
geest.
Inderdaad zou door maatregelen in. dezen izin, het
tekort gemakkelijk lrumen worden opgeheven, maar
alleen ten koste van andere hoofdèn der Staatbegroo-
ting; als .mid’dal om deze laatste sluitend te maken
kujirnien se dus niet in aanmerkintg kom’en,
al
zou er
met het oog op het verkrijgen ‘van een zuivere rke-
ning voor soimimige wel iets ‘te zeggen zijn.
Men vergeet bovendien, dat v66r dien, oorlog het
spoorwegbedzjf zih kon be3iruipan, zoodiait een tekort
eefi
nieuwe
aaiiiieidiing tot belastin,gverbooging schept,
juiisit -nu de eerste uorg moet sijn den helastiingidiru1k
te verminderen. Ironie van het noodlot: een belasting
van
f
5,— per heofd dier bevolldnig, naidiat weinige
jaren te voren – toch nog gedinrenide den oorlog –
door een Minister van. Financiën een wetsontwerp
voor een belasting op spoorikaairtjes was inge&ien4 en
slechts na ‘veel hetoogen,
dôloT
een opvolger woide dmn.
getrokken!
. 1
– Wie de consequenties -vnu een niet-sluitende spoor-
wegrekening aanvaardt, kan evengoed de wenaehdlijk-
he
id bepleiten van een zeer goedkoop, ja, geheel koste-
loos sp ooriwagverivoer. Heit eenige ,logisdhe resultaat
‘van de aa.nlgevoerde argumenten zou tzijn die oipheffiing
van het kosteloos gebruik van- kanalen en wegen., daer
d’it de concurrentie bevordert -van andere ver’voer;rniidi-
delen en daardoor liet spoorw-egtelkort ‘wordt vergroot;
dit geldt in. ‘-t
hij-zonder
het ina den laatsten tijd isterk
toenemend ‘vr;achtautoverkeer, dat bovendien aan de ge-
meenschap nieuwe lasten oplegt wegens het vermeer-
derd on.derhond der wegen.
Algemeen zijn de Organisaties ‘vana meening, dat
medezeggenschap van hot personeel in de bedirijfslei-
ding liet middel is om betere resuiftaten te verkrijgen.
In dit tijdschrift is liet voor en tegen van dit
vraagstuk van meer dan éne zijde in het licht
ge-
siteid en liet laatste woord zal daarin nog wel niet
gesproken zijn. Zonder partij ‘te -kiezen, zij hier slechte
die oipanar’king gemiaiakt, dat
welkei
vervachtin-g ook
men -daarvan voor de bevred-iging der werknemers
moge hdbhen, het de oplossing van het va’aagstiuk, da-t
de spoorwegdirecitilei thans herzighoud,t, stellig niet
nader zeil brengen. Het medezeggensohiaip zal uiter-
aard zijn zwaartepunt moeten rviinjdien. in qulaesties lie-
treffendie cle regeling en Idie itoepassing dei aTbeidis-
voorwaaieden. Weerlegging van de nieening, -dat het
persdmeel beter dan de Directie in staat zou zijn lie-
spairi-ug to vinden i:n onderdeelen van het bedrijf, diie
met de airfbeidsvoorwaarden geen verband houden en
vermeerdering te verkrijgen van oibr-engst, rzal van mij wel niet worden verlangd. Zoiiidlen de arbeiders
liet werkelijk zelf geloo’v’en? Roeda
tffians
heeft zich
bij de Spoorwegen een sterke mate van georgan.iseer’d
-overleg en contact ‘tu-s:schen Directie en. Personeel
ontwikkeld. Het personeel wordt ruimschoots in de
gelegenheid gesteld elke zaak, -die zijn belangen raakt,
ook die van geheel persoon-lijken aard, naet de Ddjrec-
tie en de
hobogere
ambtenaren -te bespreken en Juunnie
-maen.iingen te leeren kennen en baoordeeiien. Wanneer
door verder te gaan in de richitin
i
g van iniediezeiggen-
schap een einde zou kunnen wordien gemaakt aan de
misleiding en verdachtnzak±ng waaTunede veelal elke
maatregel van de Directie, diie niet naar den zin is
van het personeel, in zijne vergaderingen en in zijn
vakpeirs wordt ontvangen en
die
de verhouding fins-
schen Personeel en Directie vergiftigt, dan zou dit
wei een offer waard
zijn;
maar zoolanig het woord
medetzeggensc-haip niet ‘van zijn v-oo’rvoegsel ,,mede” is ontdaan, Gchijnt ‘volle Ibevrediging uirugesioten. En.
dan….??
Misschien ware iets meer te doen in d!en. zin ‘van.
nscdelienwisrueming. –
De
Wiaariheiid – en stellig de on-aanigenaimie waar-
heidi – schijnt echter voorsli-anidie een beleen.niering
te zijn voor het heheeirsclhen van die massa en een. ge-
kozen ‘vertegenwoordiiger, die izichdoor volledige ken-
nis- van feiten, omistandiighed
1
en en motieven overtuigd,
”m
locxnvraagstuk aan die zijde der Directie zou
ach-aren, heeft vootralsnog niet veel kans
op
boihorud
van zijn zetel. In de politiek is het &oimerai veelal niet anders! -Misschien zal ‘t later tmiogelijk zijn-,
als de vaidvereeni-girug zich m1eer ide verheiffing -van
den 1maatseliaippelijken geest izijner leden gaat ten
dloiel
stellen. –
Initusschen moeten niet wond-en enderachat die be-
zwaren., ‘ve
r
bonden aan de schepping van elk nienw
orgaan, waardloor niet alleen de samenigesteidheid iran
het adimi-nis-bratieve radierrwetrk wiordib vergroot, maar
ook vam tijid en wer’kkracht van die bedrijfsleiding
weer meer wordt geveigdi, afgezien nog van de moet-
iijkheiid bij
-die
sarmenstellg van zulk orgaan- uit -de
zoo heterogene en ielkaar bestrijden-de bestamiddeelen
-van, het ipeirsonieel. –
Het spreekt vanzelf dat behalve door vermindering
van uitgaven, verbetering ook kan komen door ver-meerdering van ontvangsten. Hiertoe is in de eerste
714
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
16 Augustus 1922
plaats noodig verbetering van den e&momischen toe-
stand in ‘t land, waaraan de 8poo’rwegen weer kunnen
medewerken door imaatre
g
gelen om het verkeer te ont-
wikkelen en hunne bedrijfsrekening sluitend te ma-
ken. De gewone cirkelgang.
In
normale tijden is
het krachtigste middel tot ver-
keersontwikkeling steeds gevonden in lage tarieven.
Zoowel voor het reizigers- als voor het goederenver-
voer. behoorde Nederland vôôr den oorlog tot de lan-
den met de laagste tarieven toch was er een zeer
behoorlijk evenwicht in de spoorwegfinanciën. De
toename der exploitatiekosten noodzaakte tot tairiefs-
verhoogin,g; trapsge’wijze, tot ze thans send 100 pOt.
hooger zijn, ongerekend de intrekking van bijzondere
zeer. lage tarieven en ongerekend ‘het vervallen ‘van
concurrentie tarieven, die, waar plaatsen door twee
lijnen te tbereiken waren, naar de ‘kortste werden be-
rekend.
Een vergelijking met ons omringende landen zou
thans weinig nut,,hebben; al zou daaruit blijken, dat
onze tarieven nog steeds onder de laagste kunnen
werden gerangschikt, dan zouden daaruit toch geen
juiste gevoigtrekkingen zijn ‘te maken in verband met
de financieele resultaten, zonder rekening te houden
met de verschillende en veelal abnormale toestanden en
met de geidwaarde in die andere landen. In Duitse’h-
land zijn de tarieven met ruim 300 pOt. verhoogd,
toch loopt liet tekort daar in de ni1liarden; in Zwit-
serland met een net van 2880 KM., tegen 3636 in Ne-
derland, ‘bedraagt het tekort in 1921 36 amiUioen
gulden.
Een goed tariefbeleid moet erop gericht
zijn
het
grootst mogelijke rendement te ver’krijgen, d.w.,z. de
verhouding tussohen opbrengst en exploitatikosten
moet zoo gunstig mogelijk, zijn. Gevaar dat de spoor-
wegen in Nederland met deze basis van ,,tariefpoli-
tiek” woekerwinsten zouden maken is uitgesloten. Daarvoor zijn er te goede correctieven: de concur-
rentie van den waterweg en andere vervoermiddelen
en het ‘bezit van ‘tal van weinig of niet rwins.tgevende
lijnen. In het verleden kon dan ook slechts – en dan
nog bij uitzondering – een dividend van 5 pOt. wor-
den behaald. In de toekomst a’ullen
te
gunstige re’vul-
‘taten de Regee’ring aanleiding geven om van hare
macht gebruik te maken en ôf verlaging van tarieven
te verlangen, ôf voorziening in het straks met een
enkel woord genoemde ,,onzichtbaar” tekort.
In ieder geval klinkt nu
bestrijding van het tarief-
beginsel als sarcasme!
Wanneer het
bedrijf
in é6n jaar een verlies op-
levert van
f
33.000.000,
1)
dan moet het gemiddelde
vervoer beneden kostprijs hebben plaats gehad; de
spoorwegen hebben hun product – het vervoer –
met verlies moeten verkoo’pen; zij konden den prijs niet
•ng hooger stellen, omdat de vraag naar het artikel
vermihderde. Zoolang in Nederland groote winsten
werden gemaakt, overal volop loonen,d werk was, het
reizen ‘in ‘het, buitenland werd belemmerd’ en de
concurreerende very’oermi.cidelen liii duurdere ge-
bruikamateriaal en hoogere bonen ‘eveneens hunne
tarieven moesten verhoogen,. kon de veiihooging der
tarieven zich in de ontvangsten afspiegelen. In den
loop van 1921 en ‘vooral in, 1922 is gobleleen, dat de
grens is bereikt en d an
at v sverdere ‘verhoojging geen
heil is te verwachten. Behalve aan de ver indering
van welvaart is dit te wijten aan het goed’kooper wer.
ken van de con< urrentie, die dadelij’k van lagere bonen
en gemakkelijker arbeidsvoorwaarden kan geibruik
maken.
Ook het herstel van normale re’latiën met het bui-
tenland is in onze spoorwegfioa.nciën een niet te ‘ver-
waarJoozen factor; zoo valt b.v. in ‘t oog dat het bui-
tenlandsch goedorenivervoér der gezamenlijke Neder-
landsche Spoorwegen in 1921 nog slechts evenveel
1)
In tegenstelling met hetgeen gebruikelijk is, reken
ik
he{ ‘door den
Staat
gegarandeerde dividend
tot
de bedrijfs-
‘kosten, omdat dit, indien niet ‘verdiend, moet worden bij-
gepast.
tonnen omvatte ‘als in 1913 ‘van S.S. alleen, ongere-
•kend het transdetvervoer door Limburg. De ‘va’lutaver
houdingen drijven, wat het ‘reizigersvervoer betreft,
het Nederlandsche publiek voor ontspanning naar ‘het
buitenland en beletten hier het vreemdeling.enverkee
r
;
ook ¶hier dus overeenkom’stige ‘gv.oigen als door de
‘industrie ‘worden ouder.von.den. VAN KRETSCHMAR.
(Slot volgt.)
DE POSITIE VAN DEN TUINBOUW VOOR 1JN
NA DEN OORLOG.
,,Nederland, de fruit- en groententuin van West-
Europa!” Een uitspraak, die veel waarheid bevat.
Reeds v66r het uitbreken van den wereldoorlog was
de uitvoer van tuinbouwproducten belangrijk. Naar-
mate de industriegebieden van het naburige Duitsch-
land zich krachtiger ontwikkelden en ook Engeland
en België in deze richting zich sterker deden gelden, steeg de behoefte aan producten, die in de industrie-
centra met goed gevolg niet konden worden gekweekt.
Nederland, met zijn land- en tuinbouwbevolking was
de aangewezen leverancier. Versche groenten bereik-
ten ‘in den kortst mogelij’ken tijd de markten van
Essen, k[iihlheim, Ruhrort en andere plaatsen of
werden per scheepsgelegenheid naar de Engelsche
hoofdstad of naar fabriekssteden vervoerd. In 1912
bedroeg de uitvoer van groenten naar Duitschiand 93
millioen Kilo, terwijl de cijfers voor Engeland en Bel-
gië resp. 32 en 8 millioen Kilo waren. Ook versch
fruit vond gereeden aftrek Duitschland betrok in
1913 35 millioen KG., Engeland en België resp. 6 en
2 millioen.
Doch ook de luxe-tuinbouw had zich sterk ontwik-
keld en had zijn producten op de wereldmarkt weten
te Plaatsen. Ondernemende bboembollenfi rma’s had-
den hunne reizigers gezonden naar verschillende lan-
den in Europa en vonden ook in Amerika een dank-
baar arbeidsveld. In .1913 bedroeg de export van
bloembollen, knol- en w’ortelsiergewassen het belang-rijke cijfer van bijna 25 millioen KG. De Boskoopsehe
exporteurs, zoowel als die van Naarden—Bussum en
Oudenbosch hadden voor hun Rhododendrons en Aza-
leas, Buxus en Oonifeeren, rozen’ en sierheesters,
eveneens een markt gevonden over de geheele wereld,
zoodat in 1913 het uitvoercijfer voor boomkweekerij-
artikelen geklommen was tot
bijna
15 millioen KG.
Het centrum Aalsmeer, waar de teelt van Ohry-
santhen, Seringen, Sneeuwballen, Rozen, Hortensia’s,
Begonia’
s
en Oyclamen zich ingeburgerd en sterk uit-
gebreid had, exporteerde in 1913 aan potplanten,
levende bloemen, takken en bladeren, te samen met
bescheiden hoeveelheden uit a’n dere ‘plaatsen, een ge-
wicht van ruim 234 millioen KG.
In alle takken van tuinbouw een opbloeiend leven, dat intensiever wordt naarmate het product kan wor-
den afgezet. Geen iiivoerverboden.’ Geen afzondering
van landen tot wereldjes op zichzelf. Vrij ruilverkeer
en vrije ontwikkeling van het bedrijf.
De werel.doo’rlo
i
g brengt verandering in dien toe-
stand. Aanvankelijk niet in slechten zin. De behoefte
aan ons artikel wordt grooter.
De uitvoer van groenten wordt in 1914 tot 250 mil-lioen KG. ongevoerd, terwijl 1915 een aanwas brengt
•van 100 millinen, zoodat uitgevoerd werd in dat jaar
het enorme
cijfer
van 350’niillioen KO., driemaal het cijfer van 1912. Ook fruit deelt in dien grooteren af-
trek. Het
uitvoercijfer
van 44 millioen KG. in 1913
wordt uitgezet tot 105 millioen in 1915.
Aan den luxe-tuinbouw geeft de oorlog plotseling
een schok. In de eerste jaren blijft echter de afzet gç-
handhaafd. Bloembôllen vinden zelfs hun weg nog
voortreffelijk. Het uitvoerci,jfer van 1912, 25 mill’ioen
KG., zwelt in 1915 nog ‘tot bijna 27 miliioen ûn. Ook
de afzet van potplanten, levende bloemen, takken en
bladeren was in 1915 zeer bevredigend en overtrof
zelfs dien van 1912 en ’13. Boomen en heester-gewas-
sen werden in 1915 uitgevoerd tot ruim 16 millioen
16 Augustus 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
715
KG., tegen ruim 14 millioen in 1913. Aanvankelijk
dus alles sterk of minder sterk stijgend. Maar gaande-
weg teekent zich de wijziging scherper af, vooral voor
den luxe-tuinbouw. Voor bloembollen sluit Engeland
in 1916 de grenzen, Duitschiand en Oostenrijk ver-
bieden den invoer evenzoo, doch staan ten slotte toe
dat een zeker percentage van den vroegeren import
wordt ingevoerd. Uitvoer naar Rusland, Frankrijk ee
Zuid-Europa iis ‘vrijwel onmogelijk, en het moeilijke
transport naar Amerika beperkt den invoer aldaar.
Deze druk op het bedrijf brengt vele kweekers er toe
hun hollenicramen in te krimpen en iieh toe te leg-
en op de ‘teelt van. waTrn’oezerij.gewassen.
Voor bloemisterij-artikelen, als afgesneden bloemen
en snijgroen, sluit Duitschland in 1916 de grenzen.
Oostenrijk volgt in 1918 dit voorbeeld. Engeland
heeft reeds in. 1917 eenzeifdén maatregel genomen.
Het afzetgebied wordt angstvallig klein. Op de vei-
lingen wordt de ‘productieprijs der bloemen niet ge-
haaid, sooclat ook cle bloemisten moeten ‘uitzien naaT
middelen, om hun grond op andere wijze productief
te maken. De teelt van boonen en andere groenten
wordt ter hand genomen, terwijl de aanvoer op de
bim.nenlandsche markt krachtig wordt aangev’at.
Met de boomkweekerijproducten eenzelfde historie.
In 1916 sluiten Duitschiand en Engeland hunne
grenzen; in 1917 volgen België, Frankrijk en Oosten-
rijk-Hongarije, terwijl de transportmoeilijkheden een
uitvoer naar Amerika practisch vrijwel onmogelijk
maken. Eindelijk de zwaarste slag, de in werking
treding van het invoerverbod in de Vereenigde Sta-
ten van Noord-Amrika. Met den moed der wanhoop
wordt de binnenlandsehe markt bewerkt, en niet zon-
der succes, doch de export, de bron van bestaan der
hoomkweekers, is ‘dgesnedun.
De tuinders houden het langer uit, hun product,
voédsel, kan niet gemist worden. Weliswaar ontstaan
er moeilijkheden, en
zijn
er regeeringsmaatregelen
n’ood’ig om expert en ‘teelt in ide
,
ge’wen.schte banen te
leiden, maar de uitvoercijfers blijven hoog, de afzet
is verzekerd.
En dan komt de overgang. Wapenstilstand. Vrede.
Economische strijd.
Amerika blijft voor boomlcweekerij-pToduclten ge-
sloten.
Schijnbaar
om zich te beschermen tegen den
invoer van schadelijke insecten en plantenziekten,
maar inderdaad om het zelf ge’teelae product te be-
schermen.
Duitschlarid beschermt evenzoo de voortbrengseleu
van eigen bodem en staat slechts in bijzondere geval-len den invoer van boomkweekerijproducten toe. Het
uitvoercijfer in 1913 groot 2Y2 millioen gulden, is ge-
slonken tot 3 ton in 1921. De handel met Oostenrijk,
en met Rusland ligt evenzco aibsoluu.t tegen den grond.
Gelukkig heeft Engeland de grenzen geopend en heeft
er zelfs een levendige afzet naar dat land plaats. Met
zorg wordt de handel gekoesterd: Wanneer berichten
komen over lage prijzen, die in Engeland op aucties
gemaakt zijn, worden maatregelen overwogen om dit
euvel tegen te gaan. Men is bevreesd voor de anti-
‘dumpi’ng-wet. Alles is er aan gelegen. Engeland te
behouden. De export naar Engeland, die in 1913 een
half millioen gulden, bedroeg, is in 1920 en ’21 ge-
stegen tot
134
millioen gulden. Ook de drie Noorde-
lijke Rijken
zijn
een welkom afzetgebied geworden.
V66r den oorlog was de afname ‘daar niet, groot, nau-
welijks 2 ton gouds. In 1919 echter steeg dit cijfer
tot bijna 134 millioen gulden, daalde in 1920 tot één
miii’oen. ‘en haalde iii. 1921 nauwelijks 8 ton.
Een opgaande lijn toont de export naar Canada. In
1913 circa
f
7000,— werd in 191.9 50.000 gulden ge-
h.aald, een bedrag, dat in 1920 tot 134 ton en in .1921
tot
bijna
4 ton aangroeide. De handel op Zwitserland
n,eeim’t af. Deze ‘was in 1919 ruim 2 ‘ton, in. 1920 ruim
1% ton. Frankrijic, reeds voor den oorlog een slecht
afnemer, (een
uitvoercijfer
van 2 ton werd niet over-
sciiredbn), is onder de tegenwoordriige omsta.ndighaden
nauwelijks nog als afnemer te beschouwen.
Gezien den toestand voor den oorlog en de afname
thans, behoeven er niet veel woorden gebezigd te wor-
den om de positie van de boomkweekerj te schilderen.
Slechts wanneer levering naar buiten mogelijk is,
wanneer de vroegere afzetgebieden herwonnen en
nieuwe terreinen met succes bewerkt lcunnen worden,
zal het mogelijk zijn de boomkweekerij op haar hoog
standpunt van voorheen te behouden. Open grenzen
dus, vrij ruilverkeer.
De bloemisterij, zoo ernstig in dc oorlogs)aT’en ge-
troffen, krijgt eenige verruiming. Engeland laat af
–
gesneden bloemen weder toe, er worden goede prijzen
gemaakt. Af’zet naar andere landen beteekent nist
veel vergeleken hij de ui’tv’oercijfers der véôr.00riogs.
periode. Het gemiddelde rw.aardecijfeir neemt echter ‘toe. Het jaar 1917 ‘geeft een uitvoer aan van 166.000
‘KG. niet een waarde ‘van 88 duizend gulden, 1918 133
‘duizend KG. waarde 84 duizend gulden, 1919 328
‘duizend KG. waarde 328 iduizend gulden en 1920 191
duizend KG. ‘waarde 196 duizend gulden. Zonder deze
tijging in geldelijke opbrengst zou het’ bedrijf niet
ku.unen worden ‘rendaibel gemaakt, de’ hooge productie-
kosten in aanmerking genomen..
Een gelukkig verechijn:s’el is, dat het ‘binerenland
meer bloemen dneemit dan rvroeger. Bloemen behoo-
ren’ tegenwoordig tot de artikelen, ‘die in geen gezin
gemist kunnen worden. De straath’a.ndel neemt ‘gr’ooter
afmeting aan.
Voor de .bloeimhollen’teelt ‘eindigt de moeilijkste
‘periode vrijwel, gelijktijdig met den oorlog. Eingeland
heft in 1919 het invoerverbod op, Amerika blijft lie-
trekken, ‘al zijn er enkele ‘artikelen ‘uitgesloten, de
Skandinaviscihe landen worden krachtig bewerkt, ook
Fra.nkrijk koopt. Duirtachiand staat geringen import
toe, terwijl Ruslanid geheel als afzetgebied rverloren
is. De export in 1913 groet 25 miilioen ltG. met een
waarde van 15 ‘millioen gulden, îwordt in 18 bot ruim
11 mrillioen, “in 19 bot 14 niillioen, in 20 tot ruim 16
millioen KG., een ‘waarde vertegenwoordigende in. 20
van 1934 ‘mi.11ioen gulden.
Ook hier geldt dat de financieel hoo,gere opbrengst
liet mogelijk maakt het ‘bedrijf voort te zetten. De
sterk ‘gestegen prodhictiekosten eischen £lizike p’ri,j
–
‘zen.
De teelt van grove groenten, die in de ‘oorlogsjaren
igeweidi.g was uitgebreid en waarvan ‘het resultaat
in de uitvoarcijfers tot uitdrukking komt, moet i’nge-
,lcrcmpen worden. Gelukkig. De groententeelt komt
daardoor weer rterng ‘tot haar vroegeren ornrv’ansg. Maar
intusschen is Duitschl’aind als groot-afnemer van ‘de
markt verdwenen.’ Ook Oostenrijk wordt niet meer
onder .de koopers geteld. De koers van het Nederland-
sche geld
is
hoog, de koopkracht van Duibsch.laind en
de Donau-landen zeer sterk verminderd. Bovendien
gaat Diiitscliland zich, op de teelt van grove groenten
moer toeleggen om daardoor on.’afhan’kelijk te zijn van
het buitenland. Nu liet Oosten niet voldoende betrekt,
moet getracht worden het Westen te on’tluiten. Ne-
derland is nu eenmaal aangewezen op export, ‘het
is ‘t rtuinho’iiw-exportlan’d . bij uitnemendheid. De
relaties met Engeland., idie
,
in de oorlogsjaren geens-
zins veronaclitzaamd waren, gaven aanleiding tot
nieuwe transacties. Tomaten ‘vormen een goed ban-
•d’elsarti’kel. Komk’ommers en ‘a’ugu’rken viin.den hun
weg naar (het buitenland, ‘evenzoo sla, kool en peen.
Geen moeite ‘wordt lontzien om nieuwe afzeltgebied’en te ontdekken. Stu.d,iereizen iworden ondernomen. Aan
‘goede doelmatige verpakking ‘wordt veel zorg besteed,
proefzendingen reizen over den Oceaan.’, alles ‘moet
samenwerken om liet iproduct zo goed en soc snel
mogelijk binnen het hereik van. ‘den .buitenlandschen
consument ‘te brengen.
Wat voor groenten geldt, mag ook vOor fruit ge-
‘)
[Zie Econ. Stat. Ber. 7e Jaargaing No. .319 (8 Febr.
1922). Het
Bloembollenibedrjf sedert
len oorlog.]
71 6
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
16 Augustus 1922
zeigcl worden. Naar Duitschlainld viinicit aagenoeg geen
afzet plaats, terwijl ‘vruchiten uit Tirol hier op de
markt verschijnen. Enigelan;d, steeds een a:Euelmer van
kruisbeas’en, rzwacte en roode bessen, zet dien handel
voort en bested’t (hooge prijzen. Het rijke ç€r’ujtjaar
1919, werd gevolgd door liet slechte fruitjaae 1920.
De vruchten konden toen ge
n
r
a
kk
e
lij;k ieen ‘plaats op
de IMunenIan’dsche markt ‘vinden. Gode en slechte
fruitjaren ‘wisselen met eJkander
,
af, i,u [liet eens jaar
zal ds export van groot belang, im. (het andere van
ondergeschiikt ‘belang ‘zijn. Exportmcgslijkiheiid moet
.ecilrter blijven ‘bestaan, de concurrentie iop cle wersidL
markt moet dsn doorslag geven. Ook ‘voor liet fruit
dtus open deuren.
Zoolang echter sosnmiLge landen meenen, zidh rte
moeten beschermen t
egeu
de corneurrentie tv’an buiten-
af, izoolang ide gedachte ‘via gehouden wordt, dat een
laad onafhankelijk moeit zijn ‘ten opzidhte van land-
en tuiiiboruwproductjeu, zoolaag niet erkend woidt, dat
in den igriond
,
van cle zaak alle lan’den op elkaar zijn
aangewezen, zal dè t
un
[b
ouv
blijven voortsi±keie,n
zonder zijn hoogtepunt van weleer te kunnen (her-
‘nemen. Er is behoefte aan afzet ‘naar allen kant. De
tuinbouw is aangewezen op export, kan en wil Europa,
en daar buiten, van nijn. .oviivlotd laten genieten. Het
is teen laudsbelanig, ‘dat met den export is emoeicL
Maar ‘dat geeft ook een verplichting. Artikelen, ‘die
Nederlanid als tiin(bo’ujwla,nd, niet kan prodiuceeren,
zal het moeten ‘betrsl&en van elders. Daarvoor dus de
grenzen open, zonder voorbdhond. Ieder ian4 sterk
naar zijnen aard. Elk land zijn typische productie. Dns
ook afhankelijk, het eens ‘op het andere iaam.gewozen.
Zoo gezien moet de tuinjbouw weer herleven, dccli ook
alleen z66 gezien. Er moet :saimenwerking zijn tot liet
opr’u,imen van Mle slagiboonnen, idie een algemeenen in-
en uitvoer in den weg staan.
H. C.
VALETON.
DE GELDELIJKE UITKOMSTEN VAN HET
STAATSSPOOR
WEG (S.S.)-BEDRIJF IN INDIE.
III.
Is in het bovenstaande het vroegere en het tegen-
woordige standpunt der Indische Regeering ten op-
zichte van de rentabiliteit van Staatsspoorwegen aan-
geduid, waaruit blijkt, dat een vergelijking van deze
spoorwegen, grooteudeels aangelegd in dentijd, toen
de directe baten geen hoofdzaak waren, met de parti-
culiere lijnen, welke juist aan en door die baten hun
bestaansrecht ontleenen, niet toelaatbaar is, thans
moeten wij terugkeeren tot het artikel van den heer
Caspersz, die de teleurstellende financieele resultaten
der S.S. aan de gevolgde tariefspolitiek wijt en ver-
betering hoofdzakelijk verwacht van opzetting der
tarieven.
Wat het eerste aangaat, zoo vermeldt de beer Cas-
persz, dat de particuliere maatschappijen
tijdig
tot
tariefaverhooging overgingen in verband met de ge-
stegen exploitatiekosten, hetgeen de S.S. zou hebben
nagelaten. Om het laatstgenoemde verwijt naar behoo-
ren te kunnen waardeeren, dienen wij twee vragen te
stellen:
le. Wat heeft de S.S. gedaan om haar inkomsten
op te voeren en
2e. wat waren de leidende gedachten, welke daar-
bij voorzaten?
Wij zien dan, dat de toenmalige bedrijfsleider der
S.S., de heer Damme, reeds in begin Mei 1916 de
chefs der 4e afdeeling van de Ooster- en Westerlijnen
aanschreef, dat als gevolg van het groeien der S.S.-
uitgaven – door
stijging
der steenkolenprijzen en uit
Europa te betrekken materialen -, het in
zijn
voor-
nemen lag de vrachtprjzen van enkele artikelen tijde-
lijk te verhoogen.
Nadat het Suikersyndicaat en de Adviescommissie
inzake de Landbouwnijverheid (met uitzendering van
de suikerindustrie) gehoord waren geworden en deze
laatste commissie,
bij
monde van den heer Ottolander,
o.m. betoogd had, dat de taak der S.S. bestond in het
bevorderen van het verkeer en niet in het opvoeren
der bedrijfswinst, terwijl men hier te doen had met
een tijdelijke stijging der uitgaven, werd aan de Re-
geering voorgesteld om een aantal artikelen hooger te
klassjfjceeren.
Bij de missives ‘van den laten G.-Seeretairis ‘van
27 Januari 1917 No. 32/Ilib. en 19 Februari 1917
No. 63/111 b. kwam bericht, dat de Landvoogd be-
zwaren had tegen vrachtverhooging van koffie en
thee, zoolang de afscheepmoeilijkheden niet opgehe-
ven waren en dat zijne Excellentie nier kon instem-
men met eene vrachtverhooging voor goenizakken,
meststoffen, brandhout, ijzerwerk en metalen.
Met ingang van 10 Maart 1917 wrden daarop, bij
wijze van tijdeljken maatregel, de ivrachten ivoor sui-
kerriet, kinabast, hout (met uitzondering van brand-
hout), benzine, ananas- en agavevezels, klapperolie,
suilcerrietstekken, suiker, auto’s en vuurwerk ver-
hoogd.
Gedurende 1918 kwamen geen belangrijke tarief-
verhoogingen tot stand. Bij G. B. van 28 October
1919 No. 33 werd echter het speciale suikertarief in-
getrokken, van welken maatregel de financieele ge-
volgen in 1920 tot uitdrukking kwamen.
Ook werd eind 1919 het speciale tarief voor vervoer van petroleum in den Oosthoek opgeheven.
Den 4en December 1919 achtte het Bestuur der
S.S. den tijd gekomen cm verdere stappen te dioen in
verband met de noodzakelijkheid om maatregelen toe
te passen ter vermeerdering van inkomsten tot dek-
king der zoo sterk verhoogde exploitatiekosten. Eene
verhooging van de vrachten van copra, klapperolie,
aardappelen en bestelgoederen was hiervan het ge-
volg.
Den lsten October 1920 werden de reizigerstarie-
ven met 20 püt. verhoogd, terwijl verdere verhooging
der goederentarieven in 1921 volgde.
Gelijk uit liet jaarverslag der S.S. over 1918 (deel
1 hlz. 20) blijkt, is in dat jaar ernstig overwogen of
het tijdstip niet was aangebroken, om door verhoo-
ging der tarieven het hoofd te bieden aan de sterke
stijging der exploitatiekosten.
Op dezelfde pagina van het jaarverslag komt nog
een zinsnede voor, welke wel gecursiveerd gedrukt
had mogen worden, omdat daarin de juiste beteeke-
nis der vrachtverhoogingen wordt weergegeven. ,,Hoe-
,,wel men gemeend heeft zich voqrshands tot de
,,vrachtverhooging voor enkele artikelen te moeteu
,,bepalen, gaf sedert de sterice stijging der exploitatie-,,kosten aanleiding om een opzettelijk onderzoek in te
,,stellen naar de artikelen, welke, in verband met de
,,storlce waardevermeerdering, een hoogere vnacdit, dan
,,thans van toepassing is, kunn.en velen enz.”
Inderdaad, dit is de manier om een goede tarief-
politiek te voeren. Het recept, dat de heer Caspersz
geeft: het netto-overschot slinkt, dus leg op de te
vervoeren goederen maar wat hoogere vracht, deugt principeel niet, immers niet de zeifkosten bepalen in
eerste instantie de vervoerskosten, maar de waarde
dier goederen. De groote voorganger van den heer
Oaspersz, Mr. baron van der Goes van Dirxland,
drukte dit indertijd
(Suikercultuur en goederentarie-
ven 1886)
als volgt uit:
,,Iniclien bij het ontwerpen der tarieven ook ataathuis-
,,houdkurdige overwegingen hadden gegolslen, dan izou men
,,begrepen hebben, dat het publiek, dat de Spoorwegen noet
,,gebruiken,
niet vr(zagt naar de kosten van ernploitatie, ,,noch naar die aan den aanleg der lijnen besteed,
maar
,,aileen onderroakt, of de vracht, die wordt geëischt, ge&ven-
,iodigd is aan het nut, dat het vervoer oplevert; oordeelt
,,het clie vracht te hoog, dan bljit het vervoer eenvoudig
achterwege, hoe zuiver technisch het, tarief
ook
berekend
en verderop: ,,Een ander geval, waarin ,,le service
,,rendu”, zooais Bastiat
zich
uitdrukte, ,ne vaiut pas, ce
,,qu’on demaude en change” is, wanneer een ander mid-
,,del
van vervoer een goedkooper tarief aanbiedt.”
Na eenige voorbeelden gegeven te hebben, o.a., dat
het vruchtenvervoer uit de Preanger tengevolge van
16 Augustus 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
717
het hooge tarief doodgedrukt werd, zei de vroegere
Directeur der Samarang-3oana Stoomtram Maat-
schappij:
,,Deze voorbeelden toonen voldoende aan, hoe velerlei
,,factoren in aanmerking ‘znoeten rworden genomen, wil men
,,de tarieven op gezoade economische grondslagen vestigen;
,zij doen tzien, dat wel verre van zich inaar de exploitatie-
,,kosten te richten, op deze alleen behoeft te worden gelet
,,voor zooverre zij de grens aangeven, waar beneden het
,,tarief niet mag afdaden.”
Alle goede spoorwegeconomen hebben hiermede re-
kening gehouden en het treft, dat een zoo scherp den-
ker en zoo ervaren spoorwegexploitant als de heer
Oaspers’z, hier niet op ‘wijst en ‘alleen liet plompe
niidklie&l van rtaxiefverhaoging sec aambeveelt. Te meeT,
waar hij eenige maanden tevoren tot de Indische Re-
geering een nota richtte (door het volksraadslid Val-
keuburg in- de vergadering van 7 Juli 1920 ter sprake
gebracht, H.le.G.Z. 1920 bi. 535), waarin het vol-
gende voorkomt:
,,Gelijk van scheepyaartzijde zelf is aangetoond, hebben
,,haar zeer vdrgaanide vrachtsverhoogingen nog een gerin-
gen invloed gehad op de algemeene prijsstijging, waardoor ,,zij individueel weinig voelbaar ‘zijn.
Eene verhooging der ,,spoor- en trwinwegta.rieven wordt daarentegen haast door
,,een ieder gevoeld;
in ‘de eerste plaats door de i.nlandsuhe
,,bevolking, die reiaen moet, om haar kost te kunnen ver-
,,dienen.
,,De ikans van verlies van vervoer ten gevolge van ‘tarief s-
,,verhoogin,g is d.a;arorn hij poor- en tramwegen grooter
,,dan bij de scheepvaart.
Het middel van toiriefsverhoogin-g
,,moet door deze dan ook zeer omzichtig worden gekan-
,,leerd.”
Tot dezelfde conclusie kwam ook de heer Gerlings,
toen hij zijn bezwaren, tegen de later door de Tweede
Kamer verworpen ,,Verkeersbelasting” ontwikkelde;
er komt een
tijd,
dat men uitgaven niet op den ver-
bruiker van het vervoermiddel meer kan afwentelen.
Trouwens deze zelfde heer Gerlings, mededirecteur
van den heer Caspersz, betoogde reeds in 1883, dat de
vrachtprijs, welke aan de behoefte beantwoordde, die
was, welke overeenstemde met de waarde, die het ver-
voor
–
v’oer i
den beianiglihbenkle had.
(Ecossonzist,
lii. 397):
,,Het gezonde heginsel der .poorwegexpioitatie meenen
,,wij thans aldus ‘te kunnen uitdrukken: de spoorweg kan
,,sleahts dan de krachten, waarmede het kapitaal hein -ten
,,sJgemeenen mtte heeft to ‘o
egerust, ‘ten voile ntwikkelen,
,,madien de prijs van het vervoer wordt geregeld
naar de
,,vervoerswaarde.”
De heer Gerlings beschouwde pas daarna de zelf-
kosten van het vervoer als factor, waarmede rekening is te houden.
Terecht heeft de Regeering dan ook de stelling
van den heer Caspersz in hare algemeenheid in de
Memorie van Antwoord
bij
de le. Aanvullingsbegroo-
bing voor 1922 (2e G.Z. 1921, Onderwerp 1, A:Ed’. VIII
stuk 3) bestreden.
Zij is er dan ook niet toe overgegaan den raad van
den heer Caspersz op te volgen. Bij dalende trafiek
kwam het middel van tariefsverhooging te gevaarlijk
voor. Waar materieel thans in voldoende hoeveelheid
beschikbaar komt, is het zeer de vraag of het in deze
tijden van depressie geen aanbeveling zou verdienen,
te trachten, dit tot het uiterste auszunützen door het
vervoer te bevorderen door middel van vrachtjver’la-
gingen voor daarvoor in aanmerking komende arti-
kelen en daardoor de zeifkosten van het vervoer te
doen dalen.
Vrachtverhooging
fhans
zou uit den booze zijn, een
maatregel welke tot mindere inkomsten zou leiden en
bovendien het nut van den spoorweg zou doen ver-
minderen.
1)
Was de zaak werkelijk zoo eenvoudig als
de heer Oaspersz het wil doen voorkomen, dan vraagt
men zich af, waarom deze bijv. in 1911 geen tariefs-‘vei1ioging voor iden spoorweg ter Suunaitra’s Oost-
1)
Naar verluidt, wordt door ide lor iden heer Casipersz
beheerde maatschappijen een tarisfverhooging van 115 pCt.
venwogen.
kust heeft aanbevolen. Ongeveer in dien
tijd
toch was
de heer Oaspersz bestuurder van die lijn, welke in
1911 slechts 2,38 pOt. van het aanlegkapitaal aan
bruto-overschot opbracht,waarbij nog heelemaal geen
rekening werd gehouden met pensioenbijdragen, af-
schrijvingen enz., welke thans door den heer Oaspersz
– overigens zeer terecht – aan het staatsbedrijf wor-
den in rekening gebracht.
Het door den heer Caspersz in zijn tijdschrift-
artikel gehuldigde beginsel vindt in de
rijke
litera-
tuur, welke over dit onderwerp bestaat, nergens
steun.
Zoo zegt Rank op bl. 125 van zijn werk:
Das Eisen-
bahntarifwesen u.s.w.:
,,Es lat also die manolunal auftauchende tMzsicht dasz die
,Tarife uur nach den Sel!bStkosten zu Tegeln si-nid von
,,yornher als unrichtig zo bezeichuen.”
(Zie voorts Ulrich:
Das Eisenbahntarifwesen,,
bl. 39).
Bovendien begaa,t de heer Oaspeasz hier nog een
fout, ul., dat hij staatsspoorwegen en particuliere be-
drijven in de tariefkwestie geheel over denzelfden
kam scheert. Toch moet hun gestie in dit opzicht ge-
heel verschillend
zijn,
zelfs als men zich op het jong-
ste in Indië ingenomen standpunt stelt, dat de ge-
bruikers de bedrijfskosten, daaronder begrepen de
rente van het aanlegkapitaal, volledig moeten vergoe-
den. Een particulier exploitant zal er
altijd
nog iets
bovenop leggen, waaraan hij, van zijn standpunt uit,
natuurlijk groot gelijk heeft. (Zie o.a. Gerlings in de
Economisi
van 1883 bl. 396).
1)
Terugkeerende tot het uitgangspunt constateeren
wij, dat de S.S. wel degelijk in de oorlogsjaren de ta-
rieven verhoogde, als het noodig was en zich daarbij
door Ide juiste economiscihe overwegiaigeii liet leiden.
Terecht zag men in, dat verhoogde tarieven storend
ingrepen in het verkeer en in hooge mate prijsopdrij-
vend en daardoor ontwrichtend werkten, zoodat de
uiterste voorzichtigheid geboden was. Pas toen bleek,
dat de verhoogde exploitatiekosten niet het gevolg
waren van spoeig
voorbijgaande
factoren ging men
noodigedwongen ‘tot verrlioogimg over; uit den aard Oor
zaak waren de particuliere ondernemingen geruimen
tijd vddrgegaan. Wil men dit een nadeel van staats-exploitatie noemen, dat de S.S. tarieven stabiel ble-
ven en dat dit staatsbedrijf niet medewerkte tot ver-
deze ontwrichting der toestanden?
2)
Zeker is het
onigelukkig, dat in. het midden ‘van. 1921 juist de al-
gemeene inzinking op Java intrad, toen de verhoo-
gingen pas in werking waren getreden, doch dit doet
niets tot het principe af, dat het belang van de ge-
meenschap meebracht de tarieven zoolang mogelijk op
het oude peil te houden.
Tegenstanders -van dit principe,
o.a. de
heer Kerk-
kamp, hebben de door de S.S. consequent doorgevoer-
de richting bestreden. (Zie dè Handelingen van den
Voliksraad le. G.Z. 1912, bI. 519).
Natuurlijk kwam deze afgevaardigde geen vijf mi-
7iie
ook:
R. von der Borght, ‘Das -Verkelarswesen, bldz.
72, 104, 107, 117; Emil
Rank, ‘Das Eisenibaknitarifwesen,
hidz. 112.
Over de staatsspoorwegen schreef voorts vorst
Bismarck in Febr.
1879
– en in deze ‘niaterialistisdhe tijden
mag het wel eens kerijnnerd worden – ,,Der Staat habe
auazer der Verzinsung des Ainla.gekapitals der Badinen auch
5
ie aus der virtschaftlioh richtigen Ausiibung des von ibm
,,gewiihrten oder geübten Privile,giunis hervogehende Be-
,,fruchtu.ng des allgemeinen ‘Verkelirs und Zunalrme des
,,Wohlstands der Bevölkerun,g soiwie fdje damiit in Zusam-
,,nienhang stehende Erholaung der ata.atlichen Lebenekraft
,,der Nation in Rticksicht su nehinen.”
Door – welke aonderlin.ge ëveriwegin,gen particuliere
maatschappijen zich soms laten leiden, moge ‘blijken uit
de -volgende aanhading uit het jaariv-erslsg over
1920
van
de Batavia Electrische Traan-Maatschappij
(bl. 7): ,,Tot
,4eze tarief-verhooging bestond temeer aanleiding, aange:
,,zien de -Vennootschap van de zijde van den Gemeenteraad
,,van Batavia niet de gerzogste medewerking mocht onder-
,,’vin-den -bij hare plannen om de vervoerscapaciteit der
,,hoofdljn door middel van spoorverduhbelin.g tever-
”
,,grooten.
1
–
11
718
ECONOMISCH-STATISTISCHEBERICHTEN
16 Augustus 1922
nuten later met rzichzelî in tegenspraak, toen ihij de
S.S. van
prijsopdrijving beschuldigde, omdat de vrach-
ten van bouwmaterialen enz. verhoogd waren gewor-
den (bi. 520). Zoo gaat het, als men zich door inval-
lende gedaehtien laat lei’den.
Edoch, ik teekende in het begin van dit artikel
reeds aan, dat men de bedri.jsfresultaten van een
s’taatsexpio4tatie niet mag afmeten naar een enkel
boekjaar. Welnu, neemt men de exploitatie der S.S.
over een langer tijdvak, dan ziet men, dat de geleden
directe schade niet zoo heel groot is en dat de uitkom-
sten over een langere periode alleszins bevredigend
zijn te achten.
Of daarmede alles verdedigd is, wat in de oorlogs-
jaren door de S.S. gedaan of nagelaten werd, zal
hiermede niet aangetoond worden.
Om iets te noemen, het feit, dat de zelfkosten niet
tijdig herzien werden, zoodat het goederenvervoer op
groote afstanden (boven 250 KM.) van feitelijk te
lage vrachten profiteerden, d.w.z. van vrachten, waar-
op werd toegelegd – zal niet goedgepraat worden.
Evenmin dat blijkbaar geen juist overzicht bestond
van de bestellingen in Europa, en de crisisprijzen,
welke daar berekend werden.
Dit is ook niet de bedoeling van dit artikel. M.z.
heb ik alleen willen constateeren, dat
bij
alle waar-
deering voor den arbeid van den heér Oaspersz, deze
schrijver ‘de bedrijfsresultaten der S.S. door een te
donkeren bril bekijkt, het wezen van Staatsexploitatic
miskent en middelen ter verbetering aan de hand doet,
welke geen verbeteringen blijken te zijn, integendeel.
Naar
dezerzijdsche
meening is men thans op den goe-
den weg, beperking in de expiotitatiieuiibgaven – be-
.uiniging -, verder vermijding van improductieve
uitgaven, zoolang de crisistijd aanhoudt en last not
least zelfbeperking in de expansie.
Gedurende de laatste jaren is inderdaad te veel hooi
op de vork genomen, de Organisatie van het bedrijf,
waaraan groote gebreken kleefden en
nog
kleven, was
daarop niet ingericht.
Waar
wij
dagelijks om ons heen kunnen zien, dat
bij particuliere ondernemingen in de oorlogsjaren en
na-oorlogsjaren achteraf beschouwd geweldige fouten
zijn gemaakt – welke bedrijfsleiding reikte zich ooit
het brevet van onfeilbaarheid uit? – daar is geen en-
kele reden om met kennis der financieele resultaten
over een eenigszins langere – we namen aan een tien-
jarige – periode, de vraag door den heer Caspersz
aan het slot van zijn opstel neergeschreven en in het
begin van dat artikel afgedrukt, ontkennend te beant-
woorden.
S. A. REITSMA.
(Slot volgt.)
LONDENSCHE CORRESPONDENTIE. –
De conferentie van Londen; beurs en
geldn’tarkt; verwachte wetgeving inzake
de Trade Boards en de preferentiesle
rechten op thee; verlaging der spoorweg-
tarieven; handelsbeweging over de
maand Juli.
Onze Londensché correspondent schrijft ons d.d.
12 Augustus 1922:
The outstanding influence during the past week
has of course been the London Conference
of allied premiers which, opening in a gloomy atmos-
phere and working up to a sinister climax on Thurs-
day, now seems to promise resuits which if they lack
cons’tructive rmerit are at least not particuiarly hairm-
ful. The Conference, like all others which attempt to
settle economie questions mainly by political con-
siderations, has from the start (been regarded es inca-
pable of producing any considerable contribution to
the solution of the problems involved in the economie
reconstruction of Europe and few people were sur-
prised that the first demands of France were of such
a nature as to ‘ho niaacceptaible to the other allied
powers. After the sudden calling together of the cab-
inet on Thursday there was a considerable bedy of
opinion both in the City and in the Press whic.h
regarded the state of affairs as extremely grave but
throughout the week it has been feit that at the
eleventh hour some compromise would be effected.
So far as information is available at present this
would seem to have been the case and further the lines,
‘on wllioh the discussion is reiported to be proceeding
are substantially those advocated by this country.
Briefly it appears that Germany is to be granted a
moratorium as prviously arranged and during this
period no payments in cash are ‘to be deinaiided from
her, that is to say the retention of 28 per cent on
German exports by the Reparations Commission is
abandoned. Further M. Poincaré has given way on the
dernand for two customs barriers, one for the Rhine-
land and one for the Ruhr, and the main .point stijl
in dispute is as to the exact treatment of mines and
forests.
Thougli it is of course still possible that the Con-
ference will break down on this subject it is fully
appreciated both in England and in France that the
difference of opinion is on the interpretation of the
exact significance which attaches to the term ,,mort-gage” in the Versailles Treaty. The French delegates inaintain that its meaning is that given to it in Frcnch
law while the British consider that the powers which
it was intended to confer are more restricted. It is
hard to believe that where so much has been surreri-
dered the whoie agreement will be allowed to fail
through and this morning’s papers express in general
the view that, provided the Ruhr is saved from ex-
ploitation, Mr. Lloyd George will gracefully surren-
der on this point.
The British proposals on which the discussion is
proceeding as 1 write envisage the autonomy from
German Government control of the Reichsbank and
the reformation of German public finance during the
period of the moratorium. in order to secure corn-
pliance with these suggestions it is proposed that 26
per cent of the receipts on German exports and all
German customs should pass through the hands of
the Reparations Commission and that some form of
mortgage should be given on the mines in the Ruhr
and on the forests. This is in all conscieuce bad
enough but at least it does not impair the power
of Germany to increase her exports and may even be
helpful to the Governimenit in its task of recon-
structing finance. It is to hope that Germany will
make the best of this opportunity to take effective
steps to put her hduse in order. The ,,Times” this
morning deplores the ,,extravagance of time” which
has been practised with regard to the settlement of
reparations payments and interallied debts and ex-presses the fear that by the time some lastingsettie-
ment is reached it may be too late to put it into
operation. This idea is by no means new but is given
special importance by recent developments both in
Gernany and in Austria.
As alreeidy stated opinion in the City was at one
time considerably disturbed in view of a possibie
rupture between Britain and France. Such an even t
would of course be highly regrettable but it is dear
that among many disadvantages it would have the merit of placing the aims of each of the powers in
a simple and straigthtforwar.d nian,ner before the public
which in itself would
ho
no slight e,dvan,tage.
The effect of the Conference and the depreciated
exchariges on the Stock Exchange was
astonishingly small. It is true that throughout Thurs-
day and Friday the general tone of the markets was
quiet but the only noticeable reactions, namely those
in short term Government securities and in Home
Railway stocks were due primarily to other causes.
The notice of the suspension of the sale of T r e a s u-
r y B ii 1 s ,,on tap” came as a shock to the discount
market on Wednesday and was a factor in accen-
16 Augustus 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
719
tuating thg shortness of money which has prevailed
for some days and is expected to continue until
at least the middie of next week. From the point of
view
of
the Government the action was no doubt
timely since with revenue coming in well it was
desirable to keep the tender rates as low as possible
and a large demand for additional.
buis
yesterday
would certainly have raised it.
Although Parliament is enjoying its summer va-
cation there is no lack of talk of legislation in the
autumn. Among proposals to which some prominence
is given is a measure which will restrict t h e s c o p e
o f
T
r a d e B o a r d s to the provisions of the Act
of
1909
that is to the regulation of minimum wages
in the sweated trades. The recent legislation has
tended to widen the sphere covered
by
their activities
considerably and the employer is now in arms against
this interference – as he considers it – with his
rights. Another subject which may be on the tap is
is the effect of the preferential treatment
of imports of tea grown within. the
E m p i r e. It is well known that this preference
has hit the Chinese growers hard and a report is now
to hand from the British Ohamber of Commerce in
Shanghai to the effect that both the reduced sales of
China tea and the resentment feit by the growers are
re-acting on the demand for Lancashire cotton goods.
Lancashire is at present rather sceptical as to the cause of the falling off in demand but if the con-
nection outlined above eau be established there will
no doubt be an agitation for the removal of the bounty
or the tax. To those who have followed the ,,Fabric Gloves” dispute the analogy between the two casés
will be sufficiently clear
In extensionof t h e reduction of railway
r a t e s in England it is now announced that similar
concessions have been secured from the Scottish lines
with the exception of the diminution of
12Y2
per cent
for local rates in Scotland. The Federation of British
Industries have however concluded an agreement
with the Companies whereby they undertake ,,sym-
pathetically to consider applications for exceptionai rates in cases where the through rates from England
act to the prejudice of Scottish traders”. Thus to all
intents the reductions announced now apply equally
to the two countries as far as the foreigu trader is
concerned.
The preliminary figures of
B
r i t i s h f o r e i g n
t rad e f o r
.1
u 1 y, published
this
afternoon, show
a very marked diminution in the excess of imports:
This is
chiefly
duo
to a very considerable rise in the
value of exports which is in its turn to a large extent
the result of increased coal shipments to the United
States. The actual amounts so far as at present avail-
able are given in the table below.
£ 1.000.000
July.
June; Chauge per
,
cent.
Exports …… . …….
60,4
52,1
+ 15,9
Imports ………….81,8
84,3
– 3,-
Exces.s of Irnports …. 21,4
32,2
The figure for exports is the third highest for
this year the only months in which it was exceeded
beirig January and March.
As compared with July
1921
the resuits for last
month are even more satisfactory; the increase in
exports being over £ 17 millions sterling while the imports are just over £ 1.000.000 greater. The fol-
lowing tabie shows the changes since last year.
£ 1.000.000
July
July Change per cent.
1922.
1921.
Exports ………….60,4
43,2
39,9
Imports ………….81,8
80,5
1,9
Compared ‘with a year ago the experts
of
ceal show en
increase of approximately four imillion pounds
sterling while the imports for the past month of this
comodity have been nu. For the fir&t, •seven months
of ho year there is an incirease of £
113.005 in experts
over the same pe’riod in
1921
rwhile the amount by
whih imports fali short
of
the figure
for
that period
is reduceci to
£ 83.306.709.
Further evideuce
of
the extent to whih ithis cou.u-
try has, for the moment, benefitted iby the coal strike
in kmerica is provided by the figure
of
coal output
for the week endod July
29t1h.
‘wihich at
4.989.100
tons
is very nearly 600.000 tous higher than for the prev
–
ious seven days, whi1e the
weekly
average for tîuly
exceeds that f.or June
hy
u slijghtly larger amo’unt.
No
figures are as yet available for tthe first week in
Au.gust ibut, judging from the accounts one hears
they shuld be sulbstantially higher ‘t.han these record-
cd above.
INDEXCIJFERS.
Ook in Juli is het indexcijfer der greothandeisprij-
zen weer eenigs2i.ns gestegen en wel met zeven pun-ten, van
4389 op 4396.
Dit
is 137
punten iboven het
laagste punt van dit jaar, aan het eind ‘van Februari.
Gedurende de laatste twee maanden is de stijging
gemiddeld slechts
12
punten per maand geweest en
hoewel het te gewaagd zou zijn te veronderstellen, dat
deze klaarblijkelijke stabilisatie noodzakelijk meer dan
een tijdelijke moet zijn, hebben de laatste maanden
zeker een toenemende neiging tot standvastigheid
vertoond. Het totaalcijfer van eind Juli is
39
punten
hooger dan dat aan het eind van het vorig jaar. Maar
zooals blijkt uit onderstaande – aan ,,The Economist”
ontleende – tabel, is dit kleine verschil over zeven
maanden het netto resultaat van zeer verschillende
bewegingen in de diverse groepen.
D t
Granen
en
vleescn
Andere
vee.
dia ,.
en ge. nolm.
Wee!-
3IOffefl
De!!.
sloffen
Dlve,.
ien:
oè’Ien.
hout
rUbbe?,
enz.
T
i
A!ge.
meen
Index.
cijfer
Basis (gemidd.
1901-5)
.
.
500 300
500
400 500
2200
100,0
1 Januari 1914
563
355
642
491
572
2623
119,2
1 April
560
3503
6263
493
567
2597 118,0
1 Juli
..
5653 345 616
471k
551
2549
115,9
EindeDec.1914
714
4143
509
476 6861
2800
127,3
1915
897
446
731
711k
8481
3634
165,1
1916 1294
553
11241
824k
1112
4908
223,0
1917
12861
686 16841
839k
13481
5845
263,2
1918
1303
7821
1805k
816
1337
6094
277,0
1919
14411
881k 24421
1145
14531
7364
334,7
1920
1344
805
1284
1216 1275
5924 269,3
Jan.1921
12951
797
1187
11281
1209
5617
255,3
Febr.,,
11761
771
1038 1053
11371
5176 235,3
Mrt.
,,
1212
727
1030 1003 1125
5097 231,7
April,,
1196
723
1031
936
1043
4929
224,0
Mei
,,
1195
691
996
963
1065
4910
223,2
Juni ,,
11741
6651
97
31 973
10231
4810
218,6
Juli
,,
1165
7071
9581
937 1030
4798
218,1
Aug. ,,
1184
7161
998
.9201
1000
4819
219,0
Sept. ,,
11191
688
1258
871
9871
4924 223.8
Oct.,,
956
685
1171
816 960 4588 208,5
Nov.
951
672 11171
774
9
4
31
4458
202.6
Dec.
921k
636
1106
762
9311
4357
198,0
Jan.1922
9071
6541
10661
730
9251
4284
194,7
Febr.,,
948
6401
10371
6961
9363
4259
193,6
Mrt. ,,
980
687
1038
700
892
4297
195,3
April,,
10081
667 1010
7091
890
4285
194,8
Mei
,,
10401
657
1079
7101
885
4372
198,7
Juni ,,
1000k
6761
1135
690
887
4389
199,5
Juli
,,
9943
669
1120
7123
900
4396
199.8
Wanneer men kijkt naar de groep-totalen ziet men,
dat de kleine stijging voor Juli het gevolg is van
kleine tegengestelde bewegingen •in de ‘verschillende
groepen. De daling in de voornaamste groep der voe-
dingsmiddelen vindt zijn oorzaak in goed.koopere aardappelen en rogge, welke prijsve’rminderingen
ruimschoots voldoende waren om de kleine stijgingen
voor tarwe, meel, haver, schapenvieesch en rijst te
niet te doen. In de tweede groep der ‘voedingsinidde-
len compenseerde een daling in de boterprijzen, na
de groote stijging in Juni, ruimschoots een geringe
verhooging voor thee. In de weefstoffengroep waren
‘hennep, jute en rzi.jde alle lager, terwijl ‘vlas en En-
720
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
16
Augustus 1922
gelsahe wol ‘aaiutiokken. Amerikaansehe ruwe katoen
was na eenige bewegingen bijna standvastig; ifiet ‘Egyp
tische product werd goedkooper en iolok de nolteeriogen
voor garen en sto€ffen bewogen izich in dalende
richting.
De d.elfstoffengroep ‘vertoont de grootste stijging,
voornamelijk toe te schrijven aan stocsnkolen, waar-
voor de exportvraa,g zeer toenam, vooral naar ide Ver-
eenjigde Staten. Koper, lood en rtin trolkken eveneens
wat aan, terwijl ruw-ijzer iets kon dalen. In de diver-
sengroep is de voornaamste beweging een teike stij-
ging voor talk. Stelt men Juli 1914
gelijk
100, dan
geeft onderstaande tabel de volgende cijfers:
Data
Granen
eleesch
Andere
00e-
d
nolm.
Weef- sloffen
Delf.
sloffen
Dloer-
5e,.
allen,
hout,
rubber, enz.
Totaal
Juli
1914….
100
100
100
100
100 100
December
1918….
226 222 293
186
241
236
December.
1919
…
249
250
396
247
263
287
Maart
1920….
261
260
484
269
309
325
Juni
1920….
261
263
415
278
281
305
December
1920….
233 229 209
261
230
231
Maart
1921….
209
206
167
216
203
198
Juni
1921
..
203
188
158
210
185
188
September
1921
..
193
195
204
189
178
192
October
1921….
166
194
190
176
173
178 November
1921….
165
190
181
167
170
174
December
1921….
159
180
180 164
168
170
Januari
1922….
157
186
173
158
167
167
Februari
1922….
164 182 168
150
169
166
Maart
1922….
169
195 168
151 161
167
April
1922..
..
174
189
164
152
160
167 Mei
1922….
180
186
175
153
159
170
Juni
1922….
174
192 184
149
160
171
Juli
1922….
172
190
181
153
163
171
De
deifstoffengroep
blijft niettegenstaande
de
stijging van Juli
het dichtst
bij
den stand
van v66r
den oorlog, terwijl de tweede groep cie grootste stij-
ging ‘vertoont.
Vergelijkt men den bsuLdigen stand met
dien vaai eind Juli van het vorig jaar, dan hebben de
eerste groep der
voedingsmiddelen,
de delfstoffen en
de diiversengroep
een groote daling te hoeken, iterwijl
weefstoffen en de tweede groep
der voedi.iigismiddelen
gestegen zijn.
Algem.
Gem. pon-
Herleid
index-cijf.
denkoer8 algemeen
van ,,the
over de
index-
Datum
Economist”
af g. mnd.
cijfer.
1
Januari
1914
……..
119,2
12,1181
4
119,6
1
Januari
1915
……..
127,3
11,78
124,1
1
Januari
1916
……..
151,6 11,02
138,3
1
Januari
1917
……..
223,0
11,68
215,6
1
Januari
1918
……..
263,2
11,06
240,9
1
Januari
1919
……..
277,0
11,19
256,6
1
Januari
1920
……..
334,7
10,14
281,0
Einde Januari
1921
255,3
1 1,37’/
240,4
,,
Februari
,…..
235,3
11,34
220,9
,,
Maart
,,
..
231,7 11,36
.217,9
,,
April
,…..
224,0
11,30
209,5
11
Mei
223,2
11,17
194,8
11
Juni
218,6
11,3411
205,3
Juli
218,1
11,42
206,2
Augustus
,…..
.
219,0
11,77
212,5
September,.
….
223,8
11,77
218,1
October
,…..
208,5
11,59
200,0
November
,…..
202,6
11,35
190,3
December ……
198,0 11,42
187,2
Januari
1922
194,7
11,47
184,8
Februari
…….
193,6
11,61
186,1
,,
Maart
195,3
11,54
186,5
,,
April
,…..
194,8
11,63 187,5
29
Mei
,…..
198,7
11,51
189,3
11
Juni
,…..
199,5
11,49
1898
11
Juli
199,8
11,47
189,7
R e ct i f i c a t i e. Tot ‘ons leedwe&zen verviel
onder hotartikel ,,De ,Toint Stook Baniks” in het num-
mer ‘van 2 Augustus I.I. ‘de naam ‘van den schrijver,
Dr. B. H: de Jongh
te Londen. – Red.
AANTEEKENINGEN.
De ecoqiom.igche to estad van, Zweden,.
– In Zweden worden de teokenen van een ‘beginnend herstel op economisch gebied talrijker. De meest be-
lang-rijke ‘verschijnselen, die ertoe leiden, dat ‘men in
een verbetering van Iden algemeenen toestand gelooft,
zijn de stabilisatie dor ig.oeder.enprjj’zen en ‘van den
d’ollarkoers, welke laatste thans sinds enkele maanden
is waar ‘te nemen, het tot stand komen ‘van een groot aantal loon’sver.laigingen, daling ‘van den uitvoer uit
landen niet gedeprecieerde valuta, hetgeen voor de
eigen industrie grootere markten in binnen- en bui-
tenland schept en de verbetering in den Zweedsehen
uitvoer. Als £aetor van ‘groobe ‘beteekenis komt hierbij
de reeond-oogs4 ‘van 1921, ‘waIaromtTent enkele cijfers
volgen:
1920
1921
Loos
tans
Tarwe
………….
280.917
342.293
Rogge
………….
569.850 706.445
Totaal
– . . –
850.767
1.048.738
Haver
………….
1.014.809 1.111.828
Suikerbieten
…….
1.039.289
1.484.551
Knolgewassen
……
2.494.599 2.918.222
Door deze resultaten kon de invoer van bar,we, die
in 1920 201.000 tons bedroeg, in 1921 tot 156.000 tons
dalen, ‘elko cijfers voor den suiikeuinvoer resp. 60.400
en 6.800 tons bedroegen. Ongelukkigerwijs zijn de
vooruitzichten voor 1922 minder gunstig. Op reserve
uit oogst 1921 kan echter wel gerekend worden.
De onzekerheid der factoren, die thans een opleving
veroorzaken, maakt liet begrijpelijk, dat men in indus-
trieele kringen nog huiverig is, zich uit te laten over
de duurzaamheid der verbetering.
Het -is jdan ‘ook een feit, dat de ‘verslagen der onder-
nemingen over 1921 een neer somber beeld geven, doch
velen hadden hun verwachtingen nog lager gesteld.
Dit heeft er toe bijgedkaigen liet pessimisme op de
effectenbeurs wat te doen verdwijnen, hetgeen blijkt
uit een verbetering ‘van de koersen gedurende Mei, clie
zoo algemeen en ‘gedecideerd ‘was, dat men haar niet
als toevallig ban beschouwen.
De marktwaarde van dertien indu’strieele doncieen,
uitgedrukt in procenten van ‘kapitaal en reserve, ge-
lijk deze Iberekend, ‘wordt door den S’kanclinalviska
K i
reditaktebolaget, aan wiens
dJrieniaan4eljldsah ‘be-
richt deze beschouwingen in hoofdzaak ‘zijn ontleend’,
steeg van pi.m. 70 tot plm. 115 pOt., na sinds
April van [liet ‘vorig jaar met één onbeteekenende na-
denbrelcing onder de 100 EpOt. gesohosninield ‘te [hebben.
De omzetten ter Ibeivaize ‘van Stockholm, uitgedrukt in tien gemiddelcian omzet ‘van 190811912, die gedurende
1921 om de 50 rpCt. sohommelden, .stgen sinds Maart
tot ruim 150 pOt.
•De uitvoercijfers der voornaamste Zweeciscihe pro-dueten ‘vertoonien ook een stijging.
Do export van hout werd aanvankelijk geremd door
– den langen winter. Desniettegenstaan,de
rerden
in de
maanden Januari-Mei 340.000 M. gezaagd, onge-
seliaafd hout uitgevoerd, tegen 144.000 M
3
.
in dezelfde
periode van het ‘vorig jaar. De versehepiugen in ‘dat
jaar begonnen eerst goed in de tweede helft. De export
in Juni 1922 ‘bedroeg 607.000 31t. Veel orders worden. ‘ontvangen uit Frankrijk, terwijl
wegens een tariefoorlog tussehen Spane en Finland
eerstgenoemd land een aantal orders in Zweden ‘heaf t
geplaatst en ook Deneanen, Nederland, België,
Dujitschiand en Zuid-Afrika hout hchben afgenomen.
De Engelstihe importeurs, die véér den oorlog de beste
klanten waren, toonden ‘groote terugthoudendlheid, doch
schijnen in den laatsten tijd minder geresenveenci te
worden doordat dle bou’wnijveriheid in Engeland eenige
teekenen van herleving vertoont. Verwacht wordt, dat
voor de verwoeste gebieden nog veel noodig zal
zijn, doch dat daarnaast Engeland, waar hij het begin
‘van het seizoen de ‘voorraden ‘zeer gering waren, nog
veel noodig zal hebben.
16 Augustus 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
S1I1II
Do markt voor houtpulp, mechanische en chemi-
sche, heeft zich langzamehand hersteld van de zeer
cherpe Finsche en D’aitsche concurrentie. De uitvoer
edrog ‘in de periodé Ja’n’aari-Meti 194.000 tons,
tegen 62.000 in de ioveweenkomstige iperiode van 1921,
iterwijl de ‘productie in het eerste dnwartaal 1922 van
70-77 pOt. van nortnraial bedroeg. ‘De ‘cijfers voor Juni
‘v’engelchen met ddo van dozeldde maand in 1913, zijn
met 71.000 ton ongeveer op dezelfde hoogte.
Ook de papierexport ondervond den invloed der
D’uitsche concurrentie, ‘vooraJ in de ‘betere ftwali’teiterL
In.tussc’heu rwerd in April ii. weer 90 spOt. der normale
prodiuctie ‘beroilet, terwijl medegedeeld’ wordt, dat de
evport in Juni, 27.000 ton eversc’hri5dend; ongeveer
nornraal ‘was.
Wat do ijzererts-mijnbouiw betreft, in Miididen-Zrwe-
den ‘zijn sommige minder rijke errtsvelden tot inactivi-
toit gedoemd ‘wegens de hooge’spoorvraehten en wegens
de kosten, wegens h
ooge
bonen en korten werktijd’,
er{boxiden aan het ooncentaseren en ,br’iquetteeren ivan
het erts, noocliiig, om het in verkoo’pharen vorm te
brengen. Des rte le’venidi’ger is echter ,d:e export ‘van
erts uit de mijnen in. NoordZrweden, waar het erts
gemakkelijker aan de oppervlakte gdbracht wordt, het
hooge ijzerpei’centage het rveilkoopba,ar maakt ‘zonder
concentratie en de groots ‘productie v’rach’brediuctie
mgelijk msuaikt. Nog nooit ‘tevoren ‘zag de haven van
Na’rviik op ‘dozen tijd van het jaaT nooveel schepen.
De export bedroeg gedurende de eerste 6 maanden van
1922 2.258.000 ton erts, tegen 1.798.000 in dezelfde
Werklooze leden van Vakvereenigingen in procenten
van het ledental.
v
Metaal- bewerkers.
–
,s
‘;
v
o:
c
,
O
.
0–
–
15
1913
Januari
17,5
1,0
3,9
42,9
7,9
1,5
7,7 15,6
8,9
Februari
12,0
0,8 4,0
48,8
6,3
2,0
10,2
13,4
7,1
Maart
10,5 0,7 3,9
29,8
4,3
1,3
3,9
13,3
5,7
April
6,9 0,6
3,6
9,1
2,6
1,4
6,0 8,8
4,0
Mei
3,4
0,3
3,2 2,3
0,1
1,3
3,3
4,1
2,6
Juni
8,8 0,5
2,7
1,9
1,0
1,3
3,3
2,9
2,7
Juli
8,0 0,5
2,5
1,9
0,7
2,0
3,9
2,5
2,5
Augustus
8,5 0,2
2,2 5,2
2,1
1,0
4,6
1,0
2,3
September
7,4
0,3
1,9
6,9
1,0
0,4
8,5
1,8
2,2
October
3,7
0,4
2,2
12,3 2,8 2,8
3,3 3,5
2,6
November
6,2
0,8
2,3 17,2
3,1
3,0
6,2
5,3
4,4
December
23,4
0,9
2,7
13,1
14,2
2,7
6,8
5,7
7,5
1920
Januari
17,5
2,2
4,3 35,6
10,8
0,6
6,8
14,1
7,6
Februari
8,4
31,7
5,6
30,1
5,2
–
5,2 9,2
7,5
Maart
9,0 4,5 3,2
16,8
5,4
0,2 5,9 7,0 4,5
April
7,6 0,9
2,1
10,4
6,5
0,1
4,6
3,8
3,5
Mei
6,5 0,4
3,9 9,0
1,1
0,1 4,1
2,9
2,9
Juni 9.3
0,4
3,6
6,2 1,4
0,3 3,2
6,3
3,4
Juli
6,2
0,5
3,4
7,7
1,8
0,3
4,1
2,8 2,8
Augustus 7,1
0,8
2,7
4,4
3,6
2,1
2,8 2,8 2,9
September
7,2
0,7
2,1
3,9
1,8 1,3
3,5 4,3 2,8
October
6,8
3,1
3,2 9,4
6,4 6,5
4,1
7,7
4,3
November
10,8
5,0 5,4
22,0
8,6
10,1
10,3 10,8
7,0
December
32,7
20,3
10,7
27,5
21,1
11,6 19,9
16,4 15,6
1921
Januari
32,6
22,7
16,5
39,6
26,5
19,2
19,9
33,5
20,1
Februari
30,1
25,1
22,6
39,3
21,5
12,7
13,2
34,7 20,7
Maart
36,2
26,6
24,3
36,2
35,9 22,9 33,8
34,8 24,5
April
33,7
26,6 26,4 21,9
41,4
17,3 18,5
33,7 24,2
Mei
39,6
21,8
26,2
12,5
43,4
29,8 22,2
30,6
25,1
Juni
39,7
34,1
31,6
10,8
43,0
28,3 28,6
31,1
27,7
Juli
31,8
33,7
34,1
10,3
50,0
32,0 32,8
31,8
27,8
Augustus
32,3 32,9
34,4
17,7
50,9
26,4
33,3
29,7
26,8
September
34,4
36,1
34,9
25,5
47,4
15,4 13,2
30,6
26,2
October
35,3 32,3 35,3
42,0
44,8
15,7
10,0
34,1
26,8
November
34,8 32,3 34,8 60,7
43,1
9,8
16,0
37,4
28,7
December
45,3
41,5 33,8
65,0 63,0
6,5
10,9
42,1
33,2
1922
Maart
36,3
29,6
42,8
70,5
34,2 5,4 22,8
52,1
30,6
Mei
28,8
22,4
34,7
19,3
23,2 5,0
11,9
41,4
23,3
p’eriiodé van 1921 en 1.688.000 tons in het eerste haiLf-
jaar van 1913, inideetijd’ een record-cijfer. De ij’zerin-
d’usibrio daarentegen vertoont nog maar een geringe
opleving, ‘al ‘hebben do orders thans een cijfer bereikt,
dat sinds JniruaTi 1921 niet meer voorkwaim. Bij de
hoogoven’s echter iis nog geen toeneming ‘van orders ‘te
bespeuren..
De expert van ‘lucifers bed’roog van J,a5nu’a,ri tot
Juni 12619 ton, tegen ‘resp. 8423 en 17211 iton in de
ovoreenikomstigeiperioden van 1921 en 1913.
Verbetering van den toestand 1blijkt ook ‘uit de
werkloosheidspercentages, die hiervoor zijn afgedrukt.
Het aantal werkloozen daalde van 175.000 in iV[ei tot
112.000 in Juni.
Af te wachten blijft echter, hoe een en iander ‘zich
bij het naderen van den winter zal ontwikkelen.
ONTVANGEN:
Financieel Adresboek voor Nederland.
Zes en ‘twin-
tigste jaargang, 1.922; Drukkerij en Uitgeverij
J. H. de Bussy, Amsterd,aim, Ao. 1922.
Handboek voor de kennis van Nederland en Koloniën,
samengesteld met medewerking van verschillende
Departementen van Algemeen Bestuur en uit-
gegeven door het Departement van Buitenland-
sche Zaken (Directie van Economische Zaken).
Met 19 kaarten en 34 afbeeldingen; ‘s-Graven-
hage, Martinus Nijhoff; 1922.
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.
Journal ‘des Econo’niist’es. – Parijs, 15
Juni 1922.
Yves-Guyo’t,
Le comité ds banquiers ot J’etrn,prun’t
allemand;
W. M. J. Williams,
Le (budget britannique
1922-1923;
A. Ba’rriol,
Nota sur une méthode aiim-
pliste de calcul dlu rendement d’es obli,gattionis á long
terme;
L. Forgeron,
DLe mécanisme ‘technique et les
charges iventuelles du proj’et d’assurances sociales
(suite);
X.,
Ohronique die l’inflation;
J. Lef art,
Revue
de l’Académie des soiences morabes et politiq’ues (d’u
15 f&vrier en 15 mai 1922); X., Le projet du (budget
de 1923;
B. L. L. E.,
La Ligue du Jiibre-échange (juin
1922);
G. Martmn,
‘Le déséquiliIbTe économique et le
régime fiseal en France.
Jahrbücher für Nationalökouomie
u n d S t a t is t ik. – Jena, Mei 1922.
H. Kröger,
Weltanschauung und Wir,tsoha5fts-
führung;
Th. Buddeberg,
Vom logischen Struktur-
wandel der volkswirtschaftlichen Begriffe.
Idem. – Jena, Juni 1922.
K. Elster,
Parerga zur Wirtschaftstheorie.
Jou mal of Politica’l E’conomy. – OM-
cago, April 1922.
W. C. Keirstead,
Succession diuties in Oanad.ian
pr’ovinces;
K. Derry
and
P. H. Dou glas,
The mini-
mum wage in Oanada; W. H. Spencer,
‘Recent cases
en pr’ice inaintenance;
S. L. Bigelow, 1. L. Shanvasv,
and
R. M. Wenlep,
Henry Om-ter Adams;
W. E. At-
kin’s,
The personnel poticies of ‘the A. Niaak Oompany;
S. Mac Clmntocic,
F’renoh f’iiances and economie vs-
sources;
J. Vier,
Tex’t(books ‘in govsrnnnemrt finance;
A. S. Keister,
Bocent t
en
‘d
enc
i
es
in conporation fi-
nanoe;
A. Hewes,
Russian Wage systems nader oom-
munisito;
S. P. Meech,,
Kasas city Power ‘and’ Ligihrt
Oompany.
Idem. – Ohicago, Juni 1922.
R. G. Tugwell,
H’umnn nature in, economie tjheory;
R. N. Owens,
The hundred million dollar foreigu-
trede f’inancin’g coriporaition;
J. F. Pyls,
‘lIke ineome-
tax law of ‘the State of Missouri, as amendod Angust
3, 1921;
F. A. Kirsgsbury,
Business juidigmnen’t and
the
business curricubum;
L. C. Mairshalt, A
combined
secondary and college curricu,lum;
J. E.
Moffat,
Oo’ur-
sea in foreiign trade;
E. S. Gregg, A
oase against ‘dis-
722
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
16 Augustus 1922
criminating duties;
A. Hewos,
The attit.ude of the
Sovjet government ‘toward co-operation;
H.
D. Kit-
son; The growt.h of the ,,service idea” in selling;
J. 0.
McKinsey, Organization and met.hods of the
Wal-
worbh Ma.niifacturing Oompany.
Political Science Quarterly. – New
York, Juni
1922.
R. J. McFatl, Regulation
jof
business in Canada;
H. J. Bresler,
The French railway problern;
J.
Davis,
A
sociological interpretation of the Russian •revolu-
tion;
H. E. Barnes,
The evolution of modern penolo-gy;
H. L. McBain,
Proportion,al representation in
Amerieari Cities;
G.
Speranza,
An Itaiian anbassa-
dor’s diary of ‘the Peace Conference.
S
o c i a
1
e
V o o
r z o r g. – Amsterdam, Mei
1922.
Mr.
Dr.
J. H.
van
Zanten,
Vijf-en-twintig jaren
Kamers van Arbeid;
A. W. IJzerman,
Vier jaren
sociale politiek;
P. J. C. Ultee,
De oixgevallen.wet
1921; Mr. M. J. A. Moitzer,
Jammer.
1
d e m. – Amsterdam, Juni
1922.
Prof.
Dr.
A. Manes,
De sociale verzekering in het internationale arbeidsrecht;
Mr.
0. J. Kocli.,
Werk-
•loosheidsverzekering; Ir. Z. Th. Fetter,
Beroepskeuze
en psycho-techniek;
Th. W. te Nuyl,
Voonkosninig van
invaliditeit.
La Réforme Sociale. – Parijs, Juni
1922.
G.
Blondel,
Le péril allemand;
T. Botha,
Pourciuoi
et comment réduire les dépenses de l’Etat français;
P. Nourrisson,
Nécrologie. M. Hubert-Valleroux;
0. Blondel,
Le mouvement économique et social. –
Allemagne, Autriche-Hongrie.
B a n k-A r c h i v. – Berlijn, 15 Juni
.1922.
W.
Dreyfus,
Zur Zwangsanleihe;
L. Merzbach,
Die
Börsenumsatzsteuer und ihre Wirkung auf das Wirt-
schaftsleben;
Dr. Koeppel,
Die
1
.7orauszahlungen auf
die geplaute Zwangsanleihe; Dr. Weisbart,
Der Er-
trag der Zwangsanleihe;
Dr. v. der
Leyen,
Die
deutsche Eisenbahnfrage. Eine Replik;
Dr.
H.
.Ktotz,
Der Wert des Dollars.
Tijdschrift voor EcoiiomischeGeo-
g r a p h i e. – ‘s-Gravenhage, 15 Juni
1922.
EI. Schmülling,
Een woord over ruilverkaveling en hare beteekenis voor Java;
W. E. Boerman,
Duitsche
kanalen en kanaaiplannen (vervolg). Met
2
schets-
kharten;
Dr. C. G. S. Sandberg,
Het uitdrogend Zuid-
Afrika als immigratiegebied; Werken en Studiën, ge-
schreven door Prof. Dr.
H.
Blink.
Technik
‘und
Wirtsch,aft. – Berlijni, Juni
1922.
Oerice,
Entwick] ung des niedeTsohlesischen Indus-
triebezirkes;
W.
Kraus,
Der Aufbau der deutschen
Kohlenwirtscha.ft;
E. Kobbert,
Die öffentlich-recht-
liche Verwaltung der Gaswerke; Zustand, Fortschritte
und Entw’icklungsmöglichkeiten der Eisenbahnen in den Vereinigten Staaten von Nordamerika.
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B. *** beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
BANKDISCONTO’S.
N
d
(Dise.Wissels. 4
18Juli ’22
Zweeds.R.ksbk 5
lOMrt. ’22
Bk ‘Bel.Binn.Eff.. 4
18Juli ’22
Bk. v.Noorw..
5418
JIei ’22
– JVrsch.inR.C. 5
18Juli ’22
Zwits. Nat. Bk. 34
2Mrt. ’22
Bk. van Engeland 3
13Juli ’22
Belg.Nat.Bk.5-54192Lei
’21
Duitche Rijksbk. . 6 28
Juli ’22
Bank v. Spanje 54
18Mei ’22
Bk. van Frankrijk 5
11 Mrt. ’22
Bank v. Italië 6
20 hei ’20
Oostenr. Hong. Bk. 7
30 Nov.’211
F. Res. Bk. N.Y. 4
21Juni’22
Nat. Bk. v. Denem. 5
25Apr.’21
Javasche Bank 34
1 Aug. ’09
OPEN MARKT.
Data
1
Amsterdam
Londen
Part.
Berlijn
Part.
1
Parijs
1
Part.
N. York
CaIl
–
lart.
1
Prolon.
disconto
gaue
disconto
disconto
disc.
manco
12 Aug. ’22
214_518
21)
2114
4-‘Ie
–
I3’1_4
1)
7-12 A. ’22
2
3
1_
7
1
2
‘/
2-114
461
–
I3112-5112
31 J.-5A.’22
2
7
_3
1
1
2
1
1_3
1
1
4
i/
2’J
I8
–
1
3
–
51
12
24-29 J. ’22
2’/g_’/8
–
J3_4
1
1
3-
1
1
11_2
-°j
–
3-4
1
1,
8-13 A. ’21
41-1
4-1
1
–
5
1
16
9-14 A. ‘203
I311
6’1
4_5/
1
–
6-7
20-24Jul1’14
‘
/8
‘
/
I2’/
4
-I
4
2/_’/ 4
2″
1
I812
2314
511-7’1
t) Notecring van 1 Augustus.
WISSELKOERSEN.
WISSELMARKT.
De hoofdschot,el was ook deze week weder de beweging
van de marken. De eenigszins optimistische stemming
aan het einde der vorige week ging al spoedig weder over
in een zwart pessimisme en de koers daalde weder tot
4
0,28. Toen bleek, dat de conferentie nog niet geheel mis-lukt was en de Engelsche voorstellen grondig werden be-
handeld, ‘trad een licht herstel in; slot 0,32V2. Parijs en
België volgden ongeveer dezelfde lijn; alleen liep Parijs
meer terug, zoodat bij het herstel België ten slotte boven
den koers van opening kwam. Voor de overige wissels
heerschte eenigszins een vacantiestemming. De omzetten
waren gering, vooral voor Skandinavië, Zwitserland en
Spanje. Ook de omzetten in lollars waren niet groot. Het
belang van dit devies is in de laatste weken weder veel
kleiner geworden, zonder dat een oorzaak daarvoor valt
aan te wijzen. De stemming voor al deze wissels was vrij
stationniair; alleen Londen liep iets terug. Daarentegen was
Indië opnieuw vaster, 0,98-0,98%.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Data
Londen
Parijs
Berlijn
Weenen
Brusid
New
York’)
7 Aug. 1922
–
11.50
21.02Jr
0.34
0.0054
19.88
11
2
2.5811
4
8
,,
1922
.
11.504
21.024
0.34
00054
19831,2
2.58
9
,,
1922..
11.494
21.024
0.33
0.005
19.72
1
1
2
2.58
10
,,
1922
11.484
20.524
0.294
0.0054 19.45
258
II
,,
1922
11.484
20 774 0.291 0.005
19.73
2.571
12
,,
1922
–
–
–
–
–
–
Lsagste
d. w.
1)
11.48
2045
0.284
0.00241 9.37
1
1
2.5711
4
Eoogste
,, ,,
)
11.514
21.20
0.36
0.0074 20.05
2.581
4 Aug. 1922
11.52
21.25
0.334
0.0054 20.05
2.59
28
Juli
1922
–
11.49
21.374
0.47
00074 20.26
2.58
1
/
2
1untpariteit..
12.10
48.-
59.26
50.41
48.-
2.48
S) Noteering te Amsterdam.
5*)
Noteering te Rotterdam.
1) Particuliere opgave.
MAANDCIJFERS.
GIRO-OMZET BIJ DE NEDERLANDSOHE BANK.
Juli 1922
11
Juli 1921
Posten
1
Bedrag
11
Posten
1
Bedrag
Voor reke-
ninghouders 52.326 f1.771.103.000 44,361
f
2.399.056.000
waarvan door
de H.-bank
plaatselijk… 28.195 ,,1.38 1.359.000 21.716 ,, 2.052.004.000
Ter voldoe-
ning van
Rijksbelast.
2.522 ,,
9.293.000 1.274 ,,
9.729.000
D °
Stock-
holm’)
Kopen-
hagen”)
Ch,is.
iiania’)
Zwitser-
land’)
Spanje
1)
Batavia
t
)
telegrafisch
7 Aug. 1922
67.60
55.65
44.15 49.124 40.10
971-98
8
1922
67.50
55.60
44.30
49.15
40.-
97- 981
9
1922
67.55
55.474
44.40
49.121
39.95
98-98’j
4
10
1922
67.524 55.50
44.70
49.124
39.90
98.98
1
/
11
1922
67.60
5560
4450
49.05
39.80
98-9818
12
1922
–
–
–
39.95
98-98/
L’ste
d. W.
1
)
67.35
5530
44.-
49.-
39.75
971
H’ste
,,
,,
1
1
67.70 55.65
44.65 49.25
4020
98’1
4 Aug. 1922
67 70
55.75
44.10
49.25
40.052
96’/-97
28
Juli
1922
67.30
55.55
43.75
49.10
40.05e
961
4
-97
11untpariteit
1
66.67
66.67
66.67
48.-
48.-
100
‘t Noteering te Amsterdam. al Particuliere opgave.
5) Noteering van 5 Augustus.
8)
Idem van 29 Juli.
16 Augustus 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
723
KOERSEN TE NEW YORK.
D
a
°
CaisleLond.
ZlchtParijs
Zicht Berlijn
IZIchIAmslerd.
(in g petE)
(in do.
p.frs.)
(in
cL
p. Mrk)(in
cl,.
p. gid.)
12 Aug.
1922
4.46.50
8.18 0.13
38.80
Laagste d. week 4.4487
8.01
.
0.12
38.70
Hoogste
,,
,,
4.46.50
8.18
0.14
38.80
5 Aug.
1922
4.46.-
8.20
0.13 38.70
29 Juli
1922
4.45.-
8.15
0.16
38.65
Muutpariteit
4.86.67
5.18’f
9511
4
402/
KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN
Plaatsen en
Landen
Noleerings-
eenheden
29
Juli
1922
1
5
Aug.
1
1922
1
7-12
Aug.
’22
1
Laagste
Hoogste
12
Aug.
1922
Alexandrië..
Piast. p.
97t8/
97161
97151
9716/1
97161
95
B. Aires°). .
d. p. $
44111
4471
4381
4
4411
4
Calcutta
.. ..
Sh. p. rup.
1131111e 113
11
1,
8
1
1/31
113
23
1
,
31
113″/
Hongkong ..
id. p. $
2171
33
2/7
1
1
216’13
3151/
3
Lissabon . . . . d. per Mi!.
327/33
31’ije
3!5j
3718
Madrid
….
Peset. p.
28.65
28.71
28.72
28.90 28.74
eMontevideo
1
d. per $
4411
441
4311
4
44114
4112
Montreal….
$ per £
4.48
4.46
1
1
9
4.46
4.47112
4.4711t
5
R.d.Janeiro.
d. per Mii.
7
1
12
718i32
7
5
1
7131321
751,
Lires p.
96291
33
961183
961/1
99
1
1
1
9
97
1
1,6
Shanghai..,.
Sh. p. tael
3 571
31531
s
341/
,
315113
3
Rome
…….
Singapore
..
Valparaiso..
id. p. $.
peso p. £
213
11
1,
32 60
213
1
1
32
32.60
2 315
32 60
24′!8,
32.80
24
32.60
Yokohama ..
5h. p. yen
2/1
2
1
39
2 1
8
1
s
211
21
1
32
2/1/322/1’/32
‘Koereen der voora(gaande
dagen.
) Telegrafisch
tianefert.
NOTEERING VAN ZILVER.
Noteering te Londen
te
New York
12 Aug. 1922
..
.
341
6818
5
,,
1922
35
1
1
29 Juli
1922
.
..
35
1
,
1
8
69
1
1
13 Aug. 1921
37
5
1
8
61
14 Aug. 1920
……
20
Juli
1914
……
24’/
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 14 Augustus 1922.
Activa.
Binnenl.Wis-(H.-bk.
f
89.186.675.8811
Bels, Prom.,
B.-bk.
,, 38.593.028,96
enz. in
disc.t
Ag.sch. ,, 62.730.295,01119
f
190.509.999,86
Papier o. h. Buiteni. in disconto
….
–
Idem eigen portef..
f
81.831.300,-
Af: Verkocht maar voor
de bk. nog niet afgel. ”
–
81.831.300,-
Beleeningent H.-bk.
30.894.119,01
1
1,
mci. vrach.
B.-bk.
7.003.226,15
Ag.sch. ,, 67.085.533.78′,
op
f104.982.878,95
Op Effecten
……
f
86.692.292,48
OpGoederenenSpec.,, 18.290.586,47 104.982.878,95
Voorschotten a. h. Rijk ..
,,
14.159.246,75
Munt enMuntmateriaal
Munt, Goud …..,
f
56.238.850,-
Muntmat., Goud ,,
549.715.947,01
f605.954.797,01
Munt.
Zilver,
enz..
,,
8.528.767,4811,
Muntmat., Zilver
Effecten
”
614.483.564.49
1
1,
Bel.v.
h. Res.fonds,.
f
5.573.320,3711,
id.
van
Is
v. h. kapit. ,,
3.892.600,371!1 ,,
9.465.920,75
Geb.enMeub. dei Bank ,
,,, ,,,.,…,,.,,,,,
4.522.000,-
Diverse rekeningen ……………….. ,
31,092.128,5111,
f1.051.047.039,32
Passiva,
Kapitaal
…………………
…
f
20.000.000,-
Reservefonds
…………….
,,
5.660.599,75
Bijzondere
reserve ……………….,
1.675.581,33
Bankbiljetten in omloop …………
970.672.160,-
Bankassignatiën in omloop ……….
2.097.925,31
Rek.-Cour. Het Rijk
f
–
saldo’s:
JAnderea ,,
43.536.379,95
43.536.379,95
Diverse
rekeningen
………………
..
7.404.392,98
f1.051.047.039,32
NED. BANK 14 Aug. 1922
(vervolg).
Beschikbaar metaalsaldo…………..
f
410 481.654.43
1,
2
Op de basi8 van
2
1
metaaldekking….
,,
177.820.361,38
1
1
‘,
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is.. ,. 2.052.408.270,-
Verschillen m.d. vorig. weekst.:
Mee,
Minder
Disconto’s
8.763.141,43
1
1
2
Buitenlandsche wissels,
4.335.655,-
Beleeningen
……….2.936.562,60/
3
– –
Goud
……. . ……..
.
Zilver ……………289.559,14’/,
Bankbiljetten
1O,896.005,-
Part. Rek.-Crt, saldo’s,.
7.197.673,331,
‘
Voornaamste posten in duizenden
guldens.
Data
Goud
Zilver
Bk
biljetten
Andere
opeiachbare
ach
ulden
605.955
8.529
970.672 45.634
605.955 8.239 981.568
37.864
14 Aug.
1922 …….
7
,,
1922 …….
31
Juli
1922 ……
605.955
8.156 988.449
36.825
24
1922 …….
605.955 8.020 976.325
75.857
17
1922
……
605.955 7.720
992.036
49.638
605.969
11.007 1.004.597
58.938
15 Aug.
1921 ……
16 Aug. 1920…..636.339
15.912
1.025.134
109.288
25
Juli
1914 ……
162.114
8.228
310.437
6.198
Totaal
–
titervan
–
1
hl.-
I
Dek-
Data
hedrag
Schatkist.
1
Belee.
1
haar
1
hing,.
disconto’,
promessen
rechtsireeb
ningen
1
1
Metaal.
1
saldo
1
percen-
lage
14 Aug. 1922 190.510
35.000
104.983
410.482
60
7
,,
1922
199.273
34.000
102.046
409.567
60
31
Juli 1922 169.530
6.000
132.879
408.316
60
24
1922 215.686
55.000
116.200
402.798
58
17
1922 217.478
55.000
105.443
404.599
59
15 Aug. 1921
221.915
68.700
168.306
403.528
58
16 Aug.
19201
94.859
10,000
303.716
426.572
58
25 Juli
1914
67.947
14,300
61.6861
43.5211)
75
‘) Op de basis
van
‘Is
inetaaldekking.
‘1
TJitde bekend.makingvanden Minister
v a n Finan-
c i ë n
blijkt, dat uitstonden op:
1
7
Aug.
1922
1
14
Aug.
1922
Aan schatkistpromeseen..
f328,1 30.000,-
f332.460.000,-.
waarv. direct bij Ned. Bk.
,, 34.000.000,-
35.000.000,-
Aan schatkistbiljetten ..
,,23 1.378.000,-
,,230,967,000,-
Aan zilverbons
……….
, 29.273.474,50
29.843.738,-
Onder de vlottende schuld is begrepen:
Voorsch. aan de Koloniën
1
,,261.419.000,-
,,264.063.000,-
Voorschot aan Gemeenten)
31
Mei
30
Juni voor door Rijk voor hen’
,, 62.040.702,94
,, 49.737.202,-
te heffen luk. belastingJ
7
Aug.
14
Aug.
Tegoed v.d.Postch.&G.det
. 54.585.577,20
.. 54.585.577,-
JAVASCHE BANK.
Voorinaainste posten in duizenden guldens.
De samengetrok-
ken cijîers der Jaatste weken zijn telegrafisch
ontvangen.
Data
Goud
Zil’,er
B
k.
. °’
1/ellen Andere
opelschb.
schulden
Beschlkb.
metaal-
saldo
5Aug.1922
200.000
‘268.500
91.000
128.100
29 Juli 1922
200.250
266.500
85.000
129.950
22
,,
1922
201.500
267.500
82.500
134.050
8Juli1922
152.321
49.051
270.272
60.281
135.962
1
,,
1922
148.994
48.723
265.049
83.330
128.739
24Juni1922
149.961
48.369
264.572
68.995
132.272
6Aug.1921
207.930
19.363
305.628
140.470
138.541
7Aug.1920
206.696
6.259
338.922
207.206
103.869
25 Juli 1914
22.057
31.907
110.172
12.634 4.8421
1
VI’ 153e/s, 1
V00t
Diverse
L)et-
Data
Dis-
1
huilen
Belee.
schotten
t
conto’s
1
N..Ind.
t
n.ngen
aan het
1
reke.
kings.
percen-
1
betaalbaarl
Gouv.nem.l ningen
1)
lage
5Aug 1922
178.000
–
20.600e
**
56
29 juli 1922
169.100
17.000e
ses
57
22
,,
1922
164.520
18.400
•**
58
8Juli1922 33.401
20.291
79.923 5.743 24.123
61
1
,,
1922 33.261
22.808
78.827 20.315 22.870
57
24Juni1922 34.309
23.206
73.073
9.216
23.070
53
6Aug.1921 37.257
25.081 98.581
32.748
32.885
50
7Aug 1920 27.888
24.098
185.312
89.460
14.721
39
25Juli1914
7.259
6.395
47.934
6.446
2.228
44
1) Sluitpo,t cclive.
0)
Basis
metat.Idekking.
8), Creditaaldo.
724
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
16 Augustus 1922
CURAÇAOSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Data
Metaal
Circu-
lalie
Dis-
con to’s
Voor-
schollen
aan de
kolonie
Diverse
reke-
ningenl)
Diverse
reke-
ningen
2)
1 Juni
1922
684
11.223
88
344
670
181
1 Mei
1922
709 11.143
83
282 666
200
1 April
1922
706
1.157
78
335
604
173
1 Maart
1922
759
1.127
79
272
552
142
IFebruaril922
749
1.121
79
312 725
288
1 Januari 19221
749 1.139 84
334 670
287
1) Sluitpost der activo. 2) Sluitpost der passiva.
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste posten, onder bijyoegin.g der Currency Notes,
in duizenden pond sterling. –
Data
Metaal
Circula iie
Currenci, Nolea.
Bedrag
i
Goudd.
1
Gov. Sec.
9 Aug. 1922
127.400
125.542
302.095 27.000
259.903
2
,,
1922
127.400
125.774
299.730 27.000
257.343
26 Juli
1922
127.404
124.758 296.447
27.000
253.995
19
1922
127.402 124.256
297.611
27.000 255.488
12
1922
127.901
124.249
298.635 27.500
257.411
5
1922
128.459
124.523
297.904
28.000
256.461
10 Aug. 1921
128.381
127.564
327.133 28.500
290.827
11 Aug. 1920
123.068
125.528
363.393
28.500
333.358
22 Juli
1914
40.164
29.317
–
–
–
Data
Gov.
Sec.
Other Sec.
Public
Depos. Other
Depos.
Re-
verve
Dek.
kags.
9Aug.’22
43,033
76.450
16.239
104.500
20.308
16,82
2
,,
’22
44.280
76.980
15.356
107.970 20.075
16,28
26Juli ’22
46.505
72.243
14.297
107.576
21.096
17,30
19
1
22
46.740 76.216 22.175
104.467
21.596
17,05
12
’22
47.104
73.663
12.612
112.375
22.102
17,68
5
’22
67.988
75.820
14.923
133.394
22.386
15,09
10Aug.’21
50.115
81.107
18.259 114.197 19.266
14,55
11 Aug.’20
68.250
73.806
15.999
124.019 15.990
11,40
22 Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297 5218
1)
Verhouding
tueschen Reserve en
Oepoeits.
DUITSCHE RIJKSBANK.
7
jj)
posten, onder bijvoeging der Darlehens-
kassenscheine, -in duizenden Mark.
Data
Metaal
Daarvan
Goud
1
Kassen-
schelne
1
Circu-
Zatte
1
Dek-
kinge.
7 Aug. ’22
1.025.949 1.004.859
13.339.704 198.463.679
7
28 Juli ’22
1.024.850 1.004.860
13.083.023
189.794.722
7
21
’22
1.025.330 1.004.859
9.351.163
177.027.024
6
14
’22
1.024.326 1.004.859
10.789.974
175.437.418
7 7
’22
1.024.476 1.004.859
14.281.874
172.736.686
8
30 Juni ’22
1.023.602 1.003.859 14.605.085
169.211.792
9
4 Aug. ’21
1.106.010 1.091.554 3.900.631
1
77.654.680
7
7 Aug. ’20
1.098.249 1.091.678
17.648.143
56.060.462
34
23 Juli
’14
1.(91.398
1.356.8571
65.479
1.890.895
93
1)
Dekking
der circulatie door metaal en Ka8senschelne.
Data
Wissels
Rek. Cr1.
Darlehenskassensd,etne
Totaal
in kas hij de
uitgegeven
Reichsl,ank
7 Aug. 1922
220.375.517
36.758.781
26.469.700
13.325.100
28 Juli
1922
215.980.298
39.976.216 25.422.500
13.067.900
21
1922
203.026.231
35.603.336
20.724.900 9.336.900
14
1922
201.126.658
36.275.656 22.301.400
10.774.100
7
1922
189.949.556
31.531.010
25.221.100
14.264.400
30 Juni 1922
190.877.495
37.173.745 25.082.800
14.588.900
4 Aug. 1921
76.226.305 9.311.940
12.223.000
3.825.400
7 Aug. 1920
42.242.412
12.975.818
31.015.400
17.823.500
23 Juli
1914.
750.892
943.964
– –
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in duizenden francs.
Data
Goud Waarvan
in het
Buitenland
Zilver
Te goed
in het
Buitenland
Buit.gew.
voorsch.
a/d. Staat
9Aug.’22
5.530.590
1.948.367
285.409
577.892
23.500.000
2
,,
’22
5.530.360
1.948.367
285.355 578,015
23.000.000
26Juli’22
5.530.149
1.948.367
285.255 577.890
23.400.000
19
,,
’22
5.529.780
1.948.367
285.239
578.178
23.500.000
11 Aug.’211
5.521.597
1
– 948.3671
275.948 623.876 25.000.000
12Aug.’20
5.589.774
1.978.278
248.022
685.469
25.800.000
23Juli’14
4.104.390
639.620
–
–
Wissel,
Uiige-
stelde
Wissels
1
BeIge-
ning
Bankbtl-
jetten
Rek. Cr1.
Parii-
culleren
Rek.
Cr1.
Staat
1.994.057
34.926
2.174.583 36.449.878 2.210.643
73.665
2.517.259
35.042
2.139.106 36.399.294
2.357.561
25.115
2.103.237
35.453
2.154.527
36.049.939 2.352.183
79.900 2.081.932
35.723
2.206.053 36.369.763 2.379.916
42.853
0
2.513.100 72.725 2.180.895
37.225.800 2.641.845
39.415
1.965.153
499.359
1.969.326
38.046.323
3.319.643
69.561
1.541.980
–
769.400 5.911.910 942.570 400.590
BANQUE NATIONALE DE BELGIQUE1
Voornaamste posten in duizenden 1 rancs.
Data
Metaal
mcl.
buiienl.
saldi
van
buitenl.
1
voreler.
ei
vgn
prom. d.
prootnc.
Binn.
)
wissels
1
en
heleen.
Clrcu-
latie
Rek.
Cr1.
pa,tic
10Aug.’22
333.246
84.653
480.000 561.516
6.420.837
270.621
3
,,
’22
332.073
84.653
480.000 590.193
6.402.679
219.631
25Juli’22
332.012
84.653
480.000
623.224
6.327.881 321.398
18
,,
’22
330.763
84.653
480.000
624.133
6.287.335
256.511
11 Aug.’21
321.509
84.653
480.000 760.666
6.190.687
341.944
12Aug.’20
356.693j84.653
480.000
696.84615.485.314
1.602.293
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in duizenden dollars.
Data
Goudvoorraad
Zilver
dc.
Notes in
circu.
______________
Totaal
Dekking
in het
–
bedrag
F. R. Notes
buiten!.
Zatte
26 Juli
’22
3.054.531
2.238.763
–
126.967
2.126.809
19
’22
3.045.335
2.236.735
-.
123.987
2.132.848
12
’22
3.035.833
2.203.411
–
121.207
2.158.122
5
’22
3.020.677 2.184.958
–
113.252
2.194.323
27 Juli
’21
2.531.231
1.721.825
–
154.065
2.537.517
30 Juli
’20
1.977.704 1.302.605
111.531
150.936
3.120.138
Data
Wissel,
Totaal
Deposito’s
1
Gestort
1
Kapitaal
1
1
Dek-
king.
perc.’)
Ai
Dek-
kinks-
pmc.)
26 Juli
’22
_____
536.119
1.888.114
105.198
76,1
79,2
19
’22
592.438
1.942.531
105.239
74,7
77,8
12
’22
587.617
1.924.937
105.224
74,4
77,3
5
’22
653.937
1.884.702
105.217
74,0
76,8
27 Juli
’21
1.669.920 1.695.274
102.263 59,8
63,4
30 Juli
’20
2.836.935 2.408.309
95.225 39,6
43,3
1)
Verhouding
totalen goudvoorraad tegenover opeischbare schulden:
F. R.
Notes en netto deposito.
5)
Verhouding
totalen voorraad munt-
materiaal en wettig
betaalmiddel tegenover
idem.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET FED. BES. STELSEL.
Voornaamste posten in duizenden dollars.
Totaal
Data
Aanial uitgezette
Reserve
banken gelden en
hij de
Totaal
Waarvan
time
bdeggln gen F. R. banks deposmio’s
deposits
19Juli ’22
795 10.807.529 1.432.051 14.688.733′ 3.487.015
12
’22 796 10.839.161 1.438.146 14.783.545 3.476.360
5
’22 796 10.838.372 1.400.669 14.679.673 3.470.561
28Juni’22 799 10.783.121 1.440.290 14.627,985 3.380.434
20 Juli ’21
814 11.677.590 1.227.247 13.059.045 2.905.378
23Juli ’20 814 16.916.291 1.388.021 14.274.099 2.715.438
Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht
gegeven van enkele niet .wnkeljks opgenomen bankstaten.
16 Augustus 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
725
EFFECTENI3EURZEN.
Amsteildaim, 14 ‘Augustus 1922.
In Augustus, de vacantiemaand bij uitnemendheid, pleegt
de beurs nooit een ‘bizonder •levendig karakter te verto-
toen, komt er dan nog hij, ‘dat de beternatioazale politiek liet
publiek dwingt eene afwachtende houding aan ite ,nemen,
dan is het maar al te begrijpelijk, 4at ook in onze bericht-
periode ‘het verkeer ter beurze zeer stil
was.
Op liet ioogenblik, dat dit overnicht geschreven wordt,
sijn de resultaten van de Lo’ndensdhe conferentie nog niet
bekend, het ziet er echter niet
naar
uit, dat cle beslissingen
aldaar genomen een sterken invloed op liet koersverloop
ter beu’rze, zoowel hier als elders, zullen uitoefenen. De
berichten immers in den loop ‘van de achter ons liggende
week ontvangen, wisselden uoo dikiweri tvan ‘tendenz, ‘nu
eens wezen zij op eene beslissing ‘ten gunste van het En-
gelsche standpunt, dan weer meende men den Galllisdhen haan
te hooren ‘victorie kraaien, zonder dat de naast betrokken
beurzen, die van Londen ‘en Parijs, sterk in de eene of
andere richting beïnvloed ‘werden.
Het is dus uiterst moeilijk, bepaalde factoren aan te
wijzen, die het beursverkeer in de laatste dagen in eene
bepaalde richting hebben geleid, de beurs is vrijwel voor
‘het moment immuu’n ‘voor eiken invloed van buiten af. Het
eenige, waarvan nog ‘notitie wordt genomen, is de houding
van Wall ‘Street, omdat men ter ‘beurze zeer ‘goed weet,
dat elke daadwerkelijke ‘verbetering van den economischen
toestand in de Oude Wereld, izouder hulp
van
ide Nieuwe
niet ‘wel mogelijk is.
Naast ‘het vele troosteioze, dat de naaste toekomst ‘van
ons werelctdeel op dit ocgenblik geeft te aanschouwen,
geeft de constante optimistische kijk, dien men iin ide Ve r-
eenigde Staten op den loop der dingen blijkt te heb-
ben, reden tot verheugenis. Ofschoon liet ‘arheidsdonflict
nog niet is beëindigd, schijnt liet economisch leven geen
al te groote stoornis te ondervinden, voorts is liet een
geruststellend verschijnsel, dat president Harding zijne per-soonlijke bemiddeling blijft verleeisen de partijen tot elkan-
der te brengen. De staat van onuitgevoerde orders der
Steeltrust, een bekende graadmeter van het industrieele
leven der Unie, wees einde Juli, tmet de vorige maand rver-
geleken, een vooruitgaug aan van 5.636.000 ton «p
5.776.000 ton, een cijfer, dat met het gelijksoortige
van
het
vorige jaar, 4.840.000 ton, ‘vergeleken zeker een goed figuur
slaat. De stemming ‘blijft dan ook te New York vast, terwijl
de fluotuajtien slechts weinig te beteelcenen hebberf.
Hetzelfde is het geval ‘te ‘Loind en, waar de eenstem-
mi,gheicl tusschen ‘regeerin,g en volk inzake de houding jegens Fr’ankrij’k een gooien indruk hebben gemaakt. De
reeds vroegere geconstateerde gunstige etemrnin.g voor Zuid-
Afrikaansche mijuwaarden blijft aanhouden, nu blijkt, dat
de geschatte waarde der Trausvaalsche goud,proditotie van
Juli £ 3.105.199 bedraagt, tegen £ 2.871.712 over ‘Juni, ter-‘wijl de ‘eerstgenoemde waarde Izooger is data elk overeen-
koinstig ‘bedrag gedurende dit en liet vorige jaar; in het
jaar 1920, ook in Juli, werd slechts ddnmaal eene grootere
prductiewaarde ver]cr.egen. Turken gevraagd voor Fran-
cclie rekening. Pref. Peruvian Corporation ‘verbeterden met
liet oog op den fin’ancieelen ‘toestand ‘van het betreffende
land, eveneens lagen Mexicanen vast in de markt, nu de
hervatting ‘van den dienst der buitenia’ndsche schuld ‘lang-
aamerhaind een feit gaat w’orden. Petnoleutniwaarden prijs-
houdend, Mexicaxa Eagle iets ‘beter geclisponeerd dan de
vorige week.
Hoezeer de belangen van Frankrijk en Engeland ook
schijnen uiteen te loopen, was zulks toch “niet van invloed
‘op de desbetreffende beurzen, ‘want die ‘van P a r ij s had in
tnavo’lging ‘van Londen een ‘kalm en vest verloop. Suiker-
waarden bleken gezocht op de betere stemming voor het
product, Turken en Rio Tinto’s ‘vast. Roemeensche petro-
leumwa’arden konden het avans der vorige week niet geheel behouden, doch blijven ‘prjslioudead.
Had in de week, deze ‘berichtperiode voorafgaande, de
‘daling der Duitsche valuta naar verhouding slechte gerin-
gen in’vtoed op de B e r 1 un
s
clie ef’feotenmarkt uitge-
oefend, in de afgeloopen tweek werd de schade ruimschoots
in.gehaalid. De dollar liep van 765 naar 880 en sluit iets
zwakker, niettegenstaande de bilj ettencirculatie weer aan-
nienljk is toegenomen. In den aanvang der week bleken
vooral Mon’ta,nwaiarden sterk gezocht en de meest storm-
achti’ge koernstijgingen waren ‘wederom aan de orde van
den dag. Zoo verbeterden aandeelen ‘Harpener Bergbau
ge-
durende één heurstijd aneer dan 500 pOt.; van 4400 pCt.
in den aanvang der week ,veiibeter’den zij ‘tot boven de
5000 pCt. en verlaten de week ca. 4800. Nog ‘sensation’eeler
waren de koersfluctuaittiën van aandeelen Hoesch, die van
1500 op 2700 kwamen, daarna 2300. De aan.deelen van de
Rhein.-Elbe Union, het machtige Stinînes-ccyncenn, waren
eveneens sterk gefavoriseerd, aandeelen Gelsenkirchen ‘kwa-
men van ruim 1500 op 2300, ‘om daarna ‘tot ca. 2000 terug
te Joopen.
Ook de overige aandeelen kregen hunne portie dezer
,,Katastiiofenihausse”, zij het ook ‘in mindere mate. Bank-
aandeelen waren vast gestemd, aandeelen Deutsche Bank
kwamen hoven de 500, de ‘verbetering in deze aïdeel’in,g kon
niet zulk een geprononceerd karakter dragen, daar in ver-
band met de jongste fusies enz. nog heel twat van dit
‘materiaal izáeh in de eerste hand bevindt en hij deze gun-
stige gelegenheid wordt ,,abgest,ossen”. E’leotricite.itswaarden
gevraagd, aamdeelen A.E.G. ‘verbeterden van 735 tot hoven
de 900 pCt., ook Chemische waarden sterk gezocht, aan-
deelen Badische Anilin stegen ‘van 880 tot hoven de
1000 pOt.
Ten ons en t
was
het heel wat kalmer, grooter contrast
dan tusachen deze zoo even geschilderde wilde ‘koervenhef-Litagen en de houding der Amsterdaimsche beurs
is
nauwe-
lijks denkbaar. Op sommige dagen kwam voor menig toon-
aangevend fonds slechts dne nnteering tot stand, zoodat
de open hoek in liet desbetreffende fonds geheel verdwe-
nen was. Geld Iblijft zeer ruim, voor prolongatie werd ‘zelfs
2 pOt. genoteerd, hiermede in ‘verband blijft de vraag naar
eerste klas ‘beleggingswaarden ‘aanhouden.
7 Aug. 11 Aug. 14 A
ug.
RiiZins of
daling.
5
0/
Ned. W. Sch.
1918
87
1
1
16
871
87/
+
0/18
41/
0/
,,
1916
87
1
1
1
871
1
881
1
+
4
0/
,,
1916
78
1
12
78
15
1
1e
79
+
1/
311
eb
,, 71
71
1
1
4
71
1
12
+
112
3
0/
,,.
……
61 61
61
1
1
2
+
115
211
t
0/
Cert. N. W. S…….
53
5311
535/t
+
5
1
8
5
0/
Oost-Indië
1915
-.
. –
90 90
1
1
2
91
+
1
6
%
,,
1919
– . . –
9511
9511
1116
–
8lie
4
0
/0
Oosteor Kroneurente
8
1,
2
1
1
2
+
1114
5
0
/0
Rusland
1906
——
4
8
/
3
5
18
411
– 112
4
Ol
o
Rusi.
bij Hope
& Co.
4
8
1,
8
4
8
1
1
8
4
1
1
+ 1118
41/
0/
China Gnud
1898
. –
761
4
76
1
1
761
+
11
4
0/,
Japan
1899
……..
651/4
–
4
0/
Argentinië Buitenl.
–
69
1
1
–
–
5
o/
o
Brazilië
1895
……
56
7
1
8
56
54
– 21
7
o/o
Staatsspoor
……..
1O3’/
2
103
8
1
8
103114
–
11
4
7
0
1
Amsterdam
……..
103 103
102/
– 1/
De
suikerinGrlet
blijft ‘vast en ware er geen algemeene
atpathie aanwezig, zeker zouden de koersen der betrokken aandeelen sterker gemonteerd zijn ‘dan ‘zulks ‘nu het geval
was. De verkoopen der Visp hebben een zeer bevredigend
ver1oop, de eerste ‘verkoopen uit den nieuwen oogst zijn
door anderen gevolgd, terwijl uit ‘den msden oogst nog grif afdoeni’ngen tot ca.
f
14,— per pikol plaats vinden, veel
zal er dus van den ouden oogst niet meer over zijn. In ‘ver-
band met het een en ander waren aanvankelijk ter ‘beurze
speciaal aandeelen ‘Vor,stenlwnden ‘gezocht, later ook de
overige aa.ndeelen beter.
Ook op cle
petrolewtnnlarkt
bewogen de koersen zich in
golvende lijn, echter noch naar boven, noch ,naar beneden
hadden de fluotuatiën veel te ‘beteekenen. Roemeensche
waarden blijven prijshoudend, al was ‘het animo geringer dan dat der vorige week.’
–
7 Aug. 11 Aug. 14 Aug)'” of
daling.
Amsterdamsche Bank
….
124
1
1
122
122112
–
181
4
Koloniale Bank
……….
1
09
8
1
4
ii
38/t
119’1
2
+
98/4
Ne&Handel-Mij.cert.vaand.
121
1
1
1231
124811
+
2111
Rotterd. Bankvereeniging.
–
88
1
1
4
–
–
Amst. Superfosfaatfabriek
.
30
1
1
3911
–
+
9/
4
Van Berkel’s Patent
——
28/
291
30
+
1114
Insulinde Oliefabriek ……
2’/
2
2118
– 1118
Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand
5111
4
47
1
1
481
–
2’1
2
Hollandia Melkprodueten
..
135
137
1
1
a
139
1
1
2
+
‘
/2
Philips’
Gloeiiampenfabriek
240
244
–
+
4
R.
S.
Stokvis
&
Zonen
…
578
– –
Vereenigde Blikfabrieken
-. 77
1
1
–
–
Compania Mercantil Argent.
34112
32
32
–
2
1
/s
Cultuur-Mij. d. Vorstenland.
1391
148
151
1
1
+
11
5
1
s
Randeisver. Amsterdam
– ..
3331/s
343
1
1
351
1
1
±
18
Roll. Transatl. Handeisver.
18
– –
Linde Teves
&
Stokvis
….
72114
72 73
+
81
Van Nierop
&
Co’sHandel-Mij.
11,
–
–
Teis
& Co.’s
Handel-Mij.
– ..
811
71I
7
1
1
– 1
Gecons. HolI. Petroleum-Mij.
118
1
1
2
125
1
1,
127114
+
8814
Kon.
Petroleum-Mij-
……
407/
404
412
1
1
+
4014
Orion Petroleum-Mij.
Afgest. Aaid.
38
1
/
2
38
38
–
Steaua Romana Petroleum
Mij. ..
Afgest. Aand.
39814
41
401
12
+
014
.726
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
16 Augustus 1922
7 Aug. 11 Aug. 14 Aug.
Rij
Amsterdam-Rubber-Mij .. 62
591
64214 + 21
Nederl.-Rubber-Mij……..36
37
40
+ 4
Oost-Java-Rubber-Mij…..104
108
110
1
1
8
+
61
8
Deli-Batavia…………..243 249
1
1l
260 + 17
Deli-Maatschappij ……..183’/
2
185
1
1
2
193’1
2
+ 10
Senembah-Maatschappij…..266 2771
3
296
1
1
2
+
301
12
&heepvaartaan4eelen
prjshotsdend, ook Mer waren de
omzetten zeer gering, van een speciale voorkeur van de
zijde van het publiek kan niet gewaagd worden, eenige
stuks vraag of aanbod beheerschen de geheele markt.
7Aug. 11Aug. 14Aug
01
Holland.Amerika-Lijn ..
111
1
1
2
110
1
1
4
118
+ 6’12
,,gem.eig 99
97
1
1
102112 + 32/
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij
35
–
–
•Hollandsche Stoomboot-Mij 18
1781
4
18
Java-China-Japan-Lijn
72
70
72
Kon. Hollandsche Lloyd.
10
1
1
2
101
11112 + 1
Kon. Ned. Stooznb.-Mij
50
49
–
– 1
Koninkl.-Paketvaart Mij
82
1
1
821
83
1
/
2
+ 1
Maatschappij Zeevaart
50
51
54
+ 4
Nederl. Scheepvaart-Unie
88
871
4
89
2
1
2
+ 1
1
1
2
Nievelt Goudria.an ……..104
1
/
4
104 105 + 814
Rotterdamsche Lloyd ……11 4814 114718 114112 – 11
4
Stoomv.-Mij.,,Hillegersberg”
5112
60 – +
21
12
,,Nederland”
1141
113814
117
+ 2
1
1
,,Noordzee” .
21
22
–
+ 1
,,Oostzee”…..57
1
/
56
–
– 1
1
1
2
Hetzelfde is feitelijk met alle andere afdeelin.gen ter
heu.rze het geval, nu er geene ‘bizondere factoren i7ijn aan
te wijzen, die een zekere aandeeleusoort op de eene of andere
wijze weten te beïnvloeden. Bij rubberasunzieelen is het nog
steeds wachten op ide restriotie, die, gezien den prijs van
het product, weer verder af lijkt te liggen. Rubber is te
Londen zelfs beneden de 76 d. per Engelsc.h p:ond gedaald,
terwijl in Indië voor 36 cent per Holiandsch pond Lob.
Belaiwan wordt gelaten. In navolging van de Anglo Dutch
schijnen thans ook hij onze ondernemingen onderhandelin-
gen gevoerd te worden met Amnrikaansche afnemers inzake
het afnemen vangeheele oogsten tegen een sliding soale met
een minimum van 40 cent per pond, waardoor in, elk geval
det financiering der desbetreffende ondernemingen in de
eerste tijden zou verzekerd zijn.
Tabakken
stil en prjshoudeud.
7Aug.11 Aug. 14A
ug
.
0
f
American Car & Foundry ..’ 175/ 1761
–
+ ’12
Anaconda Copper …….. 109/
1092/4
– 819
lis
-Un. States Steel Corp. …. l04’/ 104
–
–
Atehison Topeka.. …….. 107’/ 1081
1081
+ 151
Southern Pacific ………. .96/897112
97711e
+
9
16
Union Pacific ………….1491
153
152
3
1
4
+ 3
Int. Merc. Marine orig. Corn
16
1
1
2
14′!2
15
1
1
-7
1,
-,
,,
prefs
69
1
1
651
65112 – 3h1
De”Amerikaansche markt
met geringe omzetten, in navol-
ging van Wall Street iets zwakker gestemd. Marinewaar,den
eerst gevoelig lager op geruchten van de staking der divi-
ndendbetal.ing op de preferente aandeelen, ‘een gerucht, dat
geene bevestiging heeft erlen.gen, later waren deze waar-
den weer in herstel.
Geld
op prolongatie ruim en gemakkelijk verkrijgbaar,
5
2V2 pCt
GOEDERENHANDEL
GRANEN.
T a r w e. Over het algemeen zijn de markten zeer stil
geweest in de afgeloopen berichtsperiode, gedeeltelijk ook
ten gevolge van de slechte cabelverbinding. Zooals gewoon-
lijk brengt dit mede een a!brokkeling van prijzen, hetgeen
tin Europa nog verscherpt werd door een terugloopen de
vrachten. De terhggang der prijzen in de exportlanden was
van minder grote afmetingen, doch ook daar was de
steniming ver van willig.
Het of ficieele rapport ‘van Wanhiagton over den stand
‘der oogsten op 1 Augustus, wekte natuurlijk veel belang-
stelling. Zooals verwacht, gaf het rapport een aanzienlijke
verbetering veer de zomertai
–
.we aan, ofschoon het wel
iets oninder optimistisch tti’ns, dan het gemiddelde ‘van de
particuliere ramingen, die reeds gepubliceerd waren. Tegen
een verbetering van 15.000.000 Bu. voor de zomertarwe
staat een vermindering evenwel van ca. 27.000.000 bu. voor
de wintertarwe, zoodat ten slotte toch het bericht een
vaste tendenz met zich gebracht zou hebben, als niet de
algemeene toestand in de zakenwereld te ongunstig was om
een haussebeweging te beginnen.
Wat de Europeesche oogsten betreft, de herichten daar-
omtrent zijn zeer verschillend, doch oxer het algemeen
‘niet gunstig. Vooral in het Nooild-Westen van Europa heeft
liet natte ongestadige weer juist gedurende den oogttijd
schade gedaan en vooral de kwaliteit zal ernstig geleden
hebben. In Engeland klaagt men ook heel erg over het
,,.iiggen” van het graan, en men vreest dat het cijfer van
de toch reeds la.gei dan verleden jaar geraamde oogst nog
aanmerkelijk zal moeten worden gereduceerd. Uit Frank-
rijk zijn de herienhten minder ongunstig dan uit Engeland,
maar toch ook daar evenals ten onzent is het weer ongun-
aiti.g geweest
–
voor thet.iloinnenhalen der oogsten ‘en ongetwij-
feld zal de oogst zooveel geringer fworden, dat Frankrijk ,weer in tegenstelling met het afgelooipen seizoen als be-
langrijk importeur van tarwe op de wereldmarkt aail moe-
ten optreden. De economische toestand
van Duitschianid
verhindert idat land reeds nu groote inkoopen te doen,
doch ook de nieuwe Duitsche oogst zal waarschijnlijk ge-
ringer zijn dan diie van verleden jaar. Ook de overige
Europeesche landen zenden geen gunstige berichten, zoo
lijdt Italië in tegenstelling met zijn Noor-de1ijle buren aan
droogte. Het is moeilijk de balans van de eportsurp1ussen
en insportbehoeften reeds nu te maken, maar in ieder
geval is het zeer gelukkig, dat -tvaarschijuljk de export
;
landen gezamenlijk een wat grootere hoeveeijieid dan ver-
leden jaar beschikbaar zullen hebben, waarbij een zer.
goede Amerikaansche reggeoogst mede in aanmerking moet
genomen worden. Maar de onzekerhei blijft v an zelf be-
staan, ‘daar bet hoveadien noodig is, dat ‘cie exportianicien
van het Zuidelijk halfrond, die eerst aan het eind van dit
jaar oogsten met name Argentinië en Aus’Lralië, ‘wederom
-goede oogsten hebben. Op het oogeublik zijn de vooruitzich-
ten in beide landen gunstig.
Ook de m al s-markt is verre ivan vast geweest. Het
Waskingtonbericht geeft ook voor dit jaar een tzeer groote
oogst. Gaat men de cijfers der laatste 9 jaar na, dan ziet
men, dat slechts enkle jaren een oogst werd voortgebracht
van meer dan 3 milliard buehels, (ca. 75 millioen ton),
doch steeds werd zoon groots oogst gevolgd dor een an-
‘merkelijk kleinere. Het valt op, dat, indien het ramings-
cijfr van den tegenwoordigen oogst niet mocht gereduceerd
worden, alle drie de laatste oogsten, of. 1920, ’21 en ’22 de
bovengenoemde drie milliard busheis zouden overtreffen.
Argentinië is nog steeds niet in de gelegenheid geweest
op eenigszins groote
sch’anl
zijn maïsoogst te verschepen,
-daar het weer bij voortduring te nat was. Mocht het weer
spoedig ‘veranderen, dan zou men dus een zeer groQte oogst-
beweging van dat land moeten verwachten.
Wat Noord-Amerika aangaat, het ‘valt op, dat ide dit
jaar zeer groote zichtbare voorraad van maIs in de laatste weken in zoo’n tempo is achteruitgegaan, dat hij nu reeds
lager dan die van verleden jaar is. De prijzen aan de
zeehavens blijven vrij hoog in verband met het nog onvol-
doende spoorwegverkeer ten gevolge van de staking. Voor
spoedig leverbare La Plataimals werden in Europa de prij-
zen vrijwel gehancihaaM, doch voor andere soorten was de
attentie gering. De verschepingen waren tamelijk groot,
doch vat Amerikaansche mais beti-eft, vooral op Holland.
Ook voor gerst en haver is het Amerikaansche Regee-
ringsrapport gunstig. Dientengevolge is er tamelijk veel
aandrang gekomen tot verkoopen, waardoor voorail voor
September en latere verschepiingen de prijzen aanmerkelijk
terugliepen.
t
Over het algemeen is de stenzminig ‘voor ljnzaad flauw
geweest. De nieuwe oogst in Amerika wordt op 11,4 nul-
lioen bushels geschat tegen een opbrengst van het vorige
jaar van 8,1 millioen. Amerika zal dus aanmerkelijk min-
der behoeven te importeeren. Toch zou er nog een aan-
ztienhijk tekort aan ljnsaad zijn, indien werkelijk -de Argen-
tijnsehe raming van -de oogst juist ware, want in dat geval
zouden er niet ‘veel meer van dat land verwacht kunnen
worden. Wanneer men intusschen ziet, dat de voorraa4
tin de Argentijnsche haens nog 95000 tons bedraagt en er
in den laatsten tijd wekelijks van 30-40.000 itons in de
havens aankomt, dan is het te begrijpen, dat de handel met
geheel andere cijfers rekening houdt. Ook Indië heeft nog
een tamelijk belangrijke hoeveelheid af te geven, zoodat
men vrijwel algemeen rekent met de oogst tot het eind
n’an het jaar toe te kunnen. Omtrent de nieuwe oogst in
La Plata komen gunstige berichten betreffende den nitzaai.
-Ma rk t e n i n N ede r lan d. De stemming aan onze
markt is in de afgeloopen week flauw
,
geweest. rn tarwe
was de handel beperkt tot enkele spoedig verwachte par-
tijen, terwijl ook een en ander op September-afleiding ge-
daan werd tot lagere prijzen. Ook in mais was de stem-
mi4g
flauw, zoodat de prijzen ibijna dagelijks afbrokkel-
16 Augustus 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
Noteeringen.
Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.
Chicago
1
Buenoa Agrea
Data
Torwe
1
Mat3
1
Have,
Tarwe
Man
Lljnzaad
Sept.
Sept.
Sept.
Sept.
Sept.
1
Sept.
12Aug.’22 104/8
58
1
/2
301
1
11,95
7,65 19,70
5
,,
’22
106
8
6111
33,-
12,40
7,75
20,20
12Aug.’21
123814
561
8
36,-
1865
1)
9;
22,50
1)
12 Aug. 20
255
15211
721
23,50
1)
9,35 25,25
12Aug.’19
224
191
1
/
4
75
1
1,
16,70 10,60
38,60
20Juli’14
82
561
36
1
/
9,40
5,38
13,70
1)
per Augustus.
727
Soorten
1 14 Aug.
1
7 Aug.
15 Aug.
1
1922
1
1922
1
1921
Tarwe
……………
1
t
13,-
13,50
19,50
Rogge (No. 2 Western)
1
10,10
10,50
18,50
Mais (La Plata)
……
1
1
208,- 208,-
225,-
Gerst (48 Ib. malting)
..,
195,-
205,-
294,-
Haver (38 Ib. white cl.).
.1)
9,65
10,-
15,-.
Lijukoeken (Noord-Ameri-
ka van La P1ata-zaad)
1
13,70
14,-
19,-
Lijnzaad (La Plata)… $)
435,-
456,-
1
460,-
1)
p. 100 K.G.
‘) p. 2000 K.G.
8)
per 1960 K.G.
S)
Nr. 2 Hard/Red Wii,ter Wheat.
AANVOEREN in tons van 1000 K.G.
Rotterdam
Am,terdom
Totaal
Artikelen.
6112 Augustus
Sedert
Overcenk.
6112 Augustus
Sedert Overeenk.
1922
1 Jan. 1922
tijdvak 1921
1922
1 Jan. 1922
tijdvak 1921
1922
1921
Tarwe …………….
32.342 648.819
817.202
–
26.976
12.010
675.795 829.212
9.747
135.038
89.633
–
–
–
135.038
89.633
Boekweit
……………..
-•
9.555
3.500
–
–
500
4.000
Male
…………….
645.450
570.610
2.766 69.765 44.407
715.215
615.017
.
6.083
–
94.717
154.624
–
3.597 6.398
98.314
161.022
Rogge ………………
2.536
81.170
48.605
–
50
1.154
81.220
49.759
Geret
……………..
16.0
.49
4.293
99.186
77.531
1.512
59.992
53.459
159.178
131.990
Raver
. –
…………
Lijnzaad ……………
3.767
47.242 74.980
–
1.547
15.370
48.789 90.350
Lijnkoek ……………
Tarwemeel ………….
1.178
34.247
33.231
–
4.954
1.070 39.201 34.301
Andere meelsoorten..
–
4.946
26.018
–
2.615
1.263 7.561 27.281
den. De verschepingen van mixedmaïs op Rotterdam waren
zeer goot, wat de stemming beïn.vloedde, niettegenstaande
van ophoopin.g ‘van voorraden nog geen sprake is. Voor
.gerst ging een en ander om tot dalende prijzen, terwijl
hetzelfde geldt rvan haven. In lijnzaad liepen de prijzen
‘terug tot op Vrijdag een herstel plaats vond, waarbij voor-
al ook de lijnolieprjzen een merkwaardige verbetering
ondergingen. Sedert dien is de toestand evenwel weder
fLauw geworden.
SUIKER.
De -weersgesteldheid was gedurende de afgeloopen week
wel gunstig voor de ontwikkeling der bieten in D u i –
tse Ii-
land en Tsj echo-Slowakij e. In Nederland en
B e 1 g i ë daarentegen -houdt de ontwikkeling -der bieten
wegens •de overvloedige regens geen gelijken tred met de
bladvorming en wordt thans zeer naar drooger weer ver-
langd. –
De zichtbare voorraden zijn volgens F. 0. Licht:
1022
1921
1920
tons
tons
to-ns
Duitschland 1 Juni ……303.760
381.183
248.148
Tsjecho-Slowakye 1 Juli
82.194
206.805
130.949
Frankrijk 1 Juli ……..80.766
70.268
83.035
Holland 1 Juli …….. . .
73.937
51.570
30.240
België 1 Juli …………30.308
60.149
41.695
Engeland 1 Juli ……….384.108
417.014
455.678
Totaal in Europa ….
935.073 1.187.809
098.745
V.-St. v. N.-Amerik-a 27 Juli 221.323
119.070
82.279
Cuba, alle havens 29 Juli .
640.400 1.428.952
383.868
Totaal .. . . 1.796.796 2.735.391 1.464.802
In A m e r i k a fluctueerden de prijzen nugai tussehen
het begin en einde der week en -noteerde de termijnmarkt
voor October resp. 3,8213,77 d.c.; December 3,91/3,85 d.c.;
Maart 3,63/3,53 d.c.; en Mei 3,7413,67 -d.c. Er vonden groo-
te afdoeningen op de termijnmarkt plaats. De Senaat der Vereenigde Staten heel-t het invoerrecht voor ruwsuiker
bepaald op 1,84 d.c, per Ib. van Cuba en 2,30 d.c. voor
suiker van andere -origine, hetgeen een vermindering •be-
teekent van 20 pCI. met het bestaande invoerrecht.
De C u b a-statistiek luidt:
Weekontv. tot 5 Aug. ….
52.627
26.422
30.086
Tot. ontv. 1 Jan.-5 Aug. . – 3.541.484 3.040.183 3.043.847
Werkende fabrieken
10
4
5
Weekexport tot 5 Aug. . …
103.011
64.703
44.383
Tot. exp. op 5 Aug . …. 2.980.552 1.666.058 3.033.434
Tot. voorraad op 5 Aug. .
590.080 1.372.605
369.571
Naar E n g e 1 a n d en F r a n k r ij k werden verdere h-
dingen Cubasuiker verkocht.
J a v a bleef vast gestemd met afdoenin.gen van witte
suiker tot
f
13%1f 14,– e.k. naar gelang ‘van leverings-
termijn.
Tot lantstgenoemden prijs verkochten de producenten ver-
dere restantoogsten.
.
Als bijzondere gebeurtenis kunnen de eerste verkoopen
van den Javaoogst 1923 gemeld worden. Tot den prijs van
f
131% voor Superieur en
f
12,- voor No. 16 en hooger
verkochten de producenten aan ‘verschillende exporteurs
ongeveer 1 millioen picols.
Hier te lande was de markt stil en verflauwde aan
het einde der week merkbaar. Aanvankelijk-werd er op ter-
‘mijn wat afgedaan, nI. Augustus tot
f
26,-, November tot
f
23% en Februari tot
f
24%. Koopers wilden echter aan
het slot niet meer betalen dan
f
25,- voor Augustus en
f
23 voor November/December, tot welken laatsten prijs
een kleinigheid werd verha,ndeid. De omzet bedroeg ongeveer
1900 tons. In Javasuiker ging nagenoeg niets om.
NOTEERINGEN.
Londen.
Data Amster.
dom per
New Vork
96pCt.
Tale,
Whtte Java
f.o.b.per
Amer. Gro.
nulated c. I.f.
Aug.
Centrt.
Cu6es
No. 1
Aug/Sept.
__
–
Augustus
fugals
Sh.
5h.
$ct.
9Aug.’22
f25
15
/
16
599 206
251-
5,36
2
,,
’22
589
20,6
2411
5,36
9Aug.’21
,.353/
65-
211-
31/-
4,86
9Aug.’20,,
–
1161′-
921-
–
15,00
4Juli
14,,11
18
1
82
181-
–
–
3,26
–
KATOEN.
1
–
1arktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester, d.d. 9 Augustus
1922.
Prijzen van Amerikaansche katoen, ‘die ‘na de publicatie van het Bureaubericht plotseling gestegen waren zijn thans
weer aanmerkelijk gedaald, niet -alleen omdat het thans
blijkt, dat de vrees voor de bull weevil wel eenigazins over-
dreven was, maar ook, omdat de oogstvooruit.zichten in-
middels. aanmerkelijk verbeterd zijn. Gedurende de afge-loopen week heeft iedereen getracht te verkoopen met het
resultaat, dat prijzen momenteel ‘lager zijn dan ‘voor de
publicatie van het .bullish Bureaurapport, ook al -als een
gevolg van de slechte politieke vooruitzichten en de alge-
meene malaise in de industrie. Egyptische katoen is flauwer
maar niet in verhouding tot Amerikaansche.
De garenmarkt was zeer rustig en voor ‘binnenlandsch
gebruik -ging slechts weinig om. Ook ‘voor export bestond
weinig vraag, terwijl er slechts enkele postjes in 60er en
fijner voor Indië aijn afgesloten. China toont absoluut geen
belangstelling, terwijl de groote fluctuaties in ka
–
toenprij-
zen het restje vraag nog -deed verdwijnen en koopers hun
orders zoo lang mogelijk uitstellen, in elk geval totdat de
politieke horizo,n wat is opgeklaard. De kwestie van ,,short
time” is nog hangende.
Over de doekmarkt valt ‘weinig nieuws te vermelden. Door
den vacantietijd en de onzekerheid der katoenprijzen gaat
er slechts weinig om, hoewel er naar verschillen-de artike-
728
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
16 Augustus 1922
ien wel eenige vraag bestaat. Het is thans onrnogeljk de
algemeene positie van fbrikainten te generaliseeren, daar
de een eerder geneigd is orders te boeken dan de s.ncler en
zal er van geregeld sakencioen geen sprake rLijn, voordat de
prijs van liet suwe aateriaal sva,t gestaibiliseerd is.
2
Aug.
9
Aug.
Oost. koersen.
1
Aug. 8Aug.
Liverpoolnoteeringen.
T.T. op Indië …. 1131 1133
F.G.F.Sakellaridis 18,25 16,75 T.T. op Hongkong 217
21681
4
G.F. No. 1 Oomra 9,30 8,20 T.T. op Shanghai. 315
1
1
315
Noteering voor Loco-Katoén.
(Middiin.g Uplands).
12Aug. ‘2215 Aug. ‘221 29Juli ‘22112 Aug.
‘211
l2Aug. ’20
New York voor
.
Middling ,. 21,05e
1
21,70e 21,95 c 13,25e 39,- c
New Orleans
voor Middling 21,13e 21,50e 21,75e 12,13e 35,25e
Liverpool voor
Fy Middling 12,60d 1 13,34d
1
13,75d
8,91 d 28,43d
Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansahe ihavens.
(In duizendtallen balen)
1
Aug. 21
Overeenkomstlge perioden
tot
11Aug. 22
1920-21
1
1919-20
Ontvangsten Gulf-Havens.. Atlant. Havens
Uitvoer naar Gr. Brittannië
‘t Vasteland,
03
Japan
etc…
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Voorraden
in duizendtallen
12 Aug.’22
1
13 Aug. ’21
13 Aug. ’20
–
1316
717
Amerik. havens…………
Binnenland……………
–
1074
758
New York ……………-
156
33
437
213
New Orleans ………….-
Liverpnol
………….
759
j
1061
977
Voor de opengelaten opgaven
hebben wij de gegevens
niet ontvangen.
KOFFIE.
(Mededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon, •Kolf 1
& Witkamp, Leonard Jacobson & Zonen en G. Bijdendijk).
Noteeringen en voorraden.
Rio
1
Santos
1
Data
Wisselkoers
Voorraad 1
1 Voorraad
12 Aug. 1922
1.825.000
15.400 2.575.000
19.200
7
5
1,
5
,,
1922
1.815.000
15.450 2.597.000
18.800
718/’2
29 Juli
1922
1.852.000
15.325 2.486:000
18.900
7
1
/
12 Aug. 1921
1.355.000
12.200 2.967.000
14.800
1
8’/
Ontvangsten.
Rio
Santos
Data
Afgeloopen
Sedert
–
Afge!oo
pen
Sedert
week
1 Juli
wcck
1
1
Juli
12 Aug. 1922….
77.000
390.000
160.000
735.000
12 Aug.
1921..
.
.
94.000
573.000
183.000 1.070.000
RUBBER.
De markt bleef in de afgeloopen week flauw gestemd met
uiterst geringe omzetten. Prijzen zijn langzaam een fractie
gedaald. Importeuren zijn meer geneigd tot dagwaarde af
te geven, de vraag is echter slechts gering.
De slotnoteeringen op de termijnmarkt zijn:
einde voorafgaande week:
Prima Crpe Augustus ……39
September …. 39
40’12
Oet./Dec…….40
,…………
41 11
Sheeta Augustus . .
41
,………..41
September .
41
………….41
Oct./Dee ……. 42/ ,………..42
14 Augustus 1922
COPRA..
De markt was deze week kalm gestemd, en af en toe wat
flauwer. Het slot was echter wat beter. De omzetten waren
niet bijzonder groot, daar koopers met het oog op de poli-
tieke omstandigheden niet veel willen ondernemen.
De noteeringen zijn:
Java f.m.s stoomend ………..
f
29,25
Augustus/October af!…..29,l2’/a
Ned. md. f.m.s stoomend ………, 29,-
14 Augustus 1922.
METALEN.
Loco-Noteeringen te Londen:
‘
‘
1 No.3
r
1
Ti.
Lood
Zink
Data
(‘1ev.
SKope
tandard
14 Aug.1922..
nom.
64.216
1
.158.151-
24.101-
31.216
31
Juli 1922..
Bom.
64.716
162.101-
25.12j6
31.5
1
‘-
24
,,
1922.,
nom,
63.101-
158-1-
25.1216
29.1216
17
,,
1922..
nom.
63.216
153.1216
24.17/6
29.-f-
15 Aug.1921 ..
oom.
70.-J-
155.716
23.1216
25.101-
20 Juli 1914..
5114
1
61.-/-
145.151-_
19.-/-
1
21.101-
VERKEERS WEZEN.
SCHÉEP VAART.
GRAAN.
Petro
Af!. Kust
San Lorexo
grad
Ode.,sa
Ver. Staten
Data
Londen/ Rotte,-
1
dam
Rotte,-
1
Brislol Rotte,-
1
Enge.
R’dam
dam Kanaal dam
land
7-12 Aug.
..
1
22 –
–
1
1/
4
‘
219
241-
24/-
31 J.15 Aug. ’22 –
–
1 1!’ 219
231-
23/-
8-13 Aug. . .’21 . –
–
5110 5110 421-
421-.
9-14 Aug. . .’20 –
1 –
111-
111-
85/-
85/-
Juli
1914 11 d.
713
111
11/
s
111111
4
121-
121-
KOLEN.
Cardl.ff
t Oost4. Engdand
Data
Bor-
Genua
‘T
1
tr- Gothen.
deaux
Said
Plata
dam
hurg
Rivier
7.12 Aug. ’22 . 71-
1116
1316 1513
519
713
31 J 15 Aug. ’22
619
1211
1319 151-
5/5’/
713
8-13 Aug. ’21
816
1716
1616 1416
619
10/-
9-14 Aug. ’20
201- 27/-
3216 3716
17 6 Kr.42
Juli 1914 Ir. 7,-
71-
7,3 1.416
32
41-
DIVERSEN.
Bombag, 1 Birma
Vladïvo-
ChIli
Data
West
1
West
stork 1 West
Europa
1
Europa
West
1
Europa
(d. to.). t (rijst)
.Europa
1
(salpeter)
7112 Aug.
1922
1913
26/-
35/-
34/-
31 Juli/5 Aug. 1922..
181-
1
25/-
35/-
34/-
8-13 Aug.
1921..
35/-
1 –
–
–
9-14 Aug.
1920
601-
1
–
–
120
Juli
1914 .
1416
1613
251-
2213
‘) Amer. cents p. 100 lbs.
e
1NKLARINGEN.’
VLISSINGEN.
Juli 1922
Juli 1921
Landen van
herkomst
Aantal
1
N. R. T.
Aantal
N. R. T.
schepen
schepen i
Binnenl. havens
1
8.240
1
259
Groot-Brittannië
33
258.102
1
684
Duitschiand
–
–
13
1.541
Denemarken
– –
3
197
Finland ……..
–
–
4
1.458′
Portugal 1)
..
3
.
1.858
–
Levant 2)
7
4.054
1
–
–
Totaal …. 1
44
1
272.254
II
22
1
4.139′
Nat i on al i te i t.
–
Nederlandache
34
265.552
9
1.092
Britsche
3
3.896
1
684
Duitsehe
–
–
11
2.078
Belgische
7
2.806
–
–
Andere
–
–
1
285
Totaal
44
272.254
22
4.139
1) Bijleggers.
5)
Sleepbooten.
.
(.B. Stofkoper)
16 Augustus 1922
729
DE TWENTSCHE BANK.
AMSTERDAM – ROTTERDAM – ‘s-GRAVENHAGE – DORDRECHT UTRECHT. – ZAANDAM
Maandstaat op 31 Juli 1922
DEBET
Aandeelhouders nog te storten 90 pOt. op aandeelen B, waar-
voor
effecten
gedeponeerd ……………………….
Deelneming in de firma’s:
B. W. BLIJDENSTEIN
&
Co., te Londen;
B. W. BLIJDENSTEIN Jr., te Enschede;
LEDEBOER
&
Co., te Almelo,
f 7.985.000,—,
waarvoor in
geld gestort
waarvoor effecten gedeponeerd
……………………f
1.550.000,-
Deelneming in bevriende Bankinstellingen
f
9.156.120,-
waarvoor
in
geld
gestort
……………………….
waarvoor effecten gedeponeerd …………………….,,
2.292.300,
Effecten van Aandeelhouders
gedeponeerd
bij bevriende instellingen
…………….,,
3.000.000,-
ten
eigen
gebruike
…………………………….,,
32.387.950,-
f
1.784.700,-
11
6.435.000,-
11
6.863.820,-
39.210.250,-
26.704,913,74
80.768.310,65:
Kassa, Wissels en Coupons
Nederlandsche Schatkistbiljetten en Schatkistpromessen
Saldo’s bij Bankiers:
beschikbaar voor eigen gebruik …………………….
f
4.980.273,34
voor rekening van derden ……………………….,,
12.660.839,37 17.641.112,71
Daggeldieeningen .. …………………………………………
,,
2.000.000,-
Prolongatiën gegeven ………………………………
,,
10.770.315,-
Eigen Effecten en Syndicaten ………………………..
,,.
10.435.056,15t4
Credietvereeniging
………………………………..
f
64.997.080,883
Af: loopende Promessen …………………………….,,
7.500.000,-
57.497.08088
Voorschotten tegen Onderpand of Borgtocht en Saldi Rek. Ort.
f
56,106.975,90.
Af: loopende Promessen …………………………….,,
973.000,-
55.133.975,90
V
oorschotten op Oonsiguatiën ………………………..
,,
2.198.43,65
Gebouwen
……………………………………….
.,;
4.526.235,7734
Totaal ……
f
301.969.254,4634
CREDIT
Kapitaal …………………………………………t
35.500.000,
Reservefonds ……………………………………….
8.200 613,62
Buitengewone Reserve………………………………..,
1.000.000,-
Waarborgfonds Oredietvereeniging ………………….
,,
6.163.495,-
Reserve Oredietvereeniging …………………………,,
3425.259,47
f
54.289.368,09
Aandeelhouders voor gedeponeerd als waarborg voor 90 pOt.
storting op aandeelen B:
Effecten ………………………….
f
1.740.000,-
Contanten ………………………..,,
44.300,-
in Leen-Depôt Effecten …………………………,,
37.469.850,-
Contanten ………………………..,,
1.071.400,-
11
Totaal Effecten
…………………………
,,
39.210.250,-
Totaal Contanten ………………………..
,
1.115.700,-
Zieken- en Pensioenfonds …………………………..
. ,,
1.527.554,1034
Deposito’s
………………………
………………..
.,
53.284,780,35
Prolongatie-Deposito’s ………………………………
2.787.700,-
Saldo te ontvangen en te leveren fondsen……………….
,,
1.408.847,42
Saldi Rekeningen Courant ……………………………
f
91.776.545,23
,,
,,
,,
voor gelden in het Buitenland..
,, 12.660.839,37
Credietvereeniging . . . . …….. ,,
7.876.972,7834
-. 112.14Y7.Ri/0
Beleeningen en Daggeld…………………………….
Nederlandsche Bank Te betalen Wissels
………………………………..
Diverse Rekeningen ………………………………..
300.000,-
6.530.612,39 26.642.606,83
2.557677,8934
Totaal …….
f 301.969.254,4634
730
16 Augustus 1922
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
Wilton
‘
s MachinefabriekenScheepswerf
ROTTERDAM
Scheepsbouw en Machinefabriek
Speciale inrichting voor reparatiën van eiken omvang
Vier droogdokken met lichtvermogen tot
46000
ton
Dwarsheliing
Drijvende kranen met lichtvermogen tot
120
ton
Telefoon: 7303 en 7304
Telegramadrea: ,,WILTON” Rotterdam
Nederlandsche 6ist-
en Spiritusfabriek
DELFT
ARTIKELEN
Gist
Brandspiritus
Zuivere spiritus
Foezelolie
Amyl-alcohol
lether Sulfuricus
Narcose ether
Kurken en
Gedrôogde Spöeling
OCTROOI- EN
MERKENBLAD
UITGAVE VAN DE
VEREENIGDE OCTROOIBUB.EAUX,
1E V. D. BOSCHSTRAAT No. 1, s•GRAVENIIA6E
Bevat o.a. eene
volledige opgave van alle open.
baar gemaakte octrooiaanvragen en ver-
leende octrooien en van alle gedeponeerde
Fabri eka. en Handelemerken.
Abonnements-
prijs voor Nederland
f5,—;
voor Indië f6,—
p.
jaar.
Vraagt nog heden een
gratis Proefnummer
Motorlocômotleven
Transportwagen’
voor alle doeleinden
AANLEO VAN
FABRIEKSSPOOR
Ik
SPOORWEGMATEIUEEL— JJ
DE ALGEMEENE
SPAARVERZEKERING
Opgiric/it 1907′
‘s-Cravenhage
Anna van Saxenplein 3
KONINKLIJKE STEARINE KAARSENFABRIEK GOUDA
GOUDA
GOUDA KAARSEN – NACHT-, THEE- EN SCHEMERLICHT
STEARINE – KAARSENPIT – OLEÏNE
CHEMISCH ZUIVERE EN ALLE ANDERE SOORTEN GLYCERINE