11 SEPTEMBER 1918
Economi”schowStatistische
Berichten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEiD. FINANCIËN EN VERKEER
3E JAARNG
WOENSDAG 11 SEPTEMBER 1918
No. 141
R 0 T T E R B A Pl S C H E
N.V. Furness’ Scheepvaart-
Stooinvaart-Maatschappij
BANKVEREENIGING
en &gentuur Maatschappij
NEDERLAND
Rotterdam ‘s-Gravenhage
ROTTERDAMAMSTERDAM
AMSTERDAM.
Boompjes
Mauritskade
TeleRram.Adres: ,,FURNESS”
Telefoon Nos. ROTTERDAM
7144/47
Delfshaven
Bezuidenhout
Stoolli vaart. Maatschappij
Feijenoord
Kneuterdijk
Glashaven
Naaidwijk
,,
AMSTERDAM N
8866, N 1267
ROTTERDA1SCflE LLOYD
Reeders, Cargadoors, Expediteurs, Kolen-
Schiedam
Rijswijk
Vlaardingen
Scheveningen
handelaren, Stuwadoors, .Assuradeurs etc.
R 0 T
TER DAM.
Amsterdam
Speciale afdeeling voor het bevrachten
TIJDELIJKE MIIILDIENST
Rokin
Zaandam
van scheepsladingen per stoomende en
JAVA—SAN FRANCISCO Vice versa
KAPITAAL
EN
RESERVEN
zeilende ruimte.
Via
Singapore, Hongkong, Manilla, Nagasaki
/
66.000.000
9
—
AAN- EN VERKOOP VAN SCHEPEN
GEREGELDE LIJNEN VAN EN NAAR:
en
VRACHTBOOTENDIENST
N A T 1 0 N A L E
BALTI MORE (Hou. Amer. Lijn) eike
10/
1
4
dagen
CARDIFF (en Birmingham District) wekelijks
van
Java
naar
San Francisco
vice versa, in
BANKVEREENI&ING
*M1ODLESBROUGH …..eiken Zaterdag
5
STOCKTON
OH
TEE8
.
.
.
.
eiken Zaterdag
vereeniging met de Java-China-Japan Lijn.
Hoofddirectie en Centrale
SUNDERLAND …….eiken Zaterdag
*ALEXANDRIE …….e1Ke213 weken
JAVA—NEW YORK LIJN.
Administratie te Utrecht
CANADA (via Londen)
.
.
.
elke
10
dagen
AUSTRALIE (via Londen)
.
.
elke
14
dagen
Geregelde vrachtbootendienst van
NewYork
Alkmaar, Almelo, Alphen a.d.R., Amers-
ZUiD-AMERiKA (via Antwerpen) eike2f3weken
5
MAROKKO (via Antwerpen).
elke
14
dagen
naar
Nederlandsch-Indie
vice versa, via
het
Panama-Kanaal,
in
samenwerking
foort, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Barne-
veld, Bodegraven, Borculo, Boskoop, Den CUBA (via Liverpooi)…..
eike
10
dagen
met andere Maatschappijen.
Burg (Texel), Coevorden, Culemborg,Delft,
000rvrachten naar en van aUs deelen der wereld.
LeverIng van Engelsche Stoomkolen en
Gaskolen.
Deventer, Doetinchem, Dokkum, Dordrecht,
Drachten, Ede, Emmen, Franeker, Gelder-
Diensten tijdens den oorlog gestaakt.
________________________________________ JAVA—BENGALEN
LIJN.
malsen, Goes, Gorinchem, Gouda, Groenlo,
Geregelde dienst van
Nederlandsch-Indië
naar
Rangoon
en
Calcutta
vice versa.
Groningen, Haarlem, Harlingen, Heeren-
–
Veen, Den Helder, Hengelo (0.), Hooge-
veen, Hoogezand, Hulst, Katwijk, Leeuwar-
den, Leiden, Lochem, Meppel, Middelburg,
De 11 Hypothecaire Credietbailk
Nijmegen, Oostburg, Purmerend, Schagen,
Schoonhoven,
Sliedrecht,
Sneek,
Stads-
Anna Paulownastraat 113
kanaal, Terneuzen, Tholen, Tiel, Uithoorn,
‘e-GRAVENHAGE
Utrecht, Veendam, Veenendaal, Vlissingen,
‘eVildervank,
Woerden,
Ijmuiden,
Zeist,
verstrekt credieten onder hypothecair ver-
band.
Geeft uit
5
0
/0
voor hoofdsom
en
Zierikzee, Zutfen, Zwijndrecht.
Nationale
rente verzekerde 8chuldbrieven in coupures
KAPITAAL
EN
RESERVEN
van
fl000,—, f500,—
en fl00.—.
/
7.200.000,
Levensverzekering-Bank
De Directie,
Mr. J. J. BERGSMA.
C. PLOKHOOY.
De
aandacht wordt gevestigd op de afgifte
van
Binnenlandsche
Credietbrieven,
waardoor in ruim 80 plaatsen in Nederland
F.
&
W. V.AN DA1[
gelden franco kunnen worden opgenomen.
OPGERICHT 1 863
Makelaars in Assurantiën
ZUID NEDERLANDSCRE
TE
.
Wijnhaven 63
–
Rotterdam
HANDELSBANK
Kapitaal
f
3.000.000,—
.
belasten zich met het
EINDHOVEN – TILBURG – ‘s-HERTOGENBOSCH
R. 0 T T E R D A. M
plaatsen van
BREDA – MAASTRICHT – SITTARD – VENLO
alle Assurantien,
HANDELSCREDIETEN
incasseering van
Wissels
–
in- en
onverschillig van wel-
Verkoop ,van Buitenlandsch Papier
ken aard, geene uit-
Effecten
–
Coupons
DEPOSITO’S
gezonderd.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
HOLLANDSCHE BANK VOOR ZUIDAMERIKA
AMSTERDAM
BUENOS AIRES
RIO DE JANEIRO
SANTOS
KAPITAAL
f
14.000.000,—
RESERVE
f
2.100.000,-
ALLE BANKZAKEN OP ZUID-AMERIKA
VERLEENT BEMIDDELING TOT HET AANKNOOPEN VAN HANDELSRELATIES IN
ARGENTINIË
EN
BRAZILIË
DE GRONINGER BANK
Nederlandsche Gist
Groningen,
Winschoten,
Stadakanaal, Wildervank,
en
Spiritusfabriek
Veendani,
Sappemeer, Deifziji,
Emmen,
Hooge-
DELFT
veen
en
Ter
Apel
(Firma TIMMERMAN 6 SASSEN)
ARTIKELEN
Kapitaal /6.000.000,— Geplaatst eugestortj’4.440.000,_
Reserves
/
430501,04
Gist
Brandspiritus
VERRICHT ALLE BANKZAKEN
Zuivere spiritus
Foezelolie
Belast zich met het incasseeren van wissels op binnen-
Amyl-alcohol
en buitenland
Aether Sulfuricus
Narcose aether
ONTVANG-
EN
BETAALKAS
NÏEUWE DOELENSTRAAT
20-22
AMSTERDAM
Kurken
en
KAPITAAL EN. RESERVEN
f5.500.000,—
Gedroogde Spoeling
DEposrro’s VOOR
i
JAAR FIXE
4
PCT.
—.1
GELDEN OP DEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN NA AFLOOP VAN HET
JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE POST STILZWIJGEND VOOR
–
GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.
–
DE RENTE KAN NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER HALF JAAR
AMSTERDAM OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.
GROOTSTE RAFFINADERIJ
GEBROEDERS SCHEUER.
NEDERLAND
Assuradeurs en
Assurantiebezorgers
Levert de mooiste Suiker,
•
Expediteurs en Cargadoors
omdat haar
zuiverungsver-
mogen het grootst is.
A11STERDt$L1VI EN ROTTERDA1VI
Produceert
behalve
alle soorten
31elis-
Verzekering van Koopmansgoederen tegen
8uiker
en
Ba8terd8:
Cri8tallen,
groote
en
kleine,
Klontjes
transport, molest, brand en diefstal tegen
(Cube8), Theeklontjes, Cru8hed (brokken)
concurreerende premlen. Tab Zetten, Brooden, Poedersuiker, fijne
Buikers voor Vruchtengebretik, enz. enz.
Pletterij, voorheen L. I. Enthoven
&
Cié
–
Delft
Wissels, Veerwissels, Goederenwagons, Draaischijven,
Bruggen, Kappen en Gebouwen, Tanks, Aanlegsteigers.
ZWAAR
EN
LICHT SMEEDWERK
EN
PERSWERK.
11 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
797
NEDERLANDSCH INDISCHEHANDELSBANK
AMSTERDAM
BATA VIA
‘s-GRAVENHAGE
AMPENAN, BANDOENG, CHERIBON, HONGKONG, INDRAMAJOE,
MEDAN, MENADO, PEKALONGAN. PROBOLINGGO, SEMARANG,
SINGAPORE, SOERABAYA, TEGAL, TJILATJAP, WELTEVREDEN.
Kapitaal /35.000.000,—
Reserven
/
17.400.000,-
Algemeene Nesche Hy’potheekbank
Een polis der
LEEUWARDEN
Kapitaal f1.000.000,—
Reserves
=i=
1147.573,-
Uitstaand bedrag Pandbrieven ruim
NILLMIJ
18.000.000,-
41/
0/
Pandbrieven a 990/0
van 1859
4
0/
Pandbrieven
o
91
‘s.Gravenhage, Veenestraat
i
/o
geeft volledige
zekerheid en rust.
__
N.V. VAN DER LELTS TOUWFABRIEKEN
ROrrERDAM,
AMSTERDAM,
GRONINGEN,
Boompjes 93.
Prins Hendrikkade 16/7.
Der—A—Brug.
Telefoon: 3277
eii
3296.
Telefoon:
7415 N.
Telefoon:
1035.
Telegr.-adr.: Vanderlely.
Tel.-adr.: Vanderlely-touw.
Telegr.-adr.: Va.nderlely.
MAATSCHAPPIJ
voor
FABRIEKEN TE MAASSLUIS.
Scheeps- en Werktuigbouw
,,FIJENOORD”
SCHEEPSTROSSEN in alle soorten en afmetingen.
VISSCHERIJTOUWWERK.
ROTTERDAM
Geteerd en ongeteerd Manila-, Sisal., Nieuw-Zeeland-,
Bombay- en Russisch henneptouw.
Kruisers
–
Torpedobooten
Cocostouw.
Onderzeebooten
TRANSMISSIESNAREN met en zonder reguleerbare
Mailstoomschepen
Vrachtstoomschepen
koppelingen.
Baggermateriaal
STAA LDRAADTO UW voor Scheepsgebru ik,
Liften,
Machine-installaties
Mijnen- en Hijschwèrktuigen. lJzerwanten Hercules.
tot 65000
P.K.
ALLE SOORTEN PAK- EN BINDTOUW
Scheps-Zoe1ly-Turbineg
Machins en apparaten voor
Suikerfabrieken, enz.
EN HANDELSBANK
UNIE BANK
GRONINGEN, APELDOORN, APPINGEDAM, ASSEN EN VEENDAM
voor
GRONINGSCHE CREDIET-
Kapitaal
/
5.000.000,—
Nederland en Koloniën
AMSTERDAM
Geplaatst en
volgestort
f2.000.000,—
Reserves
ruim……f
387.000,—
Agentschappen in IndiS:
BATAVIA, SOERABAVA,
VERSCHAFT BEDRIJFSKAPITAAL AAN
BANDOENG,
LANDBOUW, HANDEL EN NIJVERHEID
MEDAN
RN
WELTEVREDEN
INCASSO
–
DEPOSITO
–
SAFE DEPOSIT
Agentschap in Nederland:
TILBURG
798
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
11 September 1918
KONINKLIJKE STEARINE KAARSENFABRIEK GOUDA
GOUDA
GOUDA KAARSEN
–
NACHT-, THEE- EN SCHEMERLICHT
STEARINE
–
KAARSENPIT
–
OLEINE
CHEMISCH ZUIVERE EN ALLE ANDERE SOORTEN GLYCERINE
NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ
GESTORT KAPITAAL
f
70.000.000,—
STATUTAIRE RESERVE
f12.760.286,-
Hoofdkantoor: AMSTERDAM. Ageutsdhappen te ROTTERDAM en ‘s-RAVENllAGE.
Vestigingen
in
de voornaamste plaatsen van NEDERLANDSCH.INDIÈ,
in de
STRAITS-SETTLEMENTS,
in
BRITSCH-INDIH
en in
CHINA.
In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten,
Incasseeringen en Financieeringen, Schriftelijke of Telegraflsche Credieten,
Reiscredietbrieven, Deposito’s, Rekeningen-Courant,
Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken.
CT
@fli6?SSOCi;?
2Oer/4’esm
9vmporlz i&
en Rod:e/v.reen9:n9
î8e3.
HAARLÉMSCHE BANKVEREENIGING
HAARLEM, AALSMEER, BEVERWIJK, BLOEMENDAAL, EDAM, RILLEGOM,
HOOFDDORP, LEIDEN, LISSE, PTJRMEREND, IJMUIDEN, ZANDVOORT.
Volgestort Kapitaal /3.050.000,—
Reserve /721.500,—
R. MEES
&
ZOONEN
ANNO 1720
BANKIERS
ASSURANTIE-MAKELAARS
SCHIEDAM
–
ROTTERDAM
–
VLAARDINGEN
ROTTERDAM
–
AMSTERDAM
Behandeling van alle Bankzaken
Bezorging van alle Assurantien
II SEPTEMBER 1918
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN
Economischs-Stati
‘stische.
Benchten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOÖR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
3E JAARGANG
WOENSDAG 1 1SEPTEMBER 1918
No. 141
INHOUD
niz.
INCASSOPAPIER EN ZECELWET
door G.
van Roon………..
800
De Rubber-Crisis door
W. E.
van Rijub cr16 ………….
800
Indië en Amerika …………………………….
801
De Financiën van het Duitsche Rijk door G.
H.
l3oissevain
802
De Mijnindustrie in Peru door
J. 11!.
I’lante Fdbv.re . . ..
803
Zeeverzekering in
1917
……………………………
805
AANTEEKENINGEN:
De buitenlandsche handel van Groot-Britannië in het
eerste halfjaar
1918,
landsgewijs …………….
807
Het staatsbeheer der spoorwegen in de Vereenigde Staten
808
Cijfers nopens de wereldproductie van petroleum in
1917. 808
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN
………………….
809
REGEERINGSMAATRECELEN
OP HANDELSGEBIED
…………
809
MAANDCIJFERS:
Ontvangsten van Spoor- en Tramwegmaatschappijen..
810
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN ………………
811-818
Geidkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.
.
Goederenhandel.
Bankstaten.
I
Verkeerswezen.
INSTITUUT
VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J Bruins.
WEEKBLAD BCONOMISCII-BTATISTIBCHE BE1ICRTEN
&cretaris-Redacteur: G.
E.
Ruffnagel.
Secretariaat: Pieter de Hooghweg
12,
Rotterdam. Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.
Telef. Nr. 3000. Telegr.adres: Economisch instituut..
Postchque en girorekening Rotterdam No. 8408.
Abortnementsprijs voor het weekblad franco p. p. in Nederland f 12,—. Buitenland en Koloniën f 14,-
per jaar. Losse nummers 30 cents. Leden en donateuré van het Instituut ontvangen het
weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.,
Advertentiënf 0,35 per regel: Plaatsing bij abonne.
ment volgens tarief. Administratie.van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.
9 SEPTE?1BER 1918.
De toestand op de geidmaikt onderging de afgeloo-
pen week geen verandering. De gldvraag bleef nog
tamelijk sterk aanhouden en vooral caligeld was zeer
gezocht. Eerst tegen het einde der week kwam hier-
in iets meer aanbod, maar was er daarentegen meer
vraag naar geld op prolongatie, zoodat de noteering,
die aanvankelijk onveranderd was gebleven, van 2%
pOt. tot 3 pOt. steeg.
In wissels tot particulier disconto was ook iets
meer aanbod en waar de gewone geld’gevers zeer terug-
houdend waren, was de markt tamelijk onzeker, zoo-
dat enkele gevers van wissels tot 3 pOt. moesten tde-
staan, terwijl anderen nog voor 2% pOt. konden on-
derbrengen. De markt sloot op circa 2% pOt.
in navolging van verschillende andere gemeenten,
heeft nu ook de Gemeente Rotterdam besloten ‘een
.rijf-procents-geldleening aan te gaan. De inschrijving
j.s opengesteld op 11 September a.s. tot een bedrag
van 10 millioen gulden 99% pOt. Verwacht mag
worden, dat deze leening een heel wat beter onthaal
zal hebben, dan de vorige van het 4%-percents-type.
*
* *
Een buitengewoon zenuwachtige stemming heersch-
te op de wisselmarkt: De stijging van de entente-
koersen, die de vorige week reeds de aandacht trok,
nam deze week buitengewone verhoudingen aan en
werd van een omvang, zooals nog weinig is voorge-
komen. Londen, Maandag gèopend op 9.35, steeg tot
10.17 op
Vrijdagmiddag.
Parijs en New York in ver-
hoading, 36.75-38.60 en 1.97-2.12. Daarna begon
de stemming te keeren en Zaterdag werd alreeds tot
9.95, 38.25 en 2.09% afgedaan, terwijl heden ten slotte
it
9.90,’ 38.15 en 2.07% sterk aanbod bleef bestaan. De
flai.i,we stemming voor Marken en Oostenr. Kronen
bleef aanvankelijk nog aanhouden, maar in het ver-
volg der week konden ook deze deviezen sterk ver-
beteren. Zaterdag en heden was het verloop echter
•eveneens gelijk aan de entente-wissels en trad weder
een sterke daling in.
Blijkbaar is de grootste stijging veroorzaakt door
,speculatie in verband met de oorlogsberichten en is
men
bij
meer rustig overleg tot andere gedachten
!gek
omen
. :
Ook de neutrale wissels waren vast en in gelijke
richting met uitzondering van den Zweedschen koers,
die aan hevige schommelingen onderhevig was. Maan-
dag en Dinsdag daalde deze koers circa 2 gulden en
kwam voor het eerst sedert meer dan 1% jaar op het
normale goudpunt 66.75. Daarna trad een even snelle
;stijging in, zoodat Vrijdag weder 70.70 genoteerd
werd. Na een daling tot 69.40 op Zaterdag, was heden
‘de noteering opnieuw hooger, 70.35.
*
Diiect na het bericht :ver de oprichting te Rot-
1
terdam van een Duitsche bankinstelling, vermeidden
de dagbladen de vestiging van een bijkantoor van een
groote Engelsche bankinstelling. Volgens die berich-
ten zou de Standard Bank of South-Afrika, de groot-
ste Engelsch-Afrikaansche bank, binnenkort te Rot-
terdam een filiale aan den Ooolsingel openen.
800
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
11 September 1918
INCASSOPAPIER EN ZEGELWET.
In Nummer 140 van dit Tijdschrift komt een arti-
kel voor, getiteld: ,,Uitstel’ van Wissels”, waarin de
schrijver eenige malen aan mijn stukje van 14 Augus-
tus refereert, doch waarin hij meer speciaal behan-
delt het euvel van het uitstellen van wissels en kwi-
tantiën, den historischen oorsprong en de zakelijke
oorzaak daarvan, aan de hand van een vroeger artikel
van den heer W. Westerman in de Economist, om ten
slotte te wijzen op een ander indirect gevolg van dit
uitstellen, dan die, welke door mij werden aangege.
ven, en meer bijzonder betrekking hebbend op wis-
sels, getrokken in buitenlandsch geld.
Hoewel dit speciale geval, dat in den breede be-
handeld wordt, nu juist in den tegenwoordigen tijd
niet bijzonder actueel schijnt, daar wissels in vreemd
geld getrokken zoo goed als geheel niet meer
•
voor-
komen, zij het mij toch vergund, eenige opmerkingen
dienaangaande in het midden te brengen.
Vôôr den oorlog was deze kwestie door de bankiers-
vereenigingen geregeld. De uniforme voorschriften
van de aangesloten banken en bankiers laten daarom-
trent geen twijfel. Zij luiden:
,,In vreemde munt op Nederland getrokken wissel,
al dan niet met documenten, worden omgerekend
tegen den officieel voor den vervaldag geldenden
koers. Deze koers blijft bij eventueel uitstel en daar-
door noodzakelijk• geworden herhaalde aanbieding ge-
handhaafd. Er wordt dus maar éénmaal omgerekend.
Weigeren betrokkenen, na genoten uitstel, tegen voor-
noemden omrekeningskoers te betalen, dan wordt de
wissel onbetaald retour gezonden.”
Dit voorschrift is ook rationeel, waar art. 156 W.
v. K. voorschrijft omrekening tegen den wisselkoers
van den vervaltijd.
Schrijver vraagt zich nu echter af, of uit de nieuwe
zegelwet een argument te putten is voor het stand-
punt, dat de koers van den dag voor de betaling geldt,
waar toch art. 51, al. 6, in zijn oorspronkelijke, let-
terlijke toepassing bepaalt, dat bij uitstel van een
wissel automatisch de vervaldag verschoven wordt.
Het antwoord lijkt mij voor de hand td liggen. Uit
de verklaring toch van den Minister van Financiën,
dat van verlenging van kort papier moet blijken’ uit
een op het stuk geplaatste, door den houdr onder-
teekende verklaring, inhoudende de verlenging, volgt
toch onmiddellijk, dat van verschuiving van den ver-
valdag alleen sprake kan
zijn,
als deze onderteekende
verklaring door den houder op den wissel wordt ge
steld. In ‘de practijk komt dit zeer weinig voor, bijna
uitsluitend in geval van domicilieering bij een ban-
kier met voorgeschreven betaaldag. Logisch gevolg
moet dus zijn, dat het bovenaangehaalde bankiers-
voorschrift: éénmaal omrekenen op den verval-
dag, van kracht blijft voor d1le wissels, welke wor-
den uitgesteld, zonder dat een verklaring ondertee-
kend op,het stuk wordt gesteld. Alleen in dit laatste
geval kan gesproken worden van verschuiving van
den vervaldag, en zou dus tot den koers van den be-
taaldag moeten worden omgerekend.
Overigens nog eenige opmerkingen. In den aan-
vang van het artikel, sprekend over de middelen, door
banken en trekkers bedacht om uitstel te kunnen ver-
leexien zonder de wissels aan: evenredig zegel onder-
worpen te doen zijn, zegt schrijver: ,,En juist was in
,,de nieuwe zegelwet de bepaling van ‘art. 51, al. 6,
,,als ik me niet vergis, opgenomen om het kwaad ‘om ,,wissels niet op den vervaldag of op zicht te betalen,
,,doch de betaling er van uit te stellen, tegen te gaan.”
Meent schrijver dit werkelijk? Ik geloof, dat hij zich
vergist, en vind daarin steun in het bekende boekje van
P. van Voorst: ,,De nieuwe Zegelwet, Beschouwingen
en Toelichtingen ten dienste van den Handel”.
De samensteller der wet heeft het belang van
‘s Rijks schatkist op het oog gehad, en van de behar-
tiging van ideëele belangen als het door schrijver ge-
nôemde blijkt niets. En uit het feit, .dat de ministe-
rieele verklaring, waarvan boven sprake was, ‘reeds
begin J’uli te niet deed, wat in de wet. van 1 J’uni
daaraan voorafgaa’nde was bepaald, mag immers wel
de gevolgtrekking worden gemaakt, dat stelling ne-
men tegen het misbruik van het uitstellen van wissels
nimmer in de bedoeling van den wetgever heeft ge-
legen.
Ten slotte: zal dit misbruik, nadat het wapen, dat
de wet ons een oogenblik in handen gaf, in rook is
vervlogen, nog te bestrijden zijn? Schrijver eindigt zijn
opstel met de verzuchting: ,Het ware te wenschen….
,,dat aan het euvel van uitstel een einde kwam; de ban-
,,ken en bankiers kunnen in deze veel, doen, en zij
;,hebben thans met elkaar voeling en houden met
,,elkaar overleg in de vergaderingen van hunne ban-
,,kiersvereeniging”. Even te voren echter schrijft hij
weder ‘,,,Het is te betreuren, dat van den winkel-
,,stand …. niet een streven uitgaat om met de eigen-
,,aai’dige opvatting omtrent het prompt nakomen van
,,hunne verplichtingen te breken.” Ik geloof niet, dat
de banken en bankiers in deze veel kunnen doen. Zij
zijn te veel tusschenpersonen, te veel afhankelijk van
de instructiën hunner lastgevers; en de bankiers en
kassiers in de provincie dikwijls ook van die der be-
trokkenen. Wie de practijk kent, weet, hoe moeilijk
het vooral in kleine plaatsen is, de belangen zijner
lastgevers te behartigen en toch niet in conflict te
raken met die der betrokkenen; hoe ten gevolge van
concurrentie,
naijver,
enz. het twee heeren dienen
eene noodzakelijkheid geworden is. Zal dan schrij-
ver’s oproep aan den winkelstand succes kunnen
hebben? Ik geloof het evenmin. Ook daar is concur-
rentie en al wat daarmede verband houdt een belet-
sel tegen krachtig optreden. Ik zou meenen, dat eene
derde categorie van trekkers, welke
schrijver
nu
juist niet noemt, bij eene dergelijke actie groot ge-
wicht in de, schaal zoude kunnen leggen. Ik bedoel
de groote fabrikanten, industrieelen en grossiers, zij
dus, die hunne wissels bij duizenden aan hunne ban-
kiers ter incasso geven, die sterker. positie innemen
tegen concurrentiestrijd en ook tegenover de tegen-
kanting, welke van de zijde van betrokkenen tegen
een dergelijk pogen te wachten zal zijn. Als de aller-
grootsten en machtigsten het voorbeeld gaven,, en ge-
tracht werd, de overigen voor de idee te winnen, en
over te halen tot gemeenschappelijk handelen; als dan
daarenboven de banken en bank{ers in den arm wer-
den genomen ‘tot het bevorderen van de goede door-
voering van den maatregel; en indien dan ten slotte
door goede voorlichting de winkeliers en de ,,kleine
luyden” van het nut van deze maatregelen konden
worden doordrongen, dan, door samenwerking van die
allen, zou veel te bereiken zijn.
Intusschen: we zijn zoover nog niet, ja zelfs, we zijn
op den verkeerden weg. Door allerhande middelen
wordt gepoogd, den traditioneelen 14-daagschen ter-
mijn in een langeren om te zetten. Eenige groothan-
delaars en fabrikanten plaatsen reeds het cijfer 30
op hunne wissels, als instructie voor hunne bankiers,
om bij het incasseeren 30 dagen uitstel toe te staan.
Aan den anderen kant gaan betrokkenen er betaal-
dagen op na houden, wenschen hunne wissels slechts
op die betaaldagen aangeboden te zien, en stellen ze
dan 14 dagen uit. Het euvel is voor uitbreiding vat-
baar en het ,,Quo Vadis” is nog immer actueel.
G. VAN ROON.
DE RUBBER-CRISIS.
Het voorstel van den heer P. J. van Beest ‘in uwe
aflevering No. 140, om zoo spoedig mogelijk te ‘gera-
ken tot eene organisatie, die de productie van i’ubber
in Oost-Azië beperkt tegenover de tengevolge van
den oorlog ingekrompen ‘ consumptie, is de moeite
eener nadere bestudeering alleszins waard, doch het’
plan hangt aan een zijden draadje, daar het te ver-
wachten succes valt of staat met de medewerking niet
11
September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
alleen van de Nederlandsche, maar vooral van de
Engelsche Regeering. Het wil mij voorkomen, dat op
deze laatste medewerking niet al te zeer gerekend
mag worden. Het verschil in deze tussehen onze en
de Britsche R.egeering is, dat deze zou moeten opko-
men voor de belangen uitsluitend der producenten,
terwijl gene,zou7 moeten waken niet alleen voor die
harer rubber prodiiceerende koloniën, maar ook voor
die van haar zelve als groot consument van deze be-
langrijke grondstof voor ooriogsbenoodigdheden. De
vraag zal rijzen, of zij hare medewerking mag ver-
leenen aan eene organisatie, die klaarblijkelijk geen
ander doel dan prijsverhooging nastreef t ten bate
eener kroonkolonie en van cenige staten onder hare
politieke beseherming en dit ten laste van het ge-
heele Engelsche volk, dat voor zijn deel aan de kosten
van den oorlog opkomt. En toch, zonder medewerking
der Britsche Regeering (de Straits Settlements en
de Gef. Maleische Statcn doen .niets zonder instruc-ties van ,,home”) komen wij er niet. Immers gesteld,
dat het de Nederlandsch-Indische producenten deels
vrijwillig en deels langs wegen van regeeringsdwang
zou gelukken met de groote lichamen van den over-
wal via Rubber Growers Ass. en F. M. S. Planters
Association tot eene overeenstemming in den geest
van bovenaangehaald voorstel te geraken en wij dan
zouden verkrijgen eene belangrijke horizontale com-
binatie, een soort van prijs- en quantiteitskarteli, dan
nog zouden wij het zonder de Britsche Regeering niet
kunnen stellen om de ,,outsiders” in Malaya eenigs-
zins in toom te houden.
Nemen wij aan, dat 75 pOt.der producenten aan
Britsche zijde zich bij ons aansluiten en dat de 25
pOt. outsiders de voortbrengers zijn van slechts 10
pOt. der productie, dus die der zoog. ,,odd lots” van
de Singapore- en Penang-veilingen, dan vormen deze
concurrenten van het karteil een contingent, waar-
mede wel degelijk rekening gehouden dient te woi-
den. Zij zijn de Ohineesehe, Japansche en Maleische
planters, zij die zelf gambier-, tapioca- en ananas-
land sedert 1906-8 met rubber heplantten, met uiterst
goedkoope krachten steeds werkten en nog rekening
kunnen houden, zij die hun kapitaal reeds lang terug-
verdienden en nu kunnen produceeren voor een
prijs, die slechts bestaat uit arbeidsloon en eenige
zeer geringe extra kosten. Dit soort menschen is wel
tevreden met $ 100 per pikol of zeggen wij 2 shilling
per pond. En als de Britsche Regeering nu weet, dat
zij hare behoeften qua consument geheel of althans
grootendeels kan dekken bij deze particuliere produ-
centen, de outsiders van het kartell voor 2 sh., be-
staat er dan voor haar aanleiding mede te werken
aan eene prijsverhooging tot zeggen wij 3 sh., een
prijs, dien de gekartelleerde producenten toch zeker
wel als minimum zullen moeten stellen om eenig
resultaat te bereiken bij den verhoogden productie-
prijs, die zeker het gevolg zal zijn van elk der beper-
kingsmogelijkheden a-d, door den heer Van Beest
opgesomd?
Een woord van waarschuwing mag dan ook niet
ontbreken om niet in zee te gaan met eene zoo zeer
hinkende combinatie als die, welke zal ontstaan,
als
de Britsche regeering van medewerking afziet. Men
denke aan de groote verleiding voor de onbetrouw-
bare broeders, die aangesloten bij de combinatie, toch
hunne ,,lower grades” of hunne volle productie aan den man zullen weten te brengen. Men vergete niet
te overwegen, hoe een smokkelhandel vanuit de Ned.
md. Buitenbezittingen (Riouw Archipel, Borneo, de
Molukken, Djambi, Siak, Bila) bestreden zal kunnen
worden. De. Molukken b.v. kunnen per kustvaartuig naar Manila verschepen, waar de Amerikaansche fa-
brikant gaarne zal opkoopen alles wat er zal worden
aangeboden. Men verzuime niet, de aandacht te wij-
den aan de Fransche koloniën en Siam, van waaruit ook bijgedragen zal worden tot de concurrentie van
het naar monopolie strevende lichaam.
Men denke ook aan de broosheid, welke een derge-
lijke groote combinatie zal kenmerken met het oog op
deelnemers als de Amerikaansche eigenaars der
enorme ondernemingen in Asahan, die binnenkort in
volle productie kunnen zijn en welke eigenaars tevens
de meest invloedrijke fabrikanten der Ver. St. moe-
ten zijn. Doch de moeilijkheden, verbonden aan de
vorming van een dergelijk kartell, blijven hier onbe-
sproken. Zij ‘zijn er om overwonnen te worden en zul-
len ook overwonnen worden, als de hoofdvoorwaarde vervuld worde: medewerking der Britsche Regeering.
Maar zij zijn legio en van velerlei aard. Eene recht-
vaardige schikking zal uiterst bezwaarlijk zijn. Zul-
len bv. oude ondernemingen zich over éôn katn laten
scheren met de jongere? De groote met de kleine?
i)ie met gunstige ligging met zulke, wier eigenaren
minder gelukkig waren in de keuze van hun land?
De financieel sterke met hen, die sukkelen met ver-
waterd kapitaal? Zij die hunne werkkrachten voor
drie jaar vast nioesten engaeeren met hen, die ge-
makkelijk een gedeelte kunnen on(slaan?
Voorts de kwestie van den minirnumprijs. Zal men
beneden den productieprijs van Brazilië willen blij-
ven of toezien, dat Brazilië eerst zijn volle productie
afzet en het plantageproduct een supplémentaire rol
gaat spelen? Wij hebben altijd gemeend, Brazilië op
den duur te kunnen verdringen. Moet dat denkbeeld worden opgegeven? Dan komen wij er niet eene re-
ductie van 20
it
25 pOt. op de productie niet. En
wat voor Brazilië contra Oost-Azië geldt, geldt voor
de productiecentra in Azië onderling evenzeer. Dr.
W. J. Gallagher, vroeger directeur van het Agricul-
tural Department te Kuala Lumpor, een uitnemend
kenner der toestanden in het Oosten op rubberge-
bied, wist wel wat hij deed, toen hij indertijd het. groote Amerikaan sche lichaam raadde niet in dc
F.M.S. maar op Sumatra groote ondernemingen . op
te zetten. De positie van Sumatra, het groote toe-
komstland met zijn laagste productiecijfers, mag niet
worden opgeofferd aan de belangen der êoncurrenten,
nu tijdelijk lotgenooten. Als het er op aan komt, houdt
Sumatra het het langst uit en het ware wellicht beter
Le wachten, tot men tot ons, die het best gesitueerd
zijn, om hulp komt, dan op aansluiting al te zeer aan
te dringen bij den zwakkeren producent. Men late
zich dan ook vooral voorlichten door mannen als Dr.
Lovink, die op jarenlange ervaring steunend, dec
juisten weg zullen lcuhnen aanwijzen, dien wij moe-
ten kiezen om niet verward te raken in onze eigen
netten.
W. E.
VAN RIJNBERK.
Den Haag, 6 September 1918.
INDIE EN AJ1EEIgA.
Op 18 Augustus j.l. bevatte de Nederlandsche
pers een Reuter-telegram uit. Washington dd. 16
Augustus, waarin het bericht van het ,,Hollandsch
Nieuwsbureau” van den vorigen dag (zie N. Ot. 17/8,
avondbiad) bevestigd werd, n.l. dat tusschen onzen
zaakgelastigde De Beaufort en de Regeering in
Washington een schikking was getroffen met betrek-
king tot den handel van en op Nederlandsch-Indië
met Amerika.
Hieronder volgt de tekst, zooals wij dien in het ge-
noemde nummer van de ,,Nieuwe Courant” aantroffen:
Een schikking tusachen de Ver. Staten en
Ned.. Oost-Indië.
Het ,,Holl. Nb.” verneemt uit Washington d.d.
16
Augus-
tus, dat een schikking is aangegaan tussehen den Neder-
landschen zaakgelastigde in Washington, De Beaufort, den
gouverneur-generaal van Ned. Oost-Indië en het Amen-
kaansche departement van Oorlogshandel:
Ongeveer
40
Nedenlandsche stoomschepen liggen thans
til in Oost-Indië en volgens de schikking zouden die in de
vaart worden gebracht voor het transport van suiker, tabak,
rubber, copra en koffie naar de Ver. Staten. In het bijzonder zullen de Amerikanén zooveel van den
zeer grooten suikeroogst 1918
koopen tegen de heerschende
Amerikaansche prijzen, als de Nederlanders kunnen aanvoeren
Onder de voorwaarden van deze schikking voor den handel
802
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
11 September 1918
tusschen onze Oost en de Ver. Staten zullen de normale
Anierikaansche uitvoeren naar Oost-Indië worden toegestaan
voorzoover het Amerikaansche oorlogsprogram dat toestaat.
Amerika zal normale hoeveelheden ontvangen van tin,
kinine en andere inlandsehe producten.
Uit deze woorden – evenmin, als uit die van het
Reuter-telegram – is iets anders te lezen dan dit:
dat de Vereenigde Staten behoefte hebben aan suiker
en andere koloniale producten, die zij in Nederlandsch-
Indië willen koopen tegen de in de Unie heerschende
prijzen en wel zooveel als de Nederlandsche schepen,
in den Archipel liggend, slechts kunnen aanvoeren.
Dit was natuurlijk een bij uitstek heuglijke tijding,
die op de Beurs dan ook direct met een vrij aan-
zienlijke stijging der verschillende Indische fondsen
werd beantwoord.
Een officieele bevestiging van dit bericht bleef tot
dusverre uit. Ja zelfs kon ,,Het Handelsblad” op 22
Augustus berichten, dat noch op Buitenlandsche
Zaken, noch op Koloniën eenig bericht omtrent de
gemelde schikking was ontvangen. Op’ 24 Augustus
noemde de x-correspondent van ,,llet Handelsblad” de
berichten ,,niet-officieel en onvolledig – daarom
nog niet
onjuist”,
terwijl hij daarop liet volgen:
,,Naar onze meening echter laten de stellige berichten
uit Washington geen ruimte voor twijfel aangaande
de beëindiging der onderhandelingen en den aard
der ontworpen schikking”.
Er bestond volgens hem ,,geen reden tot onge-
rustheid”. Voorts rectificeerde hij verschillende details
der telegrammen, zoo ten aanzien van de beschikbare
scheepsruimte, de hoeveelheid suiker en de invoer-
mogelijkheden. Hij besloot met deze woorden:
Komt de overeenkomst tot stand, dan zal zij voor (le ont-
wikkeling der handelsbetrekkingen van Indië van enorm
gewicht zijn. En
wij
herhalen nog eens, mochten zich als-
nog bezwaren tegen
deze
schikking voordoen, dan lijkt een overeenkomst in de naaste toekomst op principieel denzelf-den voet toch zeer waarschijnlijk. Het geheele exportvraag-
stuk van Indië toch
ztl
ook bij de as. onderhandelingen
met de Geassocieerden een punt van bespreking moeten
uitmaken. I’.Ien zal zelfs een schikking, die thans wordt af-
gesloten, in verband daarmee slechts als een voorloopige
kunnen beschouwen.
Alles bleef dus als het ware zweven. Officieel was
men nog ‘niets verder gekomen. Of er een schikking
bestond en hoe die luidde of zal komen te luiden,
was onbekend, al werd het als waarschijnlijk aan-
gezien, dat zij ongeveer z66 zou uitzien, als in de
berichten van het ,,Holl. Nwsb.” en Reuter gezegd was.
Frappant was het, dat uit Londen geenerlei be-
richt kwam’ omtrent deze aangelegenheid, die, daar
het een zoo belangrijke afspraak gold, die op den
gang van zaken in de Vereenigde Staten en speciaal
op de quantiteiten van verschillende producten, die
door den Indischen invoer naar Amerika vrij zouden
komen voor export naar Europa, grooten invloed
moet hebben, toch waarlijk important genoeg was.
Uit de Londensche bladen
blijkt
thans, waarom de
correspondenten onzer pers deze materie stilzwijgend
voorbij zijn gegaan.
De Daily Ohronicle van 20 Augustus toch publi-
ceerde het volgende magere berichtje:
FORTY DUTCH SHIPS.
To
transport Sugar and Tin to America.
New York, Monday.
The Washington correspondent
of
the Associated Press
announces that
40
Dutch ships,
of approximately
100.000
tons, now idle in the Dutch East Indies, are expected ‘to
be released to bring sugar, tin, quinine, and other commo
dities to the United States, as a result of the informal
modus vivendi effected by the War Trade Board through
M.
Beaufort, the Dutch Chargé d’Affaires. In return for
this tonnage the United States will license the normal ex-
porta to the Dutch East Indies, subject only to limitations as necessitated by the United States war programme. – Reuter.
– Nu wordt het duidelijk, waarom de correspondenten
zich stilhielden. Immers dit bericht is voor ons land
practisch. van geen beteekenis. Want men kan er
slechts dit uit lezen, dat tengevolge van die af-
spraak tusschen den heer De Beaufort en de Ame-
rikaansche regeering Nederlandsch-Indië waarschijn-
lijk 40 schepen, circa 100.000 ton, ter beschikking zal
stellen voor reizen naar de Vereenigde Staten en dat,
wanneer dit geschied is, Amerika in ruil voor die
scheepsruimte zoo goedgunstig zal
zijn
de normale
uitvoeren naar de Nederlandsche Koloniën toe te
staan. Alles onder het beding, dat die uitvoer niet in
strijd is met het oorlogsprogramma der Vereenigde
Staten …..
Nu de beide lezingen van het geval bekend zijn,
blijkt, dat de heer De Beaufort evenmin als de regee-
ring in Den Haag bijzonder aanleiding heeft, haast
‘te maken met de publicatie van een overeenkomst,
die niets nieuws bevat. Niets verhinderde, dat die
schepen uitvoeren en dat
zij
naar Amerika gingen met
alle waren, die uit de koloniën uitgevoerd en in Ame-
rika binnengebracht mogen worden. En dat Amerika,
als het Nederlandsche schepen met Indische producten
in
zijn
havens kreeg, wel zoo goed zou willen zijn
die schepen een retourvracht te geven van waren,
die het missen kon, is nu ook niet zoo iets bijzonders,
dat men er de wereld voor in rep en roer behoeft
te brengen.
Toch zou het wel wenscheljk zijn, wanneer de re-
geering in Den Haag zich nu eens uitsprak over de
beide mededeelingen. Want een der voorstellingen
moet beslist onjuist zijn en het zou voor den handel
en voor alle belanghebbenden van bijzonder gewicht
zijn, als zij nu eens mochten vernemen, wat er in
Washington eigenlijk afgesproken is. J. H. A.
[Wij
teekenen hierbij aan, dat, naar bericht, de Gouver-
neur-Generaal van Nederlandsch-Iudië de voorloopige schik-
king van den heer De Beaufort met Amerika niet volledig
genoeg acht en dat voor het vaststellen van een definitieve
regeling grootere toegevendheid van Amerikaansche zijde
noodig zal zijn. – Red.]
DE FINANCIEN VAN HET DUITSCHK RIJK.
Ik heb hier onlangs (in No. 127 en 133) ecnige
niededeelingen gedaan betreffende de oorlogsuitgaveri
in Frankrijk en Engeland en hun invloed op den
financieelen toestand dezer landen; een artikel in
The Economist van 3 Augustus en een van de hau’l
van A. Raffalovich in l’Economiste français van
0 Juli geven mij thans gelegenheid hetzelfde onder-
werp te bespreken wat aangaat het Duitsche Rijk.
De schrijver in het Engelsche weekblad doet op-
merken, dat de officieele opgaven omtrent Duitsch-
land’s financieele positie zeer onvolledig zijn. Zoo-
veel zou echter vaststaan, dat de totaalsom der door
den Rijksdag toegestane oorlogskredieten, inclusie±
het laatste krediet van 15 milliard, bedraagt 139 mii-
hard mark, waarvan tot einde Juli 124 mihliard uit-
gegeven werd.
Dit bedrag zou echter niet de totaalsom aangeven van wat tot nu toe de oorlog aan Duitschland gekost
heeft, omdat een deel der o’orlogskosten ten laste
komt van de afzonderlijke staten en van de gemeen-
ten. Hoeveel dit bedraagt, is volkomen onbekend.
Voorts zal het de vraag zijn, of de kredieten, in ons
land alsmede in Zwitserland aan Duitschland toege-
staan, in gemeld bedrag begrepen zijn of daar buiten
staan.
Houden wij ons intusschen aan de genoemde to-
taalsom van 139 milliard mark, zij het dan dat di.t
bedrag in de werkelijkheid zeker overschi-eden .is.
Op welke wijze is nu in die uitgaven voorzienl
De schrijver in The Econornist zegt, dat klaarblij-
kelijk de regeerilig in Duitschiand bij den aanvang
van den oorlog van de meening is uitgegaan, dat deze
slechts van korten duur zou zijn en, spoedig geëindigd
zijnde met den nederlaag van den vijand, Duitschiand
in staat zou zijn geweest eene zoo belangrijke schat-
ting te heffen, dat al zijn uitgaven daardoor ruim-
schoots gedekt werden. 1u die verwachting werd aan-
II September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
803
vankelijk slechts de toevlucht genom’en tt krediet-
middelen op korten termijn, waaronder een voorname
plaats werd ingenomen door disconteering van schat-
kistpromessen bij de Rijksbank, deze daarentegen hare
biljetten-circulatie uitzettende, terwijl de inwisseling
der biljetten geschorst werd. M.a.w. dadehjk werd
de toevlucht genomen tot uitgifte van papiergeld met
gedwongen koers. Ware de verwachting vervuld van
spoedigen vrede en belangrijke schatting, door den
vijand opgebracht, dan zou dra op het gebruik maken
van deze kredietmiddelen teruggekomen zijn, en de
voorziening in de oorlogskosten ware buiten een
direkt beroep
01)
het volk omgegaan.
Toen nu echter de loop van zaken een geheel
andere word, moest wel een andere weg worden
ingeslagen. Overgegaan werd nu tot do uitgifte der,
sedert dien elkaar regelmatig elke zes maanden op.
volgende, gewone staatsleeningen. Met inbegrip der
leening van Maart 1.1. werd op die wijze in de ver-
melde kosten van 124 milliard mark tot een bedrag
van circa 88 milliard (Mk. 87.960 millioen) voorzien.
Voor het saldo bleef vlottende schuld in diverse vor-
men uitstaan en voor zooveel noodig toenemen.
Tot verhoogde belastingheffing werd aanvankelijk
in Duitschland niet overgegaan, of althans niet in
meerdere mate dan vereischt werd ter dekking van
den rentelast der uitgegeven staatsleeningen en zelfs wat dit betreft niet op geheel voldoende wijze. Eerst verleden jaar eenigermate en nu onlangs op veel rui-
mer schaal is tot een werkelijk aanzienlijk bedrag tot
he]astingverhooging overgegaan, of zijn althans daar-toe wetsvoordrachten geschied. De resultaten hiervan
moeten nog afgewacht worden.
Het gevolg der eerste financieele maatregelen,
waartoe in Duitschiand werd overgegaan, is geweest,
dat daar dadelijk inflatie plaats vond, dadelijk de be-
taalmiddelen begonnen te depreeieeren. En ook, nadat •tot het uitgeven van staatsleeningen was overgegaan,
hield, als gezegd, de inflatie aan. De instelling der
1)arlehenskassen, ivelker biljetten bij de Rijksbanken
gelden als metaal-dekking en daardoor driedubbele
uitgifte van bankbiljetten veroorzaken, heeft hiertoe
niet weinig bijgedragen. Voorts hebben ook de parti-culiere banken door zeer ruime krediet-openingen in
die richting op ruime schaal medegewerkt.
Ziehier eenige cijfers, door The Economist mede-
gedeeld, welke van de inflatie een opmerkelijk over-
zicht geven:
Totaal bedrag der bank- en staatsbiljetten:
einde Juni 1914 . . . . Mk. 2.186 Millioen.
1918
,, 20.600
,,
l)eposito’s (zegge boekkredieten) bij de Rijkshank:
einde Juni 1914 . . . . Mk. 952 Millioen.
1918 . . .
,,
9.182
2)
l)eposito’s (zegge hoekkredieten) bij dc 8 groote iarticuliere banken:
einde 1914 ……..Mk. 5.000 Millioen.
1915 ……..
7.240
1916 ……..
10.000
1917 ………,
16.000
Het behoeft geen beto&g, hoezeer deze uitzetting
der circulatie-middelen en der boekkredieten de plaat-
sing der staatsleeningen vergemakkelijkt heeft. Voorts
is in Duitschland, zooals elders, de onderbrenging
(ler oorlogsleeningen voor een goed deel slechts moge-
lijk geworden door het vrijkomen van kapitaal ten-
gevolge der uitputting van de goederen-voorraden in
handel en nijverheid.
Intusschen blijft de kolossale vermeerdering dci
staatsschuld in de oorlogvoerende landen, en met
name in Frankrijk, Engeland en Duitsehland, een
zeer opmerkelijk verschijnsel, ivanneer men die be-
1)
[tJit den
Op
blz.
813
in dit nummer gereproduceerden
weekstaat der Reichsbank én de cijfers der Darlehenskassen,
blijkt dat dit bedrag
op 31
Augustus j.l. gestegen was tot
Mk.
22.015
millioen. – Red.]
‘) [Op 31
Augustus j.l. gestegen tot Mk.
9.432
millioen.
– Red.]
dragen vergelijkt met hetgeen ons van vroeger bekend
was omtrent het nationaal vermogen in die landen.
Zoo vernamen we, wat Frankrijk betreft (zie Ee.-
St. B. No. 127) van eene vermeerdering der staats-
schuld met ruim 90 milliard francs, terwijl het natio-
naal vermogen daar te lande bij den aanvang van
den oorlog te begroote.n was op 241 milliard francs.
Wat Engeland betreft vernamen wij (zie Ec.-St. B.
No. 133) van eene begrootiug alleen maar van de
hinuenlandsche staatsschulil per 31 Maart 1919 op
8000 millioen pd.st
. en bedroeg in ieder geval de door
den oorlog veroorzaakte vermeerdering der staats-
schuld, volgens de wekelijksche opgaven in The
Economist, den løden Augustus I.I. reeds ruim 5.939 inillioen pd.st
.
De bekende berekeningen van het nationaal ver-
mogen in Engeland (zegge in het Ver. Koninkrijk)
voor den aanvang van den oorlog waren nogal uiteen-
loopend; ze ‘trerschilden van 10% tot 15% milliard
pd.st
. en H. J. Jennings noemt zelfs in zijn onlangs
verschenen geschrift ,,The coming Economie Orisis”
een bedrag van 17 milliard pd.st
., echter zonder daar-
omtrent in eenigc bijzonderheden te treden.
Eindelijk, wat Duitschland aangaat hebben wij
hierboven vernomen van een vermeerdering der
staatsschuld, geconsolideerde en vlottende, met een
bedrag van 124 milliard mark, dat binnen enkele
maanden tot 139 milliard zal oploopen,
terwijl,
vol-
gens de bekende berekeningen van llelfferich, het
nationaal vermogen in Duitschland voor den oorlog
op 300 milliard mark moest worden aangenomen.
Resumeeren wij:
Nationaal
‘errneerderitig
vermogen
Staatssehul d
Frankrijk …….. 241 M.M. fi.
90 M.M. fr.
Engeland……..17 M.M. p. st.
6 M.M. p. st
Duitschland
300 M.M. mk. 124 M.M. mk.
Welnu, dat in dergelijke mate het nationaal ver-
mogen in de genoemde landen thans reeds geabsor-bcerd zou zijn, is waarlijk niet aanneemhaar; is, zou
ik geneigd zijn te zeggen, hoe groot de door den
oorlog veroorzaakte kapitaalsvernietiging ook ge-
weest moge zijn, ‘inderdaad onmogelijk.
De verklaring in deze ligt echter, dunkt mij, voor
de -hand.
Ten eerste is er dit, dat de bedoelde begrootingen van het nationaal vermogen in de genoemde landen
zijn opgemaakt naar de waarde, welke v66r den oor-
log de franc, het pond sterling en de mark hadden.
Daarentegen zijn de oorlogsuitgaven en de vermeer-
dering der staatsschulden geschied in steeds in waar-
de verminderende francs, ponden sterling en marken.
En in de tweede plaats hebben overal, tegenover de
oorlogsuitgaven en de daardoor ten laste der bevol-
king in het geheel genomen gekomen staatsschuld, ook
gestaan aanzienlijke oorlogswinsten. Hoe groot die
geweest zullen zijn, is zeker moeilijk na te gaan, maat
dat ze zeer aanzienlijk geweest zullen zijn is onbe-
twijfelbaar; men bedenke slechts, dat ook in ons land,
volgens de laatste opgave van de opbrengst der oor-
logswinstbelasting, reeds een oorlogswinst van bij-
kans 900 millioen gulden geconstateerd is. Voor zoo-
veel nu als die oorlogswinsten bedragen hebben, be-
staat er een eqimivalent tegen de vermindering van
het nationaal vermogen als gevolg der oorlogsuit-.
gaven en van de door deze veroorzaakte vermeerde-
ring der staatsschuld. Voor zoovecl heeft er, trots die vermeerdering der staatsschuld, toch geen verminde-
ring van liet natioiaaal vermogen plaats gevonden.
Wel echter verandering in de verdeeling van den
volksrijkdom.
G. M.
B0ISSEvAIN.
31
–
8
-‘
18.
DE MIJNINDUSTRIE IN PERU.
Het vorig nummer bevatte enkele algemeene be-
schouwingen omtrent de ontwikkelingsmogelijkheden
van I’eru op economisch gebied. Ik laat hierop thans
804
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
11 September 1918
liet- een en anider volgen aangaande de Peruaanschô
mijnindustrie.
In de laatste jaren is de clelfstoffenproductie van
I’eru in sterke mate vermeerderd tengevolge van de
developpeering, welke op groote schaal ondernomen
is dooi’ huitenlaudscli kapitaal, voornamelijk Amen-
kaansch en Engelsëh.
De opbrengst der verschillende soorten van, delf-
stoffen bedroeg in 1.913 (het laatste normale, d.w.z.
v66r-oorlog-jaar en daardQJr het meest recente jaar,
waarover betrouwbare statistische gegevens voorhan-
den zijn) naar volgorde der waarde: koper 27.776
ton, zilver 299.132 K.G., petroleum 2.071.112 vaten,
zout 24.432 ton, steenkool 273.945 ton, goud 1.429 K.0-.,
vanadium-erts 3000 ton, lood 3.927 ton, wolfram-erts
193 ton, borax 2.001 ton, hismuth 25.300 X.G. en
kwikzilver 460 K.G. 1)0 totale waarde van gnoende
producten beliep in dat jaar ruim $ 23.000.000. Van
dit. totaal vertegenwoordigt kopen bijna
2
/3;
80 pOt.
van het koper is afkomstig uit liet district Junin en
14 pOt. uit het daaraan grenzende Lima, uit mijnen,
die grootendeels in het bezit zijn van Amerikaansche
maatschappijen. Daartoe behooren b.v. de mijnen van
de districten Oerro de Pasco, Morococha en Oasapalca.
Onmiddellijk op koper volgt zilver, dat
1%
van de
waarde der Peruaansclie deifstoffenproductie op zijn
rekening heeft. Het zilver heeft zijn positie bijna
geheel te danken aan het feit, dat de Peruaansche
koperertsen zilverhoudend zijn en de groote productie
van koper heeft tengevolge gehad een- ruime zilver-
productie. Zoo komt 81 pOt. van het zilver uit dezelf-
de departementen en
vrijwel
dezelfde mijnen als het
•koper en wordt eveneena hoofdzakelijk geëxploiteerd door Amerikaansch kapitaal.
Er is echter nog een belangrijk zilverproduceerend
departement, n.l. Ancachs, grenzend aan Junin, het-
welk
1/10
gedeelte der Peruaansche zilveropbrengst
levert, voornamelijk uit 7,ilverhoudende loo.dertsen.
Dit departement wordt gekeflmerkt -door het groote
aantal betrekkelijk kleine producenten, zoowel in:
heemsche als buitenlandsche.
Onder de minerale producten van Peru wordt de
derde plaats ingenomen door petroleum, waarvan de
waarde ruim
1%
der totale delfstoffeuopbren-gst be-
draagt. Deze olie komt uit den uitersten noordwest-
hoek van het land, uit de departementen Tumbes en
Piura en deze industrie bevindt zich hoofdzakelijk
in handen van Engelsche kapitalisten.
De niet tot het gebied der metalen behooren-de
Peruaansche delfstoffen zijn behalve ae petroleum: steenkool, zout en borax. De waarde der gewonnen
petroleum beloopt tweemaal zoo-veel als die der andere
zoo juist genoemde mineralen en de toeneming der
petroleumproductie is véél sterker dan die van de
laatste drie is of verwacht kan worden.
De waarde der metailieke delfstoffen is tweemaal
zoo groot als die der niet-metallieke.
Het feit, dat de voornaamste drie delfstoffenpro-
ducten van Peru, koper, zilver en petroleum, die
84 pOt. der totale mineraalpro-ductie van dat land opleveren, grotendeels worden geëxploiteerd door
buitenlandsch kapitaal, vestigt de bizondere aandacht
op de afhankelijkheid van dit land van buitenlandsche
geldmiddelen voor de ontwikkeling van zijn minerale
rijkdommen. –
De voornaamste twee producten, koper en zilver,
vertegenwoordigen 62 pOt. der totale waarde en deze
industrieën worden zoodanig door Amerikaansch
kaitaai beheerscht, dat, inclusief de Amerikaansche
belangen in vanadium, steenkool en eenige minder
beteekenende mijnbouwproducten, Peru de helft van
zijn delfstoffenopbrengst dankt aan Amerikaansch
kapitaal. Dit is interessant en belangrijk tevens, om-
dat in geen enkel ander land het Amerikaansche
kapitaal zulk een prominente plaats inneemt.
De steenkolenin-dustrie is tot ontwikkeling gebracht
grootendeels door de op mijnbouwgebied aan den dag
gelegde activiteit der Oerro do Pasco Mining Oom-
pèny, die de steenkool voor har smeltovens te
Fundicion bezigt. Ruim 50 pOt. der totale steenkool-
productie is afkomstig uit de mijnen -dezer maat-
schappij in het departement Junin. Ook srorden
kleinere hoeveelheden voor plaatselijk gebruik door de
departementen ten noorden van Junin tot Oaja.maica
geleverd. –
De productiviteit der Tumbes-petroleumbronnen in
den uitersten noordwesthoek van Peru is een groote zegen gebleken voor een groot deel van het kustge-
bied. Er bevinden zich twee raffinaderijen in die
streek, een te Talara en de andere te Zornitos, wier
producten niet alleen in Peru worden gebezigd, doch
ook in Ecuador en in belangrijke mate -in de Ohileen-
sche salpeteigebieden. Zelfs wordt een gedeelte uit-
gevoerd naar de Vereenigde Staten en Japan. Zoowel
de Peruvian Steamship Co. als de Peruaansche Oen-
traalspoor stoken met olie.
Het brandstoffenvraagstuk is in de laatste jaren
in- vele mijnbouwkampen in de Andes opgelost door
de installatie van Diesel-machines, waarvoor als
brandstof in den regel Peruaansche petroleum gebe-
zigd wordt. –
De borax-incius-trie is in handen der Borax Oonso-
]idated (Ltd.), een Engelsche maatschappij, die een
monopolie bezit voor de geheele Zuid-Amerikaansche
boraxproductie. De lagen komen vooi in het Salinas-
nieer, 35 mijlen ten oosten van Arequipa, tusschen de
vulkanen Misti en tJbinas, op een hoogte van pim.
13.000 voet. Het mineraal is het sodium-calciumboraat,
ulexiet, hetwelk wordt aangetroffen in een laag van
10 c.M. tot 1 M. dikte, doch met een gemiddelde ‘dikte
van
Y2
M. Het ruwe materiaal bevat omstreeks 31 pOt.
boorzuur, welk percentage door ontwatering kan wor-
den verhoogd tot 47 pOt. en daarboven.
De zout-industrie in Peru is sedert- 1896 staats-
monopolie en wordt, onder staatstoezicht uitgeoefend
door een maatschappij, de – Nationale Zout-Maat-
schappij. De staat maakt met dit monopolie een winst
van ruim een half m-illioen dollars per jaar.
* *
De Peruaansche mijnwetgeving is onbekrompen en
biedt aanmoediging tot developpeering der minerale
hulpbronnen van het land. Om administratieve rede-
nen is het land verdeeld in ,,d-istnitos min-erales”, die
feiteljir overeenkomen met de provirciën, waarin de
departementen voor een algemeen administratief doel
verdeeld zijn. Een mijn-claim is bekend onder den
naam pertenencia. en beslaat een oppervlakte van 200
bij 100 M., of 2 H.A., met uitzondering van steen-
kool-, petroleum-, goud-placers en zoutbeddingen,
waarvoor de unit-claims een oppervlakte van 4 H.A.
(200 bij 200 M.) bedragen. De unit-claim voor zout-
beddingen heet estaca. De limiten der pertenencias
zijn vertikaal. Een groep van hoogstens 60 pertenen-.
cias wordt concessie genoemd, voor de inschrijving
waarvan 5 soles of $ 2,40 verschuldigd is. Men wordt
echter niet beperkt tot één concessie, ioolang men
maar voor iedere groep van hoogstens 60 pertenen-
cias 5 soles betaalt. Zood.ra dit bedrag voldaan -is,
heeft men gedurende 5 maanden bezitsnecht op de concessie; daarna dient men een eigendomstitel te
verzoeken. –
De pertenencias zijn onderworpen aan een jaar-
taxe van 3 Lp. (Libra peruana) – omstreeks $ 14 –
welke halfjaarlijks voldaan moet worden. Wanneer
deze taxe gedurende 1% jaar niet betaald is, vervallen
de claims.- –
Deze wetgeving heeft eenige aantrekkelijke ken-
merkën. Doordien de uitgestrektheid grond, die men
claimen kan, onbeperkt is, wordt de ontdekken van
minerale gebieden in staat gesteld zich te beschermen
door den grond, aan te wijzen, dien hij het meest
waadevol acht. Aan – den anderen kant is de taxe-
bovengenoemd niet zoo hoog, dat zij een last vormt
voor dengene, die inderdaad aan de -claims waar-de toekent, terwijl zij toch hoog genoeg is om te voor-
komen, dat uitgestrekte gebieden in veelbelovende
11 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
805
landstreken worden vastgehouden a]ieenlijk met het
oogmerk om anderen daarvan uit te sluiten.
Daar voorts de goedkeuring van het Ministerio de
Fomento vereischt wordt, is het mogelijk, het land
en de bevolking te beschermen tegen zoodanige mono-
poliseering.
Voor waterkracht-installaties ten behoeve van den mijnbouw, is geen belasting verschuldigd..
J. M. PLANTE FÉBURE.
ZJ3JEVEBZEKERING IN 1917.
Het reeds in het vorig nummer genoemd verslag
der Amsterdamsche Kamer van Koophandel bevat
inzake de zeeverzekering in 1917 de volgende mede-
deelingen:
,,Werd in het vorige verslag vermeld, dat de molest-
premie voor goederen van de Oost onder de bedrei-
ging van een verscherpten duikbootenoorlog in
Februari 1916 steeg tot 5 pOt., het begin van het
jaar 1917 zag den onbeperkten onderzeebootoorlog
metterdaad in werking treden en ongekende molest-
premies van 15 pOt. en hooger kenschetsten de span-
ning dier dagen.
Ook voor de zeeverzekering is 1917 een geheel ab-
normaal en zeer onstuimig jaar geweeat. In de -vooraf-
gaande oorlogsjaren viel er nog tot op zekere hoogte
vaste koers te houden, was er nog sprake van een
bepaalden, zij het ook. vertraagden gang van zaken.
In 1.917 was het ôf stilst.nd ôf verwikkeling en op-
schudding. Behoudens enkele uitzonderingen be-
hoorde de geregelde scheepvaart tot het verleden. De
groote vaart kwam nagenoeg geheel stil te liggen.
Van 2 tot 7 Februari kwamen er te Amsterdam 2
schepen aan en vertrokken er 3. Er heerschte vreugde,.
toen in Mei de 15 schepen, die sinds de afkondiging
van den verscherpten duikbootoorlog in Engelsche
havens waren blijven liggen, behouden en wel en in
iood-witte beschildering in Holland’s havens binnen-
vielen. Het binnenkomen van een groot zeeschip werd
een gebeurtenis. De trouwe dienst Vlissingen Enge-
land gaf het op. De postdienst geschiedde onder
Engeisch convooi. Op een gegeven oogenblik was de
verbinding tusschen moederland en koloniën geheel
verbroken. Zeetijdingen ontbraken, het telegraphisch
verkeer stond stil. Brieven bereikten eerst na maan-
den in plaats van weken hun bestemming. In menig
opzicht heerschten toestanden van eeuwen her.
En terwijl de eenmaal zoo levendige navigatie,
1-lolland’s roem, allengs wegsionk, werden de enkele
bodems, die zoo goed als het ging, bleven varen, door
scheepsramp op scheepsramp getroffen. In Januari
gingen de
Salland, ZcÉa
en
Epsilon
door torpedeering
te gronde. Toen in Februari de onbeperkte duikboo-
tenoorlog tot uitvoering kwam, werden de
Gamma – voor dit geval zegde de. Duitsche Regeeriug een
cnderzoek en eventueel schadevergoeding toe -, de
Ootmarsum
en
Trompenberg
vernietigd. Een dag
later volgde de
Ambon,
die evenwel nog te Plymouth
kon worden binnengesleept. Weer een dag later, 2
Februari, ging de
Driebergen
verloren en denzelfden
dag kwam het ontstellende bericht, dat de
Bandoeng,
Menado, Jacatra, Eemland, Gaasterland, Noorderdijic
en
Zaandijk
bij
de Scilly eilanden in den grond waren
gehoord. Van deze kon alleen de
Menado,
zwaar be-
schadigd, de haven van Falmouth worden binnenge-
sleept.
Een
dergelijke
vernietiging op groote schaal bracht
de assurantiekringen in opschudding. De te vergoe-den schaden beliepen vele tientallen millioenen. En
hoevele rampen zouden er wellicht niet volgen. In
deze paniek stegen de premies tot ongekende hoogte,
doch zij konden in den eersten tijd het geleden ver-
lies niet goed maken, omdat vele risico’s nog gedekt
waren op loopende contracten tot premies, dateerende
van v66r de crisis, of, omdat .talrjke schepen verze-
kerdwaren voor heen- en terugreis naar de Oost en
Amerika en dus eerst na eenige maanden voor eene
nieuwe premieberekening in aanmerking kwamen.
In den angstigen
twijfel,
welk rampzalig verloop
de zeeoorlog verder nog voor onze handelsvloot heb-
ben zou, kromp de assurantie-markt aanmerkelijk in,
eensdeels, omdat vele Maatschappijen hare limieten
verlaagden met het oog op de omstandigheid, dat
een maximum op 66n bodem geen veilige basis meer opleverde, maar te rekenen viel met de mogelijkheid,
dat het geheele, op één oogenblik drijvende kapitaal
aan verzekerde schepen en ladingen min of meer aan
totâle vernietiging blootstond, anderdeels, omdat ver-
schillende, vooral buitenlandsche, Maatschappijen de
molestteekening geheel staakten.
Ook hierdoor bewogen de premies zich in stijgende
lijn. Er werden zaken afgedaan van en naar de Oost voor 15 pOt.; in enkele gevallen, toen de markt vol –
raakte, werden premies van 20 pOt. voor lading met
Engelsche schpen betaald. Voor reizen van en naar Amerika gold 10 pOt., terwijl voor gevaarlijke tra-
jecten door de zone naar de Middellandsche Zee nog
boogere percentages in zwang waren. Al spoedig
echter werd de stemming kalmer en sloegen de pre-
mies een dalende richting in.
De tarieven der Molestcommissies van Amsterdam
en Rotterdam, welke in 1916 algemeen werden toege-
past, kwamen geheel buiten werking, omdat de
marktpositie zich op een veel hooger peil bewoog. En
daar de markt hevig schommelde, zoodat een vast
schema van premies niet wel bruikbaar was, en daar.
aan bij een beperkter aanbod van assurantie ook min-
der behoefte bestond, staakten deze Commissies de
herziening der tarieven. Haar arbeid bepaalde zich
dan ook in 1917 in hoofdzaak tot wijziging der door
haar ‘ ontworpen molestclausule, welke wenschelijk
bleek in verband met langdurig oponthoud der sche-
pen, wijziging der reisroute, gedwongen lossing, enz.
In veelvuldige, gevallen beraadslaagden de Commis-
sies met assuradeuren en makelaars over tal van
strjdvragen, die in toenemende mate werden opge-
worpen. als gevolg van de omstandigheid, dat de oor-
logvoerenden meer en meer de volkenrechtelijke be-ginselen ter zijde stelden.
Het telkens opbrengen en aanhouden der schepen
en de vele torpedeeringen gaven aanleiding tot proce-
dures voor buitenlandsche Prijsgerechten, welke
meestal in overleg met assuradeuren’ of door hen ge-
voerd werdên. Slechts in enkele gevallen, zooals die
van de Blommersdjk
en de
Bi.indjjk,
werd de ver-
plichting tot volledige schadevergoeding van schip,
vracht of lading, of bepaalde gedeelten der lading,
onomwonden erkend. In hetzelfde land werden soort-
gelijké gevallen, geheel verschillend berecht, zoodat
ee-ne verzameling dezer Prijsrechtuitspraken later een
eigenaardigen kijk zal geven op de toepassing in den oorlog van volkenrechtelijke beginselen. Ondermeer
heeft in het bizonder de Duitsche uitspraak in lIet
geval van liet stoomschip
.Tupus
bevreemding gewekt,
omdat daarbij goederen gericht aan de N.O.T. werden
beschouwd als te hebben een vijandelijke bestemming.
Onder de omstandigheden als boven geschetst,
waarin de assurantie-markt in den aanvang van 1917
verkeerde, kwam het instituut der Staatsverzekering
niet ongeroepen ter assistentie. Bij Kon. Besl. van
& Februari 1917 was bepaald, dat de Oorlogsmolest-
verzekeringwet 1915 in werking zou treden op 9 Fe-
bruari. Het Departement van Landbouw, Nijverheid
en Handel had met een gelukkige voorzienigheid
reeds zulke maatregelen getroffen, dat de regeerings-
bureaux onmiddellijk aan hei’ werk konden gaan.’ Te
Amsterdam en Rotterdam werden vakkundigen tot
gedelegeerden der Regeering benoemd om voor haar’
de verzekeringen aan te nemen en de geheele gestie daaraan verbonden te voeren. Zij werden bijgestaan
door Commissies van Advies, samengesteld uit ree-
ders, kooplieden en assuradeuren. De taak dezer Bu-
reaux was niet eenvoudig, omdat de vooropgestelde strekking der wet is, dat slechts dan wordt ingegre-
pen, wanneer de particuliere Maatschappijen . niet
bij machte zijn de risico’s te dekken. Bij’ elke
806
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
11
September
1918
%
verzekering dus hebben de bestaande Maatschap-
pijen voor te gaan. Een en ander gevoegd bij
de omstandigheid, dat de scheepvaart na Februari
voor een groot deel kwam stil te liggen, is oor-
zaak, dat de Staatsverzekering aanvankelijk zich
beperkte tot enkele gevallen van nood. Allengs breidde
de Regeeringsteekening zich uit en werden de ver-
eischten, dat de vorm van herverzekering voorrang
moet hebben en dat de markt eerst vol moet zijn, rui-
mer genomen, omdat een enge opvatting dezer begin-
selen de toepassing al te zeer zou belemmeren. Bij
gevorderde schepen dekte de Staat dan ook als directe
assuradeur de gansche waarde der schepen, zonder
zich aan de open markt veel gelegen te laten liggen.
Gevolg der ruimere toepassing was dan ook, dat blij..
kans een overzicht, door den Minister gegeven, het
totaal verzekerd bedrag van 9 Februari-31 Decem-
ber 1917 het hooge cijfer van
f
345 millioen bereikte.
In ronde cijfers werd aan premie gemaakt
f 15
mil-
lioen, waarvan afgeloopen was, dus verdiend
f 10
millioen, waar tegenover aan. schaden werd betaald
J
8 millioen, zoodat een bate is overgebleven van bijna
f 2
millioen.
Uit deze
cijfers
blijkt, dat de Staat, zoo al niet in
scherpe concurrentie, een groot deel van het te ver-
zekeren kapitaa], dat al reeds beperkt is, uit de markt
licht. Assuradeuren zagen dit over het geheel niet
met leede oogen aan, ‘omdat, als reeds vermeld, de
maxima toch veelal waren ingekort en bovendien de
Regeeringsteekening beperkt was tot casco’s en vrach-
ten van Nederlandsche schepen en tot goederen, die
in Nederlandsche of neutrale schepen vervoerd wor-
den -en waarbij Nederlandsche belangen zijn betrok-
ken.
De cijfers toonen w.ijders aan, dat het molest-be-
drijf tot nu toe de gouden bergen niet gebracht heeft,
welke velen er zich van hadden voorgesteld. Intus-
schen; het resultaat is alleszins bevredigend. Het is
de vraag, of de uitkomsten van het particuliere bedrijf
niet ongunstiger zijn, want dit had, toen de Regee-
ring met een schoone lei begon, reeds geduchte klap-
pen gehad en wel op risico’s, die gedekt waren tot
premies, welke nog niet in overeenstemming met de
vermeerderde gevaren verhoogd waren. De ervaring der Regeeringsbureaux is zeker wel die der verzeke-
ring-maatschappijen, dat sommige vaarten en be-
paalde risico’s in het bizonder winst- of verliesgevend
zijn geweest. Maar deze ‘bureaux kunnen zich even-
min tot uitgezochte risico’s beperken en hebben de
zaken in laar geheel te nemen.
De jaarverslagen der Nederlandsche Assurantie
Maatschappijen over 1917 zijn voor een groot deel
nog niet bekend. Zij zullen zeer verschillend zijn, al
naar mate de Maatschappij van een bepaalde vaart
veel werk heeft gemaakt. Zeer gunstig schijnen te
zijn verloopen de vaart op Scandinavië en de dienst
op Engeland onder convooi, terwijl ook de reizen van
Nederlandsche schepen door de vrije vaargeul niet
onfortuinlijk zijn geweest. Toch zullen de resultaten
over het geheel waarschijnlijk minder gunstig zijn dan
die van 1916, welke reeds belangrijk achter stonden
bij die van 1914/15.
1)
En zulks in weerwil van de zeer
hooge premies. Hiervan zijn records te noemen, die
wel eenig ‘zullen blijven in de geschiedenis der zeever-
zekering. Zoo werden premies tot 50 pOt. toe betaald
voor molest van zeilschepen en loggérs op reizen door
de onvrije zône naar Frankrijk of Lissabon. En toch
schijnt het, dat zulke speculatieve reizen assuradeu-
‘) [De inmiddels verschenen verslagen van assurantie-
maatschappijen wijzen iuderdaad.op heel verschillende resul-
taten. Een ook maar eenigermate nauwkeurig beeld van de
algemeene bedrijfsuitkomsten over
1917
geven (le verslagen
overigens niet
;
daarvoor worden de cijfers over
1917.
te veel
beheerscht door vroeger gemaakte reserves; daarvoor speelt
ook
de buitenlandsche teekening van enkele maatschappijen
een te groote rol. De verslagen, bijeen genomen, zouden
omtrent den voorrang van
1916 of 1917
geen bepaalde uit-
spraak wettigen. Red.]
ren geen winst hebben gebracht, waarschijnlijk, omdat
de verzekering daarvan veelal was een sprong in het
duister en dus de factoren ontbraken, waarop ten-
minste eenigermate peil viel te trekken.
Behalve door de talrijke verliezen ingevolge molest
is de schaderekening zwaar verhoogd door een onge-
woon ongunstig verloop der vrij-van-molest verzeke-
ringen, als gevolg van slechte navigatie-omstandig-
heden, zooals gedoofde lichten en langdurig oput-
houd. Met name zijn de aanvaringsgevallen zeer veel-
vuldig geweest.
Het gebruik van zeilchepen, loggers en trawlers
voor dikwijls zeer kostbare 1a7dingen
wijst
er wel op,
hoe de scheepvaart was ontwricht. Ook voor Indië
scheen het, dat de aloude zeilvaart weer in eere zou
worden hersteld. Maar gelukkig is de proef niet ge-
wees’t. Het eerste zeilschip, de
Albertin.e Beatrce,
met een kostbare lading tabak werd, na een lange
reis om de Kaap
bijna
binnen zijnde, in het Kanaal
nog getorpedeerd. De
Nest,
eveneens vol met tabak,
moest met zware schade in Port Natal binnenloopen.
Onze assurantie-markt was bij beide schepen in hooge
mate betrokken. Ook gingen van de zeilschepen cii
loggers, met of zonder hulpmotor, en van de motor-
boeten vele op reizen naar Frankrijk, Portugal en
Engeland verloren. Met het langzamer varen en het
vaker stilliggen schijnt de kans op ontmoeting niet
duikbooten progressief te stijgen.
De Vereeniging van Assu.radeuren en de Commissie
tot Verbetering van het Transport-Verzekeringbe-
drijf, veelal in overleg met hare zustervereenigingen
te Rotterdam en met de Vereeniging vanAssurantie-
bezorgers, brachten verschillende regelingen tot
stand, wier nut eerst tot zijn volle recht zal komen,
als het eenmaal weer vrede zal
zijn.
Onder meer werd
op de Algemeene Vergadering der Vereeniging van
Assuradeuren te Amsterdam van 30 Juli besloten, dat
iii het vervolg van alle verzekeringen het molest zou
zijn uitgesloten, evenals te Rotterdam reeds het ge-val was. Bij het uitbreken van den oorlog zal dus de
assuradeur niet meer als in 1914 het risico op zeilend
kapitaal nog tegen molest loopen. Verder werd beslo-
ten om de polis-formulieren voor goederen en casco,
waarin nu ook het beding ,,vrij van molest” is opge-
nomen, bij een notaris te deponeeren, hetgeen op 0
December is geschied. Tevens werden de Beurs-con-
ditiën, het z.g. Groene Boekje, gedeponéerd. Op voor-
melde vergadering werden de volgende nieuwe con-
dities opgenomen:
Bij
vrij van molest-verzekeringen
wordt schade door
mijnen
en torpedo’s uitgesloten,
ook al mocht die in vredestijd ontstaan. Bij trans-
portverzekeringen op goederen met inbegrip van
brandrisico op de plantages, worden schaden dooi
oorlog en ongeregeldheden niet vergoed. Ten slotte
is bepaald, dat bij alle verzekeringen op goederen de
verzekeraar niet aansprakelijk is voor schade door
diefstal, tenzij moet worden aangenomen, dat deze
een gevolg is van een ongeval aan het middel van
vervoer overkomen.
Ook in de tarieven werden enkele veranderingen
aangebracht. Voor afladingen van Nederlandsch Oost-
Indië via Oost-Azië en Panama-Kanaal naar hier
werd het tarief van Oost-Indië naar Oostkust U.S.A.
van toepassing verklaard. Voor het aandoen van Hali-
fax werd een premie-verbetering van pOt. vastge-
steld. Een tarief werd ook gemaakt voor aanbouw-
risico’s ter waarde van
f
3 millioen en hooger. Met
het oog op de vele vermissingen van trawlers – er
zijn er in de laatste twee jaren niet minder dan
22
verloren gegaan – werd het tarief van trawlers twee-
ledig gesplitst: met en zonder inbegrip van aanspra-
kelijkheid voor vermissing.
Een gebeurtenis, belangrijk en van
blijvende
betee-
kenis, is de oprichting ook in 1917 van vele nieuwe
Nederlandsche Verzekering-Maatschappijen. Na jaren.
van stilstand heeft reeds 1916 zich te dien aanzien
onderscheiden en in
1917 is
de reeks voortgezet. Ge-
durende den oorlog werden
29
Nederlandsche maat-
11 September
1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
807
schappijen in ‘t leven geroepen met een kapitaal van
circa
f 30
millioen, waarvan geplaatst
,f 13 millioen
en waarop gestort circa
f
2 millioen. Een groot deel dezer Maatschappijen zag het aanzijn in 1917. Deze
uitbreiding van Nederlandsch kapitaal voor zeever-
zekering zal zeker aan versterking van het nationale
element en herstel van het internationaal verkeer ten
goede komen.
Ten slotte mag er op gewezen worden, dat het zee-
assurantiebedrijf in 1917 meer dan in eenig ander
jaar bewezen heeft kerngezond te zijn. Een vuurproef
is met glans doorstaan. Toen scheepsramp op scheeps-
ramp volgde, heeft wel eens de vrees geheerseht in
kringen van verzekerden, of wel alle maatschappijen
bij machte zouden zijn aan hare verplichtingen te vol-
doen. Maar behoudens een enkele uitzondering van
weinig beteekenis zijn de vele millioenen vlot
en
l)romPt voldaan en het Nederlandsche zeeverzeke-
ringsbedrijf heeft zijn aloude goede reputatie hoog
gehouden.”
AANTEEKENINGEN.
Debnitenlandche handel van
Groot-Britannië in het eer.te
halfjaar 1918, landsgewijs.
– De dezer
dagen hier te lande ontvangen ,,Economist” van
24 Augustus j.l. bevat het gewone overzicht van de
ontwikkeling van den Engelsehe handel over het
eerste halfjaar 1918 geordend naar de verschillende vreemde landen en vergeleken met de gelijknamige
perioden in de voorafgaande jaren, waarbij het eerste
halfjaar 1914 den normalen vredestoestand vertegen-
woordigt. De cijfers vormen een aanvulling op het-
geen wij reeds over het Britsche handeisverkeer in het
eerste halfjaar 1918 in het nummer van 31 Juli j.l.
hlz. 678 mededeelden. Ook ditmaal herhaalt de Eco’
nomist-rcdactie de opmerking, dat de uiteraard zoo
ahnormaal geworden prijzen de vergelijking met
vorige jaren in sterke mate beïnvloeden, terwijl boven-
dien verschillende wijzigingen in de wijze van samen-
stelling zijn aangebracht. De voornaamste is, dat
sedert Juli 1917 verschillende door de Regeering
geïmporteerde goederen in de statistiek zijn opgeno-
men. De sterke stijging van het importeijfer over 1918
wat betreft de bondgenooten en de koloniën, moet
mede hierdoor worden verklaard.
Dc totaalcijfers, waartoe de berekeningen der Econo-
mist-redactie hebben geleid, zijn de navolgende:
Buitenlandsche Handel van Engeland Januari-Juni in 1000 £ met bondgenooten en koloniën.
1914
1915
1916
1917
1918
Invoer ….
246.27 314.208 361.130 389.126 531.597
Uitvoer .. ..
217.163 175.730 226.401 240.161 215.193
Saldo
invoer
29.044 138.478 134.729 148.965 316.404
Met neutralen.
Invoer
. . . .
129.677 114.896 113.071 111.273 120.587
Uitvoer
. . . .
97.658
59.215
69.528
57.233
48.418
Saldo invoer
32.019
55.681
43.543
54.040
72.169
Vervolgens worden gespecificeerde cijfers gegeven
voor het handelsverkeer met de bondgenooten en de
eigen koloniën en dominions eenerzijds en met de
neutrale landen anderzijds. In de volgende staatjes
vindt men de cijfers wat de voornaamste landen
betreft:
Invoer Januari-Juni
in
1000 X.
1914
1915
1918
1917
1918
Voorn. bondgenooten.
Frankrijk
23.929 15.670- 15.322 11.588 16.742
Rusland
.
15.252
5.376
4.590
2.363
1.873
Italië ….
4.527
6.140
6.399
5.551
7.938
Portugal
.
1.490
1.940
3.008
2.381
4.787
Ver. Staten
70447 124.149 152.756 153.380 255.054
Cuba ……
. 2.724
3.839
8.822
7.430
7.548
Japan
.
2.047
4.537
5.046
7.328 11.779
0hina ..
1,976
3.224
3.798
4.096
5.154
Voorn.koloniën.
1914
1915
19i6
1917 1918
CanadaW.
9.899
14.487 23.384
27.310
44.566
1.ustralië..
21.431
28.794
19.165
41.750
33.083
N.-Zeelancl..
16.068
20.228
18.398
16.153
17201
Britsch md.
en Ceylon
22.615 32.795
40.825
42.224 50.089
Zuid Afrika
7.179 7.060
6.743
7.145
6.825
Egypte….
11.858
12.849
16.221
22.674
35.949
W.-Afrika
.
3,394
5.205
6.986
7.085
8.293
Uitvoer
Januari-Juni
in 1000 £
1914
1915
1916
1917
1918
Voorn. bondgenooten.
Frankrijk
14.364 33.745 47.406 55.416 62.573
Rusland
8.505
4.611
8.895 15.156
109
Italië ..
7.437
6.082
9.738 13.278 14.286
Portugal
16.000
1.519
2.164
1.729
1.710 Ver. Staten
17.769 12.330 17.156 19.179 13.090
Cuba
890
860
977
1.046
1.051
Japan . . .
5.146
2.226
3.633
2.592
2.986
China ..
8.445
4.059
5.279
4.135
7.887
Voorn. koloniën.
Canada..
..
9.580
6.496
8.735
9.121
6.577 Australië.
. 17.711 13.518 17.040 10.148 10.538
N.-Zeeland..
4.689 4.272 5.801 3.618 3.291
Britsch md.
en Ceylon
36.676 23.261 27.870 29.541 29.291
Zuid-Afrika
10.830
9.189 10.937
9.383 10.333
Egypte….
4.935
3.493
5.531
7.257 13.079
W.-Afrika
.
3.931
2.757
3.010
3.501
4.401
Toelichting dezer cijfers is overbodig. Gelijk te ver-
wachten was staan, wat de invoeren betreft, de Ver-eenigde Staten en Canada in stijging bovenaan. Ook
Japan en Ouba kunnen, vergeleken met 1914, een
belangrijke vermeerdering aanwijzen, gelijk Britsch-
Indië, Egypte en West-Afrika.
Wat de uitvoeren betreft zijn vooral die naar Frank-
rijk en, zij het niet in gelijke mate, die naar italië
gestegen. Ook Egypte is belangrijk hooger. Bij de uitvoercijfer zijn, anders dan in de bovengege-
ven totaalcijfers de her-uitvoeren niet inbegrepen.
Van 1917 op 1918
wijzen
deze een plotselinge, door de
cijfers der vorige jaren niet geiotiveerde daling aan
van £ 35,5 op 13 millioen wat de bondgenooten be-
treft en van £ 4,4 op 2,4 millioen voor de koloniën en
dominions.
Ten slotte de
cijfers
voor de voornaamste neutrale
landen:
Invoer Januari-Juni
in 1000 £
1914
1915
1916 1917
1918
Zweden. ..
5.909
6.837
8.829
4.544 11.246
Noorwegen
3.575
6.881
8.935 8.315
13.758
Denemarken
12.054 12.371
10.276
10.744
1.947
Nederland
–
11.493 11.951 10.631
11.787
5.487
Zwitserland
5.775 7.489
8.551
5.830 8.656
Spanje ….
6.873
9.044
12.766
11.268
1:4.471
I1exico..
985
1.046 1.276
776
2.343
Chili ……
2.996
4.739
6.215
4.627
8.992
Argentinië
18.004
32.297
24.335
26.850
26.348
Uitvoer Januari-Juni
in 1000
£.
1914
1915
1916
1917
1918
Zweden..
3.757
3.875
3.207
1.261
977
Noorwegen
3.543 3.803 5.134
4.380
1.680
Denemarken
2.995
3.696
5.059 3.809
980
Nederland
8.127 9.024
12.035
9.731
7.136
Zwitserland
2.084
2.433 1.949
3.184
2.608
Spanje ….
3.686 3.109
3.720
2.677
2.049
Mexico
389
142 160
355
439
Chili ……
2.569
720
1.868 2.145
3.491
Argentinië
9.645 5.353
6.857
6.214
7.487
De cijfers vertoonen merkwaardige verschuivingen.
Terwijl vergeleken met 1917 de invoeren in het eerste
halfjaar 1918 uit Zweden en Noorwegen belangrijk
toenamen (1917 was voor Zweden extra laag), wijzen
Denemarken en Nederland een gevoelige daling aan,
terwijl omgekeerd de uitvoeren naar Nederland ver-
808
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
11 September• 1918
gelijkenderwijs minder zijn teruggegaan dan die naar
verschillende andere Europeesche neutralen.
De her-uitvoercijfers daalden ook hier belangrijk. In
het eerste halfjaar 1918 bedroegen zij slechts £ 1,2
millioen tegen £ 6,2 millioen in 1917 en £ 15,2 mii-
lioen in 1916.
De beweging in de cijfers van het verkeer met Neder-
land, weerspiege]t zich uiteraard in de Nederlandsche
cijfers. Nader gespecificeerd zijn deze te vinden in
no. 138 van dezen jaargang, blz. 746.
H e t staatsbeheer d e r spoorwe-
gen in de Vereenigde Staten. –
De
beginselen, naar welke het in beheer nemen van het
Amerikaansche spoorwegnet door de regeering der
T
el
.
e
e
n
igde Staten in zijn werk is gegaan en de be-
doelingen, die bij den maatregel voorzaten, zijn enkele
maanden geleden in dit blad medegedeeld. Het num-
mer van 30 Januari j.l. – no. 109, blz. 95 – bevatte
een uiteenzetting dienaangaande,
terwijl
op 10 April
– no. 119, blz. 307 – aan de hand van de getroffen
wettelijke regeling de details nader werden bespro-
ken. Bij deze laatste beschouwingen werd o.a. mede-
gedeeld, dat een zgn. ,,Revolving Fund” was inge-
steld, waarvoor, wat 1918 betreft, uit de schatkist
een bedrag van $ 500 milliöen was beschikbaar ge-
steld. Tezamen met ev. bedrijfswinsten zou dit fonds
o.a. hebben te strekken tot
bestrijding
van de kosten
van het staatsbeheer, de bijpassing der tekorten op
de aan de maatschappijen gegarandeerde ontvangsten,
verbetering van den spoorweg hetzij van overheids-
wege, hetzij door voorschotten aan de maatschappijen
in overleg met de regeering, aflossing van vervallen-
de leeningen, en .ten slotte aankoop voor rekening
der regeering van uitstaande spoorwegwaarden.
De schatkistkanselier, tevens directeur-generaal der
spoorwegen, MacAdoo, door wien periodiek nopens
(16 ontwikkeling van het bedrijf gegevens worden
verstrekt, heeft thans op 1 Juni wederom een
tweetal rapporten het licht doen zien, welke de aan-
dacht verdienen. Het eerste, dat nog eens een uit-
eenzetting geeft van de algemeene beginselen, waar-
van de regeering bij hare wettelijke regeling en ver-
volgens bij de uitvoering der getroffen voorschriften
is uitgegaan, kunnen wij hier onbesproken laten. Het
tweede daarentegen bevat een reeks van cijfers nopens
de totdusver verleende credieteii, waaruit enkele
cijfers mogen worden overgenomen.
Het blijkt dan, dat tot 1 Juni 1918 de ter beschikking
van den staatsdienst gestelde fondsen in hoofdzaak hebben gediend tot het geven van voorschotten aan
een reeks van maatschappijen, hetzij tot het door dezen
ondernemen van verbeteringswerken, hetzij tot het
aflossen van vervallende schuldbrieven.
In totaal
blijkt
tot op genocmden datum ter beschik-
king te zijn gesteld een bedrag van $ 124.314.000,
waarvan $ 109.514.000 gevonden zijn uit het ge-
noemde Revolving Fund van $ 500 millioca en
$ 14.800.000 uit de bedrijfsoverschotten van verschil-lende der betrokken maatschappijen. De voorschotten
verdeelen zich over een vijftiental spoorwegmaat-
schappijen, waarvan de New York-New Haven and
Ilartford bovenaan staat met 43.964.000 dollars, wc]ke hadden te strekken tot aflossing van de in
April vervallende obligaties dier maatschappij. De
verleende credieten dragen alle 6 pOt. rente en zijn
met uitzondering van evengenoemd bedrag aan de
New York-New Haven and Hartford, dat voor 66n
jaar is verleeiïd, dadelijk opzegbaar. Oredieten van dc
soort als aan evengenoemde maatschappij werden
verstrekt, zijn verder niet verleend behoeven te wor-
den. De betrokken spoorwegmaatschappijen zijn er in
geslaagd alle in Mei vervallende notes zonder steun
van den staat op de open markt verlengd te krijgen tegen een rentevoet beneden 6 pOt. Het totaal ver-
leend crediet is dan ook belangrijk lager dan het zou
hebben geweest, indien al het vervallende kort papier
door de regeering overgenomen had moeten worden.
Het bedrag van
$
124.314.000 omvat, in
duizenden
dollars, de volgende credieten:
Millions
de dollars.
New-York-New-Haven and Hartford
43.964
New-York Central Lines ………………
28.500
Pennsylvania
Railroad ………………..
22000
Baltimore and
Ohio
…………………..
9.000
Illinois
Central ……………………..
5.000
Chicago Milwaukee and St. Paul ……….
5.000
Chicago Rock Island and Pacif ie ……….
3.000
Ene
Itailroad ……………………….
3.000
Denver and Rio Grande ………………
1.500
Wabash
Railroad
……………………
1.300
Minneapolis and St. Louis …………….
750 Chicago Indianopolis and Louisville
500
Buffalo Rochester and Pittsburgh
400
Ann Arbor Railroad
………………..
200
Detroit Tolëdo
and Ironton
…………..
200
Totaal
……………
124.314
Cijfers nopens de wereldprodi.zctie
van petroleum sn
1917.-
Het nummer van
20 Februari j.l. – no. 112, blz. 155 – bevatte, gelijk
de lezer zich herinneren zal, een uitvoerig artikel
over den toestand in de petroleum-industrie gedu-
rende 1917. Niet oneigenaardig is het naast deze be-
schouwingen thans te stellen de door de National
City Bank te New York gegeven ramingen nopens de
feitelijke productie in 1917. De National City Bank
staat, gelijk men weet, in nauwe relatie met de Stan-
dard Oilgroep.
Vergeleken met 1916 komt de National City Bank
voor de verschillende productielanden tot de volgen-
de
cijfers,
uitgedrukt in duizenden barrels (de barrel
komt overeen met ongeveer 159 liter):
1916
1917
Vereenigde Staten …. $00.767
342.000
Rusland
…………..
72.801
65000
Mexico
…………
39.817
53.293
Nederlandsch-Indië
13.174
14.000
Roemenië
……….
10.298
6.000
Britseh-Indië
8.229
8.500
Galicië
…………
6.462
5.500
Japan en Forniosa
2.997 2.800
Perzië …………..
2.551
2.500
Trinidad …………
1.000
1.685
Duitschiand
996 900
Argentinië
870 800
Egypte
…………
411 500
Verdere landen
266
230
460.639
503.708
Uit deze cijfers blijkt, dat de productie der Ver-
eenigde Staten met niet minder dan 40 millioen bar-
iels is toegenomen. Ook Mexico vertoont na de in-
zinking, welke van den troebelen toestand daar te
lande gevolg was, weder een belangrijke verbetering,
terwijl voorts de productie van Nederlandsch-Indië
eveneens niet onbelangrijk toenam. De achteruitgang
in de overige productielaiiden, vooraan die van Rus-
land, die op ruim 7 millioen barrels wordt geschat en
die van Roemenië, 4 millioen, weegt evenwel tegen de
toeneming van Mexico en Indië op, zoodat ten slotte
de toeneming der wereldproductie met die van de
Vereenigde Staten overeenkomt.
i)e National City Bank geeft voorts de volgende
eifers aangaande de wereldproductie sedert 1860,
eveneens in duizenden barrels, met het aandeel der
Vereenigde Staten:
wereld-
productie
–
ole
der Ver.
productie der. Ver. Stat. Staten
1860
509
500
98
1865
2.716
2.498
92
1870
5.799
5.261
91
1875
9.977
8.788
88
1880
30.018
26296
88
1885
……
38.765
21.859
59
1890
76.633
46.824
60
1895
103.693 52.892
51
1900
149.132
63.621
43
11
September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE
BERICHTEN
wereld-
productie
0
/0
der Ver.
productie
dci Ver. Stat,
Staten
1905
213.561
134.718
63
1910
327.616
209.557
64
1911
345.685 220.449
64
1912
352.485 222.925
63
1913
384.668
248.446
65
1914
400.483
265.763
66
1915
423.893
281.100
06
1916
–
460.639
300.767
65
1917
503.708 342.000
68
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.
Jahrbtieher für Nationalcikonomie und
Statistik. – Jena, Juli 1918.
Köppe,
Die Kriegsanleihen der Ententemiichte;
E.
Keilpflug,
Die Gehaltserhöhungen dci- bayerischén
Beamten im Kriege und die Lebensmittelteuerung;
E. Schulize,
Die Einkommensteuer in den Verei-
nigten Staaten.
Journal des Economistes. – Parijs,
Juli 191.8.
Y. Guyot,
Le coton et la sidérurgie;
A. Raf-
falovich,
Aveuglement monétaire;
G. Dela9notte,
Le
tabac depuis la guerre;
A. R.
Rapport de la corn-
mission royale anglaise sur la politjque agricole;
D. Bellet,
L’alimentation française et les ressources
étrangères;
J. Tchennoff,
La spéculation illicite
devant la jurisprudence; Y.
Guyot,
La discussion
sur le privilège de la Bauque de France.
In het artikel waarmede Y. Guyot de aflevering opent,
bespreekt hij twee van de speciale verslagen, gewijd aan de
katoenproductie en aan de ijzer- en staalindustrie, behoo-
rende bij het algemeen verslag van het Engelsche committee
on commercial and industrial policy. Aan het algemeen
verslag werd in het nummer van
.29
Mei j.l. van dit blad
– 1918
blz.
474
– een uitvoerige beschouwing gewijd.
Zeitschrif’t für Sozialwissenschaft. –
Leipzig, 24 Augustus 1918.
Schmidt,
Zur Preisbildung an der Effectenbörse;
TV. El,
Die künftige Reichsfinanzreforrn;
W. Has-
bach,
Die parlementarische Kabunettsregierung aus-
serhaib Englands;
Fr. Terhalle,
Wechselkurso md
Geldentwertung;
Dr. Salonon,
Der Gesetzeiitwurf
über das Erbbaureeht;
Dr. B.
HU?WiCZ,
Die Zukunft des Kinos;
Ii. 0. Schullz,
Der Darlehnszinsfuss der
öffentlicheu Leihhiiuser in Deutschiand;
Dr. P. Mar-
teil,
Zur Oeschichte der Kgl. Preussischen Techni-
schen Deputation für Gewerbe zu Berlin;
Dr. J.
Luebeci.’,
Deutsche Aussenhandelsfördrung;
Dr. E.
Schuitze,
Kriegsleiden der hollandischen Schiffahrt.
Koloniale Run dschau. – Berlijn, Juli/Augus-
tus 1918.
v. Gizycici,
Probleme nach dem Kriege;
A. Dix,
Das Ende des kolonialpolitischen Zeitalters; Dr. F.
,Schu ,nac her,
Die Deutsch-ostafrikanischen Kriegs-
munzen; Dr. E. Moritz,
Die Anfiinge der Erforschung
von’ Südwestafrika;
K. Hassert,
Johann Joachim
Becker, ciii Vorkampfer deutscher kolonialpolitik
irn 17. J’ahrh.
Sv en sk Expo r t. —Stockholm, Juli en Augios-
s 1918.
No. 14 (grootendeels gewijd aan de Zweedsche
Jaarbeurs te Gothenburg) bevat o.a.:
R. von Zeipel,
De viktigaste föriindringarna i
–
Sveriges varubyte
mcd frii.rnmande hinder r 1916.
No. 15: Rapport van de Algemeene Zweedsche
Exportvereeniging over de Zweedsche consulaire ver-
tegenwoordiging in Indië.
liet laatste gedeelte daarvan handelt over Nederlandsch-
mdiii. liet wijst op het feit, dat Zweden ook in Ned.-Indië tot dusver niet door beroepsconsuls vertegenwoordigd is.
Toch is onze kolonie van de grootste beteekenis als leve-
rancier van de in Zweden zoo benoodigde koloniale waren
en vetproducten. Ook als afzetgebied van Zweedsche waren
wordt Ned.-Indig van steeds grooter belang. In het bijzonder
is dat gedurende dezen oorlog tot uitdrukking gekomen
door steeds toenemende aanvragen bij de Exportvereeniging
naar Zweedsche exportartikelen voor Ned.
:
Induë. In beide
opzichten kan men zeggen, dat Ned.-Indië tot dusver voor
Zweden nog niet de rol gespeeld heeft, die het had behooren
te doen. Het ontbreken van een goed georganiseerden con-
sulairen dienst is daarvan o.m. de oorzaak. Daarop volgen
dan eenige statistische mededeelingen.
No. 16. Tweede gedeelte van het onder No. 15
genoemde rapport.
Dit gedeelte handelt uitsluitend over Nederlandsch-Indië.
De statistische mededeelingen worden daarin voortgezet.
Zoowel bij den invoer als bij den uitvoer speelt Zweden
nog slechts een bescheiflen rol. het rapport bevat daarna
een voorstel, tot hervorming van den consulairen dienst in
Ned.-Indië, alwaar 3 beroepsconsuls worden noodig geacht, t.w. een consul-generaal te Batavia, een consul te Soerabaja
en een vice-consul te Padang. Ten slotte geeft het rapport
een reeks practische wenken betreffende den export naar
Oost-Indië.
No. 17 o.a.:
Arvid Lagerman,
Lyon-rnarknaden 1918.
REGEERINGSMAATREGELEN OP
HANDELSGEBIED.
Vleeschdistributje. Het ligt in de be-
doeling met 1 October as. te beginnen met de alge-
meene distributie . van rundvieesch tegen verlaagden
prijs. Inmiddels zal, te beginnen met 9 September,
reeds slachtvee ter beschikking van de gemeente.
besturen worden gesteld op de basis van een rantsoen
van 2 ons per hoofd en per week voor personen bo-
ven 1 jaar, waarop echter geen rijksbijslag zal worden
gegeven. Voor dezen verkoop zijn de rnaximumprijzen
voor rundvleesch tot 1 October buiten werking ge-
steld. Ook de verplichting om alleen in centrale
slachtplaatsen te doen slachten en het vervoerverbod
voor vei-sch rundvieesch worden tot dien daJum op-
geheven. De wijze van distributie van het vleesch
wordt aan de gemeentebesturen overgelaten.
Extra premie voor de teelt v a n
win.tertarwe of winterrogge op dit najaar te scheuren grasland.
Onder intrekking van de bekendmaking van 23 Aug.
J.I. (zie het overzicht in No. 139) is een nieuwe be-
kendmaking geschied inzake het verstrekken van
extra premie voor den uitzaai nog in dit najaar van
tarwe en roge op grasland, dat langer dan de laatste
vier jaren onafgebroken in gras gelegen heeft.
A a r d a p p cl e n. Aan de lijst van goederen,
aangewezen ingevolge art. 1 der Distributiewet 1918
zijn met ingang van 2 September toegevoegd: alle
aardappelen, met uitzondering van eventueel nader
aan te wijzen soorten.
Tevens zijn maximurnprijzen vastgesteld in groot-,
tussehen- en kleinhandel voor zand- en veenaard-
appelen (kleinhandel 5Y2 ct. per K.G.) en kleiaard-
appelen (kleinhandel 94 ct. per K.G.), benevens een
maximurn-unkoopprijs voor de gemeenten.
Aardappelen en peulvnuchten
v o o r e i g e n g e b r u i k. Bepaald is, dat aan ver-
bouwers van aardappelen en peulvruchten uitsluitend
voor eigen gebruik zullen worden gelaten 4 H.L. aard-
appelen ad 70 K.G. en 12 K.G. peulvruchten per ge-
zinslid boven één jaar. Zij, die voldoende verbouwden
om deze rantsoenen voor hunne gezinnen te bereiken,
zullen van de distributie van de betrekkelijke artike-
len worden uitgesloten.
E i e r e ii. Het B.M.V. geeft eene uitvoerige uit-
eenzetting van de tot dusver ten aanzien van eieren
getroffen maatregelen. De voorraad is z66 gering,
terwijl ook nog voor den winter ingekalkt moet wor-
den, dat alleen voor zieken en zwakken eieren be-
schikbaar gesteld kunnen worden. Overwogen wordt
eene regeling, waardoor een meer gelijkmatige ver-
deeling dcl
–
geheele eierproductie is gewaarborgd.
J a m e
ii
m a r m e 1 a d e. In verband met de vet-
schaarschte is het van belang, dat een behoorlijke
810
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN.
ii September 1918
hoeveelheid jam tegen redelijke prijzen ter beschik-
king van de bevolking komt. Besprekingen zijn ge-
voerd met de Nederlandsche Vereeniging van Frit-
verwerkers, die jam aan de Regeering zullen leveren,
welke op bons gedistribueerd wordt. –
Maximumprijzen zijn voorts vastgesteld voor jam
en marmelade, welke 1 October ingaan en voor huis-
houdj am en huishoucimarmelade, welke onmiddellijk
van kracht worden.
Oliën en vetten. Met ingang van 4 Septem-
ber is opgeheven de Commissie van Advies inzake
het gebruik van eetbare vetten voor technische doel-
einden. De taak dezer commissie is aan bestaande
bureaux opgedragen; in verband hiermede is de com-
missie van advies voor het Rijkskantoor voor Vleesch
en Vetten nog met eenige leden uitgebreid.
A p p e 1 e n e n p e r e n. Het vervoerverbod van
appelen heeft de strekking allen aanvoer van appelen
over de veilingen te doen loopen. Zoowel van de zure
als van de zoete appelen moet 60 pOt. voor het bin-
nenland geveild worden en 40 püt. voor de fabrieken.
De prijs voor de fabrieksappelen bedraagt 10 cents
per K.G. Peren worden geheel voor het binnenland geveild.
P o o t u i e n. Voor pootuien is een maximum-
kleinhandeisprijs vastgesteld van 10 cent per K.G.
Z a a i u i e n. Verboden is het vervoer van zaai-
uien.
o
a s e ï n e. Aangezien nog steeds wordt voortge-
gaan met het opkoopen van caseïne boven de gestelde
prijzen, heeft de Minister besloten de geheele caseïne-
productie benevens de nog aanwezige voorraden te
doen overnemen door het Rijkskantoor voor Melk en
Kaas. In verband hiermede is eene algemeene inven-
tarisatie van het artikel gelast.
1.
M e 1 k b u s s e n. Maximumprijzen in den klein-
handel
zijn
vastgesteld voor melkbussen.
W o 1 c o m m i s s i e. Met ingang van
5
Septem-
ber is ontbonden de op voorstel van de Nijverheids-
commissie van het Kon. Nat. Steuncomit6 op 30 Mei
1915 door den Minister geïnstalleerde Wolcommissie.
In aangelegenheden, waartoe vroeger de medewer-
king dezer commissie noodig was, dienen belangheb-
benden zich nu te wenden tot den Directeur-Gene-
raal van den Arbeid.
G a r e n s. Nieuwe maximumprijzen in groot-,
tusschen- en klein handel zijn vastgesteld voor naai-
en andere garens.
Hennep en hennepvezel. Het is verboden
onbewerkte hennep en hennepvezel, met inbegrip van
buitenlandsche vezelstoffen van dien aard, als manila,
sisal en hennepvezel of wat gewoonlijk onder die na-
men wordt verstaan, voor zoover niet gesponnen of
geweven, te vervoeren, af te leveren en te verwerken.
Tevens is een maximumprijs vastgesteld voor
sehoonbewerkte inlandsche liennepvezel.
MAANDCIJFERS.
ONTVANGSTEN VAN SPOOR- EN TRAMWEGMAATSCHAPPIJEN MEI 1918.
(Ontleend aan de ,,lngenieur”.)
Namen der Maatschappijen.
Personenvervoer.
Goederenvervoer.
Totale ontvangsten.
Mei
1918.
Mei
1917.
Maatsch. tot Exploitatie van Staatsspoorwegen
f2.287.571,—
f2.895.945,—
f 5.310.547,—
f4.703.839,—’)
,,
2.399.730,—
,,1.300.278,—
,,3.781.251,—
,,3.535.288,—’)
Ned. Ceotr.
Spoorwegmij.
………………
,,
232.165,—
,,
201.097,—
,,
436.140ç—
416.768,—’)
Noord-Br.-Duitsche Spoorwegmij ………….
,,
25.116,—
,,
41.775,—
,,
69111,—
,,
123.139,—’)
Hollandsche Buurtspoorwegen
…………..
10.356,55′!,
,,
13.628,33
,,
24.875,37
1
12
,,
17.455,88′!,
Dedemsvaartsche Stoomtramwegmaatscbappij
,,
14.076,34
,,
23.109,16
,,
38.377,73
30.144,05′!
2
Roll.
IJzeren Spoorwegmaatschappij
……….
Tramw.mij.
,,de
Meijerj”
………………
–
–
30.012,94
19.221,13
Zuid-Nederi. Stoomtramweg-maatschappij ….
,
17.829,43
.. ..
,,
19.224,53
,,
38.054,33’12
,,
27.629,33
1
!2
Nederlandsche Tramsvegmaatschappij
……..
58.644.25′!,
,,
50.343,57
,,
112.154,77
103.356,61
Rotterdamsche Tramwegmaatschappij
–
–
153.813,61
133.356,94
Westiandsche Stoomtramwegmaatschappij
…..
….
,,
26.528,34
..
,,
13.000,—
,,
40.098,44
33.977,55
Gemeentetram te Amsterdam …………….
…….
,
606.838,11′!,
–
,,
606.838,11
1
12
,,
480.895,68’/
Haagsche Tramwegmaatschappij
…
……….
327.976,17’/
—
,,
329.703,31’12
,,
270.382,95
Rotterdamsche Electr. Tramwegmaatschappij
,,
278.106.31
–
,,
278.106,31
236.644,1.3
1
!3
Nederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij
…
lijn Samarang—Vorstenlanden—Willem
1..
–
–
,,
470.000,—
443.573,-
Oost-Java Stoomtramwegmaatschappij
–
–
,,
17.800,
,,.
16.600,
…
–
–
,,
57.200,—
,,
51.700,-
Semarang—Cheribon Stoçmtramwegmaatsch…
–
–
,,
337.400,—
324.500,-
Samar.—Joana Stoomtramwegmaatschappij
..
–
–
,,
295.300,—
,,
277.000,-
lijn Soerabaija—Krian……………………..
Serajoedal Stoomtramwegmaatschappij
lijn Modjokerto—Ngoro …………………….
–
–
,,
‘78.200,—
76.200,-
–
–
7.700,—
–
lijn Maos—Bandjarnegara …………………..
Kediri Stoomtramwegmaatschappij ………..
,,
58.200,—
–
58.200,—
,,
69.300,
lijn Bandjarnegara—Wonosobo……………….
,,
5.000,—
–
,,
5.000,—
–
hialang Stoomtramwegmaatschappij ………..
Deli Spoorwegmaatschappij ………………
.._
–
,,
471.000,—
411.047,-
Nagekomen over Februari
1918.
Staatsspoorwegen in Ned. Indië Staatsspoor- en Tramwegen op Java
f 1.240.271.— f 1.403.620,—
f2.806.729,—
f 2.578.733,-
Spoorweg ter Sumatra’s Westkust ….
58.553.—
,,
42.693,—
,,
108.544,—
96.630,–
Staatstraniwegen in Zuid-Sumatra
…
63.—
.
,,
3.662,—
,,
11.5451—
,,
6.942,—
Lamponglijn
………………..7.0
Palembanglijn………………
,,
3.439.—
,,
17.919,—
,,
33.397,—
10.377,-
1V.
Atjeh
Stoomtram ………………..
..
50.602.61
,,
32.910,88
,,
88.140,34
1
12
,,
73.992,
Nagekomen over Maart
1918.
Staatsspoorwegen in Ned. mdie
1.
Staatespoor- en Tramwegen op Java ..,,
1.295.841,—
,, 1.536.089,—
,, 3.010.550,—
,, 2.786.149,-
II.
Spoorweg ter Sumatra’s Westkust ..
,
65.255,—
,,
51.168,—
,;
124.043,—
,,
114.069,-
III.
Staatstramwegen in Zuid-Sumatra
,,
6.603,—
,,
.
4.097,—
,,
13.071,—
,,
8.180,-
Lampongljn …………………..
,
13.268,—
,,
18.296,—
,,
33.393,—
,,
10.438
3
–
Palensbanglijn
………………….
IV.
Atjeh
Stoomtram …………………..
54.628,—
,,
31.983,
,,
90.594,
,,
86.091,
1)
Definitieve opgave.
De
ontvangsten der groote maatschappijen,
die in de ,,Ingenieur” ontbreken, zijn aan het
,,Maandscbrift
Centr. Dureau
Statistiek”
ontleend.
11 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
at
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B.
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKO ERSEN.
BANKDISCONTO’S.
1
7
September 1918
20 Juli 1914
(Disc.Wissels.
4
1
/2 sedert 1Juli’15
3
1
/tsedert23 Mrt. ’14
NedBlB.Eff
an. IVrsch.inR.C.
41j
,,
1
,,
’15
.4
23
,,
’14
St!,
,,
19Aug.’14
5
23
,,
’14
Bank van Engeland
5
7 Apr.’17
3
29 Jan. ’14
Duitsche Rijksbank
5
23 Dec.’14
4
5Febr.’14
BankvanFrankrjk
5
21Aug.’14
3
1
/
29Jan.’14
Oostenr. Hong. Bk.
5
12Apr.’15
4
12 Mrt. ’14
Nat.Bankv.Denern.
5
,,
9
,,
’15
5
6Febr.’14
Zweedsche Rijksbk.
7
20Mrt.’18
4
1
/t
6
’14
Bank v. Noorwegen
6
,,
14 Dec. ’17
41/
11
,,
’14
ZwitserscheNat.Bk.
4
1
!2
31
,,
’14
3
1
/1
19
1
14
Bank van Spanje..
4
22 Mrt.’17
4
1
!,
Bank van Italië..
5
10Jan.’18
5
,,
9 Mei ’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
344
Javasche Bank….
3
1
12
1Aug.’09
3
1
/1
1Aug.’09
OPEN MARKT.
I
Amsterdam
I
Londen
1
Berlijn
‘ N.York
Data
Part. 1 Prolon-
Part.
1
Part.
1
1
CaIl.
disconto
1
gatie
disconto disconto disc.
1
mone
7 Sept. ’18
28/_11
t)
3
1)
3*7/,,
4h/
–
5I46
1)
2-7
S. ’18
2
1
/4-3
2’/4-3
3″!,2
4…1/
5’13-6 26-31 A. ’18
2-
1
/4
2’/-‘/
317/,2
–
5/4-6
19-24 A. ’18
2-
1
/2
2’/2-3
317/,,
4/
–
51/6
3-8
S. ’17
1
7
4-2
2’/,
42/t2
4_*/
–
3-6
4-9
S. ’16
/4-1
1
/4
1
1
/-
1
/
5”/,,_
4-1/s
–
21/1-3
2O24Jul.’t4 3 ‘/,-‘/,
2
‘/-/
2 ‘/-‘/
2’/-‘/t
P/4
1 ‘/g-2
/,
1)
Noteering
van 6
September.
WISSELKOERSEN.
WISSELMARKT.
Zelden hebben de wisselkoersen hier te lande grooter
schommelingen ondergaan als deze week. Vooral (le entente-
koersen liepen met sprongen op, zoodat het grootste verschil
tussehen de hoogste en de laagste noteering bijna 9 °Io be-
droeg. Een daarna intredende daling beliep op een dag
weder ruim 2
0
/s. Ook in Berlijn en Weenen kwamen groote
verschillen voor. In deze wissels is men echter aan veel
grooter schommelingen gewend, zoodat een stijging van
5 f 6
0
/s
niet in gelijke mate de aandacht trok. Blijkbaar
heeft (Ie speculatie zich bij uitzondering ook tot de entente-
deviezen uitgestrekt. Daar echter de betalingsbalans niet de
minste aanleiding geeft tot een stijging van de wisselkoersen,
kon bij rustiger overweging een daling niet uitblijven. Daar de stijging van de koersen bij de overige neutralen
niet in vergelijking stond met die hier te lande, waren de
neutrale wissels eveneens sterk gezocht. Een uitzondering
maakte aanvankelijk cle Zweedsche koers, die tot 66.75 terug.
liep, maar daarna eveneens weder sterk opliep en verder
aan groots schommelingen onderhevig bleef.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Data
Londen
I
Par(fs 1 Berlijn Weenen
.M.
New
ters-
1
burg’)
York’)
2 Sept. 1918.
.
9.49k
36.75
30.97+
16.80
–
1.99
3
,,
1918..
9.69
37.75 30.90
16.65
2.02
1
/,
4
1918..
9.79
38.-
31.30
17.50
–
2.05′!,
5
,,
1918..
10.02
38.25
1.55
17.40
–
2.10
6
,,
1918..
10.13 38.57
1
,
32.55 18.05
–
2.12
7
,,
1918..
9.95
38.25
31.95 17.60
–
2.09
1
!,
Laagsted.
w.’)
9.35 35.95
30.80
16.56
–
1.97
Hoogste ,,
,, ‘)
10.17
38.80
32.75
18.05
–
2.l2’/
30 Aug. 1918.
.
9.33
35.95
31.22/,
17.50
–
1.95’/
24
,,
1918.
.
9.29+2
34.80
2
31.50
18.05
‘
–
1.96
1
/4
Muntpariteit.
.
12.10
48.-
59.26
50.41
1.28
2.48’/s
‘) Noteering te
Amsterdam.
1)
Pasticuliere
opgave.
t) Noteering
van
23 Aug.
DI
t Stock- Kopen- 1 Chri,- 1 Zwitser- Spanje 1 Batavia
1)
ata holm 0) 1
1 hagen
0)
tiania 1)1 land
0
) ‘) 1 tdegraJisch
2 Sept. 1918 67.40 60.40 61.30 45.671 47.50 99I-100
3
1918 66.75 60.85 62.- 45.85 47.- 99I
–
100
4
1918 68.25 61.75 62.75 46.30
48.25 99I
–
100
5 ,, 1918 69.50 63.- 63.85 46.65
49.25 99-100/,
6 ,, 1918 70.50 63.75 64.95 47.15
49.75 99i
–
1004
7
1918 69.40 63.25 64.25 46.75 49.25 99I
–
100
L’ste d. w.’) 66.50 60.30 61.20 45.50
46.50
99
3
,
H’ste ,, ,, ) 70.70 63.75 65.20 47.20
50.-
1001′
30 Aug. 1918 68.60 60.70 61.60 45.80 47.- 991-lOOI 24 ,, 1918 68.952 60.90′ 61.40 45.45 ‘ 48.75 991-100
lcfuntpariteit 66.67 66.67 66.67 48.- 48.- 100
) Noteering te Amsterdam.
1)
Particuliere opgave.
‘) Noteering van 23Aug.
KOERSENTE NEW YORK.
Cable
Ztcht
Zicht
Zicht
D
Londen
Parijs
Berlijn
Amsterd.
0
(in
$
(in
frs.
(in cents
(in cents
per £)
P. $)
p. 4 Rm.)
per gid.)
7 September 1918
4.76.60
5.49
oom.
47
Laagste d. week..
4.76.60
5.47
oom.
47
Hoogste,,
,,
..
4.76.60
5.49
nom.
50
2
/8
31 Augustus 1918
4.76.60
5.48
oom.
50’14
24
,,
1918
4.76.55
5.61
nom.
51
Muutpariteit ….
4.86.67
5.18
1
14
95’14
40
1
I,
KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN.
Plaatsen en
1
Noteertng..
1
12Aug.I
21
A
ug.
22
Au._-30Au 30Aug
1918
Landen
eenheden
1918
1918
1
Laagste
1
Hoogste
Alexandrië.. Piast.
p. £
977/,
97
7
11. 97
1
/t8
97
1
/,
97
7
I10
B. Aires…. d.p.gd.pes.
50
7
/s
50
7
18
50
1
/8
51
3
/8
50/4
Calcutta
….
sh/d.p.rup.
1162/,
2
1/8
1
/,,
1/6
1/61/,.
1/611,
3
Hongkong
..
id.
p. $
3/5
3152/4
316 316
1
/
316
1
i
Lissabon..
..
d.p.escudo
30
1
/1
30
29
1
/2
30
1
/2
29
7
/8
Madrid
….
Peset.
p. X
18.50
19.34
19.60 20.90
20.29
Montevideo..
d.p.peso
62
62 Ili
62/
1
63
1
/j
63
Montreal….
$
per
£
4.85
1
!1
4.86
1
/
4.85′!2
4.86′!, 4.85/4
Petrograd
..
R.
p. £ 10
nom.
oom,
oom.
oom.
nom.
R.d.Janeiro’)
d.p.milr.
12
7
/1e
12
1
/i
2
7
/32
12
2
18
12
3
/s
36.10
35.94
30.25
36.00 30.31k
Shanghai
..
sh/d.p.tael
4/10
4/10
4/10
5
5
Rome …….Lires
p. £
Singapore
.
id.
p. $
2/3
18
/,, 2/328/
32
2/317/,,
2/311/
82
2/3
29
/,2
Valparaiso
2)
d.p.pap.p.
16
25
/32
16111,
2
16/
1
6
16
9
/i*
16/
16
Yokohama
..
sh/d.p.yen
oom.
213
1
/,
212
7
/s
213
8
/4
nom.
1) Noteerjngen op 90 dagen.
GOUD EN ZILVER.
Sedert 29 Juli 1916
worden de dagelijkeche ontvangsten
en onttrekkingen van
goud door de Bank
van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.
NOTEERING VAN ZILVER.
Noteering te Londen.
te
New York
7 Sept.
1918 ……..
49′!,
101’1
31
Aug.
1918 ……..
49′!,
101’/s
24
,,
1918 ……..
49′!,
101
1
/
17
,,
1918 ……..
48hI/
991/
10
,,
1918 ……..
48″/,.
99
2
18
8 Sept.
1917……..
49
96
2
/s
9 Sept.
1916 ……..
32’/i,
68
8
1a
20 Juli
1914 ……..
24
12
/t,
54
2
/s
N.U.M. Weekstaat der Nederlandsche Uitvoermaatschappij
Voornaamste posten in (Tuizenden guldens.
Bulteni.
Debet
5 pCt.
Credit
Daia
Bankiers
Schat.
Diverse
Schuld.
Diverse
kistbtlj.
reken.)
brieven
rekgn.
1)
5 Sept.1918..
1.699
43.100 60.300
14.40585.750
29 Aug. 1918..
1.300
43.100
60.300
14.342
82.449
22
1918..
1.075
43.100
60.300
14.313
82.263
15
,,
1918..
1.002
43.100
60.300
14.308
82.145
8
,,
1918..
14.451
19.100
53.100
14.294
67.526
1) Beide rekeningen
omvatten,
behalve
garautiewissel,
in portefeuille
tot het
bedrag der buitenl. schatkistbiljetten.
in
hoofdzaak garantiewj,sele
in
depbt
bij
de
Ned.
Bank.
f
207.460.000,-
Beschik.
70.000.000,- 78.695.000,- 62.727.836,-
812
ECONOMISCH.STATISTISCHE BERICHTEN
11 September 1918
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 7 September 1918.
Activa.
Binnenl.Wis-[H.-bk.
f 76.058.992,45112
sels, Prom.,’ B.-bk.
,,
93.482,63
enz..in disc.( Ag.sch. ,,
13.056842,511I3
89.209.317,60
Papier o. h. Buiteni. in
disconto
………………………
–
Idem eigen portef..
f
8.786.103,-
Af: Verkocht maar voor
de bk. nog niet af gel.
–
8.786.103,-
Beleeningen
t
H.-bk.
f
59.260.782,32
1/,
mci. vrsch.,
B. -bk.
4.982.282,44
,,
in rek.-crt.1 Ag.sch.
40.467.691,15
op onderp.
f104.710.755,91’Is
Op Effecten
…… f102.946.255,91i
Op Goederen en Spec. ,,
1.764.500,-
Voorschotten a. h. Rijk …………….
Munt
en
Muntmateriaal
Munt, Goud ……
f
82.489.755,-
Muntmat., Goud ..
,,624.947.229,86
‘Is
f707.436.984,86
1
I2
Munt, Zilver, enz..
,,
7.958.827,76
Muntmat., Zilver
.. ,,
–
Effecten
Bel.v.h.Res.fonds..
f
5.041.969,32
id.
van ‘/sv.
h. kapit. ,,
3.894.261,18
8.936.230,50
Geb.euMeub. der Bank …………….,,
1.770.000,-
Diverse rekeningen
………………,,
101.524.370,50
f1.044.539.078,48
Passiva.
Kapitaal
……………………..f
20.000.000,-
Reservefonds
………………….
5.079.402,56
Bankbiljetten in omloop …………
953.797.135,-
Bankassignatin in omloop ……….
1.494.428,94
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk……
f
–
Van anderen ……,, 59.609.981,04
,,
59.609.981,04
Diverse rekeningen
……………….
..4.558.130,94
f1.044.539.078,48
Beschikbaar metaalsaldo…………..
f
511.685.146,85
O
de ba8i8 van
1
1
5
metaaldekking
.. ..
,,
308.704.837,85
Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is
..
,,
2.558.425.730,-
Verschillen met den vorigen weekstand:
Meer
Minder
Disconto’s
……………..
14.093.534,02
Buitenlandsche wissels……
351.293,-
Beleeningen
4.128,53
Goud
………………..
1.879.507,
9
6’I
Zilver ………………..
5.613,92′!,
Bankbiljetten
…………
7.405.070,
–
Part. Rek.-Crt. saldo’s
..
16.249.583,69′!,
Vno?nçu,mstp nnst.en
in duizenden auldens.
Data
Goud
Ziloer
bitje ten
opeischbare
B
k.
Andere
schulden
7
Sept.
1918
.. ..
707.437
7.959
953.797
1.104.
31
Aug. 1918
..
. .
709.316
7.953
946.392
46.733
24
1918
….
707.424
7.953
922.122
69.883
17
1918
.. ..
706.089
7.861
922.377
60.996
10
1918
.
..
.
706.419
7.867
919.104
56.560
3
1918
.. ..
713.251
7.860
927.020
53.851
27
Juli
1918
….
715.123
7.793
909.750
78.846
20
1918
.. ..
715.258
7.729
910.655
77.111
13
1918
….
717.388
7.741
920.180
65.569
6
1918
….
717.518
7.690
926.054
60.354
‘
29
Juni
1918
….
717.559
7.692
927.335
.50.546
22
1918
….
717.645
7.638
902.474
69.158
15
1918
..
. .
717.787
7.821
911.227
61.847
8
Sept.
1917
….
664.182
7.364
788.448
101.260
9
Sept.
1916
….
583.879
7.160
675.829
146.37
25 Juli
1914
..
. .
162.114 8.228
310.437
6.198
Totaal
Metaal.
percen.
promessen
saldo
lage
rechtsireeks
7 Sept.1918
.89.209
70.000 104.711
511.685
70
31 Aug.1918
75.116
57.000
104.715
517.884
72
24
1918
72.204
55.000
100.660
516.194
72
17
1918
64.448
47.000
101.787
516.473
73
10
1918
61.395
43.000
101.508
518.330
73
3
1918
51.430
32.000
110.082
524.086
74
27 Juli 1918
52.139
32.000 112.300
524,319
73
20
1918
44.854 23.000
114,844
524.526
73
13
1918
34.101 11.000
115.627
527.036
74
6
1918
41.994
17.000
119.042
526.981
74
29Juni 1918
43.817
18.000
122.089 528.725
74
22
1918
43.960
18.000
119.558 530.001
75
15
1918
45.195
18.000 118.496
530.028
75
8Sept. 1917
90.728 80.000 71.915
492.542
75
9Sept. 1916
105.368
88.500
63.168
425.731
72
25 Juli 1914
67.947
14.300
61.686
43.521′)
54
1)
Op
de basis van
2/
snetaaldekking.
Uit de bekendmaking van den Minister van Finan-
ci ë n blij
kt, dat uitstonden op:
7
Sept. 1918
Disconto’s
Dek-
Hiervan
Belee.
baar
kings-
D
0
t
0
Schatkist.
ningen
Aan schatkistpromessen..
f
178.450.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
55.000.000,-
Aan schatkistbiljetten
60.649.000,-
Aan zilverbons ………,, 58.770.604,-
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Naast de per mail ontvangen gegevens wordende telegrafisch
bekend geworden totaalcijfers der obligo’s en uitzettingen en het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.
Data
Goud
Zilver
i
biljetten
opeischb.
Bank
1
Andere
schulden
31 Aug. 1918
257.700
8 Juni 1918 …….101.357
15.292
10.304
64.362
1
Sept. 1917 ……
82.612
1
,,
1918 …….100.863
15.735
185.897
68.287
25 Mei
1918 …….99.299
15731
183.631
1
71.951
18
,,
1918 …….98.368
15.914
184.265
69.599
17.890
174.584
49.022
71.599
24.806
145.520
67.471
2
Sept. 1916
……
25
Juli
1914
…….
22.057 31.907
110.172
12.634
Data
Dis.
buiten
Belee.
baa,
bingo.
Wissels,
Beschik-
0
k
5C
conWo
N..Ind.
ningen
metaal.
percen.
ningen
i)
betaalbaar
saldo
lage
31Aug. 1918
133.500
64.800
–
-.
8Ju13i1918
8.041
23.028
70.267
23.844
65.887
46
1
,,
1918
7.737
26.324
69.586
24.956
65.925
46
25Mei 1918
7.454
26.694
70.575
25.974
64.104
45
18
,,
1918
7.104
25.853
70.509
27.069
63.701
45
1Sept.1917
7.881
30.915
61.919
26.346
55.930
45
2Sept.1916
6.871
–
37.841
67.579
7.365
53.807
45
25 Juli 1914
7.259
6.395
47.934
2.228
4.842
1
)
44 1)
Sluitpost der activa.
2) Op
de basis van
’15
metaaIdekkln.
SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Data
Metaal
Circulatie
Andere
1
opeischb.
schulden
DL,conio’s
Div. reke.
ningen’)
1 Juni
1918
..
6592)
1.426
828 1.091
703
25 Mei
1918
..
6812)
1.374
747
1.094
619
18
1918
..
689)
1.365
722
1.100
707
11
1918
..
693
)
1.383
755
1.106
722
2 Juni 1917
..
775
1.233
954
903 516
3 ,Juni 1916
..
731
1.034
817 944
862
25 Juli
1914
..
645
1.100
560
735
396
1)
Sluitpos der activa.
5)
Hiervan zilverbons 80
dz. gid.
t)
Idem
109 dz.
gld.
4)
Idem
124
dz. gid.
.
5)
Idem
135 de. gid.
104.710.755,91
1
/2
14.206.488,34
715 ‘l.QS
819 6
2’i.
11 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
813
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven
van eukeleniet wekelijks opgenomen bankstaten.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden p. at.
–
Data
Metaal
Currenc,, Notes.
Bedrag
Circulolie
Goudd.
Gov. Sec.
4 Sept. 1918
69.933
58.597
‘°
*** ***
28 Aug. 1918
69.545
57.813
267.844 28.500
245.822
21
1918
68.665
56.749 267.005 28.500
244.359
14
,,
1918
68.234 56.691
266.367
28.500
243.859
5 Sept. i917
54.288
40.670
174.560 28.500
‘147.896
6 Sept. 1916
55.342
36.264
1
130.436 28.500
97.972
22 juli 1914
40.164
1
29.317
Data
Goc,.
Sec.
Olhcr
Sec.
Public
Depos.
Other
Depo,. Re-
,erve
Dek-
king,-
percen-.
lage
1)
4SepL’18
58.166 98.886
37.012
131.725 29.785
17,65
28 Aug. ’18
59.454
99.253 34.918 136.110
30.382 17,76
21
’18
58.422
98.951 33.698 135.996
30.366
17,90
14
,,
’18
59.702
1.00.188
34.096 137.726
29.99.3
17,45
5Sept.’17
57.794
97.739
44.462
124.997 32.068
18,92
6Sept.’16
42.188.
95.739 52.219
105.094 ,37.528
23/
22Juli ’14
11.005 33.633
13.735
42.185
29.297
52’/8
*)
Verhouding tuoochen Reeerve en Depoaite.
DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehena-
-kassenscheine, in duizenden Mark.
Data
Metaal
Daarvan
Goud
Kassen-
schelne
Circu.
laiie
Dek-
king,-
percen-
31 Aug. 1918
2.467.144 2,348.099 2.172.466
13.639.098
35 23
,,
1918
2.467.833 2.348.046
1.990.788
13.111.329
34 15
1918
2.467.833
2.347.761
1.928.371
12.929.725
34
7
,,
1918
2.467.833 2.347.629
1.874.192 12.786.348
34
31 Aug. 1917
2.499.126
2.403.027
671.355 9.337.102
34
31 Aug. 1916
2.494.327
2.469.036
333.625
7.117.524
40
23 Juli
1914
1.691.398 1.356.857 65.479 1.890.895
93
1)
Dekking der circulatie door metaal en Kaasenscheine.
Data
Wisn’!a
Rek. Crt.
Darlehen,ka,senscheine
Totaal
in kas hij
uilge’
I
de Reich,.
geven
bonk
31 Aug. 1918
17.674.154 9.432.051
10.534.600 2.158.800
23
1918
15.958.496
8.154.768
10.028.400 1.974.300
15
1918
15.967.678
8.123.942 9.885.000 1.911.800
7
1918
15.849.460
8.332.552
9.742.800 1.858.300
31 Aug. 1917
11.364.610
5.800.583 5.753.300 657.000
31 Aug. 1916
7.077.485
2.835.529 2.033.400 208.200
23 Juli
1914
750.892 943.964
RUSSISCHE STAATSBANK.
Sedert 5 November 1917 is geen bankstaat verschenen.
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste oosten in duizenden francs.
Data
Goud
Waarvan
in het Buitenland
Zilver
Te goed
in het
Buitenland
Buil.geur.
voor,ch.
old. Slaat
5Sept.’18
5.436.150
2.037.108
320.175 1.656.453
3.277.166
29Aug.’18
5.435.382 2.037.108 320.498
1.576.683
19.150.000
22
’18
5.434.831 2.037.108
319.173
1.572.721
19.150.000
16
,,
’18
5.434.074 2.037.108 315.628
1.537.417
19.150.000
6Sept.’17
5.313.880 2.037.108 260.085
668.111
11.300.000
7Sept.
1
16
4.817.320
–
337.497
703.260
8.500.000
23Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–
Wt,srl,
Uitge-.
stelde
Wissels
Belee-
ning
Bankbil-
letten
,Ct
Parti-
culieren.
Rek.
C,i.
Slaat
PD
.
892.479 1.063.569 823.256
29.727.389
328.503
181.140
903.937
1.064.845 816.288
29.433.966
3.777.306 298.569
.
8.871.123
1.066.088 829.814
29.423.826
3.715.699
162.078
942.934 1.067.244
830.573 29.408.025
3.685.694
99.610
0
560.050
1.170.216 1.119.145
20.857.243 2.663.750 45.193
387.818
1.399.004
1.173.557
16.598.862
2.122.214
171.337
1.541.080
–
769.400
5.911.910 942.570
400.560
SOCIÉTÉ GÉNÉRALE DE BELGIQUE.’)
Voornaamste nosten in duizenden francs.
Data
Metaal
mcl.
buiten1,
saldi
Beleen.
van
buiten!.
vorder.
I
Beleen.
van
prom. d.
provinc.
Binn.
wind,
en
t,eleen.
1
Circu-
1
latie
Rek.
Cr1.
ldl
5Sept.’18
1.067.209
99:936
480.000
97.835 1.405.292
330.591
2
,,
’18
1.068.487 99.818
480.000 100.402 1.405.289
334.415
22 Aug.’18
1.070.113
99.764
480.000
95.270
1.408.223
328.012
15
,,
’18
1.060.088
99.697
480.000
96.295
1.415.979
312.158
78ept.’17
424.939
90.075
480.000
95.990 991.517 89.381
6′,’ept.’161
314.451
71.3591480.0001
42.9271
756.651
144.458
1)
Sedert einde 1914 met de functie van circulatiebank belegt.
VEREËNIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in duizenden dollars.
Waarvan
Waar-
van in
1
1
Zilver
1
F.R.
1
Notes in
Data
Goud
voor dekking
bui-
,’,dt
dc.
i
circu-
F. R. Notes
tenland
1
1
latie
28 Juni
’18
1.949.021 1.021.414 16.275 57.178
1.722.216
21
’18 1.924.373 987.569
17.008
56.738 11.677.951
14
’18 1.946.903 980.652 44.084 58.360
1.651.500
7
,,
’18 1.919.263 986.686
51.280
58.461 11.639.579
29Juni
’17
1.294.512
412.041
52.500 39.840
508.753
Daia
Wissel,
D
Toio
i
a
/.
ePos os
________________
Waar-
van
Kapitaal
Dek.
king,-
percen-
Goud.
dekking
circu-
latie
28 Juni
’18 1.086.023
2.049.906
75.858
60,4
59,3
21
’18 1.163.742
2.029.557
75.770
64,8 58,9
14
,,
’18 1.258.954
2.099.074
75.711 60,8
–
59,4
7
’18
1.233.034
1.978.893
75.662
59,2 60,2
29Juni
’17
399.512
1.484.953
57.176
69,9
81,0
t)
Verhouding tusschen: den totalen goudvoorraad, zilver etc., en de
opeischbare achulden: F. R. Notea en netto depoait&a met inbegrip van
het kapitaal.
–
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. BES. STELSEL.
Voornaamste posten in duizenden dollars.
Dato
Aantal
Totaal
uligezette
Reserve
bij de
Totaal
1
Waarvan
time
banken
gelden en
F. R. bank,
depo,ito,
1
deposits
beleggin gen
,
21 Juni ’18
695
12.422.617
1.147.421
11.203.532
1.369.809
14
,,
’18
689
12.506.216
1.226.348 11.438.657
1.323.423
3
’18
686
12.432.346
1.162.521 11.294.701
1.419.056
26 Apr. ’18
681
12.402.125
1.180.827
11.201.341
1.421.900
19
,,
’18
685
12.412.672
1.167.175 11.278.704
1.397.596
814
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
11 September 1918
EFFECTENBEURZEN.
–
Amsterdam, 0 September 1918.
Nog steeds houdt de ,,elastische terugtocht” aan het
Westfront aan en het is merkwaardig op te merken, hoe
op de internationale beurzen het gezegde ,,l’histoire se
rpte” van toepassing i. Immers is reeds vaker gebleken,
dat bij een ongunstige wending voor de oorlogvoering der
Centrale Mogendheden dadelijk gedacht wordt aan vredes.
voorstellen, die van de laatste zijde gedaan zouden wor-
den en ook thans isdeze opvatting, zoowel in binnen- al
buitenland weder overheerschend. Men is vrij algemeen
van opinie, (lat, na het uitvoeren van de Duitsehe leger
plannen met betrekking tot de tegenwoordige militaire
operaties (indien althans mag worden gedacht aan een in
finesses uitgevoerd en te voren opgemaakt strategisch plan
en indien de geallieerde legers geen 9paak in het wiel ste-
ken) bepaald omlijade voorstellen van Duitsche zijde te wachten zijn: En hoewel men over het geheel pessimis-
tisch gestemd is met betrekking tot de ontvangst, die deze
voorstellen bij de Ententemachten zullen vinden, klampt
men zich toch vast aan den stroohalm van de mogelijk-
heid, dat .op de een of andere wijze een ;,odus vivendi”
zal worden gevonden.
Dit mag wel êdn der oorzaken worden genoemd, waar-
door op vrijwel alle beurzen, ook in de landen der Ceu trale Mogendheden, een vaste stemming heeft bestaaiL
Echter waren ter beurze van B er 1 ij n ook nog anderé
factore.n werkzaam, die een opwaartsehe beweging van het
koerspeil hebben gestimuleerd. In de eerste plaats rele-
veeren wij hier den reeds vaker in deze kolommen genoemdeïi
verkoop van het bezit ,,de Wendel”. Niet slechts wegens
de buitengewone uitgebreidlieid van deze financieele trans-
actie heeft deze verkoop invloed op de beurs uitgeoefend,
hoewel die op zich zelve merkwaardig genoeg is. De ver-
koopprijs van het geheele bézit toch bedraagt Mk. 280 mil-
lioen en alleen voor moderniseering.en verdere uitbreiding
zullen niet minder dan Mk. 60 millioen woi-den uitgegeven:
Doch de groote beteekenis is hierin te vinden, datprimo
het beginsel van trustvorniing ,,in de diepte”, d.w.z. van
vetschillende bedrijven, die elkanders producten overnemen
en verwerken tot het uiterste is doorgevoerd en dat
secundo een onderneming is gesticht met uitgesproken
,,gemengd-staathuishoudkundig” karakter. In het con-
tract van verkoop toch is bepaald, dat de Duitsche Staat
Pruisen en de Elzas gezamenlijk desverlangd 51 pCt. der
aandeelen kunnen overnemen, waardoor dus eenerzijds eed
overwicht van bizondere groepen kan worden vermeden
anderzijds wellicht een minder bureaucratisch beheer dan
bij zuivere staatsexploitatie wel eens geschiedt, mag worden
verwacht.
Behalve dit proj eet heeft het tot stand komen van het
aanvullingsverdrag met Rusland de Berlijnsehe beurs sterk
befavloed. Vooral de bepaling, dat Rusland verplicht is in
het tijdsverloop van 10 September 1918 tot 31 Maart 1920
5
f
6 milliard Mark aan Duitschland te betalen, heeft
groote tevredenheid te voorschijn geroepen. Buiten de
Duttsche grenzen wordt deze bepaling over het geheel be-
schouwd als het opleggen vn een zeer groote oorlogsschat-
ting, welke dientengevolge dan ook afkeuring ontmoet; in
Duitschland zelve echter motiveert men deze betaling als
schadevergoeding, die publiek- resp. privaatrechtelijk wordt
verklaard. Van het totale bedrag worden nl. circa 134mil-
hard beschouwd als vergoeding van hoofdsom en rente van
de in Duitschland geplaatste oude Russische leeniugen, clie
onderhevig ivaren aan het annuleeringsbesluit en ongeveer
434 milliard als schadeloosstelling voor Duitsche onder-
nemingen in Rusland, voor verliezen, toegebracht aan Duit-
sche particulieren (b.v. door het verbeurdverklaren van
patenten) en voorts voor schade, veroorzaakt door molest,
met betrekking waartoe reeds 10.000 aanvragen om ver-
goeding tot den isten Januari 1918 waren ingediend. De
6 milliard Mark kunnen betaald worden in goud, bank-
papier en goederen; eerdaags zijn
A.
conto van deze beta-
ltog te wachten 42.680 K.G. fijn goud en 92,90 millioen
Roebel in bankpapier. Men verwacht, dat na ontvangst
van deze bedragen de geregistreerde Russische stukken en coupons in baar betaalbaar gesteld zullen worden, hetgeen
ecu geanimeerde houding voor de betrokken waarden te
voorschijn heeft, geroepen.
– Voorts waren, in verband met het voortrukken der ge-
allieerde legers en de verbetering van de Entente-valuta’s
buitenlandsche, in goud betaalbare staatsfondsen sterk ge-
zocht. .Zoo o.a. Egyptische, Chineesche, Chileensche, Ja-
pansche, Argentijnsche en Mexicaansche waarden. De rij-
zing werd hier aangewakkerd door het feit, dat de, markt
voor, deze fondsen vrij beperkt is als gevolg van de vroeger
plaats gehad hebbende ,,mobihisatie” door den Staat. Te We en en was de stemming eenigszius gedrukt door
de financieele maatregelen der regeering. Op het voorbeeld
van Hongarije is thans ook de Oostenrijksche Regeering
o’ergegaan tot het uitschrijven van verbodsbepalingen met
betrekking tot nieuwe kapitaalsuitgiften van naamlooze
vennootschappen. De gronden, die het Oostenrijksche gou-
vernement tot dezen stap hebben geleid, zijn dezelfde, als
die in Hongarije worden gevonden, n.l. de omstandigheid,
dat telkens in sterker mate een beroep op de geldmarkt
werd gedaan, met name door de bankinstellingen. Met alle
recht kon in de Dubbele Monarchie van een wedloop tus-
selien deze instituten worden gesproken; nauwelijks was
cle eene periode, die kapitaalsverhoogingen voor vrijwel alle
banken omvatte, afgesloten, of een nieuwe werd reeds
weder geopend. Deze energieke uitbreiding ging uit van
Hongarije, waar de Ungarische Bank- und Handels A.G.,
een nieuwe kapitaalsverhooging van Kr. 40 mihlioen tot
Kr. 140 millioen had aangekondigd, nadat zij reeds vi-oeger
gedurende den oorlog tweemaal tot uitbreiding was over-
gegaan, eerst met Kr. 14 millioen, daarna met Kr. 20 nijl-
lioen. Deze groote emissies varen niet eens zoozeer het
gevolg van de noodzakelijkheid om de eigen middelen te ver-
sterken, dan wel het verlangen om ôf den voorrang boven
concurreerende instellingen te verkrijgen, ôf het eenmaal verkregen raagnummer in de volgorde der belangrijkheid
niet te verliezen. Het is begrijpelijk, dat de Staat, die ver-
nioedelijk nog vele malen gebruik zal moeten maken van
de li4uide middelen der geidmarkt, door een verbod tot
uitgifte de contrôle over deze middelen in handen neemt. Voor het vervolg zal dus een Regeeringstoestemming bij
nieuwe kapitaalsuitgiften noodig zijn.
Te L o n d e u .is de stemming begrijpeljkerwijze zeer op-
gewekt geweest, zonder dat dit nochtans aanleiding tot
bijzondere uitbreiding van den zakenomvang heeft gege-
ven. Zooals van zelf spreekt waren oorlogsleeningen en
consols zeer vast gestemd, terwijl ook de obligaties ten
laste der geallieerden, met name de 5 pCt. Fransche lee-,
uing, tot hoogere prijzen uit de markt werden genomen.
Daarentegen waren inheemsche waarden; vooral spoorweg-
waarden, eerder aangeboden; men maakte zich eenigszins
ongerust omtrent het in den laatsten tijd veelvuldig voor-
komen van verschillende stakingen. Ook de rubbermarkt
was gedrukt; aan het einde der berichtsperiode trad welis-
waar in deze afdeeling een zekere verbetering in, die ech-ter, alleen werd veroorzaakt door speculatieve aankoopen
van beroepsliandelaars.
– Van P a r ij s hebben ons geen berichten bereikt, die ons
in staat stellen een min of meer gedetailleerd overzicht
van deze beurs te geven. Wel gewerd ons de algemeene
niededeelfng, dat de tendens hoopvol kan worden genoemd,
doch dat de zaken niet van al te grooten omvang zijn.
Te N e w
Y
o r k is de stemming in de achter ons lig-
gende dagen verdeeld geweest. De nieuwe belastingvoor-stellen van het gouvernement hebben een zekeren druk te
voorschijn geroepen, waaraan men zich, ondanks de vooral
voor Amerika verbhijdende berichten van het front, niet
kon onttrekken. De oorlogswinstbelasting zal worden op-
gevoerd tot 80 pCt., terwijl de inkomstenbelasting, die,
luttele jaren geleden voor het eerst ingevoerd en toen be-
paaldop 1 pCt., in sommige gevallen 12 pCt. zal gaan be-dragen. Indien men de houding van de markt onder dezen
gezichtshoek beschouwt, moet het de aandacht trekken,
welk een opgewekte’ geest er desondanks heeft geheerscht.
Weliswaar kon b.v. de geanimeerde tendens voor spoorweg-
waarden niet geheel worden volgehouden, doch een heftige
reactie viel ook niet te constateeren, terwijl over het ge-
heel industrieele waarden, na een kleinen teruggang, goed
op peil bleven.
T e o n z e n t was de houding van de markt, als geheel
genomen, gedecideerd gunstig te noemen. Voor
staats-
fondsen
bestond echter weinig belangstelling, terwijl
de koersen van prima beleggingswaarden, vooral van
gemeentelijke leeningen, eerder een- neiging tot lichte
reactie aantoonden. Vermoedelijk moet dit in verband wor-den gebracht met de voortdurende nieuwe emissies van ge-
meentelijke obligaties; thans staat weder de inschrijving
op
f
10.000.000 5 pCt. schuldbrieven der Gemeente Rotter-
dam op 11 September as. open tot den koers van 99% pCt.
Buit enfandsche staatsfondsen
bleven meerendeels zeer
rustig; Russische soorten eerder iets terugloopeud.
3 Sept. 6 Sept. 9 Sept.
RzgoE
4
0
/2
0
/0
Ned. W. Sch.
1916 92
1
/2
92
1
/ji
Ol/io –
‘Iia
4
0
/0
,,
,,
,,
1916 86
8
/io 86
1
/4
85’f16 –
31/
1
0
/0
,,,,,,….
760/
4
771/
78
-f
P/4
3
.
0
/0
,
,,
,,
. . . .
67
‘I
68
0
/s
68
1
/4
4 1
1/
11 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
815
3 Sept. 6 Sept. 9 Sept.
RzgoE
2/2
0
/0
Cert. N. W. S.
……
568/
o
577/
8
578/4
+
Io
5
0/
Oost-Indië 1915
96Is
99l/
96/io
-0/10
4
0/
Hongarije Goud ….
35
351/4
358/0
+
5/
4
o/o Oostenr.Kronenrente
268/16
288/
4
28Vo
4-
1’°/jo
5
O/
Rusland 1906 ……
30h/1
301/2
30V2
41/
0
/0
Iwangorod Dotubr..
24/j
23
1
/
231/2
–
18
/ja
4
0/
Rusland Cons. 1880..
24″ho
24
1
1A
26%
±
s
/to
4
o/o Rusi. bij Hope &Co..
.
26
25
0
/io
25Iio
–
4
0/
Servië
1895 ……..
26
31
1
/2
32
+
6
4I1
0/
China Goud 1898
..
57/
570/
4
578/
4
4
o/o Argentinië Buiteul..
55
1
/4
56
56’/,
+
1
‘/4
5
o/o
Brazilië
1895
……
54
8
/,
57!/
58’14
+
38/4
5
0/
,,
1913
……
56’/
56/o 56/o
+
3/
De locale afdeelingen waren van grooter bewogenheid.
Vooral cle
petroleumonarlct
gaf blijk van ruime omzetten,
nadat het prospectus der Koninklijke Petroleum-Maat-
schappij inzake de uitgifte van
f
42.763.600 nieuwe aan-
deelen tot den koers van 100 pCt. was verschenen. Het
groote animo, hetwelk zoowel voor de oude aandeen, als
voor de claims en de nieuwe aandeelen outstonci, was wel
een bewijs voor cle gunstige beoordeeling, die over het ge-
heel ter beurze ten opzichte van deze industriecle onder-
neining overheerschend is. De opwaartsche. beweging heeft
zich tot op den laatsten dag der beiichtsperiodc kunnen
handhaven; zij deed zich tot op zekere hoogte ook gevoelen
met betrekking tot dc overige waarden dezer afdeeling,
hoewel hier de omzetten zeer beperkt en de koersfluctuaties
uiterst gering bleven. Op enkele dagen ontstond een iets
meer dan gewone belangstelling voor aandeelen Geconsoli-
deerde Petroleum-Maatschappij en voor aandeelen Orion,
doch al spoedig werd do geheele aandacht weder op het
hoofdfonds gevestigd.
Ook de
soheepvaarta•[deeliiig
gaf . teckenen van optimis-
me, doch hier was het opvallend, dat de kooplust slechts tot enkele soorten en wel tot de gewoonlijk niet met een
ruime markt verhandelde waarden, beperkt bleef. Zoo ver-
den aancieelen Oostzee, Zeevaart, Stoomvaart-Maatschappij
,Maas”, e.d. tot belangrijk hoogere koersen uit de markt
genomen, terwijl daartegenover de courante aandeelen als
Hollandsche Stoomboot, Holland-Amerika Lijn, enz. wel
vast gestemd, doch niet aanmerkelijk veel. hooger golden. Vermoedelijk is dit toe te schrijven aan de omstandigheid,
dat gedurende langen tijd de aandacht niet op de genoemde
soorten gevallen is, zoodat zij eeuigSzifls ten achter waren gebleven bij de algemeen betere opvatting op scheepvaart-
gebied.
3 Sept. 6 Sept. 9 Sept.
Riizing of
dalinz.
Holland-Amerika-Lijn
. . . .
412
1
/2
412V
415
1
/4
+
28/4
,;gem.eig.
3931/4
392
1
/1
3958/2
+
2’/4
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij ..
288
.
288 292
I/
+
41/
Holi. Alg. Atl. Stoomv.-Mij.
180’/2
180’/
1808/4′
+
1/4
Hollandsche Stoomboot-Mij..
227
1
/4
230
1
/3
232/8
+
5/8
Java-China-Japan-Lijn ….
322
323/
327
1
/4
+
5
1
/
Kon. Rollandsche’ Lloyd ..
17
9’/4
182
8
/4
184 8/2
+
48/4
Kon. Ned. Stoomb.-Mij.Oude
253 8/,
Kon. Paketvaart-Mij …….
275°/4
Maatschappij Zeevaart ….
334 8/4
Nederi. Scheepvaart-Unie ..
266
Nievelt Goudriaan ………
522
Rotterdamsche Lloyd ……
276
Stoom.-Mij. ,,Hillegersberg”
345
,,Nederland” ..
276
,,Noordzee”
. .
221′!3
,,Oostzee”
. . . .
3558/2
])e
celtuurmarkt
kon zich eveneens in een vrij goede
sLcmllling verheugen.
01)
het bericht, dat de Java Suiker
Associatie mooie vorderingen maakt met den verkoop van
de ingebrachte suiker, kon een goede kooplust zich baan
breken voor aandeelen Bandelsvereeuiging ,,Amsterdam”,
die zich ook doorzette voor aandeelen en actions Cultuur-
Maatschappij. der Vorstenlauden. Omtrent de lahtste ver-
luidde bovendien, dat het syndicaat, hetwelk eertijds de
riiet’geplaatste aandeelen der uitgifte had overgenomen,
thans zijn ,ho1ding” geheel had gerealiseerd, zoodat uit
dien hoofde geen verkoopen meet boven de markt zouden
zweven.
Op de afdeeling voor
binnenlandsche indocstrieele waar-
den
bestond zeer goede belangstelling voor enkele speciale
soorten. Vooraan stonden aandeelen Lijm- en Gelatine-
fnbriek; vervolgens dienen hier te worden gereleveerd aan-
deden Amsterdamsche Ballast-Maatschappij, welke uit de markt werden genomen in verband met geruchten omtrent
goede bedrijfsresultaten, verkregen met de ontginning van
de bruinkool-concessie ,,Carisberg 1″. Voorts zij hier ver-
meld eenige opleving in aandeelen Calvé-Delft, als gevolg van geruchten, dat de vennootschap goederenvoorraden, te
Bordeaux berustende, tot winstgevende prijzen zou hebben
verkocht, terwijl tea slotte aandeelen Van Berkel’s Patent
eenige vraag ontmoetten.
Dc
tabaksmarkt
heeft zich in de achter ons liggende be-
iichtsperiode uit hare zeer langdurige apathische houding
weten te verheffen. Vrijwel alle soorten konden meer of
minder in koers monteeren, hoewel het opmerkelijk was,
dat zeer spoedig verkoopen uit winstnemingen den verde-
ren voortgang drukten. De meeste handel vond plaats in
aandeelen Besoeki Tabak, ofschoon ook de overige soorten
als Medan, Senembah, enz., wel goede koopers vonden.
Op de
rubberafdecling
kon in den aanvang der week
cenigc opleving worden geconstateerd, voornamelijk in ver-
band met de verbetering van den dollaikoers en de opvoe-
ring van den piijs voor het ruwe product te Londen. Dezo
opleving was echter van zeer koi-ten duur en do meeste
koersen reageerden dan ook reeds spoedig, hoewel op het
verlaagde peil eenige aankoopen, voor een deel bestaande
at
contramine-dekkingen, werden uitgevoerd.
3 Sept, 6 Sept. 9 Sept.
daling.
Amsterdamsche Bank …. 1808/
4
1828/
2
182′!2 + 18/4
Ned. Handel-Mij. cert. v. aand. 165
1658/
4
167’/4 + 28/4
Rotterd. ‘Bankvereeniging .. 137
137
137/8 + 8/
Amst Superfosfaatfabriek. . 169/
168e/8 . l7O’h + 0/8
Van Berkel’s Patent ……150
149
149
1
I
–
1
/2
Insulinde Oliefabriek …… 229
228
226
– 3
A. Jurgens’Ver. Fabr. pr.A. 103
1
/8
1038/4
103’/
+ ‘/
Ned. Scheepsbouw-Mij. …. 155
153′
153
•- 2
Philips’ Gloeilampenfabriek 342/4 335
341
– 18/
4
R. S. Stokvis & Zonen…. 515’/
500
494′)3 – 21
Vereenigde Blikfabrieken. . 130
1
/
13118 131/8 + 1
1
/8
Compania Mercantil Argent. 2288/
4
214* 215 8/3 131/4
Cultuur-Mij. d. Vorstenland. 112/o 114V2 116V4 + 3718 ‘Handeisver. Amsterdam….
2938/4
300 303°/4 + 10
Holl. Transati. Handelsver. 1358/
4
132V, 1338/
2
–2’/4
LindeTeves&Stokvis0udeA. 240 212* 212 – 28
Van Nierop &Co’s Handel-Mij 205
20.6’/ 2058/4 + 8/
Tels & Co’s Handel-Mij .. .. 159
157
8/4
159’/2 +
t
/j
Gecons. bIl. Petroleum-Mij
2131/4
215
213
1
/2 + ‘/
KoS. Petroleum-Mij ……. 578
476
8
/
4
* 490
– 88
Orion Petroleum-Mij ……. 79
7
/s
82
81
+ l’/o
Steaua Romana Petr.-Mij .. 181
183
185
+4
Amsterdam-Rubber-Mij …… 133
137’/2 140’/4 + 7V Nederl.-Rubber-Mij . …… 76
’80
82′!, ± 65f,
Oost-Java-Rubber-Mij…..148
155V2 1568/2 + 8’/2
Deli-Maatschappij ……..433
8
/4
435
454
± 20’/
Medan-Tabak-Maatschappij.. 180
185
i92V + 12’/j
Senembah-Maatschappij …. 385
376
397’/4 + 12’/4
1 * ex. div.
De
Anaerikaanschc markt
toonde 0 sommige dagen zeer
gi-oote levendighèid; vooral in aancieelen Steel cii Southern
Ï{a.il vonden omzetten van groote beteekenis plaats. Niet
alleen was het publiek te onzent op flinke schaal kooper,
doch ook de arbitrage trad tusschenbeide, teneinde gebruik
te maken van de gunstige gelegenheid tot ,,tourneere,i”
au posities, die enkele koersen haar boden. Verschillende
bespiegeliugen werden gehouden met betrekking tot het
offensief der geallieerden, waarvan de grondtoon steeds eet?
optimistische was, voor zoover het de naaste toekomst van
dc Amerikaajische koersen betrof. De lichte reactie, clie
Wallstreet dan ook in de laatste dagen aantoonde, werd
hier ter beurze niet ten volle overgenomen.
3 Sept. 6 Sept. 9 Sept.
Rizi1,gof
Ameriean Car & Foundry – – ’72°/ja 76’/4
755/8 + 3
1
io –
Anaconda Copper ……..i32/
132
1
/to l338/
+ 81
Un. States Steel Corp ….. 95’/o
99
9688/,o + 1’/o
Atchison Topeka ……..
.,. 82
°
/to 84’/4
84
+ l/,o
Southern Pacific ………. 80
76
1
/8
761/o – 3/8
Union Pacific …………. 120
12081
4
120
Int. Merc.Marine afgest…..32’/82
31
25
/32
3188/02 –
lo
prefs. 104
104 ‘/2 1048/4 + 8/4
-. ‘J)e
geidmarict
bleef kalm; prolongatie
3
Ct.
GOEDERENHANDEL.
–
GRANEN.
10 September 1918.
In de afgcloopen week zijn volgens de dagelijks in onze
dagbladen voorkomende berichten de aanvoeren van tarwe
en mais aan de markten der Vereenigde Staten zeer sterk
algcnomen en gedaald tot op een tiende gedeelte van ,de
zeer groote aanvoeren van nieuwe’ wintertarwe gedurende
253’/2 253 Vi
278
279’/j + 38/4
333
359
+ 24’/
2698/, 271V4 + 5’/
510
526
+4
283 286
+ 10
349
370
+
25
283′!
284/4
+
88/4
226 223
+ 1’/
356
396’/i
+
41
816
.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
11 September 1918
Noteeringen.
,
Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.
–
Chicago
Buena
,
Ayrea
.
oorten.
9 Sept.
2 Sept.
9 Sept.
‘
D
a a.
1918 1918
–
–
1917
•
Tanoe
MaTa
Hauer Tanoc
.
MaTa
Lijnzaad
__________
Sept.
Sept.
Sept.
Sept.
Sept.
Sept.
Tarwe (inlandsche)
……
25,-
1)
25,- ‘)
–
7Sept.’18
226
156’I8
70Ie
11,25
5,85
26,65
•
Rogge (70 Kg. naturagesv.)
28,50
1
)
26,-
1
)
–
31Aug.’18
226
153’/8
69
7
/a
10,80
5,95
–
26,60
–
360,-‘)
7 Sept.’17
220
110/2 ‘)
57/
17,-
)
.9,20
)
21,80
)
Gerst (60 Kg. natura gew.)
20,- ‘)
20,–
0
–
7 Sept.’16
151
1
1
8
89
1
I
46/
10,40
8
)
5,20
13,25
)
Maîs (La Plata)
………-
20,- ‘)
.
20,-
‘)
–
7 Sept.’15
92
1
/2
71
8
/8
36
1
/4
12,15
4,70
10,80
Haver
(inlandsche) …….
Lijnkoeken
(Noord-Ame-
20 Juli ’14
82
‘)
56e/s t)
36
1
/2
‘)
9,40
2
)
5 38 ‘)
13,70
)
rika van La Plata-zaad)
–
–
250,-1)
–
Lijnzaad (inlandsch)
. . . .
40,- ‘)
40,- ‘)
–
t
)
per Dec.
‘)
per Sept.
)
per Oct.
.
,
Regeeringsprijs.
AANVOEREN in tons van
ioiö
K.G. voor verbruik in Nederland.
R
oilerdam Amsterdam
Totaal
Artikelen.
1-7 Sept.
Sedert
Ooe,enk’
1–7 Sept.
Sedert
Ooereenk.
1918
1917
–
1918
1 Jan. 1918
tijdvak 1917
1918
•
1 Jan. 1918
tijdvak 1917
Tarwe ………………
–
1.944
253.376
–
2.920
38.227
4.364
291.603
..
Rogge ………………-
_
8.465
–
–
–
.
8,465
Boekweit
…………..-
–
‘
2.314
–
–
–
–
–
2.314
Maîs
………………-
–
114.010
–
4.590
67.438
-4.590
181.448
Gerst
………………-
–
30.600
–
–
11.886
–
42.486
Haver ………………-
–
10.025′
–
–
27.269
–
37.294
–
–
–
34.078
–
–
27.985
–
62.063
Lijnzaad …………….-
–
–
8.322
–
–
–
–
7.560
–
15.882
Lijnkoek…………….
–
Tarwemeel ………….-
756
19.988
–
6.068
3.051
6.824
23.039
Andere meelsoorten
. . . .
–
15.104
–
–
–
.
–
4.286
–
19.390
–
.
AANVOEREN in tons .van 1000 K.G. voor Be1gi.
Tarwe …………….
1
—
144.883
302.625
‘
II
–
1
–
–
144.883
302.625
MaTs
…………….
– –
90.191
12.335
.
–
–
–
–
,
90.191
12.335
Rogge ………………-
5.174
–
–
–
–
5.174
–
Tarwemeel …………..-
68.916
–
–
8.807
–
77.723
–
Gerst
………………-
24.172
667,1
–
–
–
—
24.172
–
667
Andere meelsoorten….
–
25.914
–
–
9.510
–
35.424
–
den laatsten tijd. Men zoude deze vermindering slechts eenigcl Koninkrijk. De farwe, die in het eerste gedeelte
kunnen verklaren door mogelijke maatregelen der Amen-
van Augustus van het ongunstige-weder te lijden had,heef t
kaansche Regeering, die dan het vervoer van graan tijde-
later gelegenheid gehad zich te herstellen en de oogst vindt
lijk bijna geheel zoude hebben doen staken ten gunste van
onder vrij gunstige omstandigheden plaats. Het kost echter
andere goederen. Heden
–
komt echter het bericht, dat de
moeite, evenals trouwens in Noord-Amerika, om voldoende
zichtbare voorraad in diezelfde week is toegenomen met
arbeidskrachten voor den oogst bijeen te krijgen.
bijna 8 inillioen bushels tarwe en vôor mais onveranderd
De stand van den maïsoogst der Vereenigde Staten is
is gebleven. Deze cijfers wijzen allerminst cip eene vermin-
4
volgens het Bureaurapport gedurende Augustus vrij sterk
dening der aanvoeren, zoodat waarschijnlijk de in ons land
achteruit gegaan. Het getal, dat dezen stand aangeeft, be-
gepubliceerde aanvoercijfers foutief zijn.
‘
draagt voor 1 September 67,4 tegen 78,5 op 1 Augustus.
Eenige met het oogstresultaa-t vaii tarwe verband hou-
In den laatsten tijd
–
was in berichten uit de Vereenigde
dende oorzaak voor vermindering der aanvoeien bestaat
Staten herhaaldelijk geklaagd over ongunstig weder voor
niet. Het op 8 September bekend gemaakte rapport van
den maïsoogst, doch een zoo sterke achteruitgang van de
het Landbouwbureau te Washington, dat den stand van.den
oogstvooruitzichten kon daaruit niet worden vermoed. De
oogst op 1 September aangeeft, schat de opbrengst der
opbrengst wordt nu reeds 18 pCt. beneden die van het
wintertarwe weder op ongeveer 556 millioea bushels, even-
vorige jaar geschat.
–
–
als op 1 Augustus. Voor zomertarwe is de stand zelfs verb,
Voor haver, gerst en rogge zijn gedurende Augustus de
–
beterd
en
de
oogst
wordt nu geschat op 343 millioe.n
oogstvooruitzichten in de Vereenigde Staten nietachteruit
bushels, eene verbetering van 21 millioen sedert 1 Augustus
gegaan.
Voor
deze drie graansoorten wordt nog steeds
De nadeelige gevolgen der droogte heeft de zomertarwe dus
–
op ruime oogsten gerekend, die, wat rogge en gerst aan-
gedurende de maand Augustus weder voor een groot ge-
gaat, veel grooter zullen zijn dan in voorafgaande jaren.
deelte overwonnen. Hierin ligt voldoende aanleiding om
Ook van lijnzaad is de stand iets verbeterd. De opbrengst
–
aan te nemen, dat ook de berichten omtrent verbetering
wördt 50 pCt. hooger geschat dan in 1917, toen de oogst
van de vooruitzichten der Canadeesche zomertarwe geloof
dan ook zeer slecht was, maar zelfs als de nu gepubliceerde
verdienen.
–
schatting van 18 millioen bushels geheel juist blijkt te zijn,
De gezamenlijke tarweopbrengst der Vereenigde Staten
zal nog belangrijke aanvoer van lijnzaad uit
.
Argentinië
mag nu met vrij groote zekerheid aangenomen worden op
noodig zijn.
–
900 zuillioen bushels, waarvan meer dan
voor uitvoer
N e d e r 1 a n d. — Na de goede resultaten van den Ne-
beschikbaar zal zijn. Er is dus voor de geallieerden in
derlandschen oogst van rogge, gerst en een gedeelte der
Europa. alle aanleiding gerust te zijn over de voor hen
haver en tarwe heeft vooral op de zware gronden in som-
beschikbare hoeveelheid tarwe gedurende het juist begon
mige gedeelten van ons land, waar nog veel tarwe en haver
nen seizoen. Verder bevinden zich nog steeds groote voor-
zich op het land bevinden, het ongunstige weder der laat-
raden in het
Zuidelijk halfrond,
die echter
wegens den
ste weken een nadeeligen invloed op de kwaliteit.
verren afstand slechts in de tweede plaats in aanmerking
De geleidelijke
anvoer van grondstoffen voor de brood-
komen. Dat de schaârschte aan tarwe in Noord-Amerika
bereiding uit de Vereenigde Staten blijft voortgaan. De
daartoe in het afgeloopen seizoen echter dikwijls genoopt
hoeveelheden,
die
op
(leze
Wijze ons
land bereiken,
zijn
heeft, blijkt wel uit het feit, dat op 20 Augustus de ver-
echter gering.
scheping uit Argentinië van 2/ millioen ton graan, waar-
toe de geallieerden zich in Februari verbonden hadden, was
SUIKER.
afgeloopen.
.
–
De aanhoudende vegens waren minder gunstig voor de
Het is zeer de vraag, of, Argentinië in dit jaar. weder,
bietsuikervelden en in
alle
productielanden
wordt
naar
zulk een
kooplust bij
de geallieerden
mag verwachten, warmer en droog weer verlangd teneinde de verwachtingen
Niet slechts zal Noord-Amerika veel tarwe beschikbaar.
van een
goeden gemiddelden
oogst verwezenlijkt te zien.
hebben, doch ook in Engeland en Frankrijk is de tarwe-
In
1 tal
i
ë
verwacht
men
een oogst van ongeveer
oogst bevredigend. Reeds herhaaldelijk hebben wij gewezen
140.000
tons
tegen
85.000,
140.000,
230.000,
167.000
en
op de sterke toename van den tarweverbouw in het Ver-.
!
‘305.564 tons in de 5 voorafgaande jaren.-
11
September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
817
In F r a n k r ij k heeft de oogst natuurlijk aanmerkelijk
geleden door het krijgsbedrjf, (lat gedurende de, laatste
maanden vele fabrieken en aanplantiugen geteisterd heeft.
Met referte aan de vroegere mededeelingen in dit. blad
omtrent de -Brusselsche Conventie dient nog vermelding,
dat Engeland in het begin van Augustus aan de ôuder-
teekenaars der – Conventie kennis heeft gegeven, dat het over
6 maanden zijne vrijheid ten opzichte (Ier toekomstige sui-
kerpolitiek terug verlangt. Vernoedeljk werd deze stap
gedaan op aandringen der
–
West-Indische koloniën.
.De zichtbare voorraden bedroegen volgens F. 0. Licht:
1918
1917
1916
Duitschland)? 1 Sept.
2)
400.000* 250.000* 545.000*tons
namuurg
)
Oostenrijk
1
1)
250.000
305.000*
478.000*
Frankrijk
1
)
39.012 58.525
141.454
Nederland
15 Aug.
34.437 80.510
6.703
België
1. Febr.
114.548
106.251
71.358
Engeland
1 Nov.
‘)
259.929 135.699
195.267
Totaal Europa
1.097.926 935.985
1.437.782
tons
V. S. v. N. A.
27 Juni
87.498.
302.718
–
244.858
Cubahavens
26
,,
963.643
723.942 681.828
Totaal 2.149.067 1.962.645 2.364.468 tons
* Raming.
1) 1917/16115.
‘2)
191615114.
Daarbij moet nog in aanmerking worden genomen, dat
op Java aanmerkelijk. grootere voorraden disponibel zijn
(lan, in vroegere jaren.
Op J a v a wordt nog ‘steeds onderhandeld tusschen de
vereenig’Ie suikerfabrieken en de, gecombineerde exporteurs.
Voor- zoover tot dusver.bekend werden sedert het tot stand
komen der producenten-vereeniging verkocht 450.000 picols
uit oogst 1917 en 1.600.000 picols uit oogst 1918, waarvan
de koopers voor een groot gedeelte speculanten zijn. De
productie valt ook dit jaar weder zeer mede, en is het
rendement van 82 fabrieken op 15 Augustus in doorsneê
gelijk aan het voorjarige.
Volgens berichten van den Nederlandschen Consul heeft
4e suikeruitvoer van Fo r m os a gedurende de laatste 2
jaren bedragen:
1917.
1916
naar Japan…………458.856.611
421.454.093 kin
China …………18.117.488
14.828 305
Kwantung ……..12.114.424
423.650
Hongkong ……..49.092.720
7.313.174
Britsch-Indië……4.200.000
3.226.800
Britsch-Amerika
46.502.440
32.360.913
Australië ……..
8.983.911
52.683.714
andere landen .. . .
1.877.332
136.000
Totaal . ,…..599.744.926
532.426.649 Kin*)
S)
1 Kin
600 Gr.
NOTEERINGEN.
1
Londen
Am,terdam
1
.rnerIc.
New York
Data
–
1.
per
Taic,
I
White
Grano.
October.
Cube
loco,
Centrifugal,.
No. 1
fob.
1
fob.
6 Sept.1918
f
–
64/9
–
–
6,05
30Aug. 1918…….
–
64/9
–
–
‘ 6,05
6 Sept.1917…….
–
53/9
18/6
34/6
7,02
6 Sept.1916 ….
.., 26
11
122
47112/2
–
-‘
4,89
21Juli 1914 ….
…11
13
/22
18/–
–
–
3,26
KATOEN.
Mztiktberieht van de Heere» Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester, d.d. 15 Augustus 1918.
Wij hebben weer een week van wilde fluctuaties in de
prijzen van Anieiikaansche katoen gehad, zoodat prijzen ten
slotte ongeveer een penny per pond hooger zijn. Voor-
spellingen van regen in Texas hebben weinig resulttat ge-
had, zoodat men meent, dat de opbrengst in Texas zeer
slecht zal zijn en deze ook in de andere staten zal tegen-
vallen. De slechte berichten omtrent den Eugelsch-Indischen
oogst hebben de hausse nog bevorderd. De Egyptische oogst maakt goede vorderingen.
Spinners van Amerikaansche garens hebben hun noteeringen
minstens een penny per pond verhoogd- en hoewel de vraag
verbeterd is, is het toch moeilijk volle prijzen te krijgen,
zoodat slechts enkele orders voor de binnenlandsche weve-
rijen afgesloten zijn. Er is niet veel animo bij de prdu-
centen om de koopers tegemoet te komen, daar zij
–
voldoende
van orders voorzien zijn, om zich tegen elke inkrimping
van hunne marges te kunnen verzetten. Voor export is wel
vat meer gedaan, vooral voor ‘de Fransche markt. Deze
vraag beperkt zich hcofdzakeljk tot de grovere ongetwijn’de
soorten Anierikaansche garens, zoowel in cops als in bundels.
Getwijnde garens zijn tegen de tegenvoordige prijzen moei-
lijk. te verkoopen. Egyptische garens worden sterk gevraagd
vooral in de nummers GOer en 62er twist en 72er en 82cr
veft tegen volle prijzen. De vraag van Indië beperkt zich tot enkele partijdu’ geverf de garens, terwijl
–
er voor de
kleinere markten ook orders op verschillende soorten binnen
komen.
De vraag naar manufacturen, is wel beter en hoewel
prijzen veel hooger zijn, zijn er toch verschillende orders
tot stand gekomen. De voornaamste vraag is weer van Indië
en men wenscht daar vooral lichter gebleekte goederen en
dho9ties. Gedrukte en geverfde goederen worden eveneens
gevraagd, doch de hooge vraagprjzen houden vele zaken
tegen. De tegenwoordige vraag naar inanufacturen is veel
grooter dan de productie en in vele gevallen zijn fabrikanten
tot, ver in het nieuwe jaar met orders bezet.
Volgens het Censusbureau te’ Washington bedraagt het
geginde aantal balen katoen exclusief linters:
(In duizendtallen balen.)
–
1918119
1917/18
1916/17
tot 31 Augustus
………
1040
.
. 606
850
Noteeringen voor Loco-Katoen.
(Middling Uplands).
Sept._
–
181
2Sept.1826Au
g
.1810Sept.1
7
9Sept.
16
New York voor
Middling
..
36,45 c
36,50 c ‘)
-3560 c 21,35 c
15,35 c
New Orleans
voor Middling
33,50 c’
33,25 c
2)
32,50 e
20,25 c
14,88 c
Liverp. v. Good
Midd.Texas..
25,51d
25,66d 25,—d
16,95 d°)
9,38 d
3)
1)
30 Aug. ’18.
2)
31 Aug. ’18.
2)
Middling American.
Ontvangsten in, en’ uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen.)
—
•
1 Aug.18
Overeenkomsttge perioden
tot
6 Sept. 18
1917
1
1916
Ontvangsten Gulf-Havens.
305
151
1)
,494
11
Atlant. Havens
144 –
Uitvoer naar Gr.Brittannië
249
171
11
‘t Vasteland. 351
96
229
It
Japan etc…
‘ –
34
1)
31 Augustus 1917.
–
Voorraden
in
duizendtallen
6 Sept.
18
31 Aug.
17
6 Sept.
16
822
419
–
509
Binnenland ……………
247 316
Amerik
havens …………
New York
…………..
–
56
69
New Orleans
.612
—
.
73
107
Liverpool
……………
–
232 621
PETROLEUM.’
(Ontleend aan den ,,Petroleum Review”
van 3 en 10 Augustus 1918).
L o n den. Geraffineerde petroleum:
Water White – . . . 1 s.
112/4
d.
Standard White. . 1
S.
10
1
14 d.
In Schotland en Ierland zijn beide destillaten 1 d. per
gallon duurder.
In de prijzen der smeeroliën is geen verandering gekomen.
American pale ……£ 37—C 43 per ton.
American red …….. £ 37—C 45
American filt. cyl…..£ 42—C 63
American dark cyl. .. £ 39—t 44
Benzine:
No. 2………….3 s. 8 d. per gallon.
No. 3 ………….3 s. 7 cl.
,,
,,
In Schotland en Ierland zijn beide merken 1 d. per gallon
duurder.
Terpentijn. Markt vast. 116 s. per cwt. Amerikaansch
voor consenthouders. – –
De maximumprijs voor stookolie is £ 14 per tön.
De markt voor paraffine is vast. De prijzen varieeren,
naar gelang van het smeltpunt van
10/2
d. tot 1 s. per lb.
818
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
II September 1918
Live r pool. Lampolie noteert I s. 11
1
/i d. per gallon
voor Amerikaausch. Benzine gaat tegen 3 s. 8 d. per gallon
voor den kleinhandel.
Volgens Sanuel Banner & Co.:
White Spirit 3 s. per gallon bij afname van 1 ton.
3 s. 1 d. voor Schotland.
3 s. 2 d. voor Ierland.
Bakoe, 30 Juli. Er heerscht voortdurend vaste vraag
naar ruwe olie. De door de Regeering vastgestelde prijzen
voor Bakit- en Grosny-olie zijn 96 kopeken per poed.
New York.
Geraffineerd, in kisten …. 18,75 c. per gallon
Standard ?Vhite,in vaten.. 15,05
Pennsylvanian Crude …. $ 4,— per vat.
Sedert 31 Mei werden de prijzen voor gasolie voor den
export geannuleerd.
P
li
i 1 adel p h ja.
Standard White ……..15,05 c. per gallon.
VERKEERS WEZEN.
SCHEEPVAART.
7 September 1918. In de Vereenigde Stateic heeft de
Shipping Board weer uitgebreider bevoegdheden gekregen
dan ze reeds had; geen zeilschepen boven 50 ton of stoofti-
schepen boven 350 ton onder Amerikaansche vlag mogen
bevraeht worden en geen Amerikaansch burger mag bui-tenlandsche schepen charteren, tenzij de Shipping Board
vergunning geeft. De vraag naar kolen, zoowel voor lading
als voor bunkers, is in den laatsten tijd zeer levendig. Er
worden thans alleen de allerbeste soorten naar de haven-
plafttsen gezonden; de prijzen aan de Hampton Roads ha-
vens zijn voor gezeefde Pocahontas en New Riverkolen
ondersch. $ 6,42 eis $ 6,82 per 1015 K.C.
De geruchten over het teruggeven van onzijdige schepen,
welke dooi de Amerikaansche regeering in gebruik geno-men zijn, blijven aanhouden. De pas binnengekomen bla-den geven hierover uitvoerige beschouwingen, doch deze moeten onder voorbehoud aanvaard worden, want gelijk-
tijdig wordt melding gemaakt van plannen om tegen den
winter belangrijke kolentranspoiten naar Zuid-Amerika
te doen plaats vinden, waartoe de Amerikaansche regee-
1
–
ing zich verplicht zou hebben. Voorts wordt bericht, dat
ten behoeve van Engeland 20.000.000 ton kolen van
Amerika verscheept zou moeten worden, om te voorzien in
een tekort jan kolen, hetwelk veroorzaakt wordt door ont-
trekking van een groot aantal mijnwerkers voor het front.
Ook is voortdurend meer scheepsruimte noodig om het da-
gelijks grooter wordend Amerikaansch leger in Frankrijk
van leeftoeht en oorlogstuig te voorzien.
De in Peru liggdnde Duitsche schepen, metende ca.
25.000 ton, werden aan de Vereenigde Staten afgestaan.
Vrachtnoteeringen bleven in (le Vereenigde Staten on-
veranderd op 35/- voor timecharters, 50/- naar Engeland,
57/6 naal- Frausch Atlantische havens, 77/6 naar West-
Italië per quarter zwaar graan, eu op de net form 230/-
naar Engeland, 230/- naar Frausch Atlantische havens en
375/- naar West-Italië.
Uit Chili duiken weer geruchten op over voorgenomen
uitbreiding der scheepvaart, liet plan zou bestaan, om de
hand te leggen op de Duitsche schepen, die daar opgebor-
gen zijn. De bemanningen moeten echter de machines en
ketels zo’oveel mogelijk beschadigd hebben, hetgeen wellicht
tot, verwikkelingen aanleiding zal geven. De productie van
salpeter is even groot als vroeger, toen de Duitsche maat-
schappijen, die thans niet meer werken, een belangrijk
deel voor haar rekening namen. In het eerste halfjaar
werd 1.336.000 ton uitgevoerd, waarvan de grootste helft
naar Noord-Amerika, in hoofdzaak voor aanmaak van
munitie.
Voor Fransche zeilschepen werd de vracht van het Bristol
Tanaa1 naar Fransche Westkusthavens vastgesteld op 95/-
S
112/6. Voor onzijdige motorschepen van Engeland naar
Noord-Fransche havens werd betaald 70/. per ton kolen en
90/- voor cokes.
in Engeland wordt maar steeds door georganiseerd. Zoo
werd in Cardiff een Comitd van scheepvaartadviseurs be-
noemd, die voor vlrigge lossing en belading der schepen
moeten zorgen; verwacht wordt, dat dergelijke plaatselijke
adviseurs in andere havens benoemd zullen worden. De
maatregelen om een vlugge aanbouw te verzekeren wor-
denn steeds uitgebreid. Thans worden machines, ketels en
allerlei hulpwerktuigen volgens staudaard-modellen ge-
maakt, hetgeen een werkelijke tijdsbesparing geeft in het
zeeklaar maken der schepen. Door dezen maatregel kunnen
de machinefabrieken in het binnçnland een groot gedeelte
van het werk op zich nemen. Een en ander wordt dan ook
algemeen zeer gunstig beoordeeld, in tegenstelling met de
opinie over de vroegere bepalingen betreffende het bouwen
van cascos van standaardschepen.
Uit Denemarken en Noorwegen wordt bericht, dat de regeeringen voor eigen rekening motorschepen voor de
algemeene vrachtvaart laten bouwen. In Zweden werd de
rijksmolestpremie voor de vaart op Engeland tot 3 pOt.
verlaagd. De ertsuitvoer van Zweden naar Duitschiand
zal aanzienlijk beperkt worden, ingevolge de bepalingen
der Zweedsch-Engelsche handelsovereenkomst.
Spanje wil de door Duitschland in den grond geboorde Spaansche schepen vervangen door in Spaansche havens
liggende geïnterneerde Duitsehe schepen. Uit Bilbao wor-
den plannen gemeld om een vrijhavengebied te scheppen.
in italië zal het besluit, dat nieuw gebouwde schepen
gedurende een jaar niet voor opvordering in aanmerking komen, vermoedelijk ingetrokken worden. Dit naar aan-
leiding van protesten der geallieerden, die de voorziening
van Italië van grondstoffen en levensmiddelen met opge-
kommandeerde schepen tot betrekkelijk lage vrachten be-
zoi gen.
De Nederlandsche scheepvaart op Scandinavië is thans
eenige weken aan den gang. Het blijkt echter, dat de over-
eengekomen ruimte van 50.000 bruto reg. ton, die tegelj-
l
vinden, te meer waar de aanvoer van hout voor het grootste
gedeelte van het seizoen stop gezet geweest is. ])uitsche
booten nemen inmiddels zonder eenigerlei beperking een
levendig aandeel aan de houtvaart op Delfzijl.
Met de Vereenigde Staten wordt een overeenkomst ge-
troffen nopens aanvoer van stapelproducten van de Oost
naar Noord-Amerika met Nederlandsche schepen.
In Indië liggende Duitsche schepen werden afgestaan
aan de Nederlandsche reederijen, wier schepen verleden jaar
iii Februari getorpedeerd werden.
De hospitaalschepen hebben den dienst op Engeland voor
da uitwisseling van krijgsgevangenen hervat. De waarde
van de ,,Koningia Regentes” zal – volgens loopende ge-
ruchten – door beide oorlogvoerende partijen vergoed wor-
den en de benoodigde materialen voor den bouw van een
dergeljk.schip hier te lande zullen door de oorlogvoerenden
geleverd worden.
De jongste wijziging der Dnitsche prijzenhofbepalingen (F.et befaamde art. 55e), waardoor onrechtmatige opbren-
ging eenigszins gesanctioneerd werd, is nagevoigd door de
Entente, door een nieuwe bepaling, waardoor schepen, die
onder een z.g. Geleitschein varen, beschouwd worden als te zijn in dienst van den vijand. Weliswaar zouden de schepen
niet blootstaan aan prijsmaking, indien de omstandigheden het tegendeel uitwezen, doch na de ondervinding reeds op-
gedaan van de werking der Duitsche bepaling, wordt ge-
vreesd, dat onzijdige schepen thans ook aan ‘de willekeur
van cle Entente overgeleverd zullen zijn.
– Voor statistiek der vrachten wdidt naar het voorgaande
nummer verwezen.
RIJN VAART.
Week van 2 tot 9 September 1918.
Ook in de afgeloopen week was de toestand ,op den Rijn
nog dezelfde als de vorige week, alleen trad aan het einde
der week een verbetering in de vrachtenmarkt in, daar de
waterstand vallende bleef en d’e schepen vlotter moesten
afladen. Dientengevolge werd einde der week Mk. 3,75 per
ton vracht betaald, terwijl het sleeploon tot 13 pf. per
Centoer steeg.
Het gezonken schip in het Bingerloch is nog niet gelicht,
zoodat de opeenhooping van schepen te St. Goar nog aan-
houdt. De verwachting is, dat door den aanhoudenden regen
der laatste dagen de Rijn zal gaan wassen en zich dan mis-schien een druk verkeer zal ontspinnen.
Cauber Pegel wees aan het einde der week Mtr. 1,56 aan.
Van Rotterdam naar de Ruhrhavens ging er zeer weinig
om. Het sleeploon steeg wel is waar tot 50 cents tarief plus
50 cents per last, doch dit is minder tengevolge van meer
sleepwerk, dan wel het gevolg van het feit, dat vanaf 1 Sep-
tember de bunkerkolen te Duisburg voor booten, die naar Holland gaan, tegen
f
85.— per 1000 K.G. berekend wor-
den. De veru achting is dan ook, dat het sleeploon nog wel
aanmerkelijk zal moeten stijgen om de hierdoor ontstane
hoogere exploitatiekosten te kunnen dekken.
11 September 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
M
.
DE TWENTSCHE BANK,
Amsterdam – Rotterdam – ‘s-Gravenhage – Utrecht
Maandstaat op 31 Aügustus 1918
DEBET
Aandeelhouders nog te storten
……………
……………
f
1.784.700,- Deelneming in de firma’s:
B. W. BLIJDENSTEIN
&
Co., te Londen
B. W. BLIJDENSTEIN Jr., te Enschede
LEDEBOER
&
Co., te Almelo, f7.892.187,50,.waarvan in
geld
gestort
…….
……………………………
6.342.187,50
Deelneming in bevriende Bankinstellingen f4.548. 148,60,waarvan
in
geld .gestort
……………………….
. …………
3.077.648,80
f
11.204.536,10
Fondsen van Aandeelhouders
te Amsterdam, Rotterdam, ‘s-Gravenhage en Utrecht
. . .
31.933.200,—
Fondsen
door ons gedeponeerd voor rekening van bevriende
instellingen
……………………
……………….
4.020.500,-
Kassa,
Wissels
en
Coupons
………………………….
,,
41.517.572,70
Nederlandsehe
Staatsleeningen
……………….. . ……..
,,
530.885,09
Nederlandsche Schatkistbiljetten e
Schatkistpromessen
….
67.999.326,–
Daggeldleeningen
…………………………. . ……..
.
2.050.000,-
Saldo’s bij Bankiers:
.
beschikbaai
voor eigen gebruik
…………… .’ ……..
f
2.012.130,7334
voor
rekening
van
derden
………………………..
,, 18.563.818,31
gereserveerd voor geopende credieten
……………….
,,
2.797.917,20
f
23.373.866,2434
Prolongatiën
gegeven
………………………………
,,
8.514.800,-
Eigen
Fondsen
en
Syndicaten
…………………………
3.604.292,6434
Credietvereeniging
……………………………
23.225.984,5034
Voorschotten tegen Onderpand of Borgtocht en Saldo’s Rek. Ort
f
30.989.287,4934
Af:
loopende
Promessen
…………………….. ………
…
760.000,-
30.229.287,4934
Voorschotten
op
Consignatiën
………………………..
106.871,61
Gebouwen
en
Safe Deposit…………………………..
,,
2.692.100,6634
Totaal
……
f
251.003.223,0534
CREDIT
.
Kapitaal
…………………………………
………
f
21.952.000,-
Reservefondsen
……………………………………..
,,
8.199.877,-
Waarborgfonds Credietvereeniging
……………………..
,,
3.062.647,50
Reserve
Credietvereeniging
………………… ………
,,
2.719.036,40
f
35.933.560,90
Zieken-
en
Pensioenfondsen
…………………. . ………
.
,,
.245.841,-34 Aandeelhouders voor gedeponeerde fondsen
als waarborg voor 90 pOt. storting op aandeelen B
f
1.784.700,-
in
Leendepôt
………………………………….
,,
34.169.000,
35953.700,-
Deposito’s
……………………………….
……….
.
43.469.171,2634
Prolongatie-Deposito’s ………………………………
3.335578,30
Saldo te ontvangen en te leveren fondsen
402.203,0934
Saldo’s Rekeningen-Courant
…………………………
,,
85.409.774,28
voor gelden in het Buitenland.
,, 18.563.818,31
Credietvereeniging
………….
,,
11.682.722,44
115.656.315,03
Daggeld
en
Beleeiingen
……………………………..
,,
7.100.000,-
Kassiers te
Amsterdam
…………………………….
,,
197.978,5034
Te
betalen
Wissels
…………………………………..
6.234.152,81
Diverse
Rekeningen
………………………………..
,,
2.474.722,1434
Totaal
……
f
251.003.223,0534
KONINKLIJKE
HOLLANDSCHE
LLOYD
AMSTERDAM
Geregelde
Passagiers- en Vrachtdienst
met nieuwe, moderne
post-stoomschepen
TUSSCH EN
AMSTERDAM
EN
ZUID-AMERIKA
VIA
NEW YORK
IÏnterôationai
f000r
Bank,
i jakelhcn
tQ
Gronin3u.
0′
TO? D.N
IO.R5VAJ1
0710
820
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
11 September 1918
De N.V. Nederlandsche Huistelefoon-Maahchappli
ROTTERDAM
‘s-GRAVENHAGE
GRONINGEN
Telefoon 3600
Telefoon H 280, 300
Telefoon 1555
levert uit voorraad
TELEFOON-, SCHEL-, ELECTR. KLOK-INSTALLATIES,
etc.,
in
huur
en koop.
Herstelt en onderhoudt o n d er garantie ook alle niet door haar uitgevoerde installaties.
PROSPECTUS GRATIS.
NED.-IND, ESCOMPTO MAATSCHAPPIJ
BATAVIA.
KAPITAAL / 25.000.000,—.
waarvan geplaatst en volgestort / 15.000.000,—,
reserve ca. / 3.300.000,—.
UITGIFTE VAN
f 5
Nieuwe Aandeelen
voor een vierde deelende in de winst over 1918
tot den Koers van 122
1
/2
pCt.
met recht van preferentie voor de tegenwoordige Aandeelhouders.
De INSCHRIJVING op deze uitgifte zal zijn open-
gesteld in Nederlandsch-Indië, bij het
Hoofdkantoor
te
Batavia
en alle
Agentschappen
en in
Nederland
bij het
Agentschap Amsterdam, Keizersgracht 573/5,
,, ,,
,,
‘s-Gravenhage, Prins Hendrikplsin 14,
op DONDERDAG 19 SEPTEMBER 1918,
van 9 uur v.m. tot 4 uur n.m.
PROSPECTUSSEN en INSCHRIJVINGSBILJETTEN zijn
bij bovengenoemde Kantoren verkrijgbaar.
Ned.-Ind. Escompto Maatschappij.
BATA VIA,
AMSTERDAM, ii September 1918.
P. Cls & Leembruggell
VA N RIJ N & C
UTRECHT – POSTBUS 40
LEIDEN
Sajetten en Wollen
Garens voor Hand-
en Machinebreien
EEN1GE FABRIKANTEN
VJINDE UTRECHTSCHE
FIJNE TAFELMOSTERD
DE SPAARNE-BANK
HAARLEM
Gestort Kapitaal en Reserves f1.184.000,-
REKENING-COURANT, CR EDIETEN, INCASSEERINGEN, ASSURANTIËN,
WISSELS, EFFECTEN, COUPONS, PROLONGATIËN, DEPOSITO’S, ENZ.
Opgericht 1 Mei 1766
Tel. lntercomm. 370
Telegr.-Adras: CLOS
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
W
.,
H. MULLER & Co.
REEDERS EN KOOPLIEDEN
HOOFDKANTOOR:
‘sGRAVENHAGE
H
0 L LA N D
–
A ME R I
–
KA
GEREGELDE AFVAARTEN TUSSCHEN
ROTTERDAM en NEW YORK, BOSTON, PHILADELPHIA,
BALTIMORE, NEWPORT NEWS, NORFOLK, SAVANNAI-I,
NEW ORLEANS, CUBA, MEXICO en NEW YORK—JAVA.
Voor inlichtingen wendé men zich tot de
HOLLAND-AMERIKA LIJN, WILHELMINAKADE, ROTTERDAM
Scheepvaart- èn Steènkolen-Maatschappij – Rotterdam
Filialen: AMSTERDAM – . IJMUIDEN – LEEUWARDEN – HARLINGEN
ENGELSCHE STEENKOLEN.
GEREGELDE LIJNEN VICE-VERSA:
ROTTERDAM – LON DON; ROl TERDAM – HULL/GOOLE; ROTTERDAM – NEWCASTLE;
ROTTERDAM— LEITH
PRACTISCH
EFFECTENBOEK
Prijs
f
1,25
Verkrijgbaar bij den Boekhandel en bij
NTJGH&VAN DITI&AR’SUITG.-MIJ,R’DAM
R. S. STOKVIS & ZONEN Ltd – ROTTERDAJ
Groote voorraden van artikelen op industriëel gebied
ROTTERDAM
WEISE(X CO,
AMSTERDAM
Import van en Handel in
OVERZEESCHE PRODUCTEN
speciaal
RUBBER, GUTTA-PERCHA en BALATA
11 SEPTEMBER 1918
3EJAARGANG No. 141
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
£.MO 1616
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
BLAAUWHOEDENVEEM • VRIESSEVEEM
AMSTERDAM
ROTTERDAM
ANTWERPEN
EXPÈDITEURS
MAATSCHAPPELIJK
KAPITAAL:
f10.000.000,-
EXPEDITIE
IN-
EN
UITKLARING
ASSURANTIE
RESERVE –
FONDSEN:
f 1.639.297,151
RUBBER-
ETABLISSEMENT
KINA – ETABLISSEMENT
PAKHUIS EN SILO-GEgOuW ,,ST. Jos”. ROTTERDAM
BEÈEDICDE WEGERS EN METERS
BEWARING
VAN
KOOPMANSGOEDEREN
TEGEN
UITGIFTE
VAN
,,CEDULLEN
AAN
TOONDER”
WELKE LEVERBAAR EN BELEENBAAR ZIJN
MODERNE KOEL-. EN VRIESINRICHTINGEN TE AMSTERDAM EN ROTTERDAM VOOR HET OP LAGE
TEMPERATUREN BEWAREN VAN AAN SPOEDIG BEDERF ONDERHEVIGE LEVENSMIDDELEN EN HANDELSWAREN.
CORRESPONDENTEN:
TE LONDEN
1
BRITISH BLAAUWHOEDENVEEM, LTD., 1 MINCING LANE, E.C.
BIJKANTOOR TE LIVERPOOL.
IN NED. INDIË: ,,HET INDISCHE VEEM” EN ,,DE SCHEEPSAGENTUUR”, BATAVIA, ENZ.
DIRKZWAGER’8 SCHEEPSAGENTUUR
MAASSLUIS EN HOEK VAN HOLLAND
Belasten zich met het rapportecren van schepen en het
behandelen van scheepszaken op den Nieuwen
Waterweg
NIEUWE BERGING.MAATSCHAPPIJ
MAASSLUIS
Contracteeren voor het bergen van gezonken schepen en
ladingen, op de rivieren en buitengaats; belasten zich met
het instellen van duikeronderzoek, enz. enz.
NEDERLANDSCH
–
TR?SATL1NTISCHE
HYPOTHEEKBANK. TE AMSTERDAM
‘/ERKT IN CANADA MET EIGEN }AJTOREN
D[ECTTE:J.ME53 TE AM3TERDAH. LDn000LEEVER 1ORTUYN TE WINN1PEG
5
011
6°I
IN 3TUKKN VAN
f
1000,_.
f
500._N
fioo._
pFoIrn
TEGEN
nzun.0an8
w
1
1 —
MACHINEFABRIEK
K ETE LM A K ER IJ
DR Id FWER KEN
G 1 ETER IJ
MAdHrnUA8âi1[N6(
ROTTERDAM. Zuidbiaak 56
1.
&
Cus
BANK.’8-GRAVENHAGE, Kneuterdijk
13
KAPiTAAL f 8.000.000,- VOLGESTORT
Directie: P.
J.
VAN OMMEREN, Jhr. D. F. REUCHLIN,
S.
S. BOSMAN JR.
Raad van Commissarissen: Mr.
J.
A. LOEFF,J. RUPPERDA WIERDSMA. A. C. MEES en Mr. A.
J.
MARX
NIJGH & VAN DITMAR’S BOEK- EN HANDELSDRUXKERIJ, ROTTERDAM