Door het sterke herstel sinds de pandemie is de Nederlandse economie in vergelijking met eind 2019 flink gegroeid. De uitvoer heeft daar sterk aan bijgedragen door met ruim zeven procent te groeien ten opzichte van eind 2019. Deze uitvoergroei komt echter volledig op het conto van de uitvoer van goederen, terwijl de uitvoer van diensten ver achterblijft. Met de krimp van de dienstenuitvoer in het vierde kwartaal van 2022 is deze zelfs bijna vier procent kleiner dan het niveau van eind 2019.
De uitvoer van diensten bestaat uit veel verschillende producten. Denk bijvoorbeeld aan vervoersdiensten, over zee en via de lucht, aan reisverkeer (zowel zakelijk als privé), financiële en zakelijke dienstverlening, en aan de uitvoer van intellectueel eigendom. Van deze producten is de uitvoer van intellectuele eigendommen, zakelijke diensten en vervoersdiensten het grootste. Zij vertegenwoordigen samen bijna zeventig procent van de totale dienstenuitvoer.
Aan de terugval van de dienstenuitvoer liggen zowel tijdelijke als structurele factoren ten grondslag. Sinds de pandemie blijft het reisverkeer – in 2019 ruim zeven procent van de totale dienstenuitvoer – nog altijd achter. De uitgaven die inkomende reizigers in Nederland doen, vallen onder de uitvoer van diensten. Hier is een verschil te zien tussen inkomende en uitgaande reizigers. Waar de bestedingen van Nederlanders in het buitenland al boven het niveau van 2019 liggen, blijven het inkomende reisverkeer en de uitgaven van inkomende reizigers in Nederland nog achter. Het is te verwachten dat hier de komende tijd een verder herstel in komt, hetgeen de dienstenuitvoer een steun in de rug geeft.
De sinds 2020 afgenomen uitvoer van intellectueel eigendom lijkt de dienstenuitvoer daarentegen structureel te verlagen. Veranderingen in het belastingstelsel maken het voor multinationals minder aantrekkelijk om bepaalde transacties, die onder de dienstenhandel vallen, via Nederland te laten lopen om zo bijvoorbeeld de lastendruk te verlagen. Het is te vroeg om te zeggen of dat reëele effecten heeft op de handelsbalans, onder andere omdat ook de dienstenimport erdoor verandert. Voor de sectoren die dergelijke transacties faciliteren, zullen er waarschijnlijk wel effecten zijn als deze financiële stromen niet meer via Nederland lopen.
Auteurs
Categorieën
