Macro-economie laat ik doorgaans aan hen die ervoor doorgeleerd hebben; thuis mijn betere helft, in de krant collega Mathijs Bouman. Maar nu de grote economische vraag een macrovraag is, ga ik me er toch aan bezondigen. Moet de economie door de overheid gestimuleerd worden? En zo ja hoe?
Doorsudderen
We zitten in een doorsudderende recessie met achterblijvende vraag. Zo eentje waar Keynesianen dol op zijn omdat we in ‘hun wereld’ terechtkomen. Mensen die in zo’n wereld voor het aflossen van schulden en bezuinigingen pleiten, zoals DNB-baas Klaas Knot en chief economist van de ECB Peter Praet, plaatsen zichzelf buiten het discours.
Stimulus
Dat betekent niet dat ‘stimulus junkies’ (aldus de Britse econoom Simon Wren-Lewis) als Paul Krugman — en dichter bij huis Bas Jacobs — het gelijk aan hun zijde hebben. Het vervelende van deze Keynesianen is dat 90% van hun analyses gaan over hoe dom centrale bankiers en andere monetaire haviken zijn, en 10% over een pleidooi voor overheidstimuleringen. Hoe gaan die overheden dat dan doen? Krugman komt niet veel verder dan investeringen in infrastructuur, maar in Nederland is de track record van de overheid op dit terrein — en dan druk ik me voorzichtig uit — niet fameus.
Er is een mooi interview uit 1977 met Friedrich Hayek waarin die terugkijkt op zijn relatie met Keynes. Hayek vond dat Keynes goed bezig was geweest in het interbellum, maar dat zijn ‘General Theory’ eerder gedreven was door de omstandigheden dan een poging een algemene theorie te formuleren. Eigenlijk was ‘A Specific Theory of Employment, Interest and Money’ een betere titel voor zijn boek geweest.
In the short run we are all dead
Toen Hayek Keynes daarop na de oorlog aansprak, beloofde deze beterschap. Alleen ging Keynes toen dood en zitten we nu met een algemene theorie die niet algemeen is.
Aanpassingen
Hayek pleitte voor een economie die zichzelf herstelt door aanpassingen in het loon omdat arbeid dan daar naartoe gaat waar het productief is. Hij klaagde dat vakbonden de lonen onnodig hoog hielden. Zou het kunnen dat de ongelukkige combinatie van flexwerk, gemarginaliseerde vakbonden en loonmatigingsfetisjisme de lonen nu juist te laag houden?
Verhogen loon
Het verhogen van lonen aan de onderkant van de arbeidsmarkt is geen gek idee. Net als in de tijd van Henry Ford is het niet ondenkbaar dat dit leidt tot een stijging van productiviteit van schoonmakers, thuiszorgmedewerkers en vakkenvullers, zodat we ons niet uit de markt prijzen. Tegelijk wordt de vraag gestimuleerd precies daar waar dat het meest nodig is en kan de inflatie oplopen zonder verstorend overheidsfalen. Het heeft even geduurd maar Keynes en Hayek kunnen elkaar post mortem eindelijk de hand schudden.
fd column 11-1-2016
Auteur
Categorieën