Stijgende lonen werken beperkt door in uitvoerprijzen

De loonstijgingen lopen in 2023 op. Voor 2023 wordt de gemiddelde cao-loonstijging in de marktsector door het Centraal Planbureau (nominaal) op 5,9 procent geraamd in september. Een input-outputanalyse suggereert dat de uitvoerprijzen hierdoor met gemiddeld 1,7 procent stijgen, al zijn de verschillen tussen de sectoren groot.

Om in kaart te brengen hoe de recente loonstijgingen de uitvoerprijzen kunnen beïnvloeden, hebben we een analyse uitgevoerd met behulp van input-outputgegevens. We gebruiken de loonramingen voor bedrijfstakspecifieke cao’s en berekenen het effect van die loonstijging op de afzetprijzen, waaronder de uitvoer. Kenmerk van de methode is dat aanpassingen uitsluitend via prijzen verlopen, in plaats van via volume, en dat er geen substitutie plaatsvindt tussen productiefactoren of tussen intermediaire inputs. De volledige loonkosten worden doorberekend – die van de bedrijfstak zelf, van de directe inputs en van de inputs van de inputs – en zitten geheel in de afzetprijzen verwerkt. De uitkomsten laten dus vooral zien hoe zwaar de stijging in loonkosten weegt in de verschillende bedrijfstakken.

Volgens deze analyse stijgen de afzetprijzen gemiddeld met 2,2 procent als gevolg van de loonstijgingen. De binnenlandse consumptieprijs stijgt sneller (2,4 procent) dan die van de uitvoer (1,7 procent). Dat komt omdat er veel dienstensectoren (met typisch grotere loonaandelen) en minder industrie onder de binnenlandse consumptie vallen.

Bedrijfstakken met het grootste aandeel in de Nederlandse uitvoer laten een stijging in afzetprijzen zien die varieert tussen de 0,3 en 2,5 procent (figuur). De prijsstijging in de aardolie-industrie is het laagst. In ‘holdings en managementadviesbureaus’ en ‘groothandel en handelsbemiddeling’ is deze het grootst omdat de lonen in deze bedrijfstak een groter deel van de kosten uitmaken en de stijging van de lonen er bovendien groter is.

De analyse geeft geen sluitend antwoord over hoe de recente loonstijgingen de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven beïnvloeden. Hiervoor moeten we de prijsstijgingen afzetten tegen die van concurrerende bedrijfstakken in het buitenland. Bovendien kennen we de vraagelasticiteit van verschillende uitvoerproducten niet.