Spelen met economic
Er schijnen dit jaar met Sinterklaas en Kerst weer minder spellen verkocht te zijn dan vorig jaar. Het wordt
hoog tijd dat deze gevaarlijke ontwikkeling wordt
gekeerd. Het teruglopen van de spelletjesverkoop
vormt een ernstige bedreiging voor onze concurrentiepositie. Vaak wordt gedacht dat gezelschapsspelletjes slechts een aangenaam tijdverdrijf zijn. Maar dan
wordt vergeten dat het doen van spelletjes eigenschappen aankweekt waar onze economic het van
moet hebben. In de voormalige Oostbloklanden en
het Verre Oosten hebben ze dat begrepen. Stratego
en Risk nemen daar een hoge vlucht. Wij geven onze
guldens uit aan kerstkaarsen en pluche beren. Consumptie in plaats van investeringen! Alleen sjoelen is
nog populair. Dat is tekenend voor de manier waarop wij onze problemen op de lange baan schuiven.
Terwijl het overduidelijk is dat de kennisintensiteit van onze economic moet worden opgevoerd om
onze toekomstige welvaart veilig te stellen, zijn wij
de spelletjes die onze leergierigheid prikkelen, vergeten. Wie speelt er vandaag de dag nog Elektro ? Toen
ik jong was, had bijna elke jongen zo’n doos. lemand
las een kaartje voor met een moeilijke vraag en dan
moest je met een pennetje aan een stroomdraad het
juiste antwoord aanwijzen. Had je het goed, dan ging
er een lampje branden. Binnen de kortste keren wist
je alle antwoorden uit je hoofd. Zo leerde je spelenderwijs. Het waren jaren waarin de economische
groei met gemak op 3 of 4 procent lag. De meisjes
speelden winkeltje of verpleegstertje. Zonder er erg
in te hebben, bereidden zij zich voor op de sterke
groei van de dienstensector die in het verschiet lag.
Ik geloof niet dat Elektro nog in de handel is, maar
er is in elk geval Triviant, ook zo’n spel dat het kenniskapitaal enorm vergroot.
Het spelen moet niet beperkt blijven tot de jeugd.
Spelletjes zijn er voor jong en oud. Wij moeten ons
er op instellen dat onze kennis in toenemende mate
onderhevig is aan economische veroudering. Die
boodschap is nog onvoldoende doorgedrongen. Veel
ouderen beginnen pas na hun pensionering met
Bridge. Tijdens hun actieve loopbaan missen zij de
slag. Het permanent vernieuwen van het kenniskapitaal van ouderen heeft gezien de ontgroening en vergrijzing een steeds hogere prioriteit.
Spelen bevordert niet alleen het leren, het zet
ook aan tot concurreren. Is het toeval dat de dalende
populariteit van spelletjes gepaard is gegaan met een
relatieve achteruitgang van onze economic? De wil
om te winnen wordt te weinig getraind. Oppositieleider Bolkestein voelde dat goed aan, toen hij betoogde dat we weer moeten leren vechten om onze
welvaart te behouden. Kijk naar de Zuidoostaziatische landen! Twintig jaar geleden stond daar op elke
straathoek een jongetje dat om een dollar Go of
Schaak met je wilde spelen. Dat zelfde ventje is nu je
concurrent op de wereldmarkt. En probeer maar
eens van hem te winnen!
ESB 22/29-12-1993
Spelen is niet alleen concurreren, het is ook samenwerken. Gezamenlijk proberen om degene die
aan de winnende hand is, af te troeven. Goede communicatie, samenwerking en teamvorming worden
steeds belangrijker in de kenniseconomie. Het is essentieel op het juiste moment over de juiste informatie en de juiste contacten te beschikken.
Door te spelen leer je risico’s nemen en kansen
benutten. Dat is kenmerkend voor het ondernemerschap dat onze economic nodig heeft. We moeten
niet blijven steken in geklaag over starre regels, hoge
loonkosten, strenge milieu-eisen of goedkoop buitenlands aanbod. Laten we de regels aanpassen als we
er last van hebben. Is het voetbal ook niet aanvallender en aantrekkelijker geworden sinds de terugspeelregel is veranderd?
Door vaak te spelen ontdek je dat je soms langdurig op verlies kunt staan, maar dat er toch een moment komt waarop de kansen keren. Hoe lang moet
je bij Ganzenborden soms niet in de put zitten, voordat iemand je bevrijdt? Volgens de OESO in haar jongste Economic outlook moet de Nederlandse economic nog even geduld hebben. Op korte termijn is
herstel niet te verwachten. Voor 1995 zijn de vooruitzichten echter aanzienlijk beter. Dat is andere kost
dan wat minister De Vries van Sociale Zaken onlangs
nog beweerde. Volgens hem zouden er voor het eind
van de eeuw geen loonstijgingen meer inzitten. Wat
hem betreft blijven we dus in de put zitten. Een duidelijk gebrek aan spelinzicht.
Een goede speler moet tegen zijn verlies kunnen.
Het schaakspel leert dat je soms een kwaliteit moet
offeren om het betere spel te behalen. Een tennisser
geeft een bijna verloren set gewonnen om krachten
te sparen voor de rest van de partij. In de economic
is dat niet anders. In de jaren zestig en zeventig zijn
de mijnbouw en grote delen van de scheepsbouw en
de textielindustrie verdwenen omdat ons land geen
comparatief voordeel had in laagwaardige arbeid. Nu
staan andere sectoren onder druk. In plaats van ons
blind te staren op het verlies van werkgelegenheid
dat daar optreedt, kunnen we ons beter concentreren
op de kansen die zich elders voordoen.
Omdat we zoveel kunnen leren door te spelen,
heeft de redactie van ESB voor dit Kerstnummer een
aantal economen uitgenodigd om te spelen met hun
vak. Door hun economische instrumentarium op een
creatieve manier te gebruiken, laten zij zien hoever je
daarmee op sommige terreinen kunt komen. Dat
sluit goed aan bij wat ESB wil: het toepassen van de
economische theorie op praktische problemen om
daarmee tot bruikbare resultaten te komen. Niet alleen als spelletje natuurlijk, zoals in dit nummer,
maar in het echt. Het gaat tenslotte om de knikkers.
L. van der Geest