Promotiebespreking: Uwe Thümmel

In de afgelopen decennia heeft de technologische vooruitgang bijgedragen tot een grotere inkomensongelijkheid. Overheden die zich bekommeren om de inkomensverdeling staan voor de uitdaging hoe te reageren op deze technologie-gedreven inkomensongelijkheid. In mijn proefschrift analyseer ik dergelijke vragen. Hierin wordt bestudeerd hoe overheden herverdelende beleidsmaatregelen optimaal kunnen ontwikkelen in het licht van de technologische veranderingen, zodat de voordelen van ‘machines’ gelijker worden verdeeld tussen mensen zonder de economische efficiëntie al te veel in gevaar te brengen.

Verder, hoe zou het belasting- en onderwijsbeleid moeten reageren op een technische verandering berustend op vaardigheden (skill-biased technological change)? Al in de jaren zeventig schreef de Nederlandse Nobelprijswinnaar Jan Tinbergen over de ‘race tussen technologische ontwikkeling en onderwijs’. Tinbergen pleitte voor een toename van het aantal studenten in het hoger onderwijs. Door het aanbod van hoog­geschoolde arbeidskrachten te vergroten zou de inkomensongelijkheid. We merken dat in sommige gevallen de onderwijssubsidies inderdaad stijgen als er technische veranderingen plaatsvinden die bepaalde vaardigheden bevoordelen. Dat gebeurt echter niet om de reden die Tinbergen voor ogen had: een hogere inkomensongelijkheid vereist namelijk meer progressieve inkomensbelastingen. Hoewel hogere marginale belastingtarieven meer herverdeling mogelijk maken, verstoren ze ook de investeringen in het hoger onderwijs. Het verhogen van onderwijssubsidies kan deze verstoringen gedeeltelijk compenseren. Het is om deze reden dat het optimaal kan zijn dat de onderwijssubsidies bij skill-biased technological change. Tegelijkertijd bevoordelen onderwijssubsidies echter ook personen die hoe dan ook naar het hoger onderwijs zouden gaan. Als zij ook profiteren van de skill-biased technological change, dan zou het mogelijk optimaal zijn dat de onderwijssubsidies dalen.

Daarnaast kijk ik in mijn proefschrift naar de vraag of men robots zou moeten belasten. In mijn proefschrift analyseer ik een algemeen-evenwichtsmodel waarin robots de arbeidsmarkt polariseren en waarin dan inkomsten niet-lineair kunnen worden belast. Een robotbelasting wordt gebruikt om de lonen te herverdelen, zodat de verstoringen van de inkomstenbelasting op arbeid worden verminderd. Of robots moeten worden belast of gesubsidieerd is theoretisch voor meerdere uitleg vatbaar, aangezien een belasting op robots de lonen bovenaan de loonongelijkheid vermindert, maar de loonongelijkheid onderaan de loonverdeling verhoogt. Ik bereken de optimale robotbelasting voor de Amerikaanse economie, en ik vind dat een kleine positieve belasting op robots optimaal is. De welvaartswinsten van robotbelasting zijn echter verwaarloosbaar. Gegeven deze kleine welvaartswinsten raad ik een belasting op robots niet aan.